Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
การใชอกษรยอชอคมภรทางพระพทธศาสนา
การอางองและการเขยนเอกสารอางอง
และการเขยนบรรณานกรม
วารสารมหาจฬาวชาการ
==============
การอางองและการเขยนเอกสารอางองในเอกสารทางวชาการมหลายรปแบบอนเปนทนยมเชน
การอางองตามระบบAPA,Chicago,Harvard,IEEE,ISO690,MLAและTurabianเปนตนทงน
ขนอยกบผเขยนผลงาน หรอทางมหาวทยาลยก�าหนด โดยค�านงถงความเหมาะสม สอดคลองกบ
ลกษณะงานหรอความนยมตามสายงานแตถาเลอกใชแบบใดแลวกจะใชแบบนนทงเลม
ในการเขยนต�าราหรอการจดพมพหนงสอทางวชาการ สงทมความเกยวของสมพนธกน กคอ
การอางอง หรอการใชเอกสารอางอง จะนยมอางองทจดพมพโดยมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย เปนหลก เพราะคมภรทางพระพทธศาสนา กด หนงสอเปนตน กด ทจดพมพมาแลว
ตองมการใช มการอางอง เพราะมหาวทยาลยสงฆ มลกษณะเปนมหาวทยาลยเฉพาะทาง เชน
อกษรยอคมภรทางพระพทธศาสนา ในหนงสอของมหาวทยาลยอน ๆ มนอยนก ทจะมการอางอง
ดงนนหากจะเขยนต�าราหรอพมพหนงสอวชาการในมหาวทยาลยสงทขาดไมไดกคออางองเปนไป
ตามทมหาวทยาลยก�าหนดและวารสารมหาจฬาวชาการ กถอปฏบตการใชอกษรยอการอางองและ
การเขยนเอกสารอางองและการเขยนบรรณานกรมตามทมหาวทยาลยก�าหนดโดยนยนเชนกน
การอางองแบงออกเปน๓ลกษณะคอ
๑)การใชอกษรยอชอคมภรทางพระพทธศาสนา
๒)เชงอรรถ(Footnote)
๓)บรรณานกรม(Bibliography)
จะกลาวตามล�าดบดงน
2
๑. การใชอกษรยอชอคมภรทางพระพทธศาสนา
ก. ค�ายอชอคมภรพระไตรปฎก
ผเขยนต�าราตองใชฉบบมหาจฬาฯอางองเทานนเพราะบรพาจารยของมหาวทยาลยมหาจฬา-
ลงกรณราชวทยาลยจดพมพขนมาเพอใชต�าราในการเรยนการสอนสอดคลองกบพระราชปณธานของ
ลนเกลารชกาลท๕ทสถาปนามหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลยขน เพอใหเปนสถานทเรยน
พระไตรปฎกและวชาชนสง โดยบอกรายละเอยดไวในค�าชแจงการใชอกษรยอในการเขยนต�ารา เชน
อกษรยอในการเขยนต�ารานใชอางองจากพระไตรปฎกภาษาบาลและพระไตรปฎกภาษาไทย ฉบบ
มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย คมภรอรรถกถาภาษาไทย ใชฉบบมหามกฏราชวทยาลย พระไตรปฎก
ทใชอางองใหใชอกษรยอบอกชอคมภรเปนระบบเดยวกนหมดตามทบณฑตวทยาลยก�าหนดการอางอง
ใหระบเลม/ขอ/หนาหลงอกษรยอชอคมภรดงใชอกษรยอตวพนปกตเชน
ท.ส.(บาล)๙/๒๗๖/๙๗,ท.ส.(ไทย)๙/๒๗๖/๙๘.หมายถงทฆนกายสลกขนธวคคปาลภาษา
บาลเลม๙ขอ๒๗๖หนา๙๗ฉบบมหาจฬาเตปฏก�๒๕๐๐และทฆนกายสลกขนธวรรคภาษาไทย
เลม๙ขอ๒๗๖หนา๙๘ฉบบมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย๒๕๓๙
ว.จ. (บาล) ๗/๒๘๕/๔๖, ว.จ. (ไทย) ๗/๒๘๕/๗๑. หมายถง วนยปฏก จฬวคคปาล เลม ๗
ขอ๒๘๕หนา๔๖ฉบบมหาจฬาเตปฏก�๒๕๐๐และวนยปฎกจฬวรรคเลม๗ขอ๒๘๕หนา๗๑
ฉบบมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย๒๕๓๙
การอธบายบอกอกษรยอคมภรใหท�าเฉพาะทอางองในการเขยนต�าราทางวชาการเทานน
ไมตองบอกอกษรยอคมภรพระไตรปฎกอรรถกถาฎกาทงหมด
พระวนยปฎกว.มหา.(บาล) = วนยปฏก มหาวภงคปาล (ภาษาบาล)ว.มหา.(ไทย) = วนยปฎก มหาวภงค (ภาษาไทย)ว.ภกขน(บาล) = วนยปฏก ภกขนวภงคปาล (ภาษาบาล)ว.ภกขน(ไทย) = วนยปฎก ภกขนวภงค (ภาษาไทย)ว.ม.(บาล) = วนยปฏก มหาวคคปาล (ภาษาบาล)ว.ม.(ไทย) = วนยปฎก มหาวรรค (ภาษาไทย)ว.จ.(บาล) = วนยปฏก จฬวคคปาล (ภาษาบาล)ว.จ.(ไทย) = วนยปฎก จฬวรรค (ภาษาไทย)ว.ป.(บาล) = วนยปฏก ปรวารวคคปาล (ภาษาบาล)ว.ป.(ไทย) = วนยปฎก ปรวารวรรค (ภาษาไทย)
3
พระสตตนตปฎกท.ส.(บาล) = สตตนตปฏก ทฆนกาย สลกขนธวคคปาล (ภาษาบาล)ท.ส.(ไทย) = สตตนตปฎก ทฆนกาย สลขนธวรรค (ภาษาไทย)ท.ม.(บาล) = สตตนตปฏก ทฆนกาย มหาวคคปาล (ภาษาบาล)ท.ม.(ไทย) = สตตนตปฎก ทฆนกาย มหาวรรค (ภาษาไทย)ท.ปา.(บาล) = สตตนตปฏก ทฆนกาย ปาฏกวคคปาล (ภาษาบาล)ท.ปา.(ไทย) = สตตนตปฎก ทฆนกาย ปาฏกวรรค (ภาษาไทย)ม.ม.(บาล) = สตตนตปฏก มชฌมนกาย มลปณณาสกปาล (ภาษาบาล)ม.ม.(ไทย) = สตตนตปฎก มชฌมนกาย มลปณณาสก (ภาษาไทย)ม.ม.(บาล) = สตตนตปฏก มชฌมนกาย มชฌมปณณาสกปาล (ภาษาบาล)ม.ม.(ไทย) = สตตนตปฎก มชฌมนกาย มชฌมปณณาสก (ภาษาไทย)ม.อ.(บาล) = สตตนตปฏก มชฌมนกาย อปรปณณาสกปาล (ภาษาบาล)ม.อ.(ไทย) = สตตนตปฎก มชฌมนกาย อปรปณณาสก (ภาษาไทย)ส�.ส.(บาล) = สตตนตปฏก ส�ยตตนกาย สคาถวคคปาล (ภาษาบาล)ส�.ส.(ไทย) = สตตนตปฎก สงยตตนกาย สคาถวรรค (ภาษาไทย)ส�.น.(บาล) = สตตนตปฏก ส�ยตตนกาย ทานวคคปาล (ภาษาบาล)ส�.น.(ไทย) = สตตนตปฎก สงยตตนกาย นทานวรรค (ภาษาไทย)ส�.ข.(บาล) = สตตนตปฏก ส�ยตตนกาย ขนธวารวคคปาล (ภาษาบาล)ส�.ข.(ไทย) = สตตนตปฎก สงยตตนกาย ขนธวารวรรค (ภาษาไทย)ส�.สฬา.(บาล) = สตตนตปฏก ส�ยตตนกาย สฬายตนวคคปาล (ภาษาบาล)ส�.สฬา.(ไทย) = สตตนตปฎก สงยตตนกาย สฬายตนวรรค (ภาษาไทย)ส�.ม.(บาล) = สตตนตปฏก ส�ยตตนกาย มหาวารวคคปาล (ภาษาบาล)ส�.ม.(ไทย) = สตตนตปฎก สงยตตนกาย มหาวารวรรค (ภาษาไทย)อง.เอกก.(บาล) = สตตนตปฏก องคตตรนกายเอกกนปาตปาล (ภาษาบาล)อง.เอกก.(ไทย) = สตตนตปฎก องคตตรนกายเอกกนบาต (ภาษาไทย)อง.ทก.(บาล) = สตตนตปฏก องคตตรนกายทกนปาตปาล (ภาษาบาล)อง.ทก.(ไทย) = สตตนตปฎก องคตตรนกายทกนบาต (ภาษาไทย)อง.ตก.(บาล) = สตตนตปฏก องคตตรนกายตกนปาตปาล (ภาษาบาล)อง.ตก.(ไทย) = สตตนตปฎก องคตตรนกายตกนบาต (ภาษาไทย)อง.จตกก.(บาล) = สตตนตปฏก องคตตรนกายจตกกนปาตปาล (ภาษาบาล)อง.จตกก.(ไทย) = สตตนตปฎก องคตตรนกายจตกกนบาต (ภาษาไทย)อง.ปญจก.(บาล) = สตตนตปฏก องคตตรนกายปญจกนปาตปาล (ภาษาบาล)อง.ปญจก.(ไทย) = สตตนตปฎก องคตตรนกายปญจกนบาต (ภาษาไทย)อง.ฉกก.(บาล) = สตตนตปฏก องคตตรนกายฉกกนปาตปาล (ภาษาบาล)อง.ฉกก.(ไทย) = สตตนตปฎก องคตตรนกายฉกกนบาต (ภาษาไทย)อง.สตตก.(บาล) = สตตนตปฏก องคตตรนกายสตตกนปาตปาล (ภาษาบาล)
4
อง.สตตก.(ไทย) = สตตนตปฎก องคตตรนกายสตตกนบาต (ภาษาไทย)อง.อฏฐก.(บาล) = สตตนตปฏก องคตตรนกายอฏฐกนปาตปาล (ภาษาบาล)อง.อฏฐก.(ไทย) = สตตนตปฎก องคตตรนกายอฏฐกนบาต (ภาษาไทย)อง.นวก.(บาล) = สตตนตปฏก องคตตรนกายนวกนปาตปาล (ภาษาบาล)อง.นวก.(ไทย) = สตตนตปฎก องคตตรนกายนวกนบาต (ภาษาไทย)อง.ทสก.(บาล) = สตตนตปฏก องคตตรนกายทสกนปาตปาล (ภาษาบาล)อง.ทสก.(ไทย) = สตตนตปฎก องคตตรนกายทสกนบาต (ภาษาไทย)อง.เอกาทสก.(บาล) = สตตนตปฏก องคตตรนกายเอกาทสกนปาตปาล (ภาษาบาล)อง.เอกาทสก.(ไทย) = สตตนตปฎก องคตตรนกายเอกาทสกนบาต (ภาษาไทย)ข.ข.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย ขททกปาฐปาล (ภาษาบาล)ข.ข.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย ขททกปาฐะ (ภาษาไทย)ข.ธ.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย ธมมปทปาล (ภาษาบาล)ข.ธ.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย ธรรมบท (ภาษาไทย)ข.อ.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย อทานปาล (ภาษาบาล)ข.อ.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย อทาน (ภาษาไทย)ข.อต.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย อตวตตกปาล (ภาษาบาล)ข.อต.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย อตวตตกะ (ภาษาไทย)ข.ส.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย สตตนปาตปาล (ภาษาบาล)ข.ส.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย สตตนบาต (ภาษาไทย)ข.ว.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย วมานวตถปาล (ภาษาบาล)ข.ว.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย วมานวตถ (ภาษาไทย)ข.เปต.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย เปตวตถปาล (ภาษาบาล)ข.เปต.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย เปตวตถ (ภาษาไทย)ข.เถร.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย เถรคาถาปาล (ภาษาบาล)ข.เถร.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย เถรคาถา (ภาษาไทย)ข.เถร.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย เถรคาถาปาล (ภาษาบาล)ข.เถร.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย เถรคาถา (ภาษาไทย)ข.ชา.เอกก.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย เอกกนปาตชาตกปาล (ภาษาบาล)ข.ชา.ทก.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย เอกกนบาตชาดก (ภาษาไทย)ข.ชา.ทก.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย ทกนปาตชาตกปาล (ภาษาบาล)ข.ชา.ทกก.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย ทกนบาตชาดก (ภาษาไทย)ข.ชา.ตก.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย ตกนปาตชาตกปาล (ภาษาบาล)ข.ชา.ตก.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย ตกนบาตชาดก (ภาษาไทย)ข.ชา.จตกก.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย จตกกนปาตชาตกปาล (ภาษาบาล)ข.ชา.จตกก.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย จตกกนบาตชาดก (ภาษาไทย)ข.ชา.ปญจก.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย ปญจกนปาตชาตกปาล (ภาษาบาล)
5
ข.ชา.ปญจก.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย ปญจกนบาตชาดก (ภาษาไทย)ข.ชา.ฉกก.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย ฉกกนปาตชาตกปาล (ภาษาบาล)ข.ชา.ฉกก.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย ฉกกนบาตชาดก (ภาษาไทย)ข.ชา.สตตก.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย สตตกนปาตชาตกปาล (ภาษาบาล)ข.ชา.สตตก.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย สตตกนบาตชาดก (ภาษาไทย)ข.ชา.อฏก.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย อฏฐกนปาตชาตกปาล (ภาษาบาล)ข.ชา.อฏก.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย อฏฐกนบาตชาดก (ภาษาไทย)ข.ชา.นวก.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย นวกนปาตชาตกปาล (ภาษาบาล)ข.ชา.นวก.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย นวกนบาตชาดก (ภาษาไทย)ข.ชา.ทสก.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย ทสกนปาตชาตกปาล (ภาษาบาล)ข.ชา.ทสก.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย เทสกนบาตชาดก (ภาษาไทย)ข.ชา.เอกาทสก.(บาล)= สตตนตปฏก ขททกนกาย เอกาทสกนปาตชาตกปาล (ภาษาบาล)ข.ชา.เอกาทสก.(ไทย)= สตตนตปฎก ขททกนกาย เอกาทสกนบาตชาดก (ภาษาไทย)ข.ชา.ทวาทสก.(บาล)= สตตนตปฏก ขททกนกาย ทวาทสกนปาตชาตกปาล (ภาษาบาล)ข.ชา.ทวาทสก.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย ทวาทสกนบาตชาดก (ภาษาไทย)ข.ชา.เตรสก.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย เตรสกนปาตชาตกปาล (ภาษาบาล)ข.ชา.เตรสก.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย เตรสกนบาตชาดก (ภาษาไทย)ข.ชา.ปกณณก.(บาล)= สตตนตปฏก ขททกนกาย ปกณณกนปาตชาตกปาล (ภาษาบาล)ข.ชา.ปกณณก.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย ปกณณกนบาตชาดก (ภาษาไทย)ข.ชา.วสต.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย วสตนปาตชาตกปาล (ภาษาบาล)ข.ชา.วสต.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย วสตนบาตชาดก (ภาษาไทย)ข.ชา.ตสต.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย ตสตนปาตชาตกปาล (ภาษาบาล)ข.ชา.ตสต.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย ตงสตนบาตชาดก (ภาษาไทย)ข.ชา.จตตารส.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย จตตารสนปาตชาตกปาล (ภาษาบาล)ข.ชา.จตตารส.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย จตตารสนบาตชาดก (ภาษาไทย)ข.ชา.ปญญาส.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย ปญญาสนปาตชาตกปาล (ภาษาบาล)ข.ชา.ปญญาส.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย ปญญาสนบาตชาดก (ภาษาไทย)ข.ชา.สฏฐ.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย สฏฐนปาตชาตกปาล (ภาษาบาล)ข.ชา.สฏฐ.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย สฏฐนบาตชาดก (ภาษาไทย)ข.ชา.สตตต.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย สตตตนปาตชาตกปาล (ภาษาบาล)ข.ชา.สตตต.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย สตตตนบาตชาดก (ภาษาไทย)ข.ชา.อสต.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย อสตนปาตชาตกปาล (ภาษาบาล)ข.ชา.อสต.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย อสตนบาตชาดก (ภาษาไทย)ข.ชา.ม.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย มหานปาตชาตกปาล (ภาษาบาล)ข.ชา.ม.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย มหานบาตชาดก (ภาษาไทย)ข.ม.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย มหานทเทสปาล (ภาษาบาล)
ข.ม.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย มหานเทส (ภาษาไทย)ข.จ.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย จฬนทเทสปาล (ภาษาบาล)ข.จ.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย จฬนเทส (ภาษาไทย)ข.ป.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย ปฏสมภทามคคปาล (ภาษาบาล)ข.ป.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย ปฏสมภทามรรค (ภาษาไทย)ข.อป.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย อปทานปาล (ภาษาบาล)ข.อป.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย อปทาน (ภาษาไทย)ข.พทธ.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย พทธว�สปาล (ภาษาบาล)ข.พทธ.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย พทธวงศ (ภาษาไทย)ข.จรยา.(บาล) = สตตนตปฏก ขททกนกาย จรยาปฏกปาล (ภาษาบาล)ข.จรยา.(ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย จรยาปฎก (ภาษาไทย)
พระอภธรรมปฎกอภ.สง.(บาล) = อภธมมปฏก ธมมสงคณปาล (ภาษาบาล)อภ.สง.(ไทย) = อภธรรมปฎก ธรรมสงคณ (ภาษาไทย)อภ.ว.(บาล) = อภธมมปฏก วภงคปาล (ภาษาบาล)อภ.ว.(ไทย) = อภธรรมปฎก วภงค (ภาษาไทย)อภ.ธา.(บาล) = อภธมมปฏก ธาตกถาปาล (ภาษาบาล)อภ.ธา.(ไทย) = อภธรรมปฎก ธาตกถา (ภาษาไทย)อภ.ป.(บาล) = อภธมมปฏก ปคคลปญญตตปาล (ภาษาบาล)อภ.ป.(ไทย) = อภธรรมปฎก ปคคลบญญต (ภาษาไทย)อภ.ก.(บาล) = อภธมมปฏก กถาวตถปาล (ภาษาบาล)อภ.ก.(ไทย) = อภธรรมปฎก กถาวตถ (ภาษาไทย)อภ.ย.(บาล) = อภธมมปฏก ยมกปาล (ภาษาบาล)อภ.ย.(ไทย) = อภธรรมปฎก ยมก (ภาษาไทย)อภ.ป.(บาล) = อภธมมปฏก ปฏานปาล (ภาษาบาล)อภ.ป.(ไทย) = อภธรรมปฎก ปฏฐาน (ภาษาไทย)
ปกรณวเสสเนตต.(บาล) = เนตตปกรณ (ภาษาบาล)เนตต.(ไทย) = เนตตปกรณ (ภาษาไทย)เปฏโก.(บาล) = เปฏโกปเทส (ภาษาบาล)มลนท.(บาล) = มลนทปญหปกรณ (ภาษาบาล)มลนท.(ไทย) = มลนทปญหปกรณ (ภาษาไทย)วสทธ.(บาล) = วสทธมคคปกรณ (ภาษาบาล)วสทธ.(ไทย) = วสทธมรรคปกรณ (ภาษาไทย)
7
ข. ค�ายอเกยวกบคมภรอรรถกถา
ผเขยนต�าราตองใชคมภรอรรถกถาภาษาบาลฉบบมหาจฬาฯเทานนอรรถกถาภาษาไทยใชฉบบ
มหาจฬาฯหรออรรถกถาภาษาไทย ใชฉบบมหามกฏฯ โดยบอกรายละเอยดไวในค�าชแจงการใช
อกษรยอในการเขยนต�ารา ระบบอางองอรรถกถาใหใชอกษรยอเหมอนกนทงหมดตามทกองวชาการ
ส�านกงานอธการบดก�าหนดและระบบอางองใหระบชอคมภรล�าดบเลม(ถาม)/หนาเชน
ท.ส.อ. (บาล) ๑/๒๗๖/๒๔๐ หมายถง ทฆนกาย สมงคลวลาสน สลกขนธวคคอฏกถา
ภาษาบาลเลม๑ขอ๒๗๖หนา๒๔๐ฉบบมหาจฬาอฏกถาการอางองอรรถกถาภาษาบาลผเขยน
อาจก�าหนดอกษรยอไดตามสะดวกโดยอนวตตามตวเลขประจ�าเลมอรรถกถาภาษาบาลว.มหา.อ.(บาล)
๑/๕๗.หมายถง วนยปฏก สมนตปาสาทกา มหาวภงคอฏฐกถาภาค๑หนา๕๗ฉบบ มหาจฬา-
อฏฐกถา ๒๕๓๔หรอข.ธ.อ. (บาล) ๑/๗๕-๗๖. หมายถง ธมมปทอฏฐกถา ภาค ๑ หนา ๗๕-๗๖
ฉบบมหามกฏราชวทยาลยและในปจจบนมอฏฐกถาธมมฏฐกถาฉบบมหาจฬาราชวทยาลยดงค�ายอ
เชนข.ธ.อ. (บาล)๑/๒/๘๙(มจร)หมายถงภาคท๒ขอท๒หนา๘๙
อรรถกถาพระวนยปฎกว.มหา.อ.(บาล) = วนยปฏกสมนตปาสาทกา มหาวภงคอฏฐกถา (ภาษาบาล)ว.มหา.อ.(ไทย) = วนยปฎกสมนตปาสาทกา มหาวภงคอรรถกถา (ภาษาไทย)ว.ภกขน.อ.(บาล) = วนยปฏกสมนตปาสาทกา ภกขนวภงคอฏฐกถา (ภาษาบาล)ว.ภกขน.อ.(ไทย) = วนยปฎกสมนตปาสาทกา ภกขนวภงคอรรถกถา (ภาษาไทย)ว.ม.อ.(บาล) = วนยปฏกสมนตปาสาทกา มหาวคคอฏฐกถา (ภาษาบาล)ว.ม.อ.(ไทย) = วนยปฎกสมนตปาสาทกา มหาวรรคอรรถกถา (ภาษาไทย)ว.จ.อ.(บาล) = วนยปฏกสมนตปาสาทกา จฬวคคอฏฐกถา (ภาษาบาล)ว.จ.อ.(ไทย) = วนยปฎกสมนตปาสาทกา จฬวรรคอรรถกถา (ภาษาไทย)ว.ป.อ.(บาล) = วนยปฏกสมนตปาสาทกา ปรวารวคคอฏฐกถา (ภาษาบาล)ว.ป.อ.(ไทย) = วนยปฎกสมนตปาสาทกา ปรวารวรรคอรรถกถา (ภาษาไทย)กงขา.อ.(บาล) = กงขาวตรณอฏฐกถา (ภาษาบาล)ว.สงคห.(บาล) = วนยสงคหอฏฐกถา (ภาษาบาล)ว.นจฉย.(บาล) = วนยวนจฉย (ภาษาบาล)อตตรว.(บาล) = อตตรวนจฉย (ภาษาบาล)ขททสกขา(บาล) = ขททสกขา (ภาษาบาล)มลสกขา(บาล) = มลสกขา (ภาษาบาล)
8
อรรถกถาพระสตตนตปฎกท.ส.อ.(บาล) = ทฆนกายสมงคลวลาสนสลกขนธวคคอฏฐกถา (ภาษาบาล)ท.ส.อ.(ไทย) = ทฆนกายสมงคลวลาสนสลขนธวรรคอรรถกถา (ภาษาไทย)ท.ม.อ. (บาล) = ทฆนกายสมงคลวลาสนมหาวคคอฏฐกถา (ภาษาบาล)ท.ม.อ. (ไทย) = ทฆนกายสมงคลวลาสนมหาวรรคอรรถกถา (ภาษาไทย)ท.ปา.อ.(บาล) = ทฆนกายสมงคลวลาสนปาฏกวคคอฏฐกถา (ภาษาบาล)ท.ปา.อ.(ไทย) = ทฆนกายสมงคลวลาสนปาฏกวรรคอรรถกถา (ภาษาไทย)ม.ม.อ. (บาล) = มชฌมนกายปปญจสทนมลปณณาสกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ม.ม.อ. (ไทย) = มชฌมนกายปปญจสทนมลปณณาสกอรรถกถา (ภาษาไทย)ม.ม.อ. (บาล) = มชฌมนกายปปญจสทนมชฌมปณณาสกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ม.ม.อ. (ไทย) = มชฌมนกายปปญจสทนมชฌมปณณาสกอรรถกถา (ภาษาไทย)ม.อ.อ. (บาล) = มชฌมนกายปปญจสทนอปรปณณาสกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ม.อ.อ. (ไทย) = มชฌมนกายปปญจสทนอปรปณณาสกอรรถกถา (ภาษาไทย)ส�.ส.อ. (บาล) = ส�ยตตนกายสารตถปปกาสนสคาถวคคอฏฐกถา (ภาษาบาล)ส�.ส.อ. (ไทย) = สงยตตนกายสารตถปกาสนสคาถวรรคอรรถกถา (ภาษาไทย)ส�.น.อ. (บาล) = ส�ยตตนกายสารตถปปกาสนนทานวคคอฏฐกถา (ภาษาบาล)ส�.น.อ. (ไทย) = สงยตตนกายสารตถปกาสนนทานวรรคอรรถกถา (ภาษาไทย)ส�.ข.อ. (บาล) = ส�ยตตนกายสารตถปปกาสนขนธวารวคคอฏฐกถา (ภาษาบาล)ส�.ข.อ. (ไทย) = สงยตตนกายสารตถปกาสนขนธวารวรรคอรรถกถา (ภาษาไทย)ส�.สฬา.อ.(บาล) = ส�ยตตนกายสารตถปปกาสนสฬายตนวคคอฏฐกถา (ภาษาบาล)ส�.สฬา.อ.(ไทย) = สงยตตนกายสารตถปกาสนสฬายตนวรรคอรรถกถา (ภาษาไทย)ส�.ม.อ.(บาล) = ส�ยตตนกายสารตถปปกาสน มหาวคคอฏฐกถา (ภาษาบาล)ส�.ม.อ. (ไทย) = สงยตตนกายสารตถปกาสนมหาวรรคอรรถกถา (ภาษาไทย)อง.เอกก.อ.(บาล) = องคตตรนกายมโนรถปรณเอกกนปาตอฏฐกถา (ภาษาบาล)อง.เอกก.อ.(ไทย) = องคตตรนกายมโนรถปรณเอกกนบาตอรรถกถา (ภาษาไทย)อง.ทก.อ.(บาล) = องคตตรนกายมโนรถปรณทกนปาตอฏฐกถา (ภาษาบาล)อง.ทก.อ.(ไทย) = องคตตรนกายมโนรถปรณทกนบาตอรรถ (ภาษาไทย)อง.ตก.อ.(บาล) = องคตตรนกายมโนรถปรณตกนปาตอฏฐกถา (ภาษาบาล)อง.ตก.อ.(ไทย) = องคตตรนกายมโนรถปรณตกนบาตอรรถกถา (ภาษาไทย)อง.จตกก.อ.(บาล) = องคตตรนกายมโนรถปรณจตกกนปาตอฏฐกถา (ภาษาบาล)อง.จตกก.อ.(ไทย) = องคตตรนกายมโนรถปรณจตกกนบาตอรรถ (ภาษาไทย)อง.ปญจก.อ.(บาล) = องคตตรนกายมโนรถปรณปญจกนปาตอฏฐกถา (ภาษาบาล)อง.ปญจก.อ.(ไทย) = องคตตรนกายมโนรถปรณปญจกนบาตอรรถกถา (ภาษาไทย)อง.ฉกก.อ.(บาล) = องคตตรนกายมโนรถปรณฉกกนปาตอฏฐกถา (ภาษาบาล)อง.ฉกก.อ.(ไทย) = องคตตรนกายมโนรถปรณฉกกนบาตอรรถกถา (ภาษาไทย)อง.สตตก.อ.(บาล) = องคตตรนกายมโนรถปรณสตตกนปาตอฏฐกถา (ภาษาบาล)
9
อง.สตตก.อ.(ไทย) = องคตตรนกายมโนรถปรณสตตกนบาตอรรถกถา (ภาษาไทย)อง.อฏฐก.อ.(บาล) = องคตตรนกายมโนรถปรณอฏฐกนปาตอฏฐกถา (ภาษาบาล)อง.อฏฐก.อ.(ไทย) = องคตตรนกายมโนรถปรณอฏฐกนบาตอรรถกถา (ภาษาไทย)อง.นวก.อ.(บาล) = องคตตรนกายมโนรถปรณนวกนปาตอฏฐกถา (ภาษาบาล)อง.นวก.อ.(ไทย) = องคตตรนกายมโนรถปรณนวกนบาตอรรถกถา (ภาษาไทย)อง.ทสก.อ.(บาล) = องคตตรนกายมโนรถปรณทสกนปาตอฏฐกถา (ภาษาบาล)อง.ทสก.อ.(ไทย) = องคตตรนกายมโนรถปรณทสกนบาตอรรถกถา (ภาษาไทย)อง.เอกาทสก.อ.(บาล) = องคตตรนกายมโนรถปรณเอกทสกนปาตอฏฐกถา (ภาษาบาล)อง.เอกาทสก.อ.(ไทย) = องคตตรนกายมโนรถปรณเอกาทสกนบาตอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ข.อ.(บาล) = ขททกนกายปรมตถโชตกาขททกปาฐอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ข.อ.(ไทย) = ขททกนกายปรมตถโชตกาขททกปาฐอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ธ.อ.(บาล) = ขททกนกายธมมปทอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ธ.อ.(ไทย) = ขททกนกายธรรมบทอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.อ.อ.(บาล) = ขททกนกายปรมตถทปนอทานอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.อ.อ.(ไทย) = ขททกนกายปรมตถทปนอทานอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.อต.อ.(บาล) = ขททกนกายปรมตถทปนอตวตตกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.อต.อ.(ไทย) = ขททกนกายปรมตถทปนอตวตตกอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ส.อ.(บาล) = ขททกนกายปรมตถโชตกาสตตนปาตอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ส.อ.(ไทย) = ขททกนกายปรมตถโชตกาสตตนบาตอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ว.อ.(บาล) = ขททกนกายปรมตถทปนวมานวตถอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ว.อ.(ไทย) = ขททกนกายปรมตถทปนวมานวตถอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.เปต.อ.(บาล) = ขททกนกายปรมตถโชตกาเปตวตถอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.เปต.อ.(ไทย) = ขททกนกายปรมตถโชตกาเปตวตถอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.เถร.อ.(บาล) = ขททกนกายปรมตถทปนเถรคาถาอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.เถร.อ.(ไทย) = ขททกนกายปรมตถทปนเถรคาถาอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.เถร.อ.(บาล) = ขททกนกายปรมตถทปนเถรคาถาอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.เถร.อ.(ไทย) = ขททกนกายปรมตถทปนเถรคาถาอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ชา.เอกก.อ.(บาล) = ขททกนกายเอกกนปาตชาตกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ชา.เอกก.อ.(ไทย) = ขททกนกายเอกกนบาตชาดกอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ชา.ทก.อ.(บาล) = ขททกนกายทกนปาตชาตกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ชา.ทก.อ.(ไทย) = ขททกนกายทกนบาตชาดกอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ชา.ตก.อ.(บาล) = ขททกนกายตกนปาตชาตกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ชา.ตก.อ.(ไทย) = ขททกนกายตกนบาตชาดกอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ชา.จตกก.อ.(บาล) = ขททกนกายจตกกนปาตชาตกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ชา.เจตกกก.อ.(ไทย) = ขททกนกายตกกนบาตชาดกอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ชา.ปญจก.อ.(บาล) = ขททกนกายปญจกนปาตชาตกอฏฐกถา (ภาษาบาล)
10
ข.ชา.ปญจก.อ.(ไทย) = ขททกนกายปญจกนบาตชาดกอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ชา.ฉกก.อ.(บาล) = ขททกนกายฉกกนปาตชาตกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ชา.ฉกก.อ.(ไทย) = ขททกนกายฉกกกนบาตชาดกอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ชา.สตตก.อ.(บาล) = ขททกนกายสตตกนปาตชาตกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ชา.สตตก.อ.(ไทย) = ขททกนกายสตตกนบาตชาดกอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ชา.อฏก.อ.(บาล) = ขททกนกายอฏกนปาตชาตกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ชา.อฏก.อ.(ไทย) = ขททกนกายอฏฐกนบาตชาดกอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ชา.นวก.อ.(บาล) = ขททกนกายนวกนปาตชาตกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ชา.นวก.อ.(ไทย) = ขททกนกายนวกนบาตชาดกอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ชา.ทสก.อ.(บาล) = ขททกนกายทสกนปาตชาตกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ชา.ทสก.อ.(ไทย) = ขททกนกายทสกนบาตชาดกอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ชา.เอกาทสก.อ.(บาล) =ขททกนกายเอกาทสกนปาตชาตกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ชา.เอกาทสก.อ.(ไทย)=ขททกนกายเอกทสกกนบาตชาดกอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ชา.ทวาทสก.อ.(บาล) =ขททกนกายทวาทสกนปาตชาตกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ชา.ทวาทสก.อ.(ไทย) =ขททกนกายทวาทสกนบาตชาดกอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ชา.เตรสก.อ.(บาล) = ขททกนกายเตรสกนปาตชาตกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ชา.เตรสก.อ.(ไทย) = ขททกนกายเตรสกนบาตชาดกอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ชา.ปกณณก.อ.(บาล) = ขททกนกายปกณณกนปาตชาตกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ชา.ปกณณก.อ.(ไทย) =ขททกนกายปกณณกเอกกนบาตชาดกอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ชา.วสต.อ.(บาล) = ขททกนกายวสตนปาตชาตกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ชา.วสต.อ.(ไทย) = ขททกนกายวสตนบาตชาดกอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ชา.จตตารส.อ.(บาล) = ขททกนกายจตตารสนปาตชาตกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ชา.จตตารส.อ.(ไทย) = ขททกนกายจตตารสนบาตชาดกอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ชา.ปญญาส.อ.(บาล) = ขททกนกายปญญญาสนปาตชาตกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ชา.ปญญาส.อ.(ไทย) = ขททกนกายปญญาสนบาตชาดกอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ชา.สฏฐ.อ.(บาล) = ขททกนกายสฏฐนปาตชาตกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ชา.สฏฐ.อ.(ไทย) = ขททกนกายสฏฐนบาตชาดกอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ชา.สตตต.อ.(บาล) = ขททกนกายสตตตนปาตชาตกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ชา.สตตต.อ.(ไทย) = ขททกนกายสตตตนบาตชาดกอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ชา.อสต.อ.(บาล) = ขททกนกายอสตนปาตชาตกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ชา.อสต.อ.(ไทย) = ขททกนกายอสตนบาตชาดกอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ชา.ม.อ.(บาล) = ขททกนกายมหานปาตชาตกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ชา.ม.อ.(ไทย) = ขททกนกายมหานบาตชาดกอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ม.อ. (บาล) = ขททกนกายสทธมมปปชโชตกามหานทเทสอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ม.อ. (ไทย) = ขททกนกายสทธมมปชโชตกามหานเทสอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.จ.อ. (บาล) = ขททกนกายสทธมมปปชโชตกาจฬนทเทสอฏฐกถา (ภาษาบาล)
11
ข.จ.อ. (ไทย) = ขททกนกายสทธมมปชโชตกาจฬนเทสอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.ป.อ. (บาล) = ขททกนกายสทธมมปปกาสนปฏสมภทามคคอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.ป.อ. (ไทย) = ขททกนกายสทธรรมปกาสนปฏสมภทามรรคอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.อป.อ. (บาล) = ขททกนกายวสทธชนวลาสนอปทานอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.อป.อ. (ไทย) = ขททกนกายวสทธชนวลาสนอปทานอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.พทธ.อ.(บาล) = ขททกนกายมธรตถวลาสนพทธว�สอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.พทธ.อ.(ไทย) = ขททกนกายมธรตถวลาสนพทธวงสอรรถกถา (ภาษาไทย)ข.จรยา.อ.(บาล) = ขททกนกายปรมตถทปนจรยาปฏกอฏฐกถา (ภาษาบาล)ข.จรยา.อ.(ไทย) = ขททกนกายปรมตถทปนจรยาปฎกอรรถกถา (ภาษาไทย)
อรรถกถาพระอภธรรมปฎกอภ.สง.อ.(บาล) = อภธมมปฏกธมมสงคณอฏฐสาลนอฏฐกถา (ภาษาบาล)อภ.สง.อ.(ไทย) = อภธรรมปฎกธมมมสงคณอฏฐสาลนอรรถกถา (ภาษาไทย)อภ.ว.อ.(บาล) = อภธมมปฏกวภงคสมโมหวโนทนอฏฐกถา (ภาษาบาล)อภ.ว.อ.(ไทย) = อภธรรมปฎกวภงคสมโมหวโนทนอรรถกถา (ภาษาไทย)อภ.ปญจ.อ.(บาล) = อภธมมปฏกปญจปกรณอฏฐกถา (ภาษาบาล)อภ.ปญจ.อ.(ไทย) = อภธรรมปฎกปญจปกรณอรรถกถา (ภาษาไทย)
อรรถกถาปกรณวเสสเนตต.อ.(บาล) = ขททกนกายเนตตอฏฐกถา (ภาษาบาล)เนตต.อ.(ไทย) = ขททกนกายเนตตอรรถกถา (ภาษาไทย)สงคห.(บาล) = อภธมมตถสงคห (ภาษาบาล)สงคห.(ไทย) = อภธมมตถสงคหะ (ภาษาไทย)อภ.วตาร.(บาล) = อภธมมาวตาร (ภาษาบาล)
หากผเขยนต�ารา ไมคนเคยกบการใชอกษรยอทางคมภรพระพทธศาสนา เมอคนควาคมภรท
เกยวกบอรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ซงจดพมพเสรจ
เรยบรอยแลวใชเวลา๑๐ปตงแตป๒๕๕๐-๒๕๖๐จะใชการอางองหนงสอกไดจะรวาคมภรไหน
จดพมพปไหนและเขยนอางองอยางไรดงนนเพอใหผเขยนสะดวกในการทจะน�าไปอางองดงจะน�ามา
เปนตวอยางดงตอไปน
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย สมนตปาสาทกา ภาค ๑.กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๐.
12
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย สมนตปาสาทกา ภาค ๒. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๐.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย สมนตปาสาทกา ภาค ๓. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๐.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย สมนตปาสาทกา ภาค ๑. พมพครงท ๒. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ
มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๖๐.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย สมนตปาสาทกา ภาค ๒. พมพครงท ๒. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ
มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๖๐.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย สมนตปาสาทกา ภาค ๓. พมพครงท ๒. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ
มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๖๐.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย สมงคลวลาสน สลกขนธวรรค. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬา-
ลงกรณราชวทยาลย,๒๕๕๗.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย สมงคลวลาสน มหาวรรค. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๙.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย สมงคลวลาสน ปาฏกวรรค. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๘.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ปปญจสทน มลปณณาสก ภาค ๑. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬา-
ลงกรณราชวทยาลย,๒๕๕๒.
13
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ปปญจสทน มลปณณาสก ภาค ๒. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬา-
ลงกรณราชวทยาลย,๒๕๕๒.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ปปญจสทน มชฌมปณณาสก. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬา-
ลงกรณราชวทยาลย,๒๕๕๒.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ปปญจสทน อปรปณณาสก. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๒.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย สารตถปกาสน ภาค ๑. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๓.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย สารตถปกาสน ภาค ๒. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๓.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย สารตถปกาสน ภาค ๓. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๓.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย มโนรถปรณ ภาค ๑. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๓.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย มโนรถปรณ ภาค ๒. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๓.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย มโนรถปรณ ภาค ๓. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๓.
14
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ปรมตถโชตกา ขททกปาฐะ. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๖.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ธรรมบทอรรถกถา ภาค ๑. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๖.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ธรรมบทอรรถกถา ภาค ๒. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๖.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ปรมตถทปนอทาน. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๖.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ปรมตถทปน อตวตตกะ. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๖.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ปรมตถโชตกา สตตนบาต ภาค ๑. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬา-
ลงกรณราชวทยาลย,๒๕๕๗.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ปรมตถโชตกา สตตนบาต ภาค ๒. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬา-
ลงกรณราชวทยาลย,๒๕๕๗.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ปรมตถทปน วมานวตถ. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๖.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ปรมตถโชตกา เปตวตถ. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๖.
15
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ปรมตถทปน เถรคาถา. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๖.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ปรมตถทปน เถรคาถา ภาค ๑. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬา-
ลงกรณราชวทยาลย,๒๕๕๗.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ปรมตถทปน เถรคาถา ภาค ๒. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬา-
ลงกรณราชวทยาลย,๒๕๕๗.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ชาดก ภาค ๑. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,
๒๕๕๗.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ชาด ภาค ๒. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,
๒๕๕๗.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ชาดก ภาค ๓. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,
๒๕๕๘.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ชาดก ภาค ๔. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,
๒๕๕๘.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ชาดก ภาค ๕. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,
๒๕๕๘.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ชาดก ภาค ๖. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,
๒๕๕๘.
16
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ชาดก ภาค ๗. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,
๒๕๕๘.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ชาดก ภาค ๘. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,
๒๕๕๘.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ชาดกภาค ๙. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,
๒๕๕๘.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ชาดกภาค ๑๐. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,
๒๕๕๘.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย สทธมมปชโชตกา จฬนทเทส. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬาลงกรณ
ราชวทยาลย,๒๕๕๙.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย สทธมมปชโชตกา มหานทเทส. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬา-
ลงกรณราชวทยาลย,๒๕๕๙.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย สทธรรมปกาสน ปฏสมภทามรรค ภาค ๑. กรงเทพมหานคร:โรงพมพ
มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๕๙.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย สทธรรมปกาสน ปฏสมภทามรรค ภาค ๒. กรงเทพมหานคร:โรงพมพ
มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๕๙.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย วสทธชนวลาสน อปทาน ภาค ๑. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬา-
ลงกรณราชวทยาลย,๒๕๕๙.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย วสทธชนวลาสน อปทาน ภาค ๒. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬา-
ลงกรณราชวทยาลย,๒๕๕๙.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย มธรตถวลาสน พทธวงศ. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๙.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย ปรมตถทปน จรยาปฎก. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๘.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ
ราชวทยาลย อภธรรมปฎก ธมมมสงคณ อฏฐสาลนอรรถกถา. กรงเทพมหานคร :
โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๖๐.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย อภธรรมปฎก วภงค สมโมหวโนทนอรรถกถา. กรงเทพมหานคร:โรงพมพ
มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๖๐.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย อภธรรมปฎก ปญจปกรณอรรถกถา. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ
มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๖๐.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.ปกรณวเสสภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย วสทธมรรค ภาค ๑. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๕.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.ปกรณวเสสภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย วสทธมรรค ภาค ๒. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๕.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.ปกรณวเสสภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย มลนทปญหาอรรถกถา. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๙.
18
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย กงขาวตรณอรรถกถา. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๕๙.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.มงคลตถทปนภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬา-
ลงกรณราชวทยาลย ภาค ๑. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,
๒๕๕๔.
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.มงคลตถทปนภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬา-
ลงกรณราชวทยาลย ภาค ๒. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,
๒๕๕๔.
ค. ค�ายอเกยวกบคมภรฎกา
การอางองคมภรฎกาใหใชระบบอกษรยอตามททางบณฑตวทยาลยก�าหนดไวโดยระบชอคมภร
ตามดวยเลม(ถาม)ขอ/หนาเชน
ท.ส.ฏกา(บาล)๑/๒๗๖/๓๗๓หมายถงทฆนกายลนตถปปกาสนสลกขนธวคคฏกาภาษาบาล
เลม๑ขอ๒๗๖หนา๓๗๓
ฉบบมหาจฬาฎกาส�าหรบคมภรฎกานนภาษาบาลมครบสมบรณเฉพาะฉบบมหาจฬาฎกาและ
มฉบบแปลเปนภาษาไทยทพมพเผยแพรอยบางคมภรวมต.ฏกา (บาล) ๒/๒๘๕/๓๐๖. หมายถง
วมตวโนทนวนยปฏกฏกาภาค๒ขอ๒๘๕หนา๓๐๖ฉบบมหาจฬาฏกา๒๕๓๘
ฎกาพระวนยปฎกวชร.ฏกา(บาล) = วชรพทธฏกา (ภาษาบาล)สารตถ.ฏกา(บาล) = สารตถทปนฏกา (ภาษาบาล)สารตถ.ฏกา(ไทย) = สารตถทปนฎกา (ภาษาไทย)วมต.ฏกา(บาล) = วมตวโนทนฏกา (ภาษาบาล)กงขา.ฏกา(บาล) = กงขาวตรณปราณฏกา (ภาษาบาล)กงขา.อภนวฏกา(บาล) = วนยตถมญชสากงขาวตรณอภนวฏกา (ภาษาบาล)วนย.ฏกา(บาล) = วนยาลงการฏกา (ภาษาบาล)ว.ฏกา(บาล) = วนยวนจฉยฏกา (ภาษาบาล)อตตร.ฏกา(บาล) = อตตรวนจฉยฏกา (ภาษาบาล)ขทท.ฏกา(บาล) = ขททสกขาปราณฏกา (ภาษาบาล)ขทท.อภนวฏกา(บาล) = ขททสกขาอภนวฏกา (ภาษาบาล)มล.ฏกา(บาล) = มลสกขาฏกา (ภาษาบาล)
19
ฎกาพระสตตนปฎกท.ส.ฏกา(บาล) = ทฆนกายลนตถปปกาสนสลกขนธวคคฏกา (ภาษาบาล)ท.ม.ฏกา(บาล) = ทฆนกายลนตถปปกาสนมหาวคคฏกา (ภาษาบาล)ท.ปา.ฏกา(บาล) = ทฆนกายลนตถปปกาสนปาฏกวคคฏกา (ภาษาบาล)ท.ส.อภนวฏกา(บาล) = ทฆนกายสาธวลาสน สลกขนธวคคอภนวฏกา (ภาษาบาล)ม.ม.ฏกา(บาล) = มชฌมนกายลนตถปปกาสนมลปณณาสกฏกา (ภาษาบาล)ม.ม.ฏกา(บาล) = มชฌมนกายลนตถปปกาสนมชฌมปณณาสกฏกา (ภาษาบาล)ม.อ.ฏกา(บาล) = มชฌมนกายลนตถปปกาสนอปรปณณาสกฏกา (ภาษาบาล)ส�.ส.ฏกา(บาล) = ส�ยตตนกายลนตถปปกาสนสคาถวคคฏกา (ภาษาบาล)ส�.น.ฏกา(บาล) = ส�ยตตนกายลนตถปปกาสนนทานวคคฏกา (ภาษาบาล)ส�.ข.ฏกา(บาล) = ส�ยตตนกายลนตถปปกาสนขนธวคคฏกา (ภาษาบาล)ส�.สฬา.ฏกา(บาล) = ส�ยตตนกายลนตถปปกาสนสฬายตนวคคฏกา (ภาษาบาล)ส�.ม.ฏกา(บาล) = ส�ยตตนกายลนตถปปกาสนมหาวคคฏกา (ภาษาบาล)อง.เอกก.ฏกา(บาล) = องคตตรนกายเอกกนปาตฏกา (ภาษาบาล)อง.ทก.ฏกา(บาล) = องคตตรนกายทกนปาตฏกา (ภาษาบาล)อง.ตก.ฏกา(บาล) = องคตตรนกายตกนปาตฏกา (ภาษาบาล)อง.จตกก.ฏกา(บาล) = องคตตรนกายจตกกนปาตฏกา (ภาษาบาล)อง.ปญจก.ฏกา(บาล) = องคตตรนกายปญจกนปาตฏกา (ภาษาบาล)อง.ฉกก.ฏกา(บาล) = องคตตรนกายฉกกนปาตฏกา (ภาษาบาล)อง.สตตก.ฏกา(บาล) = องคตตรนกายสตตกนปาตฏกา (ภาษาบาล)อง.อฏก.ฏกา(บาล) = องคตตรนกายอฏกนปาตฏกา (ภาษาบาล)อง.นวก.ฏกา(บาล) = องคตตรนกายนวกนปาตฏกา (ภาษาบาล)อง.ทสก.ฏกา(บาล) = องคตตรนกายทสกนปาตฏกา (ภาษาบาล)อง.เอกาทสก.ฏกา(บาล)= องคตตรนกายเอกาทสกนปาตฏกา (ภาษาบาล)ข.ธ.ฏกา(บาล) = ธมมปทมหาฏกา (ภาษาบาล)
ฎกาพระอภธรรมปฎกอภ.สง.มลฏกา(บาล) = อภธมมปฏกธมมสงคณมลฏกา (ภาษาบาล)อภ.ว.มลฏกา(บาล) = อภธมมปฏกวภงคมลฏกา (ภาษาบาล)อภ.ปญจ.มลฏกา(บาล) = อภธมมปฏกปญจปกรณมลฏกา (ภาษาบาล)อภ.สง.อนฏกา(บาล) = อภธมมปฏกธมมสงคณอนฏกา (ภาษาบาล)อภ.ว.อนฏกา(บาล) = อภธมมปฏกวภงคอนฏกา (ภาษาบาล)อภ.ปญจ.อนฏกา(บาล)= อภธมมปฏกปญจปกรณอนฏกา (ภาษาบาล)ม.ฏกา(บาล) = มณทปฏกา (ภาษาบาล)มธ.ฏกา(บาล) = มธสารตถทปนฏกา (ภาษาบาล)
20
ฎกาปกรณวเสสเนตตฏกา(บาล) = เนตตฏกา (ภาษาบาล)
เนตตว.(บาล) = เนตตวภาวน (ภาษาบาล)
มลนท.ฏกา(บาล) = มธรตถปกาสนมลนทปญหฏกา (ภาษาบาล)
วสทธ.ฏกา(บาล) = ปรมตถมญชสาวสทธมคคมหาฏกา (ภาษาบาล)
วสทธ.ฏกา(ไทย) = ปรมตถมญชสาวสทธมรรคมหาฎกา (ภาษาไทย)
อภ.วตารฏกา(บาล) = อภธมมตถวกาสนอภธมมาวตารฏกา (ภาษาบาล)
วภาวน.(บาล) = อภธมมตถวภาวนฏกา (ภาษาบาล)
วภาวน.(ไทย) = อภธมมตถวภาวนฎกา (ภาษาไทย)
มงคล.(บาล) = มงคลตถทปน (ภาษาบาล)
มงคล.(ไทย) = มงคลตถทปน (ภาษาไทย)
ไวยากรณอภธา. อภธานปปทปกา
รปสทธ. รปสทธวยากรณ
นต.ธาต. สททนตธาตมาลา
นต.ปท. สททนตปทมาลา
นต.สตต. สททนตสตตมาลา
นอกจากน มอกษรยอคมภรทางพระพทธศาสนา เปนภาษาองกฤษ ทมหาวทยาลยมหาจฬา- ลงกรณราชวทยาลยประกาศใช
1เพอใหหนงสอวชาการของมหาวทยาลยมการใชอกษรยอเปนไปทาง
ทศทางเดยวกนโปรดดในภาคผนวก
๒. การอางองและการเขยนเอกสารอางอง ก. วธอางองระบบเชงอรรถ (Footnote) วธอางองใหใชระบบเชงอรรถ ไดแก ขอความทพมพไวทสวนลางของหนากระดาษ เพออธบายทมาของแหลงคนควาหรอขอมลเปนเรองทมหลกฐานอางองได หรออธบายขอความเพมเตมเกยวกบเนอเรองบางตอน
1 กลมงานต�าราและเอกสารทางวชาการ กองวชาการ มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, คมอ
เขยนต�ารา, (พระนครศรอยธยา:โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๖๐),หนา๑๔๕-๑๖๑.
21
ความหมายของเชงอรรถ
เชงอรรถคอขอความทเขยนไวสวนลางของหนาหรอสวนทายของเรองโดยมเสนคนจากตวเรอง
ใหเหนชดเจนมหมายเลขก�ากบไวตรงสวนทายของขอความและสวนตนของเชงอรรถซงหมายเลขหรอ
เครองหมายดอกจนทร(*)ก�ากบไวนนจะตองตรงกน
ประโยชนของเชงอรรถ
๑.ใชอางวาขอความทยกมาในเรองมาจากทใด
๒.ใหผอนทราบวาถาตองการจะดเรองนนๆจะดเพมเตมไดจากทใด
๓.แสดงความคดเหนหรออภปรายเกยวกบเนอหาของเรองนนทไมสามารถแทรกลงไปใน
เนอหาทก�าลงด�าเนนอยในขณะนนได
๔.แสดงความขอบคณตอผทมสวนชวยในการเขยนเรองนนๆ
ประโยชนของเชงอรรถ ๔ขอนสอดคลองกบขอความทบนลอพฤกษะวนและด�ารงศรเจรญ
ทกลาวถงประโยชนและความจ�าเปนของการเขยนเชงอรรถ2ไววา
๑.ต�าราทมการเขยนเชงอรรถมผลทางดานจตใจของผอาน ท�าใหผอานเกดความศรทธา
ในขอเขยน เพราะผอานทราบแหลงทมาของขอความทน�ามาเขยนและยงเปนเครองยนยนวา ผเขยน
ต�าราไมไดเขยนจากความรสกนกคดของตนเองเพยงอยางเดยว แตไดเขยนขนมาจากการอานอยาง
แตกฉาน และมการกลนกรองส�านวนเปนอยางดแลว ความศรทธาในหนงสอนบวาเปนสงส�าคญมาก
หนงสอทผอานไมมความศรทธาจะกลายเปนหนงสอทไมมคณคา
๒.การเขยนเชงอรรถชวยใหผเขยนมความละเอยดลออความละเอยดลออเปนนสยของคน
ทฉลาดความละเอยดลออในทนไดแกการใสเครองหมายตางๆ ในเชงอรรถเครองหมายมหพภาค(.)
เครองหมายจลภาค(,)หรอการขดเสนใตในเชงอรรถวาจะตองท�าใหถกตองตามแบบฟอรม
๓.การเขยนเชงอรรถเปนการปลกฝงนสยในเชงวชาการของผเขยนสงทจะตองปฏบตใหเปน
นสยคอเมอมการเขยนหนงสอขนมาเมอไรจะตองเขยนเชงอรรถลงไปดวยเสมอ
๔.การเขยนเชงอรรถ เปนเครองสะทอนใหเหนถงความเพยรพยายามของผเขยนหนงสอ
เพราะการเขยนเชงอรรถ ตองเสยเวลาและแรงงานมากกวาต�าราทไมไดเขยนเชงอรรถ ดงนน ต�าราท
เขยนเชงอรรถจงเปนต�าราทมคณภาพสงกวาต�าราทไมไดเขยนเชงอรรถ
๕.การคดลอกความคดของผอนยอมเปนการละเมดลขสทธอาจถกฟองท�าใหเสอมเสยชอเสยง
ในวงการ
2 บนลอ พฤกษะวน และด�ารง ศรเจรญ, เทคนคและประสบการณการเขยนต�าราทางวชาการ, (กรงเทพ-
มหานคร:โรงพมพไทยวฒนาพานชจ�ากด,๒๕๓๗),หนา๑๐๑-๑๐๒.
22
ประเภทของเชงอรรถ
ประเภทของเชงอรรถม๓ประเภทคอ
๑.เชงอรรถอางอง คอขอความทบอกแหลงทมาของขอความทใชเปนหลกฐานอางองใน
เนอเรองทเขยนรายงานดงตวอยาง
“หากเราลองสงเกตดคนสงคมไทยสวนใหญจะถกปลกกระแสไดงายมากและมกเชอขาวรายๆ
ไดกอนเสนอทงๆทยงไมมการพสจนอยางชดเจน”1
1 เกรยงศกดเจรญวงศศกด,คนเฝาสอ : วพากษเพรยกเรยกสอไทยใหปฏรป,(กรงเทพมหานคร:ซคเซสมเดย,๒๕๔๓),หนา๗๙.
๒. เชงอรรถเสรมความ คอขอความทอธบายศพทบางค�าทมในเรองเพมเตม หรอขอท
ขยายความบางเรองเพมเตมใหเขาใจดยงขนดงตวอยาง
“ครงนนพระผมพระภาคไดประทบนงโดยบลลงกเดยวเสวยวมตตสขอยณควงตนโพธพฤกษ
เปนเวลา๗วนทนนพระผมพระภาคทรงมนสการปฏจจสมปบาท”1
1 นงโดยบลลงกเดยวหมายถงนงขดสมาธโดยไมลกขนเลยตลอด๗วน(ว.อ.(บาล)๓/๑/๓)
๓. เชงอรรถโยงขอความ คอ ขอความทแจงใหผอานคนควาเพมเตมเรองทเกยวของ หรอ
สมพนธกนในหนาอนของหนงสอเลมเดยวกนหรอหนงสอคนละเลมทมรายละเอยดมากกวาดงตวอยาง
ข. หลกการเขยนหรอพมพเลขเชงอรรถ
๑.ใหขดเสนคนระหวางเชงอรรถกบเนอความของเรอง จากขอบกระดาษซายประมาณ
๒.๕นว(ใชโปรแกรมword)
๒.ใสเลขก�ากบไวเหนออกษรตวแรกเลกนอย เลขตองตรงกบเลขทก�ากบไวกบเนอความ
ในตวเรอง
๓.เลขเชงอรรถใหเรมจาก๑เปนตนไป(ของแตละบท)จนจบบทขนบทใหมใหเรม๑ใหม
ไมตองแยกไทย/องกฤษ
“ดรรชนวารสารใหคนหาเรองราวหรอบทความใหมๆทางวชาการจากวารสาร”1
1ดบทท๖หนา๑๐๓.
23
๔.การยอหนาเชงอรรถยอใหตรงกบยอหนาแรกในตวเรองถาเชงอรรถยาวกวา๑บรรทด
ขนบรรทดใหมใหตรงกบขอบรมดานซายของขอความตวเรองขนาดอกษรใหเลกกวาเนอความเลกนอย
(๑๔พอยต)
๕.เลขก�ากบเนอความในตวเรองใหใสไวเหนออกษรตวสดทายของชดขอความนนเลกนอย
ถาขอความนนอยในเครองหมายอญประกาศเลขจะไวหลงและเหนอเครองหมายอญประกาศเลกนอย
และหากเขยนต�าราเปนภาษาไทยใชเลขไทยเปนภาษาองกฤษใชเลขอารบค
๖.ใหน�าเชงอรรถไปเขยนเปนบรรณานกรมทายเรองดวย
ตวอยางการพมพเชงอรรถ
ตามหลกกจในอรยสจ หนาททจะตองปฏบตตอทกข ไดแก ปรญญา คอ การก�าหนดร หรอ
ท�าความเขาใจ หมายความวาเรองทกขนบคคลมหนาทเกยวของเพยงแคก�าหนดรหรอท�าความเขาใจ
เทานนการปฏบตตอทกขโดยถกตองตามหลกในอรยสจนเปนเรองส�าคญอยางยงแตเปนเรองทมกถก
มองขามไปพทธธรรมสอนใหปฏบตตอทกขดวยการศกษาใหรวาอะไรเปนอะไรใหรจกทกข๑
๘ตวอกษรเรมพมพตวอกษรท๙
/ / / / / / / / ๑พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต),พทธธรรม ฉบบปรบปรงและขยายความ,
พมพครงท๑๓,(กรงเทพมหานคร:โรงพมพบรษทสหธรรมกจ�ากด,๒๕๔๙),หนา๗๓.
การพมพเชงอรรถใหพมพบรรทดแรกยอหนาเขามา๘ระยะตวอกษร เรมพมพตวอกษรท ๙
(เชนเดยวกนกบการยอหนา) หากขอความยาวเกน ๑ บรรทด บรรทดตอมาใหพมพชดขอบซายมอ
ทกบรรทดจนจบรายการนน
การเรยงล�าดบเลขของเชงอรรถ
ใหเรมเชงอรรถแรกของแตละบทตงแต๑ตอเนองกนไปจนจบบทโดยไมตองแยกเปนเชงอรรถ
ของหนงสอภาษาไทยหรอภาษาองกฤษ
แบบแผนการลงเชงอรรถ
แบบแผนการลงเชงอรรถนน แตกตางกนไปตามชนดของหลกฐานของการอางอง เชน หนงสอ
บทความในหนงสอ บทความในวารสาร บทความในหนงสอพมพ วทยานพนธ เอกสารทยงไมตพมพ
และการสมภาษณในการพมพเชงอรรถนน
24
การลงเชงอรรถส�าหรบหนงสอทอางถงเปนครงแรก ใหลงรายการอยางสมบรณตามแบบอยาง
เอกสารประเภทตางๆดงน
หนงสอ :
รปแบบ
ก. คมภรพระไตรปฎกหรอหนงสอส�าคญพมพเปนชด
ใหอางชอยอคมภรเลม/ขอ/หนาและใหวงเลบค�าวา(บาล)ไวหลงค�ายอในกรณทใชพระไตรปฎก
ฉบบภาษาบาลหรอวงเลบค�าวา(ไทย)ไวหลงค�ายอในกรณทใชพระไตรปฎกฉบบภาษาไทย
ตวอยาง
การอางพระไตรปฎก ถาเขยนแบบสรปขอความจากพระไตรปฎก ซงเมอไปเปดพระไตรปฎก
ทอางองจะไมพบขอความทเปนค�าสรปใหเขยนค�าวา“ดรายละเอยดใน...”แลวตอดวยคมภร
ตวอยาง
มภกษสรางกฎดวยตนเองบาง1 แตเนองจากภกษผสรางกฎเองไปขออปกรณการสรางจาก
ชาวบานการสรางเองจงตองมขอจ�ากด2
1ดรายละเอยดในว.มหา.(บาล)๑/๘๔-๘๖/๕๕-๕๗,ว.มหา.(ไทย)๑/๘๔-๘๖/๗๔-๗๔.
2ดรายละเอยดในว.มหา.(บาล)๑/๓๔๒-๓๗๘/๒๕๗-๒๘๔,ว.มหา.(ไทย)๑/๓๔๒-๓๗๘/๓๗๘-๔๑๐.
การอางพระไตรปฎกทเปนขอธรรมซงมเฉพาะหวขอแลวมค�าอธบายในหนงสออนอนเปนความ
เหนของผเรยบเรยงหนงสอซงเมอดพระไตรปฎกทอางจะพบแตขอธรรมเนอหาสนๆเชนพจนานกรม
ใหอางองเปน๒ชวงคออางชวงขอธรรมตอนหนงอางชวงค�าอธบายตอนหนง
๑ข.ชา.(บาล)๒๗/๘๗/๕๓,ข.ชา.(ไทย)๒๗/๘๗/๘๗.
25
ตวอยาง
พรหมวหาร๔คอเมตตากรณามทตาอเบกขา1พรหมวหารคอธรรมเครองอยอยางประเสรฐ
เปนธรรมประจ�าใจและปฏบตตนตอเพอนมนษยโดยชอบ
เมตตา ความรก ปรารถนาดอยากใหเขามสข มจตอนแผไมตรและคดท�าประโยชนแกมนษย
สตวทวหนา
กรณาความสงสารคดชวยใหพนทกขใฝใจในอนจะปลดเปลองบ�าบดความทกขยากเดอดรอน
ของปวงสตว
มทตา ความยนด ในเมอผอนอยดมสข มจตผองใสบนเทง กอปรดวยอาการแชมชนเบกบาน
อยเสมอตอสตวทงหลายผด�ารงในปกตสขพลอยยนดดวยเมอเขาไดดมสขเจรญงอกงามยงขน
อเบกขา ความวางใจเปนกลาง อนจะใหด�ารงอยในธรรมตามทพจารณาเหนดวยปญญา คอ
มจตเรยบตรงเทยงธรรมดจตราชง ไมล�าเอยงดวยรกและชง พจารณาเหนกรรมทสตวทงหลาย
กระท�าแลวอนควรไดรบผลดหรอชวสมควรแกเหตอนตนประกอบพรอมทจะวนจฉยและปฏบตไป
ตามธรรม รวมทงรจกวางเฉยสงบใจมองด ในเมอไมมกจทควรท�า เพราะเขารบผดชอบตนไดดแลว
เขาสมควรรบผดชอบตนเองหรอเขาควรไดรบผลอนสมกบความรบผดชอบของตน2
1อง.ปญจก.(บาล)๒๒/๑๙๒/๒๕๒.
2พระธรรมปฎก(ป.อ.ปยตโต),พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม,พมพครงท๑๑,(กรงเทพ-
มหานคร:บรษทสหธรรมกจ�ากด,๒๕๔๕),หนา๑๒๔.
ข. หนงสอทวไป
ผแตง, ชอเรอง,ชอชดและล�าดบท(ถาม),ครงทพมพ(กรณทพมพมากกวา๑ครง)จ�านวนเลม
(กรณทมหลายเลมจบ),(สถานทพมพ:ส�านกพมพหรอโรงพมพ,ปทพมพ),เลมท(ถามหลายเลม),หนา
หรอจ�านวนหนาทอางถง.
ตวอยาง
เจาคณะคามวาสฝายขวากปกครองดแลบงคบบญชาคณะสงฆในหวเมองฝายใตและเจาคณะ
อรญญวาส ปกครองดแลบงคบบญชาพระภกษสงฆคณะอรญญวาส ทงในหวเมองฝายเหนอและ
ฝายใต1
1พระเมธธรรมาภรณ(ประยรธมมจตโต),การปกครองคณะสงฆไทย,พมพครงท๙,(กรงเทพมหานคร:
มลนธพทธธรรม,๒๕๓๙),หนา๑๒.
26
หากการอางองนนเปนการน�าขอความจากวทยานพนธของผอนใหใชค�าวาอางใน...
ตวอยาง
วนยบญญตมเปนจ�านวนมากสมยแรกๆยงไมมการบนทกไวเปนลายลกษณอกษรพระสาวก
ไดทองจ�ากนมา ผทเชยวชาญพระวนย กทรงจ�าพระวนย ผทเชยวชาญพระสตร กทรงจ�าพระสตร
ผทเชยวชาญพระอภธรรมกทรงจ�าพระอภธรรมภกษและภกษณผทรงจ�าพระวนยเชยวชาญทางดาน
พระวนยเรยกวาพระวนยธรหมายถงผรและเชยวชาญทางพระวนยโดยทองจ�าไวได๒
๒T.W.RhysDavidszndWilliamStede,PaliEnglishDictionary,(Delhi:MotilalBanarsidass,
1977),p.23,อางในแมชกฤษณารกษาโฉม,“การศกษาเชงวเคราะหบทบาทของพระวนยธรในพระวนยปฎก : กรณศกษาพระอบาลและพระปฏาจาราเถร”,วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต,(บณฑตวทยาลย:มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๔๕),หนา๓.
การอางหนงสอทวไปถาเขยนแบบสรปความจากหนงสอนนใหอางอยางอางสรปพระไตรปฎก
ทกลาวขางตนคอใชค�าวา“ดรายละเอยดใน...”
หนงสอแปล :
รปแบบ
ผแตง, ชอเรอง,แปลโดยผแปล,ชอชดและล�าดบท(ถาม),ครงทพมพ(ในกรณพมพมากกวา
๑ครง), จ�านวนเลม (กรณหลายเลมจบ), (สถานทพมพ : ส�านกพมพหรอโรงพมพ,ปทพมพ), เลมท
(ถามหลายเลมจบ),หนาหรอจ�านวนหนาทอางถง.
ตวอยาง ๑
พระดร.ดบบลวราหล,พระพทธเจาสอนอะไร,แปลโดยรศ.ชศกดทพยเกสรและคณะ,พมพครงท๓,(กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๔๗),หนา๗๗.
บทความจากหนงสอรวมบทความ :
รปแบบ
ผเขยน,“ชอบทความ”,ในชอเรอง,รวบรวมโดยผรวบรวม,ชอชด(ถาม),ครงทพมพ(กรณท
พมพมากกวา ๑ ครง), จ�านวนเลม (กรณมหลายเลมจบ), (สถานทพมพ : ส�านกพมพหรอโรงพมพ,
ปทพมพ),เลมท(กรณมหลายเลมจบ):หนาหรอจ�านวนหนาทอางถง.
27
ตวอยาง ๑
พระเทพโสภณ (ประยร ธมมจตโต), “โรงเรยนวถพทธเพอสงคมไทย”, ใน รวมบทความทางวชาการพระพทธศาสนา, รวบรวมจดพมพโดยพระศรธวชเมธ(ชนะป.ธ.๙),(กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-ราชวทยาลย,๒๕๔๘):๖๒.
๒W.T.Stace,“Survivalafterdeath”,Philosophical issue,ed.byJamesRachels,(London:
Harper&RowPublishers,1972):87-91.
บทความในวารสาร :
รปแบบ
ผเขยน,“ชอบทความ”,ชอวารสาร,เลมทหรอปท(เดอนป):หนา.
ตวอยาง ๑
ธรวทยลกษณะกง,“ปรชญาศาสนา”,พทธจกร,ปท๔๓ฉบบท๒(มกราคม๒๕๓๓):๒๖-๒๙. ๒
K.N.,Jayatileke,“TheBuddhistTheoryofCausality”,The Maha Bodhi,vol.77No.1:10-15.
บทความในหนงสอพมพ
รปแบบ
ผเขยน,“ชอบทความ”,ชอหนงสอพมพ,(วนเดอนป):หนา.
ตวอยาง ๑
พระเมธธรรมาภรณ(ประยรธมมจตโต),“สงครามคเวต”,สยามรฐ,(๒๑สงหาคม๒๕๓๓):๒. ๒
Sommart Noimarerng, “Buddhist to Protest Changes in Curriculum”,The Nation, (2September,1990):A2.
บทความในสารานกรม :
รปแบบ
ผเขยน,“ชอบทความ”,ชอสารานกรม,เลมท(ปทพมพ):หนา.
ตวอยาง๑เกษมบญศร,“พทธวงศ”,สารานกรมไทยฉบบราชบณฑตยสถาน,๒๑(๒๕๒๙-๓๐):๑๓๓๙๕-๑๓๔๒๓.
๒CharlesLandesman, Jr.,“Consciousness”,The Encyclopedia of Philosophy,vol.2 (1967) :
191-195.
28
บทวจารณหนงสอ
รปแบบ
ผเขยนบทวจารณ,วจารณ“ชอหนงสอทวจารณ”,โดยผแตงหนงสอทวจารณในชอวารสาร,
ปทหรอเลมท(เดอนป):หนา.
ตวอยาง ๑
พระมหาอนศร จนตาปญโญ, “วเคราะหพระเทพเวท กรณสนตอโศก”, โดย ว. ชยภค, ในพทธจกร, ปท๔๔เลมท๔(เมษายน๒๕๓๓):๒๔-๒๖. ๒
Peter Harvey, “The Five Aggregates : Understanding Theravada Psychology and Soteriology”,byMathieuBoisvert,Journal of Buddhist Ethics,Vol.3(1996):91-97.
วทยานพนธ
รปแบบ
ชอผวจย,“ชอวทยานพนธ”,ระดบของวทยานพนธ,(ชอแผนกวชาหรอคณะและมหาวทยาลย,
ปทส�าเรจ).
ตวอยาง ๑
พระครประคณสรกจ(สชาตชโนรโส),“การศกษาวธการสอนวปสสนากรรมฐานตามแนวทางของส�านกวปสสนาวเวกอาศรม”,วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ- ราชวทยาลย,๒๕๓๗).
เอกสารอน ๆ ทไมไดตพมพ เชน จลสาร, เอกสารอดส�าเนา และเอกสารไมตพมพ
ใหใชแบบอยางเหมอนการลงเชงอรรถยกเวนชอเรองใสไวในเครองหมายอญประกาศและระบ
ลกษณะของเอกสารนนๆเชนถาเปนเอกสารไมตพมพใหใชค�าวา(อดส�าเนา)ตวอยางเชนอดส�าเนา
หรอMimeographedพมพดดหรอTypewriterแลวแตกรณไวในเครองหมายวงเลบตอนสดทาย
ของรายการ
ตวอยาง ๑
พระมหาสมชย กสลจตโต, “ทศนะเรองจตในพระพทธปรชญา”, (กรงเทพมหานคร : บณฑตวทยาลย มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๓๓)(อดส�าเนา). ๒
P. Prayoon Dhammacitto (Mererk), “Buddhism andWorld Peace”, Paper Presented atthe16
thGeneralConferenceoftheWorldFellowshipofBuddhists,(LosAngeles:November
19-26,1988)(Mimeographed). ๓
สวคนธ ผดงอรรถ : “ระบบเลขมาตรฐานสากลประจ�าหนงสอ.” (กรงเทพมหานคร : หอสมดแหงชาต กรมศลปากร,๒๕๒๘)(อดส�าเนา)
29
จดหมายเหต
ชอผแตงหรอผรบผดชอบ.เลขทของเอกสาร(ถาม).“ชอเอกสาร.”วนเดอนป.
ตวอยาง ๑
หอสมดแหงชาต.เลขหนาท๑๒.“จดหมายเหตรชกาลท๓.”จ.ศ.๑๒๐๖.
วสดยอสวน
ใหลงรายการบรรณานกรมตามแบบเดมของวสดนนๆ และแจงไวทายรายการวา ไมโครฟลม
(Microfilm)หรอไมโครฟช(Microfiche)
“ชอวสด”.//ชอเรอง.//:หนา:วนเดอนป,ไมโครฟลม.
ตวอยาง ๑
“นทานโบราณวาดวยราชสหกบชาง”ดรโณวาท.1:48-52:กรกฎาคม2417,ไมโครฟลม.
วสดไมตพมพอน ๆ เชน โสตทศนวสด
โสตทศนวสดใหแจงลกษณะของวสดไวหลงรายการชอเรองโดยใสในเครองหมายวงเลบเลก[….]
ชอผจดท�า(หนวยงานทรบผดชอบ).ชอวสด [ลกษณะของวสด].สถานทผลต:ผผลต(ถาม),ปทผลต.
ตวอยาง ๑สถาบนราชภฎกาญจนบร.บรการของหองสมด [สไลด].กาญจนบร:สถาบนราชภฏกาญจนบร,๒๕๓๖.
สมภาษณ
รปแบบ
สมภาษณชอผใหสมภาษณ,ต�าแหนง(ถาม),วนเดอนป(ทสมภาษณ).
ตวอยาง ๑
สมภาษณพระธรรมโกศาจารย,ศ.ดร.อธการบดมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๑๖กรกฎาคม๒๕๕๐. ๒
InterviewwithProf. Dr. Phra DharmakosajarnRectorofMahachulalongkornrajavidyalayaUniversity,16July,2007.
30
การลงเชงอรรถ เมออางถงเอกสารซ�า :
ในกรณทมการอางเอกสารเรองเดยวกนซ�าอกใหลงรายการอยางยอดงตอไปน
การอางเอกสารเชงอรรถภาษาไทยโดยไมมเอกสารอนมาคนใหใชค�าวาเรองเดยวกน ส�าหรบ
เชงอรรถภาษาองกฤษใชค�าวาIbid.ถาอางถงเอกสารเรองเดยวกนแตตางหนากนใหลงหนาก�ากบดวย
เชนเรองเดยวกน,หนา๑๓.หรอIbid.,p.13.ถาตองการอางซ�าขอความทไดอางแลวโดยไมมเอกสารอน
มาคนใหใชอางแลวหรอOp.cit.
การอางถงเอกสารเรองเดยวกนหรอขอความเดยวกนซ�าอกโดยมเอกสารอนมาคนใหลงรายการ
อยางยอคอลงชอผแตงและชอเรองสวนรายการเกยวกบสถานทพมพส�านกพมพปทพมพใหตดออก
ถาอางถงตางหนากนใหเตมเลขหนาตอจากชอเรองเชน ๑
พระเมธธรรมาภรณ(ประยรธมมจตโต), ปรชญากรกโบราณ, หนา....
ในกรณทชอเรองยาวเกนหนงบรรทดแลวอางถงหลายครง ใหอยในดลยพนจของผเขยนทจะยอ
ชอเรองใหสนลงแตจะตองไมใหเสยใจความส�าคญดวย
ตวอยางเชงอรรถภาษาไทย
๑พระเทพเวท (ประยทธ ปยตโต),กรรมตามนยแหงพทธธรรม, (กรงเทพมหานคร :มลนธพทธธรรม,
๒๕๒๙),หนา๒๗.
๒พทธทาสภกข,อทปปจจยตา(ฉบบยอ),(กรงเทพมหานคร:ส�านกพมพสขภาพใจ,๒๕๓๓),หนา๑๒๔.
๓ วทย วศทเวทย, ความคดเรองอนตตาในพระสตร, (กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย,
๒๕๑๘),หนา๒๐.
๔พระเทพเวท(ประยทธปยตโต), กรรมตามนยแหงพทธธรรม,หนา๓๑.
๕เรองเดยวกน,หนา๓๕.
๖อางแลว.
ตวอยางเชงอรรถภาษาองกฤษ
1 P. Prayoon Mererk, Selflessness in Sartres Existentialism and Early Buddhism,
(Bangkok:MahachulalongkornBuddhistUniversity,1988),p.93.
2ChindaChandrkaew,Nibbana the Ultimate Truth of Buddhism,(Bangkok:Mahachula-
longkornBuddhistUniversity,1979),p.88.
3P.PrayoonMererk,Selflessness in Sartres Existentialism and Early Buddhism,
p.102.
4Ibid.,p.99.
5Op.cit.
31
ตวอยางการพมพอญประกาศสน ๆ และเชงอรรถ
กลาวโดยยอจรยธรรมหรอการรจกถอเอาประโยชนจากหลกอนจจตาม๒ขนตอนคอขนตอน
ทหนงเมอประสบความเปลยนแปลงทไมปรารถนากบรรเทาหรอก�าจดทกขโศกไดเมอประสบความ
เปลยนแปลงทพงใจกไมหลงใหลมวเมาเพราะรเทาทนกฎธรรมดาขนตอนทสองเรงขวนขวายท�ากจ
ทควรท�าตอไปใหดทสดและท�าดวยจตใจทเปนอสระเพราะรวาความเปลยนแปลงนนเปนไปตามเหต
ปจจยไมใชเปนไปเองหรอเลอนลอยหรอตามความปรารถนาของเราผทเหนวาสงทงหลายไมยงยน
ยอมเปลยนแปลงไปจะท�าอะไรไปท�าไมและปลอยชวตใหเลอนลอยปลอยอะไรๆ ไปตามเรองแสดง
ถงความเขาใจผดและปฏบตผดตอหลกอนจจตาขดกบพทโธวาททเปนปจฉมวาจาวา“สงขารทงหลาย
มความเสอมไปเปนธรรมดาเธอทงหลายจงท�าหนาทใหส�าเรจดวยความไมประมาทเถด”๑
๑ท.ม.(บาล)๑๐/๒๑๘/๑๖๖,ท.ม.(ไทย)๑๐/๒๑๘/๑๖๖.
สออเลกทรอนกส
สออเลกทรอนกสไดแกแหลงสารนเทศทบนทกอยในสอทคอมพวเตอรอานไดเชนแผนดสเกต
ซด-รอมฐานขอมลตางๆในระบบสายตรง(Online)อนเทอรเนตเปนตน
การลงรายการบรรณานกรมสออเลกทรอนกสใหใชขอก�าหนดเดยวกนกบการลงรายการ
บรรณานกรมของหนงสอและวสดอางองประเภทตางๆตามทกลาวมาแลวขางตนแตอาจจะเปนขอมล
ทมลกษณะเฉพาะทตองการลงรายการแตกตางออกไปเชน
๑. แผนดสกต และซด-รอมทเปนผลงานเดยว
ผแตง.//ชอเรอง.//[ประเภทของสอ].//สถานทผลต./:/ชอแหลงผลต,/ปทผลต.
ตวอยาง
การแสดงพนบานไทย.[ซด-รอม].กรงเทพฯ:ไทยอนฟอรเมชนพบลชชงซสเตม,๒๕๔๐.
๒. สาระสงเขปบนซด-รอม
ผแตง./ /ชอเรอง./ /[ประเภทของสอ]./ /สาระสงเขปจาก/ :/ชอฐานขอมล/ชอแฟมขอมล/
หมายเลขขอมล(ถาม),/ปทผลต.
ตวอยาง
ปราณ แสนทวสข.การน�าเสนอรปแบบการพฒนาภาวะผน�าทางวชาการส�าหรบผบรหารสถานศกษา สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาอางทอง.[ซด-รอม]. สาระสงเขปจาก : ฐานขอมลวทยานพนธไทย (๒๕๔๖) แผนท๒,๒๕๔๗.
32
๓. บทความ/สาระสงเขปออนไลน
ผแตง.//ชอเรอง.//[ประเภทของสอ].//แหลงทมา/:/ชอแหลงขอมล/[วนเดอนปทเขาถง
ขอมล].
ตวอยาง ๑
วทยากรเชยงกล.คดถกท�าถก : ปฏรปการสอสารและสอสารมวลชน.[ออนไลน].แหลงทมา:http://www.rsu.ac.th/thai/Opinion-think-default.html[๑กรกฎาคม๒๕๕๓]. ๒
WorldHealthOrganization(WHO.).Non-communicable diseases. [Online],Available :https://www.who.int/ news-room/fact-sheets/detail/noncommunicable-diseases [21 February2019].
๔. บทความในวารสารอเลกทรอนกส
ผแตง.//(วนเดอนป).//“ชอบทความ.”//ชอวารสาร.//[ประเภทของสอ].//ปท(ฉบบท)/:/
เลขหนาหรอความยาวของเนอเรอง.//แหลงทมา/:/ชอแหลงขอมล/[วนเดอนปทเขาถงขอมล].
ตวอยาง ๑
“การจดองคกรเทคโนโลยสารสนเทศใหเหมาะสมกบสงแวดลอมองคกร.” (๒ มนาคม ๒๕๔๔). KU Electronic Magazine. [ออนไลน]. ๓ (๒) : ๗ ยอหนา. แหลงทมา : http://www.ku.ac.th/e-magazine/march44/it/organize.html[๒มนาคม๒๕๔๖].
๕. บทความในหนงสอพมพอเลกทรอนกส
ผแตง.//(วนเดอนป).//“ชอบทความ.”//ชอหนงสอพมพ.//[ประเภทของสอ].//ปท(ฉบบ
ท)/:/เลขหนาหรอความยาวของเนอเรอง.//แหลงทมา/:/ชอแหลงขอมล/[วนเดอนปทเขาถงขอมล].
ตวอยาง
ลม เปลยนทศ. (19ธ.ค.48).“หมายเหตประเทศไทย :สงคมไทยก�าลงปวยหนก.” ไทยรฐ. [ออนไลน]. 12 ยอหนา. แหลงทมา : http://www.thairath.co.th/thairath1/2548/column/remark/ dec/19_12_48.php[20ธนวาคม2545].
๖. ไปรษณยอเลกทรอนกส
ชอผสง/(ทอยทางอเมล)//เรองทสง.//ผรบหรอe-mailto/ชอผรบ(ทอยทางอเมล),/(วนเดอน
ป).
๑วรวฒอรชน ([email protected]).ระบบการจดเกบเอกสารอเลกทรอนกส.ผรบพนตนนต
อดมทรพย([email protected]),(๕ส.ค.๕๑).
33
การอางองเอกสารอนดบรอง
หากมการอางองตอๆกนมแนวปฏบตดงน
๑.ถาใหความส�าคญของเอกสารเดมมากกวา ใหขนตนดวยผแตง และชอเรองของเอกสารเดม
ใชค�าวา“อางถงใน”หรอ“กลาวถงใน”(“quotedin”หรอ“citedby”)น�าหนาชอผแตงของเอกสาร
รองดงน
ชอผแตงเอกสารเดม,ชอเอกสารเดม, ครงทพมพ,(สถานทพมพ:ส�านกพมพ,ปทพมพ),หนาท
อางอง อางถงใน ผแตงเอกสารรองชอเอกสารรอง, ครงทพมพ, (สถานทพมพ : ส�านกพมพ, ปท
พมพ),หนาทอางอง.
ตวอยาง๑สทธลกษณอ�าพนวงศ,หลกเกณฑการท�าบตรรายการหนงสอภาษาไทยฉบบสมบรณ และตวอยาง
บตร, กรงเทพมหานคร:ไทยวฒนาพานช,2510),อางถงในกมลารงอทยและคนอนๆ .หลกเกณฑการลงรายการ
แบบแองโกลอเมรกน, ฉบบพมพครงท ๒ (AACR2.).,(ม.ป.ท.,ม.ป.พ.,๒๕๓๑).
๒.ถาใหความส�าคญของเอกสารรองมากกวาใหลงรายการเอกสารรองตามดวยค�าวา“อางจาก”
หรอ“กลาวจาก”(“quoting”หรอ“citing”)น�าหนาชอผแตงของเอกสารเดมดงน
ชอผแตงเอกสารรอง,ชอเอกสารรอง, ครงทพมพ,(สถานทพมพ:ส�านกพมพ,ปทพมพ),หนาท
อางอง,อางจากผแตงเอกสารเดม,ชอเอกสารเดม, ครงทพมพ,(สถานทพมพ:ส�านกพมพ,ปทพมพ),
หนาทอางอง.๑กมลา รงอทยและคนอน ๆ.หลกเกณฑการลงรายการแบบแองโกลอเมรกน, ฉบบพมพครงท ๒
(AACR2.)., (ม.ป.ท.,ม.ป.พ., ๒๕๓๑). อางจาก สทธลกษณ อ�าพนวงศ,หลกเกณฑการท�าบตรรายการหนงสอ ภาษาไทยฉบบสมบรณ และตวอยางบตร, (กรงเทพมหานคร:ไทยวฒนาพานช,๒๕๑๐).
๓. การเขยนบรรณานกรม :
บรรณานกรม เปนการสรปแหลงอางองไวทายเอกสารทายบทหรอรวบรวมไวทายเลม(ในกรณ
เขยนต�ารา จะมอางองและเรยกชอตางกน ทายบทของแตละบท เรยกวา เอกสารอางองประจ�าบท
ทายของทกบทเรยกวาบรรณานกรม)มขอก�าหนดเบองตนดงน
๑.ใหเรยงตามล�าดบอกษรก-ฮหรอA-Z
๒.ภาษาไทยชอผเขยนใชชอเตม-นามสกล
๓.ผเขยนเปนพระสงฆใหใชชอตามทพระสงฆนยมใชปกตเชนพระราชปรยตกวตามดวย(ชอ-
ฉายาหรอนามสกล)
34
๔.ผเขยนทมค�าน�าหนาเปนยศหรอต�าแหนงทางวชาการใหตดออกยกเวนฐานนดรศกด
๕.ผเขยนทเปนหนวยงานกองกระทรวงใหใชตามชอเรยกปกต
๖.สถานทพมพทเปนส�านกพมพบรษทจ�ากดใหคงไวเฉพาะชอเชน
บรษท21เซนจรจ�ากดใช“21เซนจร”
๗.โรงพมพใหใชรปแบบเตมเชนโรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย
๘.จงหวดกรงเทพมหานครจะชาชอเตมหรอกรงเทพฯกได(ทงเลม)จงหวดอนๆใชชอเตม
๙.กรณอางองจากแหลงอนทไมมในตวอยางนใหยดตามแนวของAPA
รปแบบการพมพบรรณานกรม
พมพค�าวา บรรณานกรม ไวตรงกลางบรรทดบนสดของหนาแรกของ บรรณานกรม โดยพมพ
หางจากขอบบน๑.๕นวตอจากนนใหเวน๓บรรทดพมพเดยวแลวพมพโดยแยกตามประเภทของ
เอกสารดงตอไปน
ในสวนภาคภาษาไทย ในการเขยนต�าราทางวชาการ ใหใชเรยงล�าดบหนงสอ จาก อกษร ก-ฮ
โดยจะไมแยกเปน ขอมลปฐมภม (คมภรทางพระพทธศาสนาภาษาบาลและภาษาไทย) หรอขอมล
ทตยภม (หนงสอและ/หรอบทความในหนงสอ วทยานพนธ บทความและ/หรอบทความในวารสาร,
หนงสอพมพ,สารานกรมและเอกสารอนๆ รวมทงจลสาร,เอกสารอดส�าเนาตางๆ และการสมภาษณ)
แตอยางไรใหใชรวมกนเลยจากนนใหตอดวยภาษาองกฤษโดยใหเรยงล�าดบจากอกษรA-Z
ในกรณทมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษถามบรรณานกรมภาษาองกฤษใหพมพแยกตางหาก
จากภาษาไทยโดยถอหลกเชนเดยวกนกบบรรณานกรมภาษาไทยคอแยกประเภทและเรยงล�าดบอกษร
ชอของผแตงในกรณทมจ�านวนไมมากจะไมแยกประเภทกได
การพมพบรรณานกรมใหเรมพมพแตละรายการโดยพมพชดขอบกระดาษดานซายถารายการใด
ไมจบลงใน๑บรรทดใหพมพในบรรทดตอมาโดยยอหนา๘ชวงตวอกษรเรมพมพอกษรตวท๙จนกวา
จะจบรายการนนๆ
รปแบบส�าหรบบรรณานกรมหรอเอกสารอางอง :
การลงบรรณานกรมหรอเอกสารอางองใหท�าตามรปแบบซงก�าหนดไวตามประเภทของเอกสาร
ดงตอไปน
35
หนงสอทวไปและคมภรพระไตรปฎก :
รปแบบ
ผแตง.ชอเรอง.ชอชดหนงสอและล�าดบท (ถาม).ครงทพมพ (ถาพมพมากกวา๑ครง).จ�านวนเลม
(ถามหลายเลมจบ).สถานทพมพ:ส�านกพมพหรอโรงพมพ,ปทพมพ.
ตวอยางภาษาไทย
พระราชวรมน (ประยทธปยตโต).พทธธรรม ฉบบปรบปรงและขยายความ.พมพครงท๖.กรงเทพมหานคร :มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๓๘.
มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.พระไตรปฎกภาษาไทย ฉบบมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๓๙.
ตวอยางภาษาองกฤษ
PhramahaPrayoonMererk.Selflessness in Sartes Existentialism and Early Buddhism.Bangkok:MahachulalongkornBuddhistUniversityPress,1988.
Rahula,Walpola.What the Buddha Taught.NewYork:GrovePress,1963.
บทความในวารสาร :
รปแบบ
ผเขยน.“ชอบทความ”,ชอวารสาร.ปท(เดอนป):หนา.
ตวอยาง
ธรวทยลกษณะกง.“ปรชญาศาสนา”. พทธจกร.ปท๔๓ฉบบท๒(มกราคม๒๕๓๓):๒๖-๒๙.Jayatileke,K.N.“TheBuddhistTheoryofCausality”,The Maha Bodhi.Vol.77.No.1:10-15.
บทความในหนงสอพมพ :
รปแบบ
ผเขยน.“ชอบทความ”.ชอหนงสอพมพ,(วนเดอนป):หนา.
ตวอยาง
พระเมธธรรมาภรณ(ประยรธมมจตโต).“สงครามคเวต”,สยามรฐ.(๑๒สงหาคม๒๕๓๓):๒.Noimarerng, Sommart. “Buddhist toProtestChanges inCurriculum”,The Nation. (2 September,
1990):A2.
36
บทความในสารานกรม :
รปแบบ
ผเขยน.“ชอบทความ”.ชอสารานกรม,เลมท(ปทพมพ):หนา.
ตวอยาง
เกษมบญศร.“พทธวงศ”.สารานกรมไทยฉบบราชบณฑตยสถาน,เลมท๒๑.(๒๕๒๙-๓๐):๑๓๓๙๕-๑๓๓๙๒๓.Landesman,Charles.“Consciousness”.The Encyclopedia of Philosophy, vol.2.(1967):191-195.
หนงสอแปล :
รปแบบ
ผแตง.ชอเรอง.แปลโดยผแปล.สถานทพมพ:ส�านกพมพ,ปทพมพ.
ตวอยาง
พระ ดร.ดบบลว ราหล. พระพทธเจาสอนอะไร. แปลโดย รศ.ชศกด ทพยเกสรและคณะ. พมพครงท ๓.กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๔๗.
Kant,Immanuel.Critique of Pure Reason.tr.byNarmanKempSmith.London:TheMacmillanPress,1978.
บทความจากหนงสอรวบรวมบทความ :
รปแบบ
ผเขยน.“ชอบทความ”,ในชอเรอง.หนา.ชอบรรณาธการหรอผรวบรวม.สถานทพมพ:ส�านกพมพ,
ปทพมพ.
ตวอยาง
พระเทพโสภณ(ประยรธมมจตโต).“โรงเรยนวถพทธเพอสงคมไทย”,ในรวมบทความทางวชาการพระพทธศาสนา. รวบรวมจดพมพโดย พระศรธวชเมธ (ชนะ ป.ธ.๙). กรงเทพมหานคร : โรงพมพ มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๔๘.
บทวจารณหนงสอ :
รปแบบ
ผเขยนบทวจารณ. “ผวจารณ ชอหนงสอทวจารณ”, โดยผแตงหนงสอทวจารณ,ใน ชอวารสาร, ปท
หรอเลมทพมพ(เดอนป):หนา.
37
ตวอยาง
พระมหาอนศรจนตาปญโญ.“วเคราะหพระเทพเวทกรณสนตอโศก”,โดยว.ชยภค,ในพทธจกร,ปท๔๔เลมท๔,(เมษายน๒๕๓๓):๒๔-๒๖.
Peter Harvey. The Five Aggregates: Understanding Theravada Psychology and Soteriology, byMathieuBoisvert.Journal of Buddhist Ethics,vol.3(1996):91-97.
วทยานพนธ :
รปแบบ
ผเขยนวทยานพนธ.“ชอวทยานพนธ”.ระดบของวทยานพนธ.ชอแผนกวชาหรอคณะและมหาวทยาลย.
ปทส�าเรจ
ตวอยาง
พระครประคณสรกจ(สชาตชโนรโส).“การศกษาวธการสอนวปสสนากรรมฐานตามแนวทางของส�านกวปสสนาวเวกอาศรม”. วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหาจฬา- ลงกรณราชวทยาลย,๒๕๓๗.
เอกสารอน ๆ ทไมไดตพมพ :
ใหใชรปแบบเดยวกนกบการลงเชงอรรถยกเวนชอเรองใหใสไวในเครองหมายอญประกาศและ
ตองระบลกษณะของเอกสารนน เชน อดส�าเนา หรอMimeographed พมพดด หรอ Typewriter
แลวแตกรณไวในเครองหมายวงเลบตอนสดทายของรายการ
ตวอยาง
พระมหาสมชยกสลจตโต.“ทรรศนะเรองจตในพทธปรชญา”.กรงเทพมหานคร :บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๔๒.(อดส�าเนา)
PhramahaPrayoonMererk.BuddhismandWorldPeace,Paperatthe16thGeneralConference
of the World Fellowship of Buddhist, Los Angeles, November 19-26, 1988. (Mimeographed)
38
สมภาษณ :
รปแบบ
สมภาษณชอผใหสมภาษณ.ต�าแหนง(ถาม),วนทเดอนป.
ตวอยาง
สมภาษณพระธรรมโกศาจารย,ศ.ดร.(ประยรธมมจตโต),อธการบดมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๑๖กรกฎาคม๒๕๕๐.
Prof.Dr. Phra Dharmakosajarn (PrayoonDhammacittoMererk), RectorMahachulalongkornraja-vidyalayaUniversityInterview.16July,2007.
สอออนไลน
รปแบบ
ผแตง.//(วนเดอนปทเผยแพรฆ).//ชอเรอง.//คนเมอวนเดอนป,//จาก:URL
ตวอยาง
พระศรคมภรญาณ(สมจนตสมมาปญโญ).(๑พฤษภาคม๒๕๕๕).การจดการศาสนาและวฒนธรรในอษาอาคเนยเพอรวมกนอยางสนต. สบคนเมอ ๒๙ มถนายน ๒๕๖๐ จากhttp://www.ps.mcu.ac.th/? wpdmpro
ราชกจจานเบกษา
รปแบบ
ชอเรอง.//(ป).//ราชกจจานเบกษา.//เลม....//ตอน......................
ตวอยาง
พระราชบญญตมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย พ.ศ.๒๕๔๐.(๒๕๔๐).ราชกจจานเบกษา. เลม ๑๑๔.ตอนท๕๑ก.
จลสาร เอกสารอดส�าเนา และเอกสารทไมไดตพมพอน ๆ:
ใหใชรปแบบเดยวกนกบหนงสอยกเวนชอเรองใหใสไวในเครองหมายอญประกาศและตองระบ
ลกษณะของเอกสารนนเชนอดส�าเนาหรอMimeographedพมพดดหรอTypewriterแลวแตกรณ
ไวในเครองหมายวงเลบตอนสดทายของรายการ
39
ตวอยาง
พระมหาสมชยกสลจตโต.“ทรรศนะเรองจตในพทธปรชญา”.กรงเทพมหานคร :บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๔๒.(อดส�าเนา)
ตวอยางการพมพบรรณานกรม
จ�านงคทองประเสรฐ.ประวตพระพทธศาสนาในเอเชยอาคเณย. พระนคร:มลนธอภธรรมมหาธาต
วทยาลย,๒๕๑๔.
ธรวทยลกษณะกง.“ปรชญาศาสนา”,พทธจกร.ปท๔๓ฉบบท๒(มกราคม๒๕๓๓):๒๖-๒๗.
มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. พระไตรปฎกภาษาบาลฉบบมหาจฬาเตปฏก� ๒๕๐๐. กรงเทพ-
มหานคร:โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๓๕.
.พระไตรปฎกภาษาไทยฉบบมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.กรงเทพมหานคร:โรงพมพ
มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๓๙.
.อรรถกถาภาษาบาล ฉบบมหาจฬาอฏฐกถา. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬา-
ลงกรณราชวทยาลย,โรงพมพวญญาณ,๒๕๓๒.
.ฎกาภาษาบาล ฉบบมหาจฬาฎกา. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณ-
ราชวทยาลย,๒๕๓๙.
.ปกรณวเสสภาษาบาล ฉบบมหาจฬาปกรณวเสโส.กรงเทพมหานคร:โรงพมพวญญาณ,
๒๕๓๙.
.อรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย สมนตปาสาทกา
ภาค ๑. พมพครงท๒.กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๖๐.
มหามกฏราชวทยาลย.พระไตรปฎกภาษาบาล ฉบบสยามรฏฐเตปฏก� ๒๕๒๕. กรงเทพมหานคร :
โรงพมพมหามกฏราชวทยาลย,๒๕๒๕.
.พระไตรปฎกพรอมอรรถกถา แปล ชด ๙๑ เลม.กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหามกฏ-
ราชวทยาลย,๒๕๓๔.
พระมหาสมจนตวนจนทร.แปลและเรยบเรยง.พระพทธศาสนามหายาน.บณฑตวทยาลยมหาวทยาลย
มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๓๖.(อดส�าเนา)
สมเดจพระญาณสงวร(เจรญสวฑฒโน).“หลกพระพทธศาสนา”,สมาธ. ปท๔ฉบบท๔๐(ม.ป.ป.)
:๔๖-๕๒.
40
เสฐยรพนธรงษ.ศาสนาโบราณ.กรงเทพมหานคร:แผนกวชาการคณะกรรมการบรหารกรรมการ
นสตมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๒๑.
เสฐยรพงษวรรณปก.พทธวจนะในธรรมบท.กรงเทพมหานคร:ส�านกพมพชอมะไฟ,๒๕๓๑.
แสงจนทรงาม.พระพทธศาสนาจากพระโอษฐ.กรงเทพมหานคร:ส�านกพมพบรรณาคาร,๒๕๒๓.
อษา โลหะจรญ.“การศกษาชวตและผลงานดานวรรณกรรมพระพทธศาสนามหายานของสมณะ
เสวยนจง (พระถงซมจง)”. วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย :
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๔๖.
Bapat,P.V. 2500 Years of Buddhism.NewDelhi:Govt.ofIndia,1956.
Bhattacharya, Kalidas. “The Concept of Self in Buddhism”. The Philosophical Quartery,
(India) vol.34, No.2 (1961) : 18-29.
Collins, S. Selfless Persons : Imagery and Thought in Theravada Buddhism. London :
Cambridge University Press, 1981.
C.E.F. Rhys Davids. Compendium of Philosophy. tr. by Narada Mahathera. London :
PTS., 1910.
Jayatileke, K.N. “The Buddhist Theory of Causality”. The Maha Bodhi, Vol.77. No.1
(2969) : 20-25.
Narada Mahathera. A Manual of Abhidhamma. Kandy : BPS., 1975.
E. Windisch. Itivuttaka. London : PTS., 1889.
Hiriyanna, M. Outlines of Indian Philosophy. London : George Allen and Unwin, 1967.
Stcherbatsky, Th. The Soul Theory of The Buddhists. Delhi : Bharatiya Vidya Prakashan,
1976.
T.W. Rhys Davids. Abhidhammatthasangaha. tr.by S.Z. Aung and C.E.F. Rhys Davids.
London : PTS., 1884.
T.W. Rhys Davids, J.E. Carpenter and W. Stede. Digha - Nikaya Atthakatha : Sumanga-
lavilasini. 3 Vols. London : PTS., 1886-1932.
Tulkun, L.T.D. “Atman : The Basis of Debate between the Buddhists and the Hindus”,
Bodhi-Rashmi.(n.d.) : 65-69.