ADANA’DA UZAKDOĞU KÖKENLİ DİNÎ VE FELSEFÎ İNANIŞLARIN

ADANA’DA UZAKDOU KÖKENL DNÎ VE FELSEFÎ
NANILARIN ZDÜÜMLER: SAHAJA YOGA VE REK
ÖRNE
Özet
Sahaja Yoga ve Reiki Uzakdou kökenli iki dini hareket olarak bilinmektedir. Sahaja Yoga Hindistan, Reiki
ise Japonya’da ortaya çkmtr. Her iki akm da son yllarda dünyann deiik corafyalarnda ilgi
uyandrmaktadr. Bu anlamda ülkemizin baz ehirlerinde merkezleri bulunmakta, inanç ve pratiklerini icra
etmektedirler. Adana ili de Sahaja Yoga ve Reiki'nin görüldüü yerlerden biridir. Biz de bu aratrmamzda,
her iki hareketin Adana ilindeki uygulamalarn yüz yüze görümelerle ele aldk. Buna ilaveten, ortaya çk
ve inançlaryla ilgili olarak da yazl kaynaklardan yararlandk.
Anahtar Kelimeler: Adana, Sahaja Yoga, Reiki, Ritüel, Meditasyon, Uygulamalar

PROJECTIONS OF RELIGIOUS AND PHLISOPHY BELIEFS OF FAR EAST ORIGIN IN ADANA: THE
EXAMPLE OF SAHAJA YOGA AND REIKI
Abstract
Sahaja Yoga and Reiki are known as two religious mevements that originating from Far East. Sahaja Yoga
emerged in India and Reiki in Japan. Both movements arouse interest in different geographies of the World in
recent years. In this sense, they have centres in some cities of our country and they practice their beliefs and
rituals. Adana city is one of the places where Sahaja Yoga and Reiki are seen. In this research, we discussed
the practices of both mevements in Adana through face-to-face interviews. In addition, we have benefited
from written sources regarding their emergence and beliefs.
Keywords: Adana, Sahaja Yoga, Reiki, Ritual, Meditation, Practices
Giri
“Uzakdou” kavram, dier birçok alanda görüldüü üzere, Bat Avrupa kültürünün bak
açsyla tanmlanm olan bir kavramdr. Dolaysyla corafi olarak Avrupa merkez alndnda, bu
ktann dousunda kalan topraklar Ortadou, Yakndou ve Uzakdou eklinde snflandrlmaktadr.
a Prof. Dr., Çukurova Üniversitesi lahiyat Fakültesi, [email protected]
Makale Geli Tarihi: 18.08.2021, Makale Kabul Tarihi: 30.08.2021
Adana’da Uzakdou Kökenli Dinî ve Felsefî nanlarn zdüümleri: Sahaja Yoga ve Reiki Örnei
E R
C Y
E S
A K
A D
E M

Buna göre Rusya’nn bir ksm, Çin, Japonya ve Hindistan bata olmak üzere Endonezya, Malezya,
Nepal, Filipinler, Singapur, Tayland, Kamboçya, Vietnam, Moolistan, Güney ve Kuzey Kore…
Uzakdou’ya dahil edilmektedir. Buradaki “uzak”lktan maksat ise corafi uzaklktr ki, Bat kültürü
kimi yönlerden kendisini bazen Uzakdou’ya “yakn” hissetmektedir. Bu anlamda özellikle Budizm ve
Hinduizm ile Hristiyanlk/Bat kültürü arasnda azmsanmayacak sayda ortaklk ve yaknln
bulunduuna ilikin akademik çalmalar Bat’da bol miktarda göze çarpmaktadr.
Uzakdou dünya nüfusunun yardan fazlasn tekil ederken ayn zamanda bu corafya çok sayda
antik, milli ve evrensel inançlar barndrmaktadr. Gerçi bunlardan bir ksmnn din mi, felsefi sistem mi
yoksa sadece birer etik ve politik tavr m olduu konusunda tartmalar sürüp gitmektedir. Ne var ki
biz bu tartmalara girmeden Uzakdou’da Hinduizm, Budizm, Caynizm, Sihizm, Konfüçyanizm,
Taoizm, intoizm, doa dinleri, atalara tapnma, animizm, Hristiyanlk, slam gibi din ve inanlarn
izlerinin ve etki(nlik)lerinin günlük yaamda görüldüünü ifade etmek istiyoruz. Bu çerçevede biz bu
çalmamzda Hint ktasnn en kadim inançlarndan birisi olan Hinduizm’in modern dönemdeki yaygn
tezahürlerinden biri olan Sahaja Yoga ve Japonya’da ortaya çkan lakin Budizm arlkl Reiki’nin Adana
ehir merkezindeki izlerini incelemeye, aratrmaya çaltk. Dinler tarihi açsndan Hinduizm kronolojik
olarak en eski Hint dinidir. Ancak Hinduizm’deki birçok kavramn daha sonra ortaya çkan dier Hint
dinlerine de geçmi olduunu hatrlatmak gerekir. Nitekim son zamanlarda yoga, meditasyon, nirvana
gibi praksislerin Budizm ve Caynizmle de ilikili olarak yayld görülmektedir. intoizm ise halihazrda
Japonya’da günlük hayatn deiik aamalarnda kendini göstermeye devam etmektedir.
Bu meyanda Avrupa ve Amerika’da birer teknik ya da felsefi sistem olarak Sahaja Yoga ve Reiki
ilgi uyandrmakta, bunlar modern yaam tarznn getirdii sorunlara birer tedavi, terapi ve teselli arac
olarak önerilmektedir. Ülkemizde de son yllarda hzl bir modernleme süreci yaanmakta ve bunun
doal sonucu olarak köyden kente göçün yaratt bireysel, toplumsal, ekonomik, psikolojik ve manevi
sorunlara skça rastlanmaktadr. Allmn ve gelenein dnda nostaljik, egzotik bir sunumla
insanlarn karsna çkan “ithal inançlar ve teknikler” farkl statüdeki insanlarn dikkatine sunulmakta,
kimi insanlar da bunlar, sadra ifa olabilecei umuduyla denemeye deer bulmaktadr.
Sahaja Yoga
Günümüzde kendilerini bir din veya inanç sistemi olarak tanmlamaktan kaçnan, ancak temelde
Hinduizm ve Budizme dayanan birçok grup veya hareket vardr. Bat’da Yeniça Hareketleri veya Yeni
Dinî Hareketler olarak tanmlanan bu gruplarn en dikkat çekicileri arasnda Reiki, Sahaja Yoga,
Transandantal Meditasyon (TM), Spiritualistler, Ananda Marga ve Feng Shui gibi akmlar saylabilir.
Özde Hint veya Uzakdou kökenli olan, ancak bize daha çok Bat’dan intikal eden bu inançlar daha
ziyade düzenledikleri kurslar, seminerler, toplantlar; muhtelif yaynlar, internet sayfalarndaki
reklamlarla tannmakta ve taraftar toplamaktadr (Yitik, 2009, 5).
Dinler tarihi penceresinden bakldnda Hinduizm yaylmaclk gütmeyen milli bir din
saylmaktadr. Ne var ki modern dönemlerde Hinduizm bütünüyle evrensel bir din hüviyetine bürünme
eilimine girmitir (Demirci, 1998, 113). Hinduizmle ilgili olarak dört temel kavram vardr ki bunlar
olmakszn bu dinin özünü kavramak zordur. Bunlar; karma, maya, nirvana ve yoga’dr. Konumuz
| 876 |
açsndan vurgulanmas gereken kavram burada yoga’dr. Etimolojik olarak yoga kelimesi “birbirine
balamak” anlamna gelen “yuj” kökünden türemitir. Felsefi bir sistem olarak M.Ö. II. yüzylda
Patanjali tarafndan kurulan klasik yoga tarihsel bir öneme sahiptir. Ancak bunun dnda saysz
popüler, sistematik olmayan, hatta Hinduizm dnda Budist ve Caynist yoga çeitleri de vardr. Bunlara
ilaveten büyüsel, mistik vb. yoga tarzlar da görülmektedir (Eliade, 1970, 3-4).
Yoga esasen tek bir nesneye (ki bu nesne kalarn aras, burnun ucu, kl bir cisim, bir düünce
veya tanr olabilir) younlama teknii olarak özetlenebilir. Bu anlamda yoga tekniklerine ilk kesin
göndermeler Hint kutsal metinlerinden olan Brahmana’larda ve özellikle de Upaniadlar’da ortaya çkar.
Ama daha önce Vedalar’da da çok sayda yar-yoga nitelikli uygulamada ustalam ve “olaanüstü
güçlere” sahip baz çilecilerden ve esrimecilerden söz edilmektedir. Az önce de deinildii gibi, Yoga
terimi çok erken bir çadan itibaren her türlü çile tekniini her türlü meditasyon yöntemini ifade etmeye
balad için, Yoga uygulamalarna Hindistan’n aa yukar her yerinde, hem Brahmanc, hem Budist
çevrelerde hem de Caynaclarn arasnda rastlanmaktadr. Yoga’da meditasyon araclyla arnma,
temizlenme, beden durular, soluk/nefes alma teknikleri önemlidir. Bunlar ancak tekrar ve deneyimle
ulalabilir özelliklerdir. Özgürlük ancak deneyimler araclyla elde edilebilir (Eliade, 2003, 70-72).
Yoga ile meditasyonun sklkla kartrldna ahit olunmaktadr. Ancak yoga, deiik bedensel
hareketlerle zihni kontrol etme, böylece bedensel, zihinsel ve ruhsal bar salamay ifade ederken,
meditasyon yogann bir parças saylr ve derin düünme/tefekkür/younlama, zihinsel rahatlama
anlamna gelir. Deiik bedensel hareketlerle zihni kontrol etme. Böylece bedensel, zihinsel ve ruhsal
bar salama olarak tanmlanabilir. Bunu salamak için düüncelere ve nefes alma tekniklerine
younlalr. Böylece nefes alp vermenin farkndalkla yaplmasyla doal olarak düünceler kontrol
altna alnr ve zihin tamamen rahatlam olur. Meditasyon ise yogann bir parças saylr ve derin
düünme/tefekkür/younlama anlamna gelir.
Aslnda bu çeitlilik yoga kelimesinin yapsndan kaynaklanmaktadr. Sonuçta bütün bunlar insan
ruhunun Tanryla birlemesi eklinde bir sonuca ular. Eliade’a göre bir kii yogay tek bana
örenemez ve mutlaka bir rehbere/guruya ihtiyac vardr. Yogann özellii sadece onun pratik yönü
deildir. Onun ilk balangç safhas da önemlidir. Burada unu da hatrlatmakta yarar vardr.
Yüzyllardr sözlü rivayetlerle aktarlan birçok dier Hint uygulama ve gelenekleri de gurusuz
örenilemez ve baarlamaz. Dier dine giri veya balama aamalarnda olduu gibi bir yogin de ie
profan dünyay (aile, toplum) tamamen terk etmekle balamak ve bir guru tarafndan yönlendirilmek
zorundadr. Onun rüyas âdeta bu dünyada/yaamda ölmektir. Bu ölümü ise yeniden dou izlemelidir
(Eliade, 1970, 4-5). Haddizatnda bunlar bütün mistik uygulama ve geleneklerin ortak özellikleri olarak
ortaya çkmaktadr.
Bhagavad Gita’da anlatldna göre yoga çileden (tapas) üstündür, hatta ilimden (jnana) ve
kurbandan da üstündür. Ama yoga meditasyonu nihai amacna ancak mürit Tanr’ya younlarsa
ular. Yoga dingin ve kaygsz bir ruhla… sarslmaz bir zihinle ve sürekli Ben’i düünerek, Ben’i nihai
amaç kabul ederek yaplmaldr (Eliade, 2003, 281).
| 877 |
E R
C Y
E S
A K
A D
E M

Sahaja Yoga’nn zor bir yoga yöntemi olduu ifade edilir; çünkü sahaja bir anlamda “brak olan
olsun, direnme” manasna gelir. Örnein bir insann çplak olmas doal ve kolaydr ancak gerçekte bunu
yapmak ve kabul etmek oldukça zordur.
Sahaja Yoga, Hindistanl Sri Mataji Nirmala Devi (d. 21 Mart 1923- ö. 23 ubat 2011) tarafndan
kurulmutur. Hristiyan bir ailede domu olan Devi’nin anne babas Hindistan bamszlk hareketinin
aktif üyeleriydi ve babas Mahatma Gandi’nin yakn arkadalarndand. Pakistan’n Lahore ehrinde tp
ve psikoloji eitimi almtr. 1970 ylnda Nirmala manevi bir deiim deneyimi yaamtr. Buna göre
bann tepesinde bir enerji açlm, çakra hissetmi ve bu tecrübesini dünyann deiik yerlerindeki
gezileriyle insanlarla paylamaya balamtr. Bata Amerika, Kanada, Hindistan ve ngiltere olmak
üzere birçok yerde Sahaja Yoga Merkezleri bulunan hareketin Nirmala Yoga isimli bir de dergileri
yaynlanmaktadr (Jones ve Ryan, 2007, 373-374). Vishwa Nirmala Dharma adyla da bilinen ve bütün
dünya üzerine yaylm Sahaja Yoga (SWAN) ülkemizde son yllarda skça görülen dinsel akmlardan
biri olarak dikkat çekmektedir.
Sahaja Yoga, her insann içinde gerçekleen içsel deiim ile kiiyi ahlakl, birleik, bütünlemi ve
dengeli yapan aydnlanma deneyimine dayanan özel bir meditasyon teknii olarak tanmlanmaktadr
(Yasdman, 2020, 440). Kalbermatten’in de belirttii gibi, yoga “birlik, birleme”; sahaja “içinde domak”
anlamna gelir. Yoga bireysel benin tamamen ilahi enerjiyle, saf sevgiyle birlemesi demektir. Buna göre
Sahaja Yoga, öz benliin kendisini gerçekletirmesi anlamna gelir (Kalbermatten, 2003, 373). Kavramn
asl Sanskritçeden gelmektedir ve Saha “ile, birlikte”, ja “domak”, yoga ise “birleme, bütünleme, bir
olma” demektir.
Hareketin kurucusu Sri Mataji, insann içinde uyuyan ve uyarldnda içsel aydnlanma veya
miraç tecrübesi meydana getiren kundalini’yi uyarma ve harekete geçirme gücüne sahip biri olarak kabul
edilir. Hatta onun yokluunda, Mataji’nin fotoraf da ayn etkiyi salayabilir. Sri Mataji’nin resmi
ykanarak üzerinde meditasyon yaplr. Törenden sonra bütün katlmclar topluca yemek yer ve böylece
tören tamamlanm olur. Kendini tamamen Sahaja Yoga’ya vakfetmi üyeler ise Sri Mataji’nin de hazr
bulunduu uluslararas toplantlara itirak ederler. Ayrca yllk Hindistan turu srasnda gerçekletirilen
toplu nikâh törenine de katlrlar. Üyelerden gezi ve organizasyon masraflar için düzenli olarak ba
toplanr. Bireyler istedikleri takdirde hareketten ayrlabilir, ancak hareketten ayrlanlar yeni hayata
uyum salamakta zorlanrlar (Yitik, 2009, 7).
Hayatmz âdeta uyur gibi yaar, yürür, konuur, görür ve duyarz; insanlar derin bir bilinçsizlik
içerisinde ömürlerini geçirirler. Nasl nefes aldmz bir yana, genellikle niçin yaadmzn bile
farknda olamayz. Hristiyanlk ve slam dininde skça tekrarlanan, “insanlarn gözleri var fakat
görmezler, kulaklar var fakat iitmezler” eklindeki tespit bu bilinçsizlik halini ortaya koymaktadr.
Elbette bu fiziksel göz ve kulak deildir. Bunun yolu çok az kullandmz beyni ve kalbi faaliyete
geçirmekten geçer. te, kundalini uyuyan ylan anlamna gelmektedir ve bu uyan yoga vastasyla
gerçekletirilir.
| 878 |
titreim, scaklk, kolektif bilinç, aydnlanma, deneyim, dorulama, rahatlama, günahszlk, affetme…
gibi kavramlarn youn bir ekilde kullanld bilinmektedir (Greaves, 2012).
Sahaja Yoga’ya mucizevi özellikler atfedilmekte, ona âdeta bir din fonksiyonu yüklenmekte,
sa’nn hastalar iyiletirmesine benzer ekilde fiziksel ve ruhsal rahatszlklara çare bulduu
söylenmektedir. Örnein Kuala Lumpur’da be bin kii deiik rahatszlklarndan kurtulmak için Sri
Mataji’ye gitmilerdir. O, bir Toprak Ana gibi onlarn dertlerine çare datm, insanlar kendilerini daha
iyi hissetmeye balamlardr. Bombay’da uyuturucu bamls bir genç bir gecelik tedaviden sonra bu
bamlln terk etmitir. Alkolik bir adam umutsuz ei tarafndan Sri Mataji’ye getirilmi ve bir gecede
alkolü brakmtr. Eklem kireçlenmesinden dolay yürüyemeyen bir adam yarm saat sonra yürümeye,
körler görmeye, sarlar duymaya balamlardr. Ksacas onun mucizelerinin hikâyesi bütün dünyaya
yaylm, Güney Amerika, Avustralya, Yeni Zelanda, Afrika, Kuzey Amerika, Türkiye ve Uzak Dou’da
Sahaja Yoga kök salmaya balamtr (Mahajan, 1999, 53).
Adana’da Sahaja Yoga
Türkiye’de stanbul’da 12 tane olmak üzere Ankara, zmir, Bursa, Kocaeli, Antalya, Mula, Aydn,
Denizli, Balkesir, Adana, Edirne, Isparta, Tunceli, Samsun, Ordu, Bolu, Çanakkale, Bodrum, Diyarbakr
gibi 60’n üzerinde ehirde toplanma ve yoga merkezleri bulunmaktadr. Hemen hemen her ülkeye ait
Sahaja Yoga internet siteleri vardr. Türkiye’de de birbirinden farkl internet siteleri mevcuttur. Sahaja
Yoga’nn en önemli dergisi Blossom Times’dr (Yasdman, 2020a, 441-442).
Adana’daki Sahaja Yoga topluluu Atatürk caddesindeki bir i hannda faaliyetlerini
sürdürmektedir.1 Topluluk üyeleri Sal (19:00), Çaramba (14:00), Perembe (19:00) ve Cumartesi (14:00)
günleri bir araya gelmekte ve deiik kategorilerdeki katlmclara müzik eliinde yoga ve meditasyon
yaptrlmaktadr. Ancak Covid-19 salgn nedeniyle faaliyetler internet üzerinden yürütülmekte
balamtr. Adana’daki elektronik iletiim portali u adresten takip edilmektedir:
https://www.sahajayogaadana.com/
Adana Sahaja Yoga merkezine toplumun her kesiminden insan katlmakla birlikte, genellikle
gençler, örenciler, öretmenler, hemireler, orta yatakiler ve daha çok kadnlar ilgi göstermektedir.
nsanlar yoga ve meditasyon araclyla kendilerini gerçekletirme, özgüven kazanma ve pekitirme,
daha mutlu ve huzurlu bir yaam sürme isteini dile getirmektedirler. Bunun için katlmclar haftalar
süren bir yoga ve meditasyon eitiminden geçmekte, belli hareketleri sk sk tekrar etmekte, Sri
Mataji’nin resmine ihtiram ederek ve onda younlaarak çakralar açmay denemektedirler. badet
öncesinde “bandan” ad verilen belirli hareketlerin yaplmas, rahatlama için tuzlu su kullanlmas veya
eve dönüldükten sonra ayaklarn tuzlu suya konulmas gibi pratikler dikkat çekicidir. Sri Mataji’nin
resmine/fotorafna baklarak “Anne, lütfen bana aydnlanmam ver!” diye üç kere tekrar edilir. Bu
esnada youn Uzakdou tütsüleri, rengârenk çiçekler, gizemli kokular kullanlmakta, lo mekanlar
1 Atatürk Caddesi Bellona Üstü, Sapmaz Yurdu Apt. Kat: 6, No: 23, Seyhan/Adana.
| 879 |
E R
C Y
E S
A K
A D
E M
olarak kullanlan harmonium Bat kökenli bir enstrüman olmasna karn Hint müziince de
benimsenmitir ve yoga merasimlerinde önemli bir fonksiyon icra etmektedir.
Salgndan önce gözlemlediimiz kadaryla topluluk üyeleri kapal alandaki rutin faaliyetleri
dnda açk alanlardaki büyük parklarda, Adana’daki Real alveri merkezi gibi büyük merkezlerde
insanlarla iletiime geçerek el falna bakar tarzda insanlar umutlandrc, saaltc yöntemler
uygulamaktadrlar. nsanlar Sahaja Yoga, Hatha Yoga vb. yoga türleriyle deiik vesilelerle
tanmaktadrlar. Bilhassa yüksekörenim için ehir dna giden-gelen ya da yurt d gören gençler
farkl etken ve nedenlerle, ayrca merak dürtüsüyle ilgi duymaya balamaktadrlar. Baz üniversitelerin
düzenledikleri Yoga Eitmenlii Sertifika Programlar eitimli kitlelerin yogaya olan ilgisini artrc
nedenlerden biri olarak da görülebilir (www.yogaloftadana).
Genç, dinç, hareketli, salkl kalma, uzun yaama, verimli olma ve farkl görünme gibi arzular da
yogann cazibesini pekitirmektedir. Yazl ve görsel iletiim araçlar, internet, arkada tavsiyesi, yabanc
dil örenme, yabanc bir ülkeye gitme arzusu gibi etkenler de yoga teknikleriyle tanmaya vesile
olabilmektedir. Hatha Yoga eitmenlerinden Sripad Ramaray 05. 09. 2011 günü bir televizyon
programndaki söyleide, Yoga’nn kesinlikle bir din olmadnn altn önemle çizdikten sonra, “bütün
dinlerin içinde yoga, yogann içinde bütün dinler vardr” ifadesini dile getirmitir. Ne var ki ülkemizde
Hint dinleriyle ilgili akademik çalmalaryla tannan Ali hsan Yitik, Reiki, Sahaja Yoga, Transandantal
Meditasyon (TM) vb. akmlarn tamamen Hint dinlerinden bamsz ele alnamayacan,
anlalamayacan vurgulamaktadr (Yitik, 2007, 340-344).
Bu arada Adana’da 2010 senesi Ocak aynda faaliyete geçtii söylenen Hatha Yoga stüdyosu
“YogaLOFT Hatha Yoga Studio-Home” merkezini de zikretmek gerekir. Anusara Yoga konusunda da
eitmenlik sertifikas aldn belirten kadn, bu yoga hakknda u bilgileri vermektedir. “Rehberlik
yaptm yoga çalmalarnda Anusara Yoga’nn kalbe odaklanan, herkeste mevcut yüce bilincin n
onurlandran, kiiyi kendine has nitelik ve potansiyeli ile yücelten, yaam çeitlilii ile kutlayan cokulu,
elenceli ve neeli tavrn yanstyorum. Anusara Yoga’nn Evrensel Hiza Prensiplerinden faydalanarak
örencilerimi bedenlerinin hizas üzerinde odaklanmaya tevik ediyor, bu sayede salklarnn
iyilemesine, güç, direnç ve esnekliklerinin denge içinde geliebilmesine katk salamaya çalyorum.
Hedefim derslerime katlan örencilerin kendilerini bütünlemi, canlanm ve daha enerjik
hissedebilmeleri, daha açk bir kalp ile hem yoga matlarnn üzerinde hem de günlük hayatlarnda
yaamn ak ile uyumu yakalayabilmeleridir (www.yogaloftadana).3
Adana’da Sahaja Yoga topluluunun ne kadar üyesi olduu, bunlarn sosyal ve kültürel statüleri,
ekonomik ve maddi durumlar hakknda bilgi edinmek oldukça zordur. Çünkü homojen ve deimez
bir yapya sahip deildir. Bununla birlikte Sahaja Yoga ve dier yoga çeitlerinin ehirde oldukça yaygn
2 Seanslarda dinlenen en önemli müziklerden olan “Shri Ganesha/Ulu Ganesha” için u adrese gidilebilir:
http://www.youtube.com/watch?v=ARAWb0YHo38&feature=related 3 http://www.yogaloftadana.com/?title=egitmenler&m=Egitmenler&id=74&ek=3 (Ebru Özler Burkut, Sertifikal Yoga Eitmeni, Adres:
Ziyapaa Bulv. Özmucur Apt. Kat: 9 no:24, (Starbucks kars).
yollarnn yogayla kesitiini rahatlkla söyleyebiliriz.
Türkiye’deki Sahaja Yoga ayin ve toplantlarnda en yaygn olarak kullanlan Sri Mataji’nin fotoraf
Adana’daki Sahaja Yoga merkezinin devam çizelgesi, Sri Mataji’nin fotoraf ve insandaki yedi çakray gösteren
çizgi resim.
| 881 |
E R
C Y
E S
A K
A D
E M
Gizli beden, çakralar ve enerji kanallar
Sahaja Yoga’da her bir çakrann ayr bir renkle sembolize edildiini ve renklerin önemli bir
fonksiyon icra ettii üzerinde durulmaktadr. Buna göre renkler zihin yapmz ve hayatmz her yönden
etkiler. Renk terapisi ad da verilen bu uygulamaya göre renkler ruh dünyamz, salg bezlerimizi ve
organlarmz olumlu ya da olumsuz yönde etki altna alabilme gücüne sahiptir. Örnein krmz kan
dolamn hzlandrr, insan uyarr, harekete geçirir ve ayn zamanda saldrgan yapar. Turuncu ruh
dünyamz güçlendirir, aydnlk verir, cinsellii tetikler ve ayn zamanda yüzeysellik anlamna da gelir.
Sar kavrama gücünü artrr, sindirimi kolaylatrr, zihinsel uyarya sebep olur ancak çok dikkat çeken
ve sknt veren bir yönü de vardr. Yeil genel olarak sakinletirici bir özellie sahipken yeni bir eye
balama arzusunu da tetikler. Mavinin de sakinletirici gücü olmakla birlikte yeile oranla daha derin bir
sakinlii ifade eder ve güven duygusu verir. Ayn zamanda kavranamaz eyler için sessiz bir arzu
duygusu dourur. Mor deiimin, hareketliliin ve maneviliin rengidir. Kahverengi duraanln,
hareketsizliin rengidir ve toprakla/yerle ilikisi vardr. Beyaz dier bütün renkleri içinde barndrr ki
bu özelliiyle ayn anda hem doumun hem de ölümün rengidir. Siyah korumacln, güç elde etmenin,
inzivaya çekilmenin ya da geride durmann, bolluk ve potansiyel tayan bir boluun rengidir. Bu
yüzden ergenler hayatlarnn yeni bir eiinde olduklarndan dolay siyah giyinirler. Ne var ki youn
siyah renk organizmay zayflatr, mutsuz bir ruh haline sokar ve kötümserlii tetikler (Hirschi, 2000, 18-
19: Albayrak, 2017).
Esasen özü itibariyle kötü renk yoktur; ancak önemli olan ey her rengi ölçülü kullanmaktr. Sahaja
Yoga’ya göre her renk auramzda ya da enerji bedenimizde de vardr. Eer bir renk bedenimizde fazlaca
bulunur ya da doru yerde bulunmazsa bu zamanla salmzn bozulmasna neden olabilir. te bu
yüzden renk yönetimiyle saln korunmasna yardmc olunabilir. Buna renk meditasyonu ad da
verilebilir. Bu yöntemde renkli cisimlere younlaarak yoga meditasyonu yaplr. Örnein kii ormana
gitmeye frsat bulamyorsa, yeil bir nesneye younlaarak ormana gitmi gibi rahatlayabilir (Hirschi,
2000, 19).
Adana’da Reiki
Reiki, bedensel, zihinsel ve ruhsal ifa vermek için elle enerji aktarmaya dayanan bir teknik olarak
tanmlanmaktadr. lk insanla birlikte ortaya çkt ileri sürülen bu enerjinin Japon Mikao Usui (1865-
1926) tarafndan sistematize edildii söylenir. Usui’nin kutsal bir daa çkarak 21 gün boyunca oruç tutup
meditasyon yapt, 21inci günde bir aydnlanma yaad anlatlmaktadr (Yasdman, 2020b, 427-428).
Japonca, Rei, “her yerde var olan, evrensel, can, ruh” ve Ki “ruhsal yaam enerjisi” sözcüklerinden
oluan ve “Tanrsal/Akn enerji veya kozmik yaam enerjisi” anlamna gelen Reiki terimi, yediden
yetmie herkesi maddi-manevi sala/tekâmüle götüren bir yol/uygulama olarak tanmlanr. Sessiz ve
lo kl seans salonlar, ayinleri, dualar, sembolleri, masterlar, vaat ettikleri ruhsal ve bedensel huzur
göz önüne alndnda Reiki’yi Budizm’in Bat’da olumu yeni bir versiyonu olarak tanmlamak yanl
olmayacaktr. Zaten Reiki’nin kurucusu Mikao Usui, Mahayana Budizmi’nin Çin ve Japonya’da yaylan
Tendai ekolüne mensup bir aileden gelmektedir. 15 Austos 1865 ylnda Japonya’da dünyaya gelen
Mikao Usui, küçük yalarnda manastra gönderilmi ve burada Budist felsefesi ve ruhsal eitim almtr
(Yitik, 2009, 6). Reiki uygulamalar öncesinde ve srasnda hayvansal gdalardan kaçnmak, sigara, alkol
gibi zararl alkanlklar brakmak önerilmektedir. Bu durumda enerji aknn daha etkili olduu
savunulmaktadr.
Reiki’nin Adana’daki faaliyetleri 2000’li yllardan 2009’a kadar sürmü ve daha sonra düzenli
çalmalarna son vermi olduu ifade edilmekle birlikte son yllara kadar aralklarla toplantlar
yaptklarna tanklk ettik. u anda topluca herhangi bir çalma yaplmamakta ve örenebildiimiz
kadaryla Adana’daki Reiki Dernei faaliyetlerine son vermi görünmektedir. Önceleri “Reiki Salkl
Yaam Dernei” adyla (Kurtulu Mah. inasi Efendi Cad. Saatçi Apt. No: 36/A-1 Adana adresinde)
aktivitelerini yürütüyordu.
Gözlemlerimize dayanarak edindiimiz izlenime göre grubun içerisinde ngilizce öretmeni, örenci,
muhasebeci, isiz, yurt dnda bulunup eitimlerine devam edenler, ba açk ve baörtülü bayanlar,
gençler ve orta yallar, mesleinden tatmin olmayanlar, eiyle sorun yaayp mutsuz olanlar, yurt dna
gitmek, mesleinde ilerleyip bir an önce iyi para kazanmak isteyenler, psikolojik sorun yaayanlar ve
benzerleri Adana’daki Reiki merkezine gitmektedirler.
Bu merkez ilk tanma, toplanma ve kaynama yeri olma özellii tamakta, Hindistan kökenli olup
Avrupa’da yaayan baz yoga uzmanlarnn dinleyicilerle iletiime geçtikleri bir mekân durumundadr.
Burada haftann belli günleri ve bilhassa hafta sonlar herhangi bir ücret talep edilmeksizin uzman
eitmen tarafndan insanlarn sorunlar dinlenmekte, aralarnda scak bir diyalog oluturulmaya
çallmaktadr. Sessiz ve lo bir ortamda cereyan eden konumalarda en dikkat çekici ve etkileyici motif
ise Hint kökenli yoga uzmannn (eitmen) Hindistan’a özgü farkl giyim ve konuma tarzyla insanlar
üzerinde etkili olmas söylenebilir. Bizim tank olduumuz toplantlardan birisinde bu uzmann ngilizce
| 883 |
E R
C Y
E S
A K
A D
E M
da “söylenene deil söyleyene bak” anlaynn kendini hissettirdiini söyleyebiliriz.
2000’li yllarn sonunda katldmz bu tarz bir akam toplantsnn konusu “Eureka!” (I’ve got
it!!!/Çaktm!) idi. Orada hazr bulunanlara datlan tantm broüründe u bilgilere yer veriliyordu:
“Eureka! Uygulamal Eitimi sizlere dönüümlü bir bak açs sunar. Kolay bir yaam, yaam
boyu nee ve istediklerini yapabildiiniz bir hayat.
Eureka! Uygulamal Eitimi: Bu program aadakileri isteyen insanlar içindir.
- hayatta ilerlemek isteyenler
Mükemmel Eureka! Uygulamas. Aahaa.. Çaktm..
Eureka! Süreçleri:
bir ksr döngüye hapseden tekrar kalplarn, korkularn ve öz deer sorunlarn ortaya çkarmak üzere
bir takm deneyim ve süreçlerden geçerler. üphesiz, baz ilemlerimiz duygusal ve rahatsz edicidir.
Yegane amacmz: TE BU KADAR, ÖRENDM, BU YETENEK BENDE VAR, anna ulamaktr ve bu
daima sizinledir. Geçmiin takntlar, basklar yok olur. Düünceler, duygular, davranlar ve hareketler
deiir.
Eureka! Sizlere yaamn mucizelerini deneyecek bir frsat sunar.”
Görüldüü üzere, günümüzde dünyann herhangi bir yerindeki modern bir insann duygularn,
beklentilerini, hedeflerini etkileyici bir ekilde ortaya koyan bu cümleler muhataplar hemen cezbeder
niteliktedir. Sürekli yar içerisinde didien günümüz insan, yartan birinci çkmak için her yolu
denemekte ve bu hedefler için Reiki merkezleri de söylemde bile olsa çözümler sunduunu ileri
sürmektedir.
“Eureka Yöntemleri:
Burada ve bundan sonra trnak içerisinde alntladmz metinlerdeki Türkçe ifade bozukluklar, noktalama iaretleri ve
kavramlar aslna dokunulmadan aynen aktarlmtr.
| 884 |
dediimiz ey yaam platformudur.
Tüm geçmiiniz deimi bir bak açsna dönüür. Bu da size geçmiinizle bar getirir.
‘Gerçeklik’e deimi bir bak açsyla bakarsnz bu da size hayatta güvenle, cesaretle ve dengeli bir yol
almaya motive eder.
amaçlarnza hür olarak ulama yetenei ve hareketi kazanrsnz.”
Eureka! Yöntemleri ile ilgili bu mesajlardan sonra katlmclara Eureka’nn etkileri konusunda da
bilgi verilmekte ve öyle denmektedir:
“Eureka!’nn etkisi!
olurlar:
-üretim performanslarnda genileme, büyüme.
-eyleme geçmede rahatlk.
-Yepyeni bir mutluluk seviyesi, tatmin ve yapmak istediklerini yapp honut olmak.
-artlar ne olursa olsun onlar göüslemede rahatlk ve kendini hür hissetmek.
Eureka! Sonuç, dengeli yaam, sükunet ve eylemdir.”
Eureka’nn etkisi bal altnda sralanan cümlelerden katlmc kitlesinin beklentileri, sosyo-
psikolojik, sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel statüleri daha iyi anlalabilmektedir. Reiki’ye katlanlar
genellikle belli bir meslek sahibi olup, bu sosyal pozisyonlarn pekitirmek, daha mutlu ve refah düzeyi
yüksek bir seviyeye daha ksa bir zaman diliminde ulamak, toplumda kabul görmek ve sosyal anlamda
tatmin olmak isteyenlerden olumaktadr denebilir. Adana’da faaliyet gösteren Sahaja Yoga ile
karlatrldnda Reiki’ye devam edenlerin sosyal statü ve konumlarnn daha iyi olduunu söylemek
mümkündür. Bu, aada sunacamz Reiki Uygulamal Eitim’e katlm fiyat listesinden de
anlalmaktadr.
“Eitmen” olarak tantlan Upen Chokshi broürde u ekilde takdim edilmektedir:
| 885 |
E R
C Y
E S
A K
A D
E M
UPEN CHOKSHI zamann imdilerde Hindistan ve Avrupa ülkeleri arasnda geçiren Hintli bir
üstattr. 1979’dan beri kendini gerçekletirme seyahatleri yapmaktadr. 1992’de Reiki mastr olmu ve o
zamandan beri, duygusal geliim, yaamda huzur, bolluk ve parann fizik ötesi incelenmesi ve ak,
insan ilikileri ile ilgili, kendini yetitirme, kiisel geliim konularnda Almanya da, ngiltere de, skoçya
da, Avusturya da, Macaristan da, sviçre de, Liechtenstein da, Dubai ve Amerika da birçok seminerler
vermitir.
Upen ayn zamanda Bombay’da iyi bir üniversiteden kimya mühendislii i idaresi konusunda da
mastr diplomalarna sahiptir. Seminerler vermeye balamadan da i danmanl, üretim ve tasarm
mühendisi olarak çalm ve iki baarl kimya fabrikalar sahibi de olmutur.
Upen yasam oyununda büyük bir eitmendir. Seminerlerinde; ondaki kusursuz anlay, zeka,
tutku, kararl sevgi ve efkat her zaman hissedilir. Basarili bir iadam olarak varl, irket çalanlarna,
özellikle yüksek düzeydeki idarecilere, meslek sahiplerine BAARILARINI MUTLULUKLA
TAMAMLAMALARINA LHAM VEREREK; BAARIYI GERÇEKLETRMELERNE YARDIM EDER.”
UPEN CHOKSHI’nin internette ngilizce olarak da hazrlanm sunum ve reklamlar
bulunmaktadr. (http://www.slideshare.net) Burada u gerçei vurgulamamz gerekir. Bizim Adana
Reiki Merkezi’ndeki gözlemlerimiz, bu ilk aamadan sonra gelen ve genellikle lüks otellerde verilen
seminerlere herkesin katlma ans bulamad göstermitir. Zira ikinci ve daha sonraki aamalara
katlmak yaklak olarak 500 Türk (2010’lu yllar) lirasna mal olmaktadr. Nitekim biz, bir aratrmac
olarak bu ücreti ödeyemeyeceimizi, buna ramen katlmamzn mümkün olup olmadn
sorduumuzda, bu ücreti ödemeyen hiç kimsenin Adana HiltonSa’daki eitim programna
katlamayacan ifade etmilerdir. Dolaysyla oradaki eitim ve içerii hakknda bilgi edinmemiz
mümkün olmamtr. Bu programa katlmak isteyenlerden talep edilen ücret ve kiisel bilgilerle ilgili
belge aada verilmitir.

| 887 |
E R
C Y
E S
A K
A D
E M
Eureka program Avusturya asll Bayan Helga Artner tarafndan düzenlenmitir. 2000’li yllardan
beri Adana’ya da zaman zaman gelen Artner Türkçe ve ngilizce bilmekte, Reiki teknikleri konusunda
uzman saylmakta ve hatta kanser hastalarn bile tedavi edebildiine dair basnda haberlere
rastlanmaktadr. Bu haberlerden birinde u ilginç ve dikkat çekici bilgilere yer verilmitir:
“Avusturyal Helga Artner, ‘ifa’ datmak için Anadolu’yu mesken tuttu. Adana’da bürosu
bulunan Helga Artner, iki ayda bir Çukurova’ya gelerek insanlara ‘Reiki’ yöntemini anlatyor. Helga’nn
elinden kanser hastasnn bile ifa bulduu söyleniyor.
Rei; ‘olaanüstü bilgi’, Ki ise; ‘hayat enerjisi’ olarak tercüme ediliyor. Genel anlam ile uzayda var
olduu belirtilen bir enerjinin elde edilmesi ve pozitif enerji olarak kullanlmas olarak da belirtiliyor. 2
bin 500 yl öncesine, Buda’ya dayandrlan ve havarileri tarafndan silsile ile bugüne ulat belirtilen
Reiki’nin bugün dünyada 800 kadar temsilcisi olduu tahmin ediliyor. Bunlardan biri de ‘üstad’
konumundaki Helga Artner olarak gösteriliyor.
Helga’dan Reiki Eitimi
Önceki meslei anaokulu öretmenlii olan Avusturyal Helga Artner masajla ve elle iyiletirme
teknikleri, fiziksel terapi eitimleri de alm. Helga Artner, imdi Çukurova’da ‘Reiki’yi anlatyor. ki
ayda bir gelip seminerler tertipleyip, tedavi seanslar düzenliyor.
Artner’in verdii bilgilere göre, Reiki’nin kendine göre kat kurallar var. Bu kurallar uygulayan
ve dersleri alan insanlar kesinlikle kendi rahatszlklarn giderebiliyor. Ruhsal rahatszlklarn
tedavisinden baka fiziksel rahatszlklarn tedavi süresini de yar yarya ksaltabiliyor. Aclar azaltp,
bir yaray dahi ksa sürede normale dönütürebiliyor. Ve tedavi seans çok uzaktaki insan ve dier
canllara da uygulanabiliyor.
Helga’nn ‘elinden’ ifa bulan ve Adana’da olduu süre içinde tercümanln yapan çiftçi Osman
Meto, “ntihar Ba Ars’ olarak da bilinen ‘Cluster Headache’ hastal için gitmediim doktor ve klinik
kalmad. Helga’y duydum ve tantm. Birkaç seans sonra ifa buldum. Ama artk yaklak iki yldr
aspirin bile kullanmaz oldum. Kalçamdaki kisti de kendi elimi koymak suretiyle 15 günde kendi
kendime tedavi ettim” dedi.
Osman Meto, 25 yandaki Mersinli Emre en’in de testis kanserinin ayn yöntemle tedavi
edildiini söyledi.
te Reiki Prensipleri
Çok sra d gibi görünen bu yöntemi örenmek için Helga’nn derslerine katlmak gerekiyor.
Helga haftada bir kaç saatlik dersin sonunda ‘el veriyor’ ve örenci, uzmanla ilk adm atm oluyor.
Helga Artner ‘olmazsa olmaz’ kurallar da öyle sralyor:
-Özellikle bugün kzma
-Özellikle bugün endielenme
| 888 |
-Tüm canllara minnettar ol
Bütün semavi dinlerin söylemlerine de uyan bu kurallar benimsemenin art olduu Reiki, sra d
yeni bir hayat felsefesi olarak sunuluyor. Bu tür terapileri modern tbbn da kabul ettii biliniyor.
imdiden sadece Adana’da 300 örenci yetitiren Helga’nn binlerce insana ‘el vereceine’ kesin gözüyle
baklyor.” (Adana’da ‘Reiki’).
2005 ylna ait baz gazete haberlerine göre Helga Artner Mersin’de düzenlenen bir eitim
program kapsamnda katlmclara ate üzerinde yürüme etkinlii sunmutur. Olaanüstü bir durum
olan bu gibi gösterilerin katlmclar etkilemeye yönelik olduu kaçnlmazdr. “Ate üstünde çplak
ayakla yürüdüler” balkl gazete haberinin ayrntlar u ekildedir:
“nsann kendisini ve bakalarn salk ve ruhsal yönden iyiletirmesinde hayat enerjisini
kullanma metodu olarak tanmlanan Reiki’nin tantld etkinlikte Avusturyal Reiki öretmeni Helga
Artner ve örencileri çplak ayakla ate üzerinde yürüdü.
Mersin’in Erdemli lçesi’ne bal Limonlu Beldesi’ndeki Kayac Vadisi, doal güzellikleri kadar
ziyaretçileri ile de dikkat çekiyor. Dünyaca ünlü Avusturyal Reiki öretmeni Helga Artner ve bir grup
örencisi, Doktorun Yeri olarak da bilinen bölgede, ‘Atete Yürüme’ etkinlii düzenledi. Artner ve
örencileri etkinlik öncesi motivasyon amac ile bir süre yalnz kald. Helga Artner, gösteri öncesi
kayalklarda oturdu, aaçlara sarld, sonrasnda da tek tek insanlara sarlarak konsantre olmaya çalt.
Vadide dere kenarna yaklan dev atein köze dönümesi beklenirken, örencilere ve etkinlie katlmak
isteyenlere verilen kâtlara, skntlar ve kurtulmak istedii rahatszlklarn yazlmas istendi. Yazlan
kâtlar daha sonra atee atld. Közlenen atein çevresinde bir daire oluturan grup, müzik eliinde
yürüyüe motive olmaya çalt. Uzun süre atein çevresinde bekleyen grup, daha sonra çplak ayakla
kzgn köz üzerinde yürüdü. Helga Artner’in öncülük ettii yürüyü, örencilerin onu izlemesiyle sona
erdi. Atete yürüyü srasnda bazlarnn canlarnn yand gözlendi. Kzgn közleri koar admlarla
geçen her gösterici Reiki öretmeni Helga Artner’e sarlarak, acsn unutmaya çalt.
Helga Artner’in atete yürüme seremonisi
Bugüne kadar 10 kez atete yürüme etkinlii düzenlediklerini söyleyen Reiki öretmeni Helga
Artner, bunun bir ov deil ruhsal bir kutlama ve bir tören olduunu söyledi. Asla ov yapmadn,
| 889 |
E R
C Y
E S
A K
A D
E M
üphesiz bunun arkasnda insanlara vermesi gereken mesaj olduunu söyleyen Artner, gösteri öncesi,
kayalklarn üzerinde oturup kendi kendine meditasyon yaptn, bu bölgenin doal güzelliklerini
düündüünü ve sonra insanlara sarlarak enerji aktarm yaptn kaydetti. Törenin doal tabiatn
içinde olmasn istediini dile getiren Artner,”Toprak, su ve gökyüzü. Bu bölge bu tören için çok uygun
bir yer” dedi.
Artner, gerçek Reiki’nin kitabnn olmadn, bunun sözsel bir anlatm ve gelenek olduunu
belirtti. Reiki’yi bir yaam felsefesi olarak benimsediklerini ifade eden Artner, atete yürüyerek manevi
skntlarndan kurtulduklarn belirtti. Yeterince güçlü olan herkesin bunu yapabileceini ifade eden
Artner, bunun için güçlü ve kararl olmann yeterli olduunu söyledi. Reiki’nin amanizm ile
kartrlmamas gerektiinin altn çizen Artner, Reiki’de birinci, ikinci ve master olarak adlandrlan
üçüncü aama bulunduunu, kendisinin de üçüncü aamada master olduunu söyledi.
Reiki’de master aamasnda bulunan kiilerin, dokunarak ya da uzaktan ifa dattklarna
inanlyor.” (http://haber.mynet.com: http://www.milliyet.com: http://reikihaus-artner).
Bütün bunlara ilaveten Adana’da Reiki uzman veya eitmeni olduu ifade edilen birçok kiinin
olduunu görüyoruz. Bunlar internet ortamnda tantmlarn yapmakta ve danmanlk hizmeti ad
altnda resmi olarak çalmalarn yürütenlere de rastlanmaktadr. Örnein, kendisiyle yüz yüze
görütüümüz Handan Erolu, Matu Çaye Danmanlk adyla 2019 ylnn sonunda Adana’da bir büro
açmtr. lgili yerel gazete haberine göre Matu Çaye öyle demektedir: “Eitim ve ifa destekçisi Matu
Çaye, Huriye Yac, Nil afak ve Didem Amaç, Reiki eitim bürosu açt. Eitim ve ifa destekçisi olarak
danmanlk programna baladklarn belirten Matu Çaye, “ Biz 4 arkada eitim ve ifa destekçisi
olarak danmanlk programna baladk. Uygulamamz evrensel enerjinin insan bedeninde ilevleri
olarak, bilince dayal eitimdir.” (https://www.yenibizimadana.com). Bize, toplumun her kesiminden
insanlarn kendisine danan olarak geldiini vurgulayan Matu Çaye, Reiki evrensel enerjiyle ifa
tekniinin üç aamasnn olduunu ve bunlarn mutlaka bir master tarafndan uyumlanmasnn
gerektiini, daha sonra herkesin kendi kendine buna devam edebileceini söylemitir. Hatta bu tekniin
sadece insanlara deil, hayvanlara ve bitkilere bile uygulandnda olumlu etkisinin ortaya çktn
eklemitir. Matu Çaye elektronik iletiim adresi olarak u iki adresi kullanmaktadr:
http://www.matucaye.com/; https://www.instagram.com/matucaye/
Bunun dnda Adana’da Reiki ile ilgili olarak u adrese de rastlanmaktadr:
https://www.instagram.com/reiki_adana/
Sekülerleme, sübjektivizm, kaytszlk, anmlk, bireycilik, hazclk, küreselleme, çoulculuk, hzl
deiim… (Özkan, 2010). Bunlarn dnda Adana özeli göz önüne alndnda köyden kente göçün
getirdii bireysel-psikolojik, ekonomik, toplumsal travmalarn yaratt boluun da dikkate alnmas
gerekir. Öte yandan çelikili görünmekle birlikte zenginliin ve yoksulluun dourduu sonuçlarn da
yeni dini akmlarn taraftar bulmasnda etken olduu söylenebilir. Bu arada geleneksel toplumsal
dayanmann zayflamas, iletiim araçlarnn insanlar üzerindeki olumsuz etkisi, dünyadaki
kopmalara sebep olmaktadr. Ayrca yerel alldk-geleneksel dinlerin sunum tekniklerinin ve baz
ilkelerinin modern insana zor gelmesi de insanlarn dtan gelen yeni dinimsi akmlara meyletmesinde
önemli bir faktör olarak öne çkmaktadr. Elbette kiilerin önceden beri getirdikleri önyarglar,
beklentiler, özlemler, da açlma vb. nedenleri eklemekte de yarar vardr.
Adana’daki Sahaja Yoga ve Reiki olgular arasnda öne çkan baz ortak kavram ve anlaylarn
varl dikkat çekmektedir. Örnein renk fenomeni, aura, evrensel enerji, sevgi, acnn ve strabn
giderilmesi, yardmlama, gülümseme, insanlara kzmama… gibi özellikler müterek konular olarak öne
çkmaktadr.
Her iki ekol de insanlarn sorunlarna çare bulma iddiasndadrlar. Bunun için de Uzakdou’nun
egzotik teknikleri önerilmekle beraber, bunlarn birçounun Türk-slam geleneinde çok da bilinmeyen
yöntemler olduu söylenemez. Eski kültürlerde amanlarn, ifaclar olarak yerel büyücü hekimlerin,
slami dönemde ise “muskac hocalarn”, farkl tarikatlarn deiik uygulamalar vb. kullandklar
tekniklerin bir sentezi ortaya çkmaktadr. Hava, su, ate ve topran en eski çalardan beri “dört temel
unsur” olarak bilindii gerçeini de unutmamak gerekir. Sahaja Yoga’nn suyu, havay (tütsü), Reiki’nin
su, ate vb. elementleri saaltc birer araç olarak sunmas çok yeni bir fenomen deildir.
Her iki tekniin Adana’daki müdavimlerinin kahir ekseriyetinin kadnlardan müteekkil olduu
gerçei ile Uzakdou dinlerinin, özellikle de Hinduizm’in kadna biçtii rolü karlatrdmzda, arada
telafisi mümkün olmayan büyük bir uçurum ortaya çkmaktadr. Geçmi tarihsel metinler ya da pratikler
bir yana, günümüzde bile söz konusu kültürel corafyalarda kadn halen ezilen, horlanan konumunu
sürdürmektedir. Dolaysyla biz burada tenkit deil, bir tespitte bulunuyoruz ve sadece bir karlatrma
yaparak dikkatleri çekmek istiyoruz.
Sahaja Yoga ve Reiki akmlarnn birer din, dinsel grup, misyonerlik faaliyeti, tarikat, kült vb. olup
olmad meselesi ülkemizde ve baka yerlerde tartlmakta; her iki hareketin mensuplar bu iddialar
kabul etmemekte, kendilerini ifac ve ruhsal-bedensel saaltc olarak görmektedirler. Ne var ki,
hareketi dardan aratran baz kiiler çalmalarnda bunlarn “yeni dinimsi akmlar” olduunu ileri
sürmektedirler. Bu aamada ahsen biz hareketin kendi mensuplarnn ifadelerine itibar ederek bir
yargda bulunmamay daha uygun görüyoruz. Özellikle Reiki daha bireysel, topluluk oluumlarna fazla
meyletmeyen bir oluum iken Sahaja Yoga’da grup, topluluk anlay, bir insanüstü güce teveccüh etme,
ayinlerin merkezine onu konumlandrma anlay belirgin bir ekilde göze çarpmaktadr. Bu yönüyle
geleneksel dinlere benzemesine ramen Tanr adna konuan bir din adamlar snfnn olmamas, belli
ve belirgin bir tapnaklarnn bulunmamas, kutsal bir metne sahip olmaylar dinlerden farkllklarn
ortaya koymaktadr denebilir.
Son olarak unlar ifade ederek konuyu bitirmek istiyoruz. Hristiyanlktaki asli günah teorisine
benzer ekilde Hint’te de her eyin temelinde ac, strap ve bunun sonucunda kurtulua erme beklentisi
yatmaktadr. Bu kötümser kurtulu inancnn getirdii anlayla insanlar kendilerine eziyet etmeye varan
teknikler kullanmak, bedenlerine ikence etmek ve maddi dünyay önemsememek eklinde deiik yoga
teknikleri bulmann yollarn aramlar ve aramaktadrlar. Sahaja ve deiik yoga tekniklerinin bata Bat
| 891 |
E R
C Y
E S
A K
A D
E M
dünyas olmak üzere ülkemizde de hzla yaylmas, yüzyllardr Hindistan’da yaanan kast sisteminin
evrensel çapta bütün insanla egemen olmasndan kaynaklandn söylemek abart olmayacaktr.
nsanlar maddi ve manevi zenginlie ulaamadklar için, büyük bir hayal krkl içerisinde deiik
emziklerle kandrlmakta, dalitlerin ve paryalarn üst kastlara çkmasna engel olunmakta ve böylece bu
tarz anlaylar ar kesici birer ilaç görevi görmektedirler. Dier yandan bu dinimsi akmlara meyletme,
tam tersine maddi zenginlii elde etmi olan çada insann manevi gdasn gidermek için koyulduu
serüvenin bir sonucu olarak da yorumlanabilir.
Bütün bunlardan sonra önemli bir sonuç olarak unun dile getirilmesinin zorunlu olduunu da
düünüyoruz. ster Bat, isterse Dou kökenli olsun, yeni dini akmlara devam eden ya da mensup olan
bu insanlarn çounluu Türkiye Cumhuriyeti vatandadrlar. Her ne sebeple olursa olsun bu insanlar
dlamak, yabanc görmek ya da ötekiletirmek toplumsal bar ve insani duru açsndan uygun ve
doru deildir. Tanr insanlar farkl merep ve mezheplerde yaratmtr. Müslümanlar açsndan Allah
katnda hak din slam’dr lakin dünyevi açdan baktmzda birçok deiik inancn ve dinin varl da
antropolojik bir gerçektir. F. Schuon’un da ifade etii gibi “Hakikat hem tekdir, hem sonsuzdur”. Sözü
edilen sonsuzluun farkl zamanlarda farkl tezahürleri ortaya çkmakta ki bu insani varoluun
kaçnlmaz bir sonucudur. Dolaysyla bize göre, dinsel açdan bu tür akmlarn herhangi bir tehlike arz
etmedii ve etmeyecei aikârdr. Birlik içinde çokluun bir tezahürü olarak kabul edilmelidir. Hatta
toplumsal yapda dinsel ve felsefi çoulculuk tevik edilmeli ki, toplumun maddi ve manevi ilerlemesine
bir katk salanm olsun. Zira bakasyla boy ölçüemeyen her inanç ve toplum içine kapanmak zorunda
kalr ki esasen ite bu yok olula eanlamldr. Eer bu akmlarda, ülkemizin gelecei açsndan bir
olumsuzluk seziliyor ya da görülüyorsa, bu devletin ilgili birimlerinin görev alanna giren bir durumdur.
Ayrca ötekini ve “yabanc” olan tehlikeli saymak modern düünce anlaynn dnda kalan arkaik bir
tutum olarak düünülmeli kanaatindeyiz.
Nihayetinde ve tekraren vurgulamak gerekirse, bu dinimsi akmlarn birer din olup olmad
meselesiyle ilgili slamî perspektiften yürütülen tartmalara burada ayrntl olarak girmek bizim
konumuzun dnda kalmaktadr. Ancak “din ilevi gören her ey dindir” tespiti ile tartmalara
yaklamann daha bilimsel olabileceini öneriyoruz. Bu anlamda insan, özü itibariyle kendini ve d
dünyay merak eden, Tanr’y arayan, hayatn aclarna çare bulmaya çalan, ölüm karsnda aciz kalan,
öte âlemle ilgili sorular soran, hatralar ile hayalleri arasnda bocalayan bir varlktr. Bütün bunlarn
üstesinden gelmenin bir yolu olarak antik çalardan beri önerilen önemli bir yol/yöntem kiinin “Kendini
Bilmesi” olarak öne çkar. Bu ilkenin, Delphi'deki Apollon Tapna'nn giriinde altn harflerle yazl
olduu söylenir. Geleneksel sûfi kültürde “Kendini bilen Rabbini de bilir” tarznda dile getirilen bu
gerçek, Yunus Emre tarafndan da iirsel olarak ilan edilmitir: “lim ilim bilmektir, ilim kendin bilmektir,
sen kendini bilmezsen, ya nice okumaktr?”
Etik Kurul zni

Demirci, Kürat. (1998). “Hinduizm”, TDVA., C: 18. stanbul.
Eliade, Mircea. (2003). Dinsel nançlar ve Düünceler Tarihi-II. çev. Ali Berktay. Kabalc Yaynevi. stanbul.
Eliade, Mircea. (1970). Yoga: Immortality and Freedom. Princeton University Press.
Greaves, Christopher. (2012). Sahaja: An Introduction to Sahaja Yoga. Author House. UK.
Hirschi, Gertrud. (2000). Mudras Yoga in Your Hands. Samuel Weiser, Inc.
http://haber.mynet.com/detay/guncel/ates-ustunde-ciplak-ayakla-yuruduler/182408: Eriim tarihi:
25.03.2020
https://www.instagram.com/reiki_adana/
https://www.sahajayogaadana.com/
https://www.yenibizimadana.com/reiki-egitim-burosu-acildi.html: 15. 12. 2019
Jones Constance A. - Ryan, James D. (2007). “Sahaja yoga Center”. Encyclopedia of Hinduism. Infobase
Publishing. New York.
Kalbermatten, Gregoire de. (2003). The Third Advent. New York.
Mahajan, Yogi. (1999). The Face of God, A Most Soul Stirring Biography of a Living God. Motilal Banarsidass
Publ. India.
Özkan, Ali Rafet. (2010). “Yeni Din Görünümlü Hareketlerin Ortaya Çk Sebepleri”. Yeni Ümit Dergisi.
Ocak-ubat-Mart.
Yasdman, Hakk ah. (2020). “Reiki”, Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi. Ed. Süleyman Turan-Emine
Battal. Okur Akademi. stanbul.
E R
C Y
E S
A K
A D
E M

Yasdman, Hakk ah. (2020). “Sahaja Yoga”. Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi. Ed. Süleyman Turan-
Emine Battal. Okur Akademi. stanbul.
Yitik, Ali hsan. (2009). “Dou Kökenli Batl Akmlar”. Diyanet Aylk Dergi. Mays.
Yitik, Ali hsan. (2007). “Hint Kaynakl Dinlerin Ülkemizdeki Faaliyetleri”. slamî Aratrmalar. Cilt. 20.
Say: 3.

Documents

ADANA’DA UZAKDOĞU KÖKENLİ DİNÎ VE FELSEFÎ İNANIŞLARIN