Upload
identity-design
View
219
Download
2
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Jaarverslag van de Algemene Bezwaarschriftencommissie van gemeente Rotterdam
Citation preview
meer door minder
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
Jaarverslag 2011 De ABC in een veranderende (roerige) omgeving
A
lgem
ene Bezw
aarschriftencom
missie R
otterd
am
Jaarverslag 2011 m
eer do
or m
ind
er
Het jaarverslag 2011 van de ABC Rotterdam is een uitgave van Juridische diensten,
onderdeel van de Servicedienst van de gemeente Rotterdam.
Postadres Postbus 1011, 3000 BA Rotterdam
Advies en redactie Communicatiediensten, Claudie Post en Marsha Correljé
Eindredactie en coördinatie Theresia Soenveld en Marko Stupar
Fotografie © Arnoud Verhey, Rotterdam
Ontwerp en productiebegeleiding Identity Design, bv Rotterdam
Drukwerk MediaCenter Rotterdam
Oplage 400
april 2012
InhoudVoorwoord 2Meer door minder
Resultaten 2011 4 Binnengekomen en afgehandeld 4 Wettelijke afhandeltermijnen 4 Dwangsom bij niet tijdig beslissen 5 Trend uitkomst bezwaarprocedures 5 Burgertevredenheid 5
Interview Arjan van Gils, gemeentesecretaris Rotterdam: 6“We zijn gas blijven geven met de file in zicht”
Bezwaarschriftenbehandeling Kamer I 9
Kamer II 14
Kamer III 19
Interview Peter Hanenberg van het AdvokatenKollektief Oud-Charlois: 20“Soms zit het gewoon tegen in iemands leven”
Kamer IV 23
Kamer V 28
Interview Luc Severijnen, directeur bij Sociale Zaken en Werkgelegenheid: 32“Ondanks je problemen, ga je aan de slag”
Kamer VI 35
De kamers vergeleken 40Contrairprocedure 42
Interview P&O-adviseur Conny Wismeyer: 44“Alsof je in een slechte film zit”
Ontwikkelingen 47Aanbevelingen 50Deelgemeenten 56
Interview Peter Santema (Rechtbank Rotterdam en Dordrecht) 58“Onze nieuwe werkwijze past binnen pleidooi van informele overheid”
Geschillen bij de rechter 61
Overzicht ABC 64
meer door minder
Algemene Bezwaarschriftencommissie Rotterdam
Jaarverslag 2011 De ABC in een veranderende (roerige) omgeving
meer door minder
2
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
Mr. H
ugo
Pennarts
Meer bezuinigingen op verschillende terreinen: uitkeringen,
subsidies, de eigen organisatie. De tekenen van veranderende
omstandigheden hebben zich in 2011 echt aangediend.
De Algemene Bezwaarschriftencommissie (ABC) heeft deze
ont wikkelingen het afgelopen jaar goed kunnen merken door
een verandering in de aantallen en soorten zaken op de ver
schillende gebieden. Dit heeft geleid tot een instroom van 20%
meer zaken, totaal meer dan 12.000 bezwaarschriften.
Voor de commissie betekende dit ook meegaan in deze
veranderende beweging. Met daarbij aan de ene kant met
enige afstand begrip voor de noodzakelijke maatregelen, en
aan de andere kant kritisch op de afwegingen en de scherpe
kantjes bij de uitvoering daarvan.
In dit jaarverslag vindt u een weerspiegeling van deze verande
rende tijdgeest met voor de gemeente Rotterdam ongekende
bezuinigingen. Maar ook de uitdaging voor de organisatie om
de termijnen te blijven halen en de kwaliteit van de beslissingen
op peil te houden en zo de burgers van Rotterdam ten dienste
te zijn. Reden om creatief na te denken over het organiseren
van het werk.
Voorwoord
3
Mr. M
arko Stup
ar en Mr. H
ugo Pennarts
Voorwoord
Mr. M
arko S
tupar
Meer dan ooit doet dit een beroep op creativiteit en het
ver mogen kritisch te kijken naar de positie van de bezwaar
procedure. De leereffecten zijn geïntensiveerd. Dat is te her
leiden tot meer contact met de diensten om bevindingen van
de ABC terug te koppelen. Daarom staan in dit jaarverslag niet
alleen de aanbevelingen, maar ook de suggesties die in de
loop van het jaar aan de organisatie zijn gedaan en opgepakt.
De andere beweging is om meer alternatief af te doen.
Dus: niet de gehele formele bezwaarprocedure, maar in een
vroegtijdig stadium contact met de bezwaarmaker om zo te
kijken wat het probleem is en hoe dat kan worden opgelost.
Deze manier van werken wordt in
2012 nog verder uitgebouwd.
Verschillende partijen krijgen te maken met deze
in houdelijke wijzigingen van de organisatie. In de inter
views in dit jaarverslag worden die verschillende
in valshoeken belicht. De gemeentesecretaris vanuit
de verandering van de organisatie, de P&Oadviseur die
direct wordt geconfronteerd in haar werk met deze ver
anderingen, de directeur uitvoering van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid die te maken heeft met ingrijpend ver
anderend beleid, de advocaat die geconfronteerd wordt met
de gevolgen van het gemeentelijke beleid, de rechtbank die
besluiten van de gemeenten ziet in beroep.
Algemene beweging is dat er meer bezwaren komen, doordat
er minder te verdelen is. Daarbij moeten de werkzaamheden
door minder mensen worden gedaan. Het is een periode van
de ‘spreekwoordelijke’ broekriem aanhalen.
Mr. Marko Stupar
Secretaris ABC en Hoofd Juridische diensten
Mr. Hugo Pennarts
Voorzitter ABC
4
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
Resultaten 2011Juridische diensten nog steeds de ‘oude’, minder
lange termijnen voor ogen: 14 weken voor commissie
zaken en 10 weken voor ambtelijk horen. Ondanks de
toename van het aantal zaken is het gelukt om bijna
alle zaken (90%) binnen deze termijn af te handelen.
Driekwart van alle zaken is ambtelijk gehoord.
% Bezwaarschriften binnen de wettelijke termijn (10 - 14 weken): Kamer I-VI (periode 2008-2011)
De gemiddelde doorlooptijd lag met 7,1 weken
overigens een stuk lager dan de hiervoor genoemde
termijn van 10/14 weken. Dat betekent dat de meeste
zaken een stuk sneller zijn afgehandeld.
Gemiddelde netto doorlooptijd in weken
Gemeentelijke dienst (levertijd stukken) 1,5
Juridische diensten 5,5
Totale doorlooptijd in weken 7,1
Een goede samenwerking met de gemeentelijke
diensten is van groot belang. Niet alleen om de
ter mijnen te kunnen halen, maar ook om zorgvuldig
juridisch advies uit te brengen. Het is de afspraak dat
de diensten binnen drie weken stukken aanleveren.
Ze deden er in 2011 gemiddeld 1,5 week over om
stukken aan te leveren voor commissiezaken en
ambtelijk horen. Overigens is de termijn voor het
aanleveren van stukken in 2011 teruggebracht tot
twee weken.
Binnengekomen en afgehandeldHet aantal binnengekomen en afgehandelde
bezwaarschriften bij de Algemene Bezwaarschriften
commissie (ABC) was het afgelopen jaar hoger dan
ooit tevoren. In 2011 zijn 12.143 bezwaarschriften
ont vangen en 11.892 zaken afgehandeld. Een stijging
van bijna 20% ten opzichte van vorig jaar.
Aantal binnengekomen/afgehandelde bezwaarschriften: Kamer I-VI (periode 2008-2011)
De toename van het aantal zaken had ook een stijging
van de werkvoorraad tot gevolg. Het aantal zaken in
behandeling steeg met ruim 200 zaken.
Ontwikkeling werkvoorraad: Kamer I-VI (periode 2008-2011)
Wettelijke afhandeltermijnenDe termijnen voor het afhandelen van bezwaar
schriften zijn sinds 1 oktober 2009 verruimd. Voor de
bezwaarschriften die de ABC behandelt, geldt een
termijn van 18 weken. Bij ambtelijk horen is dat
12 weken. Als het om afhandelen gaat, heeft
0%
10%
20%
40%
60%
30%
50%
70%
90%
80%
100%
commissie
92% 92%90%
96%
ambtelijk horen
2008 2009 2010
91%86% 90% 90%
2011
0
2.000
4.000
8.000
12.000
6.000
10.000
binnengekomen
12.143 11.892
9.570 9.777 9.78010.388
9.7689.543
afgehandeld
2008 2009 2010 2011
0
500
1.000
2.000
1.500
2.500
3.000
werkvoorraad per 31 december
2008 2009 2010 2011
0
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
(deels) gegrond
2008 2009
ingetrokkentegemoet gekomen na terugkoppeling dienst
niet-ontvankelijkongegrondoverige
1.969
2.578
2.817
1.934
4% 4%
0%
4%
2010 2011
3%
13%
12%
14%
12%
20%
10%
20%
0
200
400
600
1.000
1.200
1.400
1.600
1.800
800
31 december 2010 31 december 2011
Kamer I Kamer II Kamer III Kamer IV Kamer V Kamer VI
4338
270270
0 2
594
880
140 182
1.4361.536
42% 42%43% 47%
28%
25%27%
0%
10%
20%
40%
60%
30%
50%
70%
90%
80%
100%
commissie
92% 92%90%
96%
ambtelijk horen
2008 2009 2010
91%86% 90% 90%
2011
0
2.000
4.000
8.000
12.000
6.000
10.000
binnengekomen
12.143 11.892
9.570 9.777 9.78010.388
9.7689.543
afgehandeld
2008 2009 2010 2011
0
500
1.000
2.000
1.500
2.500
3.000
werkvoorraad per 31 december
2008 2009 2010 2011
0
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
(deels) gegrond
2008 2009
ingetrokkentegemoet gekomen na terugkoppeling dienst
niet-ontvankelijkongegrondoverige
1.969
2.578
2.817
1.934
4% 4%
0%
4%
2010 2011
3%
13%
12%
14%
12%
20%
10%
20%
0
200
400
600
1.000
1.200
1.400
1.600
1.800
800
31 december 2010 31 december 2011
Kamer I Kamer II Kamer III Kamer IV Kamer V Kamer VI
4338
270270
0 2
594
880
140 182
1.4361.536
42% 42%43% 47%
28%
25%27%
0%
10%
20%
40%
60%
30%
50%
70%
90%
80%
100%
commissie
92% 92%90%
96%
ambtelijk horen
2008 2009 2010
91%86% 90% 90%
2011
0
2.000
4.000
8.000
12.000
6.000
10.000
binnengekomen
12.143 11.892
9.570 9.777 9.78010.388
9.7689.543
afgehandeld
2008 2009 2010 2011
0
500
1.000
2.000
1.500
2.500
3.000
werkvoorraad per 31 december
2008 2009 2010 2011
0
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
(deels) gegrond
2008 2009
ingetrokkentegemoet gekomen na terugkoppeling dienst
niet-ontvankelijkongegrondoverige
1.969
2.578
2.817
1.934
4% 4%
0%
4%
2010 2011
3%
13%
12%
14%
12%
20%
10%
20%
0
200
400
600
1.000
1.200
1.400
1.600
1.800
800
31 december 2010 31 december 2011
Kamer I Kamer II Kamer III Kamer IV Kamer V Kamer VI
4338
270270
0 2
594
880
140 182
1.4361.536
42% 42%43% 47%
28%
25%27%
5
Resultaten 2011
bij de bezwaarbehandeling komen hiermee duidelijk
naar voren. Samen met de dienst kijkt Juridische
diensten of het bezwaarschrift aanleiding geeft om
een nieuw besluit te nemen. Dat was in een vijfde van
de zaken het geval. In voorgaande jaren werden deze
zaken meegeteld bij de nietontvankelijk verklaarde
zaken. Vandaar de forse daling (van 27% naar 12%) in
deze laatste categorie. Ook de daling van het aantal
ingetrokken zaken (van 12% naar 4%) heeft hiermee
te maken. Als de heroverweging door de dienst leidde
tot intrekking van het bezwaarschrift, is deze uiteraard
ook meegerekend in de categorie ‘tegemoetgekomen
na terugkoppeling dienst’.
Uitslag bezwaarbehandeling:Kamer I-VI (periode 2008-2011)
BurgertevredenheidDe tevredenheid van bezwaarmakers over de
af handeling van hun zaak is in 2011 gedaald naar een
5,9 (was in 2010 nog een 6,4). Die tevredenheid hangt
vooral samen met de vraag of de burgers gelijk
kregen in bezwaar. En dat is door gemeentelijke
bezuinigingen en een verscherpt handhavingsbeleid
minder het geval dan in voorgaande jaren. Burgers die
gelijk kregen in bezwaar, gaven een waardering van
een 7,2 (was in 2010 een 7,5). Burgers van wie de
zaak ongegrond of nietontvankelijk werd verklaard,
gaven een waardering van een 5,0 (vorig jaar nog
een 5,7).
Dwangsom bij niet tijdig beslissenVoor elke dag dat de afhandeltermijn overschreden
wordt, kan een bezwaarmaker vanaf twee weken na
een ingebrekestelling, een dwangsom vorderen tot
een bedrag van maximaal € 1.260 euro. In 2011
kwamen er 79 ingebrekestellingen binnen. Het jaar
daarvoor waren dat er 46. Dit lijkt een behoorlijke
stijging. Toch gaat het om nog geen 0,7% van alle
afgehandelde bezwaarschriften.
Bij elf zaken is er ook daadwerkelijk een dwangsom
toegekend. Waarvan in drie gevallen het maximum
bedrag van € 1.260. Totaal is er € 5.760 aan dwang
sommen uitgekeerd (in 2011 lag dat op € 2.690). Toen
waren er ook minder ingebrekestellingen. Het over
schrijden van de behandelingstermijn in 2011 heeft
verschillende oorzaken. Voor de meeste bezwaar
schriften waarbij een dwangsom is uitgekeerd, gold
dat het complexe zaken waren. Er was aanvullend
onderzoek nodig en/of het college van B&W moest
zich erover buigen.
Verder behandelde de ABC 32 bezwaarschriften tegen
afwijzingen van een dwangsom door de verschillende
diensten. In vijf gevallen werden de bezwaren gegrond
verklaard. De betreffende diensten moesten alsnog
een dwangsom verstrekken.
Dwangsommen
bezwaar: input ingebrekestelling 40
bezwaar: € toegekend € 5.700
bijstand: input ingebrekestelling 39
bijstand: € toegekend € 60
Totaal dwangsommen: aantal binnen 79
Totaal dwangsommen: € toegekend € 5.760
Trend uitkomst bezwaarproceduresHet aantal ongegronde zaken is toegenomen.
De afgelopen jaren lag dat rond de 40%, maar in
2011 is dat gestegen naar 47%. Hier zijn meerdere
ver klaringen voor. De besluitvorming van primaire
be sluiten is verbeterd, er worden meer gebreken in
de bezwaarfase hersteld en in sommige regelgeving
is weinig ruimte om te individualiseren. Zoals bijvoor
beeld bij de arbeidsvoorwaardelijke maatregelen.
Nieuw is de categorie ‘tegemoetgekomen na terug
koppeling dienst’. De voordelen van een goede
samenwerking tussen diensten en Juridische diensten
0%
10%
20%
40%
60%
30%
50%
70%
90%
80%
100%
commissie
92% 92%90%
96%
ambtelijk horen
2008 2009 2010
91%86% 90% 90%
2011
0
2.000
4.000
8.000
12.000
6.000
10.000
binnengekomen
12.143 11.892
9.570 9.777 9.78010.388
9.7689.543
afgehandeld
2008 2009 2010 2011
0
500
1.000
2.000
1.500
2.500
3.000
werkvoorraad per 31 december
2008 2009 2010 2011
0
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
(deels) gegrond
2008 2009
ingetrokkentegemoet gekomen na terugkoppeling dienst
niet-ontvankelijkongegrondoverige
1.969
2.578
2.817
1.934
4% 4%
0%
4%
2010 2011
3%
13%
12%
14%
12%
20%
10%
20%
0
200
400
600
1.000
1.200
1.400
1.600
1.800
800
31 december 2010 31 december 2011
Kamer I Kamer II Kamer III Kamer IV Kamer V Kamer VI
4338
270270
0 2
594
880
140 182
1.4361.536
42% 42%43% 47%
28%
25%27%
6
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011 ‘We zijn
gas blijven geven met de file in zicht’
Arjan van Gils
7
We zijn gas b
lijven geven met d
e file in zichtA
rjan van GilsRotterdam staat in 2011 en de jaren daarna voor een
enorme bezuinigingsopgave. Gemeentesecretaris Arjan
van Gils ziet daar niet tegenop. Integendeel. “Het is goed
voor de vitaliteit van een organisatie om eens kritisch te
kijken naar wat we doen en of we dat goed doen.
Natuurlijk moeten we daarbij moeilijke keuzes maken en
dat is niet altijd even leuk.”
Het aantal ambtenaren dat een
bezwaarschrift indiende bij de
Algemene Bezwaarschriften
commissie is in 2011 bijna ver
dubbeld. Kamer V – specifiek
voor ambtenaren – had het vooral
druk met bezwaren tegen het
beëindigen van tijdelijke aanstel
lingen en bezoldiging. Gemeente
secretaris Arjan van Gils kijkt daar
niet van op. “De concerndirectie
moet beslissingen nemen die voor
veel mensen vervelend uitpakken.
Dus nee, die toename verbaast me
niet. Maar als je iedereen tevreden
wilt houden, dan red je het niet.
Zo simpel is het.”
NaïefArjan noemt het wel een noodstop.
Eentje die iedereen heeft gevoeld.
Want hoewel de harde organisa
torische ingrepen van het afgelo
pen jaar echt nodig waren, had het
volgens hem ook anders gekund.
“Er is te vaak en te lang gewacht
met het doorvoeren van verande
ringen. Deels door de politiek,
maar ook vanwege management.
Managers binnen de organisatie
die dachten: deze crisis is tijdelijk,
het trekt wel weer aan. Of: we
gaan pas bezuinigen als we een
taakstelling krijgen. Dat is tamelijk
naïef.”
HandremDe gemeentelijke organisatie is
op onderdelen gas blijven geven,
terwijl de file al in zicht was, meent
Arjan. “Op een gegeven moment
moet je dan keihard aan de hand
rem trekken. We hadden ook met
z’n allen kunnen denken: ik weet
dat ik in een file terechtkom, dus
ik neem nu vast wat gas terug.
Dan was de klap veel minder hard
geweest.”
Het is de bedoeling dat Rotterdam
na alle ingrepen een flexibele
organisatie wordt die passend is
bij de opgaven van de stad. Dat
betekent: centralisatie, versimpe
len van de dienstverlening en meer
overlaten aan de markt. Tijdens dit
proces loopt de concerndirectie
geregeld tegen bepaalde spel
regels aan, die vertragend of zelfs
verlammend kunnen werken.
“Een aantal van die regels is
echt onwerkbaar. Wat je allemaal
niet moet doen om te kunnen
reorganiseren. Echt te gek voor
woorden. Zo enorm bureaucratisch
en het kost allemaal zoveel tijd.
En die hebben we niet. Als je om
je heen kijkt en ziet hoe snel alles
verandert, dan werken wij toch in
een postkoetsorganisatie?”
Op zoek naar nieuwe, snellere
manieren om te ‘reorganiseren’
heeft de concerndirectie besloten
eerst te sturen op geld en bezet
ting. “Met de beste bedoelingen
8
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
om de belangen van medewerkers
en de organisatie goed te ver
enigen, hebben we heel ingewik
kelde en vooral tijdrovende spel
regels gemaakt. Die tijd is er veelal
niet. Dus sturen we primair op
geld, daarna op bezetting en dan
op formatie. De organisatie kan
niet meebewegen met meer werk
van opdrachtgevers of juist minder.
Dat moet sneller en anders in de
toekomst. Juist ook om sneller
duidelijkheid te bieden aan mede
werkers en de organisatie bij de
tijd te houden.”
RelativerenTerugkijkend heeft Arjan de
grootste moeite gehad met het
gedwongen vertrek van veel jonge
medewerkers. “Ze kwamen hier
werken met het idee te kunnen
blijven als ze hard werkten en hun
best deden. Het is heel pijnlijk dat
we van die collega’s afscheid
moesten nemen. Het doet pijn,
maar het is te overzien. En ambte
naren die zeggen: ‘Er is zoveel
gebeurd en wat hebben we er last
van’, wil ik het advies geven: durf
te relativeren. Het is behapbaar.
Zeker als je het vergelijkt met de
klappen die elders zijn gevallen.”
IntegriteitOf er het afgelopen jaar een zaak
bij de ABC is geweest van een
ambtenaar die Arjan is bijge
bleven? Het blijft even stil, de
wenkbrauwen gaan vragend
omhoog. Dan: “Nee. Er is wat dat
betreft weinig spannends gebeurd.
Ik kan me geen opmerkelijke of
noemenswaardige zaak herinne
ren. Er wordt wel scherper op
integriteit gestuurd. De afgelopen
tijd is er veel geïnvesteerd in onze
leidinggevenden. Mensen worden
eerder aangesproken op hun
gedrag en de regels zijn aan
gescherpt. Dat zie je terug in de
aard van de bezwaarschriften.”
In het verleden heeft de gemeente
secretaris weleens kritiek geuit op
de ABC. De commissie had in een
aantal gevallen een verkeerde
rolopvatting, vond Arjan. “Het is
voorgekomen dat bij integriteits
kwesties de kant van het ‘slacht
offer’ gekozen werd. Zonder
ju ridische onderbouwing. Dat vond
ik echt kwalijk. Als ambtenaren
willens en wetens over de schreef
zijn gegaan, dan zijn ze dader.
Natuurlijk zit daar een slachtoffer
kant aan die ik zeker niet wil ver
ontachtzamen, maar laten we niet
vergeten dat ze iets gedaan heb
ben wat niet mocht. Gelukkig komt
dat nu niet meer voor.”
Het is goed dat de ABC er is, zegt
Arjan tot slot. “Ik zou het veront
rustend vinden als de ABC de
gemeente altijd gelijk gaf. Maar
ook als we altijd ongelijk kregen.
Beide zijn niet het geval, een teken
dat het werkt.”
‘Als ambtenaren willens en wetens over de schreef zijn
gegaan, zijn ze dader’
9
Jaarverslag 2011A
lgemene B
ezwaarschriftencom
missie R
otterdam
KamerBezwaarschriftenbehandeling
Kamer I adviseert over bezwaarschriften tegen
besluiten van de burgemeester. Het werkterrein
beslaat voornamelijk openbare orde en veiligheid.
1
10
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
Uitkomst afgehandelde bezwaarschriften: Kamer IToelichting op de cijfers
Er zijn in 2011 niet alleen meer bezwaarschriften
ontvangen ten opzichte van 2010, maar ook meer
bezwaarschriften afgehandeld. Ook is het percentage
tijdig afgehandelde zaken flink omhoog gegaan.
Vergeleken met vorig jaar is het aantal gegronde
bezwaarschriften gedaald van 17 naar 10.
Kamer I 2010 2011
% Afgehandeld binnen 14 weken (commissie) 65% 95%
Binnengekomen bezwaarschriften 149 167
Afgehandelde bezwaarschriften 146 162
Werkvoorraad (per 31/12) 38 43
Kamer I
(deels) gegrond
tegemoet gekomen na terug-
koppeling dienst
ingetrokken niet-ont-vankelijk
ongegrond overige eindtotaal % gegrond per
onderwerp
Paspoort en rijbewijs 4 2 42 48 0%
Exploitatievergunning 3 3 1 7 27 5 46 7%
Sluiting 5 2 16 1 24 21%
bestuursdwang en dwangsom 7 1 8 0%
Drank en horecawet 1 1 1 3 0%
evenementenvergunning 1 2 3 0%
Voetbalwet 1 1 2 0%
Wet openbaarheid bestuur 1 1 2 0%
Gebiedsontzegging 1 1 0%
Wet openbare manifestatie 1 1 100%
Diversen 1 3 1 6 8 5 24 4%
Totaal Kamer I 10 7 4 20 65 56 162
Percentages 2011 (2010) 6% (12%) 4% (nb) 2% (10%) 12% (14%) 40% (50%) 35% (14%) 100%
(deels) gegrond: 6%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 4%
ingetrokken: 2%
niet-ontvankelijk: 12%
ongegrond: 40%
overige: 35%
(deels) gegrond: 14%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 14%
ingetrokken: 15%
niet-ontvankelijk: 10%
ongegrond: 40%
overige: 8%
(deels) gegrond: 10%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 24%
ingetrokken: 4%
niet-ontvankelijk: 11%
ongegrond: 48%
overige: 3%
(deels) gegrond: 4%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 26%
ingetrokken: 7%
niet-ontvankelijk: 23%
ongegrond: 28%
overige: 12%
(deels) gegrond: 17%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 13%
ingetrokken: 3%
niet-ontvankelijk: 14%
ongegrond: 49%
overige: 5%
11
Kam
er I
kritisch op bij een confrontatie met de sluiting van een
woning. De ABC verzoekt de burgemeester om juist
in de gevallen waarin na een eerste constatering de
woning wordt gesloten, nadrukkelijk te motiveren
waarom dat gebeurt en waarom een waarschuwing
niet volstaat.
Last onder dwangsom illegale seksinrichting in woningDe commissie heeft vorig jaar voor de eerste keer
een bezwaarschrift behandeld over een aangetroffen
illegale seksinrichting. Op grond van de Algemene
Plaatselijke Verordening Rotterdam 2008 (APV) is het
– kort gezegd – verboden om een seksinrichting te
exploiteren zonder vergunning. Deze bepaling is in de
APV opgenomen na opheffing van het wettelijk
bordeel verbod per 1 oktober 2000. Met dit verbod
heeft de wetgever voor ogen om aansluiting te zoeken
bij de maatschappelijke realiteit. Dat prostitutie een
maatschappelijk verschijnsel is, valt nu eenmaal niet
te ontkennen. Door dit verbod kunnen gemeenten een
vergunningstelsel voor prostitutie introduceren en een
adequaat, zorgvuldig en effectief prostitutiebeleid
voeren. Het gemeentelijk beleid ziet onder andere toe
op bescherming van prostituees, bescherming van
de openbare orde en in ruime zin het woon en leef
klimaat. De gemeente stelt strenge eisen aan seks
inrichtingen om criminele activiteiten te voorkomen.
Denk aan mensenhandel of het inschakelen van
prostituees zonder geldige verblijfstitel voor het
ver richten van werk. Bij exploitatie zonder vergunning
onttrekt de inrichting zich aan het toezicht wat
bijvoorbeeld criminele activiteiten, overlast voor
omwonenden en een slechte positie van de prostitutie
in de hand kan werken.
Bij het runnen van een seksinrichting zonder
ver gunning – dus een overtreding van het voorschrift
uit de APV – wordt een last onder dwangsom
op gelegd aan de overtreder. Doel van de last is een
einde te maken aan de overtreding en te voorkomen
dat deze opnieuw wordt begaan. De exploitatie van
de illegale seks inrichting moet direct beëindigd
worden en er mag niet opnieuw een seksinrichting
worden ge ëxploiteerd zonder vergunning. Gebeurt
dat toch, dan moet bij elke constatering dat men nog
steeds of opnieuw in overtreding is, een dwangsom
worden betaald van € 5.000.
In het oog springende
ontwikkelingen
Eerste sluiting woning op grond van artikel 13b OpiumwetEen aantal bezwaren tegen woningsluitingen op
grond van artikel 13b Opiumwet is vorig jaar in
Kamer I behandeld. Dat was op het moment dat het
ge wijzigde beleid nog niet was vastgesteld. Dat
laatste gebeurde op 20 april 2011. Vóór de inwerking
treding van deze beleidswijziging werd bij de eerste
constatering volstaan met een waarschuwing. In het
gewijzigde beleid is opgenomen dat in beginsel wordt
besloten tot een sluiting, nadat voor de eerste maal
een handelshoeveelheid verdovende middelen wordt
aangetroffen in een woning. Er wordt nadrukkelijk
bekeken of een waarschuwing voldoende is vanwege
bepaalde feiten en omstandigheden van het speci
fieke geval. In één bezwaar heeft de ABC gegrond
geadviseerd. Ook door de afwijking van het beleid dat
toen gold om de eerste maal niet direct tot woning
sluiting over te gaan, maar te volstaan met een waar
schuwing. In andere soortgelijke bezwaren gaf de
ABC het advies tot ongegrondverklaring van de
bezwaren. De ABC gaf hierbij expliciet aan waarom
de burgemeester volgens de commissie kon afwijken
van zijn beleidslijn om bij de eerste constatering te
volstaan met een waarschuwing.
Gemengde gevoelens
De ABC concludeerde in eerdere gevallen dat de
burgemeester op goede gronden van zijn beleid is
afgeweken om bij een eerste overtreding te volstaan
met een waarschuwing. Toch heeft de ABC gemengde
gevoelens over het gewijzigde beleid. Het beleid om
bij een eerste constatering in beginsel te volstaan met
een waarschuwing, is namelijk omgedraaid. Omdat
er nu in beginsel wordt gesloten, tenzij er indicatoren
zijn die erop wijzen dat in een specifieke geval een
waarschuwing voldoende is. In het beleid erkent de
burgemeester dat bij woningen een sluiting zwaarder
ingrijpt in de persoonlijke levenssfeer van de betrok
kene(n). De beginselen als ‘recht op ongestoord
woongenot’ (artikel 8 van het Europees Verdrag voor
de Rechten van de Mens) en ‘huisvredebreuk’ ver
eisen een zorgvuldige afweging als het gaat om
woningen. Juist vanwege de inbreuk op de persoon
lijke levenssfeer en beginselen stelt de ABC zich
12
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
Het komt erop neer dat bezwaarmaker verantwoorde
lijk is voor dat wat is voorgevallen. Daarnaast had hij
als hoofdhuurder de mogelijkheid om de illegale
situatie te beëindigen.
Wet openbare manifestaties (Wom)De ABC heeft vorig jaar weer eens een bezwaar
behandeld dat was gericht tegen een kennisgeving als
bedoeld in de Wet openbare manifestaties. ‘Gewoon
homo zijn’. Onder die naam had een particulier per
soon een kennisgeving van een betoging ingediend
bij de burgemeester. Twee dagen later gaf de burge
meester een bewijs van kennisgeving af. Zowel in het
bewijs van kennisgeving zelf als in de bijlage van dit
bewijs, had de burgemeester allerlei bepalingen en
voorschriften opgenomen. Daarmee was de bezwaar
maker het niet eens. Hij voelde zich door deze voor
schriften onder meer aangetast in zijn grondrechten
en zag geen mogelijkheid de samenkomst voort te
zetten door de striktheid van de voorschriften.
Artikel 5 van de Wet openbare manifestaties maakt
de burgemeester bevoegd om naar aanleiding van
een kennisgeving van een betoging voorschriften of
beperkingen te stellen of om een verbod te geven.
Dat mag alleen om de gezondheid te beschermen,
als het in het belang van het verkeer is en om
wanordelijk heden te bestrijden of te voorkomen. Met
name de voorschriften over de aansprakelijkheid en
het vrij waren van de gemeente en politie voor schade,
waren bezwaarde een doorn in het oog. Bij de hoor
zitting gaf de ambtelijk vertegenwoordiger van de
burgemeester aan dat deze voorschriften ervoor zijn
om voor schriften of beperkingen op te leggen als
bedoeld in artikel 5 van de Wet openbare manifesta
ties. Bezwaarmaker werd zo geïnformeerd over zaken
die civielrechtelijk al opgaan.
In het nauw
De ABC was echter van mening dat bezwaarde de
betreffende bepalingen wel als beperkingen in de zin
van artikel 5 van de wet had mogen duiden, omdat
deze onderdeel waren van het besluit. De ABC heeft
geadviseerd het bezwaar gegrond te verklaren, aan
gezien de bepalingen niet onder de reikwijdte konden
worden gebracht van de belangen zoals neergelegd
in de Wom.
De ABC kon zich ook voorstellen dat de bezwaar
maker zich in het nauw gedreven voelde en geen
Politieonderzoek
In de zaak die in bezwaar aan de orde was, zijn
seksuele activiteiten tegen betaling aangeboden
vanuit een woning. Dit is aan het licht gekomen bij
politieonderzoek naar internetsites en nader onder
zoek dat daarop volgde. Het was duidelijk dat er geen
vergunning was verleend om een seksinrichting te
drijven vanuit de woning. Ook was er geen discussie
over dat er sprake was van overtreding van het voor
schrift uit de APV. De huurder van de woning is aan
gemerkt als overtreder en kreeg de last onder dwang
som opgelegd.
Het bezwaar handelde met name over de vraag of
de huurder terecht als overtreder is aangemerkt.
Bezwaarmaker (de huurder) was van mening dat hij
niet de overtreder was, omdat hij niet in Nederland
verbleef in de periode dat prostituees actief waren in
zijn woning. Hij was voor lange tijd in het buitenland
en zijn kinderen bleven achter in de woning. Een van
hen stelde de woning beschikbaar aan een vriend, die
de woning vervolgens ter beschikking heeft gesteld
aan de prostituees. Het standpunt van de bezwaar
maker: hij kon niet verantwoordelijk worden gehouden
voor het handelen van zijn volwassen kinderen. Het
lag niet in zijn macht om de illegale situatie te
be ëindigen gedurende zijn afwezigheid. Ook stelde
hij dat hij niet op de hoogte was het feit dat vanuit zijn
woning een illegale seksinrichting werd gedreven.
Hoofdhuurder
De commissie heeft de bezwaren ongegrond ver
klaard. Duidelijk was dat bezwaarmaker zelf niet in
Nederland verbleef toen de illegale activiteiten werden
gepleegd vanuit zijn huurwoning. Toch blijft hij als
hoofdhuurder wel verantwoordelijk voor de woning.
Als huurder van de woning heeft hij een zorgplicht ten
aanzien van de woning. De commissie heeft zich
aangesloten bij het oordeel van de burgemeester dat
bezwaarmaker tekort is geschoten in deze verant
woordelijkheid. Hij had moeten zorgen voor goed en
betrouwbaar toezicht op de woning. Dat bezwaar
maker misschien niet op de hoogte was van wat zich
voordeed in de woning tijdens zijn afwezigheid, brengt
hier geen verandering in.
Bezwaarmaker is volgens de commissie dan ook
terecht als overtreder aangemerkt en de last onder
dwangsom is terecht aan bezwaarmaker opgelegd.
13
Kam
er I
andere uitweg zag dan de manifestatie af te blazen.
Dit door de gebruikte bewoordingen en de formulering
van de bepalingen in samenhang met de overige
bepalingen. Helaas was er over het besluit niet tijdig
gecommuniceerd en was de communicatie niet
toegespitst op de inhoud. Wellicht had dat de kou
uit de lucht kunnen nemen.
Het voorschrift dat het terrein schoon moest worden
achtergelaten, vormde een andere onduidelijkheid.
De burgemeester bracht naar voren dat het hier zou
gaan om een voorschrift zoals neergelegd in de
Afval stoffen verordening 2009 en dat het eigenlijk
bedoeld was om betrokkene hierover te informeren.
De ABC zag dat anders en vond het logisch dat bij
bezwaarmaker de indruk was gewekt dat het hier ging
om een voorschrift als bedoeld in artikel 5 van de
Wom. De ABC is daar dan ook van uitgegaan. Het
verband tussen het voorschrift en de belangen in de
Wom, was ver te zoeken. Daarom achtte de ABC ook
deze bezwaargrond van bezwaarmaker gegrond.
Communicatie
De ABC vond het wel een goede zaak dat de
be trokkene informatie kreeg over de geldende regel
geving. Wat dit betreft werd de ABC op haar wenken
bediend. De vertegenwoordiger van de burgemeester
lichtte de ABC op de hoorzitting in over het nieuwe
model ‘bewijs van kennisgeving’. Dat is inmiddels
ontworpen. Bezwaarmaker heeft hierbij veel inbreng
gehad. Aandachtspunten daarbij waren onder andere
de toonzetting van de brief, formulering en uitleg van
de voorschriften en verdeling van verantwoordelijk
heden tussen politie en organisatie. Het mag duidelijk
zijn dat de ABC dit een goede zaak vond. Het stemde
de commissie tevreden dat op communicatiegebied
met bezwaarde stappen zijn gezet. Ook werd ge con
stateerd dat bezwaarmakers recht op demon stratie
niet teruggedraaid kon worden.
14
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011 2
BezwaarschriftenbehandelingKamer
In Kamer II komen bezwaarschriften aan
de orde tegen collegebesluiten op tal van
gemeentelijke terreinen. De kamer behandelt
onderwerpen als bouwvergunningen,
bestuursdwang, woningonttrekkingen,
monumenten en illegale hennepkwekerijen.
15
Kam
er II
Toelichting op de cijfers
In Kamer II zijn vorig jaar ongeveer net zoveel zaken
afgehandeld als ontvangen. Het percentage afgehan
delde zaken binnen de termijn steeg naar 91%, dat is
een mooi resultaat. Het aantal gegronde zaken zakte
naar 4%. In de twee (samenhangende) contrairproce
dures die in 2011 gevoerd zijn, sloot het college zich
aan bij het advies van de ABC. Opvallend is het hoge
percentage bezwaarschriften waarin tegemoetgeko
men is aan de bezwaren: meer dan een kwart van het
aantal zaken. Dit hoge aantal komt vooral door de
heroverweging van de afdeling Huisvestings
vergunningen van de dienst Publiekszaken. De dienst
doet dat na ontvangst van een bezwaarschrift tegen
een geweigerde huisvestingsvergunning.
Kamer II 2010 2011
% Afgehandeld binnen 14 weken (commissie) 79% 91%
Binnengekomen bezwaarschriften 346 339
Afgehandelde bezwaarschriften 297 332
Werkvoorraad (per 31/12) 270 270
Kamer II
(deels) gegrond
tegemoet gekomen na terug-
koppeling dienst
ingetrokken niet-ont-vankelijk
ongegrond overige eindtotaal % gegrond per
onderwerp
Bestuursdwang en dwangsom 6 14 6 24 32 9 91 7%
Huisvestingsvergunning 1 37 5 15 14 1 73 1%
Omgevingsvergunning en
bouwvergunning 1 6 1 10 8 10 36 3%
Woningsamenvoeging 11 2 2 2 17 0%
Woningonttrekking 1 2 4 3 10 10%
Monument 1 1 2 2 2 8 13%
Aanwijzingsbesluit 1 3 2 6 0%
Subsidies 1 1 2 1 5 0%
Verkeersbesluit 3 3 0%
Wet openbaarheid bestuur 1 1 0%
Diversen 3 13 5 17 26 18 82 4%
Totaal Kamer II 13 86 22 77 93 41 332
Percentages 2011 (2010) 4% (10%) 26% (nb) 7% (23%) 23% (28%) 28% (28%) 12% (4%) 100%
Uitkomst afgehandelde bezwaarschriften: Kamer II
(deels) gegrond: 6%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 4%
ingetrokken: 2%
niet-ontvankelijk: 12%
ongegrond: 40%
overige: 35%
(deels) gegrond: 14%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 14%
ingetrokken: 15%
niet-ontvankelijk: 10%
ongegrond: 40%
overige: 8%
(deels) gegrond: 10%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 24%
ingetrokken: 4%
niet-ontvankelijk: 11%
ongegrond: 48%
overige: 3%
(deels) gegrond: 4%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 26%
ingetrokken: 7%
niet-ontvankelijk: 23%
ongegrond: 28%
overige: 12%
(deels) gegrond: 17%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 13%
ingetrokken: 3%
niet-ontvankelijk: 14%
ongegrond: 49%
overige: 5%
16
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
bezwaar/beroep. In de Monumentenverordening
Rotterdam 2003 was de mogelijkheid tot zienswijze
niet opgenomen. De ABC weet dat uit behandelde
bezwaren voor inwerkingtreding van de Awb. Destijds
werd in de praktijk in de primaire besluitvormings
procedure ook al gewerkt met de mogelijkheid tot
zienswijze tegen de voorlopige aanwijzing.
De ABC juicht het toe dat er een herbezinning komt
op de besluitvormingsprocedure (zoals opgenomen in
de Monumentenverordening).
Afdeling 3.4 Awb-procedure
De invoering van een afdeling 3.4 Awbprocedure
zou de oplossing kunnen zijn voor het gesignaleerde
knelpunt. Overigens moet er wel rekening mee
worden gehouden dat daardoor tegen het besluit tot
definitieve aanwijzing alleen rechtstreeks beroep
openstaat (zonder voorafgaand bezwaar). Dat de
invoering van zo’n procedure onwenselijk is door
kosten of om andere goed verdedigbare redenen,
staat los van het gesignaleerde knelpunt en de
problematiek die daar mogelijk mee samenhangt.
Overigens vraagt de ABC zich af hoeveel meerkosten
met een afdeling 3.4 Awbprocedure gemoeid zijn en
of deze procedure zwaarder is. De procedure die
momenteel in de Monumentenverordening 2010 is
neergelegd, komt qua gewicht al in die richting.
Het wezenlijke verschil tussen de twee bedoelde
procedures lijkt de openbare kennisgeving in de
afdeling 3.4 Awbprocedure. Juist deze kennisgeving
moet niet al te zwaar worden beoordeeld bij een
aanwijzing van een complex tot gemeentelijk
monument dat bijna een gehele straat beslaat. Zoals
ook het geval was in de zaak waaruit deze aan
beveling voortvloeit. Problemen kunnen dan voor
komen worden. Het is merkwaardig dat in de reactie
op de mogelijke aanbeveling wordt ingespeeld op het
belang van de burger. Maar dat een procedure waar
mee het belang meer wordt gediend, als (altijd) te
zwaar wordt beoordeeld.
Kern discussie
Vervolgens komen we aan bij de kern van de discus
sie. Het oordeel in de jurisprudentie dat het cluster
Stadsontwikkeling in deze kwestie aanhaalt – waaruit
naar voren komt dat tegen een voorlopige aanwijzing
geen bezwaar openstaat – is niet (analoog) toe te
In het oog springende
ontwikkelingen
MonumentenVolgens de primaire besluitvormingsprocedure, zoals
neergelegd in de Monumentenverordening Rotterdam
2010, neemt het college van B&W eerst een voorlopig
aanwijzingsbesluit. Betrokkenen kunnen daar een
zienswijze tegen indienen waarop een definitief aan
wijzingsbesluit volgt. Hierin zijn de zienswijzen
meegenomen.
Bij de behandeling van een bezwaar tegen een
de finitieve aanwijzing, is bij de ABC een bezwaar
naar boven gekomen waarvan het bezwaar tegen de
daaraan voorafgegane voorlopige aanwijzing nog niet
behandeld was. Dit (pro forma) bezwaar is destijds
binnengekomen bij de dienst, maar nooit naar de ABC
doorgezonden. Er werd aangenomen dat het om een
zienswijze zou gaan. Betrokkene gaf in zijn bezwaar
schrift aan dat er nog niet is beslist op het bezwaar
tegen de voorlopige aanwijzing. En dat dit dus nog
open staat. De ABC kan niet anders dan de juistheid
van het standpunt van betrokkene erkennen.
Vreemde situatie
In de verordening is sprake van een zienswijze zonder
dat daarbij verwezen wordt naar afdeling 3.4 Awb.
Naast de inspraak die de zienswijze biedt over de
voorlopige aanwijzing (zoals bedoeld in de gemeente
lijke verordening), is er ook een bezwaarmogelijkheid
(als bedoeld in de Algemene wet bestuursrecht).
Er bestaat dan een dubbele rechtsbescherming. Een
merkwaardig gevolg van het openstaan van het
bezwaar tegen de voorlopige aanwijzing is dat er
sprake kan zijn van een nog niet onherroepelijke
voorlopige aanwijzing op het moment dat de defini
tieve aanwijzing plaatsvindt. Zoals in de Wet voor
keursrecht gemeenten wel het geval is, is op dit punt
geen regeling te vinden in de gemeentelijke monu
mentenverordening. Kortom, een vreemde situatie in
Awbperspectief bezien.
Een voorlopig aanwijzingsbesluit is door de rechts
gevolgen die daaraan verbonden zijn, niet alleen aan
te merken als een voornemen tot een appellabel
besluit. Het is een appellabel besluit. Overigens niet in
de Awb of andere formele wetgeving uitgesloten van
17
Kam
er II
het de verzending van het besluit niet aantonen?
Dan is het niet uitgesloten dat de burger het voordeel
van de twijfel krijgt. Dan moet worden uitgegaan van
een vergunning van rechtswege, eventueel met
na delige gevolgen die ermee gepaard gaan.
Ari
De ABC kreeg het afgelopen jaar op dit gebied een
interessante zaak onder ogen. Deze zaak zegt tevens
iets over het systeem Ari en de kinderziektes die het
nog heeft. Ari is het interne systeem van de gemeente
Rotterdam, waarin het Bureau Omgevingsvergunning
het proces van besluitvorming dat gaat over Wabo
vergunningen bijhoudt en documenteert. Bezwaarde
voegde bij haar bezwaarschrift een kopie van een
besluit van 27 april 2011 als bestreden besluit. De
gevraagde omgevingsvergunning was in dat besluit
geweigerd. In Ari was alleen een besluit dat vrijwel
identiek was opgenomen met de datum 20 april 2011.
Het systeem liet zien dat er op 27 april 2011 ook een
stuk was aangemaakt, maar zonder relevante inhoud.
De bezwaarde gaf op de hoorzitting van de ABC aan
dat de gemeente niet bekend was met een besluit van
20 april 2011. De positie van bezwaarde stond of viel
met het kunnen aantonen dat het bestuursorgaan het
besluit van 20 april 2011 had verzonden. Indien deze
verzending niet voldoende aannemelijk was, miste het
besluit van 27 april 2011 een rechtsgrondslag. De
vergunning was dan inmiddels van rechtswege ont
staan; 26 april 2011 was namelijk de uiterste beslis
datum. Kon de verzending wel voldoende aannemelijk
worden gemaakt, dan moest ervan worden uitgegaan
dat het bezwaar was ingediend buiten de wettelijke
bezwaartermijn. Dan was het bezwaar in principe
nietontvankelijk. Bij het Bureau Omgevingsvergun
ning was het besluit van 20 april 2011 niet aangete
kend verzonden. Het postverzendregistratiesysteem
ontbrak en in dit geval kon de verzending ook niet op
een andere wijze worden aangetoond. Bezwaarde
kreeg het voordeel van de twijfel.
Aantoonbaarheid
Het belang van aantoonbaarheid van verzending geldt
ook voor stukken die eerder in het primaire besluit
vormingstraject de deur uitgaan. Bijvoorbeeld als een
verzoek tot indiening van nadere gegevens bij de
aanvrager wordt gedaan. Zo’n verzoek schort de
beslistermijn op en daarmee de termijn voor ver
gunning van rechtswege.
passen. Dat heeft alles te maken met tussentijdse
wijziging in regelgeving, de systematiek in die regel
geving en de redactie daarvan. Op het moment van
de genoemde uitspraak in de voorlopige voorziening
gold de Monumenten verordening Rotterdam 1991. Na
de Monumentenverordening Rotterdam 2003, geldt
nu de Monumenten verordening Rotterdam 2010. Om
die reden blijft de ABC van mening dat een besluit tot
voorlopige aanwijzing tot gemeentelijk monument als
bedoeld in deze laatste verordeningen niet (meer) op
gelijke voet staat met een mededeling als bedoeld in
artikel 3/5 van de Monumentenwet 1988. Een dergelijk
besluit lijkt de ABC – nu dit is gericht op rechtsgevolg
– wél een besluit in de zin van artikel 1:3, lid 1, Awb.
Bewijs van verzending en WaboZaken waarin burgers de ontvangst van een besluit of
een stuk ontkennen, kwam de ABC in 2011 geregeld
tegen. Is een besluit werkelijk niet ontvangen, dan kan
dat soms leiden tot verschoonbaarheid in de over
schrijding van de bezwaartermijn. Of tot allerlei andere
juridische consequenties voor de inwerkingtreding en
onherroepelijkheid van besluiten, die een beslissende
rol kunnen spelen in de oordeelsvorming van de ABC.
Er bestaat uitgebreide jurisprudentie over hoe je
omgaat met situaties waarin te twijfelen valt aan de
ontvangst of de verzending van het bestreden besluit.
Onder meer van de afdeling Bestuursrechtspraak van
de Raad van State. Als de burger ontkent een besluit
te hebben ontvangen, moet het bestuursorgaan onder
bepaalde omstandigheden de verzending aantonen.
Kan het bestuursorgaan dat niet, dan kan dat voor de
houdbaarheid van het besluit fataal zijn.
Een en ander is met name van belang in situaties
waarin een vergunning van rechtswege ontstaat. In
sommige wettelijke regelingen wordt een vergunning
automatisch verleend als het bestuursorgaan niet
tijdig beslist. Dit principe van lex silencio positivo is
ook van toepassing bij de reguliere procedure uit de
Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo)
tot verkrijgen van een omgevingsvergunning. Een
vergunning van rechtswege kan problemen geven.
Bijvoorbeeld als de vergunningverlening maatschap
pelijk gezien onwenselijk is en schadelijk voor het
algemeen belang. En het bestuursorgaan de ver
gunning dus tijdig had moeten weigeren.
Heeft het bestuursorgaan wel tijdig beslist, maar kan
18
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
besluiten ook beantwoord worden. Toch gelden hier
striktere eisen, waar sprake is van een zogenoemde
criminal charge in de zin van artikel 6 EVRM. Het
vraagt ook een andere toetsing. Want waar over het
algemeen rekening gehouden moet worden met
gewijzigde feiten en omstandigheden, is de richtlijn
bij een bestuurlijke boete het plaatsvinden van een
verboden gedraging. Met andere woorden: de ABC
dient in het geval van een bestuurlijke boete de zaak
ex tunc (zoals de situatie toen was) te beoordelen.
En niet zoals gebruikelijk, ex nunc (zoals de situatie
nu is). In zoverre is dit nieuw in het bestuursrecht.
Ook voor de commissie is dat wennen.
Het instrument bestuurlijke boete is op 1 juli 2009 in
de Awb opgenomen en wordt nog op slechts enkele
beleidsterreinen gehanteerd. Het geldt nu nog hoofd
zakelijk voor huisvestingszaken en hennepzaken etc.,
maar naar ver wachting geldt het binnen afzienbare tijd
ook voor andere beleids terreinen. Hierdoor krijgen
mogelijk andere kamers van de ABC ook dit soort
zaken onder ogen.
De ABC kwam afgelopen jaar nog een keer in aan
raking met een zaak waarbij nogmaals in dat verband
aan bezwaarde het voordeel van de twijfel moest
worden gegeven. Bij de ABC passeerde in 2011
overigens ook een zaak waarin in het besluitvormings
traject wél aangetekend was verzonden. Stads
ontwikkeling kon het bewijs daarvan voor het
bestuurs orgaan leveren en een besluit redden.
Bestuurlijke boeteDe bestuurlijke boete, een nieuw fenomeen in het
bestuursrecht waarmee de ABC in 2011 voor het
eerst is geconfronteerd. De Awb definieert dit als de
bestraffende sanctie, die een onvoorwaardelijke
verplichting tot betaling van een geldsom inhoudt.
Het is een strafsanctie die een bestuursorgaan kan
op leggen voor een overtreding, een verboden
ge draging. Hierin onderscheidt de bestuurlijke boete
zich van een bestuurlijke dwangsom. De laatste heeft
als doel een onrechtmatige situatie te voorkomen, te
beëindigen of ongedaan te maken.
Aangezien een besluit tot het opleggen van een
bestuurlijke boete vatbaar is voor bezwaar en beroep,
is het aan de ABC om het bestuursorgaan te advise
ren dat zo’n besluit heeft genomen. Gezien de aard
van dit soort besluiten, is het duidelijk dat dit een
geheel nieuwe aanpak vraagt. Een bestuurlijke boete
is namelijk een strafsanctie en moet ook op die
manier beoordeeld worden. Het maakt de ABC tot
instantie die in beroep moet beoordelen of de straf al
dan niet terecht is opgelegd. Ook moet worden
be keken of de voorgeschreven procedure wel correct
is gevolgd. Omdat het hier om een strafmaatregel
gaat, dient de overtreder bijvoorbeeld vooraf de cautie
gegeven te worden. Dat is de mededeling dat hij niet
tot antwoorden verplicht is. Ook is het opmaken van
een boeterapport in de meeste gevallen verplicht.
Strafrechtelijk karakter
De vragen die de ABC bij een opgelegde bestuurlijke
boete verder in de bezwaarprocedure moet beant
woorden, hebben min of meer een strafrechtelijk
karakter. Heeft er daadwerkelijk een overtreding
plaatsgevonden? Is degene aan wie de bestuurlijke
boete is opgelegd wel de overtreder? Kan de over
treding hem verder wel worden verweten? Is de
hoogte van de opgelegde bestuurlijke boete gerecht
vaardigd? Dit soort vragen moeten bij andersoortige
19
Jaarverslag 2011A
lgemene B
ezwaarschriftencom
missie R
otterdam
3KamerBezwaarschriftenbehandeling
Kamer III behandelt en adviseert over
bezwaarschriften die gericht zijn tegen besluiten
van de gemeenteraad.
Toelichting op de cijfers
Gezien het geringe aantal bezwaarschriften valt hier dit jaar niets over te
vertellen.
Kamer III 2010 2011
% Afgehandeld binnen 14 weken (commissie) 11% 0%
Binnengekomen bezwaarschriften 2 2
Afgehandelde bezwaarschriften 9 0
Werkvoorraad (per 31/12) 0 2
20
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011 ‘Soms zit
het gewoon tegen in iemands leven’
Peter Hanenberg
21
Som
s zit het gewoon tegen in iem
ands leven
Peter H
anenberg
De gemeente Rotterdam moet fors
bezuinigen en dat laat zijn sporen
na in de stad. Advocaat Peter
Hanenberg wordt hier dagelijks
mee geconfronteerd tijdens zijn
werk. Hij is specialist in arbeids
recht en sociale zekerheidsrecht.
De zaken die hij behandelt, hebben
veel te maken met geld. Of beter
gezegd: gebrek daaraan. “Ik zie
mensen die steeds bozer en
moede lozer worden. De stemming
wordt steeds grimmiger en harder.
Ik ben bang dat veel mensen
afhaken, omdat ze zich in de steek
gelaten voelen.”
Een groep pas afgestudeerde
rechtenstudenten richtte het
Advokaten Kollektief OudCharlois
begin jaren ’90 op. Een van hen
was Peter Hanenberg. Hij kwam op
het idee om de richting van de
sociale advocatuur te kiezen door
het vrijwilligerswerk dat hij tijdens
zijn studie deed bij de rechtswinkel
in Rotterdam. “Ik kwam daar in
contact met mensen voor wie ik
echt iets kon betekenen. Het was
toen net zo’n beroerde tijd als nu.
Hoge werkloosheid, veel mensen
die in de financiële problemen
zaten. Wat je leert tijdens je studie,
werkt niet altijd zo in de praktijk, zo
bleek. Regels zijn niet altijd even
helder of conflicteren soms met
elkaar. Ook komt het voor dat er
verkeerde uitvoering wordt gege
ven aan wettelijke voorschriften. Ik
wil anderen graag helpen om uit
een situatie te raken waarin ze
zijn vastgelopen. Soms kan het
gewoon tegenzitten in iemands
leven, of doet iemand iets wat niet
zo slim is. Dan is het toch fijn als er
iemand is die je de helpende hand
toesteekt.”
StrengerDe bezuinigingen van de gemeente
Rotterdam hebben ertoe geleid dat
de dienst Sociale Zaken en Werk
gelegenheid (SoZaWe) zijn werk
wijze op bepaalde onderdelen
heeft aangepast en aangescherpt.
In hartje Charlois aan de Rockanjestraat zetelt het
AdvokatenKollektief Oud-Charlois. Een advocaten kantoor
met een grote maatschappelijke betrokkenheid. Waar
mensen terecht kunnen voor betaalbare, juridische hulp.
Een van de advocaten Peter Hanenberg ziet dagelijks hoe
mensen vanwege financiële problemen in de knel raken:
“Op papier is alles netjes geregeld in Nederland, maar in
de praktijk pakt dat toch vaak anders uit.”
Zo krijgt een aanvrager niet meer
direct een bijstandsuitkering, maar
geldt een zogenoemde
inspannings verplichting voor de
eerste vier weken. Dat betekent
dat je je in deze periode moet
inschrijven bij uitzendbureaus,
moet solliciteren en bijvoorbeeld
kinderopvang moet regelen. Pas
daarna kun je in aanmerking
komen voor een uitkering. Het
uitgangspunt is dat iemand in deze
maand zelf een baan vindt en geen
gebruik hoeft te maken van de
bijstand.
Peter zet zijn vraagtekens bij dit
nieuwe beleid. “Juridisch gezien is
het op het randje als je het mij
vraagt. Voor degenen die het al
moeilijk hadden, wordt het er niet
beter op. Een voorbeeld. Ik heb
iemand bij me op kantoor gehad
die echt heel ziek was. Die alle
keuringsrapporten in huis had,
waarin stond dat hij arbeidson
geschikt was. Omdat zijn relatie
was verbroken, moest hij voor
zichzelf een uitkering aanvragen.
Ook híj kreeg te horen dat hij een
inspanningsverplichting had.
Gelukkig wist deze man de weg
naar juridische hulp te vinden. Ik
heb vervolgens direct een bericht
gestuurd naar zijn klantmanager bij
de gemeente om ervoor te zorgen
dat hij niet langer dan nodig,
hoefde te wachten. Maar er zijn
genoeg mensen die niet zo goed
voor zichzelf opkomen en zich weg
laten sturen. Die moeten een
maand overbruggen zonder
in komsten. En dat is heel lang als
je geen reserves hebt.”
Een andere gemeentelijke
be zuinigingsmaatregel is het
schrappen van de vergoeding voor
22
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
rechtsbijstand uit de bijzondere
bijstand. “Iemand die zijn advocaat
niet kan betalen, kan een
zo geheten toevoeging aanvragen
bij de Raad voor Rechtsbijstand.
Je betaalt een eigen bijdrage die
afhankelijk is van je inkomen”, legt
Peter uit. “Als je een bijstands
uitkering ontvangt, kon je de
juridische kosten tot voor kort via
de bijzondere bijstand terugvragen.
Dat kan nu niet meer. Tel daarbij op
dat je het griffierecht sinds juli
2011 door de beperking van de
bijzondere bijstand ook zelf moet
betalen om naar de rechter te
kunnen stappen. Dan wordt de
drempel voor veel mensen wel heel
hoog om hun recht te halen.”
Niet rijkIn het verleden wilde het
Advokaten Kollektief nog weleens
zaken voorfinancieren. Maar van
wege de toegenomen vraag, is dat
bijna niet meer te doen. Met als
gevolg dat cliënten gaan shoppen
en bij meerdere kantoren open
staande rekeningen hebben.
“Iemand die zwaar in de proble
men zit, moet je helpen. Dat vind ik
echt. Wij hoeven niet rijk te worden
van ons werk, maar we moeten wel
uit de kosten kunnen komen.
Op de lange termijn kunnen wij het
niet dragen om deze kosten te
blijven voorschieten en het
incasso risico voor lief te nemen.
Hoe erg dat ook is. Want een zaak
kan daardoor niet meer voorgelegd
worden aan het bestuursorgaan of
aan de rechter. Zo mis je kansen
om iets recht te kunnen zetten.”
ExcusesPeter heeft al veel cliënten
be geleid met het indienen van
bezwaarschriften. Ook gaat hij mee
naar de hoorzittingen van de
Algemene bezwaarschriften
commissie. Peter vindt het jammer
dat daar niet altijd ambtenaren van
Sociale Zaken meer bij aanwezig
zijn om een toelichting te geven.
“Standpunten uitwisselen tussen
de dienst en de cliënt, kan nu niet
meer. Terwijl het voor mijn cliënten
heel waardevol is om direct van
een medewerker van de dienst te
horen hoe een bepaalde kwestie
volgens SoZaWe verlopen is.
Helemaal plezierig is het als erkend
wordt dat iets fout is gegaan en
dat daarvoor excuses worden
aangeboden. Aanvullende vragen
kun je nu ook niet meer aan elkaar
stellen om zaken snel te verhelde
ren. Direct contact vergroot het
vertrouwen in de overheid juist.
Het is daarom echt een gemis dat
de dienst zich net meer werkelijk
laat vertegenwoordigen bij de
hoorzitting.”
Eigen verantwoordelijkheid. Daar
draait het bij de gemeente de
laatste tijd blijkbaar vooral om,
zegt Peter. “Natuurlijk moet je je
eigen verantwoordelijkheid nemen.
Maar wat betekent dat dan?
Toch niet dat je tegen iemand
met enorme kiespijn zegt, die geen
tandartsverzekering heeft en sinds
kort geen vergoeding via de bij
zondere bijstand krijgt: ‘Zorg dan
dat je goed verzekerd bent, dat is
jouw verantwoordelijkheid.’ Som
mige mensen hebben daar helaas
onvoldoende besef van of hebben
eenvoudigweg geen geld om het te
regelen. Daarom hebben zij af en
toe een steuntje in de rug nodig.
De keerzijde is namelijk dat iemand
die er steeds armoediger uitziet,
half tandeloos is, ook veel moeilij
ker aan een baan komt en nóg
verder afglijdt. Er is een groep die
al zo weinig uit zichzelf te halen
heeft. Die niet geleerd heeft zich
zelf staande te houden. Moet je die
mensen dan maar aan hun lot
overlaten met een beroep op hun
eigen verantwoordelijkheid?”
‘Iemand die half tandeloos is, komt ook moeilijker aan een baan. En glijdt nóg verder af’
23
Jaarverslag 2011A
lgemene B
ezwaarschriftencom
missie R
otterdam
KamerBezwaarschriftenbehandeling
Kamer IV beslaat de rechtsgebieden
bestuursrecht algemeen en subsidierecht.
Onder ‘bestuursrecht algemeen’ vallen onder
andere bezwaarschriften op het gebied van
huishoudelijke afvalstoffen, parkeervergunningen,
Gemeentelijke Basisadministratie (GBA),
markt/standplaatsen, leerlingenvervoer/
schoolverlof en verzoeken in het kader van
de Wet openbaar bestuur (Wob).
4
24
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
Bezwaren werden ingetrokken of nietontvankelijk
verklaard, bijvoorbeeld vanwege ontvallen belang. In
veel gevallen had dit te maken met stukken die tijdens
het bezwaar alsnog de situatie verduidelijkten of
waarvoor bij de geautomatiseerde aanvraag geen
ruimte of mogelijkheid was.
Er was een verdubbeling van gegronde bezwaar
schriften op grond van de Wegsleepregeling. Dat
kwam doordat in 2011 veel fietsen (nog meer dan
vorige jaren) in de buurt van het Centraal Station met
toepassing van spoedeisende bestuursdwang zijn
verwijderd.
Bij Wobbezwaarschriften blijft het aantal gegrond
zaken relatief hoog gezien de terughoudendheid van
diensten om stukken openbaar te maken.
Uitkomst afgehandelde bezwaarschriften: Kamer IV
Kamer IV 2010 2011
% Afgehandeld binnen 14 weken (commissie) 90% 94%
% Afgehandeld binnen 10 weken (ambtelijk horen) 89% 91%
Binnengekomen bezwaarschriften 3.085 3.995
Afgehandelde bezwaarschriften 2.989 3.704
Werkvoorraad (per 31/12) 594 880
Toelichting op de cijfers
In Kamer IV zijn in 2011 meer zaken binnengekomen
en afgehandeld dan in 2010. De groei van vorig jaar
heeft vooral te maken met een stijging van het aantal
bezwaarschriften huishoudelijk afval, met name in de
laatste maanden van het jaar. In 2010 had de groei
nog te maken met een herindeling van werk en
rechtsgebieden (meer hierover op pagina 27).
De afhandelingstermijnen zijn opnieuw gunstig en
zelfs beter ten opzichte van 2010. Dat komt door veel
ambtelijk (telefonisch) horen, in een vroeg stadium
terugkoppelen naar de dienst en zittingsgericht
inroosteren. Ook is er de wettelijke mogelijkheid tot
uitstel met toestemming van bezwaarmaker (artikel
7:10 lid 4 Awb). De kwaliteit bleef hierdoor behouden
vanwege de zeefwerking, uitkomsten in beroep, de
vele terugkoppelingen en alsnog ingetrokken
be sluiten door de diensten zelf.
Het aantal gegronde zaken bij markt/standplaats
bezwaarschriften nam ruim 11 keer toe. Dat had te
maken met een cluster van 39 bezwaarschriften. Deze
bezwaren richtten zich tegen uitstel van het plaats
kiezen op de markt ZuidWoensdag voor de branche
kramerij. Een terecht bezwaar, zo oordeelde de
commissie.
ParkeerzakenSlechts een klein percentage bezwaarschriften bij
parkeerzaken werd ongegrond verklaard. Net als in
2010 kwam de commissie in veel gevallen tegemoet
aan de bezwaren na terugkoppeling naar de dienst.
(deels) gegrond: 6%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 4%
ingetrokken: 2%
niet-ontvankelijk: 12%
ongegrond: 40%
overige: 35%
(deels) gegrond: 14%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 14%
ingetrokken: 15%
niet-ontvankelijk: 10%
ongegrond: 40%
overige: 8%
(deels) gegrond: 10%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 24%
ingetrokken: 4%
niet-ontvankelijk: 11%
ongegrond: 48%
overige: 3%
(deels) gegrond: 4%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 26%
ingetrokken: 7%
niet-ontvankelijk: 23%
ongegrond: 28%
overige: 12%
(deels) gegrond: 17%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 13%
ingetrokken: 3%
niet-ontvankelijk: 14%
ongegrond: 49%
overige: 5%
25
Kam
er IV
Namelijk: vanwege een tijdelijke situatie (hier was dus
geen sprake van) niet kunnen beschikken over feitelijke
parkeerruimte en om die reden afgeven van een
parkeer vergunning voor zes maanden.
Overwegingen
De volgende tekst werd opgenomen onder de over
wegingen: “Wij zijn van mening, zowel grammaticaal
als met name naar teleologie (naar de strekking,
(be)doel(ing) en interpretatie van de tekst) dat het de
bedoeling is dat iemand gebruikmaakt van eigen
parkeerruimte en als deze er niet is, alles in het werk
stelt om gebruik te kunnen maken van andere op
korte of lange(re) termijn vrijkomende parkeerruimte in
het complex waarin de aanvrager woont. Vandaar ook
de mogelijkheid van een tijdelijke vergunning. Deze
heeft alleen zin/toegevoegde waarde, als iemand op
korte of lange(re) termijn ook feitelijk kan beschikken
over een parkeerruimte die vrijkomt. Op het moment
dat vaststaat, danwel onvoldoende onderzocht is dat
er op korte of lange termijn weliswaar parkeerruimte
vrijkomt, maar dat deze feitelijk nooit gebruikt/
ge ëffectueerd kan worden (in casu de situatie van
verbod verkoop en verhuur van parkeerruimte los van
appartement), is het niet zorgvuldig/nodig/in overeen
stemming met om iemand een permanente parkeer
vergunning af te wijzen en te adviseren een tijdelijke
parkeervergunning aan te vragen.”
Kamer IV
(deels) gegrond
tegemoet gekomen na terug-
koppeling dienst
ingetrokken niet-ont-vankelijk
ongegrond overige eindtotaal % gegrond per
onderwerp
Huishoudelijk afvalstoffen 485 169 33 306 1.334 16 2.343 21%
Parkeervergunning 42 190 41 86 159 50 568 7%
Markt / standplaats 45 23 3 8 49 6 134 34%
Gemeentelijke basisadministratie 6 34 8 16 57 11 132 5%
Subsidies 10 17 15 39 34 5 120 8%
Wegsleepregeling 22 4 5 58 3 92 24%
Invalidenparkeerkaart 3 7 5 2 43 4 64 5%
Wet openbaarheid bestuur 8 3 4 4 8 10 37 22%
Leerlingenvervoer 4 5 5 2 18 34 12%
Bestuursdwang en dwangsom 2 5 3 11 8 2 31 6%
Schoolverlof en huisvesting 3 5 13 21 0%
Schadebesluit / schadevergoeding 1 1 1 6 5 14 7%
Wet kinderopvang 3 1 1 5 0%
Diversen 4 5 1 26 11 62 109 4%
Totaal kamer IV 632 465 123 511 1.799 174 3.704
Percentages 2011 (2010) 17% (12%) 13% (nb) 3% (15%) 14% (27%) 49% (42%) 5% (4%) 100%
In het oog springende
ontwikkelingen
ParkeervergunningEen parkeersituatie in het gebouw ‘Red Apple’ was
aanleiding om een aantal bezwaarschriften in 2011
gegrond te verklaren. Wat speelde zich precies af?
Een bewoner van het gebouw had bezwaar gemaakt,
omdat hij geen permanente parkeervergunning had
gekregen voor zijn tweede auto. De Red Apple
beschikte over parkeerplaatsen. Aan een zo genoemde
volverklaring van de beheerder of eigenaar kon hij
niet komen vanwege de eigendomsconstructie. De
apparte menten kenden één parkeerplaats per apparte
ment. Hierbij was bepaald dat de parkeerplaats niet los
kon of mocht worden verhuurd danwel verkocht. En
dat een plaats gekoppeld was aan het appartement.
Juridische diensten heeft het conceptbesluit aan het
college van B&W voorgelegd om de bezwaren gegrond
te verklaren. Bezwaarmaker woonde weliswaar in een
complex met een aanwezige parkeer voorziening, maar
hij zou hier gezien de eigendomsconstructie voor zijn
tweede auto nooit gebruik van kunnen maken. Daar
komt bij dat in deze situatie het afgeven van een
tijdelijke parkeervergunning tegenstrijdig was aan de
systematiek van een tijdelijke parkeervergunning.
26
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
In twee zaken in 2011 vond de commissie echter dat
het college onvoldoende rekening had gehouden met
de specifieke omstandigheden bij de subsidieont
vanger. In de ene zaak moest er alsnog een subsidie
bedrag worden toegekend ten behoeve van de frictie
kosten. Het betrof een beslissing waarbij volgens de
commissie de redelijke termijn niet in acht was
ge nomen, omdat het concrete bedrag van subsidie
vermindering drie maanden na aanvang van het
schooljaar voor het eerst werd medegedeeld. Het
college heeft het advies van de commissie niet
gevolgd, omdat de subsidieontvanger in een brief vier
maanden voorafgaand aan het schooljaar naar zijn
mening al voldoende concreet was aangekondigd dat
re kening gehouden moest worden met een subsidie
vermindering voor het schooljaar 20102011.
In een andere zaak betrof het een beslissing waarbij
de subsidie over een periode van drie jaren werd
afgebouwd. Hoewel de commissie van oordeel was
dat de subsidieontvanger tijdig was ingelicht over de
afbouwregeling en dat er dus een redelijke termijn in
acht was genomen, vond de commissie dat een
tegemoetkoming in de kosten van het beëindigen
van arbeidsovereenkomsten op zijn plaats was. Het
college heeft ook dit advies niet gevolgd, omdat
de subsidieontvanger zelf heeft gekozen voor een
structurele inkrimping van de personele formatie. Voor
zover de subsidieontvanger over onvoldoende liquide
middelen zou beschikken, kon de stichting gebruik
maken van de aangehouden financiële reserve.
Bewijs
Verder is het opvallend dat veel bezwaarschriften over
subsidies nietontvankelijk zijn verklaard. Reden
daarvoor is dat de commissie in alle gevallen vraagt
om een bewijs dat de bezwaarmaker bevoegd is tot
het maken van bezwaar. Bijvoorbeeld door een
uittreksel uit het handelsregister van de Kamer van
Koophandel en/of statuten te verstrekken. Bij sub
sidies die doorgaans worden verleend aan rechts
personen, werd en wordt die bevoegdheid vaak niet
afdoende aangetoond.
WobIn het afgelopen jaar heeft de Wet openbaarheid van
bestuur (Wob) ruime belangstelling van de media
mogen genieten. Reden daarvoor waren de voor
stellen van de minister van Binnenlandse Zaken en
Vergelijkbare, latere bezwaarschriften werden om
dezelfde reden gegrond verklaard. In het nieuwe
Uitvoeringsbesluit parkeren Rotterdam 2012 (dat per
1 januari 2012 is ingegaan) wordt dit soort situaties
voorkomen door de betreffende wetgeving (artikel 5)
aan te scherpen en verder te verduidelijken. En door
de toelichting hierop aan te vullen.
SubsidiesTegen de verwachting in was er in 2011 geen sprake
van een toename van het aantal subsidiezaken. Nu
waren er in 2010 al veel meer bezwaarschriften op dit
gebied. Dat aantal is in 2011 net zo hoog gebleven.
Wel gingen er meer zaken over de redelijke termijn die
in acht genomen moet worden als er subsidie wordt
stopgezet. Of als de subsidie wordt verminderd terwijl
die gedurende drie of meer achtereenvolgende jaren
is verleend.
Voorop staat dat het college van B&W in ruime mate
beleidsvrijheid heeft om nieuw beleid te formuleren en
uit te voeren, daartoe al dan niet genoodzaakt door
bezuinigingsoverwegingen. Een dergelijk nieuw beleid
kan worden aangemerkt als “gewijzigde inzichten” als
bedoeld in artikel 4:51 van de Algemene wet bestuurs
recht (Awb). Er is in dat geval geen plicht tot afbouw
subsidie of schadevergoeding. De redelijke termijn
begint te lopen vanaf het moment dat de aankondiging
is bekendgemaakt. De redelijke termijn is bedoeld om
de subsidieontvanger in staat te stellen maatregelen te
treffen die de gevolgen van de be ëindiging of vermin
dering van de subsidie onder vangen.
Redelijke termijn
In de meeste zaken vond de ABC dat de redelijke
termijn in acht was genomen. Het was daarbij van
belang dat de omvang van de redelijke termijn kon
worden beïnvloed door mededelingen die het
bestuursorgaan deed voor bekendmaking van het
besluit. De subsidieontvanger kon hieruit afleiden dat
er waarschijnlijk iets in zijn subsidierelatie met het
bestuursorgaan zou veranderen. Vaak hadden dien
sten en de wethouder de subsidieontvangers al
schriftelijk gewezen op het gedeeltelijk of volledig
vervallen van subsidies wegens de verslechterde
economische omstandigheden. Ook in mondelinge
contacten tussen subsidieontvangers en de diensten
zijn de bezuinigingen regelmatig onderwerp van
gesprek geweest.
27
Kam
er IV
gerealiseerd. Dat voorkomt dat bezwaarschriften
gegrond moeten worden verklaard wegens niet tijdige
aanlevering van bewijsstukken.
Terugkoppeling Stadstoezicht
De samenwerking tussen Juridische diensten en
de dienst Stadstoezicht is in 2011 geïntensiveerd.
In frequent overleg werden bij de afhandeling van
bezwaarschriften gesignaleerde onvolkomenheden
teruggekoppeld. Stadstoezicht heeft bijzonderheden
uit uitspraken van de Raad van State op deze wijze
ook als richtlijn voor de handhaving ingevoerd. Het
percentage gegronde bezwaarschriften is hierdoor
teruggelopen ten opzichte van 2009.
De werkvoorraad bezwaarschriften nam in 2011 toe
vergeleken met 2010. Van de 2.709 binnengekomen
bezwaarschriften werden er 2.343 afgehandeld in 2011
(dat was 303 eind december 2010 en 640 eind decem
ber 2011). Deze toename van de werkvoorraad is
hoofdzakelijk veroorzaakt door de aantallen in de
maanden november en december 2011 binnen
gekomen bezwaarschriften, respectievelijk 440 en 352.
Koninkrijksrelaties om oneigenlijk gebruik van de Wob
in te perken.
De commissie heeft zich gebogen over een beperkt
aantal bezwaarschriften dat zich richtte tegen
be sluiten die zijn genomen op grond van de Wob.
Opvallend is het relatief hoge aantal bezwaarschriften
waarbij de commissie tot gegrondverklaring advi
seerde. Diensten blijken terughoudend met het open
baar maken van (onderdelen) van documenten. Als
de commissie vindt dat bepaalde onderdelen van
documenten alsnog openbaar gemaakt moeten
worden, leidt dat tot een (gedeeltelijke) gegrond
verklaring van het bezwaar.
Spoedeisende bestuursdwang verwijdering huishoudelijk afvalAls huisvuil verkeerd wordt aangeboden, past de
gemeente Rotterdam spoedeisende bestuursdwang
toe. Dat wil zeggen dat een handhaver van de dienst
Stadstoezicht het huisvuil doorzoekt en vervolgens
afvoert. Bij doorzoeking van het huisvuil kan een
adreslabel of poststuk dat in het huisvuil wordt
aan getroffen naar de overtreder leiden. Die krijgt
vervolgens de kosten van de toepassing van spoed
eisende bestuursdwang gepresenteerd. Deze kosten
be droegen in 2011 € 115, per aangetroffen eenheid.
Tegen deze beslissing staat bezwaar open en een
beroep bij de Raad van State.
Tegen belastende beschikkingen zoals deze wordt
meer dan gemiddeld in bezwaar gegaan. Er is daarbij
wel een aanzienlijke fluctuatie in de tijd te zien. In
2009 werden er 3.975 bezwaarschriften ingediend, in
2010 waren dat er slechts 1.527. En in 2011 kwamen
2.709 bezwaarschriften binnen. Het wisselend aantal
bezwaarschriften heeft te maken met het aantal
primaire besluiten dat is genomen. In de onder
staande tabel is dat zichtbaar:
2009 2010 2011
Primaire besluiten 11.552 5.639 10.133
Bezwaarschriften 3.975 1.527 2.709
% Bezwaar 34% 27% 27%
Omdat het aanleveren van de benodigde stukken om
het bezwaarschrift te behandelen vrij omslachtig was,
is in 2011 een directe toegang tot het bedrijfs
processensysteem (HAS) van de dienst Stadstoezicht
28
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
BezwaarschriftenbehandelingKamer
Kamer V behandelt niet zozeer bezwaarschriften
van burgers, maar specifiek van ambtenaren van
de gemeente Rotterdam. De bezwaarschriften
zijn gericht tegen besluiten waarbij de rechts
positie van de ambtenaar in het geding is. Zoals
bij een (disciplinair) ontslag of een overplaatsing.
5
29
Kam
er V
Toelichting op de cijfers
Kamer V van de ABC bracht vorig jaar over 368
bezwaarschriften advies uit. Dat waren er 120 meer
dan in 2010. Ook kwamen vorig jaar beduidend meer
zaken binnen dan het jaar daarvoor: 413 tegen 262.
In 2011 kwam de commissie vaker tot het advies om
het bezwaarschrift ongegrond te verklaren. In 40%
van de zaken luidde het advies ongegrond (in 2010
was dat nog 30%).
De top van diensten met de meeste bezwaarschriften
in 2011 wordt aangevoerd door de dienst Stadstoezicht
met 92 bezwaarschriften, gevolgd door de dienst
SoZaWe met 60 zaken en Roteb met 48. De commissie
adviseerde in 14% van de zaken gegrond. Dat was in
2010 nog 21%. In 2011 is echter een nieuwe categorie
toegevoegd: in 14% van de gevallen is aan de bezwaren
tegemoetgekomen na terugkoppeling met de dienst.
Maatregelen arbeidsvoorwaardenKamer V van de ABC heeft vooral op twee gebieden
te maken gehad met veranderde omstandigheden en
strenger beleid. Zo zijn ook vorig jaar weer veel
bezwaarschriften behandeld die zijn ingediend na
invoering van het concernbrede functiehuis. Verder
besloot het college van B&W in mei 2011 tot het treffen
van enkele arbeidsvoorwaardelijke maatregelen, die
nodig waren om de bezuinigingsdoelstellingen te halen.
Met name het laatste onderwerp zorgde bij de com
missie voor veel meer zittingen dan gebruikelijk. Hier
onder worden beide ontwikkelingen meer toegelicht.
Uitkomst afgehandelde bezwaarschriften: Kamer V
Kamer V 2010 2011
% Afgehandeld binnen 14 weken (commissie) 67% 63%
Binnengekomen bezwaarschriften 262 413
Afgehandelde bezwaarschriften 248 368
Werkvoorraad (per 31/12) 140 182
Kamer V
(deels) gegrond
tegemoet gekomen na terug-
koppeling dienst
ingetrokken niet-ont-vankelijk
ongegrond overige eindtotaal % gegrond per
onderwerp
Bezoldiging 7 14 8 6 19 4 58 12%
Beëindiging tijdelijke aanstelling 5 7 10 2 33 57 9%
Functiehuis 4 7 5 21 1 38 11%
Ontslag 5 2 5 2 21 1 36 14%
Beoordeling 5 4 4 1 9 1 24 21%
Aanstelling 1 4 2 10 5 1 23 4%
Herplaatsing 1 3 8 6 3 21 5%
Disciplinaire straf / ontslag 6 2 1 1 9 1 20 30%
Schorsing in belang dienst 4 3 1 1 8 2 19 21%
Functiebeschrijving en waardering 1 1 6 8 13%
Vakantie en verlof 4 1 1 1 1 8 50%
Reorganisatie 2 1 1 2 6 0%
Diversen 7 9 6 6 13 9 50 14%
Totaal Kamer V 50 52 54 36 146 30 368
Percentages 2011 (2010) 14% (21%) 14% (nb) 15% (28%) 10% (17%) 40% (30%) 8% (4%) 100%
(deels) gegrond: 6%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 4%
ingetrokken: 2%
niet-ontvankelijk: 12%
ongegrond: 40%
overige: 35%
(deels) gegrond: 14%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 14%
ingetrokken: 15%
niet-ontvankelijk: 10%
ongegrond: 40%
overige: 8%
(deels) gegrond: 10%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 24%
ingetrokken: 4%
niet-ontvankelijk: 11%
ongegrond: 48%
overige: 3%
(deels) gegrond: 4%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 26%
ingetrokken: 7%
niet-ontvankelijk: 23%
ongegrond: 28%
overige: 12%
(deels) gegrond: 17%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 13%
ingetrokken: 3%
niet-ontvankelijk: 14%
ongegrond: 49%
overige: 5%
30
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
vragen over het functiehuis en de inpassing van de
functie te beantwoorden.
Er zijn 38 bezwaren behandeld. De commissie achtte
21 bezwaren ongegrond en vier gegrond. De rest van
de bezwaren is niet ontvankelijk verklaard, ingetrok
ken of is op andere wijze afgedaan. De bezwaar
makers voerden veelal aan dat het nieuwe functie
profiel niet overeenkwam met de taken die zij in hun
huidige functie vervullen. In de adviezen die de com
missie ongegrond heeft verklaard, heeft zij het vol
gende standpunt aangenomen: bij de inpassing van
een functie in één van de functieprofielen is de laatste
formele beschrijving van de (oude) functie in de vorm
van een functiebeschrijving leidend. En niet de
feitelijke werkzaamheden die worden verricht.
De verwachting was dat tegen de definitieve besluiten
tot inpassing van functies veel bezwaar zou worden
gemaakt. Gelet op de aantal ingediende bezwaar
schriften in 2011 (en in 2010) kan geconcludeerd
worden dat de bedenkingenfase veel bezwaren heeft
kunnen voorkomen.
BezuinigingsmaatregelenHet college van B&W besloot op 31 mei 2011 tot het
treffen van enkele arbeidsvoorwaardelijke maat
regelen, die noodzakelijk werden geacht voor het
realiseren van de bezuinigingsdoelstellingen.
De maatregelen zijn: een externe vacaturestop,
bevriezing beloningsregeling topkader, bevriezing
prestatiebeloningen conform de regelingen PPT en
PPU en het niet toestaan van verlenging van tijdelijke
aanstellingen op het moment dat die van rechtswege
aflopen. Met name de laatste maatregel heeft tot veel
bezwaarschriften geleid.
Voor de meeste tijdelijke aanstellingen is het vanzelf
sprekend dat de werkgever na afloop daarvan niet
gehouden is een vaste of nieuwe tijdelijke aanstelling
te verlenen. Bij een tijdelijke aanstelling wegens proef
is echter de intentie aanwezig de medewerker aan
sluitend een vaste aanstelling te geven wanneer hij of
zij aan de gestelde functieeisen voldoet.
Een stap verder
Directeur Middelen en Control heeft al in september
2010 aan de hoofden van dienst kenbaar gemaakt dat
In het oog springende
ontwikkelingen
FunctiehuisHet concernbrede functiehuis is sinds 1 maart 2010
ingevoerd. Voorheen had iedere organisatie eigen
functies en functiebeschrijvingen. Kern van het
functie huis is de stroomlijning en uniformering van
functies. Gelijksoortige functies hebben dezelfde
benaming, beschrijving en waardering gekregen.
Ongeveer 4.000 functiebeschrijvingen zijn terug
gebracht naar 91 korte functieprofielen, die weer zijn
ingedeeld in acht functiefamilies. Het aantal te
beschrijven functies is hierdoor sterk ingeperkt. Met
als gevolg dat de organisatieopbouw overzichtelijker
en transparanter wordt. Het nieuwe functiehuis moet
ervoor zorgen dat de personeelsplanning en het
uitzetten van loopbaanpaden makkelijker worden en
dat de organisatie slagvaardiger is. Het is niet alleen
van toepassing op de ambtenaren die werkzaam zijn
bij de verschillende diensten van de gemeente
Rotterdam, maar ook op de ambtenaren die werken
bij de deelgemeenten.
Voordat alle circa 13.000 ambtenaren een definitief
besluit ontvingen over de inpassing van hun functie
in het functiehuis, kregen zij de mogelijkheid beden
kingen kenbaar te maken. In totaal hebben 1.093
ambtenaren dat gedaan. De Centrale Toetsings
commissie heeft de bedenkingen behandeld en
bracht daarover aan het hoofd van dienst advies uit.
Het hoofd van dienst bracht vervolgens advies uit aan
het college van B&W. Hierna zijn de definitieve
be sluiten tot inpassing genomen. Degenen die geen
bedenkingen hadden ingediend, zijn al eind maart
2010 geïnformeerd over de definitieve inpassing van
hun functie.
Mondelinge toelichting
De commissie heeft vorig jaar de bezwaren behandeld
van ambtenaren die eerst de bedenkingenprocedure
hadden gevolgd. De commissie heeft zich in de
bezwaarzaken laten adviseren door de adviseur
functiehuis bij de advisering aan het college. De
adviseur functiehuis heeft schriftelijk advies uitge
bracht. In de meeste gevallen was deze adviseur op
de hoorzitting aanwezig om de commissie monde
linge toelichting te geven op het advies. En verder om
31
Kam
er V
Daarom vond de commissie dat deze aanstelling niet
had mogen worden beëindigd.
Het college van B&W heeft in de contrairprocedure
alsnog besloten de bezwaren ongegrond te verklaren.
Daarbij werd overwogen dat ook hier het besluit gold
van 31 mei 2011 om alle tijdelijke aanstellingen te
beëindigen. Tenzij de concerndirectie in het kader van
de escalatieprocedure anders zou besluiten. De
escalatieprocedure was al in werking gesteld en de
afloop daarvan moet worden afgewacht. In de tussen
tijd kan echter geen andere beslissing worden
ge nomen dan de tijdelijke aanstelling per 15 maart
2012 te beëindigen.
De commissie zal de invloed van de bezuinigings
maatregelen ook in 2012 merken. En niet alleen
vanwege het beëindigen van de tijdelijke aan
stellingen. Naar verwachting komen er ook meer
bezwaarschriften binnen die gericht zijn tegen
be vriezing van de prestatiebeloningen.
uit jurisprudentie blijkt dat de werkgever niet altijd
verplicht is om een tijdelijke aanstelling wegens proef
voort te zetten. Dat geldt op momenten waarop dat uit
financieeleconomisch opzicht niet verantwoord wordt
geacht. En ook wanneer op het functioneren van de
medewerker niets valt aan te merken. Met het besluit
van 31 mei 2011 gaat het college nog een stap verder
en legt de mogelijkheid op als een verplichting om de
tijdelijke aanstelling – dus ook die wegens proeftijd –
niet te verlengen. Met dien verstande dat het in
in dividuele gevallen voor bepaalde functies die door
de maatregel onevenredig zouden worden getroffen,
naar de concerndirectie kan worden geëscaleerd.
Als gevolg van deze maatregel werden 95 bezwaar
schriften bij de ABC ingediend. Inmiddels zijn 59
zaken afgehandeld. De commissie adviseerde in
33 zaken ongegrond en in 5 zaken gegrond.
De overige zaken werden ingetrokken of als niet
ont vankelijk afgedaan.
Het juridische kader biedt weinig ruimte en de
bewuste circulaire was goed gemotiveerd. Bovendien
blijkt uit jurisprudentie dat de werkgever niet altijd
verplicht is om een tijdelijke aanstelling wegens proef
voort te zetten wanneer dit op dat moment in financieel
economisch opzicht niet verantwoord wordt geacht.
Daarom kon de commissie in het merendeel van de
zaken niets anders dan ongegrond adviseren. Ook als
duidelijk bleek dat mensen erop hadden gerekend dat
zij een vaste aanstelling zouden krijgen en zij ook
volgens hun leidinggevenden prima functioneerden.
De commissie vond dat niet altijd even makkelijk. Elke
zaak moest individueel bekeken worden. Er kon
namelijk ook sprake zijn van een bevoegdelijke toe
zegging waar een gerechtvaardigd vertrouwen aan
mocht worden ontleend dat onder alle omstandig
heden tot een vaste aanstelling zou moeten worden
besloten. De commissie vond dat van een dergelijke
toezegging bij drie zaken sprake was.
Specifieke deskundigheid
In een andere zaak waarbij de commissie gegrond
adviseerde, was er sprake van een speciaal project
waarvoor ook specifieke deskundigheid nodig was.
Bij de start van het project bleek het al moeilijk per
soneel te werven. Verder speelde mee dat het project
ook al gefinancierd was. Bij het wegvallen van deze
specifieke medewerker zou het lastig zijn het project
zonder vertraging en met dezelfde visie uit te voeren.
32
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011 ‘Ondanks je
problemen ga je aan de slag’
Luc Severijnen
33
Ond
anks je prob
lemen ga je aan d
e slagLuc S
everijnenEen miljoenentekort op de begroting voor de Wet werk
en bijstand zette de discussie in Rotterdam rondom de
bezuinigingen op uitkeringen vorig jaar op scherp. Zijn
we eigenlijk wel streng genoeg? Kan het ook anders?
Hoe kunnen we zoveel mogelijk mensen aan het werk
krijgen? Luc Severijnen, directeur bij Sociale Zaken en
Werkgelegenheid, kan zich het omslagpunt in mei nog
levendig herinneren. “De discussie bereikte toen zijn
climax en het roer ging om.”
Van werken word je gelukkig.
Dat is de stellige overtuiging van
Luc Severijnen. Hij is sinds drie
jaar directeur uitvoering Wet werk
en bijstand en Wet investeren in
jongeren bij Sociale Zaken en
Werk gelegenheid (SoZaWe) van
de gemeente Rotterdam. “Veel
be lemmeringen die mensen
er varen als ze bij ons aankloppen
voor een uitkering, verdwijnen ook
weer als ze eenmaal aan het werk
zijn. Dat zeg ik niet alleen, er zijn
genoeg onderzoeken die hetzelfde
uitwijzen. Rotterdam wil dan ook
dat iedereen aan het werk gaat.”
In de Maasstad is het sinds vorig
jaar moeilijker geworden om een
bijstandsuitkering aan te vragen.
Ook wordt fraude harder aange
pakt en worden jongeren gekort
op hun uitkering als ze niet willen
werken of niet naar school gaan.
Reden voor deze maatregelen was
het tekort op de begroting voor de
Wet werk en bijstand. Vorig jaar
opgelopen tot 120 miljoen euro.
Andere koersHet gat in de begroting is deels
te wijten aan een stijging van
de instroom van bijstands
gerechtigden ten opzichte van de
uitstroom. Luc: “Daar bovenop
kwamen ook nog eens de kortin
gen van het Rijk. De politieke
discussies logen er niet om. In het
voorjaar koos het college van B&W
voor een koers die ervoor moest
zorgen dat de instroom direct werd
beperkt en de uitstroom vergroot.”
Voor SoZaWe betekende deze
koerswijziging een andere manier
van werken. “We hebben een
aantal belangrijke stappen moeten
zetten. Als eerste doen we tegen
woordig een maximaal beroep op
de zelfredzaamheid van mensen.
Niet meer: wat kan de gemeente
voor u doen? Maar: wat kunt u zelf
doen? Kom je bij ons aan de balie
voor een bijstandsuitkering, dan
krijg je te horen dat je de eerste
vier weken op zoek moet naar
werk. Dat noemen we de inspan
ningsverplichting. Is het je na die
vier weken niet gelukt, dan gaan
we samen op zoek naar werk.”
Ook zijn mensen die meervoudige
problematiek hebben, niet meer
automatisch vrijgesteld van het
zoeken naar een baan en is het
sanctiebeleid van SoZaWe aan
gescherpt. “Ondanks je proble
men, ga je aan de slag. Dat is onze
boodschap. Je ziet dat veel van
die problemen verdwijnen op het
moment dat iemand weer werkt.
Het aanscherpen van de regels
heeft ertoe geleid dat de vrij
34
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
blijvendheid er vanaf is. Kwamen
cliënten voorheen regelmatig niet
op afspraken, dan merkten ze daar
niet zoveel van. Maar op die
manier kun je hen ook niet helpen.
Dat doen we nu dus anders.”
Juridisch adviesBij medewerkers van SoZaWe was
er aanvankelijk wel de angst dat zij
veel last zouden krijgen van de
Algemene Bezwaarschriftencom
missie. Want waarschijnlijk zouden
meer mensen een bezwaar indie
nen. “Het aantal bezwaarschriften
is iets gestegen. Dat gedeelte
klopt. Ik heb bij aanvang uitvoerige
gesprekken gehad met Juridische
diensten en ons beleid uitgelegd.
Dat heeft heel positief uitgepakt en
ervoor gezorgd dat we intensief
met elkaar samenwerken. Natuur
lijk is het hun taak om kritisch naar
ons werk te kijken en dat doen ze
ook. Maar tegelijkertijd adviseren
ze ook aan de voorkant over wat
juridisch kan en wat niet. Dat
voorkomt dat we elkaar aan het
eind van de rit bij de commissie
weer tegenkomen.”
Al na drie weken oogstte het
nieuwe pakket aan maatregelen
succes. Met als resultaat dat
Rotterdam de groei van de uitke
ringslast in 2011 heeft weten te
beperken tot 1,8 procent. “Dat is
de laagste groei van de G4 en zit
onder het landelijke gemiddelde”,
vertelt Luc. “En dat terwijl we in
juni nog ver boven dat gemiddelde
zaten. We hebben door in te
grijpen 15,5 miljoen euro minder
uitgegeven aan uitkeringen.”
VoorschotLuc weet dat er ook kritiek is op
het Rotterdamse beleid. “Het is
een illusie om te denken dat ieder
een zelfredzaam is. Maar als je
echt niet kunt, is er een vangnet.
Voor die groep moet ook zeker niet
te weinig aandacht zijn. Aan de
andere kant: onze medewerkers
zijn professioneel genoeg om een
juiste inschatting te maken als
iemand zich bij ons meldt. Heb je
bijvoorbeeld een ernstige psychi
sche stoornis, dan word je echt
niet verplicht in een kas aan het
werk gezet. Ben je moeder en heb
je kleine kinderen en helemaal
geen geld meer om eten te kopen,
dan kun je gebruikmaken van de
broodnoodregeling. Hiermee je de
belangrijkste boodschappen de
eerste vier weken kunt kopen.
Verder bestaat er een voorschotre
geling, waardoor iedereen die daar
recht op heeft binnen een maand
een voorschot heeft. Weet je wat
erg is? Mensen opgeven en ver
stoppen in een uitkering waar ze
niet meer uitkomen.”
‘Door in te grijpen hebben we miljoenen minder
uitgegeven aan uitkeringen’
35
Jaarverslag 2011A
lgemene B
ezwaarschriftencom
missie R
otterdam
KamerBezwaarschriftenbehandeling
Kamer VI behandelt bezwaarschriften tegen
besluiten op het gebied van de wet
maatschappelijke ondersteuning en tegen
besluiten op het gebied van sociale zaken
en werkgelegenheid.
6
36
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
Verder is de categorie ‘intrekking’ verminderd naar 4%
in 2011 (in 2010 was dat 9%). De categorie ‘zou
gegrond geweest zijn’ en ‘zou nietontvankelijk
geweest zijn’ is nu bij tegemoetkomingen gevoegd,
omdat het feitelijk om nieuwe besluiten van de dienst
Sociale Zaken en Werkgelegenheid gaat. Voor het
overige zijn de uitkomsten vrijwel gelijk aan die in 2010.
De werkvoorraad nam af van 1.536 naar 1.436 zaken.
Uitkomst afgehandelde bezwaarschriften: Kamer V
Kamer VI 2010 2011
% Afgehandeld binnen 14 weken (commissie) 91% 94%
% Afgehandeld binnen 10 weken (ambtelijk horen) 92% 90%
Binnengekomen bezwaarschriften 6.544 7.227
Afgehandelde bezwaarschriften 6.079 7.326
Werkvoorraad (per 31/12) 1.536 1.436
Toelichting op de cijfers
Kamer VI ontving in 2011 een record aantal Wwb en
Wmozaken. Namelijk 7.227. Dat zijn er ruim 700
meer dan in 2010. Het aantal afgehandelde zaken
bedroeg vorig jaar 7.326 (in 2010 nog 6.079). Dat
betekent dat er geen achterstanden zijn.
De commissie is erop ingericht op korte termijn
(tijdelijke) maatregelen te kunnen nemen. Naast het
slimmer organiseren van werkprocessen, wordt er ook
gebruikgemaakt van detacheringen en stagiairs. De
uitkomst van de afgehandelde zaken is opvallend
toegenomen als je kijkt naar tegemoetgekomen zaken
na terugkoppeling (24%). In 2010 werd deze categorie
nog niet apart geregistreerd en viel toen onder ‘niet
ontvankelijk’. Dat verklaart tevens de afname van de
‘nietontvankelijk’verklaringen. De grootste wijziging
is 5% minder gegrond zaken dan het jaar daarvoor.
Te weten: 10% in 2011. Dat was ook een doelstelling:
leren van bezwaar. Hieruit kan voorzichtig worden
vastgesteld dat er veel meer contact is gelegd en
meer geleerd is van eerdere zaken.
Kamer VI
(deels) gegrond
tegemoet gekomen na terug-
koppeling dienst
ingetrokken niet-ont-vankelijk
ongegrond overige eindtotaal % gegrond per
onderwerp
Bijzondere bijstand 86 225 57 115 1067 57 1607 5%
Terugvordering regulier 109 282 53 165 385 34 1028 11%
Wet investering jongeren 46 129 17 47 158 2 399 12%
Afwijzing uitkering 41 101 4 22 188 13 369 11%
Maatregel algemeen (geen fraude) 42 61 8 42 192 1 346 12%
Maatregel door ABO/100%/agressie 57 45 4 24 151 1 282 20%
Buitenbehandelingstelling 16 84 9 34 118 2 263 6%
Langdurigheidstoeslag 13 65 23 11 144 3 259 5%
Beëindiging uitkering 26 87 7 32 96 3 251 10%
Hoogte uitkering: norm,
toeslag, korting6 43 10 33 73 4 169 4%
Ingangsdatum/beëindigingsdatum 16 22 4 17 94 3 156 10%
Terugvordering ABO (fraude) 25 12 3 15 93 6 154 16%
(deels) gegrond: 6%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 4%
ingetrokken: 2%
niet-ontvankelijk: 12%
ongegrond: 40%
overige: 35%
(deels) gegrond: 14%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 14%
ingetrokken: 15%
niet-ontvankelijk: 10%
ongegrond: 40%
overige: 8%
(deels) gegrond: 10%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 24%
ingetrokken: 4%
niet-ontvankelijk: 11%
ongegrond: 48%
overige: 3%
(deels) gegrond: 4%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 26%
ingetrokken: 7%
niet-ontvankelijk: 23%
ongegrond: 28%
overige: 12%
(deels) gegrond: 17%
tegemoetgekomen na terugkoppeling dienst: 13%
ingetrokken: 3%
niet-ontvankelijk: 14%
ongegrond: 49%
overige: 5%
37
Kam
er VI
Bureau zelfstandigen 5 34 9 19 54 3 124 4%
Overige niet periodieke bijstand
(Win, Wik, kinderopvang)102 149 33 115 198 38 635 16%
WMO huishoudelijke verzorging 81 103 22 47 321 15 589 14%
WMO PGB terugvordering 75 269 23 28 64 7 466 16%
WMO vervoersvoorziening 2 29 5 11 57 3 107 2%
WMO woonvoorziening 10 14 2 13 47 2 88 11%
WMO rolstoelvoorziening 4 2 4 18 3 31 0%
WMO diversen 1 2 3 0%
Totaal Kamer VI 758 1.758 295 795 3.520 200 7.326
Percentages 2011 (2010) 10% (15%) 24% (nb) 4% (9%) 11% (28%) 48% (45%) 3% (3%) 100%
In het oog springende
ontwikkelingen
RechtsbijstandVoor de bijzondere bijstand gelden met ingang van
1 juli 2011 nieuwe beleidsregels. Omdat de gemeente
moet bezuinigen, is beleid afgeschaft dat gunstiger is
dan de wet voorschrijft. Zo wordt er voor de eigen
bijdrage in de kosten van rechtsbijstand geen bijstand
meer toegekend. Naar aanleiding van bezwaarschriften
hiertegen is na overleg met enkele gemachtigden
afgesproken dat er rechtstreeks beroep plaatsvindt.
De behandeling in bezwaar wordt overgeslagen. Aan
de andere indieners van een bezwaarschrift over de
kosten van rechtsbijstand, is gevraagd om de
be handeling van het bezwaar uit te stellen tot de
uitspraak van de rechtbank. Ruim 50 bezwaarmakers
hebben hiermee ingestemd. De bezwaren worden
overeenkomstig de uitspraak van de rechtbank
af gehandeld. De kwestie is op 8 februari 2012
be handeld. Helaas was de uitspraak nog niet bekend
bij het ter perse gaan van dit jaarverslag.
WerkDirectWat wordt verstaan onder algemeen geaccepteerde
arbeid? In de uitspraak van de Centrale Raad Van
Beroep LJN BR7098 van 6 september 2011 heeft de
Raad geoordeeld dat de aangeboden functie bij Roteb
in het kader van het project WerkDirect geen algemeen
geaccepteerde arbeid is. Het was wel een voorziening
gericht op arbeidsinschakeling. Daarbij achtte de Raad
onder meer van belang dat er sprake was van gesubsi
dieerd werk. Terwijl in de rapportages was opgenomen
dat de belanghebbende bij aan vaarding van de functie
bij Roteb intensief zou worden begeleid, bemiddeld en
ondersteund richting een ‘reguliere’ baan. De aan
geboden baan was te beschouwen als een soort
werkervaringsplaats. Om die reden had volgens de
Raad gedurende een maand geen maatregel van
100%, maar slechts van 20% mogen worden
opgelegd.
De dertig zaken die zich in de beroepsfase bevonden
en waar deze uitspraak gevolgen voor heeft, worden
afgehandeld conform de uitspraak. Per 1 juli 2011 is de
Verordening afstemming en handhaving 2009 overi
gens gewijzigd. Daarin staat nu dat degene die niet
meewerkt aan een aanbod van het college van B&W
dat gericht is op arbeidsinschakeling, een maatregel
van 100% gedurende een maand krijgt opgelegd.
MaatregelenHet maatregelenbeleid is sinds 1 juli 2011 aangepast.
Het is sterk vereenvoudigd en ook strenger. Dit nieuwe
beleid bestaat uit:
■ een schriftelijke waarschuwing
■ een maatregel van 30% gedurende een maand
■ een maatregel van 100% gedurende een maand
Het striktere beleid heeft invloed gehad op het aantal
bezwaarschriften dat de ABC heeft ontvangen tegen
opgelegde maatregelen. Gemiddeld kwamen er voor
de invoering van het nieuwe beleid maandelijks
38 bezwaren binnen tegen een maatregelbesluit. Na
invoering is dat aantal flink hoger geworden: gemiddeld
80 per maand. Een ruime verdubbeling dus.
Het percentage gegrondverklaringen was voor de
catergorie ‘maatregel algemeen’ in 2010 20%. In 2011
zakte dit naar 12%. Het percentage maatregelen ABO
(fraude) steeg iets van 15% in 2010 naar 20%.
38
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
individuele voorziening als oplossing voor een pro
bleem op het gebied van huishoudelijke verzorging,
wonen of vervoer.
Zorgtijd
Wat betekent de Wmo bijvoorbeeld op het terrein van
huishoudelijke verzorging? Degenen met een door de
gemeente voorgezette indicatie van het Centrum
Indicatiestelling Zorg, kregen ook het afgelopen jaar
minder zorgtijd voor de huishoudelijke taken toe
gekend. Naar verwachting is er nog tot 2013 sprake
van dergelijke, voortgezette indicaties (onder de
AWBZ en in het kader van de Wmo verstrekt).
Verder valt op dat huishoudelijke verzorging die is
verstrekt op basis van een persoonsgebonden budget
(pgb), in 2011 nog te vaak leidde tot een gebrekkige
verantwoording van de geleverde zorg. In veel geval
len leveren de bureaus de verantwoording, die zowel
de zorg leveren als ook de administratie afhandelen.
De afdeling Individuele Voorzieningen van SoZaWe en
Juridische diensten krijgen hierdoor extra werk in de
vorm van terug vorderingsbesluiten en de daartegen
gerichte bezwaar schriften.
Kwaliteit
Een aanbeveling kan zijn om eens kritisch te kijken of
de verstrekking van huishoudelijke verzorging met een
pgb wel zo wenselijk is. De kwaliteit van de geleverde
zorg kan minder worden gecontroleerd. Bij zorg in
natura – hoewel dat duurder is dan zorg door middel
van een pgb – kunnen leveranciers beter gecontro
leerd worden op kwaliteit.
De normtijden voor huishoudelijke taken zijn per
1 oktober 2010 aangepast. Sinds 1 juli 2011 kan ook
een gedeelte van de geldende normtijd worden toe
gekend. Uit onderzoek moet dan blijken dat de hulp
behoevende een deel van die taak zelf kan uitvoeren.
Een substantieel deel van de gegrondverklaringen van
bezwaarschriften in 2011 (15%) is terug te voeren op
een onjuiste afronding van de normtijden in het eerste
half jaar.
Opvallend is verder het percentage gegrond ver
klaringen in de categorie woonvoorzieningen (12% in
2011). Voorbeelden van oorzaken: alsnog toe gekende
verhuiskostenvergoeding, onzorgvuldig onderzoek en
bepaalde kleinere woonvoorzieningen die toch
werden toegekend.
Rapportages bij huisbezoek en maatregelen De ABC wil aandacht vragen voor de rapportages die
medewerkers van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
(SoZaWe) maken. Het valt de commissie op dat deze
rapportages nogal eens een te globale beschrijving
geven. Dat geldt met name voor de aangetroffen
situatie in een woning na een huisbezoek en van
verwijtbare gedragingen bij het opleggen van een
maatregel. Ook wordt te summier gerapporteerd
over bijvoorbeeld data bij uitnodigingen, afspraken,
berichtjes hierover per sms en telefoontjes. Of over
ingesproken voicemailberichtjes van medewerkers
naar klanten.
Als rapportages te globale of onduidelijke bevindingen
bevatten die in de bezwaarprocedure niet meer (tijdig)
kunnen worden opgehelderd, bestaat het risico dat
bezwaren gegrond worden verklaard. Dat is geen
goed signaal naar de burger toe, omdat het voor
komen had kunnen worden door een zorgvuldig
onderzoek. In het systeem RAAK van SoZaWe ziet
de commissie ook steeds vaker emails terug die
niet altijd een zakelijke inhoud hebben. Het zou de
pro fessionaliteit ten goede komen als de rapportages
en emails zakelijk en correct blijven.
Wet maatschappelijke ondersteuning De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
bestaat ruim 5 jaar en heeft inmiddels ook al de nodige
jurisprudentie opgeleverd. Het compensatiebeginsel is
waar het in deze wet om draait. De gemeente heeft dat
in haar verordening en beleids regels vertaald in con
crete verstrekkingen van individuele voorzieningen.
Belangrijk uitgangspunt destijds bij het maken van het
wetsvoorstel was te stimuleren dat mensen die daar
toe in staat zijn, zelf oplossingen zoeken voor proble
men waar ze mee worden geconfronteerd. Eventueel
met hulp van de eigen sociale omgeving.
Deze trendbreuk met het verleden zien velen vertaald
in hun primaire besluit. De afwijzing van een aanvraag
is een onaangename verrassing. Vaker dan voor de
invoering van de Wmo, wordt een appèl gedaan op de
eigen creativiteit en de eigen verantwoordelijkheid om
in het sociale verband tot een oplossing te komen.
Of om gebruik te maken van alternatieve mogelijk
heden en zo de ervaren belemmeringen te compen
seren. De gemeente verstrekt niet automatisch een
39
Kam
er VI
Telefonisch
Klantvriendelijke maatregelen – zoals het ambtelijk
horen – worden steeds vaker gebruikt. Ook bij zaken
met een woonvoorziening als onderwerp. Er wordt in
een eerder stadium telefonisch contact opgenomen
met bezwaarmaker en waar mogelijk vindt het horen
telefonisch plaats.
40
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
De kamers vergeleken% bezwaarschriften binnen de termijn (10/14 weken)
commissie ambtelijk horen
Kamer I 95% nvt
Kamer II 91% nvt
Kamer III 0% nvt
Kamer IV 94% 91%
Kamer V 63% nvt
Kamer IV 94% 90%
Totaal 90% 90%
Aantallen per kamer (binnengekomen, afgehandeld en werkvoorraad)
binnengekomen afgehandeld
2010 2011 2010 2011
Kamer I 149 167 146 162
Kamer II 346 339 297 332
Kamer III 2 2 9 0
Kamer IV 3.085 3.995 2.989 3.704
Kamer V 262 413 248 368
Kamer VI 6.544 7.227 6.079 7.326
Totaal 10.388 12.143 9.768 11.892
Ontwikkeling werkvoorraad per kamer
Kamer I en IIIn deze kamers zijn geen grote afwijkingen ten
opzichte van 2010 als het gaat om aantallen. Wel als
je kijkt naar de termijnen. In kamer I wordt nu 95%
van de zaken binnen de termijn afgedaan (in 2010 was
dat nog 65%). Voor Kamer II is dat nu 91% en dat
was in het vorige jaarverslag 79%. Een verklaring
hiervoor is dat de personele problemen van 2010 zijn
opgelost.
Kamer IIIIn Kamer III worden bezwaarschriften tegen gemeen
teraadsbesluiten behandeld. Gemeenteraadsbesluiten
worden heel weinig genomen. Hierdoor zijn er ook
maar twee bezwaarschriften binnengekomen.
Kamer IVIn Kamer IV zijn bijna 1.000 zaken extra ontvangen
(dit is meer dan 33%) dan het jaar daarvoor. Dat heeft
vooral te maken met de toename van bezwaar
schriften huishoudelijk afval.
Kamer VIn Kamer V is een toename van het aantal zaken te
zien (door bezuinigingen en strenger beleid). Over het
algemeen zijn de zaken in Kamer V gecompliceerd en
dienen vaak aan het college van B&W voorgelegd te
worden. Dat verklaart de langere afhandelingsduur
van de bezwaarschriften.
Kamer VIDe toename van het aantal zaken in Kamer VI is ook
te wijten aan aangescherpt beleid. Verder is het aantal
bezwaarschriften betreffende de Wet WIJ met 30%
toegenomen ten opzichte van 2010. Ook zijn er veel
meer bezwaarschriften gericht tegen maatregelen
(verdubbeld) en is er een lichte stijging te zien van
beëindigingen, terugvorderingen en bijzondere
bijstand.
0%
10%
20%
40%
60%
30%
50%
70%
90%
80%
100%
commissie
92% 92%90%
96%
ambtelijk horen
2008 2009 2010
91%86% 90% 90%
2011
0
2.000
4.000
8.000
12.000
6.000
10.000
binnengekomen
12.143 11.892
9.570 9.777 9.78010.388
9.7689.543
afgehandeld
2008 2009 2010 2011
0
500
1.000
2.000
1.500
2.500
3.000
werkvoorraad per 31 december
2008 2009 2010 2011
0
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
(deels) gegrond
2008 2009
ingetrokkentegemoet gekomen na terugkoppeling dienst
niet-ontvankelijkongegrondoverige
1.969
2.578
2.817
1.934
4% 4%
0%
4%
2010 2011
3%
13%
12%
14%
12%
20%
10%
20%
0
200
400
600
1.000
1.200
1.400
1.600
1.800
800
31 december 2010 31 december 2011
Kamer I Kamer II Kamer III Kamer IV Kamer V Kamer VI
4338
270270
0 2
594
880
140 182
1.4361.536
42% 42%43% 47%
28%
25%27%
41
De kam
ers vergeleken
Uitkomst afgehandelde bezwaarschriften (totaal en per kamer)
(deels) gegrond
tegemoet gekomen na terug-
koppeling dienst
ingetrokken niet-ont-vankelijk
ongegrond overige eindtotaal
Totaal kamer I 10 7 4 20 65 56 162
Kamer II 13 86 22 77 93 41 332
Kamer III 0 1 2 3 4 5 0
Kamer IV 632 465 123 511 1.799 174 3.704
Kamer V 50 52 54 36 146 30 368
Kamer VI 758 1.758 295 795 3.520 200 7.326
Totaal kamer I-VI 1.463 2.369 500 1.442 5.627 506 11.892
Percentage 2011 (2010) 12% (14%) 20% (nb) 4% (12%) 12% (27%) 47% (43%) 4% (4%) 100%
Voor een toelichting zie “trend uitkomst bezwaarprocedures” (pagina 5)
42
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
geadviseerd tot volledig ongegrond. Het college heeft
be sloten tot deels gegrond. Beide zijn in beroep
gegaan tegen het besluit in bezwaar.
Kamer III Geen contrairzaken.
Kamer IVIn deze kamer waren zeven contrairzaken. Het betrof
vijf subsidiezaken, waarbij de dienst is gevolgd. In een
schadezaak en een parkeerzaak is het ABCadvies
gevolgd.
Kamer VEr zijn vijftien contrairzaken geweest. In acht gevallen
werd het contrairadvies gevolgd.
Kamer VIEr zijn zes contrairzaken geweest. Voor een deel
hangen deze samen met het feit dat niet altijd duide
lijk is wat de reikwijdte van de regelgeving is. Zo zijn
er bijvoorbeeld twee contrairzaken geweest over de
vraag of de belanghebbende op de juiste wijze aan
Sociale Zaken en Werkgelegenheid informatie had
gemeld die van belang kon zijn voor het recht op een
uitkering. In één van deze zaken had de belang
hebbende informatie verstrekt aan een ander
bestuursorgaan. SoZaWe kon deze informatie zelf
raadplegen. De commissie concludeerde dat de
belanghebbende zijn informatieplicht niet had
geschonden. In contrair is het advies van de ABC
gevolgd en is het bezwaar gegrond verklaard.
In een soortgelijke zaak had de belanghebbende
informatie verstrekt aan een reintegratiebedrijf. Deze
informatie was niet voor SoZaWe beschikbaar. In dit
geval had de belanghebbende zijn informatie wel
geschonden en werd het advies van SoZaWe gevolgd.
Nu er recent weer nieuwe regelgeving in werking is
getreden, kunnen vragen over de juiste interpretatie
van deze regelgeving leiden tot contrairzaken in 2012.
Wel of geen maatregel?
Is een maatregel mogelijk als iemand niet in dienst is
van de gemeente Rotterdam? Deze vraag speelde
Contrairprocedure De ABC behandelt alle bezwaarschriften tegen
be sluiten van de bestuursorganen van de gemeente
Rotterdam. Met uitzondering van die van de Gemeen
telijke Belastingdienst. De commissie brengt advies
uit aan het bestuursorgaan dat het oorspronkelijke
besluit nam. Een advies van de commissie is niet
vrijblijvend. Alleen als het bestuursorgaan dit kan
motiveren, kan hij afwijken van het ABCadvies.
Hoofd Juridische diensten is secretaris van de ABC.
Adviseert de ABC een bezwaarschrift gegrond te
verklaren, dan geeft het hoofd Juridische diensten in
zijn functie als secretaris de betreffende dienst de
gelegenheid om te reageren op het conceptadvies.
De dienst die het bestreden besluit heeft voorbereid,
kan het (gegronde) ABCadvies onaanvaardbaar
vinden en brengt dan een zogeheten contrairadvies
of contramemorie uit. Dat wordt samen met het
pre advies van de commissie voorgelegd aan het
bevoegde orgaan. In de regel het college van B&W,
dat uiteindelijk de knoop moet doorhakken. Als het
bestuursorgaan van het advies wil afwijken, moet
het de reden daarvoor gemotiveerd vermelden in de
beslissing op het bezwaarschrift.
conform ABC
conform contrair
totaal
Kamer I 6 4 10
Kamer II 2 0 2
Kamer IV 2 5 7
Kamer V 7 8 15
Kamer IV 1 6 7
Totaal 18 23 41
Percentages 44% 56%
Kamer I Tien zaken zijn gegrond verklaard. De burgemeester is
vier keer afgeweken van het advies van de ABC.
Kamer IIIn deze kamer zijn twee contrairzaken geweest.
Het betrof twee samenhangende bezwaarschriften
tegen de aanwijzing tot monument. De ABC heeft
geadviseerd de bezwaren volledig gegrond te ver
klaren. Cluster Stadsontwikkeling heeft in contrair
43
Contrairp
rocedure
een rol in de volgende zaak. Naar aanleiding van
een eerder ingestelde contrairprocedure was er in
deze zaak beroep ingesteld door belanghebbende.
Het betrof een maatregel die was opgelegd omdat
de belanghebbende zich volgens SoZaWe ernstig
had misdragen tegen een medewerker van een re
integratiebedrijf. Het was de vraag of hiervoor een
maatregel kon worden opgelegd, omdat deze persoon
geen ambtenaar was in dienst van de gemeente
Rotterdam. De ABC heeft in eerste instantie geadvi
seerd om de bezwaren gegrond te verklaren en de
maatregel ongedaan te maken. In de contrairproce
dure is de maatregel gehandhaafd. De rechtbank
heeft het beroep van belanghebbende ongegrond
verklaard en de bestreden maatregel in stand gelaten.
44
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011 ‘Alsof je
in een slechte film zit’
Conny Wismeyer
45
Alsof je in een slechte film
zitC
onny Wism
eyer
De procedure rondom de bezwaar
schriften van collega’s die het niet
eens waren met het besluit dat
hun tijdelijke aanstelling werd
be ëindigd. Conny Wismeyer noemt
dat de minder leuke kant van haar
werk. Als P&Oadviseur heeft ze in
een aantal zaken managers van de
Servicedienst ondersteund bij het
schrijven van verweerschriften.
Ook is ze geregeld bij hoorzittingen
van de Algemene Bezwaar
schriftencommissie aanwezig
geweest. Over die periode zegt ze:
“Het hoort erbij. Maar het zijn
vervelende situaties die je als
werkgever zoveel mogelijk
probeert te vermijden.”
Collega’s met tijdelijke aanstel
lingen kregen rond juni te horen
dat er vanwege de bezuinigingen
geen contracten meer werden
verlengd of werden omgezet in
vaste dienstverbanden. In de
zomermaanden is er een forse
stijging van het aantal ingediende
bezwaarschriften door ambtenaren
te zien. Conny: “Daar verbaast
waarschijnlijk niemand zich over.
Het waren gedeeltelijk mensen die
al langere tijd voor de gemeente
werkten. Soms ook al via een
uitzendbureau. Die zich inmiddels
heel verbonden voelden met hun
werkgever. Misschien is het voor
hen wel extra zuur geweest. Som
migen voerden tijdens de hoor
zittingen naast feitelijke bezwaren,
ook emotionele argumenten aan.
Het dubbele is; ik snap deze
noodmaatregel ook wel. Het water
stond de gemeente echt tot aan
de lippen.”
Druk en emotieHoe het zit maar haar eigen
e moties? “Zelf kan ik goed afstand
bewaren”, zegt ze. “Ook omdat ik
er vanwege mijn functie en werk
plek letterlijk verder vanaf sta. Ik
voel me natuurlijk wel als adviseur
betrokken, zeker als het zaken
betreft van medewerkers bij wie ik
zelf tijdens de selectieprocedure
betrokken ben geweest. Maar dat
belemmert me niet in mijn werk.
Wel heb ik bij de managers die ik
adviseer de druk en emotie
gevoeld. Dan vroegen ze aan mij:
‘Moet deze medewerker nou echt
al zijn bureau leegruimen?’ En dan
moest ik ze duidelijk maken dat
dat echt nodig was. Het bezwaar
schort het besluit namelijk niet op.
‘Ja maar, misschien kan hij over
een tijdje wel weer terugkomen.
Dan gaan we hem toch niet weg
sturen?’, klonk het dan. Dat zijn
lastige situaties. Want ja, mis
schien was dat ook wel zo.”
Conny heeft meegemaakt dat er
nog een besluit op een bezwaar
moest worden genomen, terwijl de
contractperiode van een mede
werker officieel al was beëindigd.
Veel medewerkers van de gemeente Rotterdam met een
tijdelijke aanstelling kregen halverwege 2011 het nieuws
dat deze werden beëindigd. Het was een van de vele
bezuinigingsmaatregelen. P&O-adviseur Conny Wismeyer
heeft een aantal van deze personele zaken van dichtbij
meegemaakt. “Natuurlijk, de gemeente moest wel. Maar
voor veel medewerkers is het heel emotioneel geweest.”
46
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
“Als iemand een bezwaar tegen
zijn ontslag indient, is het voor alle
partijen het beste als je nog voor
de ontslagdatum een uitspraak van
de ABC hebt. Maar dat is helaas
niet altijd mogelijk. Het kan dus
voorkomen dat iemand al weg is,
terwijl de ABC een paar weken
later een besluit neemt dat gunstig
uitpakt voor hem of haar. Dat zijn
heel vervelende situaties. Vooral
voor de medewerker. Voor alle
betrokkenen voelt dat vreemd,
maar vooral voor de medewerker.
Alsof je in een slechte film zit.”
AfgewogenOver de ABC is Conny tevreden.
Ze vindt dat de commissie zorg
vuldig met bezwaren omgaat. “Ze
stellen kritische vragen, maar
geven medewerkers ook alle
ruimte om hun verhaal te doen. Op
basis van alle informatie nemen ze
afgewogen besluiten. Ik heb wel
gemerkt dat de ABC in de loop der
tijd professioneler is geworden. In
het verleden kreeg ik af en toe de
indruk dat de sociale component in
het handelen van de werkgever te
zwaar meewoog in het besluit. Dat
is nu niet meer aan de orde.”
Op P&Ovlak is er vanwege de
bezuinigingen veel gewijzigd
binnen de gemeente, en dus ook
voor Conny. Als voorbeelden
noemt ze de vacaturestop, de
verplichtingenstop waardoor
bijvoorbeeld het volgen van
op leidingen niet meer zomaar
mogelijk is. En verder: het
be vriezen van de persoonlijke
prestatietoeslagen en de extra
spelregels rondom urenuitbreiding
bij de Servicedienst. “Maar”, zegt
ze, “het heeft ook positieve kanten.
We worden creatiever, gaan samen
veel meer op zoek naar alternatie
ven. En omdat de gemeente bijna
geen mensen van buiten meer
aanneemt, is er ook veel meer
doorstroming binnen de organisa
tie. Dat is een goede zaak.”
EnergieDat ‘juridische’ aspect in haar werk
hoort er nu eenmaal bij, zegt
Conny. “Zoals het meeschrijven
aan verweerschriften, het bijwonen
van hoorzittingen en het adviseren
van managers in deze bezwaar
zaken. Maar dat is het dan ook
wel. Maar het allerliefste houd ik
me bezig met de ontwikkeling van
medewerkers. Daar krijg ik toch
echt de meeste energie van.”
‘Het is een goede zaak dat er veel meer doorstroming is
binnen de gemeentelijke organisatie’
47
Ontw
ikkelingen
Ontwikkelingen beleid en regelgevingZoals in het voorwoord al aangegeven, zijn er veel
ontwikkelingen binnen de gemeentelijke organisatie
en daarbuiten die de werkzaamheden van de ABC en
Juridische diensten raken. Hieronder een overzicht
van de ontwikkelingen die van belang zijn in 2012.
Wet werken naar vermogen en de gezins inkomenstoetsDe Wet werk en bijstand (WWB) is ondanks veel
protesten in 2011 op een aantal punten ingrijpend
gewijzigd. Het wetgevingsproces is heel snel afge
rond. Zo werd het ontwerp van de wet in juni vorig
jaar ingediend bij de Tweede Kamer, die in oktober
2011 instemde met het wetsvoorstel. De Eerste
Kamer gaf nog voor het kerstreces zijn fiat en de wet
verscheen op 22 december in het Staatsblad.
Gemeenten en hun belangenverenigingen VNG en
Divosa, hebben zich steeds verzet tegen wijziging van
de WWB. Met name omdat zij een stapeling van
negatieve inkomenseffecten voor bijstandsgerechtig
den voorzien en menen dat de nieuwe wet op onder
delen zeer fraudegevoelig is. Ondanks dat gemeenten
hebben aangegeven dat een invoering per 1 januari
2012 zou leiden tot onoverkomelijke technische
uitvoeringsproblemen, is de nieuwe wet (de WWB
2012) sinds die datum toch van kracht.
Wat houdt de nieuwe wet in?
De meest in het oog springende verandering is de
invoering van de zogenoemde huishoudinkomentoets.
Het recht op bijstand wordt afhankelijk van het totale
gezinsinkomen. Onder gezin wordt verstaan: de
ouder(s), met hun eventuele minderjarige kinderen en
hun meerderjarige inwonende kinderen. Uitzonderin
gen zijn mogelijk als het inwonende meerderjarige
kind studeert en studiefinanciering ontvangt. Of als
een gezinslid verzorgingsbehoevend is en een ander
gezinslid de benodigde zorg verleent.
Een klein voorbeeld. Echtelieden Wim en Toos ont
vangen een WWBuitkering als echtpaar. In verband
met een echtscheiding komt hun 35jarige zoon Albert
bij hen inwonen. Albert heeft als ICTadviseur een
inkomen van ruim € 3.000, netto per maand. Wim en
Toos moeten hun bijstandsuitkering inleveren.
Verder introduceert de nieuwe WWB de mogelijkheid
om bijstandsgerechtigden te verplichten een tegen
prestatie te leveren voor hun uitkering. De tegen
prestatie bestaat uit het verrichten van onbeloonde,
maatschappelijk nuttige werkzaamheden. Weigering
kan leiden tot het toepassen van een maatregel.
Jongeren
Wat ook nieuw is, is dat een jongere onder de 27 jaar
die ‘uit ’s Rijks kas’ bekostigd onderwijs kan volgen,
niet langer aanspraak kan maken op een WWB
uit kering. Het is daarbij niet van belang of het onder
wijs ook daadwerkelijk wordt gevolgd. Ook de jongere
die wel kan studeren maar dit niet doet, heeft geen
recht meer op bijstand.
De invoering van de nieuwe wet eist veel van gemeen
ten. Verordeningen, beleidsregels en uitvoerings
instructies moeten worden gewijzigd, het personeel
moet worden geschoold en de ICT moet ingrijpend
worden aangepast. SoZaWe moet alle zeilen bijzetten
om de nieuwe wet op een verantwoorde manier te
kunnen uitvoeren. Op korte termijn worden ook Juridi
sche diensten en de ABC geconfronteerd met de
gevolgen van de WWB2012.
Verhoging griffierechtenHet wetsvoorstel kostendekkende griffierechten heeft
inmiddels landelijk de nodige discussie losgemaakt.
Waarschijnlijk treedt de wet met ingang van 1 juli 2012
in werking.
In het bestuursrecht heeft het wetsvoorstel twee
wijzigingen tot gevolg:
1. Het griffierecht dat de wederpartij betaalt, wordt
verhoogd.
2. Het bestuursorgaan betaalt na afloop van de
pro cedure griffierecht als het in het ongelijk is
gesteld door de bestuursrechter of de
hoger beroeps rechter.
De verhoging van het griffierecht voor de wederpartij
leidt ertoe dat de gemeente tot een hoger griffierecht
wordt veroordeeld bij een toegewezen voorlopige
voorziening of een gegronde (hoger) beroepszaak.
Ontwikkelingen
48
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
Mediation
Verder kan mediation aan de orde worden gesteld.
Voorafgaand aan de zitting kan de bestuursrechter
vragen stellen over de zaak waardoor de zittingstijd
efficiënter wordt gebruikt. Naar verwachting daalt de
gemiddelde doorlooptijd van een bodemprocedure bij
de rechtbank van tien naar vijf maanden. Uitspraken
gebeuren vaker mondeling en een groter deel wordt
afgedaan zonder uitspraak. Het aantal hoger beroe
pen neemt hierdoor waarschijnlijk af.
De nieuwe werkwijze vergt nieuwe, mediationachtige
vaardigheden van de juristen van Juridische diensten.
De nieuwe werkwijze van de rechtbank heeft waar
schijnlijk ook invloed op de wijze waarop bezwaar
schriften worden behandeld. Want als in beroep
partijen in een substantieel aantal zaken schikken,
dan roept dit de vraag op of een schikking niet al in de
fase van bezwaar kan worden bereikt. Juridische
diensten besteedt hier dit jaar veel aandacht aan.
Interne ontwikkelingen
Stroomlijning juridische functieDe stroomlijning van de juridische functie is vorig jaar
met de rest van de bedrijfvoering in een stroom
versnelling geraakt. Het meldpunt advocatuur is
inmiddels operationeel en de aanbesteding van de
advocatuur wordt in de eerste helft van 2012 af gerond.
Ook wordt de kennis op het gebied van privacy, regel
geving en contracten verdiept. Het is bovendien nog
belangrijker geworden om de capaciteit in huis te
hebben en die capaciteit zo effectief en efficiënt
mogelijk in te zetten. Ook om de inzet van externen
nog verder terug te dringen.
De advocaten in dienstbetrekking hebben hun positie
binnen het concern Rotterdam inmiddels gevestigd.
Ze weten daarin goed hun weg te vinden. Daar waar
het om juridische overwegingen gaat, vervullen de
Gemeente Advocaten Rotterdam en de overige civiel
juristen van Juridische Diensten, hun rol met verve.
Daar waar zij in het verleden veelal in processen en
procedures betrokken werden als problemen al een feit
waren, worden zij nu juist steeds meer aan de voorkant
betrokken. Mede als gevolg van de voortgaande
bezuinigingen binnen de gemeente Rotterdam.
Gevolgen verloren zaak
De grootste wijziging is dat het bestuursorgaan het
griffierecht moet betalen bij een verloren procedure.
Als een beroepszaak gegrond wordt verklaard, moet
de gemeente Rotterdam € 5.000, betalen. Voor een
toegewezen voorlopige voorziening geldt eveneens
een veroordeling van de gemeente tot betaling van
€ 5.000, aan griffierecht. Bij een hoger beroepzaak
kan dat oplopen tot een bedrag van € 12.500,.
Het griffierecht is verschuldigd na het onherroepelijk
worden van de uitspraak in de bodemprocedure. Bij
een toegewezen voorlopige voorziening tijdens de
bezwaarprocedure is het griffierecht verschuldigd,
nadat het besluit op bezwaar is genomen. De eerste
veroordelingen tot betaling van griffierecht worden
dan ook pas eind 2012 verwacht. Daarnaast worden
de griffierechten voor civiele procedures verhoogd.
Afname aantal beroepen
Wat de effecten zijn voor de mate waarin mensen in
beroep gaan, moet nog blijken. De verwachting is wel
dat er een afname van het aantal beroepzaken is. In
ieder geval is duidelijk dat de financiële consequenties
voor de gemeenten aanzienlijk kunnen zijn. Ook al
neemt het aantal beroepen af.
De nieuwe zaaksbehandeling Alle Rechtbanken in Nederland hanteren in 2012 voor
bestuursrechtelijke geschillen een nieuwe werkwijze.
Aanleiding daarvoor is kritiek uit de samenleving op
de procedures bij de rechtbank. Mensen voelden zich
niet gehoord, het duurde allemaal te lang en de uit
spraak loste het geschil vaak niet definitief op.
Voor de rechtbank Rotterdam geldt voor procedures
die per 1 oktober 2011 zijn aangespannen, dat een
regiezitting binnen dertien weken plaatsvindt. Voor
heen stond op de zitting het juridisch geschil centraal,
nu neemt het onderliggend conflict een belangrijke
plaats in. Doel is zoveel mogelijk te komen tot een
definitieve oplossing van het geschil. Het liefst zonder
het doen van uitspraak. Voor elke zaak kiest de recht
bank een traject dat past bij de aard van het geschil.
De zitting kan gericht zijn op het beproeven van een
schikking. Ook kan het gericht zijn op het onderzoek
in de zaak. Zoals de inbreng van andere stukken of
het verstrekken van een bewijsopdracht.
49
Ontw
ikkelingen
Juristen horen vaak het cliché dat ‘juristerij’ gezien
wordt als een nodeloos complicerende en vertra
gende factor. Maar binnen de gemeente Rotterdam
lijkt steeds duidelijker te worden dat de Rotterdamse
daadkracht prima samengaat met ‘gezond (juridisch)
verstand gebruiken èn handen uit de mouwen’. Deze
ontwikkeling zet zich in 2012 voort.
Alternatieve afdoening De afgelopen jaren heeft Juridische diensten pilots
gehouden met het snel opnemen van contact met een
bezwaarmaker, nadat een bezwaar is ingediend.
Binnen Juridische diensten is dat vorig jaar steeds
meer een gebruikelijke werkwijze geworden. Ook dit
jaar wordt deze manier van werken nog verder door
gevoerd. Bezwaarmakers worden er al bij de
be vestiging van hun ontvangst op gewezen dat ze
benaderd kunnen worden om hun bezwaarschrift
‘alternatief’ af te doen. Het alternatieve van het afdoen
neemt daarmee steeds meer af en wordt gewoon. De
ervaring leert namelijk dat het snel contact opnemen
met een bezwaarmaker ertoe leidt dat problemen
sneller kunnen worden opgelost dan dat de volledige
bezwaarprocedure wordt doorlopen. Zeker tegen de
achtergrond van de nieuwe zaaksbehandeling door de
rechtbank, gaat deze manier van afdoen dit jaar een
belangrijkere rol spelen.
Gemeentelijke mediationpool 10 jaarDe toenmalige directie Juridische Zaken van de
Bestuursdienst heeft in 2001 een begin gemaakt met
het opzetten van een project dat gericht was op de
ontwikkeling van alternatieve geschillenbeslechting.
En met name op mediation in rechtspositionele con
flicten. Is bij het omgaan met conflicten in juridische
procedures escalatie niet ondenkbeeldig, mediation is
juist bedoeld om escalatie te voorkomen, relaties te
herstellen en vaak aanzienlijke kosten te besparen
op juridische steekspellen. Dit initiatief is in oktober
2001 voorgelegd aan het college van B&W, dat op
11 december 2001 met het project heeft ingestemd.
Hiermee is de mogelijkheid geformaliseerd om op
een andere met conflicten om te gaan dan tot dan
gebruikelijk.
Ruim tien jaar later staat mediation, te midden van
een sterk veranderende omgeving, nog steeds stevig
op de kaart. Met dien verstande dat de positionering
nu is: Juridische diensten van de gemeentelijke
Service organisatie. Vanuit Juridische diensten wordt
een pool van mediators aangestuurd die allemaal een
erkende mediationopleiding hebben gevolgd en
werken volgens de reglementen en gedragsregels van
het Nederlands Mediation Instituut. Verder is op hen
het ‘Statuut voor de Interne Mediator bij een
bestuurs orgaan’ van toepassing. Hierdoor kunnen
zij daadwerkelijk autonoom werken.
Mediationtraject
Mediation kan in elk stadium van een geschil plaats
vinden. Dus niet alleen in de fase waarin er nog geen
voor beroep vatbaar besluit is genomen, maar ook
in de bezwaarfase. Als mediation in een bepaalde
situatie een goede uitweg lijkt te bieden om uit een
conflict te komen, dan kan er contact worden
op genomen met de coördinator van de mediationpool
bij Juridische diensten. Deze coördinator bekijkt of er
inderdaad een mediationtraject van de grond kan
worden gebracht. Zo ja, dan wordt de bezwaar
procedure met instemming van partijen opgeschort
voor zolang de mediation loopt. In het geval dat de
mediation niet mocht slagen, wordt de reguliere
bezwaarprocedure voortgezet en afgerond. De pool
heeft in de afgelopen 10 jaar in totaal 109 mediations
uitgevoerd.
50
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
Aanbevelingen om hun werkzaamheden te doen, luidt de aanbeveling
van de commissie.
Stand van zaken Juridische diensten:
In oktober 2011 is bij Toezicht Gebouwen geïnfor
meerd naar de voortgang van deze aanbeveling.
Toezicht Gebouwen reageerde daar als volgt op.
Het nieuwe Bouwbesluit wordt naar verwachting per
1 januari 2012 van kracht. Hierin wordt de verhuur van
kamers gedefinieerd op basis van het aantal woon
eenheden in het pand en niet meer op basis van het
aantal bewoners. Een wooneenheid is hierbij een deel
van de woning (woonfunctie) dat bestemd is voor
afzonderlijke bewoning. Of zoals beschreven in een
ander citaat uit de toelichting op het Bouwbesluit:
‘Kenmerkend voor kamergewijze verhuur is dat ervan
uitgegaan wordt dat betrokkenen hun hoofdverblijf in
de wooneenheid hebben. De brandpreventieve maat
regelen worden dan verplicht gesteld vanaf kamer
gewijze verhuur aan meer dan vier kamers, ongeacht
het aantal bewoners.’
Nu wordt gewerkt aan het aanpassen van de regel
geving met betrekking tot kamergewijze verhuur. Dit
sluit aan op het nieuwe Bouwbesluit. Het houdt het
voorstel in om nadere regels gebiedsquota voor kamer
verhuur 2009 (vastgesteld door college van B&W op
3 februari 2009) te wijzigen. Dat gebeurt als volgt:
■ Het is niet toegestaan in Rotterdam in één woning
woonruimte te verschaffen aan meer dan vier men
sen die niet één huishouden vormen, zonder een
onttrekkingsvergunning voor kamergewijze verhuur.
■ De voorwaarden voor het verkrijgen van een onttrek
kingsvergunning voor kamergewijze verhuur zijn:
De woning dient over voldoende gebruiksopper
vlakte te beschikken, zodanig dat per te huisves
ten persoon minimaal 12 m² gbo beschikbaar is.
De woning dient te beschikken over een inpandige
vluchtroute, die alleen door de bewoners van deze
woning gebruikt wordt.
Binnen het quotum dat geldt voor de wijk of de
deelgemeente waar de woning zich bevindt, is
voldoende ruimte aanwezig voor het afgeven van
de vergunning.
Aanbevelingen jaarverslag
ABC 2010
Bij de behandeling in het college van B&W van de
aanbevelingen die de ABC in haar jaarverslag heeft
gedaan, is afgesproken dat Juridische diensten de
aanbevelingen opneemt met de diensten die het
betreft. En daarover rapporteert.
Kamer I1. Aanbeveling aan de burgemeester Drank en Horecawetvergunningen worden door de
deelgemeente gedaan en de exploitatievergunningen
door de burgemeester. De commissie beveelt aan om
drank en horecawetvergunningen en exploitatie
vergunningen gecombineerd te behandelen.
Stand van zaken Juridische diensten:
Juridische diensten heeft de Directie Veiligheid naar
de voortgang van deze aanbeveling gevraagd. Daar
is als volgt op gereageerd. In de loop van 2012 treedt
de nieuwe Drank en horecawet in werking. De pre
cieze datum is nog onbekend. Het gevolg is dat de
bevoegdheden voor de exploitatievergunning en de
Drank en horecawetvergunning bij de burgemeester
komen te liggen. De Directie Veiligheid bereidt besluit
vorming voor de burgemeester voor en zorgt ervoor
dat besluiten meer op elkaar afgestemd worden.
Zowel inhoudelijk als procesmatig (in tijd). De
bezwaarprocedure voor beide soorten besluiten loopt
bij inwerkingtreding van de wet ook automatisch via
de ABC Blaak, niet meer via de deelgemeentelijke
ABC’s.
Kamer II2. Aanbeveling voor directeur dS+V
Woningonttrekkingszaken
De regelgeving (Huisvestingsverordening Stadsregio
Rotterdam 2006, de Huisvestingsverordening aan
gewezen gebieden Rotterdam en de nadere regels
Gebiedsquota voor kamerverhuur 2009) hanteert
definities. Dit leidt tot onduidelijkheid in de uitvoering.
Inspecteurs moeten concretere instrumenten krijgen
51
Aanb
evelingen
Stand van zaken Juridische diensten:
Stadstoezicht heeft de aanbevelingen van de ABC ter
harte genomen. De dienst is scherper gaan sturen op
een goede opbouw en onderbouwing van de dos
siers. Dit leidde tot een zorgvuldige en weloverwogen
besluitvorming. In 2011 zijn alle bezwaren tegen het
beëindigen van de tijdelijke aanstelling ongegrond
verklaard.
Kamer VI5. Aanbevelingen voor directeur Sociale
Zaken en Werkgelegenheid
Meer communicatie tussen domein Werk en domein
Inkomen
Een betere communicatie en afstemming tussen de
domeinen, dat was de aanbeveling van de commissie
om eventueel ongenoegen en misverstanden te
voorkomen.
Stand van zaken Juridische diensten:
De directie van SoZaWe gaf aan dat de interne
communicatie verbeterd wordt. Door diverse overleg
vormen te organiseren, vergroot dat de betrokken
heid. Ook worden verbeteringen aangebracht in de
procedures rond de overdrachtsmomenten tussen
de domeinen. De commissie heeft nog niet ervaren
dat dit tot betere resultaten leidt. De indruk blijft
bestaan dat de overdracht van informatie tussen de
domeinen verbeterd moet worden.
Brutering
Het voorstel is om voorafgaand aan de brutering met
lijsten te beoordelen of vorderingen aan de voorwaar
den voldoen. Dat zou vele bezwaarschriften kunnen
voorkomen.
Stand van zaken Juridische diensten:
Bij een vordering kan sinds 18 mei 2010 in Socrates
specifiek worden aangegeven om hierbij af te zien van
brutering. Dat heeft de directie van SoZaWe laten
weten. Met lijsten worden de bruteringen per werk
plein en afdeling gecontroleerd. De commissie merkt
op dat dit in 2011 nog niet leidde tot minder bezwaar
schriften gericht tegen de brutering van vorderingen.
Of eventuele afname van deze bezwaren direct ver
band houdt met een onjuiste aanpak bij SoZaWe, de
nieuwe procedure, is onduidelijk. Wat wel uit de cijfers
valt op te maken, is dat er iets minder gegronde zaken
Illegale hennepkwekerijen
Het bewijs dat de huurder niet te traceren is, is bij
hennepzaken over het algemeen te mager. Een ste
viger onderbouwing van bewijs op dit gebied is dan
ook de aanbeveling van de ABC. Met schriftelijke
bewijzen van acties die zijn gedaan.
Stand van zaken Juridische diensten:
In oktober 2011 is bij Toezicht Gebouwen geïnfor
meerd naar de voortgang van deze aanbeveling.
Toezicht Gebouwen heeft daarop als volgt gerea
geerd. Deze aanbeveling wordt niet gedragen door
het cluster Stadsontwikkeling. Toezicht Gebouwen
merkt wel op dat ze bezig zijn met een richtlijn/hand
reiking voor verhuurders of beheerders. Hierin staat
hoe deze partijen een betere invulling kunnen geven
aan goed beheer. De richtlijn wordt uiteindelijk ook
toegankelijk gemaakt.
Kamer IV3. Aanbeveling voor directeur
Publiekszaken Rotterdam Voeg een hardheidsclausule toe voor uitzonderlijke
situaties waar de regelgeving geen ruimte biedt. Dat
was de aanbeveling voor de directeur Publiekszaken.
En wel in het Uitvoeringsbesluit parkeren Rotterdam.
Stand van zaken Juridische diensten:
Op de valreep is eind 2011 het Uitvoeringsbesluit
parkeren Rotterdam 2012 opgesteld. Naast enkele
inhoudelijke en tekstuele wijzigingen en aanvullingen,
bevat het een toevoeging van de hardheidsclausule.
De ingangsdatum was 1 januari 2012. Het nieuwe
besluit kent geen overgangsbepalingen.
Kamer V4. Aanbeveling voor directeur dienst
StadstoezichtHet beëindigen van aanstellingen in tijdelijke dienst
vraagt in het algemeen meer zorgvuldigheid. In prin
cipe kan tot nietverlenging van de aanstelling worden
besloten, wanneer de ambtenaar niet beantwoordt
aan de verwachtingen die het bestuursorgaan stelt en
redelijkerwijs mag stellen. De commissie constateert
dat dossiers die zij onder ogen krijgt, niet zelden
summier zijn en weinig onderbouwd. Om die reden
moest zij dit jaar meerdere malen gegrond adviseren.
Een goede dossieropbouw en motivatie van de beslui
ten bij dit soort ontslag, verdient dan ook aanbeveling.
52
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
Aanbevelingen ABC 2011
Afgelopen jaar is een nieuwe methodiek geïntrodu
ceerd. Deze moet ervoor zorgen dat aanbevelingen al
gedurende het jaar kunnen worden opgepakt. Op die
manier is het mogelijk om verbeteringen sneller door te
voeren. Deze procedure start na de zomerperiode met
de zogenoemde ‘voorlopige aanbevelingen’. Het gaat
om het continue verbeterproces. Per kamer worden
eerst de voorlopige aanbevelingen gegeven en daarna
de definitieve aanbevelingen.
Kamer I1a. Voorlopige aanbeveling voor directeur
Veiligheid
Horecazaken
In bezwaarschriftprocedures is de ABC dit jaar gecon
fronteerd met besluiten waarin artikel 4:5 Awb (buiten
behandeling stellen van de aanvraag) onterecht is
toegepast. Met name in situaties waar het gaat om een
gewijzigde aanvraag.
De ABC beveelt aan om artikel 4:5 Awb alleen toe te
passen in situaties waarvoor het artikel is bedoeld.
Of in situaties waarin sprake is van een onvolledige
aanvraag zonder dat (afdoende) op het verzoek om
aanvulling van de gegevens is gereageerd.
Stand van zaken Juridische diensten:
Door Juridische diensten is geïnformeerd naar de
voorgang van deze aanbeveling. De Directie Veiligheid
heeft als volgt gereageerd. Er zal bij besluitvorming
door de Directie Veiligheid op worden toegezien dat
de aanvraag alleen in voornoemde gevallen buiten
behandeling zal worden gesteld.
1b. Voorlopige aanbeveling voor directeur Veiligheid
Horecazaken
Het opleggen van een last onder dwangsom voor elke
keer dat een specifiek artikel van de APV of een andere
bepaling van paragraaf 2.3 van de APV wordt overtreden.
De ABC beoordeelde een aantal zaken waarbij de last
is opgelegd voor elke keer dat een bepaling van de
APV of een andere bepaling van paragraaf 2.3 van de
APV wordt overtreden.
zijn. Meer worden in stand gelaten in de categorie
‘terugvordering algemeen’, waar ook de bruteringen
onder worden geboekt. In 2012 wordt dit apart
bijgehouden.
Meer communicatie met jongeren
Meer communicatie met de doelgroep jongeren tot
27 jaar. De bezwaarprocedure is vaak te formeel en
jongeren haken af.
Stand van zaken Juridische diensten:
Bovenstaande aanbeveling was gericht aan het secre
tariaat van de commissie. Het komt regelmatig voor
dat een bezwaarschrift gericht tegen een besluit van
het Jongerenloket niet voldeed aan de vereisten van
artikel 6:5 Awb. Van de mogelijkheid om zo’n verzuim
te herstellen, maakten jongeren opvallend weinig
gebruik. Deze doelgroep is dit jaar schriftelijk en telefo
nisch benaderd voor een uitleg wat nodig is om een
bezwaarschrift in behandeling te nemen. Het resultaat:
minder nietontvankelijk verklaringen van bezwaar
schriften die zijn ingediend door deze doelgroep.
53
Aanb
evelingen
aard. Of deze laatste categorie in het nieuwe arrange
ment overeind blijft, moet nog worden beoordeeld.
Aanbeveling aan de burgemeester De ABC beveelt aan het bereik van de last te beper
ken tot overtredingen van het specifieke artikel van
de APV. Voor een aanvulling van de zinsnede uit het
dictum van het besluit ‘of een andere bepaling van
paragraaf 2.3. van de APV’ is volgens de ABC geen
plaats op het moment dat daarvoor onvoldoende
feitelijke grondslag aanwezig is.
Kamer II2a. Voorlopige aanbeveling voor directeur
StadsontwikkelingRisico van niet aangetekende brieven zonder verzend
registratiesysteem met betrekking tot Wabozaken.
De ABC wordt in toenemende mate geconfronteerd
met niet aangetekende verzonden brieven/besluiten
door het cluster Stadsontwikkeling. Die worden het
claster fataal in de bezwaarfase. In meerdere gevallen
is het voorgekomen dat een omgevings vergunning
van rechtswege is verleend, omdat de ontvangst van
brieven/besluiten door bezwaarmakers werd ontkend
en waarbij het cluster de verzending van deze brie
ven/besluiten niet kon aantonen.
Stand van zaken Juridische diensten:
Over deze voorlopige aanbeveling heeft overleg
plaatsgevonden met het hoofd Bureau Omgevings
vergunning, dat aangaf dat hij slechts als alternatief
ziet om alles aangetekend te versturen. De kosten
daarvan wegen niet op tegen de opbrengsten. Het
probleem heeft de aandacht en Bureau Omgevings
vergunning onderzoekt verschillende mogelijkheden.
Daarbij blijft het voor het bureau de vraag of een en
ander tot een betaalbare oplossing leidt.
2b. Aanbeveling voor directeur Stadsontwikkeling
De ABC beveelt Bureau Omgevingsvergunning aan
om besluiten of brieven, waarin binnen een fatale
termijn om gegevens wordt verzocht, aangetekend te
verzenden. Of om een postverzendregistratiesysteem
te hanteren.
De ABC oordeelt dat het bereik van de last beperkt
dient te blijven tot overtredingen van het specifieke
artikel van de APV. Voor een aanvulling van de zin
snede uit het dictum van het besluit ‘of een andere
bepaling van paragraaf 2.3. van de APV’ is volgens de
ABC geen plaats. Hiervoor is onvoldoende feitelijke
grondslag aanwezig. In de zaken die de ABC onder
ogen kreeg, is de commissie van mening dat niet kon
worden geoordeeld dat de kans bestaat dat
bezwaarde in de toekomst de overige bepalingen van
paragraaf 2.3 van de APV overtreedt. Volgens de ABC
dient de zojuist genoemde zinsnede uit het dictum te
komen vervallen.
Stand van zaken Juridische diensten:
Door Juridische diensten is geïnformeerd naar de
voorgang van deze aanbeveling. De Directie Veiligheid
heeft als volgt gereageerd.
Het gaat om APVbepalingen die de Directie Veiligheid
in een besluit meeneemt en die iets zeggen over de
wijze van exploitatie. Het standpunt van de Directie
Veiligheid: overtredingen van gelijke aard (dus uit
paragraaf 2.3) worden meegenomen in de stapeling.
Concreter moet gedacht worden aan sluitingstijden,
aanwezigheidsplicht, gewijzigde vorm en illegale
uitbreiding exploitatie.
Tussen overtreding van bepalingen uit deze paragraaf
van de APV die een potentieel gevaar opleveren voor
de openbare orde, en het niet getuigen van adequaat
ondernemerschap, zit verschil. Die nuance moet
worden aangebracht. Bepalingen van meer admini
stratieve aard zijn de aanwezigheid van een raamkaart
voor het raam en de aanwezigheid van de vergunning
in de inrichting. De Directie Veiligheid zou het ook
disproportioneel achten als een aantal keren buiten de
tijden exploiteren leidt tot een last onder dwangsom,
waarbij vervolgens het ontbreken van een raamkaart
als derde constatering tot intrekking leidt. Tot op
heden is het niet voorgekomen. Mocht dit wel zo zijn,
dan beoordeelt de Directie Veiligheid de constatering
op haar eigen merites en kan de directie afwijken van
het beleid.
In de nieuwe horecanota en het handhavingsarrange
ment wordt gekeken of een onderscheid moet worden
gemaakt tussen overtredingen met potentieel gevaar
voor openbare orde en het niet getuigen van adequaat
handelen versus bepalingen van meer administratieve
54
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
gesproken zorgen van de ABC heeft het Jongeren
loket dit punt voor de zomer 2011 al voortvarend
opgepakt. De ABC stelt met genoegen vast dat de
situatie inmiddels is verbeterd.
2. Het ontbreken van vertegenwoordiging in de hoor
zitting is nog altijd betreurenswaardig. Naar aan
leiding van signalen van de ABC is terughoudend
heid in het inroepen van vertegenwoordiging in de
samenwerkingsovereenkomst Juridische diensten
en SoZaWe opgenomen. Wel is het mogelijk om
vertegenwoordiging, in zaken waarin dat duidelijk
een meerwaarde heeft, in te roepen. Over de eerste
gevallen waarin dit aan de hand was, waardeerde
de ABC positief. Het verzoek van de ABC richt zich
niet zozeer op professionele vertegenwoordiging.
Het gaat er meer om in voorkomende gevallen
medewerkers van het werkplein op te kunnen
roepen om ter zitting uit te laten leggen hoe iets
precies is gegaan. Hier is niet in voorzien.
3. De verslaglegging van afgelegde huisbezoeken is
volgens de ABC vaak te gekleurd. En zo samen
gevat dat de feitelijke situatie er niet meer uit op
valt te maken. Terwijl een goed feitelijk verslag van
de waarneming onontbeerlijk is voor een goede
weging en een goed advies. In een reactie gaf
SoZaWe aan dat het intern opleidings centrum
specifieke trainingen geeft voor de wijze waarop de
verslaglegging van huisbezoeken dient te gebeu
ren. Het aantal medewerkers dat op huisbezoek
gaat, is de afgelopen periode afgenomen. Hierdoor
is de doelgroep nog beter te bereiken. Naar ver
wachting verbetert dit de kwaliteit.
Het verzoek is om feedback van Juridische dien
sten en de ABC op de kwaliteit van de verslag
legging in concrete casussen. Zo kan nog beter
worden ingezoomd.
De vraag kan wel worden gesteld of het aantal
verslagen dat in bezwaar langskomt, representatief
is voor de kwaliteit in het algemeen.
4. De ABC beveelt aan om zorgvuldig om te gaan met
de spelregels die opgaan voor het inleveren van
stukken. Zeker nu het beleid op inhoud en spelre
gels strakker wordt. Aan de balie op de werkpleinen
en bij afdelingen van SoZaWe wordt niet altijd een
bevestiging van ontvangst gegeven. Dit leidt op
de hoorzitting vaak tot een bewijstechnisch
Kamer IV 3. Aanbeveling voor alle diensten
Subsidiezaken
Het is de ABC onlangs opgevallen dat niet iedere
dienst een gespreksverslag maakt van de overleggen
met de subsidieontvangers. De commissie beveelt
met klem aan om in alle gevallen een verslag te
maken van het gesprek of de gesprekken met de
(potentiële) subsidieontvanger. Vooral met het oog
op eventuele beëindiging of vermindering van de
subsidie.
Kamer V 4. Aanbeveling voor alle diensten
Aanbeveling 4A
De ABC blijft bij de aanbeveling, maar nu voor alle
diensten, dat het beëindigen van tijdelijke aan
stellingen meer zorgvuldigheid vraagt. Door de
be zuinigingsmaatregelen vorig jaar zijn veel tijdelijke
aanstellingen beëindigd. De commissie constateerde
meerdere malen dat dossiers die zij onder ogen kreeg,
summier zijn en weinig onderbouwd. De commissie
ziet ook graag meer individualisering.
Aanbeveling 4B
De commissie constateert dat diensten tijdens de
hoorzitting vaak alleen zijn vertegenwoordigd door
een personeelsadviseur. Met name bij beoordelingen,
maar ook bij ontslag en disciplinaire zaken is aan
wezigheid van een leidinggevende van groot belang.
Voor een goede heroverweging is het gewenst dat
degene die bij de voorbereiding van het besluit
betrokken is geweest, ook aanwezig is tijdens de
hoorzitting. De commissie beveelt de diensten dan
ook aan zich bij hoorzittingen niet alleen te laten
vertegenwoordigen door een ervaren personeels
adviseur, maar ook door de betrokken
leidinggevenden.
Kamer VI5a. Voorlopige aanbevelingen voor
directeur Sociale Zaken en Werkgelegenheid
1. Bij het Jongerenloket worden in veel dossiers niet
alle stukken aangetroffen. De dossiers zijn vaak
onvindbaar of onvolledig. Ook door de uit
55
Aanb
evelingen
Aanbeveling 4
Kijk kritisch of de verstrekking van huishoudelijke
verzorging door middel van een persoonsgebonden
budget aan stringentere regels kan worden gebonden.
Dit moet leiden tot een betere verantwoording en
minder terugvorderings besluiten. Zo luidt een aan
beveling op het terrein van de Wmo.
on mogelijke situatie. Terwijl de overtuiging er soms
wel is dat bezwaarmaker de waarheid spreekt over
dat wat diegene op een bepaalde datum heeft
ingeleverd. Om dit in de toekomst te voorkomen,
beveelt de ABC aan om standaard (en dus altijd)
het inleveren van stukken te bevestigen met een
brief voor ontvangst. Met een aantekening welke
stukken wanneer zijn ingeleverd.
Stand van zaken Juridische diensten:
Als reactie op deze voorlopige aanbeveling is
het verstrekken van een ontvangstbevestiging
op genomen in de servicenormen van SoZaWe. Op
een standaard formulier kan de medewerker exact
aankruisen welk soort document(en) de burger heeft
ingeleverd. In een vrije ruimte kunnen andersoortige
documenten worden vermeld. Feedback vanuit
bezwaar kan aanleiding zijn om gericht meer aan
dacht in de uitvoering te vragen.
5b. Aanbevelingen voor directeur Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Aanbeveling 1
Als het gaat om de aanbeveling die al in 2010 aan
SoZaWe gedaan was, meer communicatie tussen
domein Werk en domein Inkomen, heeft de ABC nog
steeds de indruk dat de overdracht van informatie
tussen de domeinen verbetering nodig heeft. Om die
reden beveelt zij dit nogmaals aan.
Aanbeveling 2
De ABC is verheugd over de mogelijkheid dat
vertegen woordiging door SoZaWe weer in enkele
zaken mogelijk is. Toch beveelt zij uitbreiding van
deze mogelijkheid aan. Daarnaast richt het verzoek
van de ABC zich niet zozeer op professionele ver
tegenwoordiging. Het gaat er meer om dat in voor
komende gevallen medewerkers van het werkplein
opgeroepen kunnen worden om ter zitting uit te
leggen hoe iets precies is gegaan.
Aanbeveling 3
Zie erop toe dat de servicenormen worden
ge hanteerd bij het in ontvangst nemen van stukken en
verstrek een gespecificeerde ontvangstbevestiging.
Dat beveelt de ABC SoZaWe aan.
56
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
CijfersDe input van bezwaarschriften over 2011 bedroeg
ongeveer 440, uiteenlopend in aantallen van 4 voor
Pernis tot 100 voor deelgemeente Feijenoord. Andere
uitschieters zijn Charlois met ongeveer 75 bezwaar
schriften en Noord met circa 65 bezwaarschriften.
De overige deelgemeenten zaten hier voornamelijk
onder. Wat onderwerp betreft, kende omgevingsrecht
de meeste bezwaarschriften: zo’n 160. De onderwer
pen binnen het omgevingsrecht waren bijvoorbeeld
verkeersbesluiten en sloop en kapvergunningen.
Zo’n 50 bezwaarschriften waren hennepgerelateerd,
43 bezwaarschriften hadden betrekking op bestuurs
dwang of dwangsommen.
De output van bezwaarschriften bedroeg ook zo’n
440 bezwaarschriften. Hiervan waren 70 zaken
(kennelijk) gegrond en 74 ingetrokken. Hiervan zouden
24 gegrond zijn geweest. Nietontvankelijk waren
16 bezwaarschriften, omdat volledig tegemoet was
gekomen aan de bezwaren. Verder waren 75 zaken
nietontvankelijk, omdat niet was voldaan aan de
voorwaarden die de Algemene wet bestuursrecht
stelt. Van de overige zaken waren er 165 ongegrond,
22 buiten behandeling gesteld en 16 doorgezonden
naar andere instanties.
De werkvoorraad bedroeg aan het eind van 2011
ongeveer 75 zaken. Het overgrote deel had betrekking
op omgevingsrecht en een aanzienlijk gedeelte op
subsidies. Het aantal beroepszaken in 2011 was circa
90, variërend van 1 van Delfshaven tot 21 bij deel
gemeente Noord. Naast zaken in relatie tot hennep
teelt, ging dit opnieuw over vooral omgevings
vergunningen en dwangsommen van allerlei aard.
Subsidie en aanbestedingDe overgang tussen het verstrekken van subsidies
naar het aanbesteden vorig jaar viel bij een aantal
deelgemeenten op. Het gaat vooral om structurele
subsidies voor welzijnswerk. Enkele deelgemeenten
zijn inmiddels overgegaan tot aanbesteden, waarbij
de bestaande (subsidie)relaties kunnen intekenen.
Andere deelgemeenten hebben laten weten dat
subsidies worden stopgezet in aanloop naar een
Net als in voorgaande jaren verrichtte Juridische
diensten ook in 2011 werkzaamheden voor de deel
gemeenten. Het gaat om de behandeling van
bezwaarschriften en in enkele gevallen het leveren van
een huisjurist. Dat laatste speelde in Feijenoord,
Rozenburg, Hoogvliet en Hoek van Holland. Ook gaf
Juridische diensten op verzoek juridisch advies aan
de deelgemeenten over uiteenlopende onderwerpen
en vertegenwoordigde deelgemeenten in
beroepszaken.
De dienstverlening verschilde per deelgemeente,
afhankelijk van de gemaakte afspraken. Zo werden
in 9 van de 14 deelgemeenten bezwaarschriften
be handeld. Voor de eigen bezwaarschriftencommissie
en voor de Algemene Bezwaarschriftencommissie.
Bij de deelgemeente Overschie werden alle voor
komende bezwaren ambtelijk gehoord door een
juridisch adviseur van Juridische diensten. Dit tot
tevredenheid van beide partijen. Het dagelijks bestuur
van de deelgemeente Overschie had nadrukkelijk de
wens om bezwaarmakers te horen zonder aanwezig
heid van de dienst en vertegenwoordigers van de
deelgemeente. Dat vereiste een andere aanpak van
de juridisch adviseur van Juridische diensten. Deze
adviseur bracht zelf advies uit aan het dagelijks
bestuur, na raadpleging van de betrokken partijen en
andere beschikbare bronnen. Kwamen bij het horen
nieuwe feiten naar voren, dan werden deze terug
gekoppeld aan de betrokken dienst(en).
HorenDeze manier van horen betekende ook dat de juri
disch adviseur tijdens de hoorzitting gebruikmaakte
van opnameapparatuur. De adviseur installeerde en
bediende die zelf. De geluidsopname was ter onder
steuning van de verslaglegging van de hoorzitting.
Zo kon de medewerker zich volledig concentreren op
de zitting. Een niet geheel nieuwe manier van werken
in 2011 overigens. Bij enkele deelgemeenten, zoals
Rozenburg en Hoogvliet, werd al op een vergelijkbare
manier gebruikgemaakt van de aanwezige apparatuur.
Deelgemeenten
57
Deelgem
eenten
nieuwe aanbesteding. Dat laatste heeft te maken met
de verplichting dat de subsidierelatie werkzaamheden
af kan bouwen. Met personele gevolgen en de ver
plichtingen en contracten die de subsidieontvanger is
aangegaan voor zijn taken moet wel rekening worden
gehouden.
Van rechtswege verleende omgevingsvergunningen
Bezwaarprocedures die betrekking hadden op van
rechtswege verleende omgevingsvergunningen. Ook
die sprongen in het oog vorig jaar. De Wet algemene
bepalingen omgevingsrecht (Wabo) bepaalt dat
re guliere omgevingsvergunningen van rechtswege
verleend worden als niet binnen de gestelde termijn
van acht weken op de aanvraag is beslist. In de
reguliere voorbereidingsprocedure geldt een beslister
mijn van acht weken (eenmaal met zes weken te
verlengen). Wordt deze overschreden, dan wordt de
omgevingsvergunning verleend. Deze vergunning
verlening van rechtswege wordt ook wel Lex Silencio
genoemd. Bij onvoldoende bewaking van deze termij
nen en het niet tijdig verlengen van die termijn,
bestaat het risico dat de omgevingsvergunning van
rechtswege wordt verleend. Enkele deelgemeenten
hebben de gevolgen hier al van ondervonden. Al
behandelt het cluster Stadontwikkeling de aanvragen
voor de omgevingsvergunningen, de deelgemeente
op wiens grondgebied de vergunning betrekking
heeft, is toch eindverantwoordelijk. Ook hebben
deelgemeenten een rol in de bewaking van termijnen.
Tot slotNet als in 2010 stond in 2011 de afbouw van sub
sidies hoog op de agenda. Vermoedelijk wordt dit het
komende jaar verder doorgezet. In het voorjaar zijn de
subsidies voor 2012 vastgesteld, naar verwachting
stijgt het aantal van 10 bezwaarschriften subsidies
nog in voorraad.
58
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011 ‘Onze nieuwe
werkwijze past binnen pleidooi van informele overheid’
Peter Santema
59
Onze nieuw
e werkw
ijze past b
innen pleid
ooi van informele overheid
Peter S
antema‘Onze nieuwe
werkwijze past binnen pleidooi van informele overheid’
Peter Santema is voor zijn werk
veel onderweg. Zeker sinds hij
naast zijn functie van sectorvoor
zitter bestuursrecht bij de recht
bank Rotterdam, waarnemend
sectorvoorzitter publiekrecht van
de rechtbank Dordrecht is. Hij zit
er niet mee, zegt hij. “Ik vind het
juist fijn om onderweg te zijn. Het
is een moment van rust tussen de
vele besprekingen in.”
Het zijn turbulente tijden voor de
rechtspraak in Nederland. In
Rotterdam en Dordrecht staat er
naast alle veranderingen en
be zuinigingen, een fusie op stapel.
Een omvangrijke operatie die grote
gevolgen heeft voor de medewer
kers. 758 in Rotterdam en 204 in
Dordrecht. De nieuwe rechtbank
Rotterdam moet in oktober een feit
zijn. Peter houdt echter rekening
met een kleine vertraging. “Dat is
niet uitzonderlijk bij zulke grote
operaties. En eerst moet de Eerste
Kamer het voorstel nog goed
keuren. Ik verwacht dat de nieuwe
organisatie 1 januari 2013 echt
staat.”
GriffierechtenTot het zover is, zijn er genoeg
zaken die Peters aandacht vragen.
Zoals de voorbereidingen die
getroffen moeten worden voordat
het kabinet een definitief besluit
neemt over het verhogen van de
griffierechten. Hij vindt het onbe
grijpelijk en onverstandig.
“Betaalde je eerst 40 euro, dat
wordt nu in veel gevallen 400 euro.
Als je de procedure wint, krijg je
dat terug. Maar je neemt als burger
wel een risico. Bovendien moet je
altijd eerst zelf het bedrag betalen.
De rechtbanken maken zich ernstig
zorgen over de rechtsbescherming
in ons land. Veel mensen zullen
door deze verhoging wel twee
keer nadenken voordat ze naar
de rechter stappen. En dat kan
volgens mij niet de bedoeling zijn.”
Bij de rechtbank Rotterdam is
vanwege de kabinetsplannen
inmiddels ook een vacaturestop
ingesteld. “Als er minder zaken
zijn, betekent dat automatisch
minder werk. We houden daar nu
al rekening mee. Daarom huren we
medewerkers tijdelijk in als dat
nodig is, om ons personeelsbe
stand zo flexibel mogelijk te
houden.”
Minder zakenHet lijkt tegenstrijdig, gezien de
stijging van het aantal bezwaar
schriften dat de Algemene
Bezwaarschriftencommissie in
2011 ontving. Dat aantal was
hoger dan ooit. Afgelopen jaar
werden er 12.143 bezwaren
Te traag en te formeel. De onvrede over de bestuursrecht-
spraak loog er niet om. Ook zou een gang naar de recht-
bank niet altijd leiden tot een definitieve oplossing van
het geschil. De rechtbank heeft zich deze kritiek aan-
getrokken en werkt sinds kort volgens de zogenoemde
nieuwe zaaksbehandeling. Peter Santema van de recht-
bank Rotterdam en Dordrecht: “We gaan veel meer in
gesprek met partijen en stellen ons minder formeel op.”
60
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
in gediend. Dat is 20 procent meer
ten opzichte van het jaar daarvoor.
“Ja, je zou dus ook een stijging
van het aantal zittingen bij de
rechtbank verwachten. Maar wij
weten nu al dat dat niet zo zal
zijn.”
OnvredeDe bestuursrechtspraak heeft
nogal wat kritiek te verduren
gekregen. Zo duurde het te lang
voordat zaken op zitting kwamen,
was de benadering te formeel en
leidde een gang naar de rechtbank
niet altijd tot een definitieve oplos
sing van een geschil. Deze lande
lijke onvrede heeft ertoe geleid dat
de rechtbank sinds oktober op een
andere manier werkt, de zoge
noemde nieuwe zaaksbehandeling.
“Het komt erop neer dat zaken
eerder op de zitting worden
geplaatst”, legt Peter uit. “Kon het
voorheen wel een jaar duren
voordat een zaak werd behandeld,
nu streven we ernaar om dat na
dertien weken te doen. Ander
belangrijk punt is dat de rechtbank
ook kijkt naar wat er achter een
probleem of geschil schuilgaat. En
of daar wellicht een oplossing voor
het probleem ligt. We gaan veel
meer in gesprek met partijen en
stellen ons minder formeel op. Dat
past binnen het pleidooi van de
ombudsman dat iedereen gebaat
is bij een informele overheid.”
Deze nieuwe werkwijze heeft voor
de Algemene Bezwaarschriften
commissie geen directe gevolgen,
zegt Peter. “Behalve dan dat wij
eerder van de gemeente de stuk
ken aangeleverd moeten krijgen,
omdat de zaken al na dertien
weken voor de rechtbank komen.
We merken dat dat nog niet altijd
lukt.”
Zo’n drie jaar geleden nodigde
Peter de ABC uit op de rechtbank.
Hij heeft daar goede herinneringen
aan. “Tijdens die kennismaking
hebben we uitvoerig over elkaars
rollen gesproken. Dat heeft over en
weer tot meer inzichten geleid.
Bestuursrechters kijken vooral naar
de rechtmatigheid. Je stapt pas
naar de rechtbank als er geen
andere oplossing meer mogelijk is.
Terwijl de ABC veel meer de ruimte
heeft om ook naar andere aspec
ten van een zaak te kijken. Ze
moesten hun taakopvatting ruimer
nemen, gaven mijn collega’s
destijds aan. En daar waren ze het
mee eens. De rechtbank zoekt die
ruimte nu ook wat meer op met de
nieuwe zaaksbehandeling. Dat
betekent overigens niet dat wij het
werk van de ABC nog eens dunne
tjes overdoen. Wij komen immers
pas aan het eind van de rit.”
TelefoontjePeter hoopt dat de ABC zich ook
minder formeel gaat opstellen. “Ik
krijg dat nog steeds te horen van
mensen. Dat de ABC vaak te
formeel is en dat ze daar een
slecht gevoel aan hebben overge
houden. Dat is echt jammer. Want
een telefoontje of een persoonlijk
gesprek kan er vaak al toe leiden
dat een bezwaar wordt ingetrok
ken. En eigenlijk zou de rechtbank
niet nodig moeten zijn. Het is veel
beter voor alle partijen als ze er zelf
uitkomen en niet naar de rechter
hoeven te gaan.”
‘Je stapt pas naar de rechtbank als er geen andere
oplossing meer mogelijk is’
61
Jaarverslag 2011A
lgemene B
ezwaarschriftencom
missie R
otterdam
Na de bezwaarschriftprocedure kan de weg
naar de beroepsprocedure worden bewandeld.
De rechterlijke uitspraken zijn soms weer
leerpunten voor de bezwaarschriftenprocedure.
En leert ons deze kritisch tegen het licht te
houden.
Geschillen bij de rechter
62
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
gewijzigd en op 22 februari 2011 in werking getreden.
Bij wijziging van de Huisvestingsverordening over
woog het dagelijks bestuur van de Stadsregio
Rotterdam uitdrukkelijk de wens om geschillen over
beslissingen inzake urgentie en woonruimtetoewijzing
langs publiekrechtelijke weg te bewandelen.
Dergelijke geschillen zijn voor betrokkene laag
drempelig. Ook het wetsvoorstel voor de nieuwe
Huisvestingswet gaat uit van uitsluitend publiek
rechtelijke beslissingen over urgentie en woonruimte
toewijzing.
Op 14 juli 2011 heeft de rechtbank Rotterdam zich
onbevoegd verklaard om kennis te nemen van het
geschil in een zaak waarbij de gewijzigde Huis
vestingsverordening van toepassing was. Tegen die
uitspraak is verzet gedaan. Op 9 augustus 2011 heeft
de voorzieningenrechter van de rechtbank Rotterdam
in haar uitspraak overwogen dat de SUWR op grond
van de gewijzigde Huisvestingsverordening dient te
worden aangemerkt als een bestuursorgaan in de zin
van de Algemene wet bestuursrecht. En heeft de zaak
Zeefwerking en beroepszakenAls iemand het oneens is met een uitspraak op een
bezwaarschrift, dan kan diegene in beroep gaan bij
de rechtbank. In 2011 gebeurde dat in 8,2% van de
gevallen (zeefwerking 91,8%). Dat is een verbetering
ten opzichte van het voorgaande jaar: in 2012 werd in
9,3% van de gevallen beroep ingesteld (zeefwerking
90,7%).
De rechter stelde in 77% van de beroepszaken de
gemeente in het gelijk. Dat ligt een stuk hoger dan
voorgaande jaren, toen dat percentage onder de 70%
lag.
Een belangrijke verklaring voor deze stijging staat al in
het jaarverslag 2010 van de ABC: de overgang naar
een nieuw registratiesysteem in 2010 waardoor zaken
eenduidig worden geregistreerd.
Ondanks de stijging van het aantal bezwaarschriften
met zo’n 20%, laten beide resultaten zien dat de
kwaliteit bij de bezwaarafhandeling op hetzelfde
niveau blijft als voorgaande jaren.
Zeefwerking & percentage beroepszaken waarbij de gemeente in gelijk wordt gesteld
Totaal kamer I-VI 2008 2009 2010 2011
zeefwerking bezwaarprocedure 92,8% 91,8% 90,7% 91,8%
% beroepszaken dat stand houdt bij de rechtbank 68% 69% nb (81%) * 77%
* Dit percentage ziet alleen toe op de in het nieuwe systeem geregistreerde zaken.
Uitgesplitst naar Wwb en Awb-overig
Wwb 2010 2011
zeefwerking bezwaarprocedure 90,9% 90,7%
% beroepszaken dat stand houdt bij de rechtbank nb (86%) 79%
Awb-overig 2010 2011
zeefwerking bezwaarprocedure 90,3% 93,8%
% beroepszaken dat stand houdt bij de rechtbank nb (76%) 74%
SUWR bestuursorgaan?De afdeling Bestuursrecht van de Raad van State
bepaalde op 12 januari 2011 dat de Stichting
Urgentie bepaling Woningzoekenden Rijnmond
(SUWR) wat betreft het beslissen op aanvragen om
urgentieverklaringen, geen bestuursorgaan is in de zin
van de Algemene wet bestuursrecht. De rechtbank
was dus onbevoegd om kennis te nemen van het
bij haar ingestelde beroep.
Naar aanleiding van de uitspraak is de Huisvestings
verordening Stadsregio 2006 op 2 februari 2011
dan ook inhoudelijk behandeld. De rechtbank heeft op
24 november 2011 het verzet gegrond verklaard en
bepaald dat het onderzoek in die zaak wordt voort
gezet. In 2011 zijn er 19 beroepzaken bij Juridische
diensten binnengekomen van de SUWR. Deze zaken
worden vooralsnog via de bestuursrechter afgehan
deld waarbij P&A optreedt namens de SUWR. Het zal
nog enige tijd duren voordat bekend is wat de af deling
Bestuursrecht van de Raad van State van de nieuwe
wijziging vindt.
63
Geschillen b
ij de rechter
WWB en de bezuinigingenDoor de bezuinigingen heeft de dienst SoZaWe haar
werkwijze op bepaalde onderdelen aangepast en
aangescherpt. Een van de aanpassingen is de
in voering van de inspanningsverplichting. Iedere
Rotterdammer die zich meldt voor een bijstands
uitkering, krijgt van SoZaWe eenzijdig de inspannings
verplichting opgelegd.
Die verplichting ligt vast in een inspanningsplan.
De aanvrager krijgt na de meldingsdatum vier weken
de tijd om een aantal zaken te regelen. Denk aan
kinderopvang, inschrijven bij uitzendbureaus en het
solliciteren op vacatures. Na het verstrijken van deze
termijn kan de aanvrager zich opnieuw melden en
wordt de inspanningsperiode beoordeeld. Pas na het
verstrijken van deze periode kan de aanvrager in
aanmerking komen voor een bijstandsuitkering. Is de
inspanningsverplichting niet (voldoende) nagekomen,
dan wordt een maatregel overwogen.
Baan vinden
Een baan vinden zodat hij of zij geen beroep hoeft
te doen op bijstand, dat is het doel van deze inspan
ningsperiode. De aanpak leidde tot een toename van
het aantal ontvangen ingebrekestellingen. Deze
komen voornamelijk binnen bij Juridische
diensten/P&A en worden zo spoedig mogelijk door
gestuurd naar SoZaWe. Volgt op een aanvraag niet
tijdig een beslissing (binnen 8 weken), dan kan een
ingebrekestelling worden gedaan. Hierna heeft de
dienst nog twee weken tijd om alsnog te beslissen
op de aanvraag.
Op enkele uitzonderingen na is dit steeds binnen
twee weken gebeurd. Anders wordt een dwangsom
verbeurd. Over de vraag of de inlassing van een
inspannings periode rechtmatig is, daar heeft tot op
heden nog geen rechter zich over hoeven uitspreken.
64
Algem
ene Bezw
aarschriftencomm
issie Rotterd
amJaarverslag 2011
Overzicht ABC Algemene Bezwaarschriftencommissie Voorzitter De heer mr. H. F. Th. Pennarts
Kamer I VoorzitterDe heer mr. H.F.Th. Pennarts
Plaatsvervangend voorzitterDe heer mr. G.A. Dorsman
De heer Th. Woudenberg
LidDe heer Th. Woudenberg
De heer A. Mosch (raadslid Leefbaar Rotterdam)
De heer drs. P.J. Verveen (raadslid D ’66)
Plaatsvervangend lidDe heer mr. N. van Eck
De heer mr. A.B. Engberts
De heer mr. drs. J. Prieëlle
Kamer II VoorzitterDe heer P.J.H.M. van Dijk
Plaatsvervangend voorzitterDe heer mr. drs. C.O.W. Dubbelman
Mevrouw ir. E.J. Groosman van den Brandhof
De heer mr. G.A. Dorsman
Mevrouw mr. M.A.E. in ‘t Veld
LidDe heer mr. drs. C.O.W. Dubbelman
De heer J.C. Siemons
De heer mr. drs. J. Prieëlle
Kamer III Voorzitter De heer mr. drs. J. de Priëlle
Plaatsvervangend voorzitterDe heer mr. D.C. Vissers
De heer Th. Woudenberg
De heer mr. drs. C.O.W. Dubbelman
Mevrouw mr. drs. E.D.M. Knegt (tot september 2011)
LidDe heer mr. D.C. Vissers
De heer mr. J. Velthuizen
Mevrouw mr. G.E. de Jong
Kamer IVVoorzitterDe heer mr. J.D. Wiersma
Plaatsvervangend voorzitterDe heer Th. Woudenberg
De heer mr. drs. C.O.W. Dubbelman
De heer mr. F.W. van der Dussen
De heer O.A. Dijkstra
LidDe heer mr. J.W.M. Velthuizen
Mevrouw mr. G.E. de Jong
De heer J.C.M. Soijer
De heer mr. drs. C.O.W. Dubbelman
Plaatsvervangend voorzitterDe heer mr. Th.J. van Tienen
Plaatsvervangend lidMevrouw mr. O.A.M. Floris
Kamer VVoorzitterDe heer F.J. van der Heijden
Plaatsvervangend voorzitter De heer mr. J.M. van der Stel
De heer drs. L.T. van Ravenhorst Ph.D.
Mevrouw mr. I.M.C.V.T. Kiebert
De heer Th. Woudenberg
LidDe heer mr. N. van Eck
De heer mr. Th.J. van Tienen
De heer mr. B. Engberts
De heer G.W.M. Geraedts
Mevrouw mr. N. Graafland
Plaatsvervangend lid
De heer mr. J.A. Sureveen
De heer mr. J.W.M. Velthuizen
Kamer VIVoorzitterMevrouw mr. E.L. Kuijper
Plaatsvervangend voorzitter De heer mr. drs. C.O.W. Dubbelman
Mevrouw drs. M.J. van RavesteynKramer
De heer F.J. van der Heijden
De heer mr. J.M. van Stel
De heer drs. L.T. van Ravenhorst Ph.D.
Mevrouw mr. I.M.C.V.T. Kiebert
De heer mr. Th.J. van Tienen
De heer R.A. Motta
Mevrouw mr. drs. E.D.M. Knegt (tot september 2011)
Lid De heer drs. R.H. Maasdam
De heer mr. D.C. Vissers
Mevrouw mr. M. LintZwagemakers
Mevrouw mr. R.A. Badal (tot juni 2011)
De heer H. Lengkeek
Mevrouw L.H.M. Kruse
Mevrouw mr. O.A.M. Floris
Mevrouw D.K. van der Marel
De heer H.A. Sonius
De heer mr. J.A. Sureveen
Mevrouw mr. R. Gainda
Mevrouw A. van Oosten
Mevrouw J. Strörmann
Plaatsvervangend lidDe heer G.W.M. Geraedts
Het jaarverslag 2011 van de ABC Rotterdam is een uitgave van Juridische diensten,
onderdeel van de Servicedienst van de gemeente Rotterdam.
Postadres Postbus 1011, 3000 BA Rotterdam
Advies en redactie Communicatiediensten, Claudie Post en Marsha Correljé
Eindredactie en coördinatie Theresia Soenveld en Marko Stupar
Fotografie © Arnoud Verhey, Rotterdam
Ontwerp en productiebegeleiding Identity Design, bv Rotterdam
Drukwerk MediaCenter Rotterdam
Oplage 400
april 2012
InhoudVoorwoord 2Meer door minder
Resultaten 2011 4 Binnengekomen en afgehandeld 4 Wettelijke afhandeltermijnen 4 Dwangsom bij niet tijdig beslissen 5 Trend uitkomst bezwaarprocedures 5 Burgertevredenheid 5
Interview Arjan van Gils, gemeentesecretaris Rotterdam: 6“We zijn gas blijven geven met de file in zicht”
Bezwaarschriftenbehandeling Kamer I 9
Kamer II 14
Kamer III 19
Interview Peter Hanenberg van het AdvokatenKollektief Oud-Charlois: 20“Soms zit het gewoon tegen in iemands leven”
Kamer IV 23
Kamer V 28
Interview Luc Severijnen, directeur bij Sociale Zaken en Werkgelegenheid: 32“Ondanks je problemen, ga je aan de slag”
Kamer VI 35
De kamers vergeleken 40Contrairprocedure 42
Interview P&O-adviseur Conny Wismeyer: 44“Alsof je in een slechte film zit”
Ontwikkelingen 47Aanbevelingen 50Deelgemeenten 56
Interview Peter Santema (Rechtbank Rotterdam en Dordrecht) 58“Onze nieuwe werkwijze past binnen pleidooi van informele overheid”
Geschillen bij de rechter 61
Overzicht ABC 64