Akt administracyjny

Maciej OrłowskiNiklas Gatermann

definicja

Akt administracyjny

stanowi władcze jednostronne oświadczenie woli organu wykonującego zadania z zakresu administracji, oparte na przepisach prawa administracyjnego, określające w sposób prawnie wiążący sytuację konkretnie wskazanego adresata w indywidualnie oznaczonej sprawie.

cechy aktu administracyjnego

1) czynność oparta na przepisach prawa administracyjnego

2) władcze oświadczenie woli organu administracji lub organu administrującego prawnie do tego upoważnionego

3) może wywołać skutki nie tylko w sferze prawa administracyjnego

4) wykazuje podwójną konkretność – konkretny adresat i konkretna sprawa

5) wydawany w wyniku przeprowadzonego postępowania

definicja „Verwaltungsakt”

§ 35 Satz 1 VwVfG: „Ein Verwaltungsakt ist jede Verfügung, Entscheidung oder andere hoheitliche Maßnahme, die eine Behörde zur Regelung eines Einzelfalls auf dem Gebiet des öffentlichen Rechts trifft und die auf unmittelbare Rechtswirkung nach außen gerichtet ist.“

„Akt administracyjny jest każdym zezwoleniem, rozstrzygnięciem albo inną formą działania administracji publicznej, który wydaje organ administracyjny dla regulacji pojedynczego przypadku na polu prawa publicznego i jest nakierowany na osiągnięcie bezpośredniego działania prawnego na zewnątrz administracji publicznej.”

wpływ aktu administracyjnego na inne dziedziny prawa

Szczególną uwagę należy zwrócić na wpływ prawa administracyjnego na inne dziedziny prawa przede wszystkim na prawo cywilne. Wydanie aktu administracyjnego może:

- być obojętne dla nawiązania stosunku cywilno – prawnego

-rodzić bezpośrednio stosunki cywilno-prawne np. akt wywłaszczenia, rozgraniczenia nieruchomości

- wpływać pośrednio na ukształtowanie stosunków cywilno prawnych gdy:► stanowi niezbędny warunek zawarcia umowy cywilno-prawnej► tworzy dla obu wskazanych stron obowiązek zawarcia umowy, określając niektóre lub podstawowe warunki przyszłej umowy► tworzy obowiązek zawarcia umowy, ale tylko dla jednej strony, drugiej dając możność jej zawarcia

podział aktów administracyjnych

1. Według adresata- Akty zewnętrzne- Akty wewnętrzne

2. Według treści - Akty konstytutywne - Akty deklaratoryjne

3. wg trybu wydania- Akty wydane na wniosek- Wydane z urzędu

Podział aktów administracyjnych c.d.

4) wg podmiotu- akty kierowane do osób - kierowane do rzeczy

5) wg możliwości decyzji organu wydającego- akty związane- akty uznaniowe

- akty uznaniowe -

uznanie administracyjne stanowi ściśle określoną sferę, w której organ może rozstrzygnąć sprawę w różny sposób przy tym samym stanie faktycznym

konstrukcja przepisów ustanawiających uznanie:- „organ może”,- pojęcia nieostre / niezdefiniowane

- akty uznaniowe -

- uznanie administracyjne nigdy nie oznacza dowolności administracji w decydowaniu

- stosując przepis uznaniowy, organ

- nie może naruszać praw podmiotowych wynikających z innych przepisów czy rozstrzygnięć innych organów państwa

- musi brać każdorazowo pod uwagę cele, dla których ustawa została wydana

- musi „zgromadzić i wszechstronnie zbadać materiał dowodowy i wydawać decyzje o treści przekonującej pod względem prawnym i faktycznym” (wyrok NSA z 19 marca 1981r, SA 234/81)

podział aktów administracyjnych c.d.

inne sposoby podzialu

- wedlug formy i sposobu oglaszania

akty pisemneakty ustne

akty scisle jednostronne akty wymagajace wspoldzialania zainteresowanych

- wg. adresatów

akty indywidualne, akty ogólneakty bez adresata lub tzw. akty rzeczowe

podział aktów administracyjnych c.d.

- wg czasu obowiazywania

akty jednorazoweakty regulujace pewna sytuacje na dluzszy czas

- wg skutków

akty przyznajace dobra lub prawa akty obicazajace akty o tresci miezszanej, akty o podwójnym skutku

Akt administracyjny problematyka zagadnień z orzecznictwa

problematyka zagadnień z orzecznictwa

- wyrażenia nieostre

- dowolność – jak ma postępować sąd administracyjny w przypadku jej wystąpienia? Jak mają się zachować organy – materiał dowodowy, orzeczenie zgodne ze stanem faktycznym.

Problemy:

w ramach tzw. uznania administracyjnego – stanowi ono formę rozstrzygnięcia sprawy w różny sposób przy tym samym stanie faktycznym. Przepisy zawierające uznanie administracyjne formułowane są w różny sposób. Operują np. pojęciem „organ może”, które nie musi obligować go do działania. Ustawodawca może posłużyć się także pojęciami nieostrymi jak np. „interes państwa” czy „względy bezpieczeństwa”.

typy aktów administracyjnych

koncesja państwo zastrzega sobie wyłączność na określoną sferę działalności ze względu na jej znaczenie i użyteczność społeczną.

licencjastanowi stwierdzenie nabycia określonych umiejętności pozwalających na wykonywanie określonej działalności

podsumowanie cech

- zgodność z przepisami prawa materialnego

- wydanie przez właściwy organ

- wydanie w przypisanym trybie

cechy decyzji administracyjnej:

- najbardziej rozpowszechniona i typowa forma aktu administracyjnego (należy ją odróżnić od mianowania, polecenia służbowego czy też rozkazu)

- może nakazywać, zezwalać, zakazywać

- o tym czy dany akt administracyjny jest decyzją przesądza nie nazwa lecz charakter sprawy oraz treść przepisu będącego podstawą działania organu załatwiającego daną sprawę.

niezbędne elementy decyzji administracyjnej

Do niezbędnych elementów decyzji administracyjnej, określonych w art. 107 KPA należą:

- orzeczenie organu wydającego decyzję- data wydania- oznaczenie stron- podstawę prawną wydania decyzji- rozstrzygnięcie sprawy (osnowę)- pouczenie- podpis pracownika, który w imieniu lub z upoważnienia

organu administracyjnego wydał decyzję

wadliwość aktu administracyjnego

akt administracyjny, który nie spełnia warunków określonych przepisami prawa jest aktem wadliwym.

- wadliwość nieistotna / istotna

wadliwość istotna

w przypadku zaistnienia wadliwości istotnej możliwe jest:

a) wznowienie postępowania administracyjnego

b) uchylenie lub zmiana decyzji

c) stwierdzenie nieważności decyzji

wadliwość nieistotna

- o nieistotnej wadliwości można mówić jeżeli warunki powstania aktu administracyjnego zostały naruszone w sposób nieistotny, tzn. w sposób nie mogący mieć wpływu na treść aktu

- usunięcie wady przez uzupełnienie lub sprostowanie

wygaśnięcie

Akt administracyjny obowiązuje i wiąże tak długo aż nie ulegnie istotnej modyfikacji i któryś z elementów decydujących o identyczności skonkretyzowanego tym aktem stosunku prawnego.

Uchylenie aktu administracyjnego

W kontekście uchylenia aktu administracyjnego na drodze zaskarżenia należy wyodrębnić akty nieostateczne i ostateczne.

Jako akt nieostateczny definiuje się akt, w stosunku do którego otwarta jest możliwość wniesienia takiego środka, zgodnie z zasadą dwuinstancyjności postępowania administracyjnego (art. 15 KPA)

Wobec aktu ostatecznego takiej możliwości nie ma.

kazus – szkolne problemyP zwróciła się pismem z dnia 16 września 2009r. do Kuratora Oświaty z prośbą o wyjaśnienie sytuacjijej syna K, ucznia klasy piątej Szkoły Podstawowej w L. P wyjaśniła, iż jej syn posiada kilka kolejnych opinii z poradni pedagogiczno-psychologicznej, w których zawarte są wskazówki dotyczące wymagań edukacyjnych dla dziecka z deficytami (niższy niż przeciętny poziom inteligencji, rozwoju, obniżona pamięć). Do pisma P dołączyła trzy kopie opinii psychologicznych z 2005r., 2008r. i 2009r.

Jej syn K uzyskał ocenę niedostateczną z matematyki. W dniu 26 sierpnia 2009r. K został poddany egzaminowi poprawkowemu z matematyki z całego roku, którego wymagania, zdaniem P, nie zostały w żaden sposób dostosowane do wskazówek poradni. K nie zdał tego egzaminu, a następnie szkoła odmówiła mu uchwałą Rady Pedagogicznej z dnia 28 sierpnia 2009r. promowania warunkowego do klasy szóstej. P uważa, że jej syn został bardzo skrzywdzony wskutek kolejnych błędnych decyzji. Chciałaby, aby jej sprawa została rozpatrzona zgodnie z prawem. W związku z powyższym P zwróciła się do Kuratora Oświaty z zapytaniem o zachowanie procedur przez SP w L.

Pismem z dnia 30 września 2009r. Kurator Oświaty poinformował P, iż jej zarzuty podniesione w piśmie z dnia 16 września 2009r. a dotyczące serii rażących niedopatrzeń ze strony Szkoły Podstawowej zostały wnikliwie zbadane. Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego organ ustalił, że przedstawione przez P dokumenty nie są opiniami poradni psychologiczno-pedagogicznej. Rada Pedagogiczna Szkoły Podstawowej w dniu 28 sierpnia 2009r. podjęła uchwałę bez podania uzasadnienia o niepromowaniu K do klasy szóstej. Według kuratora oświaty uchwała została podjęta zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej. W związku z powyższym Kurator Oświaty stwierdził, iż brak jest podstaw prawnych do uchylenia w/w uchwały Rady Pedagogicznej.

P wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w L. na pismo z dnia 30 września 2009r. nr [...] Kuratora Oświaty informujące P, iż jej zarzuty podniesione w piśmie z dnia 16 września 2009r. a dotyczące serii rażących niedopatrzeń ze strony Szkoły Podstawowej zostały wnikliwie zbadane i nie mogą stanowić podstawy do uchylenia uchwały Rady Pedagogicznej i promowanie jej syna do klasy szóstej.