Active-based, Problem-based and Project-based Learnings

โดย ดร.อตชาต เกตตะพนธ

ภาควชาคณตศาสตร คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

ส ำหรบคณำจำรยจำกวทยำลยศลปะ สอ และเทคโนโลย มหำวทยำลยเชยงใหม

12 กรกฎาคม 2559

โครงการ “Excellent Modern Lecturer 2016”

www.atichart.com

ถามความคาดหวง

ถามความคาดหวง

1. หวงวาจะไดอะไรกบการอบรมวนน

2. ตองการใหอะไรกบการอบรมวนน

ขอดของกจกรรมน

• ไดรความคาดหวงของคนทมารวมกจกรรม– จะไดจดใหตรงกบความตองการ

– จะไดชแจงสงทเราไมไดท า ใหชดเจน

• ไดรบการรวมมอในการท ากจกรรมมากยงขน

การน าเสนอ

• ไมเนนทฤษฎ แตเนนทการปฏบต

• น าเสนอสงทน าไปใชไดจรง แบบงายๆ

• เราจะท ากจกรรมกนทงวน

เวลาสอน เคยเจอนกศกษาแบบนไหม?

• คยกบเพอน

• นอนหลบ

• เลนโทรศพทมอถอ

• นงท าการบานวชาอน

• นงวาดรป

• ฯลฯ

การเปลยนแปลง

• เดกเปลยนไป ?

• สงคมเปลยนไป ?

• เทคโนโลย / การสอสาร เปลยนไป ?

แลวการสอนยงเหมอนเดมไหม ?

การสอนหลากหลายรปแบบ

•Active-based Learning

•Problem-based Learning

•Project-based Learning

•Outcome-based Learning

•Flipped Classroom

รปแบบการสอนหลากหลาย

•STEM Education•การสอนโดยเนนผเรยนเปนศนยกลาง•Teach Less – Learn More

(ลดเวลาเรยน เพมเวลาเรยนร)

•การสอนในศตวรรษท 21

Active-based Learning

การสอน 2 แบบ

Active LearningPassive Learning

Input-based Education Output-based Education

มง Input เนนความร ต ารา อาจารย การบรรยาย ชวโมงเรยน การสอบ

มง Output เนนผลลพธ และออกแบบการเรยนรเพอไปสผลลพธ

Lecture-based Learning Activity-based Learning

Teacher-Centered

อาจารยเปนผสอน (Lecturer)

Student-Centered

อาจารยเปนวทยากรกระบวนการ (Facilitator)

Active-based Learning

• เปนการจดการเรยนการสอนท ให ผ เ ร ยน มปฏสมพนธกบการสอน กระตนใหผ เรยนเกดกระบวนการคดขนสง สามารถใชทกษะในการเชอมโยงองคความร โดยผเรยนอาน เขยน ตงค าถาม คดวเคราะห อภปรายรวมกน ลงมอปฏบตจรง และสามารถแกไขปญหาได

Active-based Learning

• ใชเทคนคและวธการสอนทหลากหลายมาออกแบบการจดการเรยนการสอน เพอกระตนใหผเรยนมสวนรวมในชนเรยน อาท การเรยนรแบบรวมมอ (Collaborative Learning) การเรยนรแบบเนนปญหา (Problem-based Learning) และ การเ ร ย น ร แ บ บ เ น น โ ค ร ง ก า ร ( Project-based Learning) เปนตน

การแบงกลม

หลกเกณฑในการแบงกลม

ส าหรบการใช กจกรรมเปนฐานในการเ รยนร จะมหลกเกณฑแบงกลม ดงน

• สมาชกแตละกลมม 8-15 คน

– ถาสมาชกมนอยเกนไปจะขาดมมมองทหลากหลาย

– ถาสมาชกมากไปจะมคนทหลดจากการรวมกจกรรม

– บางส านกใชสตร 6-10 คน

– นกศกษาควรมไมเกน 6 กลม เพราะจะใชเวลามากในการน าเสนอหนาหอง และอาจารยใหค าปรกษาไดไมทวถง (ดงนน หองเรยนใหญสดจงไมควรเกน 90 คน)

หลกเกณฑในการแบงกลม

• ส าหรบกรณทมนกศกษาเกน 90 คน และไมสามารถแบงหองได สามารถใหใชกลมยอยละ 15 คน และจบฉลากกนน าเสนอหนาหองรอบละ 4-5 กลม

• การแบงกลมงายสด ใหแบงกลมตามรายชอนกศกษาทลงทะเบยน สมมตวาม 4 กลม จะได

– ล าดบท 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, …

– อยกลมท 1, 2, 3, 4, 1, 2, 3, 4, …

เกมรจกกนกอน

เกมรจกกนกอน

หากระดาษ A4 มาคนละแผน แลวใหท าดงน

1. แบงกระดาษ A4 เปน 6 ชองเทาๆ กน

2. เขยนเลข 1-6 ในแตละชอง (มมขวาบน) กลมไหนเสรจกอนใหปรบมอพรอมกน 3 ท แลวพดวา “เฮ”

(กลมแรกทเสรจได 2 คะแนน กลมทเหลอได 1 คะแนน ยกเวนกลมสดทายทไมไดคะแนน)

เกมรจกกนกอน

• ชองท 1 เขยนชอเพอนตางสาขาวชาในกลม

+ ถามวาชอบกนอาหารอะไร

• ชองท 2 เขยนชอเพอนทอายนอยทสดในกลม

+ ถามวาชอบเรยนวชาอะไรมากทสด

• ชองท 3 เขยนชอเพอนในกลมทเกดวนเดยวกนใน

สปดาห + ถามวาชอบสตวอะไรมากทสด

เกมรจกกนกอน

• ชองท 4 เขยนชอเพอนในกลมทมขนาดฝามอ

ใกลเคยงกบเรามากทสด

+ ถามวาอยากไปเทยวทไหนมากทสด

• ชองท 5 เขยนชอเพอนคนทสนทนอยทสดในกลม

+ ถามวาเวลาวางชอบท าอะไร

เกมรจกกนกอน

• ชองท 6 ใหเขยนขอมลเพอนทกคนในกลม ดงน

ชอ ส านกวชาทสอน ปทเรมท างาน

1.

2.

3.

...

การจดกจกรรมนกบนกศกษา• ถามเวลาอาจจะเพมค าถามจาก 6 ชอง เปน 9 ชองกได

• ในชองท 6 เวลาท ากบนกศกษาอาจจะถาม ชอเลน คณะ วชาเอก และชนป แทนได

• อาจใหนกศกษาเจาของกระดาษเขยน ชอจรง รหสนกศกษา ล าดบท และกลม แลวสงใหผสอนตรวจ (ควรคนใบงานนในคาบถดไป)

ขอดของกจกรรมน

• นกศกษาตนตวในการเรยนผานกจกรรมทแปลกใหม

• นกศกษารจกกนมากยงขน

• นกศกษาสามารถหาผประสานงานหรอตวแทนกลมได

Post-it

ในมหาวทยาลยเชยงใหมมปญหาการเรยนการสอนอะไรบาง ?

แลวปญหาการเรยนการสอนไหนทอาจารยเคยท า ?

ตกลงปญหาการเรยนการสอนในมหาวทยาลยเชยงใหม

เกดจากใคร ?

ถาจะแกปญหาน จะแกทใคร ?

ขอดของกจกรรมน

• ไดตระหนกถงสงทใหเขยน

• ทกคนในหองไดคดและมสวนรวมในกจกรรม

• สามารถประยกตใชกบค าถามอนๆ ในการสอนได

การตอบค าถาม

ท าไมนกศกษาไมชอบตอบค าถาม

• ค าถามยากเกนไป ไมมความรมากพอ ?

• กลวจะตอบไดไมด กลวขายหนา ?

• เคยชนกบการไมตอบค าถาม ?

• ไมมแรงจงใจในการตอบค าถาม ?

• ค าถามไมนาสนใจ ?

ท าไม NUS ถงตดอนดบโลกไดเรว

ท าไม NUS ถงตดอนดบโลกไดเรว

•NUS ตดอนดบโลกภายใน 10 ปเทานน โดยเปนอนดบท 2 ของเอเชย และอนดบท 20 ของโลก

อะไรท าให NUS ตดอนดบโลกเรว ?(ก) เอาอาจารยดงๆ มาจากตางประเทศ

(ข) เปลยนหลกสตร

(ค) สงเสรมการวจยใหไดองคความรมา พฒนาการสอน

ค าตอบคอ

เปลยนวธสอน

ในการปรบการสอนของ NUS อะไรคอสงทเปลยนแปลงยากทสด?(ก) นกศกษา

(ข) หลกสตร

(ค) ผบรหาร (วสยทศน, นโยบาย, งบประมาณ ฯลฯ)

ค าตอบคอ

อาจารยผสอน

1 + 1 = 2 ใชหรอไม(ก) ใช

(ข) ไมใช

วธท าใหนกศกษาตอบค าถาม

• สรางค าถามทนาสนใจใหเดก

• หมนถามค าถามทไมยากเกนไป เชน มตวเลอกใหตอบ ค าถามเชอมโยงกบสงทเดกเคยเรยน ถาดเดกงงกเปลยนวธถามค าถามใหมใหงายขน

• ไมวาเดกตอบอะไร กถอวาด ไมคดวาค าตอบไหนผด แตมถกมากถกนอย หรอบางอยางกเปนความเหนทเราอาจมองตางจากนกวชาการบางทานได

วธท าใหนกศกษาตอบค าถาม

• ท าใหชนกบการตอบค าถาม (ตองท าตอเนอง)

• สรางแรงจงใจในการตอบค าถาม (การเสรมแรง) เชน คะแนน รางวล ค าชม และการปรบมอ เปนตน

การตอบค าถามในหองเรยนม 2 ระดบ

ระดบแรก : ท าใหเดกกลาตอบค าถามกอน

ในระดบน ตองพยายามท าใหทกคนรสกวา “การตอบค าถามนนสนก” อาท แขงขนกนตอบ และยงไดการเสรมแรง เชน ค าชม การปรบมอ และคะแนน ในระดบนยงไมเนนคณภาพของค าตอบมากนก แคแยงกนตอบกถอวาดแลว

การตอบค าถามในหองเรยนม 2 ระดบ

ระดบทสอง : ท าใหเดกตอบค าถามทมคณภาพ

ในระดบน เดกจะไมกลวการตอบค าถามแลว แตเราจะเนนใหเดกคดมากขนกบการตอบค าถาม เชน ถามเขาวา “ท าไมถงตอบอยางนน” ใครตอบค าถามดมาก ควรไดรบการเสรมแรงมากกวาค าถามทวๆ ไป

การถามค าถาม

ท าไมนกศกษาไมชอบถาม

• ไมคอยไดฝกคด ?

• กลวถามแลวเปนค าถามทผสอนไมชอบ กลวขายหนา ?

• เคยชนกบการไมถาม ?

• คดวาการถามท าใหเราเปนคนทดไมมความร

• ไมมแรงจงใจในการถาม ?

เกมสงนนคออะไร ?

• ใหแตละกลมมสทธถามค าถามแบบ “ใชไมใช”

– กลมแรกทไดจากการจบฉลากจะไดถามกอน จากนนกลมตอไปกมสทธถามตอ

– ในการถามแตละครง ถาวทยากรตอบวา “ใช” กลมเดมจะมสทธถามค าถามตอไปเรอยๆ จนกวาค าตอบจะเปน “ไมใช” หรอ “ไมแนใจ”

– กลมไหนตอบสงททายถกตองเปะ จะเปนผชนะ

เกมสงนนคออะไร ?

Smart Phones

ขอดของกจกรรมน

• ท าใหนกศกษาไดกลาคด และท าใหกจกรรมอนๆ กลาทจะถามมากยงขน

วธท าใหนกศกษาถาม

• ฝกใหคด เอาตวอยางทนาสนใจมาใหคด

• สรางความเขาใจวา ผสอนชอบทกค าถาม และมความสขทไดตอบค าถาม

• ท าใหคนเคยกบการถาม ใหโอกาสถามบอยๆ

• เวลาถามวา “ใครมค าถามไหม” ใหเวลาเดกคดสกคร โดยมองดทหนาเดกดวย

วธท าใหนกศกษาถาม

• ท าใหเขาใจวา “คนทถาม คอ คนทรวาตนเองไมรอะไร” เขาจะฉลาดขน และ “ยงท าใหคนรจกเขาอกดวย”

• สรางแรงจงใจในการถามค าถาม (การเสรมแรง) เชน คะแนน รางวล ค าชม และการปรบมอ เปนตน

วธท าใหนกศกษาถาม

• ถาเจอเดกทชอบถามไปเรอยๆ โดยไมสนใจค าตอบ (เจาหนจ าไม) เราอาจตอบค าถามทนท แตใหถามกลบไปวา “เขาคดอยางไรกบค าถามน”

การถามในหองเรยนม 2 ระดบ

ระดบแรก : ท าใหเดกกลาถาม

ในระดบน ตองพยายามท าใหทกคนรสกวา “การถามนนด มประโยชน” เชนบอกวา

“ค าถามนดมากจนสามารถน าไปท างานวจยได”

“ค าถามนครกยงไมรค าตอบเหมอนกน”

“ค าถามนฟงดงายๆ แตจรงๆ ตอบยากมากๆ อยากใหทกคนคดค าถามแบบเพอนคนน”

ควรมการเสรมแรง เชน ค าชม การปรบมอ และคะแนน

การถามในหองเรยนม 2 ระดบ

ระดบทสอง : ท าใหเดกถามค าถามคณภาพ

ในระดบน เดกจะไมกลวการถามแลว แตเราจะเนนใหเดกคดมากขนกบการถาม เราควรชนชมค าถามทดมากๆ เปนพเศษ หรอใหเวลาเดกคดค าถามเพอจะไดคดค าถามไดนาสนใจมากยงขน

อนทจรงแลวทงสองระดบอาจจะเกดขนตอกนได

บตร 3 ส

ขอดของกจกรรมน

• ท าใหนกศกษาทกคนมสวนรวมในการเรยนร

• สรางบรรยากาศการเรยนรในหองใหตนตวขน

• นกศกษาทกคนจะตองคด

– ถายกไปเรอย เวลามคนมาตอบจะตอบไมได

– จะยกมอตามเพอนกยาก เพราะการยกครงนไมรวาใครจะยกอะไรลวงหนา

Problem-based Learning

ขนตอนการเรยนการสอนโดยใช Problem-based Learning (ปญหาเปนฐานในการเรยนร)

1. ก าหนด “ผลลพธ หรอ “Outcome” กอนวาตองการใหนกศกษามความรอะไร

2. ใหหาโจทยปญหาในเรองนนมาเปนโจทยใหกลมยอยแกโจทย โดยใหหาความรมาแกโจทยนน

ขนตอนการเรยนการสอนโดยใช Problem-based Learning (ปญหาเปนฐานในการเรยนร)

3. ใหนกศกษาท าการแกโจทย

ในขนตอนนนกศกษาอาจจะวเคราะหโจทยวา

• ตองใชความรอะไรบางในการแกโจทย

• มการระดมสมองในกลมยอยวามความรอะไรบาง และตองหาความรอะไรเพมเตม

• ด าเนนการหาความร

• น าความรมาน าเสนอหนาหอง

กจกรรม “คณตศาสตรกบการสรางก าแพงเมองเชยงใหม”

กจกรรม “ดวงฤกษกอสราง”

Project-based Learning

ผลงานนกศกษากระบวนวชา 201117

คณตศาสตรและวทยาศาสตรกบอารยธรรม

ผลงานกลมท 1 คณตศาสตร และวทยาศาสตรในวดสวนดอก(สมดภาพและวดทศน)

ผลงานกลมท 2 มหศจรรยยนตลานนา (วดทศน)

ผลงานกลมท 3 Chichen Itza และอารยธรรมมายน(แบบจ าลอง)

ผลงานกลมท 4 สมชาย ยอดนกสบ (หนงสน)

Project-based Learning ท าอยางไร

• ใหนกเรยนไดท าโครงการ หรอ Project ดวยการศกษาเรองใดเรองหนง

• ปจจยส าคญคอ ท าใหเดกม Passion ตนเตน หรอเหนคณคาของสงทจะท า

การท าใหเดกท า Project ไดด

• ไมก าหนดหวขอทนกเรยนท าจนเกนไป• โครงงานตองมาจากตวผเรยนเอง โดยผสอนเปนเพยงผใหค าแนะน าหรอชแนะ

• ถาใหนกเรยนเลอกท า Project ทหลากหลายไดจะดมาก เชน งานวจย, รายงานการคนควา, วดทศน, แบบจ าลอง, สอการเรยนการสอน และเกมการเรยนร เปนตน

• ใหทกษะหรอความรทส าคญในการท า Project เชน ลขสทธ และการเขยนเอกสารอางอง เปนตน

การท าใหเดกท า Project ไดด

• ก าหนดเงอนไขในการท าตามก าหนดเวลาใหชดเจน และมการเตอนหรอกระตนอยางสม าเสมอ

• อธบายสงทเขาจะไดรบในการท า เชน เกรด การเรยนรวธหาความร การน าผลงานนไปใชในการสมครงาน การสรางผลงานทสดยอดชนหนงในชวตทภาคภมใจ การสรางผลงานทมคนน าไปใชประโยชนตอได ฯลฯ

การท าใหเดกท า Project ไดด

• ใหเดกชมผลงานรนกอน เพอเกดแรงบนดาลใจ และไดทราบสงทผสอนคาดหวงไดชดเจน

หวใจของการสอนใหส าเรจ

หวใจของการสอนใหเปนเลศ

• เทคนคการสอน ?

• สอหรอเทคโนโลยทมาชวยในการสอน ?

• หองเรยนทเออตอการสอน ?

• งบประมาณทน ามาชวยในการเรยนการสอน ?

• นโยบายการศกษาของมหาวทยาลย ?

• ใจทอยากพฒนาการสอนอยางแทจรง ?

คดอยางไรท าใหสอนเปนเลศ

• อยากใหการสอนตนเองเปลยนแปลงใหเปนเลศอยางแทจรง เพอใหรสกวา “ใครเจอเราคนนนโชคด”

• ตงเปาการสอนใหยงใหญ เชน จะเปนอาจารยทมผลประเมนสงสดคนหนงของคณะ และ จะเปนอาจารยทสอนแบบใหมทประสบความส าเรจจนเปนแรงบนดาลใจใหอาจารยทานอนไดอกมากมาย

• เรยนรเกยวกบ ความร และเทคนคในการสอนใหมๆ อยเสมอ เชน การอบรม และการดสอออนไลน เปนตน

เราไดเรยนรอะไรเชาในวนน

เราไดเรยนรอะไรในวนน

เราไดเรยนรอะไรในวนน

เราไดเทคนคทกระตนใหเดกคด และมสวนรวม หลากหลาย อาท

• เกมในการน าเขาสบทเรยน

• การใชบตร 3 สเพอกระตนใหเดกคด

• การใช Post-it ชวยใหเดกคด

• การถามค าถาม

เราไดเรยนรอะไรในวนน

• การตอบค าถาม

• ตวอยางการสอนแบบ Problem-based Learning

• การใหเดกสรางผลงาน (Project)

สงทน าไปท ากนตอไปได

สงทน าไปท ากนตอได

เราไดเทคนคทกระตนใหเดกคด และมสวนรวม หลากหลาย อาท

• พดคยกบคนทสนใจการพฒนาการเรยนการสอนเชนเดยวกนเปนระยะๆ

• จดกลมพดคยแลกเปลยนกนอยางเปนทางการโดยคณะ (อาจมของวางหรออาหารดวย)

สงทน าไปท ากนตอได

• มการจดอบรมโดยวทยากรทสรางแรงจงใจไดด และเปนผทเคยท าจรง

• มการใหรางวลบคคลทสอนดเดน

สงทจะน าไปใชภายใน 24 ชวโมง

แฟจเพจนเหมาะส าหรบ* ครทหาเรองเลาไปสอนศษย* นกเรยนนกศกษาทอยากเหนประโยชนและความสวยงามของคณตศาสตรมากยงขน* ผปกครองทอยากใหลกรกและชอบคณตศาสตร* บคคลทวไปทงทชอบและไมชอบคณตศาสตร ไดเหนความงาม ความสนก และประโยชนของวชานตอตนเองและสงคมมากขน

ตวอยางเรองทน าเสนอในเพจDr.Noom MathLover

• 6 เหตผล ทเดกประถมตองเรยนเลข

• ท าไมเราตองเรยนคณตศาสตรทงทเรามเครองคดเลข

• กฎหมายในมตคณตศาสตร : การประหารชวตเจดชวโคตร

• คณตศาสตรกบบารโคดสนคา

• มาตราวดในลานนา เสนผม ไขเหา ตวเหา

• ลบสมอง : 1.999… = 2 ?

• คณเชอไหมวา “มหาวทยาลยในสหรฐอเมรกาสนบสนนการเรยนพเศษ”

• ลอกการบาน = อธบายการบาน ? ประสบการณการเรยนในสหรฐอเมรกา