ADLİ TOKSİKOLOJİ

Zehirin sözlük anlamı; “Canlı organizmaya girdiğinde sağlığında bozulmaya, hatta ölüme yol açan mineral, bitkisel, hayvansal veya sentez yoluyla üretilmiş maddedir”.

Adli toksikoloji Zehirlenme olgularının hukuksal boyutta incelenmesidir.

19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI. 2

‘Bütün maddeler zehirdir. İlacı zehirden ayıran dozudur.’

Paracelsus (1493-1541)


Zehirlenmede Ortaya Çıkan Etki Zehirin yapısına, Uygulama yoluna (maruziyet şekli), Temas süresine, Temas tekrarına, Kişisel duyarlılığa bağlıdır.


Doz tanımları Etkin Doz (ED) Toksik Doz (TD) Letal Doz (LD)


DOZ-YANIT İLİŞKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ -1 Uygulanan toksik maddenin miktarı ile

biyolojik sistemin yanıt değeri arasındaki ilişkidir.

LD50 belirli bir maddenin tek dozla test edilen hayvanların % 50’sini istatistiksel olarak öldürmesi beklenen mg/kg cinsinden miktarıdır.


DOZ-YANIT İLİŞKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ -2

Herhangi bir kimyasal maddenin ya hep ya hiç yanıtı için en düşük etkin dozuna eşik dozu denir.

Eşik dozu deneysel olarak belirlenemeyen bir dozdur.


Ulusal Zehirlenme Merkezi Verilerine Göre Sık Rastlanılan Zehirlenmeler -1

İlaçlar; Analjezik, Antidep, Antihist, Antihipert. v.b.

Tarım ilaçları ve böcek öldürücüler; Organofosfatlı, Karbamatlı, Piretin grubu v.b.

Ev içi kimyasallar; Çamaşır suyu, Lavabo açıcı, Kireç sökücü, Deterjan, Naftalin v.b.


Ulusal Zehirlenme Merkezi Verilerine Göre Sık Rastlanılan Zehirlenmeler -2Zehirli gazlar; Karbonmonoksit, boğucu gazlar,

Bitki ve besinler; Mantar, delibal, kayısı çekirdeği, salon bitkileri v.b.

Zehirli hayvan ısırmaları ve sokmaları; Akrep, yılan, örümcek, arı v.b.


Zehirlenmelerin SınıflandırılmasıKaynaklarına göre,Maruziyet süresi ve sıklığına göre,Orijinlerine göre zehirlenmelerdir.Etki yerlerine göre,Toksikolojik analiz yöntemlerine göre,


Kaynaklarına Göre Zehirlenmeler;Bitkisel kaynaklı; Belladon, çeşitli alkaloidler

ve kalp glikozidleri,Hayvansal kaynaklı; Yılan, akrep, örümcek

zehirleri ve insülin,Mineral kaynaklı; Kurşun, civa, arsenik,Sentez kaynaklı; DDT, paration, amfetamin,


Maruziyet süresi ve sıklığına göre;Akut zehirlenmeler,Subakut zehirlenmeler,Kronik zehirlenmeler,


Orijinine göre;Kaza; Gerçek anlamda kaza, Tedavi ve

Mesleki zehirlenmeler,İntihar; En sık reçete ile alınmış ilaçlar olmak

üzere en kolay ulaşılabilinenler.Cinayet; Arsenik tuzları, civa tuzları, koroziv

asitler, striknin, uyuşturucular, barbitüratlar, siyanür, organofosfatlı insektisitler ve diğer pestisitlerle akanitin, fosfor, çinkosülfür ve radyoaktif maddeler)

19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.13

Zehirlenme Olgularında Adli Görev; Zehirlenmeler adli olgulardır. Bu

nedenle adli makamlara ve sağlık müdürlüklerine bildirilmeleri yasal zorunluluktur.

Bu görevin ihmali hekimler için TCK’nın 280 ve CMK’un 159. maddeleri kapsamında suç niteliğindedir.

CMK 89 kapsamında otopsi yapılır.19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI. 14

Adli Otopsiler –İst. 2010 Ateşli Silah Yaralanması 327 Kesici, kesici-delici, delici, ..alet yaralanmaları 161 Künt Travma 133 Yüksekten Düşme 286 Trafik Kazası 528 Patlamaya Bağlı Ölümler 10 Yanığa Bağlı Ölümler 36 Ası 340 Bağla boğma, elle boğma ve diğer mekanik asfiksi 29 Suda Boğulma 183Karbonmonoksit Zehirlenmeleri 72Uyutucu, uyuşturucu Zehirlenmeleri 54Alkol (etil, metil) Zehirlenmeleri 21 İlaç Zehirlenmeleri 18Diğer Zehirlenmeler 18 Ölü Doğum 21 Çocuk Ölümleri 497 ? Patolojik Ölümler 767 İhtisas Kuruluna Sevk 554 Diğer 365

TOPLAM 392319.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI. 15

Adli Toksikolojide Zehirlenme iddiası vardır. Diğer incelemelere sekonder olarak rutin bir işlem sonucu saptanır.

* Otopsi yapan hekim iddiaya ve/veya bulgulara uygun örnekler almalıdır.


Zehirlenme Olgularında Otopsi;Zehirlenmelerin çoğunda otopsi bulguları

yetersizdir. Çünkü bu maddeler nadiren korozif veya tahriş edici özelliğe sahiptir.

Tanı, öykü ve olayla ilgili koşulların incelenmesinin yanı sıra vücut sıvıları ve dokuların toksikolojik analizine dayanır.


Otopsi ÖncesiMaddenin alınma ve ilk belirtilerin

başlama zamanı, şekli, bir hastaneye başvurmuş ise ilk fizik muayene ve laboratuvar bulguları ile uygulanan tedavi şeması (dozları) ve klinik gidişin yanı sıra terminal tablo bilgileri de not edilmelidir.


Dış Muayenede SaptanabileceklerZehirlenme olgularında dış muayenede

genellikle belirgin bir bulguya rastlanmaz . Ancak; i.v. ilaç kullanımında ciltte iğne izi, atrofik skar veya ülserasyon, yılan, akrep, böcek ısırık/sokmalarına bağlı zehirlenmelerde ciltte ısırık, sokma izi görülebilir.


İç Muayenede Saptanabilecekler -1Ağız ve burun boşluğu; Toz ya da renkli

materyal kalıntıları (tablet ya da kapsül kalıntıları, pestisit ya da herbisit artıkları ve intranazal ilaç kullanımı)

Nazal septum Perforasyonu; Kokain

Beyin Koku ve renk değişikliği; Karbolik asit, alkoller, siyanür, metil salisilat


Gastrointestinal sistem; Çok sayıda ilaç tableti (Aldıktan sonra kısa sürede ölümlerde), plastik paketler (paket vücut sendromu), koku (alkoller, karbolik asit, siyanür), irritasyon ve nekroz (asitler, alkaliler, ağır metaller),

Karaciğer; Parankimatöz dejenerasyon (fosfor, karbon tetraklorür, glikoller), nekroz (fosfor, karbontetraklorür, mantar zehirlenmesi),

İç Muayenede Saptanabilecekler -2


Böbrekler; Kanama (ağır metaller, kantarid), parankimatöz tubulus dejenerasyonu ve/veya korteks nekrozu (fosfor, karbon tetraklorür, zehirli mantarlar), papilla nekrozu (fenasetin),

Kalp; Subendokardiyal kanamalar (arsenik),

Kan; Renk değişikliği (CO, siyanür),

Kusmuk; Renk değişikliği (borik asit ve bakır sülfat).

İç Muayenede Saptanabilecekler -3


Toksikolojik İnceleme ÖrnekleriRutin olarak sistematik toksikolojik analiz için

genellikle kan, idrar, mide içeriği ile karaciğer ve böbrek örnekleri alınmaktadır.

Toksikolojik analiz için öncelikle periferik kan (özellikle femoral kan) tercih edilmelidir.

Çürümüş cesetlerde karaciğer, böbrek ve kas örneklerinin yanı sıra beyin, saç ve kemik gibi bazı başka örneklerin alınması da faydalıdır.


Postmortem biyolojik sıvıların saklama ve taşınmasında en uygun malzeme cam kaplardır.

Genel olarak 50 ml’lik kültür tüpleri kan ve idrar örnekleri için en iyi seçimdir.

Daha küçük tüpler (örneğin 15, 20 ve 30 ml) daha az miktarda alınan kan, viterus humour ve safra örnekleri için uygundur.


Kan örnekleri sodyum florid ekleyenerek korunmalıdır. Bazı laboratuvarlar florid koruyucuya ek olarak potassium oxalate, EDTA veya 5 mg/mL konsantrasyonunda sodium citrate gibi antikoagülanlar eklenmesini de isteyebilir.

İdrar, safra, vitreus dokuları gibi örnekler genellikle koruyucuları gerektirmemektedir. Ancak, alkol analizi için örneklere sodyum veya potasyum florid eklenmelidir.


Plastik taşıyıcılar, gastrik içerik ve solid organ örneklerinin toplanması için uygundur.

Tüm örnekler iki hafta kadar kısa bir dönem saklanacaksa (+4°C) buzdolabı ısısında, uzun dönem saklanacaksa (-20°C) derin dondurucu ısısında muhafaza edilmelidir.

Saç ve tırnak örnekleri için uygun ortam oda ısısında muhafaza edilmeleridir.


ÖRNEK

Miktar

Hangi Olgularda alınmalı? Açıklamalar

Kalp kanı 50-100 ml Her zaman %2 sodyum florid ve potasyum oksalat ile korunmalı, Mümkünse bir kısmı koruyucu olmadan saklanmalı

Periferik kan 5-10 ml Toksikolojik testlerinin tamamlanması için Mümkünse femoral ve subklavian kan alımalı

Kan pıhtısı Tüm pıhtı Travma vakaları

İdrar Hepsi Her zaman Herhangi bir miktarda toplanmalı (1 ml’den az olsa bile) immunassay için

Safra Hepsi Her zaman Kontaminasyonu azaltmak için safra kesesini bağla, karaciğerden önce topla

Vitreus humor Hepsi Her zaman Her iki göz içi sıvısı tek tüpe konulmalı

Sermet Koç, Otopside Doğru Toksikolojik Örnekleme, 1. Adli Toksikoloji Günleri, 15 Nisan 2011, İstanbulSermet Koç, Otopside Doğru Toksikolojik Örnekleme, 1. Adli Toksikoloji Günleri, 15 Nisan 2011, İstanbul..

Rutin Toksikolojik Örnek Toplama KılavuzuRutin Toksikolojik Örnek Toplama Kılavuzu(Hearn L. Postortem Toxicology)


Kan ve İdrar İç Organlarda Aranan Maddelerİç Organlarda ArananlarAlkolKarbonmonoksitEsrarOpiad ve türevleri KokainAmfetaminlerHalüsinojenler Fare zehirleri … …

SalisilatlarBarbitüratlarFenotiazinlerBenzodiazepinler PirazolonTrisiklik antidepresanlarİnsektisitlerStriknin… …



ALKOL ENTOKSİKASYONLARIAlkol toplumda kullanımı en çok istismar

edilmesi ve sebebiyet verdiği kazalar ile kriminal olaylar nedeniyle adli olgularda en çok saptanan toksik maddedir.

Adli toksikolojide en sık karşılaşılan alkol türleri etil alkol ve metil alkoldür.


ETİL ALKOL Etil alkol başlıca iki yoldan elde edilir;Fermantasyon yolu: Başlıca yaş ya da kuru

meyve ve tahıllarda bulunan şekerin maya mantarları tarafından fermente edilmesidir.Fermantasyonla elde edilen alkol konsantrasyonu

%15-17’dir. Ortamdaki alkol bu düzeyin üstüne çıkarsa mantarları öldüğünden fermantasyon durur.

Bu şekilde elde edilen içkilere bira, şarap, vermut ve likör örnek gösterilebilir.


Distilasyon yolu: Fermantasyon sonucu elde edilen ve sudan daha düşük kaynama noktasına sahip bulunan etil alkolün buharlaştırılarak sudan ayrılması ve toplanmasıdır.Alkol oranı % 35-45 arasındadır. Rakı, votka,

cin, viski, kanyak distilasyon yolu ile elde edilen içkilere örneklerdir.


Miktarı ve içim hızı,İçecekteki alkol oranı (alkol oranı %10-30

arasındaki içecekler en hızlı emilir)İçecekle alınan diğer yiyeceklerin varlığı (mide

boşken emilim hızlı, yağlı besinler alkol emilimini yavaşlatır)

Kişiye ait faktörler (tolerans, cinsiyet, kilo, fiziksel yapı, GİS mukozal yüzey alanı- kanlanması ve hareketliliği, diabet, gastrektomi v.b. Durumlar ile psikojenik faktörler) etkilidir.

Alkolün Emiliminde Etkili Faktörler


Etil alkol Glutamat NMDA reseptörlerini bloke eder ve GABA reseptörlerinin indirekt agonistidirler. Ayrıca membran akışkanlığını artırırlar.

Alkol Asetaldehit Asetik asit Su + CO21. Alkol dehidrogenaz2.Aldehit dehidrogenaz (Disülfiramın etki basamağı)Oral alınım sonrası alkol özefagustan hızla mideye

geçer.Alkolün emilimi % 20 mide, % 80 ince barsak mukoza

yüzeylerinden olur.

Etil Alkol Metabolizması -1


Kronik alkol içiciler diğer içicilere göre alkolü daha hızlı metabolize ederler.

İçilen alkolün yaklaşık % 90’ı karaciğerde metabolize olurken, % 10 kadarı metabolize olmadan akciğer böbrek, tükürük ve terle atılmaktadır.

Etil alkol saatte 15-20 mg metabolize olur. Bu bilgi geriye dönük alkol miktarını saptamada yardımcıdır.

Etil Alkol Metabolizması -2


Düşük dozlarda inhibitör merkezleri baskıladığı için stimülan etkilidir. Yüksek dozda depresandır.

Alkol intoksikasyonundaki kişi baş dönmesi, bulantı, kusma, konuşma güçlüğü, terleme, sıkıntı hissi, yürüme bozukluğu gibi şikayetlerden bilincin bozuk ya da kapalı olduğu ağır tablolara kadar değişen belirtilerle gelebilir.

Etil Alkolün Etkisi


Kan Alkol Konsantrasyonuna Bağlı MSS Etkileri

BAC(mg/100ml)

Kişideki davranış değişiklikleri ve klinik bulgular

10-50(0,1-0,5) Düşüncede açıklık, kendine güven, atılganlık, konuşkanlık, iyimserlik

51-100(0,51-1)

Serebellar ve motor hareketlerde hafif bozulma, yüksek komplike iradeli fonksiyonlarda bozulma, fazla konuşma, gülme, hafif duygusallaşma

101-150(1,01-1,5)

Hareketlerde uyumsuzluk; konuşma, yürüme bozukluğu, huzursuzluk

151-200(1,51-2) Belirgin sarhoşluk, amaca yönelik koordine hareketlerin belirgin olarak yapılamaması, ataksiler, mide bulantısı

201-300(2,01-2,5)

RAS hareketlerinde bozulma, kusma, baş dönmesi, hipotansiyon, solunumun bozulması, konfüzyon-amnezi, komaya yakın dönem

301-350(3,01-3,5)

Kusmaya bağlı aspirasyon tehlikesi, stupor, koma

>350 Solunum yüzeyel, düzensiz, kalp atımı alınmaz, kan basıncında ileri derecede düşme, solunum depresyonuna bağlı olarak yavaş yavaş yavaş gelişen ölüm

37

Promil gram: Bir litre kandaki alkol miktarının gram cinsinden ifadesidir.

% mg alkol miktarını promil grama çevirmek için mg olarak ifade edilen miktarı 10 ile çarpıp 1000’e böleriz.


Adli tıp uygulamasında, klinik bulguların da desteklemesi şartıyla, 200 mg/100 ml üstündeki kan alkol düzeyinin “yaşamsal tehlike” oluşturduğu kabul edilmektedir.

Ancak literatürde 1500 mg/100 ml kan değeri ile hayatta kalan olgular vardır.


ÖLÜMAlkol etkisi altındaki kişi tüm travmalara

açık olduğundan; trafik kazası, düşme, elektrik çarpması, yanma v.b. travmalar veya gıda aspirasyonu, mide kanaması v.b. patolojiler sonucu ölüm gerçekleşebilir.

Otopsi bulguları; Akut etil alkol intoksikasyonunda bulgular nonspesifiktir.


Kronik Etil Alkol Entoksikasyonunda Otopsi Bulguları -1

Travmalara maruz kalma, beslenme bozuklukları, portal hipertansiyon, varisler, gastrointestinal kanama, alkolik hepatit, kronik pankreatit, akut hemorajik pankreatit, kronik gastrit, peptik ulcus, aklorhidri bulgularına rastlamak mümkündür.


Başlangıçta hepatosteatoza bağlı hepatomegali, soluk sarı renkli görünüm, ileri aşamada kıvamı sert, gri-sarı renkli küçük karaciğer , makronodüler siroz görülür.

Beyin, beyincikte atrofi, yan ventriküller ve interhemisferik fissürlerde dilatasyon gelişir.

Kronik Etil Alkol Entoksikasyonunda Otopsi Bulguları -2


METİL ALKOLOdunun distilasyonundan elde edilir.Sıklıkla kaza nadiren intihar orijinlidir.Oksidasyona uğramadan toksik değildir.Alınan metil alkolün % 58’i absorbe edilir.GİS’den çok çabuk absorbe edilir.


Metil alkolFormaldehitFormik asitCO2+H2O

1.Alkol dehidrogenaz2.Aldehid dehidrogenazMetil alkolün toksik etkisi formik asidin

birikimine bağlıdır.


Metil alkol alımını takiben toksik bulguların görülmediği yaklaşık 12-24 saatlik tipik bir belirtisiz dönem vardır.

Örnek alım, saklama ve analiz yöntemi etil alkol ile aynıdır.


Adli tıp uygulamasında; klinik bulguların da desteklemesi şartıyla, kan metil alkol düzeyinin 30mg/100ml üzerinde veya görme fonksiyonlarına ait problemlerin olması halinde ‘yaşamsal tehlike’ oluşturduğu kabul edilmektedir.

80-100 mg/100 ml kan değeri sınır letal düzey kabul edilir.


Fizik muayenede; nefeste alkol kokusu, MSS belirtileri, Kussmaul solunum, solunum depresyonu, görmede bulanıklık, parıldama, fotofobi, görme alanı bozuklukları ya da ‘kar fırtınası’ görüntüsünden ışık algılanmasının tamamen kaybına kadar çeşitli görme bozuklukları, bulantı, kusma, karın ağrısı saptanabilir.


Kronik zehirlenme olgularında körlük gelişirken, akut zehirlenme olgularında körlük gelişmeden ölüm gerçekleşir.


Metil Alkol Otopsi BulgularıSpesifik patolojik bulgu yoktur.Uzun süre metil alkole maruz kalan

kişilerde optik sinirde atrofi, pankreasta hemorajik nekroz sahaları, MSS’de dejeneratif değişiklikler, karaciğer ve böbrekte yağ infiltrasyonu, kalp kasında yağlı dejenerasyon gibi bulgulara rastlanabilir.



Uyuşturucu Madde Kullanımıyla İlgili Sorunlar En önemli sağlık sorunlarından biri!Toplumun; özellikle çocuk ve gençlerin

eğitimi yetersiz.Hekimlerin eğitimi yetersiz!Koruyucu sağlık hizmetleri yetersiz!Kavram kargaşası var.


“Uyuşturucu (Narkotik) Madde” Tanımı: Gerçek anlamı Yalnızca haşhaştan elde

edilen afyon, morfin v.b. uyuşturucu maddeleri kapsar.

Geniş anlamı Uyuşturucu/uyutucu

maddeler dışında; uyarıcı, hallüsinojen… psikotrop tüm ilaç veya ilaç olmayan kimyasal maddeleri kapsar.

* Hukuken geniş anlamı geçerlidir.


Uyuşturucu-uyutucu maddeler

Morfin, eroin, kodein, benzodiazepinler,..

Uyarıcı maddeler Amfetamin, kokain,.. Hallüsinojenler LSD, meskalin, esrar,..


Alkol veya uyuşturucu madde etkisinde olma TCK Madde 34

(1)Geçici bir nedenle ya da irade dışı alınan alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle, işlediği fiilin hukukî anlam ve sonuçlarını algılayamayan veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecede azalmış olan kişiye ceza verilmez.

(2)İradî olarak alınan alkol veya uyuşturucu madde etkisinde suç işleyen kişi hakkında birinci fıkra hükmü uygulanmaz.


TCK Madde 188-192

Uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin imal

ve ticareti ile ilgili suçları içermektedir.


İtiyat Kavramı

=Alışkanlık=Habituation Psikolojik Bağımlılık

Tolerans, Fiziksel bağımlılık Ø


İptila Kavramı = Addiction Fiziksel Bağımlılık

Tolerans (+), Yoksunluk Sendromu (+)


Haşhaş (Papaver somniferum) Gelincikgillerden bir bitki Olgunlaşmamış kapsülü çizilince süt

gibi beyaz, yapışkan bir sıvı çıkar. Sonra, havanın etkisi ile kahverengiye dönüşür. “afyon sakızı”


Afyon Grubu Narkotikler (Opiumlar) I. Afyonun Doğal Alkaloidleria) Fenantren Grubu Afyon Alkaloidleri

MORFİN TEBAİN KODEİN OKSİMORFON

b) İzokinolin Grubu Afyon Alkaloidleri PAPAVERİN NARKOTİN NARSEİN


Yarı Sentetik Narkotik AnaljeziklerII. Fenantren Grubu alkoloidlerin a) Esterleşme ürünleri

EROİN DİONİNb) Oksitlenme ürünleri

DİLAUDİD DİKODİDc) Oksitlenme ve esterleşme ürünleri

PARAKOİD FOLKODİN METOPON LEVORFANOL


III. Sentetik Analjezikler MEPERİDİN ALFAPRODİN FENAZOSİN PİMİNODİN

ANİLERİDİN METHADON ETANSÜLFAT


MORFİN (C17H19NO3) =Morphium, Morphia, Morphin

Yunan mitolojisinde uyku ve rüya tanrısı Morpheus’tan gelir.

Ancak, 1804-5 yıllarında bulunmuştur. Bu gurubun prototipi ve Afyonun en

önemli alkoloididir.


Vücuda alımı: Subkutan alınır.Bazen IV’de alınır. Buruna solüsyon

halinde de uygulanabilir. Emilimi: Alınma yoluna bağlı SC % 60’ı ilk 30 dk emilir. Burundan daha çabuk.


Atımı: % 90’ı 24 saatte glomerül filtrasyon ile atılır. Atılım 3-6 güne kadar uzayabilir.

Metabolitleri; Morphine-3-glucronide, Morphine-6-Glucronide, Morphine-3,6-diglucronide, Morphine sülfat.

Lethal Doz (yetişkin): 200 mg. Bağımlılarda 10 kat fazlası tolere edilebilir.

Morfin safra, feçes ve fetüse geçer.


EROİN: Diasetil morfin’, ‘Diamorfin’, ‘Asetomorfin

İlk olarak 1898’de sentezlenmiş .Tüm uyuşturucu maddeler içinde en

yaygın ve ucuz olanıdır.Morfinden 2-3 kat daha etkilidir. Piyasada en fazla % 87 saflıkta bulunur.


EroinDeğişik katkı maddeleri içerir. -Seyrelticiler: laktoz, fruktoz, karbonat, …

-Katkı maddeleri: kinin, prokain, amfetamin, salisilik asit, strikinin,..İlk kez morfinmanlarda sık görülen Tbc

öksürüğünün tedavisi için kullanılmış.


EROİN Morfin bağımlılığı tedavisinde kullanılmış. 8-10

yıl sonra morfinden daha güçlü bağımlılık yaptığı anlaşılınca vazgeçilmiş.

1936 yılında Türkiye’de “Harika ilaç! Zihni açar, neşelendirir.” reklamları ile çıkmış.

Letal doz 200 mg olmakla birlikte bağımlılar 10 kat fazla miktarını kullanabilmektedir.

Emilimi hızlıdır.


Eroin MetabolizmasıKanda hızla 6-monoasetil morfin’e (6-

MAM) hidrolize olur ve yavaş yavaş morfine dönüşür.

Yarı ömrü 20 dk.nın altındadır.% 80’i ilk 24 saatte Morfin-3-glucronid,

serbest morfin, 6-MAM, eroin olarak idrarla atılır.


KODEİN (C18H21NO3) =Metil morfin, Morfin monometil eter, Morfin 3-

metil eter codicept İlk kez 1832’de izole edilmiştir. Vücuda alımı: Genellikle oral alınır. SC ve İV olarak da kullananlar vardır. Ekspektoran ve analjeziklerde bulunur.


Kodein Atımı: % 84’ü 24 saatte idrarla atılır. % 40-70 konjuge kodein, % 5-10 konjuge morfin, % 10-20 norkodein.Lethal doz (yetişkin): 800 mg. Bağımlılarda 10 kat fazla Çocuklarda 40 mg. toksik etki.


MSS Belirtileri:Analjezi Uyuşukluk(eklemlerde ağırlaşma, vücut ısısı )Ruhi değişiklikler(öfori, depressif değ.)Bilinç bulanıklığı


Solunum Sistemi:Solunum etkilenir Depresyon

(Kodein dışında)Akciğer ödemi Kardiovasküler Sistem:BelirsizOrtostatik hipotansiyonSiyanoz

Uyutucu ve Uyuşturucu Madde Etkileri


GİS Belirtileri:Bulantı, kusma Dermal Etkiler:Isınma hissi, hiperemi, pruritis,

terleme, ürtiker İdrar yapma güçleşir, idrar azalır Myozis İskelet kasları flask hale gelir.

Uyutucu ve Uyuşturucu Madde Etkileri


Yoksunluk Sendromu =(Abstinance Syndrome), (Withdrawal Symptoms)

Belirtiler maddeyi alması gereken zamandan biraz önce başlar.

8-12 saat sonra: lakrimasyon, rinore, terleme 36-72 saat sonra () Artan irritabilite , uykusuzluk


Anoreksi, lakrimasyon , yoğun terleme GIS semp.(bulantı,kusma, ağrı,diare) Sol sayısı () - kan basıncı () Flashing Kaz derisi görünümü (pilomotor aktivite) SSS hipereksitabilitesi Ejakülasyon, orgazm. 7-8 gün sonra kendiliğinden iyileşme


OrijinKaza - Doz aşımı, - tolerans bozulması,

İntihar - Altın vuruşCinayet (?) araştırılmalı!


OtopsiBulgular nonspesifik.İğne izleri, keloid, abseAkciğer ödemi (narkotik A.C.)Organlarda komplikasyon bulguları.Materyal alımı önemli.


Ölüm MekanizmalarıSolunum depresyonuGıda aspirasyonu (% 5-6)Anaflaktik reaksiyonlarGeç komplikasyonlar

* İstanbul adli otopsilerinde eroin ölümleri yılda ort. 60-80 olgu (3200 otopside)


DİĞER ÖNEMLİ ENTOKSİKASYONLARKokainAmfetaminler (Ecstasy,captogon,,,)EsrarLSD (liserjik asit dietil amid)Meskalin (meksika kaktüsü, siyah mantar)Phensiklidin (melek tozu)Volatil ve solvent maddeler (!)


KOKAİNGüney Amerika’da yetişen Erythroxylum

coca adlı bitkinin yapraklarından elde edilir.

Vücuda sigara gibi içmek, i.v. enjeksiyon, mukoza(burun, rektum, vajina) veya ağız yoluyla alınır.


Beyin korteksinin uyarılması ile öfori, anksiyete, ajitasyon, delirium, psikoz, paranoid hezeyanlar, halüsinasyonlar, korku hissi oluşturur.

Psikotik bir reaksiyonu takiben delirium tablosu ve agresyon ortaya çıkabilir.

Bu kişiler etrafa saldırarak vücutlarında yara meydana getirebilir.


Tremor, tonik-klonik konvülzyonlar, hallüsinasyonlar,

MidriazisVazokonstrüksiyon, hipertermi,

taşikardi gibi sempatomimetik semptomlar gelişir.


Yüksek dozda MSS depresyonu ve vital merkezlerin dejenerasyonuna bağlı ölüm,

Kalp yetmezliği, intraserebral ve subaraknoidal kanamalar; özellikle aort ve Berry anevrizması olan kişilerde rüptüre bağlı ölüm gelişebilir.


Kokain vücutta çok çabuk hidrolize uğrayarak inaktive olur.

% 85-90’a kadarı ekgonin metil ester ve benzoil ekgonin olarak idrarla vücuttan atılır.


8 saaten uzun bir süre önce alınmışsa kanda kokain aramak pratik olarak anlamsızdır.

İmmunoassay yöntemleri ile kullanımından yaklaşık 24-48 saat sonrasına kadar idrarda bulunabilir.

Letal doz ortalama 1,2 gramdır. Kişiye ve alım şekline göre değişkenlik gösterir.


AMFETAMİNLER

MSS’de sempatik stimülasyon yapar.Fiziksel performansı artırır, sistolik-

diastolik basıncı artırır, solunumu stimüle eder,

Yüksek ateş ve hipertansiyon sonucu öldürücü intrakranial kanama ve kardiyak aritmilere yol açar.


Hiperterminin neden olduğu ‘Stroke Sendromu’ ölümle sonuçlanabilir.

Uzun süreli kullanımda hipereksitasyon, halüsinasyonlar ve tehlikeli psikotik reaksiyonlara yol açar.


Kullanım Alanları,Tıpta merkezi sistemin uyarılması

gereken durumlarda, Narkolepside,Çocuklarda dikkat bozukluğu

durumlarında, Zayıflama kürlerinde kullanılır.


Etkili ve letal doz arasında geniş farklılık bulunmaktadır.

Amfetamin metabolitleri genel olarak idrarda 2-3 gün kadar tespit edilebilmektedir.

Kısa sürede tolerans gelişirse de opium türevlerinde olduğu gibi fiziksel tipte bir bağımlılık yapmamaktadır.


ESRARKenevir ve kendir adı verilen ve ılıman

iklimlerde yetişen bitkilerden elde edilir.Bu bitkilerin sap, çiçek ve yapraklarında

değişik oranlarda bulunur.‘Marijuhana’ terimi de kullanılmaktadır.Etken maddesi Tetrahidro kanabinol

(THC).19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI. 90

Esrar en yaygın sigara şeklinde kullanılır.Nargile, sıvı, enjeksiyon şeklinde ve

ağızdan bal ve tatlı ile karıştırılarak da kullanılabilir.

Sindirim yoluyla alındığında etkisi 3 kat daha fazladır.

Etkisi solunum yoluyla alındığında 2-4 saat, sindirim yoluyla alındığında 5-12 saat sürer.


Sigara olarak alındığında akciğerlerden %80’i, sindirim yoluyla alındığında tamamı emilir.

THC kanda kendisi ancak birkaç saat süre ile bulunur.

İdrar örneğinde ilk 2 gün içerisinde Delta-9-THC-9-COOH saptanabilmektedir.

THC yağ dokusunda birikir.


Bir dozun vücuttan atılımı 30 günde tamamlanır.

Her ne kadar esrar entoksikasyonuna bağlı ölüm olayı söz konusu değilse de, kriminal olaylarla reddedilmez bir ilişkisi bulunmaktadır.


LSD (LYSERGİC ACİD DİETHYLAMİDE)Çavdar mahmuzundan (ergot) elde

edilen yarı sentetik bir maddedir.Seratonin ve dopamin

metabolizmalarının etkiler, 5HT2 reseptörlerini uyarır.

Etkisi 4-10 saat kadar sürer.


Hipereksitabilite, ataksi, korku ve sıkıntı hissi, kendini kontrol edememe, paranoid semptomlar, dokunma halüsinasyonları, yanlış muhakeme, midriazis, taşikardi, hipertansiyon gibi sempatomimetik etkiler, psikoz, agresyon, kendine zarar verme, titremeler, reflekslerde artış, cinayet işleme ve intihara eğilim görülür.


Ağır MetallerAliminyumArsenikCivaKurşun

Talyum Nikel Kadmiyum Bakır

Ağız, Solunum, Cilt, Mukoza, Göz ve Parenteral yolla vücuda girer.


Ağır Metal İçeren ÜrünlerEndüstriyel ürünlerin üretiminde ağır

metaller yoğun bir biçimde kullanılmaktadır. (Cıvalı amalgam dolgular, kurşunlu boyalar ve su boruları, işlenmiş gıdalar, kozmetik ürünler, diş macunları, şampuan, saç ürünleri gibi)


Ağır Metallerin Etkilediği SistemlerKan ve dolaşım sistemi,GİS.Ürogenital SistemCiltHormonal Sistem,Sinir Sistemi,Enerji Üretimi ve EnzimlerBağışıklık Sistemi.


TARIM İLACI ZEHİRLENMELERİTarımsal ürünlere zarar veren ve ürün

kaybına neden olan hastalık, zararlı ve yabancı otları yok etmek için,

Kimyasal silah (sinir gazları, sarin, somon) olarak kullanılır.Kontakt etki (deri, mukoza, göz) Sistemik etki (Ağız, Solunum)


Tarım İlaçları İnsektisit : Böcek öldürücüler Fungisit : Mantar öldürücüler Nematisit : Nematod öldürücüler Herbisit : Ot öldürücüleri Rodentisit : Fare öldürücüler

* Bitki korumada kullanılan diğer maddeler.


Asetilkolinesteraz Enzim İnhibitörleriOrganofosfatlı böcek

öldürücülerMetil parathion, Diazinon,

Dichlorvos, Chlorpyrifos, Malathion, Bromophos.

Organoklorlu böcek öldürücülerDDT, Endosulfan

Karbamatlı böcek öldürücülerAldicarb, Carbofuran,

Carbosulfan, Methomyl, Dioxacarb, Carbaryl

Piretrin ve piretroidlerCypermethrin, Cyhalothrin,

Deltamethrin, Permethrin


Tarım İlaçlarının EtkileriAkut ZehirlenmeKronik ZehirlenmeAllerjik EtkiKanserojenik EtkiÇesitli Organ ve Dokularda Birikme


Organik Fosfat ZehirlenmesiAsetilkolin Esteraz enzim inhibisyonu

Asetilkolin yükselişi

Kolinerjik sistemin aktive oluşuna bağlı Muskarinik, Nikotinik ve SSS. bulguları ortaya çıkar.

Solunum Depresyonuna bağlı ÖLÜM

OTOPSİDE: Sarımsak kokusu alınır.19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI. 103

Teşekkürler …[email protected]

104

Documents

ADLİ TOKSİKOLOJİ