Stedenbouw in Vlaanderen

anno 2011

Afwijkingen op de (expliciete)

vergunningsplicht

/ 2

Outline

- Verwelkoming en voorstelling

- Bundel

/ 3

Algemene situering en regel

- Principiële vergunningsplicht ex artikel 4.2.1 VCRO

- REGEL: een (voorafgaande) geschreven stedenbouwkundige vergunning is vereist

- telkens uitgebreider (eerder Stedebouwwet 1962, Coördinatiedecreet 1996, Decreet van 18

mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening, nu artikel 4.2.1 VCRO)

- “handelingen“ (cf. artikel 1.1.2,7 VCRO) die niet opgesomd zijn, zijn ook niet

vergunningsplichtig!

/ 4

Afwijkingen?

- I. Vrijgestelde handelingen

- principieel vergunningsplichtige handelingen vrijgesteld van de vergunningsplicht

- II. Meldingsplichtige handelingen

- de vergunningsplicht wordt vervangen door een loutere meldingsplicht

- III. Vermoeden van vergunning

- toch vergund, ondanks het niet - voorhanden zijn van een geschreven vergunning

- IV. In de toekomst: as-built attest

- nog geen uitvoeringsbesluit

/ 5

Lokale voorschriften

- Meteen opgepast: middels lokale voorschriften kan ingegrepen worden op voormelde

indeling:

- wijzigingen mogelijk middels provinciale en gemeentelijke stedenbouwkundige verordeningen

(4.2.5 VCRO)

- aanvulling vergunningsplichtige handelingen

- meldingsplicht vergunningsplicht

- vrijgesteld meldingsplicht

- eerbiedigende werking voor op 1 september 2009 bestaande verordeningen (4.2.6 VCRO)

/ 6

I. Het nieuwe Vrijstellingsbesluit

- Situering

- Algemene bepalingen

- Inhoud

- Generieke uitsluitingsgronden

/ 7

Situering

- Decretale basis

- Artikel 4.2.3 VCRO

- Korte recapitulatie

- Koninklijk Besluit van 16 december 1971 tot bepaling van de werken en handelingen die

vrijgesteld zijn van bemoeiing van de architect, ofwel van de bouwvergunning, ofwel van het

eensluidend advies van de gemachtigde ambtenaar

- Besluit van de Vlaamse regering van 14 april 2000 tot bepaling van de vergunningsplichtige

functiewijzigingen en van de werken, handelingen en wijzigingen waarvoor geen

stedenbouwkundige vergunning nodig is

/ 8

Situering

- Nu

- Besluit van de Vlaamse regering van 16 juli 2010 tot bepaling van handelingen waarvoor

geen stedenbouwkundige vergunning nodig is: liever “Vrijstellingsbesluit”

- inwerkingtreding 1 december 2010

- het Besluit van 14 april 2000 blijft bestaan, maar enkel voor wat de functiewijzigingen betreft

- Vrijstellingsbesluit al licht gewijzigd nog voor de inwerkingtreding (wijziging van 26 november

2010, BS 13 december 2010)

- Opzet achter een nieuw Vrijstellingsbesluit

- meer logische structuur vs. de chaotische opsomming in het oude Vrijstellingsbesluit

- meer “containerbegrippen” (verzamelbegrippen)

- naar een afstemming met de nieuwe meldingsplichtige handelingen

/ 9

Algemene bepalingen

- Definities (artikel 1.1 Vrijstellingsbesluit)

- enkele nieuwigheden

- Onverminderd andere regelgeving (artikel 1.2 Vrijstellingsbesluit)

- de bepalingen van het Vrijstellingsbesluit zijn van toepassing onverminderd andere

regelgeving

- enkele voorbeelden

/ 10

Inhoud

- Twaalf categorieën vrijgestelde handelingen

- Voor 90 % een herschrijving van het eerdere Vrijstellingsbesluit

- Dankzij “containerbegrippen” (veel) vrijere invulling mogelijk

- de gekende voorbeelden: tot 80 m² niet-overdekte constructies en 40 m² vrijstaande

bijgebouwen bij woningen

- wat is “gebruikelijk”? Wanneer is iets “eigen aan”?

- nuttige leidraad bij interpretatie? Verslag aan de Vlaamse regering waarin ook staat:

“ Het uitgangspunt bij dit besluit is ook dat handelingen die nu reeds vrijgesteld zijn van

vergunning in principe vrijgesteld blijven, voor zover dit de leesbaarheid en eenvoud van het

besluit niet aantast”

/ 11

Inhoud

- Nieuwe vrijstellingen?

- enkele voorbeelden

- Heel soms toch iets verdwenen of aan wat meer voorwaarden gekoppeld?

- enkele voorbeelden

/ 12

Generieke uitsluitingen

- Eerste generieke uitsluiting (artikel 1.3 Vrijstellingsbesluit)

- de bepalingen van het Vrijstellingsbesluit zijn slechts van toepassing voor zover de

handelingen niet in strijd zijn met de voorschriften van stedenbouwkundige verordeningen of

met uitdrukkelijke voorwaarden van stedenbouwkundige vergunningen

- enkele voorbeelden

/ 13

Generieke uitsluitingen

- Tweede generieke uitsluiting (artikel 1.4 Vrijstellingsbesluit)

- de bepalingen van het Vrijstellingsbesluit zijn slechts van toepassing voor zover de

handelingen niet in strijd zijn met de voorschriften van gemeentelijke ruimtelijke

uitvoeringsplannen, algemene plannen van aanleg, bijzondere plannen van aanleg of

verkavelingsvergunningen

- enkele voorbeelden

- …..TENZIJ (artikel 4.4.1, 3 VCRO) een gemeentelijke stedenbouwkundige verordening

anders stelt en de op het perceel aanwezige gebouwen of constructies hoofdzakelijk vergund

zijn

- wat met het (louter) “planologisch misdrijf”?

/ 14

II. De Meldingsplicht

- Situering

- Algemene bepalingen

- Inhoud

- Generieke uitsluitingsgronden

- Procedure

- Sanctie bij miskenning?

/ 15

Situering

- Decretale basis

- artikel 4.2.2 VCRO

- Korte recapitulatie

- aldus reeds voorzien in de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (1 september 2009)

- eerder circuleerde een ontwerp van Besluit van de Vlaamse regering tot vaststelling van de

meldingsplichtige handelingen

- Nu

- Besluit van de Vlaamse Regering van 16 juli 2010 betreffende de meldingsplichtige

handelingen ter uitvoering van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening

- Inwerkingtreding 1 december 2010

/ 16

Situering

- Opzet achter de melding

- vereenvoudigingsreflex

- mosterd gehaald uit het milieuvergunningsrecht (de zogenaamde klasse 3 – inrichtingen

oude stijl)

- aldus… geen beroepsmogelijkheid

- aldus… geen weigeringsgrond

/ 17

Algemene bepalingen

- Definities (artikel 1 Meldingsbesluit)

- afgestemd op Vrijstellingsbesluit

- Onverminderd andere regelgeving (artikel 6 Meldingsbesluit)

- met behoud van de andere regelgeving die van toepassing is

/ 18

Meldingsplichtige handelingen

- (1) Handelingen met stabiliteitswerken die uitgevoerd worden binnen in hoofdzakelijk

vergunde of vergund geachte gebouwen wanneer aan volgende voorwaarden voldaan

is:

- er mag geen vergunningsplichtige functiewijziging doorgevoerd worden

- het aantal woongelegenheden moet ongewijzigd blijven

- (2) Handelingen met stabiliteitswerken die uitgevoerd worden aan zijgevels, achter -

gevels en daken van hoofdzakelijk vergunde of vergund geachte gebouwen, mits

voldaan is aan de volgende voorwaarden:

- er mag geen vergunningsplichtige functiewijziging doorgevoerd worden

- het aantal woongelegenheden moet ongewijzigd blijven

- het fysiek bouwvolume en de bouwoppervlakte moeten ongewijzigd blijven

/ 19

Meldingsplichtige handelingen

- (3) De oprichting van bijgebouwen die aangebouwd zijn aan de hoofdzakelijk vergunde

of vergund geachte woning, mits aan de volgende voorwaarden voldaan is:

- bijgebouw: de fysiek aansluitende aanhorigheden die in bouwtechnisch opzicht een

rechtstreekse aansluiting of steun vinden bij het hoofdgebouw

- er mag geen vergunningsplichtige functiewijziging doorgevoerd worden

- het aantal woongelegenheden moet ongewijzigd blijven

- maximale oppervlakte van 40 m²

- tot maximaal vier meter hoog

- plaatsingsnormen

/ 20

Meldingsplichtige handelingen

- (4) De verbouwing of uitbreiding van een bestaand, hoofdzakelijk vergund industrieel of

ambachtelijk bedrijf, gelegen in industriegebied in de ruime zin, mits aan de volgende

voorwaarden voldaan is:

- de handelingen brengen geen wijziging van de industriële of ambachtelijke functie met zich

mee

- er wordt geen bedrijfswoning gecreëerd

-de uitbreiding maakt een fysisch geïntegreerd deel uit van het bestaande

gebouwencomplex

- de werken gaan niet gepaard met een ontbossing, inname of aantasting van bufferzones

- de hoogte van de gebouwen wordt beperkt tot de afstand tot de zijdelingse en de achterste

perceelsgrenzen

- de afstand tot de zijdelingse en de achterste perceelsgrenzen bedraagt minstens 3 meter

- de gebouwen zijn niet hoger dan 10 meter

- voor de inrichting is een milieuvergunning klasse I of II verleend, en de gebouwen zijn in het

aanvraagdossier van de milieuvergunning vermeld

/ 21

Meldingsplichtige handelingen

- (5) Bijzondere regeling voor “zorgwonen” (artikel 4.2.4 VCRO)

- creatie van ondergeschikte wooneenheid

- valt buiten het Meldingsbesluit

/ 22

Generieke uitsluitingen

- Eerste generieke uitsluiting (artikel 4.2.2 VCRO)

- nooit in ruimtelijk kwetsbaar gebied (artikel 1.1.2,10 VCRO)

- Tweede generieke uitsluiting (artikel 6 Meldingsbesluit)

- de bepalingen van het Meldingsbesluit zijn slechts van toepassing voor zover de handelingen

niet in strijd zijn met de voorschriften van ruimtelijke uitvoeringsplannen, plannen van aanleg,

stedenbouwkundige verordeningen, verkavelingsvergunningen en uitdrukkelijke voorwaarden

van stedenbouwkundige vergunningen

- Derde generieke uitsluiting (artikel 6 Meldingsbesluit)

- de bepalingen van het Meldingsbesluit zijn slechts van toepassing voor zover de handelingen

niet te verrichten zijn op percelen waarop een voorlopig of definitief beschermd monument

staat, in voorlopig of definitief beschermde (erfgoed)landschappen, in voorlopig of definitief

beschermde stads- en dorpsgezichten, of in voorlopig of definitief beschermde archeologische

monumenten

/ 23

Generieke uitsluitingen

- Vierde generieke uitsluiting (artikel 6 Meldingsbesluit)

- niet voor handelingen die uitgevoerd worden in een oeverzone, afgebakend in een

bekkenbeheersplan of deelbekkenbeheersplan, noch in de 5 meter brede strook, te rekenen

vanaf de bovenste rand van het talud van ingedeelde onbevaarbare en bevaarbare waterlopen

- Vijfde generieke uitsluiting (artikel 6 Meldingsbesluit)

- niet voor handelingen voor de rooilijn of in een achteruitbouwzone

Ps: deze uitsluitingen zijn niet van toepassing bij zorgwonen!

/ 24

Procedure

- Aanvraag

- per “beveiligde zending”

- standaardformulieren

- dossiersamenstelling

- Aktename

- door CBS

- inschrijving in het vergunningenregister

- Uitvoering en geldigheidsduur

- uitvoering na wachttermijn van 20 dagen na aanvraag

- 2 jaar geldig

- Regulariserende meldingen?

/ 25

Sancties

- Wat bij gebrek aan melding van meldingsplichtige handelingen?

- valt buiten het eigenlijke handhavingsluik ruimtelijke ordening

- wel GAS (artikel 119bis N. Gem.)

- Wat wanneer het gemelde eigenlijk vergunningsplichtig is?

- handhavingsluik ruimtelijke ordening speelt ten volle

/ 26

III. Het vermoeden van vergunning

- Situering

- Onweerlegbaar vermoeden

- Weerlegbaar vermoeden

- Modaliteiten

- Beroepsprocedure

/ 27

Situering

- Decretale basis

- artikel 4.2.14 VCRO

- Korte recapitulatie

- eerder ook al in het Decreet van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke

ordening ingeschreven

- het weerlegbare karakter van het weerlegbare vermoeden werd sterk beperkt

- Opzet achter de wijziging

- meer rechtszekerheid

/ 28

Onweerlegbaar vermoeden

- Constructies waarvan is aangetoond dat ze gebouwd werden voor 22 april

1962 worden onweerlegbaar geacht vergund te zijn

/ 29

Weerlegbaar vermoeden

- Constructies waarvan is aangetoond dat ze gebouwd werden na 22 april

1962 maar voor de inwerkingtreding van het eerste gewestplan worden weerlegbaar

geacht vergund te zijn

- enkel tegenspreekbaar middels een proces-verbaal of niet-anoniem bezwaarschrift telkens

opgesteld binnen een termijn van vijf jaar na het optrekken of plaatsen van de constructie

- enkel tegenspreekbaar met voornoemde bewijsmiddelen binnen een jaar na registratie in het

vergunningenregister. De termijn van één jaar kan ten vroegste beginnen te lopen vanaf 1

september 2009 en geldt niet in ruimtelijk kwetsbaar gebied

- aldus quasi - onweerlegbaar vermoeden…

/ 30

Modaliteiten

- Vergund geacht = vergund

- Vermoedens hebben een materieelrechtelijke draagwijdte. De inschrijving in het

vergunningenregister is louter declaratief (maar is dus wel van belang)

- Bewijs van oprichting middels “enig rechtens toegestaan bewijsmiddel”

- Enkel voor bestaande constructies en niet voor aanpassingen aan vergund geachte

constructies

/ 31

Beroep?

- Mogelijkheid tot betwisting voor de Raad voor vergunnningsbetwistingen (4.8.1 VCRO)

/ 32

Vragen?

- …

/ 33

referenties

Jan Beleyn

President Kennedypark 6/24

8500 Kortrijk

t 056 74 56 00

f 056 74 56 01

jbeleyn@publius.be