“ใชคอมฯ นาน ขาดวินัยดแูลตนเองภัยเงียบกอโรคเพิ่มสูงทั้งที่ปองกันได”

ผศ.นพ.กิตติ โตเต็มชัยการ

ภาควิชาอายุรศาสตร คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล

วันที่ 7 ตุลาคม 2554

โรคที่มากับคอมพิวเตอร ในที่นี้ไมใช “ไวรัสคอมพิวเตอร” หรือ “โปรแกรมตัวหนอน” ที่บอน

ทําลายขอมูลในคอมพิวเตอร แตหมายถึงความเจ็บปวยที่อาจเกิดจากการใชเครื่องคอมพิวเตอร ใน

ปจจุบันคงไมมีใครสงสัยนะครับวาคอมพิวเตอรเปนอุปกรณที่ใชทํางานเกือบทุกอยางตั้งแตการทํางาน

สารพัด, ใชเพื่อความเพลิดเพลิน การศึกษา และการติดตอสื่อสารตาง ๆ ในอนาคตคอมพิวเตอรจะยิ่งมี

บทบาทสําคัญมากขึ้นในชีวิตประจําวันของมนุษยเราจนจะขาดไมได อยางไรก็ตาม สิ่งใดที่มีคุณเอนก

อนันตก็อาจมีโทษมหันตได ในแงสุขภาพของคนเรา การใชคอมพิวเตอรอาจมีพิษภัยตอสุขภาพได ถา

ใชไมถูกวิธี ความเจ็บปวยที่เกิดจากการใชเครื่องคอมพิวเตอรอาจเกิดขึ้นไดกับอวัยวะตาง ๆ ของเราหรือ

เกิดเปนโรคไดดังเชน

1. ตา ลักษณะการใชคอมพิวเตอรของเราถูกออกแบบมาให

ตองนั่งอยูหนาจอ monitor ที่มีขนาดใหญบางเล็กบาง ในระยะที่หาง

ประมาณ 1-2 ฟุต โดยตองจองดูขอมูลตาง ๆ ในจอในรูปของ

ตัวหนังสือ ตัวเลข รูปภาพ จนถึงหนังที่เปนภาพเคลื่อนไหวเกือบ

ตลอดเวลาของการใชงานคอมพิวเตอร ในขณะที่เราจองดู

จะมีสวนของนัยนตาของเราอยางนอย 2 สวนที่ตอง

ทํางานไปดวย สวนแรกคือ กลามเนื้อของตาที่จะตองคอย

หดเกร็งตัวเกร็งเพื่อปรับเลนสตาของเราใหมีความหนาที่

เหมาะสมใหแสงจากจอไปตกบนฉากรับภาพดานหลังตาที่

เรียกวา เรตินา (retina) ใหไดภาพที่คมชัด ดังนั้นถาเราดู

จอ monitor ตอเนื่องกันเปนเวลานาน ๆ กลามเนื้อตา

ของเราจะตองทํางานหนักตลอดเวลาจนกลามเนื้อเกิดอาการลาได นานวันเขาอาจเกิดการ

เปลี่ยนแปลงของสายตา เชน สายตาสั้นหรือสายตายาวได สวนของนัยนตาอีกสวนหนึ่งที่ตองทํางาน

หนักคือจอรับภาพดานหลังตา หรือเรตินา ซึ่งประกอบดวยเซลรับแสง 2 ชนิด ชนิดหนึ่งเปนแทง จะทํา

หนาที่รับแสงที่ไมสวางมากเชน ภาพดําขาว อีกชนิดหนึ่งเปนรูปโคน ทําหนาที่รับแสงที่สวาง เชน ภาพสี

ตาง ๆ แลวสงสัญญาณไปที่สมอง ถาเราจองดูจอ monitor ที่เปนภาพสีเปนเวลานาน ๆ ในระยะหาง

ใกล ๆ เซลรูปโคนจะทํางานหนักเปนเวลานาน อาจทําใหเกิดความเสื่อมของเรตินากอนเวลาอันสมควร

ได ดังนั้นการใชคอมพิวเตอรที่ถูกตองจึงควรจองมองภาพในจอ monitor ตอเนื่องกันเปนเวลาไมเกิน 1-2

ชั่วโมง แลวควรมีการพักสายตา โดยการเปลี่ยนไปมองระยะไกล ๆ บางสัก 10-15 นาที จึงคอยกลับมา

ใชคอมพิวเตอรใหม

2. สมอง ในการใชเครื่องคอมพิวเตอรทํางาน ศึกษาหาขอมูลตาง ๆ หรือแมกระทั้งเลนเกม

เราตองใชสมองของเราทํางานไปดวยในขณะเดียวกัน เพื่อคิดหรือรับขอมูลตาง ๆ การใชสมอง

ตอเนื่องกันเปนเวลานาน ๆ ก็เชนเดียวกับการใชอวัยวะสวนอื่น ๆ ของรางกายเปนเวลานาน ๆ ยอมเกิด

อาการออนลาเชนเดียวกัน ผูที่ใชคอมพิวเตอรนาน ๆ ก็อาจจะเกิดอาการมึนศีรษะ ปวดศีรษะได แต

บางครั้งอาจจะไมรูตัวเนื่องจากกําลังทํางานเพลิน หรือกําลังเพลินกับการใช internet หรือเลนเกม ทําให

อาการเตือนของสมองไมวาจะเปนอาการมึนหรือปวดศีรษะไมไดรับการรับรู ทําใหเกิดผลเสียตอสมองได

ในภายหลัง ซึ่งในปจจุบันยังไมทราบแนชัดวาจะเกิดอะไรขึ้น ดังนั้นจึงไมควรใชสมองทํางานกับเครื่อง

คอมพิวเตอรตอเนื่องกันเปนเวลานานเกินไป

3. คอ การใชงานคอมพิวเตอรโดย

การนั่งมองจอ monitor ตอเนื่องกันนาน ๆ

ศีรษะของเราก็จะอยูในตําแหนงเดิม มุม

เดิมเปนเวลานาน คอซึ่งเปนอวัยวะที่ทํา

หนาที่ เปนที่ตั้ งของศีรษะก็จะอยูนิ่ ง ๆ

กลามเนื้อของคอก็จะตองเกร็งตัวเอาไวเพื่อ

รักษาทาและตําแหนงของศีรษะเอาไวเปน

เวลานานโดยที่เราเองไมรูตัว มารูตัวอีกทีก็มีอาการปวดเมื่อยคอ คอตึง จากอาการเกร็งของกลามเนื้อ

คอ เมื่อมีการใชงานเชนนี้เปนเวลานานหลายปโดยไมมีการบริหารคอที่เหมาะสม อาจจะทําใหกระดูก

คอเสื่อมกอนเวลาอันควรได ดังนั้นจึงควรขยับศีรษะและคอไปมา ขยับกลามเนื้อคอหรือหมุนศีรษะไป

มาในขณะทํางานกับเครื่องคอมพิวเตอรจะทําใหอาการปวดเมื่อยคอหรือโอกาสเกิดกระดูกคอเสื่อม

นอยลงไป

4. ปวดไหล สําหรับทานที่ใชเครื่องคอมพิวเตอรโนตบุคที่เปน

เครื่องคอมพิวเตอรชนิดพกพา ที่ทานตองเอาเครื่องติดตัวไปตามที่ตาง

ๆ เชนที่ทํางาน ที่ประชุม รวมทั้งเดินทางไปใชงานตางจังหวัดหรือ

แมกระทั่งตางประเทศ สวนมากจะใสเครื่องคอมพิวเตอรในกระเปาที่

สามารถถือหรือสะพายไหลได เครื่องคอมพิวเตอรโนตบุคก็มีขนาด

และน้ําหนักตาง ๆ กันตั้งแตเครื่องเล็กที่น้ําหนักเบาประมาณ 1

กิโลกรัมจนถึงเครื่องที่คอนขางใหญหรือน้ําหนักมากถึงประมาณ 4

กิโลกรัม แตเครื่องเล็กที่มีน้ําหนักเบาก็มักจะมีราคาแพง ดังนั้นที่ใช

งานกันทั่ว ๆ ไปก็มักจะเปนเครื่องที่มีน้ําหนักประมาณ 3 กิโลกรัม เมื่อ

ใสในกระเปาสะพายรวมกับสายไฟ, อุปกรณเสริมอ่ืน ๆ และเอกสารตาง ๆ ก็อาจมีน้ําหนักถึงกวา 4

กิโลกรัมได ซึ่งถาพกพาโดยการสะพายไหลเปนเวลานาน ๆ อาจทําใหปวดไหลจากกลามเนื้อหรือเสน

เอ็นบริเวณไหลอักเสบ รวมไปถึงกลามเนื้อหลังที่ตองเกร็งตัวตลอดเวลาดวย การเปลี่ยนมาเปนใสใน

กระเปาที่มีลอลากไดหรือพยายามใหมีน้ําหนักเบาลงโดยใชเครื่องที่มีน้ําหนักเบาหรือนําของไปดวยเทาที่

จําเปน และสะพายไหลเทาที่จําเปน ก็จะทําใหหลีกเลี่ยงการอักเสบของไหลได

5. ปวดหลัง หลายทานที่นั่งทํางานกับคอมพิวเตอรนาน ๆ จะรูสึกปวดหลัง ทั้งหลังสวนบนและ

หลังสวนลาง ทั้งนี้เนื่องจากการนั่งในทาเดิมเปนเวลานาน โดยไมไดขยับเปลี่ยนทา กลามเนื้อหลังตั้งแต

บา สะบัก และกลามเนื้อ 2 ขางของกระดูกสันหลังจะตองมีการหดเกร็งตัวเพื่อรักษารางกายใหอยูในทา

เดิมตลอดเวลา จริง ๆ แลวปกติเวลาเรานั่งในทาเดิมระยะหนึ่งจะรูสึกปวดเมื่อย แลวเราก็มักจะขยับตัว

เปลี่ยนทาเอง แตในระหวางการใชคอมพิวเตอร เรามักจะใหความสนใจและมีสมาธิกับสิ่งที่อยูในจอ

monitor จนละเลยความรูสึกปวดเมื่อยของกลามเนื้อหลัง เลยลืมเปลี่ยนอิริยาบถของรางกาย กวาจะ

รูตัว กลามเนื้อหลังก็มีการเกร็งตัวเปนเวลานานจนรูสึกปวดมาก การแกไขคือพยายามเปลี่ยนอิริยาบถ

เปลี่ยนทานั่งบอย ๆ ในระหวางการทํางานกับเครื่องคอมพิวเตอร

6. มือ ถาเราใชมือพิมพงานมาก ๆ ก็อาจจะเมื่อยนิ้วเมื่อยมือ

ได แตการใชงานคอมพิวเตอรมีอีก 2 ลักษณะที่อาจเปนปญหาจากการ

ใชงานได ลักษณะหนึ่งคือ ขอมือขางถนัดที่ใช mouse อาจจะมีการ

ขยับขอมือมาก จนบางครั้งเกิดการอักเสบของพังผืดบริเวณขอมือ ทํา

ใหมีการบวมไปกดเสนประสาทที่วิ่งผานใตพังผืดบริเวณขอขอ จนเกิด

อาการชานิ้วหรือฝามือได เราเรียกภาวะนี้วา carpal tunnel

syndrome การรักษาภาวะนี้ที่สําคัญคือการลดการใชงานขอมือลงให

ลดการอักเสบยุบบวม แตถาไมดีขึ้นอาจตองรักษาดวยการฉีดยาหรือ

ผาตัด อีกปญหาหนึ่งที่อาจเกิดขึ้นกับมือขางถนัดที่ใช mouse คือการอักเสบของเสนเอ็นของนิ้วชี้ที่ใช

คลิก mouse เนื่องจากการใชมากเกินไป การรักษาก็ตองพักหรือลดการใชงานใหนอยลง ในกรณีของ

การใช joystick หรือเครื่องกดในการเลนเกมกับเครื่องคอมพิวเตอร ก็อาจจะมีการอักเสบของเสนเอ็น

หรือขอนิ้วอื่นในมือไดเชนเดียวกัน

7. โรคกระเพาะอาหาร ในปจจุบันมีการใช internet กันอยางมาก ทําใหไดรับขาวสาร

ขอมูลและใชติดตอสื่อสารกันอยางกวางขวางเสมือนกับเปนการยอโลก

ลงมา ในขณะเดียวกันการใช internet มักจะทําใหผูใชเพลิดเพลินจน

เลยเวลารับประทานอาหาร ทําใหรับประทานอาหารไมตรงเวลา อาจทํา

ใหเกิดแผลในกระเพาะอาหาร มีอาการปวดทองจากโรคกระเพาะอาหาร

ได

8. โรคกระเพาะปสสาวะอักเสบ เปนโรคแทรกซอนที่อาจเกิดขึ้นกับผูที่นั่งทํางานกับเครื่อง

คอมพิวเตอรเปนเวลานานหลายชั่วโมงจนไมไดไปปสสาวะ หรือกลั้นปสสาวะเอาไวนาน กะวารอจน

ทํางานเสร็จคอยไปปสสาวะ โดยเฉพาะในผูหญิง การกลั้นปสสาวะไวนานทําใหมีโอกาสที่เชื้อโรค

บริเวณปากชองคลอดจะเขาไปในทอปสสาวะทําใหเกิดการอักเสบติดเชื้อของกระเพาะปสสาวะทําใหมี

อาการปสสาวะบอย เวลาปสสาวะจะมีอาการแสบขัด บางรายถึงกับลุกลามเปนกรวยไตอักเสบ มี

อาการมีไข ปวดหลังได ดังนั้นในระหวางที่ใชคอมพิวเตอร ถามีรูสึกปวดปสสาวะควรไปหองน้ําทันที ไม

ควรรอ

9.โรคขาดอาหาร การเลนเครื่องคอมพิวเตอรนานๆ โดยเฉพาะ ในเด็กที่กําลังเจริญเติบโต

อาจถึงกับทําใหเกิดภาวะขาดอาหารได เนื่องจากไมสนใจการรับประทานอาหาร ทานอาหารที่หางายทํา

งาย เชน บะหมี่ปรุงสําเร็จ ที่ไมมีประโยชนตอรางกาย ทําใหรางกายขาดสารอาหารที่จําเปน จะสงผล

ตอการเจริญเติบโตของรางกายได

10 .อดนอน กา ร เพลิ น เพลิ น กั บ

คอมพิวเตอร ไมวาจะเปน การใช internet หรือ

การเลนเกมทําใหนอนดึก อดนอน รางกาย

พักผอนนอนหลับไมเพียงพอ สมองไมแจมใส ถา

ทําติดตอกันหลาย ๆ วัน อาจสงผลใหการเรียน

หรือการทํางานขาดประสิทธิภาพ เสียการเรียน

หรือเสยีการเสียงานได

11.การขาดการออกกําลังกาย การติดการใชคอมพิวเตอร เชน ติดการใช internet ติดเกม

คอมพิวเตอร ทําใหใชเวลาในแตละวันนั่งหนาเครื่องคอมพิวเตอร หลาย ๆ ชั่วโมง จนบางครั้งไมมีเวลา

หรือไมมีความคิดที่จะออกกําลังกาย การขาดการออกกําลังกาย ทําใหรางกายไมแข็งแรง กลามเนื้อใน

รางกายขาดการฝกฝนใชงาน ทําใหกลามเนื้อหดลีบ ขาดความคลองตัว ดังที่มีคนทํานายไววา มนุษย

เราในอนาคตจะมีลักษณะหัวโต เพราะใชสมองมาก แตตัวลีบ เพราะขาดการออกกําลังกาย จะมีแตนิ้ว

ที่ยาวแตแข็งแรงไมมากเพราะใชแตคอมพิวเตอร ภูมิคุมกันของรางกายก็จะออนแอลง ทําใหติดเชื้อโรค

ไดงาย เปนหวัด เจ็บคอบอย ๆ จากการติดเชื้อทางเดินหายใจ เพราะนั่งใชคอมพิวเตอรอยูแตในหองที่

ใชเครื่องปรับอากาศเกือบตลอดเวลา ไมคอยออกไปสัมผัสกับแสงแดดและอากาศบริสุทธิ์

ที่กลาวมาแลวเปนเพียงตัวอยางของโรคที่เกิดไดจากการใชคอมพิวเตอรเกิดขึ้นไดจากและจะเพิ่ม

มากขึ้นในอนาคต ซึ่งเปนกิจวัตรที่คนจํานวนไมนอยทําในแตละวัน โรคที่มากับการใชคอมพิวเตอรก็จะ

เปนปญหาที่พบไดมากขึ้นตามไปดวย แตสวนมากเปนโรคหรือภาวะที่หลีกเลี่ยงหรือปองกันไดเมื่อทราบ

และมีการปฏิบัติที่ถูกตอง