Eğitim Bilimleri Derslerine Nasıl Çalışalım ?

1-PROGRAM GELİŞTİRME:

Bu dersin kendine ait bir jargonu vardır. Soru çözmeye başlamadan

önce, Program geliştirme alanının terminolojisine hakim olmak

gerekir. Aksi takdirde soruyu anlamakta zorluk çekersiniz.

Program geliştirme dersi felsefi alt yapısı olan teorik bir derstir.

Toplam 12 sorunun sorulduğu bu dersten başarılı olabilmek için

dersin kendine has literatürüne hakim olmak gerekir.

Özellikle soru çözerken öncülde ne anlatılmak istendiği

konusunda adaylar sıkıntılar yaşamaktadır. Bu sorunun önüne

geçebilmek için öğrencilerin bol soru çözerek “program

geliştirmenin” diline hakim olmaya çalışmaları gerekir.

Program geliştirme sorularında öncülü okuduktan sonra

anladıklarımızı kendi cümlelerimizle basitleştirmemiz ve

sonrasında soru çözmemiz yapılan net miktarını arttıracaktır.

Özellikle son yıllarda program geliştirme soruları tablo veya

kavram haritası şeklinde de sorulabilmektedir. Özellikle ünitede

kavramlar arasında bir sistematiğin olduğu konularda kavramlar

arasında ilişki kurmaya yönelik kavram haritaları hazırlamanız

konuyu daha iyi öğrenmenizi sağlamakla birlikte, bu tür sorulara

doğru cevap vermenizi de kolaylaştıracaktır.

Program geliştirmede basit sorulardan başlayarak zor sorulara

doğru ilerlemek önemlidir. Soru bankalarından çalışırken buna

mutlaka dikkat edilmeli veya dersin öğretmeninden soru

bankalarını hangi sırayla çözmeniniz gerektiği konusunda fikir

almanız gerekmektedir.

Üşenme,

Erteleme,

Vazgeçme.

KPSS’YE NASIL ÇALIŞILIR ?

2-ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ:

Bu derse başlamadan önce “Program Geliştirme” dersi iyi kavranmış olmalıdır.

Öğretim yöntem ve teknikleri dersine program geliştirmeden hemen sonra başlanmalıdır. Yani öncelikle

program geliştirme dersi çalışılarak bitirilmeli sonra öğretim yöntem ve teknikleri dersine başlanmalıdır.

Dersin Ağırlığı gittikçe artmaktadır. Bu derste sınıf yönetimi ile birlikte toplam 30 soru çıkmaktadır. Dersin

bir bütünlük içerisinde öğrenilebilmesi için öğretmenin dersin işleyiş sırası takip edilmelidir. Ya (model-

strateji-yöntem-teknik ) sırası takip edilmeli veya tam tersi teknikten başlayarak modellere doğru gidilmelidir.

Dikkat: Bu ders öğretmenlerin sınıf içi uygulamalarına yönelik olduğu için, sorular daha çok sınıf içi

uygulamalara yönelik çıkmaktadır.

Özellikle 2011 sınavında etkinlik-kazanım ilişkisinden 3-4 soruya yer verildi. Bu nedenle ülkemizde yer

verilen öğretim uygulamaları- modelleri-stratejileri- yöntem ve tekniklerine daha fazla önem vererek tüm

konulara hakim olmak gerekir.

Öğretim yöntem ve tekniklerinden sorulan soru sayısının fazla olması nedeniyle yapılacak çalışmalarda bu

derse Öğrenme Psikolojisiyle birlikte daha fazla zaman ayrılmalıdır.

3-ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME:

Ölçme ve değerlendirme dersi hem sözel hem sayısal beceri isteyen bir derstir. Özellikle mantıksal ilişkiler

kurmada becerikli olan öğrencilerin daha çok net yaptığı bu derste yoruma açık noktalar hemen hemen yok

gibidir.

Bu ders için kritik konular temel kavramlar ve geçerlilik- güvenirliliktir. Bu iki konu anlaşıldıktan

sonra ölçme ve değerlendirmede başarı yüksek olur.

Toplam 18 soru çıkan bu derste son kısımda 3-4 tane sayısal işlem gerektiren çoğunlukla tablolardan

oluşan sorular olur. Bu tabloları iyi okumak ve yorumlamak soruyu çözmek için şarttır. Bu tür tablo

sorularını sık sık çözerek daha fazla net yapılabilir.

4-GELİŞİM-ÖĞRENME VE REHBERLİK

Gelişim, öğrenme ve rehberlik alanında başarı, çok soru çözmekle doğru orantılıdır. Çünkü ne kadar

farklı soru tipi görürseniz, diğer soruları yorumlayabilme yetiniz o kadar gelişecektir.

Eğitim bilimleri derslerini çalışmaya başlamadan önce bir program yapmanızı öneririz. Her bir bölüm için

gerekli zaman dilimini ayarlamalısınız. Ve dersleri kesinlikle sırasıyla çalışmalısınız. Örneğin bir gelişim

psikolojisi bölümü bitirmeden asla “öğretim yöntem ve teknikleri” bölümüne geçilmemelidir. Böyle bir hata

hem zaman kaybı olacaktır hem de dersleri anlama noktasında size zorluklar çıkaracaktır.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ALTIN NOTLAR

MOBİL-PC-TABLET İNDİR www.22kasimyayinlari.com

Bu yayının basım, yayım ve satış hakları fotokopion.com ve site sahiplerine aittir. Bütün hakları saklıdır.

Hangi amaçla olursa olsun, yayınların tamamının veya bir bölümünün ilgililerin yazılı izni olmadan kopya

edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi , elektronik, optik, mekanik ya da diğer yollarla basılması, çoğaltılması

ve dağıtılması yasaktır.

No part of this publication may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmittedin any form or

by any means mechanical, electronic, photocopy, magnetic tape or otherwise, withoutpermission in writing

from the fotokopion and owners

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Eğitim ve öğretim etkinliklerinin en önemli öğelerinden birisi de değerlendirmedir. Değerlendirme,

eğitim sisteminin belirlenen hedeflere ulaşmasında önemli bir rol oynamaktadır. Değerlendirmenin temel

amacı sistemin doğru işleyip işlemediğini ortaya koymak ve buna dayanarak sistemdeki eksikliklerin

tamamlanmasını ve yanlışlıkların düzeltilmesini; kısaca sistemin onarılmasını sağlamaktır.

Değerlendirmenin farklı türleri vardır. Bunlar amaca, yapıldığı zamana ve kullanılan ölçüte göre

sınıflandırılabilir (Atılgan, H., Kan, A. ve Doğan, N. 2006). Bu amaçla, öğretim sürecinin başında girdiler,

süreçte öğretim ve öğrenme, sonuçta çıktılar değerlendirilir. Türkçe d ersinde ölçme ve değerlendirme; farklı

amaçlarla, farklı zamanlarda ve farklı ölçme araçları kullanılarak yapılabilir. Öğretmenler eğitim öğretimin

başlangıcında, sürecinde ve çıkışında çeşitli ölçme araçlarını kullanabilir ve öğrencilerin kullanmasını da

sağlayabilir. Öğrencilerin değerlendirme sürecine katılmasıyla da ölçülen özellikle ilgili farklı kaynaklardan

bilgi edinilmiş olur.

Türkçe Dersinde Ölçme ve Değerlendirme

Türkçe dersinin öğretim sürecinde ölçme ve değerlendirme uygulamaları üç boyutta ele alınabilir.

Bunlar öğretimin başında, öğretim sürecinde ve sonunda yapılacak değerlendirmelerdir. Bunlar aşağıda

kısaca açıklanmaya çalışılmıştır.

Öğretim sürecinin başında öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeylerinin veya durumlarının belirlenmesi,

öğretim açısından yararlı olacaktır. Bu amaçla eğitim ve öğretim süreci başında öğrencilerin derse karşı

tutumları, dinleme, konuşma, okuma, yazma dil becerileri ile dil bilgisindeki durumları belirlenebilir.

Öğrencilerin; dinleme, konuşma, okuma, yazma ve dil bilgisi alanlarına ilişkin performansları çeşitli ölçme

araçları kullanılarak ölçülebilir. Bu belirlemeler için tutum ölçekleri, başarı testleri, gözlem formları,

dereceli puanlama anahtarları gibi araçlar kullanılır. Burada yapılacak değerlendirme, öğretim yılı sonunda

öğrencilerin nereden nereye geldiklerini görebilmemiz açısından önem taşımaktadır.

Öğretim sürecinde değerlendirme iki amaçla yapılır. Bunlar; öğretimin değerlendirilmesi ve öğrenme

eksikliklerinin belirlenmesidir. Bu türde bir değerlendirme için izleme amaçlı testler, öğrenci ürün dosyaları,

performans ödevleri vb. araçlar kullanılır. Ayrıca süreç içerisinde öğrenmenin ne ölçüde ve nasıl

gerçekleştiğini belirlemek amacıyla kontrol listeleri, akran değerlendirme formu, öz değerlendirme formu,

gözlem formları vb. kullanılabilir. Öğrenme süreci içinde, öğrencileri daha iyi gözlemlemek,

değerlendirmek açısından yapılan değerlendirme ‘'süreç değerlendirmesi" olarak ifade edilmektedir. Süreç

içerisinde yapılan ölçme ve değerlendirme çalışmalarıyla öğretim sürecine ilişkin geri bildirimler alınır ve

varsa öğrenme eksiklikleri tamamlanır. Ayrıca bu uygulamalar, öğrencilerin daha iyi öğrenmelerine ve ne

öğrendiklerinin farkına varmalarına da yardımcı olmaktadır.

Süreç içerisindeki değerlendirmeye öğretmenin ve öğrencilerin birlikte katılması, herhangi bir durum

hakkında bütüncül bir bakış açısını ve çoklu değerlendirmeyi de beraberinde getirir. Çoklu değerlendirme

yoluyla sağlanan bütüncül bakış ise öğrencinin, öğrenmenin hangi boyutunda eksiklikleri ya da yanlışlıkları

olduğunu belirlemek ve bunları gidermek açısından yararlı, güvenilir ve doğru bilgiler sunacak (Kutlu ve

0888 228 22 22 1 www.22kasimyayinlari.com

22kasim

Ahioğlu, 2005), öğrenme- öğretme sürecinin daha etkin geçmesine katkı sağlayacaktır.

Amaca ve zamana göre yapılan değerlendirmelerden bir diğeri de çıktıların (başarının)

değerlendirilmesidir. Bu değerlendirme de öğrencilerin öğretim süreci sonundaki başarılarının belirlenmesi

amacıyla yapılır. Öğretim sürecinin sonunda yapılan değerlendirmeler ürün odaklı değerlendirmelerdir.

Ürün odaklı değerlendirmelerde genellikle başarı testleri kullanılmaktadır. Türkçe dersinde öğrencilerin bir

döneme veya yıla ait genel başarılarını değerlendirmek için çeşitli soru formatlarının kullanıldığı başarı

testleri kullanılarak ürün amaçlı değerlendirmeler yapılabilir. Ayrıca başarı testleri yanında öğrenci ürün

dosyaları ürün değerlendirme amaçlı olarak kullanılabilir.

Yukarıda da değinilmeye çalışıldığı gibi Türkçe dersinde, hem süreç değerlendirmesi hem de ürün

değerlendirmesi birlikte yapılmalıdır. Süreç değerlendirmesinde; öğrencilerin süreç içerisindeki

performanslarındaki gelişimleri izlenir. Ürün değerlendirmesinde ise programda belirlenen kazanımların

öğrenciler tarafından ne ölçüde kazanıldığı, öğrencilerin neler öğrendikleri ölçülür.

Türkçe dersinde uygulanan sistem, çoklu bir değerlendirme sistemidir. Değerlendirme sürecine öğretmen

ve öğrenci birlikte katılmaktadır. Değerlendirme sürecinde öğrenci başarısının değerlendirilmesinde birkaç

yöntemin bir arada kullanılması da yararlı olacaktır. Burada öğretmen birden fazla araçla öğrenci başarısı

hakkında daha gerçekçi değerlendirmeler yapacaktır.

kurumlarca hazırlanan araçlarla bilgi elde edilir. Öğrencilerin belirlenen hedefe ulaşıp ulaşmadığının yanı

sıra öğrenmenin ne düzeyde gerçekleştiğinin belirlenmesi de önemlidir. Ölçme ve değerlendirme yoluyla

elde edilen bilgiler sadece öğrenenin kazanımlarını yansıtmakla kalmaz, aynı zamanda öğretimin verimliliği

hakkında da bilgi verir. Böylece öğretimin aksayan ve eksik yönlerini tespit etme olanağı elde edilir.

Eğitimin aksayan ve eksik yönlerinin belirlenmesi ise geleceğe yönelik hedeflerin belirlenmesi, öğretimin

geliştirilmesi için düzenlemelerin yapılabilmesi ve önlemlerin alınabilmesi açısından önemlidir (Tekin,

1991).

0888 228 22 22 2 www.22kasimyayinlari.com

22kasim

DEĞERLENDİRME ARAÇ VE YÖNTEMLERİ

Türkçe dersinde yapılacak ölçme ve değerlendirme çalışmaları; öğrenci başarılarını belirlemek, öğrenme

eksikliklerini tamamlamak amacıyla kullanılacaktır. Aşağıda Türkçe programı kazanımlarının

değerlendirilmesinde öğretmen ve öğrenciler tarafından kullanılabilen bazı ölçme araçları ve yöntemleri

hakkında kısa bilgiler ile form örnekleri verilmiştir:

1. Kısa Cevaplı Maddeler

Öğrencilerin bir konuya ilişkin salt bilgi basamağındaki bilgilerini ölçmek amacıyla kullanılır.

Öğrencilere "Kim?", "Ne?", "Ne zaman?" "Neler?" gibi sorular bu amaçla sorularak cevaplar istenebilir. Bu

cevaplar cümle tamamlama, tanımlama, kısa açıklamalar ya da tablo / grafik ile açıklamalar şeklinde

olabilir. Kısa cevaplı maddeleri puanlamak kolaydır. Ancak, daha karmaşık konuları bu maddelerle ölçmek

mümkün değildir. Bu madde türünde sorular çok dikkatli bir şekilde hazırlanmalıdır. Bir sorunun doğrudan

yöneltilmesi cümle tamamlamadan daha etkili olacaktır. Bu maddeler için standart bir puanlama anahtarı

oluşturulmalıdır. Değerlendirmeler sırasında esnek olunmalıdır. Puanlama anahtarı hazırlanırken özerinde

fazla durulmamış cevaplarla karşılaşılabilir.

Kısa cevaplı sorular iki türlüdür. Birisi soru cümlesi, diğeri eksiltili cümle türündedir.

Kısa cevaplı sorular hazırlanırken aşağıdaki esaslara dikkat edilmelidir:

*Sorunun ifadesi belirsiz olmamalıdır.

* Her soru, ölçülmesi planlanan bir kazanımı yoklamalıdır.

* Sorunun cevabı kesin olmalıdır.

*Sınavdaki sorular başka sorulara ipucu olmamalıdır.

*Soru cümlesi, cevaplayıcının tanıdığı bir kaynaktan aynen alınmamalıdır.

* Bir sorunun ifadesinde, sorunun cevabının bulunmasında işe yarayacak ipuçları verilmemelidir.

2. Çoktan Seçmeli Maddeler

Çoktan seçmeli maddeler, bir soru kökü ve bunu izleyen bir seri olası cevaplardan oluşur. Bu çeşit bir

soruyu cevaplandıracak bir öğrenci, verilen açıklama ve soru köküne göre en uygun veya doğru cevabı

seçer. Soru kök, genellikle soru şeklinde ifade edilir. Çoktan seçmeli testler, maddelerin birleşmesinden

oluşur. Madde, bir testin puanlanabilen en küçük birimidir.

Çoktan seçmeli testler, eğitim ve psikolojide çok sık kullanılan ölçme araçlarındandır; çünkü çoktan

seçmeli testlerin birçok avantajı vardır. Bu avantajlardan en önemlisi, az zamanda güvenirliği ve kapsam

geçerliği yüksek testler hazırlanabilmesidir. Ayrıca bilgiyi hatırlama düzeyinin yanı sıra daha karmaşık olan

düzeylere kadar, hedef davranışların ölçülmesinde oldukça büyük bir beceriye sahiptir. Çoktan seçmeli

testlerin bir diğer avantajı ise büyük gruplara rahatlıkla uygulanabilmesidir. Bu testler aynı anda derse ilişkin

0888 228 22 22 3 www.22kasimyayinlari.com

22kasim

farklı konuların ölçümünü sağlar. Nesnel ve güvenilir puanlama sağlar. Puan dağılımı değerlendiren kişi

tarafından değil, testle belirlenir.

Çoktan seçmeli test soruları hazırlanırken aşağıdaki esaslara dikkat edilmelidir:

*Sorular sınav kapsamına uygun olmalıdır.

*Kıyıda köşede kalmış bilgilerden kaçınılmalıdır.

* Cevapları kitaplarda bire bir yer almayan sorular sorulmalıdır.

* Her bir soru öğrencilerin öğrenmeleri açısından önemli bilgi ve becerileri yoklamalıdır.

*Çok ayrıntılı veya çok kapsamlı bilgileri içerensorulardan kaçınılmalıdır.

*Her bir soru bir tek kazanıma yönelik olmalıdır.

* Öğrencinin sorunun cevabının başka bir sorudan bulması engellenmelidir.

*Cevabı kişiye göre değişen sorulardan kaçınılmalıdır.

*Tamamlatma yerine soru formatı kullanılmalıdır.

*Dil bilgisi - yazım kurallarına uyulmalıdır.

*Mümkün olan en kısa anlatım kullanılmalıdır.

*Ana fikir seçeneklerde değil, madde kökünde verilmelidir.

*Olumsuz ifadelerden kaçınılmalıdır.

*Tek bir doğru seçenek olmalıdır.

*Doğru cevaplar seçeneklere eşit dağıtılmalıdır.

* Seçeneklerin mantıksal veya sayısal sıralanmasına dikkat edilmelidir.

*Seçeneklerin uzunlukları eşit olmalıdır.

*Seçeneklerde "hiçbiri", "hepsi" ifadeleri kullanılmamalıdır.

*Doğru cevaba ipucu verilmemelidir.

3. Eşleştirme Maddeleri

Eşleştirme maddeleri bir sütundaki soruların diğer sütundaki cevaplarla, bir kavramın ilişkili olduğu diğer

kavram ya da kavramlarla vb. eşleştirilmesi ile yapılandırılır. Bu madde türlerinin hazırlanması oldukça

kolaydır. Öğrencinin okumak için harcayacağı zamanı azaltır. Etkili ve nesnel bir puanlamaya imkân sağlar.

Benzer seçeneklerin iki ya da daha fazla maddede kullanılabileceği durumlarda tercih edilmektedir.

Kavramların, prensiplerin öğrenciler tarafından anlaşılıp anlaşılamadığının ölçülmesinde etkilidir. Genellikle

eşit olmayan sayıda madde ve seçenek oluşturulmalıdır. Aksi takdirde öğrenciler tahmin etme eğilimi

göstermekte ve tüm maddelerle seçenekleri birbirleriyle eşleştirmeye çalışmaktadırlar.

Eşleştirme maddeleri "Kim?, Ne?, Nerede?" gibi soruların cevabını oluşturan olgusal bilgilerin

ölçülmesinde daha kullanışlıdır. Eşleştirmek sorular hazırlanırken aşağıdaki esaslara dikkat edilmelidir:

*Bir eşleme takımında verilen seçeneklerle eşleştirilmesi istenilenler eşit sayıda olmamalıdır.

*Cevap listesi, bir kelime listesi ise alfabetik; rakam, sayı, tarihten oluşuyorsa büyüklük sırasına göre

düzenlenmelidir.

0888 228 22 22 4 www.22kasimyayinlari.com

22kasim