การใชอินโฟกราฟกใน ...pulinet2020.tsu.ac.th/Documentation/Proceeding/Poster/CRM/27.pdf · Using Infographics to Promote Library Resources and Library

การประชมวชาการระดบชาต PULINET ครงท 10 : Library Transformation in a Disrupted World, 8-9 มกราคม 2563, สานกหอสมด มหาวทยาลยทกษณ

การใชอนโฟกราฟกในการสงเสรมการใชทรพยากรสารสนเทศและบรการ ของหองสมดมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตตรง

Using Infographics to Promote Library Resources and Library Services

at Prince Songkla University, Trang Campus

อไร ไปรฮยน, สพรรษา บญเกอ

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตตรง [email protected]

[email protected]

บทคดยอ โครงการน มวตถประสงคเพอพฒนาสออนโฟกราฟกในการสงเสรมการใชทรพยากรสารสนเทศและบรการของหองสมดผานชองทางประชาสมพนธของหองสมด และเพอประเมนความพงพอใจของผชมสออนโฟกราฟกของหองสมด การพฒนาอนโฟกราฟกมจานวน 10 ผลงาน ตามกรอบการดาเนนงาน 3 ดาน คอ 1) การประชาสมพนธและสอสารการตลาดหองสมด 2) การนาเสนอทรพยากรสารสนเทศทนาสนใจของหองสมด และ 3) การใหความรเรองการรสารสนเทศ สาหรบการสารวจความพงพอใจของผชมอนโฟกราฟกของหองสมด รวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง จานวน 42 คน เกบขอมลโดยใชแบบสอบถามออนไลน Google Forms นามาวเคราะหขอมลแบบพรรณนา โดยใชคาเฉลย (Mean) อตราสวนรอยละ (Percentage) ผลการสารวจความพงพอใจในแตละดานประกอบดวย ดานการออกแบบ ดานรปภาพ ดานเนอหา ดานการนาอนโฟกราฟกมาใชประชาสมพนธใหความรเกยวกบหองสมด พบวา ความพงพอใจทกดานมความพงพอใจในระดบมากทสด

คาสาคญ: อนโฟกราฟก, การสงเสรมการใชบรการ, การประชาสมพนธหองสมด, การแนะนาผใชบรการ

ABSTRACT The project aims to develop infographics to promote library resources and library services through the library marketing channels and to assess the satisfaction of the library’s infographic media audience. The infographic project consists of 10 works based on the framework of 3 aspects which are 1) Public relations and marketing communications for the library 2) Presentation of interesting resources of the Library and 3) Information literacy. The data of the satisfaction survey of the infographics viewer derived from 42 samples by online questionnaire using Google Forms. The data was presented as descriptive analysis, using mean


and percentage. The survey results in each area consist of design, images, content and the use of infographic to publicize the library. It was found that all aspects of their satisfaction were at the highest level.

Keyword: Infographics, Library service promoting, Library public relations, User instruction

บทนา หองสมดเปนแหลงรวบรวมทรพยากรสารสนเทศ มการจดระบบทรพยากรสารสนเทศทมระบบสบคนสารสนเทศใหผใชบรการไดเขาถงอยางสะดวกรวดเรว รวมทงจดบรการตาง ๆ เพอสนบสนนตอการศกษาคนควา การวจย รวมทงการใชประโยชนอน ๆ ตามความตองการของผใชบรการ อาจกลาวไดวาทรพยากรสารสนเทศทหองสมดจดหามาใหบรการนน หากไมไดมการนามาใชประโยชนกนบวาเปนความสญเปลาเปนอยางยง การสอสารเพอใหผใชบรการทราบถงทรพยากรสารสนเทศหรอบรการทหองสมดจดให รวมทงเทคนควธการในการใชทรพยากรสารสนเทศทมความสลบซบซอน โดยนาการประชาสมพนธและการสอสารทางการตลาดมาชวยใหผใชบรการรบรและรบทราบสงทหองสมดใหบรการ (รฐธร ปภสสรยโชต และปรด ปลมสาราญกจ, 2558, น. 170) Mi และ Nesta (2006, p. 415) ระบวาเหตผลของการไมใชบรการหองสมดเกดจากหองสมดขาดการสอสารทมประสทธภาพไมสรางความดงดดใจตอผใชรนใหม ‘ภาพ’ นบเปนเครองมอสอสารขอมล (Information) ทเตมเตมการสอสารทคาพดอธบายไดไมหมด รปแบบการสอสารดวยภาพทวานนคอ “อนโฟกราฟก” (Infographic) (ซากราดะ, 2558, น. 8) อนโฟกราฟก (Infographics) มาจากการผสมระหวางคาวา Information ทแปลวา ขอมล กบ คาวา Graphic ทเกยวของกบการสรางภาพใหปรากฏขน Infographic เปนการนาขอมลมาสรปและจดทาเปนสอกราฟก (จตพงศ ภสมาศ, 2560, น. 2) โดยการอธบายขอมลทมความซบซอนใหสามารถทาความเขาใจไดงาย ผานการออกแบบและจดวางองคประกอบเปนอยางด (รฐธร ปภสสรยโชต และปรด ปลมสาราญกจ, 2558, น. 164) จตพงศ ภสมาส (2560, น. 10–13) แบงประเภทอนโฟกราฟก เปน 3 ประเภท คอ 1) อนโฟกราฟกแบบภาพนง (Statistic infographic) ทสรปเนอหาลงในหนงหนาโดยการใชไอคอนรปภาพและขอความ 2) อนเตอรแอคทฟอนโฟกราฟก (Interactive infographic) เปนอนโฟกราฟกทมปฏสมพนธกบผชม เปลยนการแสดงไดตามทผชมเลอก 3) โมชนอนโฟกราฟก (Motion infographic) เปนอนโฟกราฟกทมการเคลอนไหว อาจอยในรปแบบไฟลวดโอหรอไฟลเคลอนไหวอน ๆ มกถกใชในการเลาเรองหรออธบายกลไกตาง ๆ เครองมอสาหรบสรางอนโฟกราฟกทเปนภาพนง แบงไดเปน 2 ประเภท (รฐธร ปภสสรยโชต และปรด ปลมสาราญกจ, 2558, น. 183–184) ประเภททหนง ซอฟตแวรทตองตดตงลงบนเครอง ไดแก Microsoft Word, Microsoft Powerpoint, Adobe Illustrator และ Adobe Photoshop ประเภททสอง คอ บรการบนเวบ หมายถงผใหบรการเครองมอชวยสรางอนโฟกราฟกบนเวบไซต มทงบรการทเสยคาใชจายและไมเสยคาใชจาย ไดแก Piktochart, Canva, Easelly, Infogram, Venngage เปนตน สาหรบเครองมอทใชในการพฒนาครงน คอโปรแกรม Adobe Illustrator และ โปรแกรม Adobe Photoshop คณภาพของอนโฟกราฟกจาเปนตองคานงถงรากฐานของอนโฟกราฟกซงประกอบไปดวย 3 สวน (Siricharoen & Siricharoen, 2015) ประกอบดวย 1) องคประกอบภาพ ไดแก ส กราฟก สญลกษณ ไอคอน แผนท เปนตน 2) องคประกอบเนอหา ไดแก ขอมลสถต ขอความ การอางอง กรอบเวลา เปนตน 3) ความร เปนการสรปเพอแสดงเรองราวหรอขอความ ซงสามารถนามา


จดแบงประเดนการประเมนคณภาพสอได 3 ประเดนหลก ดงน 1) ดานการออกแบบ พจารณาถงความนาสนใจของการออกแบบ การใชส ตวอกษร การจดวางตาแหนงของภาพและขอความ 2) ดานรปภาพ พจารณาถงความนาสนใจ ความเหมาะสม รวมถงภาษาและขอความทใชสอความหมายของภาพ 3) ดานเนอหา พจารณาถงความนาสนใจ ความเหมาะสมของเนอหา รวมถงการนาความรไปใชประโยชน การพฒนาอนโฟกราฟกในการสงเสรมการใชทรพยากรสารสนเทศและบรการของหองสมด ในดานเนอหาทจะนาเสนอและเผยแพร ไดทาการวเคราะหจากเอกสารของ รฐธร ปภสสรยโชต และปรด ปลมสาราญกจ (2558) เรอง อนโฟกราฟกสกบการประยกตใชในหองสมด (Infographics, Applications in Libraries) พบวา การใชอนโฟกราฟกทเกยวของกบการบรการหองสมด มใช 3 ดาน คอ 1) การประชาสมพนธและสอสารการตลาดหองสมด 2) นาเสนอทรพยากรสารสนเทศทนาสนใจของหองสมด 3) การใหความร เรองการรสารสนเทศ ในยคของการสอสารปจจบนทอนเทอรเนตมการเตบโต มเวบไซตในการเขาถงขอมล และโดย เฉพาะความแพรหลายในการใชสอสงคมออนไลน (Social media) ทเขาถงไดทกคน การทอนโฟกราฟกสามารถนามาใชเผยแพรทางเวบไซตและสอสงคมออนไลนไดนน อนโฟกราฟกจงเปนสอประชาสมพนธของหองสมดทจะเปนทดงดดใจและพรอม ๆ กบการเปนระบบการสอสารขอมลทมประสทธภาพ ดวยเหตผลดงกลาวจงไดพฒนาเรอง “การใชอนโฟกราฟกในการสงเสรมการใชทรพยากรสารสนเทศและบรการของหองสมด มหาวทยาลย สงขลานครนทร วทยาเขตตรง” วตถประสงค 1. เพอพฒนาสออนโฟกราฟกในการสงเสรมการใชทรพยากรสารสนเทศและบรการของ หองสมดผานชองทางประชาสมพนธของหองสมด 2. เพอประเมนความพงพอใจของผชมสออนโฟกราฟกของหองสมด ขนตอนและวธการดาเนนงาน การพฒนาครงนเปนความรวมมอกนระหวางบรรณารกษและนกวชาการอดมศกษาทปฏบตหนาทดานเทคโนโลยการศกษา ทมงานทจดทาม 2 คน บรรณารกษทาหนาทกาหนดหวขอในการจดทา รวบรวมขอมล และเรยบเรยงเนอหา ผปฏบตหนาทดานเทคโนโลยการศกษา ทาหนาทออกแบบและจดทาอนโฟกราฟก และสดทายบรรณารกษนาอนโฟกราฟกเผยแพร ขนตอนการจดทาอนโฟกราฟก ม 5 ขนตอน ตามภาพประกอบ 1


ภาพท 1 แสดงขนตอนการจดทาอนโฟกราฟก 1. กาหนดหวขอในการจดทา กาหนดหวขอโดยการนาปญหาทเกดขนจรงของผใชบรการมาเปนหวขอในการจดทาอนโฟกราฟก เพอสรางความรและเขาใจในการรบบรการ รวมทงประชาสมพนธขอมลตาง ๆ ทจะเปนประโยชนตอผรบบรการ 2. รวบรวมขอมล รวบรวมขอมลทเกยวของกบหวขอทไดกาหนดไว เพองายตอการดาเนนการออกแบบ ซงขอมลตองมความทนสมยและรอบดาน โดยการสบคนขอมลจากเวบไซตตาง ๆ ในดานเนอหา ตลอดจนขอมลเชงสถตทเกยวของ จากนนจงคดขอมลทถกตองทสดออกมาใชในการออกแบบ 3. เรยบเรยงเนอหา นาขอมลทไดมาจดตามลาดบ มการเลอกเนอหาทเปนประเดนสาคญ จดแบงเปนกลม ๆ เพอใหงายตอความเขาใจ จดวางเนอหา พจารณาตดคาใหมความกระชบโดยเนนการใชคาสาคญเพอใหอานเขาใจงาย 4. ออกแบบและจดทา ออกแบบรางของ Infographic จากนนนา Draft มาเปลยนใหเปน Infographic ดวยโปรแกรม Adobe Illustrator จดวาง Lay out จดวางองคประกอบของรปภาพ มการเลอกใชสทเหมาะสม การใชภาพหรอสญลกษณทสอความหมาย การใชขอความทมความกระชบ การเลอกรปแบบการนาเสนอทเหมาะสมกบขอมล


ภาพท 2 แสดงการจดทาอนโฟกราฟกดวย Adobe Illustrator 5. เผยแพร นาอนโฟกราฟกทจดทาเรยบรอยแลว เผยแพรทางสอ Social media ทางเพจ Facebook ของหองสมด เพจ Facebook ของมหาวทยาลย มการแสดงคาโปรยทภาพเพอใหเกดความนาสนใจ กระตนการเขาชม นอกจากนยงไดนาอนโฟกราฟกเผยแพรตามจดบรการในหองสมด ตวอยางคาโปรย เชน “ยมตอหนงสองาย ๆ อานตอยาว ๆ สบายกระเปาไมตองจายคาปรบ เขายมตอจากหนาเวบไซตหองสมด http://library.trang.psu.ac.th”

ภาพท 3 เพจเฟซบกหองสมดทเผยแพรอนโฟกราฟก สรปผล อภปรายผล ขอเสนอแนะ และการนาไปใชประโยชน สรปผล

ผลการดาเนนการจดทาอนโฟกราฟกสามารถสรปตามวตถประสงค ไดดงน 1. การพฒนาสออนโฟกราฟกในการสงเสรมการใชทรพยากรสารสนเทศและบรการของ

หองสมด ผลงานอนโฟกราฟกทจดทาขนมทงหมด 10 เรอง จดแบงออกเปน 3 ประเดน คอ


1. การประชาสมพนธและสอสารการตลาดหองสมด จานวน 6 เรอง ดงน 1) Counter Service จดบรการยมคนหนงสอของหองสมด มบรการอะไรบาง 2) สทธการยมทรพยากร หองสมด มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตตรง 3) เทคนคการอานของผประสบความสาเรจ Bill Gates 4) ทาไม นกศกษา ม.อ.ตรง ตองอานหนงสอมากขน 5) กจกรรมนกอาน 5 ดาว 6) PSU Trang Library Sound Zones 2. นาเสนอทรพยากรสารสนเทศทนาสนใจของหองสมด จานวน 2 เรอง ดงน 1) 7 ขนตอนการยมระหวางหองสมดผานระบบ Catalog Sharing ของ PULINET และ 2) 3 ขนตอนงาย ๆ อานบทความวารสารไทยกบฐาน THAIJO 3. การใหความรเรองการรสารสนเทศ จานวน 2 เรอง ดงน 1) 4 Step to Renew Book Online และ 2) การอานของนกศกษายคใหมในยคดจทล 1. การประชาสมพนธและสอสารการตลาดหองสมด


ภาพท 4 แสดงอนโฟกราฟกดานการประชาสมพนธและสอสารการตลาดหองสมด 2. นาเสนอทรพยากรสารสนเทศทนาสนใจของหองสมด

ภาพท 5 แสดงอนโฟกราฟกนาเสนอทรพยากรทนาสนใจของหองสมด


3. การใหความรเรองการรสารสนเทศ

ภาพท 6 แสดงอนโฟกราฟกการใหความรเรองการรสารสนเทศ

ระยะเวลาในการดาเนนโครงการ ใชระยะเวลาดาเนนงานเปนเวลา 8 เดอน ตงแต 1 พฤศจกายน 2561 ถง 30 มถนายน 2562 2. การประเมนผลโดยการวดจากความพงพอใจของผชมสออนโฟกราฟก เปาหมายของระดบความพงพอใจมคาคะแนนไมนอยกวา 4 โดยมเกณฑคาคะแนนเฉลย ดงน

คะแนน 4.51 - 5.00 ความพงพอใจอยในระดบ มากทสด คะแนน 3.51 - 4.50 ความพงพอใจอยในระดบ มาก คะแนน 2.51 – 3.50 ความพงพอใจอยในระดบ ปานกลาง คะแนน 1.51 – 2.50 ความพงพอใจอยในระดบ นอย คะแนน 1.00 – 1.50 ความพงพอใจอยในระดบ นอยทสด การสารวจความพงพอใจของผชมอนโฟกราฟกของหองสมด มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตตรง เลอกกลมตวอยางแบบไมอาศยความนาจะเปน โดยวธการเลอกตามความสะดวก (กลยา วานชยบญชา, 2554, น. 18-19) มจานวนกลมตวอยาง 42 คน ซง Gosset (1908 as cited in Zabell, 2008) ไดกาหนดกลมตวอยางทเหมาะสมวาตองไมนอยกวา 30 ตวอยาง เพอใหคาเฉลยของตวอยางมการกระจายแบบปกต เครองมอในการเกบรวบรวมขอมลใชแบบสอบถามออนไลน Google Forms โดยผลการวเคราะหขอมล มดงน


ตารางท 1 ความพงพอใจดานการออกแบบ

ประเดนวดความพงพอใจ

ระดบความพงพอใจ คะแนนเฉลย

ระดบความพงพอใจ

รอยละ

มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

1.1 การออกแบบสอมความนาสนใจ

28 11 3 0 0 4.60 มากทสด 92

1.2 การใชสและตวอกษรมความเหมาะสม

25 15 2 0 0 4.55 มากทสด 91

1.3 การจดวางตาแหนงของรปภาพและขอความงายตอความเขาใจ

25 13 3 0 0 4.50 มาก 90

รวม 4.55 มากทสด 91 จากตาราง 1 พบวา ความพงพอใจของผชมอนโฟกราฟกของหองสมด มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตตรง มความพงพอใจดานการออกแบบอยในระดบมากทสด คดเปนคาเฉลยรวม 4.55 หรอรอยละ 91 ตารางท 2 ความพงพอใจดานรปภาพ

ประเดนวดความพงพอใจ ระดบความพงพอใจ

คะแนนเฉลย


รอยละ มาก

ทสด มาก

ปานกลาง


2.1 ความนาสนใจของภาพทใชประกอบ

26 12 4 0 0 4.52 มากทสด 91

2.2 ความเหมาะสมของภาพทใชประกอบ

25 14 3 0 0 4.52 มากทสด 91

2.3 ภาษาและขอความทใชสอความหมาย

27 11 3 0 0 4.60 มากทสด 92

รวม 4.55 มากทสด 91

จากตาราง 2 พบวา ความพงพอใจของผชมอนโฟกราฟกของหองสมด มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตตรง มความพงพอใจดานรปภาพอยในระดบมากทสด คดเปนคาเฉลยรวม 4.55 หรอรอยละ 91


ตารางท 3 ความพงพอใจดานเนอหา




รอยละ

มากทสด

มาก ปานกลาง


3.1 เนอหามความนาสนใจ

25 13 4 0 0 4.50 มาก 90

3.2 การจดเรยงลาดบเนอหา

23 17 2 0 0 4.50 มาก 90

3.3 ความเหมาะสมของภาพกบเนอหาทนาเสนอ

26 13 3 0 0 4.55 มากทสด 91

3.4 การนาความรทไดไปใชประโยชน

26 12 4 0 0 4.52 มากทสด 91

รวม 4.52 มากทสด 91

จากตาราง 3 พบวา ความพงพอใจของผชมอนโฟกราฟกของหองสมด มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตตรง มความพงพอใจดานเนอหาอยในระดบมากทสด คดเปนคาเฉลยรวม 4.52 หรอรอยละ 91 ตารางท 4 ความพงพอใจในการนาอนโฟกราฟกมาใชประชาสมพนธใหความรเกยวกบหองสมด




รอยละ มาก

ทสด มาก ปาน

กลาง นอย นอย

ทสด

ทานมความพอใจในการนาอนโฟกราฟกมาใชประชาสมพนธ ใหความรเกยวกบหองสมด

28 12 2 0 0 4.62 มากทสด 93

รวม 4.62 มากทสด 93 จากตาราง 4 พบวา ความพงพอใจของผชมอนโฟกราฟกของหองสมด มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตตรง มความพงพอใจในการนาอนโฟกราฟกมาใชในการประชาสมพนธ ให


ความรเกยวกบหองสมดอยในระดบมากทสด คดเปนคาเฉลยรวม 4.62 หรอรอยละ 93 อภปรายผล

การใชสออนโฟกราฟกเปนสอประชาสมพนธ นบไดวาเปนสอทเหมาะกบกลมเปาหมายในยคดจทล สอดคลองกบท Mi และ Nesta (2006, p. 415) ระบวาเหตผลของการไมใชบรการหองสมดเกดจากหองสมดขาดการสอสารทมประสทธภาพ ไมสรางความดงดดใจตอผใชรนใหม ซงผใชบรการสวนใหญของหองสมดทอยในวย Gen Z จะมพฤตกรรมการเสพเนอหาทเรงรบหรอมเวลาจากด การชมอนโฟกราฟกสามารถกวาดสายตาอานและทาความเขาใจไดภายในระยะเวลาทไมนาน ดงนนการออกแบบ Infographic ใหสวยงาม มสสนทโดดเดน และนาเสนอเรองราวใหดงดดใจ จะเปนการกระตนใหกลมเปาหมายเกดความสนใจตงแตแรกเหน เกดความรสกอยากอาน และมโอกาสทจะแชรตออยางรวดเรว

ขอเสนอแนะ 1) การกาหนดประเดนหรอหวขอในการจดทาอนโฟกราฟก ควรมการจดทาแบบสารวจความตองการของผใชบรการ เพอจะไดพฒนาหวขอทตรงกบความตองการของผใชบรการ 2) หวขอทจดทาอนโฟกราฟก ควรจดทาในประเดนทอยในความสนใจในวงกวางดวย ไมเฉพาะเจาะจงกบทเกยวกบหองสมดทสงกดเทานน ควรมหวขอทใชไดกบหลายหองสมดและเปนเรองทมประโยชนกบคนทวไป จะทาใหสออนโฟกราฟกมพลงดงดดและไดรบการแชรแบงปนอยางกวางขวาง 3) ควรพฒนาอนโฟกราฟกในรปแบบ Motion infographic เพอสรางความดงดดใจจากภาพเคลอนไหวโดยเผยแพรสลบกบอนโฟกราฟกแบบภาพนง การนาไปใชประโยชน ประโยชนตอผใชบรการ 1) ผใชบรการไดรบขาวสารในชองทางทสะดวก เขาถงไดงาย 2) ผใชบรการสามารถเขาใจขาวสารของหองสมดไดงายขนในเวลาทรวดเรวและจากด ประโยชนตอหองสมด 1) หองสมดสามารถใชอนโฟกราฟกในการรายงานทางสถตตาง ๆ ของหองสมด 2) หองสมดสามารถใชสออนโฟกราฟกเผยแพรหลากหลายชองทาง ทงทเปน Social media เวบไซต รวมทงใชอนโฟกราฟกในการจดทาปายตดตามจดบรการตาง ๆ ของหองสมด รายการอางอง กลยา วานชยบญชา. (2554). การวเคราะหสถต: สถตสาหรบการบรหารและวจย (พมพครงท 13). กรงเทพฯ: ภาควชาสถต คณะพาณชยศาสตรและการบญช จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ซากราดะ, จน. (2558). Basic infographic. นนทบร: ไอดซ. รฐธร ปภสสรยโชต, & ปรด ปลมสาราญกจ. (2558). อนโฟกราฟกสกบการประยกตใชในหองสมด.

สงขลานครนทร ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร, 21(4). สบคน 23 พฤศจกายน 2561, จาก https://www.tci-thaijo.org/index.php/psujssh/article/view/63973

Mi, J., & Nesta, F. (2006). Marketing library services to the net generation. Library Management, 27(6/7), 411–422. Retrieved from https://doi.org/10.1108/01435120610702404


Siricharoen, W., & Siricharoen, N. (2015, May 12). How infographic should be evaluated? Retrieved from https://doi.org/10.15849/icit.2015.0100 Zabell, S. L. (2008). On Student’s 1908 article “the probable error of a mean.” Journal of the American Statistical Association, 103(481), 1–7. Retrieved from https://doi.org/10.1198/ 016214508000000030

Documents

การใชอินโฟกราฟกใน ...pulinet2020.tsu.ac.th/Documentation/Proceeding/Poster/CRM/27.pdf · Using Infographics to Promote Library Resources and Library