Concept ในการพฒนาระบบสารสนเทศดานยา

ภญ. เนตรนภส สชนวนช

อดตรองเลขาธการส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต

29 สค. 2562

3 ระดบชนในการท างานรวมกนของ eHealth components

ชนท 1 Foundation Policy and Strategy1. ระบบอภบาลและการน า (Leadership and Governance)

2. ยทธศาสตร และการลงทน (Strategy and Investment)

3. นโยบาย กฎหมาย และการบงคบใช (Legislation, Policy and Compliance)

4. โครงสรางพนฐาน (Infrastructure)

ชนท 2 Enabling Policies and Strategies5. มาตรฐานและการท างานรวมกนของระบบตางๆ (Standards and Interoperability)

6. การสรางและพฒนาบคลากร (Workforce, Capacity Building)

ชนท 3 Service and Applications7. บรการในระดบการใชโปรแกรมคอมพวเตอร (Services and applications)

1

4

325

6

7

1. ยทธศาสตรชาต ดานการสรางความสามารถในการแขงขน :

การสรางโอกาสใหผประกอบการสามารถเขาถงตลาดจดซอจดจางภาครฐไดมากขน

การพฒนานวตกรรมในการกระจายสนคา การสรางโอกาสใหผประกอบการสามารถเขาถง

และใชประโยชนจากเทคโนโลยและฐานขอมลขนาดใหญผานระบบออนไลน

การพฒนาระบบฐานขอมลและสรางระบบเชอมโยงขอมลระหวางหนวยงานภาครฐใหม

มาตรฐานเดยวกน รวมถงฐานขอมลความรวจยและนวตกรรม โดยเปนขอมลทมความ

ทนสมย บรณาการ และตอเนอง

ยทธศาสตรชาต (พ.ศ. 2561 – 2580) ระยะ 20 ป

2. ยทธศาสตรชาต ดานการพฒนาและเสรมสรางศกยภาพทรพยากรมนษย: การปฏรประบบเสรมสรางความรอบรทางสขภาวะ (health literacy) เพอใหคนไทยมศกยภาพในการจดการสขภาวะ

ทดไดดวยตนเอง ม คณภาพชวต สขภาวะ และความเปนอยทด การพฒนาระบบบรการสขภาพททนสมยสนบสนนการสรางสขภาวะทด โดยน าเทคโนโลยและนวตกรรมสมยใหมมาใชในการสรางความเปนเลศทางดานบรการทางการแพทยและสขภาพแบบครบวงจรและทนสมย

มการพฒนาปญญาประดษฐในการใหค าปรกษาวนจฉย และพยากรณการเกดโรคลวงหนา การพฒนาระบบการดแลสขภาพทางไกลใหมความหลากหลายเขาถงงาย เพอเปนการแกไขปญหาบคลากรทางการแพทยทมความเชยวชาญในพนทหางไกล

มการเชอมโยงผลตภณฑเขากบอนเทอรเนต ทางดานสขภาพ และจดใหมระบบการเกบขอมลสขภาพของประชาชนตลอดชวงชวตใหมประสทธภาพ โดยอยบนพนฐานความยงยนทางการคลง รวมถงการปฏรประบบการเกบภาษและ รายจายเพอใหบรการดานสขภาพ ตลอดจนการปฏรประบบหลกประกนสขภาพในการสรางสขภาวะทดใหกบปชช.ทกชวงวยอยางมประสทธภาพ พอเพยง เปนธรรม และยงยน

ยทธศาสตรชาต (พ.ศ. 2561 – 2580) ระยะ 20 ป

3. ยทธศาสตรชาต ดานการสรางโอกาสและความเสมอภาคทางสงคม:

สนบสนนการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและสอสรางสรรค เพอรองรบสงคมยคดจทล พฒนาระบบ

โครงสรางเครอขายดานขอมลเพอใหประชาชนสามารถเขาถงขอมลขาวสารทถกตองทนสมยไดอยางรวดเรว

สงเสรมเสรภาพของสอสาธารณะควบคไปกบมาตรการสรางความรบผดชอบของสอตอสงคม รวมถง

สงเสรมบทบาทขององคกรทเกยวของในการใหความรเเรองสทธเพอคมครองการใชเทคโนโลยและสอตาม

มาตรฐานความปลอดภยและกฎหมายตลอดจนพฒนาสอสรางสรรคทงในเชงเนอหา และการสรางความ

ตระหนกและภมคมกนของผเสพสอ

ยทธศาสตรชาต (พ.ศ. 2561 – 2580) ระยะ 20 ป

เดกเลก

จากมารดาสเชงตะกอน

ผใหญ วยท ำงำน

เดกโต

ผสงอำย

ไปอ ำเภอแจงเกด

ไปโรงเรยนเพอเรยนหนงสอ

ไปอนำมยเพอรบกำรฉดวคซน

ไปหนวยบรกำรเพอลงทะเบยนประกนสขภำพ

ไปบรษท หนวยงำนเพอหำงำนท ำ

ไปรพ.เมอเจบปวย

ประกอบธรกจ

เกษยณอำยงำน

จำงงำน

ฐำนขอมลทะเบยนผมสทธ

ผปวยใน

ผปวยนอก

สงเสรมปองกนโรค

งำนคดกรองควำมเสยง

กำรรกษำโรคเรอรง โรคเฉพำะ

ความพยายามในการบรณาการขอมลบรการสขภาพของสปสช.โครงการบตรเดยวไปหนวยบรการปฐมภมทไหนกไดในจงหวดเดยวกน เมอปพ.ศ. 2552

ฐำนขอมลบคคลทะเบยนรำษฎร

การบรณาการกบระบบท างานของหนวยบรการ

แสดงขอมลการเขารบบรการลาสดเพยง 6 รายการ

หนำจอแสดงประวตกำรรกษำ

ตางประเทศ : ตย.การพฒนาระบบขอมลรานยา : Pharma cloud in

TaiwanBACKGROUND• People in Taiwan are used to seek health care in different settings and facilities, due to convenient accessibility.

Therefore, medication reconciliation, a process to create medication list to guide the therapeutic strategy,becomes an extremely important process.

• The health care providers frequently consult patients for their current medication, however, self-reported information is often found to be insufficient and inaccurate. The lack of reliable sources toprovide accurate and complete medication histories becomes a significant challenge .

• The National Health Insurance (NHI) Program in Taiwan covers over 99% of the citizens and certain foreignresidents. PharmaCloud, derived from the NHI, serves as an electronic platform to provide the patient’s recentmedication usage data for past three months through cloud technology. Due to the large amount of detailedmedication claim data were provided, obtaining and reading the information become a time-and-manpower-consuming task. To make the best use of the PharmaCloud system, Taichung Veterans General Hospital (TCVGH)developed systems to integrate and better display information provided by the PharmaCloud

Pharma cloud in Taiwan

Figure 2: The duplication rates of similar pharmacological class intra-healthcare facilities in six major categories.

ระบบการจดเกบขอมลสาธารณสขในปจจบน

HIS

ฐานขอมลหนวยบรการ

NHSO Call Center 1330 (24 hours service)

ความคาดหวง

เทคโนโลยในโลกปจจบนไดกาวไปไกลกวาทเราคด

Internet of Things (IoT) คอ "อนเตอรเนตในทกสง"

Structured data

Unstructureddata

Big data : ขอมลในปรมาณมาก ซงขอมลนนมปรมาณทมาก การเตบโตทรวดเรว และมความหลากหลายทงทมโครงสราง(Structured)

หรอไมมโครงสราง (Unstructured) อกดวย โดยในระบบ Internet ในยคท Social Media ทเฟองฟ มสารสนเทศเกดขนจ านวนมาก ทกๆ

คนสามารถทจะพรอมผลตขอมล มกจกรรมตางๆ มากมาย พรอมทง อปกรณ (Device) ทมจ านวนมากและยงมอตราการขยายตวทสงอก

ดวย ทง Smart Device, IoT (Internet of Things) ทรองรบการเขาถง การใชงาน ขอมลจ านวนมากๆ ไดอยางงายดาย และสรางขอมล

ออกมามากมายในแตละวน

ลกษณะของ Big Data

(ขอมล Facebook, Google)

(ขอมลลำดหน, Sensor)

(ควำมถกตอง, ไมมว)

(ขอควำมรป, วดโอ)

Global trend on Technology

• บรษทกำรดเนอร (Gartner), (Panetta, 2017) ทปรกษำทมชอเสยงในเรองกำรเฝำตดตำมและวเครำะหเทคโนโลย ระบไววำ เทคโนโลยทอทธพล และสงผลกระทบตอกำรอตสำหกรรมนนสำมำรถแบงไดออกเปนเทคโนโลยใหญๆ ใน 3 หวขอ ไดแก

oระบบแหงปญญำ (Intelligent System)oระบบดจทล (Digital System)oระบบโครงขำย (Mesh System)

• ระบบโครงขำย (Mesh System) ระบบโครงขำยนนเปนระบบกำรเชอมโยงขอมลและแหลงขอมลตำงๆ เสมอนกบวำทกคนนนถอขอมลชดเดยวกนหรอเรยกกนวำ บลอกเชน (Blockchain)

Technology Blockchain vs. การใชงานดานสาธารณสขการจดการขอมลประวตการรกษาผปวย และการแลกเปลยนขอมลเวชระเบยนระหวางผใหบรการสาธารณสข ยงไมสามารถท าไดอยางมประสทธภาพ เนองจากขาดความเขาใจในการจดการ ขอกงวลดานขอกฎหมายเนองจากประเดนของขอมลสวนบคคลและการเขาใชอยางถกตอง ทส าคญคอการท าใหเกดความถกตองของขอมลเมอมการเปลยนแปลง ทงหมดน ซงสงผลกระทบตอ

1• การรกษาทไมตอเนอง และอาจเกดปญหาการจายยาซ าซอน

2

• ไมสามารถน าขอมลมาใชในงานวจยเพอการพฒนาไดอยางมประสทธภาพ

3

• การตรวจสอบบทมาของยาทผปวยไดรบในกรณทเกด Adverse Drug Reaction (ADR) หรอ Adverse Events Following Immunization (AEFI)

Blockchain

สปสช(Founder)

CA

Peer 2

Peer 2สธ(participant)

Peer 1Peer 3

รานยา(participant)

Peer 1

Peer 2

Peer 2

หนวยบรการ

(participant)

Peer 1

Peer 2อย(participant)

Peer 1

หนวยบรการ

(participant)

Peer 1

Peer 2

Peer 1Proposed Solution Overview

Proposed Solution Overview#Blockchain Scoring system analytics diagram

Report, Dashboard

Offload Data transfer

Big Data

Data Analytics

AP

I Platfo

rmIn

tegratio

n &

Pro

cess

Data Integration

Web service

Proposed Solution Overview#Blockchain system diagram

Applications

Ex. RDBMS

UI / UX

การน าเทคโนโลย Blockchain มาประยกตใชกบงานทางดานสาธารณสข

• ประกนสขภาพ• บรษทประกน• นายจาง

ระบบจดการการเบกจายชดเชย

คาบรการทางการแพทย

อปกรณ Mobileทมการบนทกขอมลทางการแพทย (IoMT)

การจดเกบและแลกเปลยนขอมลเวชระเบยน

ผใหบรการสาธารณสข

การจงใจผปวยใหปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ

Healthcoin

Precision Medicine

ระบบการจดการSupply Chain ของยา

ขอมลเวชสถตเพองานวจย

ผรบบรการสาธารณสข

บรษทยา

นานารหสมาตรฐานยาในประเทศไทย

ความตองการใชขอมลผลตภณฑทแตกตางกน

ล ำดบ วตถประสงค ระดบขอมลทตองกำร

1.สนบสนนคณภาพงานบรการ เชน การจดแพยา

Trade name, generic name

2.เพอใชในการเบกจายชดเชยคาบรการทางการแพทย

Trade name+dispensing unit+price

3.เพอการ Track & Trace : logistics, AEFI

Trade name + serial no. or lot no.

4. การวเคราะหยาทสงตรวจคณภาพ สารเคม+เกลอ+ lot no., Trade name

รหสมาตรฐานยา 24 หลก

รหสยา TMT code

ATC Code• รหสประกอบดวย 7 หลก แบงตามหมวดหมของระบบในรางกาย ประเภทยา ประเภทการรกษาและตวยา

ส าคญ และ 8 หลก แบงตามหมวดหมของระบบในรางกาย ประเภทยา และประเภทการรกษา ตามล าดบตวอยางเชน B 04 AB 01

• B ระบถง ระบบเลอด (Blood and Blood forming organs)

• B04 ระบถง กลมยาลดไขมนทมเปาหมายตอระบบเลอด (Hypolipibaemic/Anti-atheroma preparations)

• B04 A ระบถง กลมยอยของ B04 คอ ยาลดโคเลสเตอรอลและไตรกลเซอรไรด (Cholesterol-and Triglycerides reduction preparations)

• B04 AB ระบถง กลมยอยของ B04 A คอ ยาลดโคเลสเตอรอล ทออกฤทธโดยวธ HMG CoA reductase inhibitors

B04 AB 01 ระบถง ตวยา คอ Simvastatiin ซงเปนตวยา 1 รายการทอยในกลม HMG CoA reductase inhibitors เปาหมายของออกฤทธของยา คอ ระบบ Blood and Blood forming organs

IOWA Code• รหสประกอบดวยตวเลข 16 หลก ตวอยางเชน 040000 00008 190 00

• หลกท 1-6 ระบถง กลมเภสชวทยาของตวยา โดยท 040000 หมายถง กลมยาแกแพ(Antihistamine )

• หลกท 7-11 ระบถง รหสประจ าตวของยา 1 ตว ในกลมเภสชวทยาของยาหนงๆ โดยท 00008 หมายถง รหสประจ าตวของยา Chlorpheniramine ในกลมยาแกแพ

• หลกท 12-14 ระบถง รหสเกลอของตวยาทใช โดยท 190 หมายถงเกลอ maleate

• หลกท 15-16 ระบถง รหสค าพองของตวยา(ถาม) เชน Paracetamol มค าพองคอAcetaminophen เปนตน

• รหสตวอยางคอ 040000 00008 190 00 จะหมายถงตวยา Chlorpheniraminemaleate ซงเปนตวยาตวหนงในกลมยาแกแพ (Antihistamine )

รหสยามาตรฐานสากล (Global Trade Item Number: GTIN)

• เนองจากองคกรใหทนชวยเหลอการน าเขาผลตภณฑสขภาพทจ าเปนระดบนานาชาต แตการเขาถงเทคโนโลยดานสขภาพทชวยชวตผปวยไดนนยงไมเพยงพอโดยเฉพาะในประเทศทมรายไดปานกลางระดบลาง (Low- and middle-income countries: LMICs) สาเหตสวนหนงมาจากระบบการจดซอทไมมประสทธภาพ การตดตาม (tracking) และสอบกลบ (tracing) ผลตภณฑสขภาพในหวงโซอปทานยงไมมเหมาะสม ไมมประสทธภาพ และไมแนนอน ซงรากฐานทส าคญของระบบ “track and trace”

• United States Agency for International Development (USAID) ทเปนแหลงทนไดออกบนทกขอตกลง (memorandum) ใหใช มาตรฐาน GS1 ส าหรบผลตภณฑสขภาพอยางเปนทางการภายในป ค.ศ. 2020

• GTIN เปนหนงในรหสของระบบมาตรฐานสากล (Global Standards: GS1) ทรจกในระดบสากลทใชแพรหลายมากทสดในโลก น ามาประยกตใชงานดานขนสงและโลจสตกส คลงสนคา

โครงสรางของบารโคด GTIN – 13 ส าหรบสนคา คาปลก

มาตรฐานขอมล IDMPประกอบดวยขอมลของสารออกฤทธและสารไมออกฤทธทเปนสวนประกอบในต ารบยาซงการก าหนดชอและรหส

สารเหลานนเปนไปตามมาตรฐาน ISO 11238 ซงจะไดกลาวรายละเอยดตอไปในการศกษาน ดงนนมาตรฐาน

IDMP จงประกอบดวย Substance ID ทสามารถบงชถงชอสาร และความแรงของสารไดอกทางหนง

1. รหสบงชบรรจภณฑของยา (Packaged Medicinal Product Identifier, PCID) เปนกลมรหสบงชเฉพาะผลตภณฑยา ตามคณลกษณะของบรรจภณฑ ซงท าใหรหสบงช MPID สามารถประกอบดวย รหสบงช PCID มากกวา 1 รหส ไดหากผลตภณฑนนมรปแบบของบรรจภณฑมากกวา 1 รปแบบ

2. รหสบงชผลตภณฑยา (Medicinal Product Identifier, MPID) เปนกลมรหสบงชเฉพาะผลตภณฑยา ทสามารถสะทอนใหเหนถงเลขทะเบยนต ารบยา หรอเลขทการอนญาตของผลตภณฑทขนทะเบยนไวกบหนวยงานก ากบดแล แตรหสบงช MPID นไมไดใชทดแทนเลขทะเบยนต ารบยาหรอเลขทการอนญาตดงกลาว

3. รหสบงชรนการผลต (Medicinal Product Batch Identifier, BAID) เปนกลมรหสบงชเฉพาะผลตภณฑยา ตามคณลกษณะของบรรจภณฑและรนการผลต ซงท าใหรหสบงช PCID สามารถประกอบดวย รหสบงช BAID มากกวา 1รหส ไดหากบรรจภณฑนนมรนการผลตมากกวา 1 รนการผลต

4. รหสบงชผลตภณฑทางเภสชกรรม (Pharmaceutical Product Identifier, PhPID) เปนกลมรหสบงชเฉพาะผลตภณฑยา ตามคณลกษณะทางเภสชกรรม อนไดแก สตรต ารบ ชองทางการใหยา เปนตน ซงรหสบงช PhPID นสามารถก าหนดรหสได 4 ชน เพอใหสามารถแสดงรายละเอยดทางเภสชกรรมไดอยางครบถวน

สถานการณของหนวยงานภาครฐ

HIS

ฐานขอมลหนวยบรการ

NHSO Call Center 1330 (24 hours service)

สดทาย พวกเราจะกาวไปทางไหน