T.C. MLL ETM BAKANLII

MEGEP(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)

AHAP TEKNOLOJS

AHAP BODOSLAMA

ANKARA 2008

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller; Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulaabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.

NDEKLERAIKLAMALAR ....................................................................................................................ii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3 1. MASF BODOSLAMA YAPMAK ..................................................................................... 3 1.1. Bodoslama..................................................................................................................... 3 1.1.1. Tanm.................................................................................................................... 3 1.1.2. zellikleri .............................................................................................................. 3 1.1.3. eitleri.................................................................................................................. 4 1.2. Bodoslama Yapmnda Kullanlan Aalar ................................................................ 10 1.2.1. eitleri................................................................................................................ 11 1.2.2. zellikleri ............................................................................................................ 12 UYGULAMA FAALYET................................................................................................... 18 LME VE DEERLENDRME......................................................................................... 20 RENME FAALYET2 .................................................................................................. 23 2. LAMNE BODOSLAMA YAPMAK................................................................................ 23 2.1. Tanm ......................................................................................................................... 23 2.2. nemi.......................................................................................................................... 23 2.3. Akrep........................................................................................................................... 26 2.3.1. Tanm.................................................................................................................. 26 2.3.2. nemi .................................................................................................................. 27 2.4. Paraol......................................................................................................................... 27 2.4.1. Tanm.................................................................................................................. 27 2.4.2. zellikleri ............................................................................................................ 28 UYGULAMA FAALYET................................................................................................... 29 LME VE DEERLENDRME......................................................................................... 32 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 35 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 37 KAYNAKA ......................................................................................................................... 38

i

AIKLAMALAR AIKLAMALARMODLN KODU ALAN DAL / MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK 543M00148 Ahap Teknolojisi Ahap Tekne Ahap Bodoslama Ahap teknelerde kullanlan bodoslama eitlerini tantp uygun ortam salandnda projeye uygun bodoslama yapabilme bilgi ve becerisini kazandran bir retim materyalidir. 40/32 Bodoslamalar Yapmak Genel Ama Uygun ortam salandnda, bu modlle dzgn, lsnde, tekniine uygun ba ve k bodoslama yapabileceksiniz. Amalar 1. Masif Bodoslama iin uygun ahap malzemeyi seip dzgn, lsnde ve tekniine uygun bir ekilde ileyebileceksiniz. 2. Lamine Bodoslama, akrep ve paraol iin uygun ahap malzemeleri seip bunlar projelerinde belirtilen biim ve boyutlarda ileyerek standartlara uygun bir ekilde montajlarn yapabileceksiniz. erit, Planya, Kalnlk Makinesi, testere, eki, ivi, cvatasomun, lme ve markalama aletleri, el frezesi, el planyas, yaptrc, salkl alma ortam. Modln iinde yer alan her faaliyetten sonra, verilen lme aralar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek kendi kendinizi deerlendireceksiniz. retmen, modl sonunda size lme arac uygulayarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek deerlendirecektir.

MODLN AMACI

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

LME VE DEERLENDRME

ii

GR GRSevgili renci,Ahap teknolojisi alan ilevsel deerleri ile meknlarn kullanlln, estetik deeriyle de yaadmz ve altmz meknlarn scak, sevimli ve renkli bir ortam hline gelmesini salar. Bu alan, sanat ve teknii birletirerek rn ortaya karr. Alanda ahap ve ahap rnleriyle birlikte boya, vernik, renk, cam, plastik, elik ve metal gibi gereler de kullanlmaktadr. Bu alann salad istihdam olanaklar, mevcut ve potansiyel olarak sahip olduu katma deer yaratma gcyle lkemizin nemli faaliyet sektrlerinden birisidir. taraf denizlerle evrili lkemizin turizm, balklk ve tamaclk alanlarnda giderek artan ihtiyalarn karlamada ahap tekne imalat nemli katklar salamaktadr. Kylarmzda zaten amatrce devam etmekte olan ahap tekne yapm yerini son yllarda gezinti tekneleri ve yat yapmna brakmtr. Ustalarn ustalarndan aldklar ve ou yresel olan tekne tipi, boyutlar ve elemanlarna ait zellikler artk profesyonel mhendislerce belirlenip ressamlarca izilip ustalara yle geliyor. Bu da imalatn standartlara uygunluunu salayp ihracat kaplarn ayor. Bu modlmzde bodoslamalar ve yapm tekniklerini ileyeceiz. Tekne iskeletinin omurgadan sonra gelen elemanlar olan ba ve k bodoslamalarn yapm tekne imalatnn nemli aamalarndandr. El takmlarn, temel ilem makinelerini ve eitli form kalplarn kullanarak yapacamz uygulamalar becerilerinizi gelitirecei gibi bilgilerinizi de zenginletirecektir. Masif ya da lamine olarak yaplan bodoslamalarn retimleri yannda omurga ile birletirilmeleri ve zerlerinde aoz oluklarnn almas da bu modlde kazanacanz beceriler arasndadr. Uygulamalarnzda tm paralarda olduu gibi bodoslamalarn da projede belirtilen l, biim ve standartlarda yaplmalarnn nemini unutmaynz.

1

2

RENME FAALYET1 RENME FAALYET1

AMA

Bu faaliyette verilen bilgiler dorultusunda Masif Bodoslama iin uygun ahap malzemeyi seip dzgn, lsnde ve tekniine uygun bir ekilde ileyebileceksiniz.

ARATIRMA Yremizde bulunan tekne tiplerinin bodoslamalarn inceleyiniz. Bunlardan masif bodoslama olanlar tespit edip elde edililerini, formlarn ve malzemelerini aratrnz.

1. MASF BODOSLAMA YAPMAK1.1. Bodoslama1.1.1. TanmTekne d kaplamalarnn ba ve k tarafta zerinde birletikleri, omurgadan itibaren ykselen elemanlar bodoslamalardr. Dier bir deyile bodoslamalar omurgann bata ve ktaki uzantlardr. Baz yerlerde bodoslamalara burun omurgas ve k omurgas da denir. Masif bodoslama ise doal erilie sahip tek para aatan ya da eitli ekillerde birletirilmi iki para ahaptan yaplr. Masif aa veya kereste, ahap tekne imalat endstrisinde daima birincil malzeme olmutur. Kylarmzda geleneksel yntemlerle ahap tekne imalat yapan ustalarmzn da tercihi ncelikle doal erilie sahip masif aatr.

1.1.2. zellikleriBa ve k bodoslama omurgann n ve arkadaki uzantlardr. Omurga ve bodoslamalarn gerek malzemelerinin seimi, gerekse imalat resminde belirtilen biim ve boyutlarda retimi teknenin salaml ve dengesi asndan byk nem tar. Biim ve boyutlar zerinde tekne tipinin olduu kadar teknenin kullanlaca blgenin de nemi vardr. Yani tekne hangi amala ve hangi denizde kullanlacaksa bu faktrler ona bir takm zellikler kazandracaktr.

3

1.1.3. eitleri Ba bodoslama

Ba tarafta omurgann yukar ykselen ksmna ba bodoslama denir. Ba bodoslama teknenin suyu gsleyen ksm olduundan byk yklere maruz kalr. Bu nedenle k bodoslamaya gre ok daha dayankl olacak ekilde imal edilir. Ba bodoslama teknenin n formunu oluturacak ekilde omurgaya balanr. ok deiik ba bodoslama formlar bulunmakla birlikte, son yllarda ok hafif ne yatk dz bodoslama ekline daha sk rastlanmaktadr.

ekil 1.1: Ba bodoslama form rnekleri

ekil 1.2: Ba bodoslama

Ba bodoslama modern ahap teknelerde, bodoslama topuu ile omurgaya monte edilmi iki ahap paradan oluur. Bunun nedeni bodoslamay oluturacak doal erilie sahip tek para ahap bulmann zorluudur. Bu ahap bulunduunda tek para da yaplabilir.

4

Ba bodoslama iki paradan yapld zaman, her iki para birbirine tutkal ve cvatalarla balanr. Ba bodoslamann omurgaya balants ise akrep olarak adlandrlan para ile yaplr. Bodoslamalarn ve omurgann kalnlklar ayn olmak zorunda deildir. Bodoslamalar daha geni olabilecei gibi daha dar da olabilir. Buna karlk derinlikleri mutlaka ayn olmak zorundadr. Ancak genel olarak omurgann ulardaki boyutlarna eit olarak yaplr.

ekil 1.2: Ba bodoslama

ekil 1.3: Ba bodoslamann para birleimi

Resim 1.2: Masif ba bodoslamal bir tekne iskeleti

5

Resim 1.3: Omurga, bodoslama ve dekler

Omurga ile birlikte orta merkezi oluturan bu ana elemanlarn akul yardm ile yere dik olmas salanr.

Resim 1.4: Bodoslama ve dekler

Resim 1.5: Ba bodoslamaya aoz oluu alm, akrep kullanlarak omurgayla birletirilmi, borda kaplanmaya balam

6

Resim 1.6: Omurga, ba bodoslama, dekler ve postalar

Omurga ve bodoslama akrep kullanlmadan da birletirilebilir.

Resim 1.7: Ba bodoslamadaki aoz oluu olduka belirgin

Resim 1.8: Muhafazal ba bodoslama

7

Ba bodoslama, arpmalarda alaca darbelerden korunmas iin metal muhafaza ierisine alnabilir. K bodoslama ve ayna

Omurgann k taraftaki ykselen ksmna da k bodoslama denir. K bodoslama teknenin aynasn gvdeye balama grevini stlenir. K bodoslama uygulamalarnda da eitli deiik formlara rastlanr. Genelde geni ayna k, hzl teknelerin klarnn suya batmasn nlemek amacyla uygulanr. Daha yava teknelerin klarnda sakin bir su akn salayabilmek iin sivri biten k formlar dorudur.

ekil 1.5: K bodoslama formlar

ekil 1.6: K bodoslama

Resim 1.9: Ayna k iin hazrlanm tek para masif k bodoslama

8

Baz kk teknelerde k bodoslama kullanlmayabilir. Byk teknelerde ise balantlar ile birlikte aft tutacak ve koruyacak ekilde iki veya daha fazla sert paradan yaplr. Yuvarlak karinal teknelerde k ksmn destekleyen postalarn tamamlayc paralar ile bodoslamaya ekil verilir. Tomruktan elde edilmesi, z ksmnn darda kalmas koulu ile teet veya radyal ynde kesimi ile mmkndr. K bodoslama ile omurgay birletiren eleman ise tampon ktdr (deadwood). Praaol olarak da adlandrlan bu para hem omurgann hem de bodoslamann kalnlna uyacak ekilde yerletirilir. Ayna k, teknenin sonunda boyuna elemanlar birletirmek iin ihtiya duyulan ksmdr. K bodoslama, borda ve gverte kaplamalar ayna ka tutturulur. Ayna kn yapmndan nce bodoslama ile balantsn salayacak olan kuyruk ksm monte edilir. Dmen bodoslamasn da iine alacak olan bu ksm k bodoslamann hemen stne belli bir a yapacak ekilde yerletirilir.

Resim 1.10: Ayna kta pervane ve yeke

Resim 1.11: Omurga, praol ve k bodoslama

Ayna k dikey ve yatay stifnerler tarafndan desteklenir. Dz ya da eri bir ekli olabilir. Bu yzden stfner olarak kullanlacak aa seimine dikkat edilmelidir. Endazede grlen boyutlar verecek bir yatak yaplr. Kenar erileri ile birlikte postalar ve yatay kirileri bu yatan zerinde birletirilir. Gaset ahap para ile kenarlar tutturulur ve yataktan karlr. Bodoslamann kuyruk ksm ile uyum salayacak ekilde alt kesi kesilerek k topuk paras ile kuyrua monte edilir. Omurga, ba bodoslama ve k bodoslamadan meydana gelen tekne temeli, yere dik olacak ekilde dayanaklarla sabitlenir ve akul ile dik olarak durmas salanr. Ba ve k bodoslama arasna ekilen ip ile teknenin orta merkezinin st ste akmas, teknenin yere dik olduunu gsterir. Daha sonra yaplacak ilemlerde de teknenin bu dengesinin bozulmamasna zen gsterilmelidir.

9

Sekil 1.7: ki para olarak yaplan k bodoslamann paraolla omurgaya balan

Omurga Boy L Kalnlk (m) (mm) 14 16 18 20 22 24 285 320 355 385 410 435

Derinlik (mm) 140 160 175 195 210 230

Ba Bodoslama Dipte Kalnlk Derinlik (mm) (mm) 155 155 170 170 190 190 205 205 220 220 240 240

K Bodoslama stte Kalnlk (mm) 125 140 150 165 175 190 Derinlik (mm) 125 140 150 165 175 190 Kalnlk (mm) 125 140 150 165 175 190 Derinlik (mm) 125 140 150 165 175 190

Tablo 1.1: Omurga, ba bodoslama, k bodoslama

Yukardaki tabloda yuvarlak karinal tekneler iin belirlenmi tekne boyu ve omurgasna gre ba ve k bodoslama boyutlar verilmitir.

1.2. Bodoslama Yapmnda Kullanlan AalarAhap tekneler, deniz iinde kullanlmakta ve ak hava koullarna dolaysyla gne, yamur, deniz suyu, dalga kuvveti, rzgr vb. birok faktrn etkisine maruz kalmaktadrlar. Bodoslamalar ise tekne elemanlarndan bu faktrlere en ok maruz kalanlardr. Bu nedenle konstrksiyonel olarak salam olmalar, retimlerinde kaliteli malzemelerin kullanlmas ve iyi bir iiliin uygulanmas gerekmektedir. Genelde ahap tekne yapmnda dikkat edilmesi gereken nemli husus vardr. Bunlar ahap malzeme seimi, uygulanan konstrksiyon ve yaptrc madde seimi olarak sralandrlabilir. Elbette bu hususlar zelde bodoslamalar iin de geerlidir. Ahap tekne imalatnda birincil ham madde olan ahap malzemenin seiminde gz nnde bulundurulmas gereken hususlar aada maddeler halinde verilmitir.

10

Tekne yapmnda kullanlacak ahap malzeme, ar iklim koullarna (yamur, dolu, rzgr vb.) ve hava rutubetinin bozucu etkilerine kar dayankl olmaldr. Yani tekne imalatnda, fiziksel olarak daralma ve genileme yzdeleri dk aa trleri tercih edilmelidir. Kullanm yerinde, tekne iskeletini oluturan tayc elemanlar (omurga, postalar, dekler vb.) srtnme, arpma ve anma gibi mekanik etkilere maruzdur. Bu nedenle zellikle tayc grevini stlenen ahap elemanlarn fiziksel ve mekaniksel diren zellikleri yksek olmaldr. Tekne konstrksiyonunda, tekneyi oluturan baz elemanlar (postalar, paraol vb.) ekil olarak eri aa malzemeden yaplmaktadr. Bu elemanlarn yapm iinse doal olarak eri bym, bklme zellikleri yksek, budaksz ve dzgn lifli aa trleri kullanlmaldr. Ahap tekne, denizde yaayan ve aa malzemeyi tahrip eden biyolojik odun zararllarnn da tehdidine maruz kalmaktadr. Bu canllar, gerek beslenmek ve gerekse barnmak amacyla oduna arz olmakta ve odun ierisinde atklar yollarla odunu tahrip etmektedirler. Bu zararllarn oduna arz olmasn engellemek amacyla, zellikle suyla temas eden ahap ksmlar katran ya ya da epoksi reinesiyle emprenye edilmektedir. Buradan da anlalaca zere, tekne yapmnda kullanlacak ahap malzemenin koruyucu maddelerle emprenye edilebilme zelliinin yksek olmas gerekmektedir. Ancak emprenye ileminin yapma direnci ile ilikisi de nemlidir. Nitekim yaplan aratrmalar emprenye ileminin yapma direncini azalttn gstermektedir. Tekne konstrksiyonunda, yaptrc maddeler yardmyla birbirlerine eitli birletirme ekilleriyle yaptrlan aa malzemelerin, kullanlan yaptrc maddelerle iyi uyum salamas ve ok salam bir yapma direnci gstermesi gerekir

1.2.1. eitleriTrk Loyduna gre bodoslama yapmnda kullanlmas gereken ahap cinsleri ve uygunluk dereceleri aaya karlmtr:Karaaa (Trkiye) Karaaa (Avrupa) Kknar (Amerika)

Kknar (Trkiye)

Mee (Amerika)

Sedir (Amerika)

Mee (Trkiye)

Sedir (Trkiye)

Ahap Cinsleri

Doussie

Kestane

Makore

Sapeli

Larch

Maun

Iroko

am

K Bodoslama Ba Bodoslama

I I

II

II II

II II

II I

II II

II II

II II

II

II I II I

III

Tablo 1.2: Bodoslama yapmnda kullanlan ahap malzemenin uygunluk derecesi

11

Tik

I I

Ahap malzemenin kullanm uygunluu: I-ok uygun II-Olduka uygun III-Az derecede uygun

1.2.2. zellikleriBodoslama yapmnda kullanlan ahap malzemelerde aranan zellikler genel olarak tekne yapmnda kullanlan ahap malzemelerde aranan zelliklere benzer. Ancak daha nce de belirttiimiz gibi bodoslamalar zellikle de ba bodoslama teknenin dier elemanlarna gre daha dayankl olma zellii de tamaldr. nk bu elemanlar hava ve deniz artlarna aktr. Bunun yannda ahabn mr zellii olarak, salaml, arl ve rutubet ile hava scaklna gre uzama kat says seimde nemli faktrler olarak dikkate alnr. Tekne yapmnda kullanlan ahap malzeme kurutulmu olmal, nem oran %15 civarnda bulunmaldr. Ahap ne kadar dayankl ise o derece de ardr. Bu nedenle tekne yapmnda hava ve deniz artlarna ak veya yksek mukavemet gerektiren elemanlar iin dayankl yani ayn zamanda ar, yk ve suya maruz kalmayan ksmlar iin ise daha hafif aalar kullanlr. Teak, roko, makore ve afrormosia gibi aalar en uzun mrl (25 yldan fazla) aalardr. Mee, maun sipo gibi aalar ise daha ok kullanlanlar olup mrleri 15 ile 25 yl arasdr. Bu sreler hibir koruyucu ilem uygulanmadan ngrlen srelerdir. Yani gerekte mr ok daha fazladr. Szn ettiimiz teak, roko, makore ve afrormosia gibi aalar lkemizde yetimeyip tekne mterisinin talebi dorultusunda ithal edilmektedir. lkemizde daha ok mee, maun ve kestane aalar tercih edilmektedir.

12

Ticari ad Ak dut Doussie Iroko Larch Karaaa Karaaa Kara am Kestane Kestane Khaya Kzlam Kknar Kknar-Toros Makore MeeAk(White Oak Mee-Sapl Mee-Sapsz Mogano Okoume Sapeli

Orijini (1) Trkiye Afrika Afrika Avrupa Avrupa Trkiye Trkiye Avrupa Trkiye Afrika Trkiye Amerika Trkiye Afrika Amerika Avrupa Trkiye Amerika Afrika Afrika

Bilimsel ad (2)

zgl arlk kg/m

Morus alba 650 Afzelia ssp 800 Chlorophoraexcel 650 sa 550 Larix decidua 650 Ulmus spp 680 Ulmus 560 carpihifolia 600 Pinus nigra 630 Castanea spp 520 Castanea sativa 570 Khaya spp 500 Pinus brutia 680 Pseudotsugomenz 660 iesil 730 aabeyos cilicica 710 Tieghemella spp 700 Quercus spp 550 Quercus robur 440 Quercus petrea 650 Swietenia spp Amerika Aucoumea 380 B/C 3 51 7600 Sedir (Cedar Trkiye Kleineana 520 B 3 77 red) Afrika Entandrophragma 640 B/C 3/4 100 12000 Sedir (Cedar) cylindricum Sipo Asya Thuja plicata 680 A 4 100 10600 Cedrus libani Tik (Teak) Entandrophragma utile Tectona grandis Ksaltmalar: Doal Dayankllk A- ok dayankl B- Dayankl (Deniz tipi kontaplan retimi iin izin verilen maksimum kalnlk: 5 mm) C- ok dayankl deil (Deniz tipi kontraplan retimi iin izin verilen maksimum kalnlk: 2,5 mm) D- Dayankl deil (Deniz tipi kontraplan retimi iin izin verilen maksimum kalnlk: 2mm) Emprenye ilemine uygunluk 1- Geirgen 2- ok direnli deil 3- Direnli 4- ok direnli Notlar: (1) Doal yetime alan (2) Genel bilimsel ad (spp = deiik cinsler) (3) Doal dayankllk dzeyi ve ve emprenye ilemine uygunluu EN 350 / 2 standardna gredir (4) % 12 nem oranndaki mekanik zellikler En byk eilme mukavemeti, Rf (ortada younlaan mukavemet) Eme elastisite modl Ef ( ortada younlaan mukavemet) En byk bas mukavemeti Rc (damara paralel) En byk kesme mukavemeti Rt (damara paralel)

Doal dayank ll (3) C/D A A/B C/D D C/D C/D B B C C/D C/D C/D A B/C B B/C B D C

Emprenye lemine uygunluk (3) 2 4 4 3/4 2/3 2 1 4 4 4 1 3/4 3 4 4 4 4 4 3 3

Mekanik zellikler (4) Rf Rc Ef N/m N/m N/mm m m 41 114 16000 62 85 10000 52 89 12800 52 89 10200 43 89 11000 56 110 11300 48 59 8500 37 77 9000 50 74 9600 44 82 8732 45 85 13400 50 84 10600 47 86 9300 50 120 15000 65 125 15600 68 119 11300 61 79 10300 46 51 7800 27 105 12500 56 31 45 53 58

Rt N/m m 14,0 12,0 9,4 11,0 8,5 6,7 7,4 8,5 10,0 7,3 7,8 6,6 11,0 12,6 13,0 8,5 6,7 15,7 6,8 15,0 13,0

Tablo 1.3: Tekne yapmnda kullanlan ahap malzemelerin ana fiziksel / mekanik zellikleri

13

Doussie: Menei Afrika dr. Diri odun beyazms ile ak sar; z odun krmzms kahverenginde olur. Diri odun bceklere kar hassas, z odun mantar ve bceklere kar ok dayankl, termitlere, asitlere kar olduka dayankl, deniz hayvanlarna kar dayankldr. Kesmeye kar yksek diren gsterdiinden ilenmesi gtr. Aletlerde kesici ksmlarn sert metalden yaplmas uygundur. ivileme ve vidalamada n delme ilemine gerek vardr. Yaptrma kolay, reklendirme iyi deildir. Mee ve teak yerine kullanlabilen bir aatr.

Teak: Menei Gneydou Asya olan bir aatr. Hindistan, Birmanya, Tayland ve Vietnam da yetiir. Yosun ve haerelere kar ok direnlidir. lenmesi orta derecede gtr. Krletirme etkisi fazladr. Bu nedenle tungsten karpid ulu testereler kullanlmaldr. ivileme ve vidalamada n delme ilemine gerek vardr. Yeni planyalanm ve zmparalanm yzeyler iyi derecede cilalanr.

Iroko: Afrika da yetien bir aatr. Diri odunu mantar ve bceklere kar hassas; z odunu mantar, termit ve deniz zararllarna kar dayankldr. Diri 14

odunu kolay, z odunu zor emprenye edilir. El aletleri ve makinelerde kolay ilenir. ivileme ve vidalamada n delme uygundur. Sentetik tutkal kullanlmaldr. Yzeylerde doldurma ve temizleme yapldnda mkemmel bir cilalama mmkn olmaktadr.

Mee: Diri odunu 2 5 cm. geniliinde, sarms beyaz renkte; z odunu ak kahverengi olup giderek koyulaan bir aatr. z odunu ok dayankldr ancak zor emprenye edilir. Orta iddetli krletirme etkisi vardr. Aletler keskin olmaldr. ivileme g olduundan n delme ilemi uygundur. Yaptrlmas iyidir.

Kestane: Anadolu kestanesinin Avrupa ve Amerikada yetien trlerine gre tekne yapmna daha uygun olduu grlmtr. Kereste olarak meeye benzer. D odunu kirli sar, bazen beyaz ve gri olur. odunu sar kahverengidir. Tekne yapmna ok uygun bir aa olan Anadolu kestanesi sert, sk yapl ve esnektir. Az alr. Havann bozucu etkilerine dayankldr. Bol tanenlidir, bu yzden ok iyi boyanr. yi verniklenir. Mantarlara ve mikroorganizmalara kar dayankldr. Su altnda olaanst bir dayanm gc vardr. ivi, vida ve tutkalla iyi balant kurar. Vurulma, baslma, ezilme, srtnme gibi fizik etkilere dayanm yksektir. Kestane aac keresteleri, kaplama yaplmadan nce yapsnda bulunan baz suda znen ekstraktif maddeleri odundan uzaklatrmak iin bir sre deniz iinde bekletilmektedir.

15

Karaaa: 150 yakn tr olmasna ramen bunlardan yalnzca bei tekne yapmnda kullanlr. Yerli karaaa Karadeniz blgesinde orman halinde, Avrupa' daki tr ise skandinavya'da ve Rusya' nn kuzeyinde yetiir. Ayrca tr de ABD' nin Missisipi Vadisi' nde, Rocky Dalar'nda ve kuzey ksmlarnda bulunur. Yeni kesilmi karaaata d odun sarms beyazdr. Zamanla koyulaarak ak krmz kahverengi olur. odunu ise ak tonda ikolata kahverengisi rengindedir. Yerli karaaacnn en deerli tr "ova karaaac" olarak bilinir. Ova karaaacnn kerestesi sert, sk yapldr. Uzun liflidir. Mee kadar dayankldr. Basnca kar dayanm iyidir. Zor ilenir. Kesici aletlerin azlarn abuk kreltir. yi boyanr ve verniklenir.

Makore: Menei Afrika olan bu aaca piyasalarda Afrika kiraz ismiyle de rastlanmaktadr. Diri odun kremsi- krmzms beyaz renkte; z odun pembe ile krmzms kahverengindedir. Kesimden sonra diri odun ve z odun koyular. Dzgn lifli, parlak, ok dekoratif bir aatr. Diri odun bceklere kar hassas, z odun son derece dayankl ve termitlere kar direnlidir. Yksek oranda silis ihtiva ettiinden krletirici etkisi vardr. Kuruduunda bu etki daha da artmaktadr. Kesimde tungsten karpid ulu testereler kullanlmaldr ivilemede ve vidalamada n delme ilemine gerek vardr. Ahap tekne dnda yksek kaliteli mobilya imalat iin de kullanlr.

Sapelli: Afrika da yetien bir aatr. Boyu 45 metreye, ap 120 180 cm. civarna ular. z odun krmzms kahverenginde, az lifli, ince damarldr. 16

Kolay kesilebilir, iyi yapr ve iyi cila kabul eder. iviyi ve viday tutma zellii iyidir.

Maun: Akaju olarak da adlandrlan bir aatr. Diri odun sarms renkte, z odun ak pembemsi kahverengi olup kesimden sonra krmzms kahverengine dnr. Diri odun az dayankl olup bceklere kar hassas, z odun mantar ve bceklere dayankldr. Kolay ilenir. Ancak keskin ulu kesicilere ihtiya vardr.

Sedir: Diri odun hemen hemen beyaz ve kahverengimsi sar renkte, z odun ak kahverengi ile krmzms kahve renkte, kendine zg ho kokuya sahip bir aatr. Amerika da yetiir. Kolay ilenebilir, soyulabilir, ivilenebilir, vidalanabilir, iyi renk verilebilir ve cilalanabilir.

17

UYGULAMA UYGULAMA FAALYETlem Basamaklar

FAALYET

Masif Ba ve K Bodoslama ilemlerini yapnz. neriler Tekne plannda belirtilen cins Ba bodoslama iin uygun malzemeleri ahaptan uygun llerde malzemeler seiniz. seiniz. Ba bodoslamann boyutlarn belirleyiniz. birinci parasnn Resim verilmediyse bu parann yapm resmini iziniz. Uygun makineleri seiniz.

Paray kalnlk lsne getiriniz. Paray markalaynz.

Gerekli markalama aletlerini kullannz. Uygun makine ve el takmlarn Paray belirlediiniz d llerde ileyiniz. kullannz. Bu parann da resmini izmeniz Ba bodoslamann ikinci parasnn markalama ilemini doru yapmanz boyutlarn belirleyiniz. salayacaktr. Paray kalnlk lsne getiriniz. Paray markalaynz. Paray belirlediiniz d llerde ileyiniz. ki paray ikencelerle balayp saplama deliklerini deliniz. Uygun makineleri seiniz. Gerekli kullannz. markalama aletlerini

Uygun makine ve el takmlarn kullannz.

Matkap ucu ve bireyiz seimini doru yaptnzdan emin olunuz.

Birleim yerlerine yaptrc da srerek Uygun yaptrcy seiniz. bodoslamalar saplamalar ile birletiriniz. Saplama ve somunlar doru azlatp 18

yeterli baskyla sknz.

Her iki yana aoz oluu anz.

Aoz oluu yaptnz markalamaya uyarak anz.

Yukardaki ilem srasn k bodoslama iin de uygulaynz.

Bodoslamalarn akrep ve praol kullanarak omurgayla birletirilme safhasna geldiinden emin olunuz.

19

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRMEA. OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI) oktan Semeli Sorular 1) Ahap teknelerde ba bodoslama genelde iki paral yaplr. Bunun nedeni aadakilerden hangisidir? A) B) C) D) 2) ki paral bodoslama tek paraya gre daha dayankldr. Doal erilie sahip tek para aa bulmak gtr. Teknenin ba formu iki paral bodoslamayla daha kolay elde edilir. Malzeme kayb daha azdr

Ba bodoslama iin aadaki aalardan hangisi uygun deildir? A) B) C) D) Doussie Iroko Kknar Mee

3) Kestane aac keresteleri kullanmdan nce bir sre suda bekletilir. Bunun nedeni aadakilerden hangisidir? A) B) C) D) 4) atlamamas iin Gneten korumak iin Yapsnda bulunan suda znen ekstraktif maddeleri odundan uzaklatrmak iin Nemli tutmak iin

Aadaki aalardan hangisi k bodoslama iin daha uygundur? A) B) C) D) am Kknar Mee Sapelli

5)

Omurga ve bodoslamalara alan ve aoz olarak adlandrlan oluk niin alr? A) B) C) D) Estetik grnm iin Bodoslamalar hafifletmek iin Posta ularna yataklk salamak iin Kaplama tahtalarnn alnlarnn yerletirilmesi iin

20

Doru-Yanl Test Sorular Bu faaliyet kapsamnda hangi bilgileri kazandnz belirleyebilmeniz iin bir ksm doru, bir ksm yanl cmleler verilmitir. Cmle doru ise bandaki parantezin ierisine D, yanl ise Y harfini koyunuz. ( ( ( ) 6- Bodoslamalar omurgann bata ve ktaki uzantlardr. ) 7- K bodoslama teknenin aynasn gvdeye balama grevini stlenir. ) 8- Tekne yapmnda kullanlan ahap malzeme kurutulmadan kullanlr.

( ) 9-Tekne yapmnda, fiziksel olarak daralma ve genileme yzdeleri yksek aalar tercih edilir. ( ) 10- Tekne yapmnda kullanlacak ahap malzemenin koruyucu maddelerle emprenye edilebilme zelliinin yksek olmas gerekmektedir.

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevapladnz konularla ilgili konuyu tekrarlaynz. Baarlysanz bir sonraki blme geiniz.

21

B. UYGULAMALI TEST Masif Ba ve K Bodoslama uygulamas yapnz. Bu uygulamay aadaki ltlere gre kontrol ediniz. AIKLAMA: Aada listelenen davranlar kendinizde gzleyemediyseniz HAYIR, gzlediyseniz EVET eklinde karsndaki kutucua ( X ) ile iaretleyiniz. Deer lei Deerlendirme ltleri Evet Hayr Bodoslamalar iin cins ve boyut olarak uygun malzemeyi setiniz mi? Kesicilerin keskinliini kontrol ettiniz mi? Ba bodoslamay oluturacak olan iki paray markalamay doru yaptnz m? Paralar yaptnz markalamaya gre ilediniz mi? Balant deliklerini dzgn deldiniz mi? Her iki yana aozu atnz m? in temizliini kontrol etiniz mi? K bodoslama iin markalama yaptnz m? Yaptnz markalamay resimle karlatrdnz m? K bodoslamay resme gre ilediniz mi? Aoz oluklarn atnz m? Bodoslamalarn temizliini yaptnz m? Atlyenin bakmn ve temizliini yaptnz m? Akam klarnda alterin kapal olup olmadn kontrol ettiniz mi?

DEERLENDRME Cevaplarnz kontrol ederek kendinizi deerlendiriniz, HAYIR yantlarnz var ise bu yantlarnzla ilgili konuyu tekrarlaynz. Tamam EVET ise dier renme faaliyetine geiniz.

22

RENME FAALYET2 RENME FAALYET2AMABu faaliyette verilen bilgiler dorultusunda Lamine Bodoslama, akrep ve paraol iin uygun ahap malzemeleri seip bunlar projelerinde belirtilen biim ve boyutlarda ileyerek standartlara uygun bir ekilde montajlarn yapabileceksiniz.

ARATIRMA evrenizde bulunan tekne imalatlarnda ve internette ahap teknelerde kullanlan lamine malzemelerle ilgili bilgi araynz. Akrep ve paraolun yapm ve kullanm yerine balantsn aratrp yerinde gzlemleyiniz.

2. LAMNE BODOSLAMA YAPMAK2.1. TanmLamine ahap endstri koullarnda bodoslama da masif salayacak ekilde bodoslamadr. eleman, deiik llerdeki bamsz ahap tabakalarn kontroll ve zel balayclarla tutkallanp birletirilmesinden oluur. Lamine malzemelerin, bodoslamada elde edilmek istenen form ve boyutu hazrlanp belirli standartlarda birletirilmesiyle elde edilmi

2.2. nemiLamine Bodoslamann nemi, laminasyon sistemin kaynaklanmaktadr. Bu avantajlar u ekilde sralayabiliriz: salad avantajlardan

Masif bodoslamalar paral da yaplyor olsalar, boyutlar bydke uygun masif malzemeleri bulmak glemektedir. Oysa laminasyon sistemi ile daha byk boyutlu rnler elde etmek mmkndr. Lamine malzemeye daha kolay form verilebildiinden bodoslama formlar laminasyon sistemle kolayca elde edilir. nce paralar halinde biilen aa malzeme, imalata girmeden nce doal yntemle kolay ve ekonomik olarak kurutulmaktadr. Oysa byk boyutlu aa malzeme doal olarak ksa srede kurutulamamakta ve ek bir kurutma maliyeti getirmektedir En ve boy birletirme yntemlerinin uygulanmas ile ok kk boyutlardaki (minimum 20 cm.) aa malzemenin kullanmna olanak salandnda fire oran azalmaktadr. Ayrca, aa malzemenin bnyesindeki kusurlarndan (budak, atlak, kurt yenii, lif kvrkl, rklk, reaksiyon odunu, sulama vb.) arndrlarak kullanlmasna olanak salamaktadr 23

Lamine edilmi aa malzeme ayn cins aa malzemeye gre daha az almaktadr. Buna neden olarak laminasyonda aa malzemenin katlar arasnda uygulanan tutkaln su itici zellii gsterilebilir. Bunun sonucu olarak lamine edilmi aa malzeme ayn cins masif aa malzemeye nazaran boyutsal bakmdan daha stabildir.

Tm bu avantajlar dikkate alndnda ahap tekne imalatnda omurga ve postalar gibi bodoslamalarn da lamine olarak yapmnn nemi ortaya kmaktadr.

Resim 2.1: Lamine ba bodoslama

Resim 2.2: Lamine bodoslamaya form verilmi

24

Resim 2.3: Lamine bodoslamaya formun verildii kalplar

Laminasyon teknii: Ahap lamine elemanlar iki ya da daha fazla katn tutkallanarak ve katlarn lif ynleri birbirine paralel ya da dik gelecek ekilde birletirilmesi ile elde edilir. Lif ynlerinin paralel gelecek ekilde dzenlenmesi daha yaygn olarak kullanlmaktadr. Eer, retilen ahap lamine eleman kavisli ise katlarn lif ynlerinin paralel olarak uygulanmas zorunluluu vardr. Yaplan aratrmalara gre yaptrlan aa malzemelerdeki rutubet farklar % 5' i amamaldr. Eer yaptrlm tabakalar arasnda fazla rutubet fark var ise tutkallama ve kullanm yeri rutubetinin deimesi ile eit olmayan rutubet azalmalar ortaya kmakta, bu nedenle oluan gerilmeler liflere dik yndeki ekme direncini atnda atlamalar olacaktr.

Resim 2.4 Lamine malzemeye form veriliyor

25

Lamine malzeme zellikleri: Seilen aa trnn hafif olmas lamine tayc elemanlarn retiminde arzu edilen bir zelliktir. Seilecek olan aa trnn fazla tanenli, eterik yal, ekstraktif maddeli ve reineli olmas tutkaln yapma dayanmn azaltacandan lamine aa malzemenin diren zellikleri de azalacaktr. Lamine edilmi elemann boyutlarnda ekilsel bozukluklarn meydana gelmemesi iin lamine katlarn dzenlenmesinde yllk halkalarn konumuna dikkat edilmelidir. nk bir aa tomruunun deiik yerlerinden alnan aa malzeme, farkl ekillerde ve oranda almaktadr. Genel olarak aa malzemenin bnyesinde bulunan suyun kuruma annda ortama verilmesi ya da bulunduu ortamdaki havadan bnyesine rutubet almas ile boyutsal ekil deiimine urayacak, bu da lamine edilmi aa malzemede i gerilmelere neden olacaktr. Eer, lamine katlarn dzenlenmesinde bu i gerilmeleri dengeleyecek ekilde kat dzenlenmesi yaplmaz ise bitmi rnde dzeltilmesi imknsz olan ekil bozulmalar ve atlamalar meydana gelecektir Genel olarak aa trlerinin bklme zellikleri farkl olup, sert odunlu yaprakl aalar ine yaprakllara gre daha iyi bklme zelliine sahiptir. nk ine yaprakl aalarn yaz odunu halkalarnda mekanik zellikler ani bir ekilde deimekte, bundan dolay zgl arlnn fazla oluu bkme iin bir sorun tekil etmektedir. Yaprakl aa trlerinden kayn, karaaa, dibudak, mee, carya alba, hu, akasya, akaaa, kiraz ve fndk bklme zellikleri bakmndan en elverili olanlardr

2.3. Akrep2.3.1. TanmBa bodoslamann omurga ile birletirilmesinde kullanlan bir elemandr. Ayn grevi k bodoslamada yapan elemanla birlikte her ikisine praol da denilmektedir.

ekil 2.1: Omurga ve ba bodoslamann akrep kullanlarak birletirilmesi

26

2.3.2. nemiAkrep omurga ile ba bodoslamay birletirmenin yannda ba bodoslamann seyir halinde maruz kalaca zorlanmalara kar dayanmn da artrr.

Resim 2. 5: Omurga, bodoslama ve akrep

2.4. Paraol2.4.1. TanmOmurga ile k bodoslamay birletiren eleman paraoldur. Baz kaynaklar ve baz yrelerde paraol olarak da anlmaktadr.

Resim 2.6: Paraolun teknedeki yeri

27

2.4.2. zellikleriPraol iin gerek malzeme ve gerekse boyutsal bir standart yoktur. Mee, kestane kayn ve karaaa praol yapm iin uygun aalardr. Hem omurgann hem de k bodoslamann geniliine uyacak ekilde yaplp yerine balanr.

Resim 2.7: Ayna kta praol

28

UYGULAMA UYGULAMA FAALYETlem Basamaklar

FAALYET

Lamine Ba ve K Bodoslama, akrep ve praol ilemlerini yapnz. neriler Tekne plannda belirtilen cins Lamine ba ve k bodoslamalar iin ahaptan uygun llerde malzemeler uygun malzemeleri seiniz. seiniz. Lamine belirleyiniz. malzemelerin boyutlarn Resim verilmediyse bu parann yapm resmini iziniz.

Paralar temel ilem makinelerinde Uygun makineleri seiniz. lsne getiriniz. Malzemelere form vermek iin kalplar hazrlaynz.

Kalplar uygun formda ayarlaynz.

Paralar form kalplaryla gereken sre bekleyiniz.

balayp

Paralarn form kazanma sresini aratrnz.

Masif paralarn yzeylerini temizleyiniz.

Yzey bozukluu iin uygun zmpara kullannz. Yzeyin yapmay engelleyici tozdan arndrldndan emin olunuz. Fra ya da rulo ile yaptrcy srnz.

Yzeylere yaptrcy srnz.

29

kencelere gerekli skma kuvvetini Tutkalladnz paralar ikenceyle skp uyguladnzdan ve paralarn skarken kurumaya braknz. kaymadndan emin olunuz. Paralarn temizliini yapnz.

Paralardaki temizleyiniz.

tutkal

artklarn

Lamine bodoslamalara aoz oluu markalaynz. Lamine bodoslamalarn aoz oluklarn anz. Akrep iin gereken malzemeyi seiniz. Malzemeyi markalaynz. Temel ilem lsnde ileyiniz. projedeki boyutlarnda

Markalamay resme yaptnzdan emin olunuz. Oluklarn llerine aldndan emin olunuz. Resmi dikkatli inceleyiniz.

gre uygun

Doru markalama aleti kullannz.

makinelerinde

kesip, Makinelerde teknolojik kurallara ve i gvenliine uygun alnz. Deliklerin merkezde ve dik olmasn salaynz. Bu ilemin deliklerin ayn eksende olmas iin yapldn unutmaynz. Deliklerin merkezden kamamasna dikkat ediniz. Kullandnz tutkal trnn yaptnz ilem ile uygunluundan emin olunuz.

Balant deliklerini deliniz. Omurga bodoslama akrep balantsn geici olarak yapp bir nceki ilemde deldiiniz deliklerden ayn matkapla omurgaya ve ba bodoslamaya da delikler anz. Birletirme yzeyine yaptrcy srp saplamalarla omurga ve ba bodoslamay akrep ile birletiriniz

30

Praol iin projede belirtilen cins ve Projeyi doru okuduunuzdan emin boyutlara uygun ahap malzemeyi seiniz. olunuz. Paray kesip markalaynz. lsnde alrken kendiniz ve evreniz iin ileyiniz. gvenlii salaynz. Balantda kullanlacak saplama Bireyizi dikkatli kullannz. deliklerini deliniz. Ayn eksenlerden omurga ve k Deliklerin eksenlerden kamamasna bodoslamaya da delikler anz. dikkat ediniz. Birletirme yzeyine yaptrcy srp saplamalarla omurga ve k bodoslamay praol ile birletiriniz.

Birleme yzeylerine uygun tutkal gerektii kadar srnz. Saplamalarda skma kuvvetinin yeterince olutuundan emin olunuz.

31

LME VE DEERLENDRME

LME VE DEERLENDRME

A. OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI) oktan Semeli Sorular 1) Aadaki seeneklerden hangisi laminasyon sistemin omurga yapmna boyutsal adan kazandrd bir avantajdr? A) B) C) D) 2) Lamine bodoslama farkl uzunluktaki masiflerden yaplr. Lamine malzemeler masif malzemelere oranla daha az alr. Laminasyon ile byk boyutlu elemanlarn yapm kolaylamtr. Lamine malzemeler masif malzemelere gre daha salamdr.

Lamine malzemeler iin aadaki seeneklerden hangisi dorudur? A) B) C) D) Laminasyonda ahabn cinsinin bir nemi yoktur. Laminasyonda malzemenin lif ynnn bir nemi yoktur. Bodoslamalar her zaman laminasyon ile yapmak daha avantajldr. Lamine malzemeler masif malzemelere oranla daha az alr

3)

Hangisi omurga ile ba bodoslamay birletirir? A) B) C) D) Akrep Yal kt Kemere Posta

4)

Hangisi omurga ile k bodoslamann birletirilmesinde kullanlan elemandr? A) B) C) D) Dek Aoz Praol Gurcata

5)

Aadakilerden hangisi lamine malzemeler iin istenen bir zellik deildir? A) B) C) D) Emprenye edilebilir olmas Hafif olmas yi bklebilir olmas Reineli olmas

32

Doru-Yanl Test Sorular Bu faaliyet kapsamnda hangi bilgileri kazandnz belirleyebilmeniz iin bir ksm doru, bir ksm yanl cmleler verilmitir. Cmle doru ise bandaki parantezin ierisine D, yanl ise Y harfini koyunuz ( ) 6-Eer retilen ahap lamine eleman kavisli ise katlarn lif ynlerinin paralel olarak uygulanmas zorunluluu vardr. ( ) 7- Lamine edilecek aa malzemenin kurutulmasna gerek yoktur.

( ) 8- Sert odunlu, yaprakl aalar ine yaprakllara gre daha iyi bklme zelliine sahiptir. ( ) 9- Tekne iin praol boyutlarnn bir nemi yoktur.

( ) 10- Akrep ba bodoslamann seyir halinde maruz kalaca zorlanmalara kar dayanmn da artrr.

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevapladnz konularla ilgili konuyu tekrarlaynz. Baarlysanz bir sonraki blme geiniz.

33

B. UYGULAMALI TEST Lamine Ba ve K Bodoslama uygulamalarn yapnz. Bu uygulamay aadaki ltlere gre kontrol ediniz. AIKLAMA: Aada listelenen davranlar kendinizde gzleyemediyseniz HAYIR, gzlediyseniz EVET eklinde karsndaki kutucua ( X ) ile iaretleyiniz. Deer lei Deerlendirme ltleri Evet Hayr Lamine bodoslamalar iin cins ve boyut olarak uygun malzemeyi setiniz mi? Kesicilerin keskinliini kontrol ettiniz mi? Lamine ba ve k bodoslamay oluturacak olan masif paralar markalamay doru yaptnz m? Paralar yaptnz markalamaya gre ilediniz mi? Lamine kalbn uygun formda ayarladnz m? Masif paalar form vermek zere kalba doru baladnz m? Paralarn formunu kontrol ettiniz mi? Form kazanm masif paralar uygun yaptrc ile birletirerek sktnz m? Laminasyondan sonra gerekli temizlii yaptnz m? Her iki yana aozu atnz m? in temizliini kontrol etiniz mi? Akrep iin malzeme seimi yaptnz m? Malzemenizi markaladnz m? Yaptnz markalamay resimle karlatrdnz m? Akrebi yaptnz markalamaya gre ilediniz mi? Balant deliklerini deldiniz mi? Ayn delikleri referans alp omurga ve bodoslama ya da saplama deliklerini deldiniz mi? Birleme yzeyine yaptrcy srp omurga, bodoslama ve akrebi saplamalarla birletirdiniz mi? Praol iin malzeme seimi yaptnz m? Malzemenizi markaladnz m? Yaptnz markalamay resimle karlatrdnz m? Praolu yaptnz markalamaya gre ilediniz mi? Balant deliklerini deldiniz mi? Ayn delikleri referans alp omurga ve bodoslama ya da saplama deliklerini deldiniz mi? Birleme yzeyine yaptrcy srp omurga, bodoslama ve praolu saplamalarla birletirdiniz mi? DEERLENDRME Cevaplarnz kontrol ederek kendinizi deerlendiriniz, HAYIR yantlarnz var ise ilgili konuyu tekrarlaynz. Tamam EVET ise modl deerlendirmeye geiniz. 34

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRMEUYGULAMA: Masif ve Lamine Bodoslama uygulamalarn yapnz. Bu uygulamalr aadaki ltlere gre deerlendiriniz. AIKLAMA: Aada listelenen davranlardan kazandnz davranlar deer leine gre deerlendiriniz. Deerlendirme lei Evet Hayr 1-Faaliyet n Hazrl A.alma ortamn faaliyete hazr duruma getirdiniz mi? B.Kullanlacak ara gereci uygun olarak setiniz mi? C.Kullanacak malzemelerin uygunluunu kontrol ettiniz mi? 2- Gvenlii A.Kesicilerin keskinliini kontrol ettiniz mi? B.alrken uygun el aletlerini kullandnz m? C.Kullanlan ara, gereleri ilem sonunda kaldrdnz m? D. nl giydiniz mi? 3- Masif Bodoslama Yapmak A.Projeyi dikkatlice incelediniz mi? B.Masif ba ve k bodoslamalarn malzeme ve boyutlarn belirlediniz mi? C. Malzemeleri lsnde kestiniz mi? D. Markalama yaptnz m? E. Ba bodoslama iki paral ise yaplacak birletirmeye uygun olarak her iki paray ayr ayr ilediniz mi? F. Ba bodoslamay oluturan iki paray standartlara uygun ekilde birletirdiniz mi? G. K bodoslamay projeye gre ilediniz mi? H. Her iki bodoslamann aoz oluklarn atnz m? I. Masif bodoslamalarn omurga ile birletirilecek aama iin hazr olduklarn kontrol ettiniz mi? 4. Lamine Bodoslama Yapmak A. Yaplacak lamine bodoslamalarn zelliklerini projeden belirlediniz mi? B. Belirlenen cins ve boyutta malzeme setiniz mi? C. Malzemeleri laminasyon iin uygun llerde ilediniz mi? D. Form kalplarn yaplacak bodoslama formuna gre ayarladnz m? E.Malzemeleri form vermek zere kalplara baladnz m? F. Belirlenen sre sonunda malzemelerin uygun form kazanp kazanmadn kontrol ettiniz mi? G. Malzeme yzeylerini laminasyon iin hazrladnz m? H. Uygun yaptrc seimi yapp yzeylere uyguladnz m? I. kence ile skp kurumas iin yeterli sre beklediniz mi? 35

. Lamine bodoslamann temizliini yaptnz m? J. Aoz kanaln atnz m? K. Bodoslamay omurga ile birletirilmek zere hazrladnz m? 5. Akrep yapmak A Projeden malzemeyi belirlediniz mi? B.Belirlenen zelliklere uygun malzemeyi seip lsnde kestiniz mi? C.Kurallarna uygun bir ekilde markalama yapld m? D.Malzemeyi yaptnz markalamaya uygun olarak ilediniz mi? E.Omurga ve ba bodoslama balant deliklerini deldiniz mi? F.Akrebi kullanarak ayn deliklerden omurgaya ve ba bodoslamaya da delik yerlerini izleyip deldiniz mi? G.Omurga ve ba bodoslamay akrep kullanarak, yaptrc ve saplamalarla birletirdiniz mi? 5. Praol yapmak A Projeden malzemeyi belirlediniz mi? B.Belirlenen zelliklere uygun malzemeyi seip lsnde kestiniz mi? C.Doru bir ekilde markalama yaptnz m? D.Malzemeyi yaptnz markalamaya uygun olarak ilediniz mi? E.Omurga ve k bodoslama balant deliklerini deldiniz mi? F.Praolu kullanarak ayn deliklerden omurgaya ve k bodoslamaya da delik yerlerini izleyip deldiniz mi? G.Omurga ve k bodoslamay praol kullanarak, yaptrc ve saplamalarla birletirdiniz mi? H. Gerekli temizlii yaptnz m?

DEERLENDRME Cevaplarnz kontrol ederek kendinizi deerlendiriniz, HAYIR yantlarnz var ise hayr yantlarnzla ilgili renme faaliyetlerini tekrarlaynz. Tamam EVET ise bir sonraki modle gemek zere retmeninizle iletiim kurunuz. Bodoslamalar modl, faaliyetleri ve almalar sonunda kazandnz davranlarn deerlendirilmesi iin retmeniniz size lme arac uygulayacaktr. Bu deerlendirme sonucuna gre bir sonraki modle geebilirsiniz. Bodoslamalar modln bitirme deerlendirmesi iin retmeninizle iletiim kurunuz.

36

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARIRENME FAALYET1 CEVAP ANAHTARI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. B C C C D D D Y Y D

RENME FAALIYETI-2 CEVAP ANAHTARI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. C D A C D D Y D Y D

37

KAYNAKA KAYNAKA AVCIKURT Serkan, Ders Notlar, Bartn, 2006. (Yaymlanmam) ALTIPARMAK Murat, Ders Notlar, Ankara, 2006. (Yaymlanmam) YAZICI Hikmet, ZK Fen Bilimleri Enstits 78978 Nul Yksek Lisans Tezi KAYGIN Blent, ZK Fen Bilimleri Enstits 128551 Nul Doktora Tezi www.denizce.com

38