ACİL HAVA YOLU YÖNETİMİ

İnt. Dr. NUMAN TALHA GÜRDAL

ACİL HAVAYOLU YÖNETİMİ

Acil Hastaya Yaklaşım

Havayolu Solunum Dolaşım-Kalp

(Airway) (Breathing)(Circulation)(Airway) (Breathing)(Circulation)

A B C

OKSİJEN

Üst Havayolu Anatomisi

Nazofarenks orofarenksten posteriora uzanan hayali bir düzlemle hayali bir düzlemle ayrılır

Dil kökünde epiglot fonksiyonel olarak orofarenksi laringofarenksten ayırır

Larinks 3. ve 6. servikal vertebralar arasında yeralır

Vokal kordlar tiroaritenoid ligamanlar tarafından

Larinks

Vokal kordlar tiroaritenoid ligamanlar tarafındanoluşturulur, erişkin havayolunun en dar bölgesi

Vokal kordlar ön arka açıklığı,

erkekte 23 mm

kadında 17 mm ,

transvers planda 6-9 mm (12mm ye kadarçıkabilir)

Trakea 6. servikal vertebra hizasındabaşlar ve 5. torakal vertebra hizasındakikarinaya kadar uzanır

Trakea

karinaya kadar uzanır

Trakea 10-15 cm uzunlğunda, 16-20 adetat nalı şeklinde kartilaj ile desteklenir

Aşağıdaki larinks kaslarından hangisi rima glottidis’in açılmasını sağlar? (nis-97 ey-2001-2006)

A)M.cricothyroideus

B)M.cricoarytenoideus posterior B)M.cricoarytenoideus posterior

C)M.thyroarytenoideus

D)M.cricoorytenoideus lateralis

E)M.arytenoideus

Bilinç değişikliğinde yada kalp – akciğer durmasında; hava yolunda ne olur?ne olur?

Salgı ve sıvılar,

Yabancı cisimler,

Kas gevşemesi

Dil kökü geriye kaçar,

Epiglot larinks girişini kapar,

Yumuşak damak nazofarenksi daraltır.

HAVAYOLU AÇIKLIĞI

SAĞLANMASINDA YÖNTEMLER

TEMEL YÖNTEMLER

Yardımcı Araç Kullanılmayan Yöntemler

Yardımcı Araç Kullanılan Yöntemler

ARA/GEÇİCİ YÖNTEMLER

Larinks Maskesi

Birleşik Tüp (Kombitüp)

İLERİ YÖNTEMLER

Endotrakeal Entübasyon

TEMEL YÖNTEMLER

Yardımcı Araç Kullanılmayan Yöntemler Alın-çene (Travmasız hasta)

Alın-boyun (Travmasız hasta)

Çene kaldırma (Travmalı hasta) Çene kaldırma (Travmalı hasta)

Yardımcı Araç Kullanılan Yöntemler Ağızdan uygulanan havayolu açıcılar(Orofarenjeal airway) Burundan uygulanan havayolu açıcılar(Nazofarenjeal airway)

TEMEL YÖNTEMLER

Yardımcı Araç Kullanılmayan Yöntemler

Alın-çene Alın-boyun

Çene kaldırma

Yardımcı Araç Kullanılan Yöntemler Ağızdan uygulanan havayolu açıcılar

(Orofarenjeal airway)

Burundan uygulanan havayolu açıcılar

(Nazofarenjeal airway)

TEMEL YÖNTEMLER

Yardımcı Araç Kullanılmayan Yöntemler Alın-çene

Alın-boyun Alın-boyun

Çene kaldırma

Yardımcı Araç Kullanılan Yöntemler Ağızdan uygulanan havayolu açıcılar

(Orofarenjeal airway)

Burundan uygulanan havayolu açıcılar

(Nazofarenjeal airway)

Ekipman

Laringoskop ve farklı çeşit ve boylarda bleydler

Oral/nazal airway

Entübasyon tüpleri (farklı çeşit ve boylarda)

Aspiratör ve aspirasyon sondaları

Stile

TEMEL YÖNTEMLER

Yardımcı Araç Kullanılmayan Yöntemler Alın-çene

Alın-boyun

Çene kaldırma

Yardımcı Araç Kullanılan Yöntemler

Ağızdan uygulanan havayolu açıcılar(Orofarenjeal airway) Burundan uygulanan havayolu açıcılar

(Nazofarenjeal airway)

Orofarengeal havayolu boyutları

Yaş Tüp boyutu (Guedel)

Yeni doğan 000

Süt çocukları 00

Oyun çocukları 0Oyun çocukları 0

Çocuklar 1

Gençler 2

Erişkinler (kadın) 3

Erişkinler (erkek) 4

Erişkinler (iri) 5

TEMEL YÖNTEMLER

Yardımcı Araç Kullanılmayan Yöntemler Alın-çene

Alın-boyun

Çene kaldırma

Yardımcı Araç Kullanılan Yöntemler Ağızdan uygulanan havayolu açıcılar

(Orofarenjeal airway)

Burundan uygulanan havayolu açıcılar(Nazofarenjeal airway)

Nazofarenjeal airway

Bilinci yarı kapalı hastalarda daha güvenli

Anestetik bir jel ile kayganlaştırılmalı Anestetik bir jel ile kayganlaştırılmalı

Dikkat!!!

Öğürme, laringospazm

Burun kanaması

ARA / GEÇİCİ YÖNTEMLER

Ambu-maske ile endotrakeal Ambu-maske ile endotrakeal entübasyon arasında bir yerdedirler.

İki temel özellik:

Ösefagusun kapanması

Pompalanan havanın farinks-hipofarinks mesafesinden geçerek larinkse ulaşması.

Larengeal Maske Havayolu (LMA)

Larengeal Maske Havayolu (LMA)

LMA, endotrakeal entübasyon yapılamadığı durumlarda körlemesine yerleştirilebilen, balon maskesi olan bir yerleştirilebilen, balon maskesi olan bir tüptür.

Maske larenksin üzerine konumlanır ve glottik açıklığı kaplar.

Özefageal-Trakeal Kombitüp

Özefageal-Trakeal Kombitüp Her biri 2 tane lümeni olan 2 tüpten

oluşmaktadır.

Distal balon trakea ya da özafagusu kapatır. Prosimal balon hipofarenksi kapatır.Prosimal balon hipofarenksi kapatır.

Büyük tüpün(1 numara) distali kapalıdır, ventilasyon için yan delikleri vardır.

Küçük tüpün(2 numara) distali açıktır.

Uç trakeaya ya da özafagusa yönlenebilir.

Her iki durumda da kişiyi solutma imkanı sağlar.

Özefageal-Trakeal Kombitüp

Eğer ucu trakeaya giderse 2 numaralı lümenden solutulur.

Özefageal-Trakeal Kombitüp

Özafagusa giderse ise 1 numaralı lümenden solutulur.

ENDOTRAKEAL ENTUBASYON

ENDOTRAKEAL ENTÜBASYON

Hastane içi ve dışı her hekimin bilmesi ve gerektiği yerde ve gerektiği yerde uygulayabilmesi gereken bir girişimdir

ENTÜBASYON ENDİKASYONLARI

Solunum yetmezliği Apne Hipoksi Hipoventilasyon Hipoventilasyon

Havayolu tıkanıklığı Yabancı cisim Sabit kitle Travmatik deformite Devam eden kanama, sekresyon, kusma

Havayolunu korumada yetersizlik Değişken bilinç Normail havayolu reflekslerinin kaybı

ENTÜBASYON ENDİKASYONLARI

Hiperventilasyon gereksinimi

Kafa travması

Yaralı ya da kritik hastalarda metabolik asidoz

Beklenen ya da olası havayolu riski

Şok

Çoklu travma

Sedasyon ya da paralizi gereksinimi

ENDOTRAKEAL ENTUBASYON

Entübasyon öncesinde kişi balon-valv-maske sistemiyle %100 oksijen vererek solutulmalıdır. solutulmalıdır.

Faringeal ve laringeal aksı birbirine paralel duruma getirip, çene yukarı pozisyonu vererek entübasyonu kolaylaştırmak için başın altına yaklaşık 10 cm yastık konulmalıdır.

ENDOTRAKEAL ENTUBASYON

Tüp seçimi(Kadınlar: 7- 7.5 -8, Erkekler: 8 - 8.5)

Enjektör (10 ml)

Kılavuz tel Kılavuz tel

Laringoskop

Aspiratör ve sonda

Krikoid basınç uygulanması

Ağızın açılması

Aritenoidler veya vokal kordların görülmesi

Evrensel Önlemler

Elbise, eldiven, maske, yüz koruması ve gözlük dahil yeterli koruyucu kıyafet giyilmelidir.giyilmelidir.

Isırma yaralanmalarından korunmak için hastanın dişleri arasına birkaç tabaka gazlı bez yerleştirilebilir.

Teknik

Laringoskop sol elle, aspirasyon malzemeleri ve endotrakeal tüp sağ elle tutulmalıdır.

Ağız içinde yabancı cisimler varsa, aspire edilerek uzaklaştırılmalıdır. edilerek uzaklaştırılmalıdır.

Uygun boyutta laringoskop hastanın sağ ağız kenarından sokularak yavaş yavaş ilerletilmelidir.

Dil sola doğru kaydırılarak epiglottis

görülmelidir.

Teknik

Laringoskop palası eğri ise uç kısmı vallekulaya, düz ise epiglottisi kaldıracak şekilde yerleştirilmelidir.şekilde yerleştirilmelidir.

Laringoskop sapı hasta ile 45º açı yapacak şekilde yukarı doğru kaldırılarak ses telleri görünür hale getirilir.

Endotrakeal tüp vokal kordlar arasından ilerletilir.

Teknik

Endotrakeal tüp takıldıktan sonra kafı şişirilir.

Hava kaçağı olmayacak kadar sert ve Hava kaçağı olmayacak kadar sert ve trakeada nekroz oluşturmayacak kadar yumuşak olmalıdır.

ENDOTRAKEAL ENTUBASYON

Tüpün yerinin değerlendirilmesi

Akciğerlerin ve midenin dinlenilmesi

ÖZEFAGUS

TRAKEA

TÜP

dinlenilmesi

Tüpün buğulanmasının gözlenmesi

Her iki hemitoraksın simetrik genişlemesinin gözlenmesi

End-tidal CO2 detektörüve ösefajial detektör kullanılabilir.

Zor entübasyonda yardımcı manevralar

Sellick

BURP BURP

Girişim süresince krikoid

bası kesintisiz uygulanır

Sellick manevrası

Sellick manevrası baş ve

işaret parmak ile yapılır

Entübasyon sırasında

regürjitasyon ve aspirasyonu

önler

B ackwards Arkaya doğru

U pwards

Tiroid ve krikoid kıkırdaklara

BURP manevrası

U pwards Yukarı doğru

R ightwards Sağa doğru

P ressureBastırmak

BALON MASKE DÜZENEĞİ

Entübasyon olanağı olmayan durumlarda

Entübasyon Entübasyon deneyiminin olmadığı durumlarda

Entübasyon öncesi oksijenlendirme ve ventilasyon için

Solunumu yetersiz hastalarda

BALON MASKE DÜZENEĞİ

Umutlu bekleyiş

Sabrınız için