Vordering deur navorsing

Beproefde Genetika • Proven genetics

NOVEMBER • DECEMBER 2015 KORINGFOKUS WHEAT FOCUS 3

Crop quality

12

REEDS 33 JAAR DIE ONAFHANKLIKE SPESIALIS-TYDSKRIF VIR DIE KLEINGRAANBEDRYF

THE INDEPENDENT SPECIALIST MAGAZINE FOR THE SMALL GRAIN INDUSTRY FOR THE PAST 33 YEARS

Uitgewer en eienaar

Adres vir redaksionele kopie, advertensies en intekenare:Mediakom

Posbus 20250Noordbrug

2552

Tel: 018 293 0622Faks: 086 606 5719

E-pos: mediacom@intekom.co.zawww.mediacomcc.co.za

REDAKTEUR: Willie LouwADVERTENSIES: Jana Greenall

- 011 476 3702UITLEG: Mercia Venter

Studio Chatnoir - 083 468 2075

KOPIEREG EN STANDPUNTE© Kopiereg / Copyright: Ingevolge Artikel 12(7) van die Wet op Outeursreg Nr 98 van 1978 en

enige wysigings word alle regte voorbehou. Standpunte en aansprake in advertensies en

artikels word nie noodwendig deur Mediacom Bk en enige medewerkers / deelnemende

instansies onderskryf nie. Regstellings word net oorweeg indien ‘n tipografi ese fout

die bemarkingswaarde van ‘n advertensie/promosie verminder.

VOORBLADVoldoende reën en goeie bestuur het vir mooi oeste in die Rûens help sorg.

FOTO: NEELS VENTER

Koringfokus / Wheat Focus verskyn ses keer per jaar en

word in samewerking met die koringbedryf saamgestel, wat

insluit: LNR-Kleingraaninstituut; SA Graaninligtingsdiens;

Wintergraantrust & SA Graanlaboratorium.

Gratis beskikbaar aan bona fi de-kleingraanprodusente

Valkommandowurms

10

Skog

9

04 Vervloë jare herleef met oesdag by koringmuseum

4 Frikkie Lubbe vir water-deurbraak vereer

05 Die winkelsentrum, sy raaigras en die agterdogtige navorser

07 Koringforum: Navorsingsfokus moet verskuif word

8 Wheat Forum: Agricultural sciences have kept pace Agbiz Grain supports revival actions

9 Skog: Tantieme vir saad kan bedryf help

18 Koedoeskop-kleingraandag: Boerderysukses lê in doeltreffendheid Nuwelinge en bekende staatmakers

vir besproeiing ‘Aggressiewe garsuitbreidings’ benodig

24 International Wheat Conference: Feeding the world through research

and science

26 Garsinligtingsdag: Gars verdien ’n waardige plek in landbou Bier duld geen brouwerk nie

29 Research and development at Sensako

10 Valskommandowurms – druk lyk minder, boere bly waaksaam

12 Wheat crop quality 2014/15

AGRI MEGAWEEK

16 Koring se omkeerstrategie: Risiko’s bly dieselfde

17 Lae koringproduksie knou ook die platteland

20 SAGIS: Gars, hawer en kanola se marksituasie

22 SAGIS: Koringmarksituasie

NOVEMBER • DESEMBER 2015KORINGFOKUS WHEAT FOCUS4

FRIKKIE LUBBE, BEKENDE landboukun-dige van SAB Maltings in die Noord-Kaap, is deur die landbouskrywers van die sentrale streek as landboukundige van die jaar benoem. Hy kom teen twee ander streke se benoemings te staan vir Landbouskrywers SA se titel van Land-boukundige van die Jaar.

Mnr Lubbe word onderskei deur die skeduleringprogram vir gars onder

besproeiing wat hy ontwikkel het. Proef nemings ná die eerste jaar

se toepas sing van die program het aangedui dat drie pro-dusente gemiddeld 48% wa-ter gespaar het. Hy het toe-vallig agter gekom dat gars met veel minder besproei-ingswater verbou kan word.

Hy vertel in 2011 was ’n toevoerkanaal na een van die Taung-gebiede waar klein-

besprooeePrProo

sese

ANTIEKE TREKKERS is maar een van die vele besienswaardighede

wat uitgestal word. Die geskiedenis van koringverbouing word uitgebeeld met interessante voorstellings soos dié een van ‘n outydse koringmeul. In ‘n naas-liggende skuur is ‘n versameling waens en kapkarre, oes- , sny- en dorsmasjiene en ander landbou-implemente.

Die idee van ‘n koringbedryfmuseum op Moorreesburg het by die destydse Volksraadslid, mnr PS Marais, en die Weskus-Ontwikkelingsvereniging ont-staan. Moorreesburg is gekies weens die

Frikkie Lubbe, landboukundige

van SAB Maltings.

Die Koringbedryfmuseum op Moorreesburg stof hul praktyke en toerusting van vervloë jare af vir ‘n oesdag wat Saterdag, 5 Desember 2015 daar gehou word. Dit is een van slegs twee museums ter wêreld met die koringbedryf as hooftema.

sentrale ligging in die koringstreek en die beskikbaarheid van ‘n gebou om die museum in te huisves.

In 1968 is die ou NG Sendingkerkge-bou vir R2 000 van die Departement van Gemeenskapsbou gekoop en in 1970 word die museum tot ‘n provinsiale ondersteunde museum verklaar. Op 10 Februarie 1978 is die museum deur mnr OA Saaiman, lid van die provinsiale uit-voerende komitee, geopen.

Die museum bestaan vandag uit die ou NG Sendingkerkgebou en drie skure. Dit beskryf die geskiedenis van Moor-reesburg en die geskiedenis van die ko ringbedryf in Suid-Afrika terwyl die skure onder meer landbou-implemente huisves. Dit bevat alles wat die besoeker wil weet van die ontstaan en geskiede-nis van Suid-Afrika se koringbedryf.

Die museum verskaf opvoedkundige programme aan skoolgroepe en doen ook uitreikings na ouetehuise en ge-meenskapsorganisasies. Dit bevat ‘n klein biblioteek vir navorsingsdoeleindes.

Vanjaar se Oesdag word in samewer-

boere vir SAB Maltings gars produseer, sowat tien dae lank sonder water. Dit was teen die einde van Augustus toe die ge-was in die stamverlengingstadium was, wat gewoonlik van 22 Augustus tot 12 September duur.

Die praktyk is om gars volgens die-selfde skedule ringsmetode as koring te besproei. Dit het ’n skerp toename in watertoedie ning in die gars se stamver-lengingstadium op veral sand- en sand-leemlande behels. Gars wat omval is ‘n bekende probleem vir dié landbouers.

Hoewel die Taung-ka naal lank in die gars se sensitiewe stamverlengingsta-dium sonder water was, het die land-bouers teen die einde van die seisoen nie opbrengsverliese gely nie. Mnr Lubbe het besef dat heelwat minder water in dié stadium toegedien kan word sonder om uiteindelike opbrengsverliese te vrees.

Boonop was die plantstamme se in-

ternodes korter. Nader aan oestyd was die plante dus korter en hul staan vermoë veel beter, wat die omval-probleem ver-minder het. “Ek het toe besef gars se waterbehoefte verskil heeltemal,” sê hy.

Mnr Lubbe het saam met die Univer-siteit van die Vry staat ’n navorsingprojek in kweekhuise en op die lande begin. In die eerste jaar, 2012, het hy by drie kommersiële landbouers rondom Dou-glas die eerste veldproe we gedoen. Sy nuwe besproeiingsaanbeveling was veel minder water as wat die drie landbouers tot in daardie stadium gewoonlik toege-dien het.

Die uitslag was verstommend. On-danks die drastiese inkorting in water-toediening was al drie landbouers se op-brengste heelwat hoër. Hul gemiddelde waterbesparing gemeet in mm/ton was 48% in vergelyking met die vorige sei-soen.

king met Checkers, MKB en die WP Ve-teraantrekkerklub aangebied. Besoe kers kan kom kyk hoe koring jare gelede geoes, gedors en gemaal is. Daar sal kosstalletjies met tradisionele kos, ‘n bier-tuin en ‘n broodbakkompetisie wees.

Die museum se besoektye is Maan-dae tot Donderdae van 08:00 tot 16:30 en Vrydae van 08:00 tot 16:00. Naweek-besoeke kan met afsprake gereël word. Toegangsgeld is betaalbaar.

‘n Versameling antieke oes- , sny- en dorsmasjiene word saam met ou waens en kapkarre by Moorreesburg se Koring-bedryfmuseum uitgestal.

NOVEMBER • DECEMBER 2015 KORINGFOKUS WHEAT FOCUS 5

Hestia NienaberKLEINGRAANINSTITUUT, BETHLEHEM – ‘N INSTITUUT VAN DIE LNR VELDGEWAS-AFDELING

MET DIE INKOPIELYS reeds vergete ruk ek my selfoon uit – dit is foto-

tyd. ‘n Hele paar mense staar die fotone-mery van gras verbaas aan. Anders as ‘n “normale” vrou by ‘n winkelsentrum klim hierdie een soos ‘n bobbejaan teen die kontoere uit en breek byna ‘n been of twee in die proses. Al waaraan ek kon dink was om my hande op monsters van hierdie raaigras te kon lê.

Sonder ‘n ordentlike sak vir die mon-

sters besluit ek om die volgende dag terug te keer en die raaigras tot by die wortels uit te trek. My kop het met net een gedagte geraas: Wat as dit raaigras is met weerstand teen onkruiddoders? Die Wes-Kaap het al sy dae om hierdie onkruid te beheer en hier staan die raai-gras oop en bloot, ‘n hele kontoer vol in die hoofsentrum van die Oos-Vrystaat … ‘n moontlike nagmerrie vir die Vrystaat! Ek het die volgende dag my monster gaan uittrek en die toetsproses aan die gang gesit.

Vingers gekruis het ek gehoop dat dit net ‘n paar skadelose sierplante in die winkelsentrum se tuin is. Maandag vroeg is die monster toetslaboratorium toe, ge-merk as ‘n BBP (baie belangrike plant). En toe begin die wagproses. Donderdag, op pad na ‘n boeredag op Magogong, lui my selfoon en ek kry skoon die bewe rasie. Die antwoord waarvoor ek so angstig ge-wag het: Al die monsters is sensitief, dus geen teiken-areaweerstand nie!

Skielik weet ek nie of ek bly of hart-seer moet wees nie. Om die eerste weer-standbiedende raaigras in die Vrystaat te kry sou sekerlik vir ‘n navorser baie beteken het, maar dadelik is ek dank-baar. Ek is dankbaar dat die Oos-Vrystaat nog nie weerstandige raaigras het nie en die Wes-Kaapse probleem gespaar is en dankbaar dat ons in staat is om die teiken-areaweerstandsvlak so vinnig te kon bepaal.

Ek is egter nog nie klaar met daardie raaigrasbedding nie. Een van die dae gaan ek terug om die ryp saad te oes sodat ons met alle moontlike toetse wat nog gedoen kan word, bevestiging kan gee dat weerstand nog nie in die Vry-staat voorkom nie. Ek sal julle vir seker op datum hou.

Vir enige verdere navrae oor die toet-sing van teiken-areaweerstand of enige onkruidvrae, kontak gerus vir Hestia Nienaber by 058 307 3420 of e-pos deweth@arc.agric.za.

Ek hou anderdag by ‘n inko-piesentrum in Bethlehem in die Vrystaat stil, my volle aandag by die inkopies. Met die uitklimslag val my oog op ‘n pragtige groen kontoer in die tuin buite die in-

gang. Wat ‘n kontras in die droë winter van die Vrystaat. Selfs ‘n navorser met ‘n inkopielys kan nie so ‘n versoeking weerstaan nie en ek gaan kyk toe wat so

welig groei. Ek loop my vas in ‘n bedding raaigras … die mooiste,

groenste raaigras.

Die raaigras by ‘n win-kelsen-trum waarvan

‘n monster geneem is.

D

‘ngen

‘n Gel-foto van sensitiewe raaigras wat nie weer-standbiedend is nie.

Member of www.lemken.com

Kontak jou naaste Handelaar vir meer inligting oordie volledige reeks LEMKEN Implemente

BBlou beteken…

-- Doeltreffendheid –

-- Betroubaarheid –

-- Kwaliteit --

RRubin & Solitair KKombinasie

Blackie SwartArea Verkoops BestuurderSel: 082 404 9651

Karel MunnikDirekteurSel: 082 412 2577

NOVEMBER • DECEMBER 2015 KORINGFOKUS WHEAT FOCUS 7

Johann van Zyl MEDEWERKER

“ALMAL IS DIT eens dat die plaas-like koringbedryf dringend ’n

hupstoot nodig het,” sê mnr Jannie de Villiers, voorsitter van die Wintergraan-trust. “Gehalte bly belangrik, maar die land se navorsingsfokus sal moet ver-skuif na die drastiese verhoging van op-brengs per hektaar. Die aantreklikheid van koringboerdery kan ongetwyfeld deur groter winsgewendheid bevorder word.”

Mnr De Villiers was een van verskeie sprekers wat tydens die onlangse verga-dering van die Koringforum in Pretoria voorstelle gemaak het oor hoe die plaas-like koringbedryf nuwe lewe kan kry, na-dat dit die afgelope twee dekades heel-wat koringprodusente verloor het. Veral in die Vrystaatse produksiegebiede is ’n aansienlike uittog van produsente ervaar na gewasse wat winsgewender is.

Dit is ’n feit dat die SA koring-bedryf van die heel beste koring

ter wêreld produseer. Dit het egter tyd geword dat plaaslike navorsing weer in ooreenstem-

ming met die res van die koring-produserende wêreld gerig word.

Wat koringgehalte betref, het me Wiana Louw van die SA Graanlaborato-rium bevestig dat Suid-Afrika steeds die pas aangee. “Al die lande vanwaar ko-ring ingevoer word se gehalte is steeds swakker as ons s’n,” het sy verseker.

Dit sluit in lande soos Australië, Kanada, Amerika, Duitsland, Argentinië, Pole, Rusland, Brasilië en die Oekraïne.

“Hoewel die gehalte van die verskil-lende lande wissel en meestal nie met plaaslike gehalte kan meeding nie, is daar darem ook goeie nuus,” het me Louw verseker. “Een brokkie goeie nuus is dat die lood- en kadmium-inhoud van ingevoerde koring heelwat laer as die voorgeskrewe gevaarvlakke is. Die resul-tate van betroubare toetse wat oor die afgelope ses jaar gedoen is, bevestig dat dit nie ’n probleem is nie.”

Mnr Nico Hawkins, hoofbestuurder van die SA Graaninligtingsdiens, het bevestig dat die invoer van koring die afgelope tien jaar hardnekkig aan die styg is. Hoewel dit in sommige produk-sieseisoene effens daal, is die tendens ongetwyfeld opwaarts. Dit het veral die afgelope vyf seisoene heelwat toege-neem en die verwagting is dat dit in die 2015/16-seisoen tot die hoogste vlak tot nog toe kan styg.

Die invoer (sowat 1,73 miljoen ton) het die afgelope seisoen effens verskuif.

NA BLADSY 8

Dr John Purchase (uitvoerende hoof van Agbiz), mnr Nico Hawkins (hoofbestuurder van Sagis) en mnr Dirk Kok van Sacota in gesprek tydens die Koringforum-vergadering in Pretoria.

Johann van Zyl CORRESPONDENT

THE PRODUCTION OF cereals is ex-pected to increase over the next decade, mainly driven by yield improvements, Dr Cobus le Roux, general manager of the ARC-Field Crops Division, reported at the recent Wheat Forum meeting.

Yield improvements of 12% for wheat is expected.

Dr Le Roux said that, although the population has increased from a mere 3 billion people in 1961 to the current 6,8 billion, agricultural sciences have kept pace with the signifi cant increased food demand. “Current forecasts anticipate, with cautious optimism, that this trend will continue and that the needed tech-nologies will become available to feed the world population of 9,1 billion by 2050.”

The availability of food needs to grow by 60% globally and by 100% in de-veloping countries, Dr Le Roux said. He urged that, on the back of a decreasing South African wheat crop, the country’s challenge is to produce wheat with a high nutritional value at affordable prices and by a competitive wheat value chain, inclusive of the wheat producer.

Regarding research and development, some notable developments include: • The majority of investments made

and current research and develop-ment (R&D) projects are focusing on the improvement and productivity of both the crop and the relevant wheat production systems.

• Signifi cant progress has been made in designing an end-point-royalty system for the local industry.

• The wheat value chain was identifi ed as a sector intervention (Key Actions Programme) in the Agriculture Policy Action Plan (APAP) with a signifi cant focus on R&D.

• R&D is also actively involved in the Revival of the Wheat Industry Strat-egy, regarding amendments to the Wheat Grading Regulations and the needed interventions.

NOVEMBER • DESEMBER 2015KORINGFOKUS WHEAT FOCUS8

VAN BLADSY 7Navorsingsfokus moet verskuif word

Rusland was steeds die grootste uitvoer der na Suid-Afri-ka met sowat 668 000 ton (37%), gevolg deur Duits-land met 355 000 ton (20%) en die Oekraïne met byna 274 000 ton (15%).

Mnr Hawkins het ook insiggewende statistieke met betrekking tot die broodvoorkeure van verbruikers ge-gee. Dit sluit in dat steeds net-net meer witbrode (so-wat 50,1%) as al die ander soorte brood tesame gebak word en dat die 700 gram-grootte steeds verreweg die gewildste van alle groottes is.

Broodpryse het volgens mnr Hawkins ook die af-gelope jaar gemiddeld minder as die vorige twee jare gestyg (effens meer as 6%), teenoor 2014 se styging van meer as 8% en 2013 se styging van 12-13%. Hy het ook genoem dat die vervoer van koring per spoor deurlopend aan die daal is en reeds tot sowat 10% van die totale vervoer getaan het.

Mnr Corné Louw van Graan SA het bevestig dat die huidige seisoen se verwagte laer koringoes nóg groter ko ringinvoer tot gevolg gaan hê. Vanjaar se droogte het die Swartland-gebied in die Wes-Kaap, wat gewoonlik vir sowat 65% van die land se totale oes verantwoorde-lik is, kwaai geknou en die verwagting is dat die oesop-brengs per hektaar in dié belangrike gebied met tussen 0,9 ton/ha en selfs soveel as 1,4 ton/ha kan val.

Die tweede amptelike oesskatting het ’n plaas-like koringoes van slegs 1,63 miljoen ton voorsien. Dit vergelyk met oeste van tot 3 miljoen ton per jaar tydens die bloeijare van plaaslike koringproduksie.

Heelwat gesprek is tydens die vergadering gevoer oor maniere om koringproduksie weer aantreklik te maak vir plaaslike produsente en verslag is ook gelewer oor die pad wat die Koringforum in dié verband behoort in te slaan (lees ook bygaande berigte). Dit is onder meer gerapporteer dat lede van die Forum nie tydens sy ver-gadering in Februarie vanjaar konsensus kon bereik oor al die herlewingsaanbevelings van die tegniese komitee van die Wintergraantrust nie.

Die aangeleentheid is uiteindelik na die tegniese komitee terugverwys, sodat gekyk kan word na oplos-sings vir die bedryf.

• Mnr Allan Bishop is tydens die vergadering herkies nadat tussen hom en een ander kandidaat, mnr Pieter Esterhuyzen, gestem is.

Messrs Leon du Plessis (L&L Agricultural Services), Jan-nie de Villiers (WCT chair-man) and Ish-mael Tshiame (GFADA) in conversation at the Wheat Forum meet-ing in Pretoria.

Johann van Zyl CORRESPONDENT

AGBIZ GRAIN MEMBERS support the efforts of the Wheat Forum to save the domestic wheat industry and are eager to co-operate in the process of fi nding solutions for this challenge.

“The importance of the industry is embodied in its role as a pro-vider of staple food, employer, contributor to the economy of rural areas, its role in replacing imports and its contribution as provider of unique gristing opportunities to local processors,” Mr Pieter Ester-huyzen said during the Wheat Forum meeting.

In an effort to formulate its own contribution to the Forum’s pro-cess of protecting the domestic wheat industry, Agbiz Grain conduct-ed several internal workshops, held discussions with Grain SA and also conducted in-depth discussions with various local wheat processors.

Mr Esterhuyzen gave feedback at the meeting and reported on a list of proposals formulated by Agbiz regarding, amongst others, the proposed wheat grade changes, grade differential, removal of the R100 per ton discount applicable on deliveries of foreign origin wheat on JSE contracts, wheat moisture concessions, fi nancing solu-tions, industry alignment with the needs of processors and cultivar development.

“The proposed actions regarding cultivar development and culti-var release criteria are regarded as an important and necessary part of any action plan to save the domestic wheat industry,” Mr Ester-huyzen said. “Members of Agbiz Grain are of the opinion that all role-players in the value chain should contribute fi nancially as well as through their resources to the process of cultivar development. In this regard Agbiz Grain members are committed to contribute proportionately fi nancially and through their individual agricultural advisory services capacities.”

Members of Agbiz Grain are willing to fully co-operate in an in-dustry effort to develop a wheat contract and grading system that fi ts the unique characteristics of the local market, he assured. “Re-sources will be made available to contribute to the process. Such an effort is expected to contribute to the sustainability of the local wheat market.”

Bursary scheme In his report regarding the Winter Cereal Trust bursary scheme, Mr Ishmael Tshiame said that the industry’s pool of appropriately quali-fi ed scientists has been increased considerably since 2006. The Trust awards up to 15 Masters and PhD bursaries annually.

International Grains Council Mr Dirk Kok (Sacota) gave feedback on the recent congress of the International Grains Council (IGC) in London. In his overview he said that the IGC expected a 3% drop in world grains trade in 2015/16. A global grains total of 1 968 millions tons was projected. Wheat production was forecast to reach 715 million tons, only 1% down from last year’s record.

NOVEMBER • DECEMBER 2015 KORINGFOKUS WHEAT FOCUS 9

Susan BothaMEDEWERKER

HY HET SY kommer uitgespreek omdat so min boere ‘n geleentheid soos die Skogdag

van die Swartlandse Kleingraan-ontwikkelings-groep bywoon en gesê Langverwacht is een van die min funksionele proefplase – die boere moet dit waardeer en benut. Mnr Theron het be-klemtoon dat die kleingraangraanbedryf vinnig nuwe kultivars moet bykry om mededingend te bly en te oorleef.

“Ons het toegang tot die beste genetiese materiaal en kultivars van buite Suid-Afrika. Die volhoubaarheid van die koring- en kano-labedryf is afhanklik van toegang tot die beste moontlike kultivars. Ons het die beste boere ter wêreld, nou het ons die beste kultivars nodig.”

Sy gesprekstema was eindpunttantieme vir ‘n volhoubare kultivar-ontwikkelingsprogram. Volgens Sansor word 70% van koring- en 80% van sojasaad teruggehou. Dit geld vir alle oop-bestuifde gewasse. Die bedryf moet ‘n oplos-sing vind vir kultivarontwikkeling.

“Dié situasie veroordaak ‘n bose kringloop wat beleggings in die saadbedryf vertraag. Buitelandse saadtelers is onwillig om hier te belê,” het hy gesê en bygevoeg dat dit tot 12 jaar kan neem om ‘n nuwe koringkultivar te ontwikkel. “Ons het ‘n wedersydse oplossing nodig sonder dat saad onbekostigbaar raak.”

Mnr Theron sê Graan SA het ‘n tantieme-voorstel ontwikkel wat geskoei is op stelsels en modelle in ander lande, onder meer Argentinië en die VSA. Hy glo dit sal wetlik afdwingbaar moet wees, omdat min boere hulself vrywillig hieraan gaan onderwerp.

“Die uitdaging nou is om die regering en alle ander rolspelers tot so ‘n stelsel te oor-reed.”

Swartlandse landbouers moet die Langverwacht-proefplaas waardeer en koester. “Dit voeg waarde tot

die bedryf toe,” sê Andries Theron, ondervoorsitter van Graan SA, by die onlangse Skogdag op die proefplaas

buite Moorreesburg.

Jonathan Etherington (MBFi, borg), Andries Theron (Graan SA), Kobus van Niekerk (Skog-voorsitter) en Gert Conradie (Skog-organiseerder).

Personeel van Universiteit van Stellenbosch se departement plantweten-skap: Malcolm Williams, Nozuko Wisani, Herschelle Adams, Michael Williams en Jacob Mans.

Personeel van Universiteit van Stellenbosch se departement grondkunde: Izane Leygone, Ockert Botha en Marilee Carstens.

AJ Simons, Pe-ter October, Jan Koopman en Christoffel Piek is van Sensako op Napier.

NOVEMBER • DESEMBER 2015KORINGFOKUS WHEAT FOCUS10

Goddy Prinsloo KLEINGRAANINSTITUUT, BETHLEHEM – ‘N INSTITUUT VAN DIE LNR VELDGEWAS-AFDELING

VOLGENS LITERATUUR WORD die valskommandowurm se motte deur

Valskommandowurms is duidelik nie van dieselfde kaliber

as gewone kommandowurms nie. Hulle is lig van kleur en kan waarskynlik nie die son so goed

verduur soos die gewone kommandowurm nie, maar eet

net so lustig al trek hulle nie oral in kommando’s rond nie.

die reuk van dooie, verrottende gras aangetrek om hulle eiers daar te kom lê. Dit is waarskynlik die rede waarom gars, wat gedurende die uitbraak van 2010 bykans ryp was, tot kaf gevreet was. Die rede waarom hulle dooie plantmateriaal verkies is nog nie vasgestel nie en moet nog ondersoek word.

Die LNR-Kleingraaninstituut in same-werking met die Noordwes-Universiteit en GWK monitor sedert 2013 die vals-kommandowurm se motvlugte met em-mertjie-feromoonlokvalle. Dié feromoon is ’n reukstof wat in die lokval geplaas word en die mannetjies lok. Hierdie monitering word gedoen om motte se vlugpatrone vas te stel en ’n vroeë waar-skuwingstelsel in te stel om veral gars-produsente te waarsku.

In 2010 was die valskommandowurm

verantwoordelik vir meer as R8,5 miljoen se skade aan gars in die Noord-Kaapse besproeiingsgebiede. Monitering word in vyf gebiede gedoen, vanaf Dou glas in die suide tot Viljoenskroon in die noorde.

Motte in oorvloed Gedurende 2014 is uiters hoë motgetalle by Viljoenskroon in die lokvalle waarge-neem, ondanks dat daar op die betrokke besproeiingsland waar monitering plaas-gevind het, twee seisoene lank nie ko-ring geplant was nie. Hierdie patroon was dieselfde as wat by ander lokaliteite voorgekom het.

Dit is gevolglik duidelik dat die mot-vlugte nie aan die gewas op die land gekoppel is nie, maar dat die motte uit die omgewing waar die lokvalle geleë is, kom. Spesifi eke natuurlike gasheerplan-

Die valskommandowurm

NOVEMBER • DECEMBER 2015 KORINGFOKUS WHEAT FOCUS 11

te waarop hulle fl oreer is nog nie in die omgewing geïdentifi seer nie.

By Viljoenskroon is gedurende Mei 2014 motgetalle van ongeveer 274 per dag aangeteken, wat bykans sewe keer meer was as in dieselfde tydperk in 2013 (Figuur 1). Gedurende Julie het ’n vlug-piek voorgekom wat ook ses keer meer was as in die ooreenstemmende tydperk in 2013.

Die volgende vlugpiek het einde Au-gustus plaasgevind en was ongeveer elf keer meer as in die vorige jaar. As die eiers en wurms se ontwikkelingstyd in ag geneem word, kon ons gevolglik ver-wag dat groot getalle wurms in Oktober teenwoordig moes wees.

By Jan Kempdorp en Hartswater is min of meer dieselfde tendens waar-geneem, met groot bevolkings motte gedurende April en Mei en daarna weer in September en Oktober. By Hartswa-ter het ongeveer tien keer meer motte voorgekom as in die vorige jaar. Hier-die hoër motgetalle het gevolglik ‘n aanduiding gegee dat ’n uitbraak te wagte moet wees. Opnames is vroeg in Oktober 2014 uitgevoer waarna boere gewaarsku was om waaksaam te wees. Baie boere het voorkomend gespuit. As gevolg van die bespuitings kon navor-

Figuur 1. Motgetalle per dag soos by Viljoenskroon gemeet 2013-2015.

sers egter nie vasstel of ’n daadwerklike uitbraak plaasgevind het nie.

Aangesien die lokvalle by Viljoens-kroon aangedui het dat die motte wat versamel word, nie noodwendig van die gewasse onder die spilpunt afkom-stig is nie, is dit moontlik dat die groot hoeveelhede motte hulle eiers op ander grasse buite die lande gelê het en die wurms gevolglik buite die lande gevoed het. Hierdie moontlikhede moet nog ondersoek word.

Wat produsente nou te doen staan Gedurende die afgelope winter van 2015 was motgetalle besonder laag. In September 2015 het ‘n baie vinnige toename van motte egter in die streke van Viljoenskroon, Douglas en Bull Hill voorgekom, wat weer eens kan dui op uitbraaksituasies in Oktober. Gedurende die eerste week van Oktober 2015 het ’n opname van vreetmerke en wurms baie min tekens van die wurms se teen-woordigheid aangedui.

Aangesien tekens van die wurms se teenwoordigheid so min was, het navorsers ’n tweede opname in die derde week van Oktober 2015 gemaak. Nog steeds is vreetmerke nie opgemerk

nie. Die veronderstelling is gevolglik dat ’n uitbraak nie vanjaar gaan plasvind nie.

In die middel van Oktober 2015 is lande in die streke van Grootpan en Brits ondersoek en vreetmerke is wel in meeste lande gevind. Produsente wat in die noordelike besproeiingsgebiede begin gars produseer sal hierdie insek in gedagte moet hou.

Hoewel ’n uitbraak nie verwag word nie, behoort produsente steeds die situ-asie dop te hou en op te let vir vreet-merke aan plante. Die wurms is moeilik om op te spoor omdat hulle hoofsaaklik snags vreet en nie bedags aktief is nie. As die vreetmerke min bly sal bespuitings nie nodig wees nie. Hou net in gedagte dat spuitstowwe se onthoudingstydperk baie lank is en dat ’n laat-bespuiting nie wenslik is nie aangesien residue op die graan kan agterbly.

Enige navrae oor die valskomman-dowurmprobleem kan aan Goddy Prin-sloo gerig word by tel 058 307 3435 of per e-pos Prinsloogj@arc.agric.za.

Hierdie navorsing is moontlik gemaak deur samewerking en fi nansiële onder-steuning van die Wintergraantrust, Die Landbounavorsingsraad, Noordwes-Uni-versiteit en GWK.

NOVEMBER • DESEMBER 2015KORINGFOKUS WHEAT FOCUS12

The percentage Grade B1

wheat increased in the Free

State and irrigation areas.

Production regions in the Free

State reported the highest

average protein content.

With gratitude to the Winter Cereal Trust for fi nancial support of this an-nual survey and to Agbiz Grain members and milling companies for provid-ing the crop samples.

All national, seasonal and regional averages provided in this article are weighted averages.

Jolanda Nortjé THE SOUTHERN AFRICAN GRAIN LABORATORY NPC

Production overview THE COMMERCIAL WHEAT crop of the 2014/15 season was set at 1,750 million tons which is 120 000 tons lower than the previ-ous season’s crop and 7% lower than the 10 year production average of 1 885 800 tons (2004/05 to 2013/14 seasons). The Western Cape contributed just more than half of the total crop. The Northern Cape’s irrigation areas, although still the second largest pro-ducer of wheat with 285 000 tons, produced 35 000 tons less than the previous season.

The area utilized for wheat production continued its declining trend, decreasing by almost 43% from the 2004/05 season and by 6% compared to the 2013/14 sea-son. Decreased plantings by dry land wheat producers in the summer rainfall area (Free State province) are the largest contribut-ing factor to this observed decline. Dryland wheat is planted on approximately 73% of the total 476 570 hectares, although its contribution is only 53% to the total crop fi gure.

The average national yield was 3,67 tons/ha and varied only 0,04 tons/ha over the last three seasons. The yield in the main production areas ranged from 2,85 tons/ha in the winter rainfall area (Western Cape) to 7,50 tons/ha for irrigation wheat produced in the Northern Cape. All fi gures were ob-tained from the Crop Estimates Committee.

THE NATIONAL WHOLE wheat pro- tein average of the 2014/15 sea-

son’s commercial wheat crop has var-ied with less than half a percent over the last three seasons, from 11,4% in the 2012/13 season to 11,8% in the 2014/15 season. The percentage of samples having a minimum protein content of 12,0% (reported on a 12% moisture basis), increased from 39,5% in the previous season to 45,5%.

Although the Winter rainfall areas again reported the lowest average whole wheat protein namely 11,1%, this value is slightly higher than the previous two seasons. The produc-tion regions in the Free State prov-ince reported the highest average protein content (12,4%) followed by the 12,1% of the irrigation areas. The fl our protein content of 10,7% was equal to the previous two seasons. The fl our protein content is on aver-age 0,5 to 1,2% lower than that of

whole wheat. This protein loss can be attributed to the removal of the bran and aleuron layer as well as the germ during the milling process.

The average hectolitre mass in-creased by 0,7 kg/hl to 80,2 kg/hl compared to the previous season and was just below the six year weighted average of 80,3 kg/hl. Of the 26 sam-ples that reported values below the minimum level for grade B1 wheat, 10 originated in the Western Cape (Win-ter rainfall area), 15 in the Free State and only one in Mpumalanga. The re-gional averages ranged from 79,2 kg/hl in the Free State regions to 81,2 kg/hl in the irrigation areas.

The thousand kernel mass, reported on a 13% moisture basis, decreased from 39,3 g in the 2013/14 season to 38,8 g this season. The Winter rainfall areas had the highest average value, namely 39,7 g and the Free State the lowest 36,8 g. Screenings (1,8 mm

A sheet of dough of given thickness, is prepared under specifi ed conditions and expanded by air pressure into a bubble until it ruptures. The pressure inside the bubble is measured.

13

Y O U R O P E R AT I O NEE X PA N D

MEET GOALS, INCREASE PROFITS AND SAVE TIME.

TURN YOUR PLANS INTO A REALITY.

Plan for your future with a complete farm system from GSIWhether you are planning to farm more hectares or want to increase your marketing flexibility,

a system to meet your specific grain facility needs with the utmost efficiency.use our expertise to design

124 Ridge Road, Laser Park, Honeydew, Ext 15, Gauteng | PO Box 4012, Honeydew, 2040, Republic of South AfricaPhone: +27 (011) 794 4455, Ext 214 | Fax: +27 (011) 794 4515 | Email: sales@gsiafrica.co.za | Website: http://www.gsiafrica.co.za/

sieve) averaging 1,55% compared well with the previous two seasons.

The falling number method mea-sures the enzyme activity (mainly the α-amylase activity) and is therefore used as an indicator of kernel germination or sprouting. The average falling number this season was 368 seconds. Samples from the Free State’s production regions gave the lowest average falling number of 352 seconds and those of the West-ern Cape the highest, namely 379 sec-onds. Compared to the 29 samples in the previous season, only four samples reported falling numbers below 250 seconds this season. All falling number

values reported are corrected for the al-titude at which the test was performed.

The average mixogram peak time on fl our from the Quadromat mill averaged 3,0 minutes, comparing very well with the ten year average (2,9 minutes) as well as previous seasons. The mixogram peak time of the fl our from the Bühler mill was 2,7 minutes, similar to the 2,8 minutes peak time last season. The ir-rigation areas tend to have the longest peak time and the Western Cape the shortest. The peak time is a measure of optimum dough development and thus a measure of protein quality. Peak times of 2,8 to 3,5 minutes are generally pre-

ferred for pan bread baking purposes.Seventy composite samples per class

and grade per production region were cleaned, conditioned and then milled. The average extraction rate obtained on the Bühler MLU 202 laboratory mill was 73,4%, similar to previous seasons.

Colour is an important property of milled grain, since the colour of fl our af-fects the colour of the fi nished product. Generally, a bright white colour fl our is more desirable for most products. The Kent Jones colour (wet colour) method determines the infl uence of bran and/or extraneous material present in fl our. The

TO PAGE 14

NOVEMBER • DESEMBER 2015KORINGFOKUS WHEAT FOCUS14

lower the Kent Jones colour, the lighter/brighter the fl our and vice versa. The av-erage Kent Jones colour this season was -3,3 KJ units, slightly lower than the pre-vious two seasons.

A dry colour determination by means of a Konica Minolta CM-5 spectropho-tometer is also performed. L* represents lightness (100 being white and 0 being black), a* represents green to red varia-tion and b* represents variation from blue to yellow. The results, with the range in brackets, were as follows: L* 93,77 (92,98 – 94,30), a* 0,44 (0,22 – 0,59) and b* 9,72 (8,21 – 11,11). These values correlate well with the previous two seasons.

The ability of wheat fl our to produce dough with good gas retaining proper-ties is attributed to the gluten protein fraction. The wet gluten (14% mb) this season averaged 28,9% and the dry glu-ten also on a 14% moisture basis, 9,8%. These values are slightly lower than the previous season, but still indicative of a good quality gluten for pan bread bak-ing if the fl our protein content of 10,7% is considered.

The average gluten index value was 87, ranging between 78 and 97. The gluten index provides an indication of the gluten strength and is not infl uenced by the protein content. A value between 70 and 100 is generally accepted good quality for bread baking purposes. The average gluten index value last season was 86.

The Farinograph measures and records the resistance of a dough to mixing, as it is formed from fl our and water, devel-oped and broken down. The water ab-sorption is the amount of water required for a dough to reach a defi nite consisten-cy (500 Brabender units) and is expressed as a percentage of the fl our mass, report-ed on a 14% moisture basis. The average water absorption this season was 59,5% compared to the 60,1% of the previous season. The Free State area had the high-est water absorption of the three produc-tion areas, albeit only slightly.

The development time, taken from the beginning of water addition until the dough reaches its optimum consistency,

was 5,3 minutes (5,2 minutes during the previous season). The irrigation areas had the longest development time of 6,0 minutes. A long development time can be associated with fl ours with a high percentage of gluten-forming proteins.

The stability, the time during which the top of the curve intercepts a hori-zontal line through the centre of the curve, provides an indication of the dough’s tolerance to mixing. The longer the stability, the longer the mixing time and also fermentation period that the dough can withstand. The stability value of 8,3 minutes compared well with the 8,0 minutes reported previously.

The mixing tolerance index value indi-cates the extent to which breakdown of the dough occurs after reaching its opti-mum consistency. The higher the value, the more and the quicker the break-down of the dough occurs. There was no signifi cant difference between the mixing tolerance indexes of the 2014/15 (35 BU) and 2013/14 (38 BU) seasons.

The Alveograph measures the resis-tance of the dough to stretching and also how extensible the dough is.

The area under the Alveograph curve provides an indication of the dough strength. The average strength was 38,1 cm² (37,6 cm² the previous season). The irrigation areas had the highest average strength of 42,1 cm2 and the Western Cape the lowest with 33,1 cm2. The stability (P) is an indication of the resis-tance of the dough to extension (force required to blow the bubble of dough) and averaged 75 mm. The distensibility (L) corresponds to the maximum volume of air that the bubble can withhold and

provides an indication of the extensibil-ity of the dough. This value averaged 133 mm and was longer than in previ-ous seasons. The P/L ratio is obtained by dividing the P-value by the L-value, thus providing an approximate indication of the shape of the curve that combines stability and extensibility (viscoelastic properties). The average value this sea-son was 0,59.

The Extensograph measures the resis-tance and extensibility of a fully mixed, relaxed fl our-water dough, by measur-ing the force required to stretch the dough with a hook until it breaks.

The average strength, an indication of the total force needed to stretch the dough, was 97 cm² (92 cm² previ-ous season). The dough’s resistance to stretching (maximum height on the curve) did not increase signifi cantly com-pared to the previous season (358 BU in 2014/15 and 341 BU in 2013/14). The extensibility indicates the stretch ability of the dough. The extensibility value (in-dicating the stretch ability) of the current season were equal (196 mm) to the pre-vious season (194 mm).

Mycotoxins Forty samples, randomly selected to rep-resent different regions as well as classes and grades, were tested by means of a SANAS ISO/IEC 17025 accredited multi-mycotoxin screening method using UPLC-MS/MS. The samples were tested for Afl atoxin G1; B1; G2; B2, Fumonisin B1; B2; B3, Deoxynivalenol, 15-ADON, HT2 - Toxin, T-2 Toxin, Zearalenone and Ochtratoxin A.

Five samples tested positive for de-oxynivalenol (DON) residues. The aver-age value of the fi ve positive results were 229 μg/kg (ppb) and the highest value measured 361 μg/kg, which is still

FROM PAGE 13Wheat crop quality

The 100 g loaves baked using the straight-dough optimized bread making method, received an average evaluation rated as “Excellent”. The basis for this evaluation refers to the relation-ship between the protein content and the bread volume.

NOVEMBER • DECEMBER 2015 KORINGFOKUS WHEAT FOCUS 15

THE SAMPLES WERE graded as follows: 31% was graded B1, 18% B2, 13% B3, 5% B4, 26% UT (Utility Grade) and 7% COW (Class Other Wheat). The major-ity of the samples (69%) downgraded to Utility Grade was as a result of the percentage of either other grain and un-threshed ears or insect damaged kernels or a combination of both, exceeding the maximum allowable level for grades B1 to B4. The percentage total damaged kernels and/or combined deviations (19%) were also contributing factors. Of the samples downgraded to Class Other Wheat, 68% was due to the presence of live insects and 24% as a result of the percentage fi eld fungi infected kernels exceeding the maximum allowable level of 2%.

Grade B1 wheat in the Free State province amounted to 48% (38% in the previous season). In the irrigation ar-eas 46% (39% in the previous season) of the wheat graded as B1 and in the Western Cape Province 8% graded as B1 (12% in the previous season).

ACCORDING TO SAGIS fi gures (27 September 2014 to 25 September 2015) a total of 1 785 112 tons of wheat was imported, 116  700 tons more than during the 2013/14 sea-son. Wheat was imported from

Argentina, Australia, Canada, Ger-many, Latvia, Lithuania, Poland, Rus-sian Federation, Ukraine and United States. Imports from Germany and the Russian Federation comprised more than half (20% and 37% re-

spectively) of the total fi gure. The quality results of the import

samples analysed to date is available on the SAGL website (www.sagl.co.za) as from the 1st of October 2015.

Examples of Extensograph curves indicating different qualities of fl our.

Strong fl our with optimum dough properties, elastic and extensible. Good fermentation tolerance. Loafs with good volume.

Short, stiff dough with poor exten-sibility. Poor oven spring. Small loaf volumes.

Soft, very exten-sible dough. Low fermentation tolerance. Small loaf volumes.

Graph 1: RSA production fi gure versus the total import fi gure over six seasons

well below international maximum resi-due levels. Residues of the other above mentioned mycotoxins were not detect-ed on any of these samples.

Mycotoxins, secondary metabolites produces by fi eld and/or storage fungi on agricultural commodities, is foremost a food safety issue, but the occurrence of these fungi can also lead to a reduc-tion in the quality of the commodity.

Although mycotoxins does not seem to have been a problem during the 2014/15 season, it is important to keep on moni-toring mycotoxin levels from season to season, since environmental factors such as temperature, humidity, soil and stor-age conditions infl uence toxin produc-tion. The samples tested had not been exposed to prolonged periods of storage at the time of sampling.

NOVEMBER • DESEMBER 2015KORINGFOKUS WHEAT FOCUS16

Heleen van As

“OM KORINGPRODUKSIE IN Suid-Afrika te stimuleer moet koring-

verbouing die beste alternatief wees,” sê André Uys, besturende direkteur van Over-berg Agri. Saam met hom in die landboude-bat se paneel was rolspelers wat elke faset in die koringwaardeketting verteenwoor-

In plaas daarvan om eienaarskap vir probleemoplossings in die ko-ringbedryf te neem, het die bal

aan die rol gebly tydens die Stan-dard Bank / Graan SA-landbou-debat van die Agri Mega-week.

Veranderende verbruikerspatrone laat die vraag na koring styg. Kan Suid-Afrika egter meer selfvoor-

sienend raak? Hoewel die koring-prys en dié van insetkoste oor die afgelope tien jaar verdubbel het,

bly die risiko’s rondom die verbou-ing van dié broodnodige produk

onveranderd.

Aksiestappe, soos die invoertarief-heffi ng van R911/ton wat ‘n mate van beskerming vir produsente bied, is wel-kom. Die sowat R1,55 miljard wat egter só in die staatskas beland behoort eintlik tot voordeel van die graanbedryf inge-span te word. Mnr Jansen van Rensburg meen dat tegnologie in die toekoms ‘n belangriker rol as prys kan speel. “Gaan kyk in jou koskas na wat jy vandag eet wat nié GMO is nie. Selfs ons mielie-meel, wat ‘n stapelvoedsel is, is geneties gemanipuleerd,” sê hy.

dig: Louw Steytler (voorsitter van Graan SA), Jannie de Villiers (uitvoerende hoof van Graan SA), Gido Jansen van Rens-burg (direkteur: Graan van Bester Voer en Graanbeurs) en Erich Jordaan (hoof-aankoper vir Tiger Brands).

Volgens mnr Uys lê die produksiebe-sluit by die produsent. “In die Vrystaat word koringhektare met mielies en so-jabone vervang. Die risiko’s vir koring in terme van klimaat en winsgewendheid het te hoog geword teenoor ander alter-natiewe,” sê hy.

Om te weet waarheen jy op pad is, is dit goed om te onthou waar jy vandaan

kom. Die veteraantrekkers is altyd ‘n groot hoogtepunt.

kleingraan – lewende hawe – wol – suiwel Die regte platform vir verskaffers, diensverskaffers, landbou-ondernemings, owerhede, produsente,

plaaswerkers, kleinboere en verbruikers

‘n Landboudebat oor wat nodig is om koringproduksie te verhoog is tydens die Agri Mega-week aangebied. Op die besprekingspaneel was mnre Jannie de Villiers (Graan SA), Louw Steytler (Graan SA), Gido Janse van Rensburg (Bester Voer en Graanbeurs), André Uys (Overberg Agri), Nico Groenewald (Standard Bank) en Erich Jordaan (Tiger Brands).

NOVEMBER • DECEMBER 2015 KORINGFOKUS WHEAT FOCUS 17

SUID-AFRIKA SE KORINGBEDRYF trek tans baie swaar, maar met die same-werking van alle relevante rolsplers en die regering kan die uitdagings aange-pak word. Jannie de Villiers, Uitvoerende Hoof van Graan SA, het by die Standard Bank / Graan SA-debat van die Agri Mega-week gesê koringprodusente sal deurlopend aandag moet gee aan ver-anderende verbruikerspatrone en die werklikhede van produksie.

Uitdagings in die bedryf geld volgens hom nie net vir die Wes-Kaap nie, maar die moontlike verhoging van koring-produksie is ook in die res van Suid-Afrika van toepassing. Mnr De Villiers het gesê verhoogde koringproduksie hou verband met Suid-Afrika se pogings om armoede te verlig, wat veral in plattelandse gebiede sorgwekkende afmetings aanneem. Hy het na Suid-Afrika se kommerwek kende werkloosheidsyfers verwys en beklem-

toon dat die skep van werksgeleenthede van die grootste belang is.

“Daar moet ook deeglik rekening ge-hou word met ‘n groeiende middelklas en sy verwagtinge, omdat ekonomiese groei krities belangrik bly.” Volgens mnr De Villiers moet sekere praktyke in die koringmark, wat sedert die vroeëre Ko-ringraad se bestaan gevolg word, in die lig van die huidige verwikkelinge dring-end aandag kry.

Die tegnologie van koring en soja het oor die afgelope 100 jaar agter geraak by dié van mielies en rys. “Biobrandstof kon hier ‘n groot effek gehad het. Teg-nologie verseker egter dat produsente te midde van prysverlagings steeds vol-houbaar is omdat opbrengs en kwaliteit verbeter. Dit help egter nie om kultivars te teel wat meulenaars of die eindver-bruiker nie kan gebruik nie,” sê hy.

Dit blyk dat privaatopberging en die selfl aai van koring op plase moontlik ‘n onmiddellike oplossing kan bied om meer winsgewend te wees. Volgens mnr Jordaan kan risiko’s binne die graan-bedryf nie deur prys bestuur word nie. “Daar is nie ‘n tarief op die invoer van hawer nie. As die bedryf wil hê daar moet hawer geproduseer word, moet hul ‘n koringverwante prys gee. Die-selfde geld vir gars.”

Hy is gekant teen enige vorm van beskerming en is van mening dat die invoerheffi ng die kontantmark vernietig het. As verwerker van koring voel hy sterk daaroor dat koringprodusente ‘n prys vir graan moet kan beding. Hier op

het Koos Blanckenberg van Klip heuwel soos volg gereageer: “Daar word van ko-ringprodusente verwag om hul proteïene te bestuur op grond van reën waarvoor hul moet bid. Dít terwyl die verwerkers wil weet wat in die silo is. Elke rolspeler moet ‘n regverdige deel van die koek kry in terme van die risiko wat hy dra.”

Mnr Jordaan is bekommerd oor die gewysigde regulasie van die vermin-derde soutinhoud in brood. “Meule-naars sal gevolglik meer moet betaal vir

Twee niggies van Stormsvlei, Ankia (7) en Elri (7) Spies, was in vervoering oor die verskeidenheid diere by die Agri Mega-week.

Graan SA se tent is tradisioneel ‘n gesellige ver-gaderpunt vir kennisse en vriende om ervarings te deel. Op die foto is Marnus en Jacques Bester van Moorrees burg, Gert Claassen van Malmes-bury en Toit Wessels van Graan SA.

koring met hoër proteïen-inhoud om dieselfde brood te kan bak; 1% pro-teïene kos R140.”

Koring as grondstof maak egter slegs 15% van ‘n brood se prys uit. ‘n Byko-mende 0,5% proteïen sal dus ‘n effek van 3,5c per brood tot gevolg hê, sê mnr De Villiers. Elke besluit het egter ‘n rimpel-effek omdat graanprodusente belange as grondeienaars het én mees-tal aandeelhouers is in maatskappye wat hul produkte verwerk.

Bewaringslandbou is op almal se lippe wat volhoubaarheid in

‘n gebied met laer reënval nastreef. ‘n Geenbewerk-ingsplanter wat minimum grondversteuring tot gevolg het, die Equilizer No Till Seeder 8000DS, is tydens die skou ten toon gestel. Op die foto is Ruan

Jonas, Wes-Kaapse operasio-nele bemarkingsbestuurder,

saam met die verteenwoordiger van Moorreesburg, Jano Taljaard.

Jolanda NortjéSOUTHERN AFRICAN GRAIN LABORATORY NPC

THE MOST POPULAR cultivars plant-ed In the Western Cape were SST 015 (31,4%), SST 88 (28,7%), SST 056 (12,4%) and SST 027 (12,0%). Farmers in the Vaal and Orange River areas pre-ferred SST 835 (26,7%) and PAN 3471 (23,9%), followed by SST 843 (16,4%)

and SST 875 (13,7%). The most preferred cultivar in the North West was SST 843 (29,9%) followed by SST 835 (27,3%), Duzi (18,8%) and SST 884 (11,3%).

In regions 21 to 24 of the Free State SST 387 (20,3%) was the prevalent cul-tivar, followed by PAN 3120 (14,1%), SST 835 (11,1%) and SST 843 (11,0%). Elands (17,3%) was the most planted cultivar in regions 25 to 28, SST 835, PAN 3161 and SST 356 were also popu-

lar cultivars with 16,3%, 15,5% and 10,7% respectively. In Mpumalanga, Gauteng, Limpopo and KwaZulu-Natal, SST 843 (29,3%) and SST 835 (26,8%) were the dominant cultivars, followed by SST 884 (15,8%).

The above mentioned percentages are weighted averages based on the top 5 cultivars per region as calculated from the cultivar identifi cation done on each of the 337 crop samples.

NOVEMBER • DESEMBER 2015KORINGFOKUS WHEAT FOCUS18

Wessel Lemmer van ABSA Agribesigheid was een van die sprekers. Saam met hom is twee saadver-teenwoordigers van K2Agri – Willem Engelbrecht en Willie Jonker.

Braam van den Berg, Renie Viljoen en Nimrod Barnard van Obaro by die kleingraandag.

Verskaffers van insetmiddele soos besproeiing, stropers en plantvoeding het Koedoeskop-boere-vereniging se kleingraandag bygewoon. Hier is Gert Ooshuizen, Ernst Kotze en Ig van Rooyen.

Die boer se oplossing vir in-setkoste wat styg terwyl

produksievolumes dieselfde bly is om doeltreffender te boer, sê Wessel Lemmer, landbou-eko-noom van ABSA-agribesigheid. Hy verwag dat die koringprys sywaarts gaan beweeg en dat die invoertarief die koringprys

sal steun, asook die garsprys wat van die koringprys afgelei word.

MNR LEMMER HET by Koedoeskop-boerevereniging se kleingraan dag

gedurende September 2015 sy vooruit-sig van die ekonomie en kommoditeite gegee. Terwyl koringaanplantings daal neem garsaanplantings toe en skep SABM se uitbreidings geleenthede vir moutgars.

Met die vooruitsig van die ergste voorspelde El Niño-verskyning het hy boere herinner dat Suid-Afrika onder vorige El Niño-toestande soms dieselfde en selfs beter produksie van landbouge-wasse gelewer het.

Ten opsigte van Suid-Afrika se posisie onder Afrikalande het Suid-Afrika laer ekonomiese groei as byvoorbeeld Ugan-da, Nigerië, Tanzanië, Kenia en sommige buurstate. Hulle landbou beslaan ‘n veel

groter deel van hul bruto binnelandse produk. Afrika het volgens mnr Lemmer veel meer hulpbronne beskikbaar as Asië en Noord- en Suid-Amerika.

Hy het gewys op die sterk ooreen-koms tussen die ruolieprys en kommo-diteitspryse soos die van mielies. Die ruolieprys gaan na verwagting matig styg terwyl kommodi teitspryse dieselfde bly, maar die swakker rand kan Suid-Afrikaanse landboupryse ondersteun.

Mnr Lemmer verwag dat die rand stelselmatig gaan verswak, wat ‘n beter verskynsel is as ‘n skielike verswakking. Weens die netto boerdery-inkomste beskou hy boerdery steeds as ‘n wins-gewende bedryf, maar dié toestand kan van 2017 sywaarts beweeg.

NOVEMBER • DECEMBER 2015 KORINGFOKUS WHEAT FOCUS 19

SUID-AFRIKA HET ‘N gevestigde gars - bedryf en teelprogram wat graanboere aanspoor om gars as vertakking uit te brei of in te faseer. In kleingraan het gars verskeie voordele bo koring, soos laer insetkoste, minder water- en ener-gieverbruik, beter herstelvermoëns en mindere vatbaarheid vir sommige siek-tes, sê Gawie Kotze, landboubestuurder van SAB Maltings.

Hy het by Koedoeskop-boerevere ni -ging se kleingraandag gesê garsver-bouing sal aggressief in die besproei-ingsgebiede uitgebrei moet word, veral in die GWK-gebied (Douglas, Hope-town, Prieska, Modderrivier en Barkley-Wes) en Afgri-Tyson-gebied tussen Brits en Thabazimbi. Die potensiaal in die Af-gri-Tyson-gebied is 30 000 ton moutgars wat boere aan SAB Maltings kan lewer.

Die kapasiteit van SAB se nuwe ver-moutingsaanleg in Alrode, Gauteng, het die garsbehoefte van 48 000 ton tot 180 000 ton gars per jaar verhoog. SAB se ander vermoutingsaanleg is dié by Caledon in die Wes-Kaap wat ‘n kapasiteit van 180 000 ton mout per jaar het. Gesamentlik is dit voldoende vir 65% van SAB se moutbehoefte.

Ten einde meer moutgars uit die be sproeiingsgebiede te kry, het SAB Maltings in 2012 ‘n projek geloods genaamd projek Tyson. Gars is by ver-skeie produsente geplant en het kom-mersiële aanplantings, strookproewe en lynproe we vir evaluering ingesluit.

Dit het die kultivars Cocktail, Cristalia en Marthe ingesluit en vanjaar ook Bel-gravia en Overture.

Altesaam 650 boere is by die lewe-ring van moutgars betrokke. Daarvan is 380 in die Wes-Kaap, 170 is kommer-siële besproeiingsboere en sowat 100 ontwikkelende besproeiingsboere.

Vir die lewering van geskikte gars vir vermouting is ‘n vetkorrelpersenta-sie van meer as 70% nodig, sifsels van minder as 5%, korrelstikstofi nhoud van 1,5% tot 2% en ‘n voginhoud van minder as 12,5%.

Gars se prys word van die Safex-koringprys afgelei. Mnr Kotze het ver-duidelik dat gars se basisprys vasgestel word met Safex B1-koringprys op ‘n gegewe dag, minus die Safex-differen-siaal, minus die B2-koringgraaddiskon-to en met 92% van die B2-koringprys in ag geneem. SAB betaal verder premies wanneer vereistes vir die korrelstikstof-inhoud, vetkorrelpersentasie, sifsels en voginhoud nagekom word.

Hy het lede van Koedoeskop-boere-vereniging aangeraai om garsaanplan-tings te oorweeg weens die mededing-ende produkprys en hoër verwagte inkomstemarge, dit bereik fi siologiese volwassenheid tien dae gouer as koring en het beter strooiwaarde (opbrengs, voeding en reste). Gars bied beter weer-stand teen brak gronde se versouting en die saailinge is sterk en minder sensitief vir wind.

OPBRENGS EN GRAANKWALITEIT is die eerste prys in kultivarontwikkeling, sê dr Wil-lem Otto van Sensako. Dié saadmaat skappy fokus op die ontwikkeling van beter kultivars met hoë opbrengsvlakke, goeie kwaliteitseien-skappe vir eindgebruikers en weerstand teen heersende siektes.

Hoewel Sensako die grootste markaandeel in koringkultivars het, het die maatskappy ge-diversifi seer en sy saadontwikkeling na ander landbougewasse uitgebrei. Sojabone, kon-vensionele mieliekultivars, lusern, sorghum en weidingsgewasse is reeds beskik baar of in ‘n gevorderde stadium. Die ont wikkeling van gars vir voer en weiding toon belowende re-sultate en Sensako het ook met sonneblom-proefnemings begin. Rog, durumkoring, ha-wer en kanola is deel van hulle navorsing.

Dr Otto het lede van Koekoeskop-boere-vereniging herinner aan die goeie resultate wat besproeiingskultivars soos SST 843 en SST 884 gelewer het, en die nuwe koringkul-tivars SST 875 en SST 866. Vir die 2016-sei-soen gaan SST 8135 beskikbaar wees en SST 8125, SST 8134 en SST 896 volg binnekort.

SST 8135 is ‘n semi-dwergkultivar met ‘n medium tot kort groeitydperk en het goeie uitloopweerstand, staanvermoë en stabiliteit.

Twee nuwelinge in Sensako se koringpak-ket is SST 875 en SST 866. SST 875 het volwas-se plantweerstandsgene vir besker ming teen blaar- en geelroes. Dit het ‘n medium groei-tydperk, is uitstekend aangepas vir vroeë tot laat aanplantings in alle besproeiingsgebiede en beskik oor die “stay green”-eienskap.

Vir vroeë aanplantings in besproeiingsge-biede beveel Sensako SST 866 aan. Dit het ‘n medium groeitydperk en kan hoë tem-perature verduur. Die kultivar het uitstekende opbrengspotensiaal in die besproeiingsbiede van Noord-Kaap, Noordwes, Mpumalanga en Limpopo.

SST 843 word vir laat aanplantings in besproeiingspakkette aanbeveel, veral wan-neer kort gewasrotasiestelsels gevolg word. SST 884 word as ‘n staatmaker bestempel vanweë uitstekende opbrengspotensiaal en goeie graankwaliteit.

Dit het ‘n kort groeitydperk met gepaard-gaande voordele en is uitstekend aangepas vir laat aanplantings in die besproeiingsgebiede. Die kultivar se “stay green”-eienskap dui goeie droogteverdraagsaamheid en fotosinterende vermoëns aan wat opbrengs bevoordeel.

Andries Pretorius, voorsitter van Koedoeskop se Boerevereniging, saam met Joseph Swanepoel,

Graan SA se verteenwoordiger.

ABo

Gra

Burrie Erasmus (regs) van SAB Maltings verduidelik die resultate van bemestings-proefnemings in gars.

NOVEMBER • DESEMBER 2015KORINGFOKUS WHEAT FOCUS20

Nico Hawkins en Sanet Flynn, SA GRAANINLIGTINGSDIENS

GARSInternasionaalGars se wêreldproduksie vir die 2014/15-seisoen word op 141,1 miljoen ton geskat, 3,4 miljoen ton minder as in die vorige sei-soen (Tabel 1). Voorgenome produksie vir die 2015/16-seisoen word op 144,6 miljoen ton geraam wat 3,5 miljoen ton meer is as in die 2014/15-seisoen.

Verbruik vir die 2014/15-seisoen word op 141,1 miljoen ton geraam, waarvan 93,7 miljoen ton vir dierevoer, 29,8 miljoen ton vir industriële verbruik en 7,2 miljoen ton vir menslike ver-bruik is. Na verwagting gaan die internasionale garsvoorraad op 26,0 miljoen ton afsluit, dieselfde as in die vorige seisoen.

PlaaslikVolgens die Nasionale Oesskattingskomitee is die plantvoor-neme vir die 2015/16-produksieseisoen 93 730 ha. Die derde produksieskatting vir die 2015/16-seisoen toon ‘n oesgrootte van 347 017 ton, wat 45 017 ton meer is as in die 2014/15-sei-soen.

Teen einde September 2015 is 291 017 ton gars vir die 2014/15-bemarkingsjaar in RSA se kommersiële strukture gelewer. Gedurende dieselfde tydperk is 91 410 ton moutgars

en 111 779 ton mout (gars ekwivalent) ingevoer. Vir binne-landse verbruik is 315 892 ton gars verwerk, wat onttrekkings deur produsente, saad en gars wat aan eindverbruikers vry-gestel is, insluit (-8,3% vir dieselfde tydperk in die vorige jaar) (Grafi ek 1).

HAWERInternasionaalHawer se wêreldproduksie vir die 2014/15-seisoen word op 22,8 miljoen ton geraam, teenoor die 23,8 miljoen ton in die vorige seisoen. Voorgenome produksie vir die 2015/16-seisoen word op 23,4 miljoen ton geraam.

Die totale wêreldverbruik vir die 2014/15-seisoen word op 21,6 miljoen ton geraam, waarvan 14,8 miljoen ton vir diere-voer en 4,5 miljoen ton vir menslike verbruik is. Die eind-voorraad word op 4,1 miljoen ton (+1,2 miljoen ton) geraam (Tabel 1).

PlaaslikProdusente het 23 856 ton (-15,7% van dieselfde tydperk in die vorige jaar) hawer sedert 1 Oktober 2014 in kommersiële strukture gelewer. Vir binnelandse verbruik is 60 140 ton ver-werk wat ontrekking deur produsente, saad en hawer wat aan eindverbruikers vrygestel is, insluit (-8,7% van dieselfde tydperk in die vorige jaar). Altesaam 45 307 ton hawer is ingevoer. Die onaangewende voorraad op 30 September 2015 was 18 288 ton (+70,9% van dieselfde tydperk in die vorige jaar).

KANOLAInternasionaalDie wêreldproduksie vir die 2014/15-seisoen word op 71,9 mil-joen ton geraam. Die totale verbruik word op 71,6 miljoen ton geraam en die eindvoorraad op 7,5 miljoen ton (Tabel 1).

Vir die 2015/16-seisoen word die wêreldproduksie op 66,2 miljoen ton geraam (-5,7 miljoen ton), verbruik op 69,1 mil-joen ton en eindvoorraad op 5,0 miljoen ton (-2,5 miljoen ton as in die 2014/15-seisoen).

PlaaslikDie NOK het plantvoornemens vir die 2015/16-produksiesei-soen op 78 050 ha vasgestel. Die derde produksieskatting vir die 2015/16-seisoen toon ‘n oesgrootte van 105 400 ton, wat 15 600 ton minder is as in die 2014/15-seisoen.

Teen 30 September 2015 is 120 974 ton kanola gelewer (+7,7% van dieselfde tydperk in die vorige jaar). Vir die kom-mersiële mark is 102 885 ton verwerk, waarvan 339 ton vir dierevoer en 102 546 vir olie en oliekoek aangewend is. Die onaangewende voorraad is 50 313 ton (+71,4% van dieselfde tydperk in die vorige jaar).

BronneSAGIS (SMB 26/10/2015) IGR (GMR 29/10/2015) Safex

Tabel 1. Gars, hawer en kanola vraag en aanbod.

BemarkingsjaarOkt - Sep

RSA (SAGIS):Voorlopig 2014/15 (a)

Internasionaal: Skatting 2014/15

Gars‘000t

Hawer‘000t

Kanola‘000t

GarsMil ton

HawerMil ton

KanolaMil ton

Beginvoorraad 143,8 10,7 29,4 26,0 2,9 7,7

Lewerings/Produksie 291,0 23,9 121,0 141,1 22,8 71,9

Invoer 91,4 45,3 0,0 29,2 2,3 14,0

Aanwending 315,9(b) 60,4(b) 103,0(b) 141,1 21,6 71,6

Uitvoer 2,8 0,1 0,0 29,2 2,3 14,6

Res(c) -3,1 1,1 -2,9

Eindvoorraad 210,6 (d) 18,3 (d) 50,3(d) 26,0 4,1 7,5

(a) Inligting progressief: Oktober 2014 - September 2015 (b) Ingesluit produsente-onttrekkings, saad en eindverbruikers(c) Netto van surplusse, tekorte ens. en balanseersyfer(d) Alle voorrade, ongeag die eienaarskap daarvan, in kommersiële struktureBronne: SAGIS - 26 Oktober '15, GMR - 29 Oktober '15, USDA - 30 Oktober '15

Figuur 1. RSA garsproduksie, invoer en verbruik 1997/98 - 2014/15.

NOK (27/10/2015) USDA (29/10/2015) NLBR (30/10/2015).

NOVEMBER • DESEMBER 2015KORINGFOKUS WHEAT FOCUS22

Nico Hawkins en Sanet Flynn, SA GRAANINLIGTINGSDIENS

INTERNASIONALE KORINGSITUASIEProduksie (2014/15)Die Internasionale Graanraad (IGR) het die wêreldproduksie van koring vir die 2014/15-seisoen op ‘n rekordhoeveelheid van 720,5 miljoen ton geraam, wat 6,7 miljoen ton meer is as die totale produksie wat in die 2013/14-seisoen behaal is.

Die EU, die wêreld se grootste koringprodusent, se lewering word op 156,1 miljoen ton geraam, gevolg deur China met 126,2 miljoen ton. Die grootste toenames in produksie kom

Tabel 1. Wêreldvraag en -aanbod.

2014/15 

Produksiemil ton

(A)Totaal% (A)

Verbruikmil ton

Invoermil ton

Uitvoermil ton

Voorraadmil ton

Australië 23,7 3,3 7,1 0,0 16,8 4,8

EU(a) 117,2 16,3 123,6 6,2 36,3 12,0

Frankryk 39,0 5,4

Indië 95,9 13,3 93,5 0,3 3,4 17,2

Kanada 29,4 4,1 8,9 0,1 23,9 7,1

Rusland 59,7 8,3 36,5 0,4 23,2 7,5

China 126,2 17,5 121,9 2,1 0,2 64,9

VSA 55,1 7,6 31,6 4,1 23,3 20,5

Res 174,3 24,2 284,3 140,1 26,2 66,8

Totaal 720,5 100,0 707,4 153,3 153,3 200,8

(a) EU = min FrankrykBron: IGC se GMR: 29 Oktober 2015

Tabel 3. Jongste koringpryse teenoor vorige pryse.  

 SAFEX 

2015/10/27Prys

R

 % Maandop maand

2015/09/28Prys

R

 % Jaarop jaar

2014/10/27Prys

R

Des ’15 4 328,00 3,44 4 184,00 19,69 3 616,00

Mar ’16 4 410,00 3,18 4 274,00 19,42 3 693,00

 KCBT 

2015/10/27Prys

$

 % Maandop maand

2015/09/28Prys

$

 % Jaarop jaar

2014/10/27Prys

$

Des ’15 179,31 -1,21 181,51 -17,93 218,48

Mar ’16 184,97 -1,14 187,10 -15,88 219,87

Bron: SAFEX en KCBT

Tabel 4. Invoerpariteitspryse van koring op 23 Oktober 2015.

Voorbeeld van hoe invoerpari-teitspryse bereken kan word.

VSA HRW Golf VSA DNS

Argen tynse Trigo Pan

EU Duits land

B kwaliteit

11/2015 11/2015 10/2015 10/2015

VAB waarde $/t 214,00 242,00 224,00 200,00

  R/t R/t R/t R/t

Koste, versekering & vrag (KAV) 3 382,34 3 766,00 3 396,41 3 135,95

VOS: Kaapstad 4 434,59 4 821,25 4 448,77 4 186,28

: Durban 4 471,59 4 858,25 4 485,77 4 223,28

Gelewer: Randfontein 4 903,68 5 290,34 4 917,86 4 655,37

Teenoor 28 Oktober 2014 4 300,60 5 252,75 3 791,63 3 769,33

Bron: SAGIS

voor in die EU (+12,9 miljoen ton) en Rusland (+7,6 miljoen ton), terwyl die grootste afname in produksie vir Kanada (-8,1 miljoen ton) en die VSA (-3,0 miljoen ton) voorspel is (Tabel 1).

Verbruik (2014/15)Die totale wêreldverbruik word tans op 707,4 miljoen ton ge-raam. Dit is 11,2 miljoen ton meer as in die 2013/14-seisoen. Daarvan is 477,3 miljoen ton vir menslike verbruik, 139,4 mil-joen ton vir dierevoer en die res vir industriële verbruik (Tabel 1).

Voorraadvlakke (2014/15)Wêreld-eindvoorraadvlakke word op 200,8 miljoen ton geskat, wat 13,1 miljoen ton meer is as die 187,7 miljoen ton (Tabel 2) aan die einde van die vorige seisoen.

Internasionale pryse Op 27 Oktober 2015 was die prys van VSA HRW # 2, volgens die Kansas City Board of Trade, vir lewering in Desember 2015, $179,31 (-17,93% dieselfde tydperk van vorige jaar). Maart 2016 se kontrakprys was $184,97 (-15,88% dieselfde tydperk van vorige jaar) (Grafi ek 1, Tabel 3). Vooruitsigte (beramings) vir 2015/16 Die IGR beraam die 2015/16-seisoen se wêreldproduksie op 725,9 miljoen ton. Dit is sowat 5,4 miljoen ton meer as die rekordoes van 2014/15.

Verbruik vir die 2015/16-seisoen word op 718,2 miljoen ton geraam. Dit is 10,8 miljoen ton meer as in die 2014/15-seisoen.

Na verwagting kan koring vir menslike verbruik vir die 2015/16-seisoen tot 483,5 miljoen ton toeneem (+6,2 mil-joen ton) teenoor die 2014/15-seisoen. Dit word grootliks toegeskryf aan ‘n konstante groei in die wêreldbevolking. On-langse relatiewe laer pryse het die verbruik van koring in som-mige streke, ingesluit sub-Sahara Afrika, bevorder.

SkeepsvragkosteVolgens die IGR het dit op 23 Oktober 2015 ongeveer $24 per ton gekos om koring in ‘n klein skip vanaf Argentinië na Suid-Afrika te verskeep, teenoor $29 per ton ‘n jaar gelede. Groter skeepsvragte vanaf die Golf van Meksiko (VSA koring) kos tans $33 per ton teenoor $37 per ton ‘n jaar gelede.

Tabel 2. Vraag en aanbod – RSA vs internasionaal.

BemarkingsjaarOkt - Sep

RSA Internasionaal

Finaal 2014/15 (a)

'000t

Projeksie:2015/16

‘000t

Skatting:2014/15(e)

Mil ton

Projeksie:2015/16(e)

Mil ton

Beginvoorraad 488,5 593,9 187,7 200,8

Lewerings/Produksie 1 701,4 1 510,4 720,5 725,9

Invoer 1 831,6 1 950,0 153,3 149,9

Totale aanwending 3 139,8 (c) 3 177,0 (c) 707,4 718,2

Uitvoer 292,1 (a) 293,0 (a) 153,3 149,9

Eindvoorraad 593,9 (b) 578,8 (b) 200,8 208,5

(a) Sluit in koringekwivalent van koringprodukte uitgevoer.(b) Alle voorrade, ongeag die eienaarskap daarvan, in kommersiële strukture.(c) Ingesluit produsente-onttrekkings, saad en eindverbruikers.SAGIS - 26 Oktober ’15, S&DEC - 30 Oktober ’15 & IGC - 29 Oktober ’15

NOVEMBER • DECEMBER 2015 KORINGFOKUS WHEAT FOCUS 23

PLAASLIKE KORINGSITUASIEProduksieDie Nasionale Oesskattingskomitee (NOK) se derde produksie-skatting vir die 2015/16-seisoen toon ‘n oesgrootte van 1 542 350 ton teenoor die 1 750 000 ton van die 2014/15-sei-soen.

Die oppervlakteskatting vir die 2015/16-produksieseisoen is 482 150 ha wat 5 580 ha meer is as in die vorige seisoen.

Sedert 1 Oktober 2014 is 1 701 438 ton koring in kommersiële strukture gelewer, wat 6,4% minder is as in die vorige jaar.

Invoer / uitvoer Volgens SAGIS se weeklikse inligting is 1 831 637 ton koring op 25 September 2015 vir die RSA ingevoer. Die meeste daarvan kom van Rusland (719 718 ton) en Duitsland (348 385 ton). Ko-ringuitvoer vir dieselfde tydperk beloop 274 668 ton. Die meeste is na Zimbabwe (90 422 ton) en Botswana (70 046 ton) uitge-voer (Grafi eke 2 en 3).

Die Landboubemarkingsraad se Vraag- en Aanbodkomitee beraam dat 1 950 000 ton koring in die 2015/16-bemarkings-jaar ingevoer moet word, teenoor die 1 831 637 ton in die 2014/15-bemarkingsjaar (Tabel 2).

VerbruikVanaf 1 Oktober 2014 tot 30 September 2015 is 3 139 779 ton koring vir die binnelandse mark verwerk. Dit sluit produsente-ontrekkings, saad en eindverbruikers in. Koring wat vir veevoer-doeleindes aangewend is, het 3 694 ton beloop (-93,1% die-selfde tydperk in die vorige jaar) (Grafi ek 4).

Die Vraag- en Aanbodkomitee beraam dat 3 177 000 ton in die 2015/16-bemarkingsjaar vir die binnelandse mark verwerk gaan word, wat 37 221 (+1,2%) meer is as in die 2014/15 be-markingsjaar.

VoorraadvlakkeDie onaangewende voorraad op 30 September 2015 was 593 913 ton (+21,6% van dieselfde tydperk in die vorige jaar). Die Vraag- en Aanbodkomitee beraam die eindvoorraadvlak vir die 2015/16-seisoen op 578 763 ton, teenoor die 593 913 ton van die 2014/15-seisoen (Tabel 2).

Plaaslike koringpryseSafex-koringpryse vir lewering in Desember 2015 (R4 328,00) was op 27 Oktober 2015, 19,69% hoër as in die ooreenstem-mende tydperk van die vorige seisoen, terwyl pryse vir lewering in Maart 2016 (R4 410,00), 19,42% hoër is as in die ooreen-stemmende tyd verlede jaar (Tabel 3 en Grafi ek 5).

Die vergelykende invoerpariteitspryse gelewer by Randfon-tein (Tabel 4) het afhangende die land van oorsprong tussen R5 290,34 (VSA DNS) en R4 655,37 (EU Duitsland) gewissel.

BronneSAGIS (SMB 26/10/2015) IGR (GMR 29/10/2015) Safex NOK (27/10/2015) USDA (29/10/2015) NLBR (30/10/2015).

Figuur 1. VSA HRW koringpryse.

Figuur 2. RSA koringinvoer per oorsprong - 2014/15.

Figuur 3. Koringuitvoer na Afrika - 2014/15.

Figuur 4. RSA koringproduksie, invoer en verbruik 1997/98 – 2014/15.

Figuur 5. Koring Safex-termynpryse.

NOVEMBER • DESEMBER 2015KORINGFOKUS WHEAT FOCUS24

ed effort in research and development is required to meet future food chal-lenges. The International Wheat Confer-ence, occurring every four years, acts as the primary platform at which the latest trends and challenges in wheat research is discussed.

During the end of September 2015, eight representatives from the ARC-Small Grain Institute near Bethlehem at-tended the 9th International Wheat Con-ference in Sydney, Australia. Drs André Malan, Annelie Barnard, Eben von Well, Scott Sydenham, Toi Tsilo and Messrs Learnmore Mwadzingeni and Robbie Lindeque presented posters ranging from progress in breeding and mutant breeding to germplasm development, agronomy and bread-making quality.

Over 500 scientists from across the globe attended the conference that existed of an excited buzz of the latest and current overviews in research and development. Although topics by speak-ers from across the world represented most of the disciplines involved in wheat research, one theme remained central, namely the global increase of grain yield.

Dr Sanjaya Rajaram (key-note speaker in the opening session) urged for swift scientifi c advances towards improved

yield as a global average yield of 4,3 tons ha-1 is required by 2030 in order to feed an ever expanding world popula-tion. Dr Rajaram remarked that compe-tition between the public and private sectors are counterproductive and rising food demands require closer collabora-tion between the two sectors.

This critical collaboration enlists sci-entists across boundaries and continents and should include formal research agreements whereby research projects and objectives are conducted on a multi-national scale. He encouraged wheat scientists to pursue excellence through the best methodologies and science, to challenge the current policy-making systems particularly in developing coun-tries and to involve the whole wheat-to-bread chain.

Most of the research topics during the conference week centred around novel and ingenious approaches to ma-terialise this break-through, as indicated by the three presentations presented and summarised on page 25.

Acknowledgement to the ARC-Small Grain Institute, SA Society for Crop

Production and Winter Cereal Trust for funding attendance of the conference.

Over 500 scientists from across the globe attended the International Wheat Confer-ence. One theme remained central in the discussions,

namely the global increase of grain yield.

Robbie Lindeque and Annelie BarnardSMALL GRAIN INSTITUTE, BETHLEHEM – AN INSTITUTE OF THE ARC FIELD CROPS DIVISION

WHEAT IS GROWING in popularity across the globe and is the most

widely cultivated grain crop, indicating its wide application for manufacturing baked products in simple rural hearths but also in large-scale commercial bak-eries.

It is this reliance of humankind in the 21st century on wheat stocks that spurs researchers to make strides and not steps in increasing wheat yields. The famous quote by the Australian Julian Cribb, that one-hundred thousand more people across the world will sit down for dinner tonight than yesterday, puts the issue into perspective.

He also bluntly requests that agricul-tural research and development must be regarded as a defence spending, em-phasising the high profi le thereof in the well-being of nations (The Coming Fam-ine – The global food crisis and what we can do to avoid it).

It is in this context that a concentrat-

NOVEMBER • DECEMBER 2015 KORINGFOKUS WHEAT FOCUS 25

Representatives from the ARC-Small Grain Institute near Bethlehem attended the 9th International Wheat Conference in Sydney, Australia. Front: Mr Robbie Lindeque, Dr Annelie Barnard and Mr Learnmore Mwadzingeni. Back: Drs Scott Syden-ham, André Malan, Ian Heyns, Eben von Well and Toi Tsilo.

Dr Malcolm Hawkesford, ROTHAMSTEDT RESEARCH, UK

THE 20:20 INITIATIVE in the UK aims to improve wheat yields to 20 tons ha-1 within 20 years based on higher crop production per unit and resource use effi ciency. Research and develop-ment at this institution place signifi -cant emphasis on CO2 enrichment ex-periments as increased photosynthesis results in higher yields.

The primary factors on which they are focussing include (i) CO2 fi xation rate, (ii) early ground cover, (iii) ex-tended grain fi lling period, (iv) stay-green ability and (v) more effective root systems, particularly during criti-cal growth stages. In order to exploit all the genetic variation they are eval-uating existing genotypic variation, but also develop new germplasm.

Dr Malcolm Hawkesford, ROTHAMSTEDT RESEARCH, UK

ROTHAMSTED RESEARCH IS at the forefront of employing novel techniques for accurate determination of specifi c in-dices relevant to high yield.

Firstly, Unmanned Aerial Vehicles (UAV) are applied in fi eld trials. In the sec-ond instance, a stationary unit moving on a fi xed line is used for intensive evalua-tions in a limited area employing thermal infrared, multispectral and conventional

RGB (Red, Green and Blue) imagery from one platform (drones or stationary units).

Thermal infrared images provide a very good indication of drought stress. Multispectral imagery is applied for cal-culating ground cover and canopy co-lour changes through NDVI (Normalised Difference Vegetation Index) and RGB for generating crop height data. Key traits of interest which are monitored are crop architecture, biomass, yield compo-nents and tolerances to abiotic and bi-otic stresses.

Dr Matthew Reynolds, CIMMYT, MEXICO

DR REYNOLDS IS a plant physiologist that has conducted ground-breaking research in the application of physiologi-cal tools for assisting wheat breeding at CIMMYT (International Maize and Wheat Improvement Centre) in Mexico. He relates current trends in physiology with the aims and objectives required to meet higher yields.

Conventional spring wheat breed-ing is still used to achieve considerable genetic gains but the use of wheat physiology enables the introduction of specifi c environmental traits that

increases the effectiveness of breed-ing programmes. Superior germplasm expressing these traits are used in stra-tegic crosses to (i) achieve cumulative gene action for yield, (ii) allow research in different compositions of traits and alleles by evaluating phenotypic expres-sion and genetic gains and (iii) study the genetic basis of expression of different physiological traits.

Grain yield, for example, seems to be closely associated with deep roots and high chlorophyll content. Dr Reynolds ended his presentation with his famous quote: “But remember, the best tools available to you as a plant breeder are your brain and eyes”.

NOVEMBER • DESEMBER 201526 NOVEMB

DIE SUID-AFRIKAANSE Instituut vir Garsteling (SABBI) en SAB Maltings

se jaarlikse moutgars-inligtingsdag is in snikhete toestande op hulle nuwe proef-plaas aangebied. Dié SABBI-navorsings-plaas, Plot 5J11 by Vaalharts, is ‘n nuwe navorsingsfasiliteit en het reeds verskeie indrukwekkende garskultivarblokke.

“Ek kan nie glo wat die SABBI-span

SABBI Cocktail, SABBI Overture, Eksperimentele Lyn, SABBI Marthe ... Plaaslik gekweekte garskultivars is belangrik omdat Afrika nou die sterkste groei in die wêreld toon.

hier reggekry het nie,” was Thinus van Schoor (algemene bestuurder, SAB Mi l -ler en SAB Hopsplase) se kommentaar ná Gawie Kotzé (Landboudienstebe stuur-der: besproeiing) die besoekers by die inligtingsdag verwelkom het. Mnr Van Schoor het produsente bedank wat hul plase in die verlede vir proewe beskikbaar gestel het.

Sake oor plaaslik gekweekte kulti-vars is aangeroer en hy het redes gegee waarom handel in Afrika aanhou fl oreer. “Bekostigbaarheid maak dit moont-lik, maar ongelukkig hits dit onwettige handel in drank aan. SAB wil die bedryf bekostigbaar hou én werk skep.”

SABBI, ‘n artikel 21-maatskappy, se visie is om nuwe garskultivars te ontwik-kel en die veranderende omgewing in ag te neem. Samewerking tussen rol-spelers is dus van die uiterste belang om dié konsep te laat slaag. Tydens die Vaalharts-byeenkoms is Francois Potgie-ter (senior programleier by SABBI) uit-gesonder omdat hy en sy span klippe gekou het om die nuwe proefplaas tot op dié vlak te bring waar dit nou is.

Die huidige garsoes is nog onder evaluering. Mnr Van Schoor glo daar kan moontlik teen Desember 2015 uitsluitsel wees oor wat hulle met die gebarste korrels te doen staan. “Die stra tegie moet só aangepas wees dat dit gars wat 100% reg is, kan akkommodeer, maar ook gars wat nie 100% reg is nie. Oes 14 en 15 lyk tot dusver goed, ten spyte van die hitte en wind.”

Volhoubaarheid in

die landbouVolgens mnr Van Schoor wil SAB

op plaaslike moutgars vir sy

Marile Kriel (SAB) geniet ‘n slukkie “wort” (uit-gespreek as “wert”). Danie Odendaal (SAB meesterbrouer) het aan besoekers verduidelik dat wort die garsmout-ekstrak is wat in ‘n brouhuis geproduseer word, en

wat baie soet smaak. Dit word gekook en kry

hops by voor dit afgekoel en met gis gefermenteer

word.

DIE SUID-AFRIKAANSE Brouerye is deel van SABMiller Plc wat met meer as 200 handelsmerke en brouerye op al ses kontinente spog. Dit het in Oktober 2015 aan die lig gekom dat SABMiller die Belgies-Brasiliaanse groep, Anheuser-Busch InBev, se oorname met ‘n aanbod van R1,4 triljoen sterk oorweeg. Daar kan egter nog ‘n paar klippe in die pad gerol word as vakbonde en Suid-Afrikaanse owerhede ‘n stokkie daarvoor wil steek, want die aanbod kan plaaslike belas-tinginkomste benadeel en tot werksverliese lei. SAB het in 2014 R15,6 biljoen belasting betaal, terwyl 6 433 werknemers in diens was.

KORINGFOKUS WHEAT FOCUS

NOVEMBER • DECEMBER 2015 KORINGFOKUS WHEAT FOCUS 27

vermoutingsaanlegte fokus. “Gars is SAB se duurste produk, terwyl ander produk-te soos mielies en sorghum goedkoper is. Dit is egter die kweek, opberging, vervoer en vermouting van gars wat tot die uitsonderlike gehalte van ons produk lei.” Hy het verduidelik dat SAB nie slegs ‘n Suid-Afrikaanse verskaffer is nie, maar reeds produkte Namibië toe uitvoer en binnekort ook na buurlande soos Bo-tswana, Swaziland en Mosambiek. In hier die stadium word na moontlikhede vir nuwe aanlegte in Afrika gekyk, met ‘n vyfde aanleg in die visier.

“Gars het ‘n belangrike plek in die landbou en SAB wil die gars-ekonomie regoor die land akkommodeer. Dit kan nie met ander gewasse soos pekanneute meeding nie en die strategie is aangepas om gars volhoubaar en realisties te pro-duseer.” Mnr Van Schoor glo kapasiteit

speel ‘n groot rol en opbergingsgeriewe moet binne bereik van die boere wees – iets wat volgens hom nog nie heeltemal op standaard is nie.

Frikkie Maree het namens die Gars-bedryfskomitee terugvoering oor ver-skeie aangeleenthede gegee en die ver-eistes vir lewering beklemtoon:• Stropers en sleepwaens moet skoon

wees; • gars moet te alle tye droog wees; • silo-tye moet gekommunikeer word;

en • produsente moet kennis neem van

die veranderde prysmetode.

Mnr Maree se humor het veral byval ge-vind tydens ‘n ruiterlike erkenning dat hy nie “op dié stukkie aarde (Plot 5J11) sou wou ploeter nie.” Die proefplaas se gedaanteverwisseling het hom aange-

naam verras. Hy het die SABBI-personeel en produsente namens die Garsbedryfs-komitee alle voorspoed toegewens. Hops bewys homself in die suide‘n Boer en SAB Maltings maak ‘n plan wat die produksie van bier soos Castle Lager betref. As ‘n noodsaaklike ele-ment in die biermaakproses word hops reeds sedert die 1930’s in die Outeni-qua-berg naby George in die Suid-Kaap verbou. Die beskikbaarheid van plaas-like hops in die land bring mee dat dit nie ten duurste ingevoer hoef te word nie. SAB, wat enkele hopsplase besit, se hops-aanleg is die enigste van sy soort in die Suidelike Halfrond, terwyl dit ook die enigste hopsbedryf in die wêreld is wat suksesvol op hierdie lae breedtegraad funksioneer.

Louw Duvenhage (Hartswater-boer), Dries Duvenhage (Hartswater-boer) en Werner Muller (Vallei Vogskedulerings) op ‘n toer tussen die proefblokke.

Mario Ruiters (Omnia Noord-Kaap) en Jan Coetzee (SAB Landboudienste, Besproeiing) bekyk die saak uit SABBI Cocktail se hoek.

Meesterbrouer Danie Odendaal van die Suid-Afrikaanse Brouerye wys hoe bier gebrou word.

NOVEMBER • DESEMBER 2015KORINGFOKUS WHEAT FOCUS28

Lank-lank gelede was daar ‘n boer,

‘n vermouter en ‘n brouer wat die

geheim van gars ontdek het …

DIE VENNOOTSKAP TUSSEN boer, vermouter, brouer en uitnemende

gars vir die beste bier bestaan reeds langer as 6 000 jaar. Verskeie grond-stowwe is deur die eeue gebruik om bier mee te brou, maar wat kwaliteit en smaak betref kraai gars steeds koning.

Drie belangrike kompomente waar-mee die produk (bier) tot sy reg kom, is:• Garsprodusente. Sonder goeie gars

van brouersgraad kan kwaliteit bier nie gebrou word nie.

• Vermouters wat vermoute gars pro-duseer.

• Die kundigheid van brouers wat die kuns vervolmaak het om vermoute gars met hops, water en gis te kom-bineer en sodoende verskillende biere vir verbruikersgenot te brou.

‘n Broumeester wat sy hoed afhaal vir produsente wat brouersgraad gars produseer, is Danie Odendaal van SA Brouerye. Volgens hom is die produk-sie daarvan ‘n kuns wat slegs met nou-keurige kundigheid en ‘n tikkie genade vervolmaak word. “Dit is ook ‘n bedekte seën dat die garsboere deur die Suid-Afri-kaanse Instituut vir Garsteling (SABBI) ondersteun word om slegs die beste va-riëteite te ontwikkel.”

Mnr Odendaal het onlangs ‘n brousel vir ‘n groep garsboere tydens ‘n gars-inligtingsdag op Hartswater voorberei. Hy het Suid-Afrikaanse vermoute gars gebruik om die brouhuisproses te illus-treer. Die produk wat uit die brouhuis-proses verkry word, is ‘n natuurlike soet ekstrak vol suiker, vitamines, minerale, proteïene en amminosure. Dit sluit al-les in wat noodsaaklik is vir die perfekte omstandighede vir gis om uiteindelik bier te maak.

“Garsprodusente is 100% toegewyd aan die beste gehalte gars. Behalwe vir die brouers wat ‘n genotvolle bier wil produseer, word die eindproduk met

die hart van garsboere, vermouters en brouers gevul – geen wonder bier is so ‘n fantastiese produk nie.”

Die proses van gars tot bier

Die vermoutingsproses Die vermouter se doel is om die gars te “fl ous” om te begin ontkiem sodat al die natuurlike ensieme vrygestel word wat brouers gebruik om die soet ekstrak in die brouhuis van te maak. Terselfder-tyd (terwyl die ensieme vrygestel word) word die gars se stysel voorberei om vir die brouproses beskikbaar te wees. Dit is ‘n kundige vermouter se taak om die garssaad te ontlok om brou-eienskappe beskikbaar te stel en die proses op die regte oomblik te staak en dus optimale vermoute gars te produseer. “Dit is die proses wanneer gars bekend staan as ‘vermoute gars’ wat na die brouery ver-voer word, reg vir die brouproses,” ver-duidelik mnr Odendaal.

Die brouproses Die brouers neem die vermoute gars en maal dit baie versigtig, waarna dit met water gemeng word om die brouproses te begin. Tydens die brouhuisproses kan verskeie suikerspektrums en smake ge-produseer word wat deur middel van die regulering van tyd en temperatuur verkry word. Mnr Odendaal verwys daarna as ‘n mengsel van brouerskuns en natuur like biochemiese kundigheid.

“Aan die einde van die brouproses word hops vir die bitter smaak en as aro-matiese geurverskaffer bygevoeg. Nou word dit verkoel om te fermenteer sodat dit uiteindelik op ‘n natuurlike wyse in bier omskep word.”

Laastens noem mnr Odendaal dat dit werklik te danke is aan die onveranderde vernootskap van 6 000 jaar dat bier, ‘n natuurlike produk vol styl en smaak, tot sy reg kom. • Danie Odendaal werk reeds 16 jaar

as ‘n brouer by SAB en is ‘n gekwali-fi seerde meesterbrouer, ‘n erkende bierproeër asook ‘n gesertifi seerde BJCP bierproe-beoordelaar wat ge-

Tuisbroutoerusting in die Hartswater-plaas-skuur. Volgens Danie Odendaal kan bier van-self brou as goeie garsmout gebruik word en kort dit net ‘n bietjie brouerskuns om in die regte rigting gelei te word.

Die gemaalde moutgars gemeng met wa-ter in die brouhuis. Gedurende die eerste stap in die brouhuis is temperatuurbe-heer van kardinale belang.

reeld by kompetisies optree. Sy uit-gangspunt is: Ek wil die mout tus-sen my vingers voel, die brouhuis se geure ruik, die fermentasie-gis proe en dan, belangrikste, die bier drink.

NOVEMBER • DECEMBER 2015 KORINGFOKUS WHEAT FOCUS 29

Prof Klaus Pakendorf EXTRAORDINARY PROFESSOR, UNIVER-SITY OF STELLENBOSCH

FROM HUMBLE BEGINNINGS in Lichtenburg in 1958, Sensako has

maintained a proud history of product development and service to the grain producer and a strong brand value. Since 2008, Sensako has focused its re-search and efforts on continued wheat development as well as the re-establish-ment of summer crops.

Sensako develops its products under the principles of “progress through re-search” to produce new improved va-rieties / hybrids that contain “proven genetics”.

From the outset, the company policy was based on hiring only the best local scientists. This was backed up by forg-ing strong links and memoranda of un-derstanding with leading national and international companies and universities in which germplasm acquisition and ex-change was of primary interest.

Dr Francois Koekemoer is the Research

and Development Director. In 1990 he joined the ARC-Small Grain Institute as irrigation wheat breeder, also heading the wheat quality laboratory in 2001. Francois joined Monsanto in 2001 as irri-gation wheat breeder, and progressed to Wheat Breeding Lead for Africa.

From 2003 Francois is active in the Wheat Technical Committee and the Southern African Plant Breeding Associ-ation, serving as President from 2004 to 2006. His scientifi c expertise and stand-ing in the scientifi c community is further recognised as he acts as referee for proj-ects of funding organisations such as THRIP and NRF, while he was invited by CIMMYT as an evaluator.

Francois is one of the most senior and successful wheat breeders in South Af-rica having jointly released 19 irrigation wheat cultivars with a current market share of 80%, six winter wheat cultivars for the Free State, six spring wheats for the winter rainfall region as well as two niche market wheat cultivars for Mc-Donalds and Woolworths.

Wheat breeding: Winter rainfall region

Driecus Lesch was appointed as a technician by Sensako in the laboratory of Prof R de V Pienaar (US), receiving training in double haploid production. In 1995, Driecus was reassigned to the Sensako barley breeding programme and in 1997 he received his M.Sc-degree with the thesis entitled: “Production of Doubled Haploids in the Wheat cultivar SST55”.

In 1998 Driecus was reassigned to the wheat breeding programme at Na-pier and worked under the direction of Johan Boonzaaier and Dr Bart Lombard. In May 2002, Driecus relocated to Beth-lehem, where he took over the Winter Dryland Wheat breeding programme from Jan Malan, a well-known techni-cian. Following from this, cultivars de-veloped by Jan Malan – SST 322 and SST 334 – were released, while Driecus released SST 347 and SST 356 from Ma-lan’s programme.

Sensako developed winter wheat cultivars for the Free State, spring wheat for the winter rainfall region as well

as niche market wheat cultivars.

TO PAGE 30

Sensako is a proudly South African company with an

established network of both local and international

cooperators and interests. This article examines the progress in research of this widely known

brand at its present point in the South African seed market.

FROM PAGE 29

NOVEMBER • DESEMBER 2015KORINGFOKUS WHEAT FOCUS30

Following the sudden decease of Jo-han Boonzaaier in April 2004, Driecus was relocated to Napier as wheat breed-er for the Western Cape, and his pro-ductive inputs are notable in the wheat industry in this area. From Boonzaaier’s research, Driecus released the cultivars SST 047, SST 056 and SST 077 (not commercialised) in 2005, 2008 (SST 087), 2009 (SST 096), 2011 (SST 0117, SST 0127 and SST 0147 to be commer-cialised in 2016/17).

This is quite a remarkable track re-cord, especially when considering that these cultivars set completely new stan-dards in plant architecture and high quality yields.

Marizanne Horn’s graduate training set her up for a career in the fi eld of “modern genetic technology”, in which the focus shifts from the fi eld to the lab-oratory, i.e, conventional plant breeding to molecular plant breeding. Her M.Sc

thesis was entitled “The transfer of ge-netic resistance to the Russian Wheat Aphid from Rye to Wheat”.

With a view to her future role as site manager of Sensako operations at Napi-er, her associated studies at the US Busi-ness School, as well as other manage-ment skills training, stood her in good stead in her career. However, her greater contribution lie within the Cape Wheat Marker Assisted Breeding Programme which includes developing disease gene enriched doubled haploid (DH)-lines for the winter rainfall environment, and suitable breeding to support all three existing conventional wheat breeding programmes with DH production.

This research work succeeded in pro-

ducing the fi rst commercial wheat cul-tivar by utilising the DH-technique. She has furthermore contributed to the suc-cess of the wheat production pipeline of 18 new wheat cultivars and four new wheat hybrids within Sensako and she fulfi lls a useful and unique role within the South African plant breeding frater-nity.

An estimated 80% of wheat seed currently planted in South Africa are Sensako cultivars. Thus, from a small re-beginning in 2008, and the dedicated inputs of its scientists, technicians and support staff, Sensako is building on its pedigree to offer “the Sensako effect” (value adding products) to the South Af-rican producers.

Marizanne HornDriecus Lesch Dr Francois Potgieter

An estimated 80% of wheat seed currently planted in South Africa are Sensako cultivars. Since 2008, the Company has focused its research and efforts on continued wheat development as well as the re-establishment of summer crops.