องคประกอบ

ของพฤตกรรม

วชา GEPS 1235 พฤตกรรมมนษยกบการพฒนาตน

1. การรบร

2. สตปญญา

3. การคด

4. การจ า-การลม

5. ความเชอ

6. เจตคต

7. อารมณ

8. การเรยนร

สปดาหน

สปดาหหนา

1. การรบร (Perception)

ความหมายของการรบร : กระบวนการทเกดขนภายหลงจากทสงเรากระตนการรสกและถกตความเปนสงทมความหมาย

โดยใชความร ประสบการณและความเขาใจของบคคล (Bernstein. 1999)

1. สงเรา ( Stimulus ) จะท าใหเกด การรบร เชน สถานการณ เหตการณ สงแวดลอม รอบกาย ทเปน คน สตว และสงของ2. ประสาทสมผส ( Sense Organs ) ทท าใหเกดความรสกสมผส เชน ตาด หฟง จมกได กลน ลนรรส และผวหนงรรอนหนาว3. ประสบการณ หรอ ความรเดมทเกยวของกบสงเราทเราสมผส4. การแปลความหมายของสงทเราสมผส

การรบรจะเกดขนไดตองประกอบดวยกระบวนการทส าคญ คอ

1. สงเรา

2.ประสาทสมผส

การบรเปนจดเรมตนของการเกดพฤตกรรมมนษย

โดย การผานประสาทสมผส ไดแก ตา ห ปาก จมก

ลน ผวหนง

จากการวจยมการคนพบวา-การรบรของคนเกดจากการเหน 75%-จากการไดยน13%-การสมผส6%-กลน 3%-รส 3%

3. ประสบการณ หรอความรเดมทเกยวของกบสงเราทเราสมผส

4. การแปลความหมายของสงทเราสมผส สงทเคยพบเหนมาแลวยอมจะอยในความทรงจ าของสมอง

การจดระบบการรบรการรบรรปราง

ความสมพนธระหวางภาพและพน เมอทงสองสงนอยในอาณาเขตเดยวกน ภาพคอสงทมรปรางทเดนชดปรากฎขนมาจากเสนขอบของอาณาเขต และพนกคอสวนทเหลอทงหมดภายในอาณาเขต

Elements are perceived as either figure (element of focus) or ground (background on which the figure sits).

การจดระเบยบการรบร

1.หลกแหงความคลายคลง (Similarity)

2. หลกแหงความใกลชด (Proximity)

3. หลกแหงความสมบรณ (Closure)

The Principle of Closure

4. หลกแหงความตอเนอง (Continuity) ก

ข

ค

นอกจากน ยงมเรองทตองท าความเขาใจทส าคญเกยวกบการรบร 3 เรอง คอ

1. ความคงทในความร (Constancy) ไดแก ความคงทในเรองขนาด รปราง ส ความสวาง ระยะทาง เชน วตถทอยใกลจะมขนาดใหญกวา วตถทอยใกลจะเคลอนทสวนทางกบเราวตถทอยไกลจะเคลอนทตามเรา

2. การรบรทผดพลาด เชน ภาพลวงตา การเลาตอๆ กนมา การมประสบการณเดม และคานยมทแตกตางกน (ตวอยางภาพการรบรทเปนภาพลวงตา)

3. การรบรพเศษ (Extrasensory Perception) เชน การรบรทเกดจากสมาธ ประสาทหลอน การสะกดจต การมหทพย ตาทพย ระลกชาตได เขาใจความรสกของผอน

„ เดจาว (ฝรงเศส: Déjà vu เดชาว แปลวา เคยไดพบเหนมาแลว) ค าวาเดจาวไดบนทกขนมาจากนกจตวทยาชาวฝรงเศส Emile Boirac (1851‟1917) ในหนงสอชอ L'Avenir des sciences psychiques (แปลวา อนาคตของวทยาศาสตรจตวทยา) เปนอาการทรสกวาเหตการณทเพงพบครงแรกนน เปนเหตการณทเคยเกดมาแลว แตจ าไมไดวาเกดขนในฝนหรอในอดต เปนประสบการณทางจต ทเกดไดกบทกคน และทกเวลา เกดไดแมกระทงในเวลาตนโดยเราอาจจะคดวาเราเพอฝนไป

สรป• พฤตกรรมการรบร เปนกระบวนการตอบสนองตอสงแวดลอมทตอเนอง

จากการรสกสมผสรบร

เปนกระบวนการแปลความหมาย

ของสงเราทผานเขามาในกระบวนการรสก

เมอเครองรบหรออวยวะรบสมผส

สมผสสงเรา เราจะเกดความรสก

แลวสงความรสกนนไปตความ

หรอแปลความหมายกลายเปนการรบรนนเอง

1. ความหมาย

สตปญญา หมายถง สงทมอยในตวบคคลตงแตเกด และสรางสมมาจากประสบการณ การวดสตปญญาจะวดในประเดนการแกปญหา ความสามารถทางภาษา ความไวในการปรบตวเขากบสงแวดลอมหรอเรยนรสงใหม ตวแปรทเกยวของ เชน สตปญญาของพอแม สขภาพของแม เชอชาต วฒนธรรม อาย

2. สตปญญา (intelligence)

2. องคประกอบทมอทธพลตอสตปญญา- พนธกรรม

- สงแวดลอม

3. ทฤษฎเกยวกบสตปญญาเธอรสโตน (Thurstone) ทฤษฎหลายองคประกอบของเชาวปญญาหรอทฤษฎองคประกอบเปนกลมของเชาวนปญญา

หรอ Group Factor Theory of Intelligence 1. ดานความเขาใจในภาษา(Verbal comprehension)2. ดานความคลองแคลวในการใชถอยค า(Word fluency)3. ดานตวเลข การคดค านวณทางคณตศาสตร(Number)4. ดานมตสมพนธ การรบรรปทรง ระยะ พนท ทศทาง(Spatial)5. ดานความจ า (Memory)6. ดานความรวดเรวในการรบร(Perceptual speed)7. ดานการใหเหตผล (Reasoning)

1. ดานความเขาใจในภาษา (Verbal Comprehension)

การหาค าตรงขามกบค าทก าหนด„ ขอค าถาม เขาเปนคนนาทงก. นาคบ ข. นาร าคาญค. นาสนใจ ง. นาเกลยด

2. ดานความคลองแคลวในการใชถอยค า (Word Fluency)

„ ขอค าถาม วงบอกชอผลไมทเปนรปทรงกลม?

3.ดานตวเลข การคดค านวณทางคณตศาสตร (Number)

การเรยงล าดบจ านวนขอค าถาม 1 3 5 7 9 ........................ก. 11 ข. 12ข. ค. 13 ง. 14

4.ดานมตสมพนธ การรบรรปทรง ระยะ พนท ทศทาง(Spatial)

ขอค าถาม ใหเลอกแบบภาพทตองการใหเหมอนทก าหนด

5.ดานความจ า (Memory)

ขอค าถาม มแมว 5 ตว เปนพอ แม และลกอก 3 ตว ตวแรกหางด า เหมอนพอแตเปนตวเมย ตวท 2 สน าตาลเหมอนแมแตเปนตวผ ตวท 3 สขาวสลบด าเปนตวผ รวมมแมวตวเมยกตว

ก. 2 ข. 3ค. 4 ง. 5

6.ดานความรวดเรวในการรบร (Perceptual Speed)

ขอค าถาม ก าหนดคา ก ล ย ฯ ร ส ห ย หาค าทมเหมอนค าทก าหนดก. ก ย ล ฯ ร ย ห สข. ก ล ย ฯ ร ส ห ย

7.ดานการใหเหตผล (Reasoning)

„ ขอค าถาม เตมค าตามค าทก าหนดบวก : ลบ สวย : ....................

การดเนอร (Gardner) ไดเสนอทฤษฎพหปญญา โดยกลาววา สตปญญาประกอบดวย ความสามารถทแสดงออกในรป

ของทกษะ 8 ดาน ไดแก1. ดานดนตร 5. ดานมตสมพนธ

2. ดานการเคลอนไหวรางกาย 6. ดานสมพนธภาพกบผอน

3. ดานการใชเหตผลเชงคณตศาสตร 7. ดานการเขาใจตนเอง

4. ดานภาษา 8. ดานธรรมชาตวทยา

แบบทดสอบเพอทดสอบวาเดนในพหปญญาดานไหนดานท

พหปญญา ขอ รวม

1 ภาษา 1 9 172533414957

2 ตรรกะและคณตศาสตร

2 10182634425058

3 มตสมพนธ 3 11 19 27 35 43 51 59

4 รางกายและการเคลอนไหว

4 12 20 28 36 44 52 60

5 ดนตร 5 13 21 29 37 45 53 61

การดเนอร ไดเสนอวาสตปญญาของบคคลไว 8 ดาน ดงน

1. สตปญญาดานภาษา (Linguistic Intelligence)

สตปญญาดานภาษา เปนความสามารถในการเลอกใชถอยค าภาษาทแสดงออกในการสอความหมาย

„ 2. สตปญญาในการใชเหตผลเชงตรรกะและคณตศาสตร (Logical‟Mathematical Intelligence)

การดเนอรกลาวถงสตปญญาในดานนวา มองคประกอบ 3 ดาน คอ„ ดานการคดค านวณทางคณตศาสตร (mathmatics)„ ดานวทยาศาสตร (Science)„ ดานการใชเหตผลเชงตรรกะ (Logic)

3. สตปญญาดานการเคลอนไหวรางกายและกลามเนอ (Bodily ‟ Kinesthetic Intelligence)

สตปญญาในดานนเปนความสามารถในการใชสวนของรางกายเพอการแสดงออก สรางสรรค หรอสอสารกบผอนไดอยางคลองแคลว

4. สตปญญาดานการมองเหนและมตสมพนธ (Visual/Spatial Intelligence)เชาวนปญญาดานนถกควบคมโดยสมองซกขวา และแสดงออกทาง

ความสามารถดานศลปะ การวาดภาพ การสรางภาพ การคดเปนภาพ การเหนรายละเอยด การใชส การสรางสรรคงานตาง ๆ และมกจะเปนผมองเหนวธแกปญหาในมโนภาพ เชาวนปญญาในดานนเปนเชาวนปญญาทมนษยมมาแตสมยกอนประวตศาสตร เพราะมนษยวาดภาพเพอสอสารความหมายมาตงแตสมยนน

5. สตปญญาดานดนตร (Musical Intelligence)บคคลทมสตปญญาทางดานน จะแสดงออกทางความสามารถในดาน

จงหวะ การรองเพลง การฟงเพลงและดนตร การแตงเพลง การเตน และมความไวตอการรบรเสยงและจงหวะตางๆ

6. สตปญญาดานการเขากบผอน (Interpersonal Intelligence)ความสามารถทแสดงออกทางดานน เหนไดจากการปฏสมพนธกบผอน

การท างานกบผอน การเขาใจและเคารพผอน การแกปญหาความขดแยง และการจดระเบยบ ผมความสามารถทางดานน มกเปนผทมความไวตอความรสกและความตองการของผอน

7. สตปญญาดานการรจกและเขาใจตนเอง (Intrapersonal Intelligence) บคคลทสามารถเขาใจตนเองไดมกเปนคนทชอบคดพจารณาไตรตรอง

มองตนเอง และท าความเขาใจถงความรสกและพฤตกรรมของตนเอง มกเปนคนทมนคงในความคด ความเชอตางๆ จะท าอะไรมกตองการเวลาในการคดไตรตรอง และชอบทจะคดคนเดยว ชอบความเงยบสงบ

8. สตปญญาดานการเปนนกธรรมชาตวทยา (Nationalism Intelligence)บคคลทมความสามารถทางน มกเปนผรกธรรมชาต เขาใจธรรมชาต

ตระหนกในความส าคญของสงแวดลอมรอบตว และมกจะชอบและสนใจสตว ชอบเลยงสตวเลยง เปนตน

" เดกทไมเกงคณตศาสตร... อาจจะมความสามารถในการใชภาษาดเดกทไมเกงทงคณตศาสตรและภาษา... อาจเปนเลศทางศลปะ

เดกทไอควปกต... อาจเปนอจฉรยะทางกฬาเดกทไอควต ากวาปกต... อาจเปนอจฉรยะทางดนตรเดกทไอควสง... กอาจไมมเรองใดโดดเดนเลย

เดกทไมเกงทงคณตศาสตร ภาษา ดนตร กฬา และศลปะกสามารถใชชวตไดอยางมความสข มเพอนฝงมากมาย ไดเชนกน "

(ขอความของนพ.ทวศกด สรรตนเรขา จาก http://www.happyhomeclinic.com )

1. ความหมายการคด หมายถง กระบวนการท างานของสมองในการสราง

สญลกษณหรอภาพปรากฎในสมอง2. ลกษณะพนฐานของการคด 2.1 ความคดรวบยอด 2.2 การจนตนาการ

3. การคด (Thinking)

1. ความคดรวบยอด (Concept) เปนล าดบขนทเกดจากการท างานของสมองในการจดกลมหรอการสรปรวม

2. จนตนาการ (Imaginary) เปนการสรางภาพขนในสมองตามความนกคดของตนเอง

“จนตนาการ ส าคญมากกวาความร”

3. ประเภทของการคด3.1 การคดอยางมเปาหมาย- การคดหาเหตผล- การคดตดสนใจ- การคดแกปญหา- การคดสรางสรรค- การวเคราะหวจารณ3.2 การคดอยางไมมเปาหมาย- การฝนกลางวน- ตามจนตนาการของตน

ขอค าคมเกยวกบการคด ????

THINK

การจ า เปนการเกบสะสมขอมลจากสงทรบรและสงทเรยนร บนทกไวในสมองและสามารถถายทอดออกมาไดอยางถกตองเมอตองการ เปนการท างานของสมองอกลกษะหนงทสมพนธกบการคด แบงไดเปน 3 ระบบใหญๆ ดงน

4. การจ า-การลม (Remember - Forgotten)

1. การจ าขณะรบร เปนการจ าไดวาสงทพบเหนคออะไร เปนการรบรขอมลผานระบบประสาทสมผสเพยงชวคร เมอผานไปแลวกจะลม เชน การรบรวาสงทเหนคออะไร แลวกไมไดนกถงอก

2. การจ าระยะสน เปนการสะสมขอมลจ านวนจ ากดไวเปนระยะเวลาสนๆ ในสมอง เชน การจ าหมายเลขโทรศพททไมคนเคย เมอโทรศพทไปแลวกจ าไมไดวาหมายเลขอะไร

3. การจ าระยะยาว เปนการสะสมขอมลจ านวนมากไวในสมอง แมเวลาผานไปนานกยงสะสมอยและสามาระถายทอดออกมาไดอยางถกตอง

วารสารชพจรสขภาพ (เฮลธบท) ออนไลนจากส านกพมพมหาวทยาลยฮารวารด สหรฐฯ มค าแนะน าเกยวกบวธเพมความจ าดๆ 10 วธ

(1). เชอมน: การศกษาท าในคนวยกลางคนและสงอายพบวา ความจ าของคนเราแปรตามความเชอมน คนเราจะจ าอะไรๆ ไดด

ถาเชอมนวา “เราท าได”คนทมองโลกในแงดและเชอวา

ความจ าของคนเราไมลดนอยถอยลงไปตามอายจะมความจ าดกวาคนทคดวา “โอ… เราแกแลว จ าสเดกๆ ไมได”

(2). ประหยด: การจดเรองตางๆ ใหเปนหมวดหมชวยปองกนการลม„ เครองมอปองกนการลมทส าคญไดแก ปฏทน แผนท สมดวางแผน แผน

จดรายการของตองซอกอนไปชอปปง สมดจดทอย-เบอรโทรศพท

(3). แบงเปนชดเลกๆ: สมองคนเราจ าเรองเลกๆ ไดดกวาเรองใหญๆ

ตวอยางเชน ถาจะจ าตวเลข 8 หลก “27984689″

ควรแบงเปน 2 ชดแบบทเราใชจ าเบอรโทรศพท “2798-4789″

เวลาจะจ าอะไรกควรฝกจ าทละชดเลก เชน อานหนงสอวนละนอย ฯลฯ ดกวาฝกจ าชดใหญ เชน อานหนงสอรวดเดยวกอนสอบ ฯลฯ

(4). ใชประสาททงหา: ใชประสาททงตา ห จมก ลน และกายทประทบใจมากทสด เพอจดจ าเรองราว ประทบใจอยางเดยวยงไมพอ ตองขอ

“เชอมโยง” กบประสบการณในอดตดวยวา สมผสหรอเรองนนคลายกบอะไรดวย ตวอยางเชน ถาอยากจ ารายละเอยดในรานอาหาร

ให ลองสดหายใจเขาแรงๆ ไดกลนอะไรใหรบจ ากลน และเชอมโยงวา กลนนคลายกลนอะไร เชน คลายกลนขนมทคณยายท าใหตอนอาย 2 ขวบ ฯลฯ

(5). ขยายขอบเขต: การทองออกเสยงดงๆ วาดภาพประกอบ บนทก หรอท าภาพไดอะแกรมเชอมโยงกระบวนการเขาดวยกน เชน แผนภมกางปลา ฯลฯ ชวยใหจ าไดงายกวาการอานในใจเพยงอยางเดยว

(6). เรยกชอ: คนเราจะจ าชอคนไดดขนถาเรยกชอคนทเราเหนทกครง หรอถานกถงใครในใจกใหรบทบทวนชอคนนนทนท

(7). เวนชวง: คนเราจะจ าเรองราวตางๆ ไดดถาทบทวนซ า (repeat) ในชวงทหางกน เชน 2-3 วน ฯลฯ หลายๆ ครงไดดกวาการทองรวดเดยว

(8). ค ายอ: ค ายอมสวนชวยใหจ าอะไรไดงายขน

(9). ทาทาย: สมองคนเราเปนเรองทตอง “ทา(ทาย)” หรอฝกบอยๆ จงจะใชการไดด การฝกสมอง เชน การเลนค าตอ (crossword) หมากรก

การฝกใชมอขางทไมถนดท างาน ฯลฯ มสวนชวยฝกสมองใหตนตว และใชการไดดขนในระยะยาว

(10). นอนใหพอ: คนทพกผอนนอนหลบเพยงพอมกจะจดจ าอะไรๆ ไดดกวาคนทอดนอน ถาจะถนอมสมองใหใชไดดไปนานๆ กควรนอนใหพอ และอาจเสรมดวยกจกรรมฝกสมาธ เชน ไทเกก-ไทช(ชกง) สมาธก าหนดลมหายใจ ฯลฯ และออกก าลงเปนประจ า

การลม คอ การไมสามารถถายทอดขอมลทสะสมไวในสมองออกมาไดอยางถกตองตามทตองการ ซงสาเหตทท าใหลมทส าคญๆ ไดแก

• ระยะเวลาทผานไป และการไมไดใชบอยๆ• ความขดแยงกนระหวางขอมลเกากบขอมลใหม• มสงรบกวนความจ า เชน อารมณไมปกต ความไมพรอมของรางกาย

นทานเรอง ดนสอกบยางลบ

1. ความหมายความเชอ หมายถง การคดหรอการเฝาบอกกบตวเองเกยวกบสงท

อยรอบๆ ตว ซงเปนไปในลกษณะทอยระหวาง 2 ขว คอ ถก - ผด ใช -ไมใช เปนการแสดงออกถงสงทบคคลเหนดวยและยอมรบวาเปนความจรง ซงบางครงอาจสมเหตสมผลหรอไมสมเหตสมผลกได ถาเกดการคดทไมสมเหตสมผลอาจท าใหบคคลเกดปญหาทางดานอารมณหรอพฤตกรรมทท าลายตวเองได

5. ความเชอ (Beliefs)

หลกการเกดความเชอทส าคญๆ ไดแก

1. หลกความสงสย

2. หลกความรสก

3. หลกเหตผล

4. หลกประจกษ

1. ความหมาย

เจตคต หมายถง ความชอบหรอไมชอบ ความพงพอใจหรอไมพงพอใจ ความคดเหน ความรสกตอสงหนงสงใด เปนผลมาจากประสบการณ เจตคตจงเปนตวก าหนดทศทางของพฤตกรรมของบคคลทมตอเหตการณ สงของหรอบคคลทเกยวของ

6. เจตคต (attitude)

องคประกอบของเจตคต

1. ความรความเขาใจ

2. ความรสกและอารมณ

3. พฤตกรรม

1. ความหมายอารมณ เปนสภาวะทางจตใจ ทมผลมาจากการตอบสนองตอสง

กระตน ทงทมาจากภายใน ไดแก ความสบาย ความเจบปวด และอาจมาจากสงเราภายนอก เชน บคคล อณหภม ดนฟาอากาศ

7. อารมณ (Emotion)

อารมณแบงไดเปน 2 ชนด ไดแก

• อารมณทางบวก เชน รก พอใจ ชนชอบ สบายใจ ฯลฯ• อารมณทางลบ เชน เครยด เกลยด โกรธ วตกกงวล ฯลฯ

อารมณอาจแสดงออกได 3 แบบ ไดแก1. แบบทเกดทนททนใด เชน อารมณโกรธ กลว ดใจ2. พฤตกรรมทเปนผลมาจากอารมณ เชน ดาเมอโกรธ กระโดดตวลอยเมอดใจ3. การเปลยนแปลงทางรางกายทเปนผลมาจากอารมณ เชน หนาแดง มอสน ปากสน

การพฒนาความฉลาดทางอารมณ

(Emotion Quotient = EQ)

การจดระบบคณลกษณะของความฉลาดทางอารมณ กรมสขภาพจต ไดจ าแนกเปน 3 ดาน คอ

ดานด หมายถง ความสามารถในการควบคมอารมณ และความตองการของตนเอง รจกเหนใจผอน และมความรบผดชอบตอสวนรวม

ดานเกง หมายถง ความสามาถในการรจกตนเอง มแรงจงใจ สามารถตดสนใจแกปญหา และแสดงออกอยางมประสทธภาพ รวมทงมสมพนธภาพทดกบผอน

ดานสข หมายถง ความสามารถในการด าเนนชวตอยางมความสข

1. ความหมายการเรยนร หมายถง การเปลยนแปลงพฤตกรรมอนเนองมาจาก

ประสบการณเดม ท าใหคนเผชญกบสถานการณเดมตางไปจากเดม

8. การเรยนร (Learning)

2. องคประกอบของการเรยนร- สมองและประสาท

- ระดบสตปญญา

- แรงจงใจ

- อารมณ

- ความเหนดเหนอยเมอยลา

- สภาพแวดลอมทเออและไมเออตอการเรยนร

ลลาการเรยนรของมนษย (Learning style)

• มนษยสามารถรบขอมลโดยผานเสนทางการรบร 3 ทาง1. การรบรทางสายตาโดยการมองเหน

(Visual percepters)

2. การรบรทางโสตประสาทโดยการไดยน (Auditory

percepters)

3. การรบรทางรางกายโดยการเคลอนไหวและการรสก (Kinesthetic percepters)

• 1. ผทเรยนรทางสายตา (Visual learner) เปนพวกทเรยนรไดดถาเรยนจากรปภาพ แผนภม แผนผงหรอจากเนอหาทเขยนเปนเรองราว เวลาจะนกถงเหตการณใด กจะนกถงภาพเหมอนกบเวลาทดภาพยนตรคอมองเหนเปนภาพทสามารถเคลอนไหวบนจอฉายหนงได เนองจากระบบเกบความจ าไดจดเกบสงทเรยนรไวเปนภาพ

• 2. ผทเรยนรทางโสตประสาท (Auditory Learner) เปนพวกทเรยนรไดดทสดถาไดฟงหรอไดพด จะไมสนใจรปภาพ ไมสรางภาพ และไมผกเรองราวในสมองเปนภาพเหมอนพวกทเรยนรทางสายตา แตชอบฟงเรองราวซ าๆ และชอบเลาเรองใหคนอนฟง คณลกษณะพเศษของคนกลมน ไดแก การมทกษะในการไดยน/

ไดฟงทเหนอกวาคนอน

• 3. ผทเรยนรทางรางกายและความรสก (Kinesthetic learner)

• เปนพวกทเรยนโดยผานการรบรทางความรสก การเคลอนไหว และรางกาย จงสามารถจดจ าสงทเรยนรไดดหากไดมการสมผสและเกดความรสกทดตอสงทเรยน เวลานงในหองเรยนจะนงแบบอยไมสข นงไมตดท ไมสนใจ บทเรยน และไมสามารถท าใจใหจดจออยกบบทเรยนเปนเวลานานๆ ได