Upload
others
View
8
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
AFET BİLİNCİ EĞİTİMLERİ
Bu Eğitim Sunumu Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı tarafından
Afete Hazır Türkiye
Afete Hazır Aile Bilinçlendirme ve Eğitim Kampanyası
kapsamında hazırlanmıştır.
Tüm hakları saklıdır.
Bu Eğitim Sunumunun hiçbir bölümü ilgili kurumlar ve yayımcı kurumun yazılı izni olmadan elektronik, dijital veya mekanik
yollarla çoğaltılıp dağıtılamaz, kar amaçlı kullanılamaz.
EKİM 2014, ANKARA
Copyright©2013
3
Eğitmen Becerileri
İçerik
Eğitimin Hedefleri
Yetişkin ve Çocuk Eğitimi
Olumlu Eğitim Atmosferi Oluşturma
Etkin Eğitmenin Özellikleri
Etkin Eğitmen Sunum Becerileri
3. Gün Sunum Değerlendirme Araçları
5
Öğrenim Hedefleri
Olumlu eğitim atmosferi oluşturabilme
Yetişkin eğitim ilkelerini uygulayabilme
İletişim tekniklerini kullanabilme
Görsel-işitsel eğitim araçlarını kullanabilme
İnteraktif eğitim tekniklerini uygulayabilme
Sunum becerisi kazanabilme
Değerlendirme araçlarını kullanabilme
konularında bilgiler edinmiş olacaklardır.
6
Bu bölüm sonunda katılımcılar;
Yetişkin ve Çocuk Eğitimi
Yetişkin eğitimi ve çocuk eğitimi;
Amaç
İçerik
Yöntem
açısından farklar içerir.
7
Yetişkin ve Çocuk Eğitimi
Çocuğa;
Yönelik eğitimin amacı, çocuğu yaşantıya hazırlamaktır.
Çocuğa; okulda, kurumların belirlediği bilgi ve beceriler kazandırılır.
Çocuklara kişiliklerini geliştirici bir eğitim yaklaşımı uygulanır,
Çocuk eğitimi, çocuğun sorunların farkında olmasını sağlamaya dayalıdır .
Yetişkine;
Yetişkin eğitiminin amacı ise sorunların çözümünü sağlamaya dayanır.
Yetişkine gereksinim duyduğu alanda bilgi ve beceri verilir.
Yetişkinin kişiliğine saygı duyacak ve koruyacak bir eğitim yaklaşımı izlenir.
Yetişkin eğitiminin temeli, bir sorunun çözümüne dayanır.
8
Çocuk ile öğretmen arasındaki ilişki anne-baba ilişkisine benzer; yetişkin-öğretmen ilişkisi öğrenen-öğreten ilişkisine, bir
ölçüde arkadaş-meslektaş ilişkisine dayanır.
Yetişkin ve Çocuk Eğitimi
Çocuğun;
Öğrenmek için bol zamanı vardır.
Yaşantıdan edindiği deneyim henüz azdır.
Güven duygusu yüksektir.
Öğrenmeye sınırlı da olsa zorlanabilir.
Yetişkinin;
İş saatlerinden artan zamanı kullanır.
Geçmiş yaşantısına dayanan bir deneyim.
Öğrenme gücü konusunda güvensizlik söz konusudur.
Öğrenmesi ondaki öğrenme güdüsüne bağlıdır.
9
Yetişkinlerin Etkin Öğrenmesi için:
1. Yetişkin benlik kavramı gelişmiş bir insandır:
Kişiliğe saygı gösterilmeli Eğitimde etkin rol alması sağlanmalı Sıkı gereksiz otorite kurulmamalı Eğitim düzeyi düşük yetişkinlerde, güven eksikliği kaynaklı eğitime
ilginin az olabileceği bilinmelidir.
2. Yetişkin deneyim birikimine sahiptir:
Edindikleri deneyim birikimlerini kullanacak eğitim ortamı sağlanmalı
Deneyimlerine uygun düşen yeni öğrenmeleri kabul ettikleri, ters düşenlere karşı bir direnme eğilimi gösterdikleri bilinmelidir.
10
Yetişkinlerin Etkin Öğrenmesi İçin:
3. Eğitim içeriği gereksinimlerine karşılık vermelidir. İsteği bu koşulla artar.
4. Karşı karşıya kaldığı sorunlara çözüm getirebilecek öğrenmelere ilgi duyar:
Yetişkin, eğitimi sonucunda edindiği bilgi ve beceriyi hemen yaşamında kullanmayı ister,
Aile, toplum ve mesleki sorumlulukları ile ilgili konuları öğrenmeye hazırdır.
Öğrenme gereksinmeleri daha çok, karşılaştıkları sorunlara dayalıdır,
Zamanları değerli olduğundan, sorunlarının çözümüne yönelik olmayan öğrenmelere ilgi duymazlar.
11
Yetişkin Öğrenme Prensipleri
Eğitim kendi alanları ile ilgili ise, öğrenmeye istekli ve gayretli olur ve güdülenirler,
Eğitimde çeşitlilik olmasını arzularlar,
Olumlu geribildirim almak isterler,
Kişisel sorunları ve sorumlulukları vardır ve güvenli bir ortama ihtiyaç duyarlar,
12
Yetişkin Öğrenme Prensipleri
Diğer kişilerden ayrı, değişik bilgi, deneyim ve saygıdeğer davranışlara sahip, özgün bir birey olarak algılanmak isterler,
Özgüvenlerini korumaları gerekir,
Kendileri ve eğiticiler hakkındaki beklenti yüksektir,
Kişisel gereksinimleri dikkate alınmalıdır.
13
Yetişkinlerin Öğrenmesi
Yetişkin eğitiminin esaslarını belirleyen duyusal katılımcı gereksinimleri :
14
• Anlama gereksinimi
• Güven duyma gereksinim
• Hareket gereksinimi
• Topluluğa aidiyet (ait olma) gereksinimi
• Tanınma ve değerli olma gereksinimi
Olumlu Eğitim Atmosferi Oluşturma (Eğitim Öncesi Hazırlıklar)
Katılımcı profili
Eğitim öncesi eğitmenin hazırlığı
Eğitim ortamının hazırlanması
Fiziksel konforun sağlanması
Oturum düzeninin ayarlanması
Eğitim materyallerinin temini ve ön hazırlıklar
Mekan ve bina hakkında acil durum bilgileri
Aralarda ihtiyaçlar için hazırlık ve katılımcıların bilgilendirilmesi
15
Olumlu Eğitim Atmosferi Oluşturma (Eğitim Sırasında)
Katılımcıların birbirleri ve eğitimci ile tanışmalarının sağlanması
Katılımcıların eğitimden beklentilerinin öğrenilmesi
Eğitimin amaç ve hedeflerinin gözden geçirilmesiEğitimin genel çerçevesinin çizilmesiKatılımcı ihtiyaçları ile ilgili açıklamalar ve uyarılar
yapılmasıEtkin katılımın sağlanması, karşılıklı etkileşimin
desteklenmesiEğitmenin ses tonu, hareketleri ve yüz ifadesinin
önemi “Nasıl” söylendiği “Ne” söylendiği kadar önemlidir.
16
Olumlu Eğitim Atmosferi Oluşturma (Eğitim Sonrasında)
Katılımcıların mümkünse yerlerinde ziyaret edilmesi
Yeni kursların düzenlenmesi ve katılımcıların yeni kurslardan haberdar edilmeleri
Konu ile ilgili yeni bilgilerin katılımcılara ulaştırılması
Kaynak gönderilmesi
Eğitim konusunda saha çalışmalarının genel durumu ile ilgili değerlendirmelerin paylaşılması
17
Eğitim Öncesi Hazırlıklar (Eğitim Ortamının Hazırlanması)
Eğitimin kalitesini arttırır.
Eğitimin ortam koşullarından dolayı kesilmesini engeller.
Katılımcıya değer verildiğinin göstergesidir.
Eğitimin zamanında başlamasını sağlar.
Eğitmenin profesyonel bir görünümle -avantajlı olarak- eğitime başlamasını sağlar.
18
Eğitim Öncesi Hazırlıklar (Fiziksel Konforun Sağlanması)
Ses
Aydınlatma ve doğal ışık
Havalandırma
Isı
Salon boyutunun katılımcı sayısına göre yeterliliği
(ne küçük, ne de çok büyük olmalı)
19
Eğitim Öncesi Hazırlıklar (Eğitim Salonunun hazırlanması)
Eğitim görsellerini en uzakta oturan kişiler rahatça görebilmelidir.
Eğitmenin sesini en arka sıradaki katılımcı duyabilmelidir.
Dış ortamda gürültü kaynağı var ise eğitim öncesi bertaraf edilmelidir.
Oturma düzeni seminer dizilişine getirilmelidir.
Eğitim sonunda düzenleme eski haline getirilmelidir.
20
Eğitim Öncesi Hazırlıklar (Eğitim Materyallerinin Temini ve Ön Hazırlıklar)
Eğitim sırasında kullanımı gösterilerek anlatılacak
cihazlar temin edilir(yangın söndürme
Varsa; Acil durum çantası bir masa üzerinde açılarak içindekiler düzenlenir ve herkesin göreceği bir
kenarda tutulur,
Eğitim sırasında kullanılabilecek kitap, kalem, form, yaka kartları vb. düzenlenir,
Ara kablolar kişilerin takılmayacağı
şekilde düzenlenmelidir.
21
Eğitim Öncesi Hazırlıklar (Mekan ve Bina Hakkında Acil Durum Bilgilerinin Öğrenilmesi)
Eğitim salonundan acil bir durumda çıkış için bilgileri edinin.
Acil çıkışlar nerede?
Yangın tüpleri var mı?
Duman dedektörü, yangın söndürme
sistemi var mı?
Kapılar içe mi dışa mı açılıyor?
Bina yönetiminin bir acil durum
planı var mı?
Tatbikat yapılıyor mu?
Tüm bu acil durum bilgilerini tanışma sonrasında katılımcılarla paylaşarak bir farkındalık yaratın. 22
Eğitim Öncesi Hazırlıklar (Görsel İşitsel Cihazları Hazırlama ve Kullanma)
Elektronik cihazların hazırlık ve kontrolü;Eğitimde kullanılacak
bilgisayarı hazırlayın.Hoparlör gerekli ise
temin edin ve bağlantılarını kurun.
Eğitim CD’sini çalıştırın.Çizilme ve bozulmalara
karşı yanınızda bir yedek eğitim CD’si mutlaka bulundurun.
Uzatma kablosu vb. gerekiyorsa temin edin.
23
Eğitim Öncesi Hazırlıklar (Görsel İşitsel Cihazları Hazırlama ve Kullanma)
Teknik sorunların çözülmesi;Her zaman eğitim
öncesinde sorun çıkabilir.
Eğitimin verileceği yere mutlaka 1 saat önce gelin.
Teknik sorunların çözümünde eğitim boyunca ulaşabileceğiniz bir teknik sorumlu olduğundan emin olun.
Eğitmenin teknoloji hakimiyeti;Bilgisayar kullanımınızı
geliştirmeye gayret edin.
Teknik becerilerinizde sorun yaşayabileceğinizi düşünüyorsanız eğitimlerde daha bilgili birinden destek isteyin.
24
Etkin Eğitmen Özellikleri
İsteklidir, işini yaparken coşkuludur.
Sıcak ve cana yakındır.
Yönlendirici değil, etkindir.
Verdiği eğitim konularında bilgilidir.
İletişim becerilerini iyi kullanır.
25
Eğitimcinin Kullanacağı Beceriler
Yapılandırma
Genelleme
Bağlantı Kurma
Yönlendirme
Hedefleri Anlama
Özetleme
Geri Bildirim Verme
Yüreklendirme
Sorun Çözme
Bilgi Otoritesi Olma
26
Etkin İletişim
BİR MESAJIN TOPLAM ETKİSİ
%7 SÖZEL
%38 SESLİ
%55 BEDEN DİLİ
27
Sunum Tiplerine Göre Hatırlama Yeteneği:
Etkin İletişim
Sunum Tipi 3 saat sonra 3 gün sonra
Sözlü, tek yönlü ders (konferans) %25 %10-20
Yazılı (okuma) %72 %10
Görsel/Sözel (görsel araçların kullanıldığı anlatım) %80 %65
Katılımcı (oyunlar, vaka çalışmaları) %90 %70
28
Hatırlatmalar
Eğitimlerinizde araların süresini aşmamaya özen gösteriniz.
Sorunlu dinleyici profili sergileyen kişiler var ise, en lider olabilir görünümlü kişiyi eğitim lideri seçerek desteğini alma görevini ona vermek önemli bir stratejidir.
Araları katılımcılara hatırlatmak için aralarından yardımcılar da seçebilirsiniz.
Aralarda katılımcıların sorularını yanıtlamak için sınıfta veya ara verilen mekanda bulunmaya özen gösteriniz.
29
10 DAKİKA ARA!
Eğitmen Kaynaklı İletişim Engelleri
Emir Vermek, Yönlendirmek;“Telefonu derhal kapat ve çantana koy”
Tehdit Etmek, Gözdağı Vermek;“Telefonu kapatmazsan elinden alırım”
Ahlak Dersi Vermek;“Yetişkin bir insan bir toplantıda ne yapılıp yapılmayacağını
bilir”
Öğüt Vermek, Çözüm Getirmek,“Eğitim düzenini bozmaya hakkın yok, yerinde olsam o telefonu
kaldırırdım”
Öğretmek, Nutuk Çekmek, Mantık Yürütmek,“Telefon dikkat dağıtmak için icat edilmedi”
Yargılamak, Eleştirmek, Suçlamak,“Her toplantıda sorun yaratıyorsun” 31
Eğitmen Kaynaklı İletişim Engelleri
Ad Takmak, Alay Etmek;“Toplantının şarlatanı olmak zorunda mısın?”
Yorumlamak, Analiz Etmek;“Bu hareketi dikkat çekmek için yapıyorsun”
Övmek, İltifat Etmek;“Bu yaptığın senin gibi akıllı birine yakışmıyor”
Güven Vermek, Duyguları Paylaşmak;“Anlıyorum, Alacağın mesaj şu an seni bu konudan fazla
ilgilendirdiğine göre önemli olmalı”
Sınamak, Sorguya Çekmek;“ İlgini konuya vermedikçe burada konuşulanları nasıl
anlayacaksın?”
Önemsememek, Konuyu Saptırmak, Şakacı Davranmak;“Beyefendi telefondaki önemli mesajı ile ilgilensin biz konumuza
devam edelim” 32
Etkin Eğitmen Becerileri
Ruh hali
Göz teması
Ses kullanımı -Duruşlar/ Tekrarlamalar
Duru dil kullanımı
Yumuşak geçişler/ Vurgular
Beden dili
Eğitmenin yeri/ Hareketi/ Katılımcılara yakınlığı
Görsel-İşitsel araçların izleyici önünde kullanımı
İzleyici/Katılımcı ile iletişim
33
Artık sahnede dikkat odağı olan eğitmenin uygulaması ve benimsemesi gereken yöntemler:
Etkin Eğitmen Becerileri – Ruh Hali
Sunumun başında heyecanlı olabilirsiniz. Bu durumda herkes heyecanlıdır.
İlk birkaç dakika çok hızlı konuşmamaya dikkat edin.
Yumuşak, kararlı bir ses tonuyla, güven veren bir açılış yapın.
El notu kullanıyorsanız notlarınızı kartona yazın.
34
Etkin Eğitmen Becerileri – Göz TemasıGöz teması yolu ile;
Katılımcıların sunumunuzdan ne kadar etkilendiklerini ve içeriği ne kadar takip ettiklerini anlayabilirsiniz.
Katılımcının ilgisini belirlemek, nabzını tutmak, gerekiyorsa (çok sık değil) ara vermek, dikkat eksikliği tespit ettiniz ise; fıkra vb. ile katılımcıları canlandırmak için ipuçlarınız olur.
Katılımcıyı önemsediğinizi gösterirsiniz.
Dikkat!
Sadece başların yukarısına ya da ayaklara bakarak anlatım yapmayın ; Güvensiz, konuya hakim olmayan eğitmen görüntüsü yaratır.
Sadece sizi dinleyen ya da otorite gördüğünüz kişilere sunum yapmayın. 35
Etkin Eğitmen Becerileri – Ses kullanımı
Dinleyicilerin sizi sunumunuz boyunca duyabilmelidir.
Sesiniz cümleler sonunda alçalmamalıdır.
İçeriği etkin biçimde aktarmanız, sesinizin;
müzikalite değeri,
vurgulama,
inişli çıkışlı bir tonlama ve
hız ayarlarını iyi yapmanızla bağlantılıdır.
Tekrarlardan kaçının,
Söyleyemediğiniz kelimelerin yerine başka kelimeleri seçin, ısrar etmeyin.
Kelimeler arasında uzun takılmalar “eee”lerden kaçının.
Salon ebadına göre ses sistemini ayarlayın.
Salon katılımcı sayısına göre çok büyük ise salonu değiştirmeyi deneyin.
36
Etkin Eğitmen Becerileri – Duruş ve Tekrarlamalar
Eğitmen, rahat, esnek ve doğal bir duruşa sahip olmalıdır.
Katılımcıyı eğitimden uzaklaştıracak dikkat çekici duruşlardan kaçınmalıdır;
– Pasif Duruş
– Güvenli Duruş
– Saldırgan Duruş
37
Etkin Eğitmen Becerileri – Duru Dil Kullanımı
Sunumlarda duru, düzgün fakat yalın bir dil kullanın.
Abartılı ve yapay dil kullanımının etkinlik sağlamadığını unutmayın.
Edilgen yüklemler yerine etkenlerini seçin.
Ancak izleyicilerin anlayabileceğinden eminseniz jargon kullanın.
Yabancı kelimelerden ve teknik kelimelerden olabildiğince kaçının.
38
Etkin Eğitmen Becerileri –Yumuşak Geçişler/Vurgular
Sunumunuzda bir konuyu/ bölümü bitirip diğerine geçerken katılımcıların sunum akışını takiplerini kolaylaştıracak belirgin sinyaller verin.
39
Tek düze tonlamaların olduğu vurgusuz bir sunum, takip edilemeyen, bir
sunumdur ve etkin aktarımın
önünde engeldir!
Etkin Eğitmen Becerileri – Beden Dili
Sunumunuz süresince kendinden emin bir şekilde ayakta durun.
Dinleyiciyi rahatsız edebilecek, hoş görünmeyen, belki sürekli yaptığınız el hareketleri ve tavırlarınızı kontrol etmeye çalışın.
Özellikle soruların ve görüşlerin size yönlendirilmesinde mimik ve davranışlarınıza dikkat edin.
Tahta kullanımı veya diğer nedenlerle sırtınızı izleyicilere dönmekten kaçının.
40
Etkin Eğitmen Becerileri(Eğitmenin Alan Kullanımı ve Konumlanışı)
Tüm katılımcılara eşit uzaklıkta olmaya çalışabilir
Rahat hareket edebileceğiniz bir konumda durup
Sakince, yanlara veya ekrana yönelebilir
Katılımcılara 1 metre mesafeyi koruyarak yaklaşabilirsiniz.
41
Etkin Eğitmen Becerileri (Sunum Araçlarının İzleyici Önünde Kullanımı)
Katılımcıya tablolarda, slaytlarda veya saydamlardaki bilgileri kavramaları için zaman tanıyın.
Sunumunuzda gerekli olduğunu düşünerek videolarda çok zaman kaybetmemeye dikkat edin. Gerekiyorsa video koyun, videoda anlatılan içeriği siz tekrar anlatmayın.
Görsel ile katılımcı arasında kalmayın.
Elle göstermek yerine, ışıklı kalem, sunum çubuğu vb. kullanın.
Yazılı ve görsel materyallerinizi önceden inceleyip, sunum denemeleri yapın.
42
Etkin Eğitmen Becerileri(Sunumlarda Yapılması Gerekenler)
Konuşmanızı düzenli ve tutarlı bir şekilde düzenleyin.
Konuşmanızı en az üç kez prova edin.
Adınızı, soyadınızı ve konumunuzu vererek kendinizi tanıtın.
Sunumunuzun ana hatlarını sunum düzenleyen sorumluya sunum öncesi verin.
Dinleyicileriniz ile göz teması içinde bulunun ve beden dilinize dikkat edin.
43
Etkin Eğitmen Becerileri(Sunumlarda Yapılması Gerekenler)
Her bölümün başlığının yeterince açıklayıcı olmasına dikkat edin.
Görsel malzemelerinizle sözlü anlatımınız arasında denge olmasına dikkat edin.
Konuşmanız süresince görsel malzemelerinize işaret edin.
Sesinizin vurgularında ve tonlamanızda önem ve tekrarlama için içeriğe uygun değişiklikler yapın.
Zamanınızı iyi kullanın! Sunum sırasında eğitim mekanı
içinde dolaşın.
44
Etkin Eğitmen Becerileri(Sunumlarda Yapılmaması Gerekenler)
Tek tek isimle soru sormayın.
Dinleyicilere sırtınızı dönmeyin.
Çok hızlı, çok yavaş, ya da okuma biçiminde monoton bir şekilde konuşmayın.
Sunum boyunca notlarınızı okumayın.
Yansıtılan slaytta yazılı olan metindeki cümlelerin tıpa tıp aynısını konuşmanızda kullanmayın.
İsteksiz, kendine güvensiz, ilgisiz görünmeyin. Beden dilinize dikkat edin.
Giyiminiz ve duruşunuzla Kurumsal aidiyetinize tezat oluşturmayın.
Sürekli ileri geri hareket etmeyin, el ve kollarınızı aşırı oynatmayın.
45
Eğitmen Becerileri (Altın Kurallar)
Zamanı aşmamaya mutlaka önem verin.
Söz verilen saatte toplantıya gelin.
Gelen katılımcılara saygı gösterin, eğitiminize en fazla 10 dakika gecikme ile başlayın.
Konuşmanızı -özel durumlar olmadıkça- asla oturarak yapmayın.
Yerinde mizah ve espri kullanmaya çalışın.
Her şeyinizi önceden düzenli olarak hazırlayın.
Kısa aralar verin (birkaç saniye sessizlik yaratınınız).
Özetleyin.
Kendiniz olun.46
Eğitmen Becerileri (Altın Kurallar)
Konuşmanızı ezberlemeyin, doğal olun.
Tedirginlik veya heyecanınızı açıklamayın, özür dilemeyin.
Kolay anlaşılır bir ifade biçimi/dil kullanın; zor olmayan kelimeler, ama profesyonel ifadeler seçin.
Yavaş ve net olarak konuşun.
Teknik terimleri büyük boyutlu kağıtlara yazın.
Sunum süresi sonunda sorunuz var mı? diye sorun.
Göz teması kurun.
Bilmiyorsanız, emin değilseniz biliyormuş gibi davranmayın. Her şeyi bilmek durumunda değilsiniz. 47
Etkin Eğitmen Becerileri(Sorunlu Katılımcı Profili)
Eğitim sırasında sürekli konuşan katılımcı,
Eğitim içinde alternatif eğitim düzenleyen katılımcı,
“Her şeyi ben bilirim”ci katılımcı,
Konuyu dağıtan söz kesen katılımcı,
Dikkat çekmeye çalışan katılımcı,
Eğitmenin açığını yakalamaya çalışan katılımcı,
Aşırı sessiz içine kapanık katılımcı,
vb.
48
Etkin Eğitmen Becerileri(Sorunlu Katılımcı ile Başetme Teknikleri)
Sürekli soru soran kişi ile göz temasını kesin.
İlgisiz katılımcının yakınına gelerek orada bir süre anlatım yapın.
Uyuma veya sunumdan kopma halindeki katılımcı ile göz temasını sıklaştırın.
Grup içinde konuşma olduğunda diğer kişilerin dinlemekte zorlandığı hatırlatmasını yapın.
Çok fazla soru olması halinde arada veya ders sonunda zaman ayıracağınızı belirtin ve mutlaka zaman ayırın.
Konu dışı sorular gelmesi halinde konu dışı olduğunu belirtin.
Detay vermek isteyen katılımcıyı zaman sorunu nedeni ile engelleyin. 49
Özet
Kalifiye eğitici
Güçlü giriş
Etkileşimli ve görsel-işitsel destekli sunum
Katılımcı işbirliği
Etkili özet
KONUYA HAKİM OLMAK
TEKRAR, TEKRAR, TEKRAR!50
Sunum Konularının Seçimi ve Değerlendirme Kriterleri
Ne sunulacak?
Sunum Kriterleri Ne Olacak?
Kimler Nasıl Değerlendirilecek?
Kimler yetki kazanacak veya telafi eğitimine kimler davet edilecek?
Sizler eğitimlerinizi gerçekleştirirken Başbakanlık AFAD ve İl AFAD’ların belirlediği yetkin gözetmenler sizleri ziyaret
edebilir ve değerlendirme yapabilirler. 51