L/O/G/O

www.themegallery.com

ครเสกสรรค สวรรณสข www.kruseksan.com

ระบบหายใจ (Respiratory System)

อธบายโครงสราง หนาทของระบบหายใจของมนษย

อธบายเกยวกบการแลกเปลยนแกสภายในปอด

อธบายกลไกของการหายใจเขาและออกของมนษย

ท ากจกรรมเพอวดความจอากาศของปอด

เมอเรยนจบหวขอนแลว นกเรยนควรจะสามารถ

4

1

2

3

จดประสงคการเรยนร

ตระหนกถงความส าคญของอวยวะในระบบหายใจ

ระบโครงสรางทส าคญในระบบหายใจ

5

6

• คอ สวนของอวยวะของรางกายท าหนาทรบออกซเจน (O2) จากภายนอกเขาสรางกายและน า คารบอนไดออกไซด (CO2)จากภายใน ออกมาขบทงสภายนอกรางกาย โดยอาศยระบบไหลเวยนโลหตเปนตวกลางในการล าเลยงกาช แบงไดเปน

• ทางเดนหายใจสวนบน ประกอบดวย

จมก (nose) คอหอย (pharynx) และ กลองเสยง (larynx)

ทางเดนหายใจสวนลาง ประกอบดวย หลอดลม (trachea)

ทอลม (bronchi) และปอด (lung) ทงสองขาง

ระบบหายใจ (Respiratory System)

การหายใจของคน ประกอบดวย 2 ขนตอนใหญ ๆ

1. การหายใจภายนอก ( external respiration )

เปนการน าอากาศเขาสปอด มการแลกเปลยนแกสระหวาง ปอดกบเลอด การขนสงแกส

จากเลอดไปยงเซลลและเนอเยอ การขนสงแกส จากเซลลและ เนอเยอกลบไปยงปอดตลอดไป

จนถงการน าอากาศ ออกนอกรางกาย

การหายใจของคน ประกอบดวย 2 ขนตอนใหญ ๆ

2. การหายใจภายในเซลล ( Internal respiration )

การหายใจทเปนปฏกรยาทเกดขนภายในเซลลของรางกาย หรอเรยกวา Cellular respiration หมายถง การสลายสารอาหารเพอใหไดพลงงาน กลาวคอ เมอเซลลไดรบสารอาหารและออกซเจน จะท าปฏกรยากน

คอ การสลายโมเลกลของอาหารอยางสมบรณ ไดพลงงานออกมาเตมท ผลตภณฑทไดออกมา คอ คารบอนไดออกไซดและน า

ดงสมการ C6H12O6 + 6O6 6CO2 + 6H2O + energy 38 ATP

1. การหายใจแบบใชแกสออกซเจน (Aerobic respiration)

ชนดการหายใจม 2 แบบ

2. การหายใจแบบไมใชแกสออกซเจน (Anaerobic respiration)

ชนดการหายใจม 2 แบบ

คอ การสลายโมเลกลของอาหารไมสมบรณ ไดพลงงานออกมาเพยง 1 ใน 9 ของการหายใจแบบใชออกซเจน ผลทไดจากการหายใจแบบไมใชออกซเจนจะเกด ในแบคทเรยและในเซลลกลามเนอลายของสตวชนสง คอ กรดแลกตก ในยสตจะไดเปนเอทลแอลกอฮอลและคารบอนไดออกไซด หรอเรยกวา fermentation

2. การหายใจแบบไมใชแกสออกซเจน (Anaerobic respiration)

ชนดการหายใจม 2 แบบ

การหายใจแบบไมใชออกซเจนในเซลลกลามเนอลาย C6H12O6 2C3H6O5 + energy 2 ATP กรดแลกตก

2. การหายใจแบบไมใชแกสออกซเจน (Anaerobic respiration)

ชนดการหายใจม 2 แบบ

การหายใจแบบไมใชออกซเจนในยสต C6H12O6 2C2H5OH + CO2 + energy 2 ATP เอทลแอลกอฮอล

ขอควรร

ATP ชอเตมวา Adenosine Triphosphate เปนสารพลงงานสง ซงเซลลสรางขนเพอใชภายในเซลล ในการสลาย ATP ใหกลายเปน ADP จะปลอยพลงงาน 7.3 kcal ในทางกลบกน ในการสราง ADP ใหกลายเปน ATP จะตองใชพลงงาน 7.3 kcal

องคประกอบทางเดนหายใจของคน 1. จมก (Nosteil) : เปนทางผานเขาของอากาศ 2. โพรงจมก (Nasal cavity) : มเยอบผวทมซเลย และเมอกส าหรบดก สงแปลกปลอมไวไมให ผานลงสปอด 3. คอหอย (Pharynx) : บรเวณทพบกนของชองอากาศจากจมก ชองอาหารจากปากกลองเสยงจากหลอดลมคอ 4. หลอดลม (trachea) : เปนหลอดยาวตรงมกระดกออนเรยงเปนรป เกอกมาตดอยโดยจะแตกแขนงออกเปนขวปอด 2 ขว

องคประกอบทางเดนหายใจของคน 5. ขวปอด (Bronchus) : เปนสวนของหลอดลมทแยก ออกเปนกง ซายและขวา เขาปอด 6. แขนงขวปอด/ หลอดลมฝอย (Bronchiole) เปนแขนงของทอลมทแยกออกไปมากมายและแทรกอยทวไปในเนอปอด และจะไปสนสดทถงลม (Alveolus) 7. ถงลมเลก ๆ ในปอด (alveoli) : ทผนงของถงลมจะมเสนเลอดฝอยลอมรอบอยมากมาย จงเปนแหลงในการแลกเปลยนกาซ ภายในปอดของคนมอลวโอลส (ถงลมเลก ๆ) ประมาณ 300 ลานถง

องคประกอบทางเดนหายใจของคน 5. ขวปอด (Bronchus) : เปนสวนของหลอดลมทแยก ออกเปนกง ซายและขวา เขาปอด 6. แขนงขวปอด/ หลอดลมฝอย (Bronchiole) เปนแขนงของทอลมทแยกออกไปมากมายและแทรกอยทวไปในเนอปอด และจะไปสนสดทถงลม (Alveolus) 7. ถงลมเลก ๆ ในปอด (alveoli) : ทผนงของถงลมจะมเสนเลอดฝอยลอมรอบอยมากมาย จงเปนแหลงในการแลกเปลยนกาซ ภายในปอดของคนมอลวโอลส (ถงลมเลก ๆ) ประมาณ 300 ลานถง

การสดลมหายใจและการแลกเปลยนแกส การสดลมหายใจ

การหายใจเกยวของกบ….. - กลามเนอกระบงลม - กลามเนอยดกระดกซโครง

ศนยกลางการควบคม คอ สมองสวนเมดลลาออบลองกาตา ( medulla oblongata ) ไวตอปรมาณคารบอนไดออกไซด

การสดลมหายใจและการแลกเปลยนแกส

แผนผงการสดลมหายใจ อากาศ รจมก (Nostril) โพรงจมก (nasal cavity) คอหอย (pharynx)

กลองเสยง (larynx) หลอดลม (bronchus) ปอด (lung) ถงลมปอด (alveolus)

ขณะหายใจเขา (inspiration)

- กลามเนอซโครงแถบนอกหดตว - กลามเนอยดซโครงแถบในคลายตว

- กระดกซโครงยกตวสงขน - กระบงลมต าลง - กลามเนอกระบงลมหดตว - ปรมาตรในชองอกเพมขน - ความดนของอากาศภายในปอดลดลง

ขณะหายใจออก (exspiration)

- กลามเนอยดซโครงแถบนอกคลายตว

- กลามเนอยดซโครงแถบในหดตว - กระดกซโครงยกตวสงขนลง

- กระบงลมยกตวสงขน

- กลามเนอกระบงลมคลายตว

- ปรมาตรในชองอกลดลง - ความดนของอากาศภายในปอดเพมขน

การแลกเปลยนแกส 1. การแลกแกสระหวางปอดกบเสนเลอด

ออกซเจน (O2) จากถงลมปอดจะแพรเขาสเสนเลอดฝอย รวมตวกบ ฮโมโกลบน (haemoglobin : Hb) ทผวเมดเลอดแดง กลายเปนออกซฮโมโกลบน (oxyhaemoglobin : HbO2) สงไปยงหวใจ สบฉดไปยงสวนตาง ๆ ของรางกาย

2.การแลกเปลยนแกสระหวางเสนเลอดกบเนอเยอ CO2 แพรเขาสเสนเลอด รวมกบน าในเมดเลอด

แดง CO2 + H2O

เกดเปนกรดคารบอนก H2CO3

แตกตว

H + + HCO3-

กลไกการหายใจเขา-ออก

กลไกการหายใจเขา-ออก

กลไกการหายใจเขา-ออก * หายใจเขา-ออก

กระบวนการ กลามเนอกะบงลม กระดกซโครง ปรมาตรในปอด ความดนในปอด

การหายใจเขา หดตวต าลง ยกตวขน เพมขน ลดลง

การหายใจออก คลายตวสงขน ลดต าลง ลดลง เพมขน

ความจอากาศในปอด แกส ลมหายใจเขา (%) ลมหายใจออก (%)

1. ออกซเจน 2. คารบอนไดออกไซต 3. ไนโตรเจน 4. ไอน า

21 0.03 78

ไมคงท

19 2.8 78

อมตว

ความจอากาศของปอดในแตละคนจะแตกตางกน ขนอยกบ 1. เพศ เพศชายจะมความจปอดมากกวาเพศหญง 2. สภาพรางกาย นกกฬามความจของปอดมากกวาคนปกต 3. อาย ผสงอายจะมความจปอดลดลง 4. โรคทเกดกบปอด โรคบางชนด เชน ถงลมโปงพอง โรคมะเรง

1.การควบคมแบบอตโนมต

การควบคมการหายใจ ม 2 แบบ

อยภายนอกอ านาจจตใจ บงคบไมได ใชสมองสวน เมดลลาออบลองกาตาและพอนด

2.การควบคมภายใตอ านาจจตใจ

โดยใชซเบลลม ซรบลคอรเทกซ และไฮโพทาลามส

1.โรคถงลมโปงพอง (Emphysema)

โรคทเกดกบทางเดนหายใจ

เปนโรคทมภาวะของการอดกนอยางเรอรงของหลอดลมทวปอดทง 2 ขาง

สาเหตส าคญ : มาจากการสบบหรอยางตอเนองหรอไดรบสารพษในควนบหร ควนจากทอไอเสยรถยนต ตดตอกนเปนเวลานาน

อาการ : เกดการระคายเคองตอหลอดลมและท าลายผนงถงลม เนอเยอซงโยงยดหลอดลมและถงลมจงเสอมลง หลอดลมเลก ๆ ขาดการยดโยงทดจงแฟบลง เกดการอดกนของอากาศ ท าใหมลมคางอยในถงลม เรยกวา ถงลมโปงพอง

2.โรคปอดบวม (Pneumonia)

โรคทเกดกบทางเดนหายใจ

เปนภาวะทปอดเกดการอกเสบ ซงอาจเกดจากเชอแบคทเรย เชอไวรส หรอในสภาวะทผดปกตอาจจะเกดจากเชอราและพยาธ เมอเปนปอดบวม จะมหนอง และสารน าอยางอนในถงลม ท าใหรางกายไมสามารถรบกาซ O2 รางกายจะขาดกาซ O2 และอาจถงแกชวต

3.โรคภมแพจมก/แพอากาศ (Allergic Rhinitis)

โรคทเกดกบทางเดนหายใจ

มปฏกรยาตอบสนองไวเกนตอสารกอภมแพ เมอมสารกอภมแพเขาสรางกาย รางกายจะสงแอนตบอดไปท าปฏกรยากบสารกอภมแพทหายใจเขาไป เปนผลใหเซลลบางชนดภายในจมก มการแตกตวและหลงสารเคมออกมาท าใหเกดการอกเสบ และมอาการตาง ๆ ของโรคตามมา

L/O/G/O

www.themegallery.com

Thank You!

ครเสกสรรค สวรรณสข