Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Ademhalingsfunctie:
tussen proefschrift en richtlijn?
Karin Postma
fysiotherapeut en onderzoeker
Rijndam revalidatie & Erasmus MC te Rotterdam
Januari 2015
tussen proefschrift en richtlijn?
Promotor: Prof.dr. H.J. Stam
Copromotor: Dr. J.B. J. Bussmann
deze presentatie
proefschrift
richtlijn?
proefschrift
ademhalingsfunctie in de eerste jaren na een dwarslaesie
o voorspellen luchtweginfecties
o beloop longfunctie
o beperkte ademhalingsfunctie
o effect van ademspiertraining
na revalidatie
tijdens
landelijk dwarslaesie-onderzoek
• 8 revalidatiecentra
• dwarslaesie, 18-65 jaar, rolstoelafhankelijk
• 225 patiënten
– gemiddeld 41 jaar (SD 14)
– 75% man
– 40% tetraplegie
– 68% motorisch complete laesie
– 73% trauma
– geen beademing
• uitkomstmaten:
– longfunctie: FVC, FEV1, PEF
– luchtweginfecties
– hoestkracht en kortademigheid
– kwaliteit van leven
• 4 meetmomenten:revalidatiecentrum thuisziekenhuis
voorspellen luchtweginfectie
• 10% luchtweginfectie in 1ste jaar
• slechtere longfunctie
• verder geen verschil
0
1
2
3
4
5
6
FVC in liters
geen (n=126) wel (n=14)
*P = .003
FVC(l), FEV1(l), FEV1(%), PEF(l/sec), PEF(%)
allen ‘redelijk nauwkeurige’ voorspellers
25% met FVC<3,2l kreeg luchtweginfectie
– sensitiviteit 79%
– specificiteit 74%
beloop longfunctie
• FVC neemt na ontslag nog 5% toe
• geen verschil in beloop tussen laesiegroepen
60
65
70
75
80
85
90
95
100
t1 t3 t4 t6start revalidatie ontslag kliniek 1 jaar na 5 jaar na
5% ↑
Vo
lum
e (
% v
an n
orm
wa
ard
e)
• veel mensen gaan achteruit:
– 15% in het 1ste jaar na ontslag
– 28% in de 4 jaar daarna
• mensen die achteruit gingen:
– hogere BMI
– zwakkere inademspieren
– afgenomen fitheid
5 jaar na de revalidatie
• beperkte ademhalingsfunctie:
– 31% aangedane longfunctie
– 36% zwakke hoestkracht
– 18% kortademig in rust
– 29% kortademig tijdens inspanning
• 9% luchtweginfectie
• niet alleen bij complete tetraplegie
relatie met kwaliteit van leven
sociale beperkingen
algemene gezondheid
mentale gezondheid
vitaliteit
Longfunctie x o o o
Zwakkehoestkracht
x o o o
Kortademigheid rust
x x x x
Kortademigheid inspanning
x x x x
x wel een relatie o geen relatie
effect ademspiertraining
• RCT, 4 revalidatiecentra
• dwarslaesie, 18-70 jaar, longfunctie<80%
• 40 patiënten
– 35 mannen/ 5 vrouwen
– gemiddeld 47 jaar (SD 14)
– 75% tetraplegie
– 60% motorisch complete laesie
– geen beademing
revalidatiecentrum thuisziekenhuis
Trainingsperiode8 weken
trainingsgroep (n=19)
revalidatie
+ ademspiertraining
controle groep (n=21)
revalidatie
-
loting
trainingsgroep
• Resistive Inspiratory Muscle Training (RIMT)
• threshold trainer
• 7x 2 minuten op 60%
• 5x per week, 8 weken
• evaluatie:
– goed uitvoerbaar
– merendeel was tevreden over de training
– “Hoesten en praten gaat iets makkelijker”
effect training (1)
• inademkracht: +
goede inademkracht beschermt tegen uitputting
40
60
80
100
120
T0 T1 T2 T3
Controle groep
Trainingsgroep
P=.065 P=.271
trainingsperiode
MIP
* in
cm
H2O
P=.002
*MIP = maximale druk tijdens inademen
normale inademkracht, man 40-50 jaar
effect training (2)
• inademkracht: + (korte termijn)
• longfunctie: o
• hoestkracht: o
• ademen, praten, hoest: o
• mentale gezondheid: + (korte termijn)
• complicaties: ?
hoestkracht
• positieve longitudinale associatie tussen hoestflow (PCF) en ademkracht (in/uit)
– associatie met inademkracht sterker dan met uitademkracht
– vooral gebaseerd op ‘binnen-persoon’ variatie
– MIP 10 cm H2O ↑ > PCF 0,3 l/sec ↑
conclusies
• longfunctie voorspeller van luchtweginfecties
• ademhalingsproblemen na ontslag
– luchtweginfecties
– beperkte ademhalingsfunctie
– afname longfunctie
• ademspiertraining verbetert inademkracht
praktische aanbevelingen
• ademspiertraining toevoegen aan normale revalidatie
– bij zwakte van de inademspieren
• nazorg-programma
– voor allen met verhoogd risico
– regelmatig meten longfunctie
– voorkomen complicaties en achteruitgang
publicaties
• Predicting respiratory infection one year after inpatient rehabilitation with pulmonary function measured at discharge in persons with spinal cord injury. Postma K, Bussmann JB, Haisma JA, van der Woude LH, Bergen MP, Stam HJ. J Rehabil Med 2009;41:729-33.
• Changes in pulmonary function during the early years after inpatient rehabilitation in persons with spinal cord injury: a prospective cohort study. Postma K, Haisma JA, de Groot S, Hopman MT, Bergen MP, Stam HJ, Bussmann JB. Arch Phys Med Rehabil 2013;94:1540-6.
• Resistive inspiratory muscle training in people with spinal cord injury during inpatient rehabilitation; a randomized controlled trial. Postma K, Haisma JA, Hopman MTE, Bergen MP, Stam HJ, Bussmann JB. Phys Ther 2014; 94: 1709-19.
• Longitudinal relationship between respiratory muscle strength and cough capacity in persons with spinal cord injury. Postma K, VlemminxLYM, Haisma JA, de Groot S, Sluis TAR, Stam HJ, Bussmann JB. (geaccepteerddoor J Rehabil Med in maart 2015).
……………. ‘richtlijn’?
‘richtlijn’?
NL: hoge
mortaliteit in
eerste 6 jaar
[Osterthun 2014]
hoog percentage
LWI en zh-
opname [Postma]
Hoge prevalentie
SDB [Heliomare]
mortaliteit na 2de
jaar blijft hoog
[vd Berg, 2010]
afname
longfunctie na
klinische fase
[Postma]
verschil in
aandacht voor
AH tussen
NVDG centra
Veel vragen rondom
airstacken, SDB, trainen,
etc
Zorg rond
ademhalingsfunctie
kan beter?
alleen
aandacht voor
AH in acute
fase
Geen
hulpvraag
Klinische revalidatie
Met tracheacanule Zonder tracheacanule
Zelfstandig ademen
Recente dwarslaesie Th12 of hoger, AIS A-D
Afhankelijk van beademing
CTB, Veldnormchronische beademing
Richtlijn/Werkwijze: beschrijving diagnostiek, beleid en behandeling
NDD
Chronische fase …..
Acute fase (ziekenhuis) Ziekenhuisprotocol dwarslaesie, NVDG 2010 Lokale ziekenhuisprotocollen
Initiatieven
Overleg David Gobets – Karin Postma
Klinische fase: testen, SDB, preventie, trainen AH spieren
(o.a. RIMT), buikband
NVDG richtlijn dwarslaesie
Nieuwe versie Handboek
Discussie
• Behoefte gezamenlijke werkwijze?
o vorm
o inhoud
Chronische fase: nazorg-programma?
o Wat is er al?
Interesse?