Alast Thực Tập Giải Phẫu Bệnh.pdf

8/18/2019 Alast Thực Tập Giải Phẫu Bệnh.pdf

1/138


2/138

Chuû nhieäm boä moân :

Giaûng vieân :

Gs.Ts.Bs.

Ts.Bs.

Ths.Bs.

Ths.Bs.Ths.Bs.

CN.

CN.

NGUYEÃN SAØO TRUNG

AÂU NGUYEÄT DIEÄU

BUØI THÒ HOÀNG KHANG

HUYØNH NGOÏC LINHNGUYEÃN ÑÌNH TUAÁN

LEÂ THÒ THANH HUYEÀN

TRIEÄU THÒ XUAÂN THU


3/138

LÒCH GIAÛNG THÖÏC TAÄP GIAÛI PHAÃU BEÄNH Y2008ANAÊM HOÏC 2010 – 2011

*******

BAØI NGAØY BAØI THÖÏC TAÄP

1 05/04/11 - C1 - A07/04/11 - C1 - B

1. Noát Tophi beänh Guùt 2. Haïch nhieãm carbon3. Chuyeån saûn gai coå töû cung (CTC) 4. Nghòch saûn – carcinoâm taïi choã CTC

2 14/04/11 - C1 - A15/04/11 - C1 - B

5. Vieâm ruoät thöøa caáp 6. Vieâm loeùt da maõn tính7. Vieâm lao haïch

3 19/04/11 - C1 - A21/04/11 - C1 - B

8. Seïo loài 9. Taêng saûn cuïc tuyeán giaùp10. Taêng saûn tuyeán tieàn lieät

4 26/04/11 - C1 - A28/04/11 - C1 - B

11. Nevi noäi bì 12. U nhuù da13. U môõ 14. U laønh maïch maùu daïng hang ôû gan

5 05/05/11 - C1 - A

06/05/11 - C1 - B

15. Carcinoâm teá baøo gai cuûa da 16. Carcinoâm teá baøo gai di caên haïch

17. Carcinoâm teá baøo ñaùy cuûa da 18. Carcinoâm TB gai khoâng söøng hoùa CTC6 10/05/11 - C1 - A

12/05/11 - C1 - B19. U tuyeán oáng ruoät giaø (RG) 20. Carcinoâm tuyeán RG21. Carcinoâm tuyeán RGø di caên haïch 22. Carcinoâm tuyeán RG di caên gan23. Carcinoâm tuyeán RG di caên phoåi

7 17/05/11 - C1 - A19/05/11 - C1 - B

OÂn laàn 1

8 17/05/11 – C2 - A19/05/11 – C2 - B

24. Xô gan 25. Carcinoâm teá baøo gan26. Carcinoâm tuyeán daï daøy maët nhaãn 27. Carcinoâm tuyeán maët nhaãn di caên haïch

9 24/05/11 - C1 - A26/05/11 - C1 - B

28. Carcinoâm TB gai ôû phoåi 29. Carcinoâm tieåu pheá quaûn pheá nang30. Carcinoâm tuyeán giaùp daïng nhuù 31. Carcinoâm teá baøo saùng cuûa thaän

10 24/05/11 - C2 - A26/05/11 - C2 - B

32. Sarcoâm sôïi 33. Sarcoâm cô trôn di caên gan34. Sarcoâm xöông

11 31/05/11 – C1 - A02/06/11 – C1 - B

35. U laønh sôïi – tuyeán vuù 36. Bieán ñoåi sôïi boïc tuyeán vuù37. Carcinoâm oáng tuyeán vuù xaâm nhaäp

12 31/05/11 – C2 - A02/06/11 – C2 - B

38. U cô trôn laønh tính thaân töû cung 39. U quaùi tröôûng thaønh buoàng tröùng40. Nhau nöôùc toaøn phaàn

13 07/06/11 - C1 - A09/06/11 - C1 - B

41. Haïch taêng saûn nang 42. Haïch taêng saûn xoang43. Limphoâm nguyeân baøo mieãn dòch 44. Limphoâm Hodgkin

14 07/06/11 - C2 - A09/06/11 - C2 - B

Toång oân

Thôøi gian thöïc taäp: C1: 13g30-15g C2: 15g-16g30

THI THÖÏC TAÄP GPB ngaøy 16/06/2011 luùc 14g


4/138

LÒCH GIAÛNG THÖÏC TAÄP GIAÛI PHAÃU BEÄNH Y2008BNAÊM HOÏC 2010 – 2011

*******

BAØI NGAØY BAØI THÖÏC TAÄP

1 09/05/11 - S1 - A10/05/11 - S1 - B

1. Noát Tophi beänh Guùt 2. Haïch nhieãm carbon3. Chuyeån saûn gai coå töû cung (CTC) 4. Nghòch saûn – carcinoâm taïi choã CTC

2 11/05/11 - S1 - A12/05/11 - S1 - B

5. Vieâm ruoät thöøa caáp 6. Vieâm loeùt da maõn tính7. Vieâm lao haïch

3 16/05/11 - S1 - A17/05/11 - S1 - B

8. Seïo loài 9. Taêng saûn cuïc tuyeán giaùp10. Taêng saûn tuyeán tieàn lieät

4 18/05/11 - S1 - A19/05/11 - S1 - B

11. Nevi noäi bì 12. U nhuù da13. U môõ 14. U laønh maïch maùu daïng hang ôû gan

5 23/05/11 - S1 - A

24/05/11 - S1 - B

15. Carcinoâm teá baøo gai cuûa da 16. Carcinoâm teá baøo gai di caên haïch

17. Carcinoâm teá baøo ñaùy cuûa da 18. Carcinoâm TB gai khoâng söøng hoùa CTC6 25/05/11 - S1 - A

26/05/11 - S1 - B19. U tuyeán oáng ruoät giaø (RG) 20. Carcinoâm tuyeán RG21. Carcinoâm tuyeán RGø di caên haïch 22. Carcinoâm tuyeán RG di caên gan23. Carcinoâm tuyeán RG di caên phoåi

7 30/05/11 - S1 - A31/05/11 - S1 - B

OÂn laàn 1

8 30/05/11 - S2 - A31/05/11 - S2 - B

24. Xô gan 25. Carcinoâm teá baøo gan26. Carcinoâm tuyeán daï daøy maët nhaãn 27. Carcinoâm tuyeán maët nhaãn di caên haïch

9 01/06/11 - S1 - A02/06/11 - S1 - B

28. Carcinoâm TB gai ôû phoåi 29. Carcinoâm tieåu pheá quaûn pheá nang30. Carcinoâm tuyeán giaùp daïng nhuù 31. Carcinoâm teá baøo saùng cuûa thaän

10 01/06/11 - S2 - A02/06/11 - S2 - B

32. Sarcoâm sôïi 33. Sarcoâm cô trôn di caên gan34. Sarcoâm xöông

11 06/06/11 - S1 - A07/06/11 - S1 - B

35. U laønh sôïi – tuyeán vuù 36. Bieán ñoåi sôïi boïc tuyeán vuù37. Carcinoâm oáng tuyeán vuù xaâm nhaäp

12 06/06/11 - S2 - A07/06/11 - S2 - B

38. U cô trôn laønh tính thaân töû cung 39. U quaùi tröôûntg thaønh buoàng tröùng40. Nhau nöôùc toaøn phaàn

13 08/06/11 - S1 - A09/06/11 - S1 - B

41. Haïch taêng saûn nang 42. Haïch taêng saûn xoang43. Limphoâm nguyeân baøo mieãn dòch 44. Limphoâm Hodgkin

14 08/06/11 - S2 - A09/06/11 - S2 - B

Toång oân

Thôøi gian thöïc taäp: S1: 07g30- 09g S2: 09g-10g30

THI THÖÏC TAÄP GPB ngaøy 17/06/2011 luùc 14g


5/138

LÔØI NOI Ñ ÀU

Taäp baøi giaûng - Atlas thöïc taäpGiaûi phaãu beänh ñöôïc soaïn ra nhaèm giuùp hoïcvieân coù theå naém baét ñöôïc caùc muïc tieâu thöïc taäptröôùc khi vaøo lôùp, nhôø vaäy coù theå taän duïng toái ñathôøi gian ít oûi cuûa moãi buoåi thöïc taäp 2 tieát chovieäc tìm kieám vaø quan saùt caùc muïc tieâu naøy treân

tieâu baûn. Cuoái taäp saùch naøy laø danh saùch toångkeát caùc muïc tieâu thöïc taäp, cuõng laø ñaùp aùn cho 4daïng caâu hoûi cuûa kyø thi thöïc taäp keát thuùc khoùa

hoïc: Teá baøo gì?, Caáu truùc gì?, Hieän töôïng gì?,

Chaát gì?. Caùc hình aûnh ñaïi theå trong taäp saùch ñaõñöôïc choïn loïc ñeå cho thaáy nhöõng tính chaáttöông ñoái ñaëc tröng cuûa toån thöông, hoïc vieâncaàn ghi nhôù ñeå traû lôøi cho daïng caâu hoûi thöùnaêm, Hình aûnh beänh lyù gì?.


6/138

MUÏC LUÏC

******1. Noát Tophi beänh Guùt

2. Haïch nhieãm carbon

3. Chuyeån saûn gai coå töû cung (CTC)4. Nghòch saûn naëng– carcinoâm taïi choã CTC

5. Vieâm ruoät thöøa caáp

6. Vieâm loeùt da maõn tính

7. Vieâm lao haïch

8. Seïo loài

9. Taêng saûn cuïc tuyeán giaùp

10. Taêng saûn tuyeán tieàn lieät

11. Neâvi noäi bì

12. U nhuù da

13. U môõ

14. U laønh maïch maùu daïng hang ôû gan

15. Carcinoâm teá baøo gai cuûa da

16. Carcinoâm teá baøo gai di caên haïch

17. Carcinoâm teá baøo ñaùy cuûa da

18. Carcinoâm teá baøo gai khoâng söøng hoùa CTC

19. U tuyeán oáng ruoät giaø (RG)

20. Carcinoâm tuyeán RG

21. Carcinoâm tuyeán RGø di caên haïch

22. Carcinoâm tuyeán RG di caên gan

23. Carcinoâm tuyeán RG di caên phoåi

24. Xô gan25. Carcinoâm teá baøo gan

26. Carcinoâm tuyeán daï daøy maët nhaãn

27. Carcinoâm tuyeán maët nhaãn di caên haïch

28. Carcinoâm TB gai ôû phoåi

29. Carcinoâm tieåu pheá quaûn pheá nang

30. Carcinoâm tuyeán giaùp daïng nhuù

31. Carcinoâm teá baøo saùng cuûa thaän

32. Sarcoâm sôïi

33. Sarcoâm cô trôn di caên gan

34. Sarcoâm xöông35. U laønh sôïi – tuyeán vuù

36. Bieán ñoåi sôïi boïc tuyeán vuù

37. Carcinoâm oáng tuyeán vuù xaâm nhaäp

38. U cô trôn laønh tính thaân töû cung

39. U quaùi tröôûng thaønh buoàng tröùng

40. Nhau nöôùc toaøn phaàn

41. Haïch taêng saûn nang

42. Haïch tang saûn xoang

43. Limphoâm nguyeân baøo mieãn dòch

44. Limphoâm HodgkinDanh saùch caùc muïc tieâu thöïc taäp Giaûi phaãu beänh

1

4

710

13

17

20

23

25

29

31

34

36

38

41

44

47

49

51

54

57

60

63

6770

73

76

79

82

85

88

91

93

9699

102

106

109

112

116

118

120

122

125128


7/138

1

NOÁT TOPHI BEÄNH GUÙTLaø 1 toån thöông ñaëc tröng cuûa beänh guùt, coù daïng noát-cuïc, thöôøng xuaát hieän quanh caùc

khôùp nhoû cuûa baøn tay vaø baøn chaân. Noát tophi ñöôïc hình thaønh do söï laéng ñoïng ngoaïi baøo cuûacaùc tinh theå uraùt trong moâ meàm quanh khôùp, kích thích maïnh phaûn öùng vieâm maõn tính vaø hoùasôïi. Noát tophi naèm noâng coù theå loeùt ra da vaø ræ dòch.

Ñaïi theå: Noát tophi coù daïng noát-cuïc, xuaát hieän quanh caùc khôùp nhoû cuûa ngoùn tay vaø baøntay (hình 1)

Hình 1: Noát tophi quanh caùc khôùp ngoùn tay

Vi theå:

Muïc tieâu caàn tìm:

1. Caùc ñaùm tinh theå uraùt laéng ñoïng ngoaïi baøo2. Caùc teá baøo cuûa phaûn öùng vieâm maõn tính xung quanh ñaùm uraùt: Ñaïi thöïc baøo,

limphoâ baøo, ñaïi baøo aên dò vaät3. Phaûn öùng hoùa sôïi: nguyeân baøo sôïi, sôïi collagen

Quan saùt tieâu baûn vôùi vaät kính (VK) 4, noát tophi goàm caùc ñaùm tinh theå uraùt to nhoû khoângñeàu, maàu xaùm- tím nhaït, ñöôïc bao quanh bôûi moâ sôïi coù thaám nhaäp caùc teá baøo vieâm maõn tính(hình 2).

Vôùi VK 10 vaø VK 40, ta thaáy ñaùm uraùt ñöôïc vieàn bôûi caùc ñaïi thöïc baøo vaø ñaïi baøo aên dòvaät. Ñaïi thöïc baøo coù hình ña dieän, nhieàu baøo töông, nhaân baàu duïc naèm leäch qua 1 beân. Ñaïi baøoaên dò vaät coù kích thöôùc raát lôùn, chöùa nhieàu nhaân hình baàu duïc, raûi ñeàu trong baøo töông. Giöõa caùcñaùm uraùt laø moâ sôïi taêng sinh, goàm caùc nguyeân baøo sôïi laø nhöõng teá baøo hình thoi coù nhaân hìnhbaàu duïc hoaëc hình thoi vaø ít baøo töông; phaân boá giöõa caùc sôïi collagen maàu hoàng (hình 3).

Tìm caùc tieåu tónh maïch trong moâ sôïi ñeå thaáy caùc limphoâ baøo thaám nhaäp töø trong loøngmaïch vaøo moâ xung quanh (hình 4).


8/138

2

Hình 2 : 1- Caùc ñaùm tinh theå uraùt laéng ñoïng ngoaïi baøo; 2- Moâ sôïi coù thaám nhaäp teábaøo vieâm maõn tính.

Hình 3 : 1- Ñaùm tinh theå uraùt; 2- Ñaïi thöïc baøo; 3-. Ñaïi baøo aên dò vaät; 4- Nguyeân baøo sôïi;

5- Sôïi collagen; 6- Tieåu tónh maïch.


9/138

3

Hình 4 : 1- Uraùt; 2- Ñaïi baøo aên dò vaät; 3 -Nguyeân baøo sôïi ; 4- Sôïi collagen;5- Tieåu tónh maïch; 6- Limphoâ baøo.


10/138

4

HAÏCH NHIEÃM CARBONLaø haäu quaû cuûa tình traïng hít phaûi buïi than, thuôøng gaëp ôû cö daân caùc thaønh phoá coù tình

traïng oâ nhieãm khoâng khí naëng, ngöôøi nghieän thuoác laù. Buïi than loït ñeán pheá nang seõ ñöôïc ñaïithöïc baøo pheá nang “aên”; caùc ñaïi thöïc baøo öù ñaày buïi than di chuyeån ngöôïc leân tieåu pheá quaûn hoâhaáp, xuyeân thaønh vaø chui vaøo maïch baïch huyeát ñeå ñeán caùc haïch quanh pheá quaûn vaø haïch roán

phoåi.

Ñaïi theå :

Moät haïch nhieãm carbon ôû roán phoåi coù maàu ñen nhö haéc ín (hình 1)

Hình 1: Haïch nhieãm carbon ôû roán phoåi xeû ñoâi cho thaáy maët caét maàu ñen nhö haéc ín.

Vi theå:


1. Ñaïi thöïc baøo öù ñoïng carbon, taäp trung trong caùc xoang baïch huyeát cuûa haïch(xoang döôùi voû, xoang quanh nang, xoang tuûy).

2. Nang limphoâ thöù caáp trong vuøng voû haïch.

Löu yù: Hoïc vieân caàn oân laïi caáu taïo moâ hoïc cuûa haïch limphoâ.

Vôùi VK 4, quan saùt caùc thaønh phaàn caáu taïo moâ hoïc bình thöôøng cuûa haïch nhö voû baosôïi, vaùch ngaên sôïi vaøo vuøng voû, vuøng voû vôùi caùc nang limphoâ thöù caáp, vuøng caän voû, vuøng tuûy,caùc xoang baïch huyeát döôùi voû, xoang quanh nang vaø xoang tuûy (hình 2).


11/138

5

Hình 2 : 1- Voû bao sôïi; 2- Xoang döôùi voû; 3- Xoang quanh nang ; 4- Nang limphoâ thöù caáp.

Vôùi VK 10, quan saùt trong xoang döôùi voû vaø xoang quang nang thaáy coù chöùa raát nhieàuñaïi thöïc baøo öù ñoïng carbon (hình 3) .

Hình 3 : 1. Voû bao sôïi; 2. Caùc ñaïi thöïc baøo öù ñoïng carbon.


12/138

6

Quan saùt vôùi VK 40, ñaïi thöïc baøo öù ñoïng carbon laø nhöõng teá baøo lôùn, nhaân hình baàu duïchoaëc hình khía loõm nhö quaû thaän, naèm leänh beân, baøo töông nhieàu maàu hoàng nhaït, coù chöùa caùchaït buïi than nhoû maàu naâu ñen (hình 4).

Hình 4 : 1. Ñaïi thöïc baøo öù ñoïng caùc haït buïi than trong baøo töông; 2. Limphoâ baøo


13/138

7

CHUYEÅN SAÛN GAI COÅ TÖÛ CUNGCoå töû cung (CTC) goàm coå ngoaøi ñöôïc bao phuû bôûi bieåu moâ laùt taàng khoâng söøng hoùa, vaø

coå trong bôûi bieåu moâ truï ñôn tieát nhaày. Nôi noái tieáp giöõa bieåu moâ coå ngoaøi vaø coå trong ñöôïc goïilaø ñöôøng tieáp hôïp gai–truï, naèm ngay loã ngoaøi CTC ôû treû gaùi chöa daäy thì. ÔÛ phuï nöõ trong ñoä tuoåihoaït ñoäng sinh duïc, söï phaùt trieån cuûa CTC laøm bieåu moâ tuyeán coå trong loän ra ngoaøi, taïo ra vuøng

loä tuyeán CTC, ñaåy ñöôøng tieáp hôïp gai - truï ra xa khoûi loã ngoaøi CTC. Ñeå thích nghi vôùi moâi tröôøngmôùi coù tính axít trong aâm ñaïo, bieåu moâ truï ñôn trong vuøng loä tuyeán seõ chuyeån saûn gai thaønh bieåumoâ laùt taàng nhôø hoaït ñoäng taêng saûn cuûa caùc teá baøo döï tröõ; keát cuïc taùi taïo 1 ñöôøng tieáp hôïp gai-truï môùi veà ñuùng vò trí ban ñaàu; vuøng chuyeån saûn gai coøn ñöôïc goïi laø vuøng chuyeån daïng (hình 1).

Hình 1: A- CTC ôû treû gaùi chöa coù vuøng loä tuyeán; B- Söï hình thaønh vuøng loä tuyeán laøm ñöôøng tieáp

hôïp gai-truï bò ñaåy xa khoûi loã ngoaøi CTC; C- Hoaït ñoäng chuyeån saûn gai keát cuïc ñaõ taùi taïo ra 1ñöôøng tieáp hôïp gai-truï môùi (ñöôøng chaám chaám maàu xanh) tieán gaàn ñeán loã ngoaøi CTC.


14/138

8

Ñaïi theå:

Vuøng loä tuyeán coå trong CTC coù maàu ñoû töôi, chöùa nhöõng vuøng chuyeån saûn gai maàuhoàng lôït töông töï bieåu moâ coå ngoaøi CTC (Hình 1 C).

Vi theå:


1. Bieåu moâ truï ñôn cuûa vuøng loä tuyeán coå trong CTC.2. Bieåu moâ chuyeån saûn gai.

Löu yù: Hoïc vieân caàn oân laïi caáu taïo moâ hoïc cuûa coå töû cung.

Quan saùt tieâu baûn vôùi VK 4 vaø VK 10, bieåu moâ truï ñôn bình thöôøng cuûa coå trong CTC ôûvuøng loä tuyeán laø 1 lôùp teá baøo hình truï coù nhaân leäch veà cöïc ñaùy, baøo töông cöïc ñænh chöùa ñaàychaát nhaày; bieåu moâ naøy gaáp neáp saâu xuoáng döôùi moâ ñeäm taïo ra caùc tuyeán coå trong CTC; giöõalôùp teá baøo truï vaø maøng ñaùy coù caùc teá baøo döï tröõ phaân boá raûi raùc (hình 2).

Vôùi VK 40, quan saùt doïc theo lôùp bieåu moâ truï ñôn beà maët, ta thaáy hieän töôïng chuyeån saûngai baét ñaàu vôùi söï taêng saûn caùc teá baøo döï tröõ, taïo thaønh 1 lôùp teá baøo lieân tuïc (töông öùng vôùi lôùpñaùy cuûa bieåu moâ laùt taàng) naèm beân döôùi lôùp teá baøo truï ñôn, hình thaønh 1 bieåu moâ chuyeån saûngoàm 2 lôùp teá baøo (hình 3).

Caùc teá baøo cuûa lôùp ñaùy laïi tieáp tuïc taêng saûn, taïo thaønh caùc lôùp môùi töông öùng vôùi caùc lôùptrung gian cuûa bieåu moâ laùt taàng, hình thaønh 1 bieåu moâ chuyeån saûn goàm nhieàu lôùp teá baøo gai (teábaøo ña dieän, baøo töông nhieàu vaø aùi toan); lôùp teá baøo truï ñôn bò ñaåy leân treân cuøng. Khi caùc teá baøotruï naøy bong troùc, seõ ñeå laïi moät bieåu moâ laùt taàng gioáng bieåu moâ coå ngoaøi CTC; quaù trình chuyeånsaûn gai töø bieåu moâ truï ñôn tieát nhaày thaønh bieåu moâ laùt taàng ñaõ hoaøn taát (hình 4).

Hình 2 : 1- Lôùp teá baøo truï ñôn tieát nhaày; 2- Teá baøo döï tröõ naèm raûi raùc; 3- Moâ ñeäm.


15/138

9

Hình 3 : 1- Teá baøo döï tröõ taêng saûn thaønh 1 lôùp lieân tuïc; 2- Tuyeán coå trong CTC.

Hình 4 : 1- Teá baøo truï ñôn bò ñaåy leân beà maët; 2- Teá baøo truï ñôn ñaõ bong troùc;3- Caùc lôùp teá baøo gai; 4- Maøng ñaùy; 5- Moâ ñeäm.


16/138

10

NGHÒCH SAÛN NAËNG – CARCINOÂM TAÏI CHOÃ COÅ TÖÛ CUNG (CIN 3)Toån thöông nghòch saûn vaø carcinoâm CTC thöôøng xuaát phaùt töø vuøng chuyeån daïng laø do

hoaït ñoäng taêng saûn vaø chuyeån saûn taïi ñaây khieán noù deã bò taùc ñoäng bôûi caùc taùc nhaân sinh u (HPVñöôïc xem laø nhaân toá chính). Nghòch saûn laø tình traïng roái loaïn taêng sinh teá baøo, bieåu thò bôûi söï roáiloaïn ñònh höôùng saép xeáp cuûa caùc teá baøo, thay ñoåi kích thöôùc - hình daïng cuûa teá baøo vaø nhaân,

baát thöôøng veà vò trí cuûa phaân baøo. Ñoái vôùi bieåu moâ laùt taàng, tuøy theo caùc bieán ñoåi noùi treân coøngiôùi haïn ôû 1/3 döôùi,1/3 giöõa hoaëc ñaõ leân tôùi 1/3 treân cuûa chieàu daøy bieåu moâ, phaân bieät ra 3 möùcñoä nghòch saûn: nheï, vöøa vaø naëng; khi toaøn boä chieàu daøy bieåu moâ keå caû lôùp beà maët cuõng bò bieánñoåi thì toån thöông ñöôïc goïi laø carcinoâm taïi choã. Nghòch saûn ñöôïc xem laø toån thöông tieàn ung thövì nghòch saûn naëng coù theå chuyeån thaønh ung thö. ÔÛ CTC, nghòch saûn naëng vaø carcinoâm taïi choãCTC ñöôïc xeáp chung vaøo toån thöông taân sinh trong bieåu moâ möùc ñoä 3 (CIN 3) vaø ñöôïc xöû trígioáng nhau (caét boû baèng voøng ñieän, khoeùt choùp).

Ñaïi theå: Hình aûnh ñaïi theå cuûa CTC coù chöùa CIN 3 coù theå cuõng gioáng nhö moät coå töûcung bò loä tuyeán chuyeån saûn gai thoâng thöôøng; ñeå phaùt hieän sôùm, caàn tieán haønh taàm soaùt ñònhkyø baèng pheát moûng Papanicolaou (hình 1).

Hình 1: Hình aûnh coå töû cung chöùa CIN 3 khoâng khaùc vieâm loä tuyeán chuyeån saûn gai.

Vi theå:


1. Bieåu moâ laùt taàng cuûa coå ngoaøi coå töû cung : lôùp ñaùy, caùc lôùp trung gian, lôùp beà maët2. Toån thöông nghòch saûn naëng: höôùng saép xeáp cuûa caùc lôùp teá baøo trung gian thaúng

goùc vôùi maøng ñaùy, teá baøo coù hình daïng vaø kích thöôùc thay ñoåi khaùc nhau, nhaântaêng saéc meùo moù, phaân baøo taêng vaø khoâng coøn giôùi haïn ôû lôùp ñaùy, nhöng lôùp teábaøo beà maët vaãn coù nhaân deït gioáng bieåu moâ laùt taàng bình thöôøng.

3. Carcinoâm taïi choã : hình aûnh nghòch saûn chieám toaøn boä chieàu daøy cuûa bieåu moâ, lôùpteá baøo beà maët coù nhaân taêng saéc meùo moù.

Löu yù: hoïc vieân caàn oân laïi caáu taïo moâ hoïc bieåu moâ laùt taàng cuûa coå ngoaøi CTC.


17/138

11

Quan saùt tieâu baûn vôùi VK 4, bieåu moâ laùt taàng coå ngoaøi CTC goàm lôùp ñaùy, caùc lôùp trunggian vaø lôùp teá baøo beà maët. Vuøng bieåu moâ nghòch saûn baét maàu ñaäm hôn do hoaït ñoäng taêng sinhteá baøo maïnh, maät ñoä teá baøo cao. Giöõa 2 vuøng bieåu moâ laø moâ ñeäm sôïi cuûa CTC, thaám nhaäp caùcteá baøo vieâm maõn tính (hình 2).

Hình 2 : 1- Bieåu moâ laùt taàng bình thöôøng coå ngoaøi CTC; 2- Toån thöông nghòch saûnnaëng - carcinoâm taïi choã; 3- moâ ñeäm sôïi CTC thaám nhaäp teá baøo vieâm maõn tính.

Vôùi VK 40, bieåu moâ laùt taàng bình thöôøng coå ngoaøi coù ñònh höôùng saép xeáp cuûa caùc lôùp teábaøo trung gian song song vôùi maøng ñaùy; lôùp teá baøo beà maët coù nhaân deït (hình 3).

Hình 3 : Bieåu moâ taàng bình thöôøng coå ngoaøi CTC. 1- Lôùp teá baøo beà maët; 2- Caùc lôùptrung gian; 3- Moâ ñeäm


18/138

12

Vuøng bieåu moâ nghòch saûn naëng coù ñònh höôùng saép xeáp cuûa caùc lôùp trung gian thaúng goùcvôùi maøng ñaùy, kích thöôùc vaø hình daïng teá baøo thay ñoåi, nhaân taêng saéc meùo moù, phaân baøo taêngvaø xuaát hieän ôû caû 1/3 treân cuûa bieåu moâ; tuy nhieân lôùp teá baøo beà maët vaãn coù nhaân deït gioáng bieåumoâ laùt taàng bình thöôøng (hình 4).

Hình 4 : Nghòch saûn naëng CTC, hình aûnh nghòch saûn leân tôùi 1/3 treân cuûa bieåu moâ nhönglôùp teá baøo beà maët vaãn coù nhaân deït nhö bieåu moâ laùt taàng bình thöôøng (muõi teân).

ÔÛ vuøng carcinoâm taïi choã, hình aûnh nghòch saûn chieám toaøn boä beà daøy bieåu moâ; nhaân cuûalôùp teá baøo beà maët cuõng taêng saéc, meùo moù (hình 5).

Hình 5 : Carcinoâm taïi choã, nhaân lôùp teá baøo beà maët cuõng meùo moù, taêng saéc (muõi teân).

Ta thaáy vuøng nghòch saûn naëng vaø carcinoâm taïi choã naèm noái tieáp xen keõ nhau, vì vaäychuùng ñöôïc xeáp chung vaøo toån thöông CIN 3.


19/138

13

VIEÂM RUOÄT THÖØA CAÁP TÍNHLaø 1 caáp cöùu ngoaïi khoa thöôøng gaëp, caàn chaån ñoaùn sôùm vaø ñieàu trò kòp thôøi ñeå traùnh

bieán chöùng thuûng gaây vieâm muû phuùc maïc coù theå gaây töû vong. Vieâm ruoät thöøa caáp thöôøng xaûy raôû ñoä tuoåi thanh nieân, nam nhieàu hôn nöõ.

Ñaïi theå: ruoät thöøa söng to, phuø neà, caùc maïch maùu sung huyeát noåi roõ döôùi thanh maïc,

dòch xuaát tô huyeát ñoùng thaønh giaû maïc treân beà maët thanh maïc; xeû ñoâi ruoät thöøa thaáy muû chaûy ratöø trong loøng ruoät thöøa (Hình 1).

Hình 1: 1- Maïch maùu sung huyeát noåi roõ döôùi thanh maïc; 2- Giaû maïc ñoùng treân beà maët.Vi theå:

3 ñaëc ñieåm moâ hoïc chính cuûa vieâm caáp laø sung huyeát ñoäng, phuø vieâm vaø thaám nhaäp teábaøo maø chuû yeáu laø caùc baïch caàu ña nhaân trung tính.


1. Hieän töôïng sung huyeát2 . Hieän töôïng phuø vieâm:

- Dòch xuaát thanh huyeát

- Dòch xuaát xuaát huyeát- Dòch xuaát tô huyeát- Dòch xuaát muû

3. Hieän töôïng thaám nhaäp baïch caàu ña nhaân4. Hieän töôïng hoaïi töû nieâm maïc

Löu yù: Hoïc vieân caàn oân laïi caáu taïo moâ hoïc cuûa ruoät thöøa

Quan saùt baèng maét traàn, tieâu baûn goàm 3 laùt caét: 1 laùt caét ngang nhoû, 1 laùt caét ngang lôùn vaø 1laùt caét doïc qua ñaàu muùt ruoät thöøa (hình 2).


20/138

14

Hình 2 : Tieâu baûn vieâm ruoät thöøa. 1- Laùt caét ngang nhoû;2- Laùt caét ngang lôùn; 3- Laùt caét doïc.

Vôùi VK4, quan saùt laùt caét ngang nhoû, caáu taïo thaønh ruoät thöøa goàm 4 lôùp: lôùp nieâm maïcvôùi caùc tuyeán Lieberkühn, lôùp döôùi nieâm maïc, lôùp cô trôn vaø lôùp thanh maïc; trong moâ ñeäm cuûalôùp nieâm maïc vaø lôùp döôùi nieâm maïc, coù caùc nang limphoâ. Maët ngoaøi thanh maïc coù 1 lôùp dòchxuaát tô huyeát (hình 3).

Hình 3 : 1- Nang limphoâ trong lôùp döôùi nieâm maïc; 2- Dòch xuaát tô huyeát.

Chuyeån sang VK 10 vaø VK 40 quan saùt laùt caét ngang lôùn vaø laùt caét doïc ñeå thaáy:1. Hieän töôïng sung huyeát ñoäng: thaáy roõ ôû 1/2 ngoaøi cuûa thaønh ruoät thöøa, caùc tieåu tónh

maïch giaõn roäng, chöùa ñaày hoàng caàu (hình 4).


21/138

15

Hình 4 : 1- Tieåu tónh maïch sung huyeát giaõn roäng, chöùa ñaày hoàng caàu; 2- Baïchcaàu ña nhaân thaám nhaäp moâ ñeäm ngoaøi maïch; 3- Dòch xuaát xuaát huyeát;4- Dòch xuaát thanh huyeát.

2. Hieän töôïng phuø vieâm, bieåu thò bôûi söï hieän dieän cuûa caùc dòch xuaát (dòch phuø vieâm):

- Dòch xuaát thanh huyeát: caùc ñaùm baét maàu hoàng, trong moâ ñeäm ngoaøi maïch (hình 4).- Dòch xuaát xuaát huyeát : caùc ñaùm hoàng caàu trong moâ ñeäm ngoaøi maïch (hình 4, 5).- Dòch xuaát muû trong loøng ruoät thöøa, caáu taïo chuû yeáu bôûi caùc baïch caàu ña nhaân thoaùi hoùa

(coù nhaân muùi vôõ vuïn), hoàng caàu vaø ñaïi thöïc baøo (hình 6).- Dòch xuaát tô huyeát, taïo thaønh giaû maïc baùm ngoaøi maët thanh maïc ruoät thöøa, caáu taïo bôûilöôùi sôïi tô huyeát baét maøu ñoû, giöõa caùc maét löôùi coù hoàng caàu vaø baïch caàu (hình 3, 5).

Hình 5 : 1- Tieåu tónh maïch sung huyeát giaõn roäng; 2- Dòch xuaát xuaát huyeát;3- Dòch xuaát tô huyeát .


22/138

16

Hình 6 : 1- Vuøng nieâm maïc bò hoaïi töû; 2- Dòch xuaát muû; 3- Tuyeán Lieberkühn.

3. Hieän töôïng thaám nhaäp baïch caàu ña nhaân: ôû caùc tieåu tónh maïch sung huyeát, caùc baïchcaàu baùm vaøo beà maët teá baøo noäi moâ (hieän töôïng tuï vaùch) vaø xuyeân qua thaønh maïch ñeå thaámnhaäp vaøo moâ ñeäm ngoaøi maïch (hình 7 ).

4. Hieän töôïng hoaïi töû nieâm maïc: lôùp nieâm maïc ruoät thöøa coù nhöõng choã bò hoaïi töû, khoângcoøn thaáy bieåu moâ beà maët vaø caùc tuyeán Lieberkühn; thay vaøo ñoù laø caùc ñaùm chaát hoaïi töû taïo bôûixaùc teá baøo cheát, baïch caàu vaø hoàng caàu (hình 6).

Hình 7 : 1- Baïch caàu ña nhaân tuï vaùch ôû tieåu tónh maïch; 2- Baïch caàu thaám nhaäpmoâ ñeäm ngoaøi maïch.


23/138

17

VIEÂM LOEÙT DA MAÕN TÍNH

Da bò vieâm loeùt keùo daøi nhieàu tuaàn nhieàu thaùng, do taùc nhaân gaây vieâm coøn toàn taïi hoaëcdo phaûn öùng söûa chöõa cuûa cô theå bò roái loaïn ( ôû ngöôøi maéc beänh beänh tieåu ñöôøng, suy dinhdöôõng, thieáu vitamin…)

Ñaïi theå: Veát loeùt coù kích thöôùc vaøi cm, bôø oå loeùt hôi goà leân do hoaït ñoäng taêng sinh taùi taïo

cuûa lôùp bieåu bì; beà maët oå loeùt loån nhoån daïng haït maàu ñoû, deã chaûy maùu khi ñuïng ñeán, coù theå coùtheâm dòch xuaát muû hoaëc dòch xuaát tô huyeát khi oå loeùt bò boäi nhieãm vôùi caùc taùc nhaân gaây vieâm caáptính (hình 1).

Hình 1: OÅ vieâm loeùt da maõn tính.

Vi theå:Vieâm maõn tính coù hai ñaëc ñieåm moâ hoïc chính laø thaám nhaäp teá baøo ñôn nhaân vaø taêng

sinh moâ lieân keát - maïch maùu.


1. Hieän töôïng thaám nhaäp teá baøo ñôn nhaân :- Limphoâ baøo- Töông baøo- Ñaïi thöïc baøo

2. Hieän töôïng taêng sinh moâ lieân keát - maïch maùu- Nguyeân baøo sôïi- Maïch maùu taân sinh

Löu yù: Hoïc vieân caàn oân laïi caáu taïo moâ hoïc cuûa da

Quan saùt tieâu baûn vôùi VK 4, taïi oå loeùt khoâng coøn thaáy bieåu moâ laùt taàng nhöng ôû bôø oå loeùt,bieåu moâ naøy taêng sinh daày leân (hình 2).

Vôùi VK 10 vaø 40, quan saùt vuøng toån thöông ngay döôùi bieåu moâ ñeå phaân bieät caùc daïng teábaøo ñôn nhaân khaùc nhau thaám nhaäp trong moâ ñeäm ngoaøi maïch:

Limphoâ baøo: ñöôøng kính 7-10m (baèng hoàng caàu), nhaân troøn baét maàu tím ñaäm, chieámgaàn heát theå tích teá baøo (hình 3).


24/138

18

Töông baøo: ñöôøng kính 12-15 m, nhaân troøn naèm leäch 1 beân, chaát nhieãm saéc keát thaønhñaùm baùm ngay döôùi maøng nhaân (nhaân hình baùnh xe); baøo töông baét maàu tím hoàng, chöøa laïi moätkhoaûng saùng caïnh nhaân; maøng teá baøo roõ neùt (hình 3).

Ñaïi thöïc baøo: ñöôøng kính 25-30 m, nhaân saùng, hình baàu duïc hay hình coù khía loõm nhöhaït ñaäu, haïch nhaân nhoû, naèm leäch 1 beân; baøo töông nhieàu vaø baét maàu laït, chöùa nhieàu khoângbaøo (trong loøng coù theå chöùa caùc vaät theå ñöôïc thöïc baøo; maøng teá baøo sôøn xô , khoâng roõ neùt do

hoaït ñoäng thöïc baøo (hình 4).

Hình 2: 1- Bôø oå loeùt hôi goà leân do bieåu bì taêng sinh taùi taïo; 2- OÅ loeùt; 3- Dòch xuaáttô huyeát; 4- Vuøng taêng sinh moâ lieân keát - maïch maùu

Hình 3 : 1- Ñaïi thöïc baøo; 2- Töông baøo; 3- Limphoâ baøo; 4- Nguyeân baøo sôïi.


25/138

19

Hình 4 : 1- Ñaïi thöïc baøo, baøo töông coù chöùa khoâng baøo vôùi vaät theå ñöôïc thöïc baøonaèm beân trong; 2- Limphoâ baøo; 3- Maïch maùu taân sinh coù teá baøo noäi moâvôùi nhaân phoàng to.

Hieän töôïng taêng sinh moâ lieân keát - maïch maùu ñöôïc thaáy roõ trong vuøng moâ ñaëc beân döôùioå loeùt. Caùc nguyeân baøo sôïi hình thoi, nhaân hình baàu duïc, naèm giöõa caùc boù sôïi collagen do chuùngtoång hôïp. Chen giöõa moâ sôïi coù nhieàu maïch maùu taân sinh; ñieåm ñaëc tröng cuûa caùc maïch maùunaøy laø chuùng ñöôïc loùt bôûi caùc teá baøo noäi moâ coù nhaân lôùn saùng, hình troøn, thoø vaøo trong loøng

maïch (hình 5).

Hình 5 : 1- Limphoâ baøo; 2- Ñaïi thöïc baøo; 3- Nguyeân baøo sôïi; 4- Maïch maùu taân sinhcaét ngang; 5. Maïch maùu taân sinh caét doïc


26/138

20

VIEÂM LAO HAÏCH

Laø 1 daïng vieâm haït cuûa haïch do vi khuaån lao gaây ra. Haïch vieâm lao thöôøng thaáy ôû vuøngcoå, naùch vaø treân ñoøn.

Ñaïi theå: Haïch vieâm lao coù kích thöôùc 1-4 cm; maët caét cho thaáy caùc nang lao chöùa chaáthoaïi töû baõ ñaäu maàu vaøng kem (hình 1).

Hình 1: Haïch vieâm lao vôùi caùc nang lao chöùa chaát hoaïi töû baõ ñaäu maàu vaøng kem

Vi theå:

Ñaëc ñieåm moâ hoïc cuûa vieâm lao laø söï hình thaønh caùc u haït lao, coøn goïi laø nang lao. Nanglao laø moät taäp hôïp teá baøo daïng bieåu moâ, ñöôïc bao quanh bôûi moät vieàn limphoâ baøo vaø töông baøo.Caùc teá baøo daïng bieåu moâ coù theå hoøa nhaäp vôùi nhau thaønh ñaïi baøo Langhans. Khi caùc caùc teá baøodaïng bieåu moâ vaø ñaïi baøo Langhans ôû trung taâm nang lao bò hoaïi töû, seõ taïo ra moät chaát maøuvaøng kem, meàm, gioáng nhö baõ ñaäu neân coøn ñöôïc goïi laø chaát hoaïi töû baõ ñaäu; nang lao trôû thaønh

nang baõ ñaäu.


1. Nang lao:- Teá baøo daïng bieåu moâ- Ñaïi baøo Langhans- Chaát hoaïi töû baõ ñaäu- Vieàn limphoâ baøo vaø töông baøo

2. Moâ limphoâ bình thöôøng coøn laïi cuûa haïch

Quan saùt tieâu baûn vôùi VK4, nhu moâ haïch beân döôùi voû bao sôïi coù chöùa caùc nang lao vôùikích thöôùc khaùc nhau, coù hoaëc khoâng coù chaát hoaïi töû baõ ñaäu ôû giöõa; giöõa caùc nang lao laø nhumoâ haïch bình thöôøng coøn soùt laïi (hình 2).


27/138

21

Hình 2 : 1- Voû bao haïch; 2- Moâ haïch coøn soùt laïi; 3- Nang lao; 4- Chaát hoaïi töû baõ ñaäu.

Vôùi VK 10 vaø 40, nang lao laø 1 taäp hôïp teá baøo daïng bieåu moâ, bao quanh chaát hoaïi töû baõñaäu ôû giöõa, ngoaøi rìa laø vieàn limphoâ baøo vaø töông baøo. Raûi raùc giöõa caùc teá baøo daïng bieåu moâ laøcaùc ñaïi baøo Langhans (hình 3)

Hình 3 : 1- Chaát hoaïi töû baõ ñaäu; 2- Vieàn limphoâ baøo - töông baøo; 3- Töông baøo;4- Caùc teá baøo daïng bieåu moâ; 5- Ñaïi baøo Langhans.


28/138

22

Teá baøo daïng bieåu moâ coù nhaân hình baàu duïc, maøng nhaân roõ, coù 1 haïch nhaân nhoû, baøotöông nhieàu maàu hoàng, giôùi haïn teá baøo khoâng roõ neân caùc teá baøo naøy troâng coù veû nhö lieân keátchaët cheõ vôùi nhau gioáng teá baøo bieåu moâ ( vì vaäy ñöôïc goïi laø teá baøo daïng bieåu moâ, maëc duø baûnchaát cuûa chuùng laø caùc ñaïi thöïc baøo bieán ñoåi). Ñaïi baøo Langhans laø nhöõng teá baøo khoång loà, coùhaøng chuïc nhaân, phaân boá ngay döôùi maøng teá baøo ( ñaëc ñieåm nhaân gioáng heät nhaân teá baøo daïngbieåu moâ). Chaát hoaïi töû baõ ñaäu coù daïng haït, baét maàu hoàng ñaäm (hình 4).

Hình 4 : 1- Chaát hoaïi töû baõ ñaäu; 2- Ñaïi baøo Langhans; 3- Caùc teá baøo daïng bieåu moâ.

Vieàn limphoâ baøo vaø töông baøo tuy khoâng phaân bieät roõ giôùi haïn vôùi moâ limphoâ bìnhthöôøng coøn soùt laïi cuûa haïch, nhöng vaãn coù theå nhaän ra nhôø söï hieän dieän cuûa raát nhieàu töôngbaøo (hình 3).


29/138

23

SEÏO LOÀIDo hoaït ñoäng toång hôïp quaù ñaùng sôïi collagen cuûa caùc nguyeân baøo sôïi trong quaù trình

söûa chöõa caùc toån thöông baèng hình thöùc hoùa seïo.

Ñaïi theå: seïo loài thöôøng goà cao vaø coù maàu saéc ñaäm hôn vuøng da bình thöôøng xung quanh(hình 1)

Hình 1: Seïo loài goà cao vaø coù maàu saéc ñaäm hôn da xung quanh

Vi theå:


1. Nguyeân baøo sôïi2. Caùc boù sôïi collagen taêng sinh3. Caùc boù sôïi hyalin hoùa

Quan saùt tieâu baûn vôùi VK4, seïo loài ñöôïc phuû treân beà maët bôûi moät lôùp bieåu bì moûng, beândöôùi laø moâ sôïi taêng sinh goàm coù nguyeân baøo sôïi, caùc boù sôïi collagen taêng sinh vaø boù sôïi hyalinhoùa (hình 2).

Hình 2 : 1- Bieåu bì teo moûng; 2- Caùc boù sôïi collagen.


30/138

24

Vôùi vaät kính 10 vaø 40, caùc boù sôïi collagen taêng sinh baét maàu hoàng lôït, goàm nhieàu thôù sôïixeáp song song; chen giöõa caùc thôù sôïi naøy coù nhieàu nguyeân baøo sôïi hình thoi vôùi nhaân hình baàuduïc, saùng, chöùa 1-2 haïch nhaân (hình 3). Caùc boù sôïi hyalin hoùa baét maàu hoàng ñaäm, ñoàng nhaát,phaân boá loän xoän giöõa caùc boù sôïi taêng sinh (hình 4).

Hình 3 : Caùc boù sôïi collagen taêng sinh. 1- Nguyeân baøo sôïi; 2- Sôïi collagen.

Hình 4 : 1- Boù sôïi collagen taêng sinh; 2- Boù sôïi hyalin hoùa.


31/138

25

TAÊNG SAÛN CUÏC TUYEÁN GIAÙP ( PHÌNH GIAÙP LEÛ TEÛ)Laø loaïi beänh lyù tuyeán giaùp thöôøng gaëp nhaát, xaûy ra ôû ngöôøi treû, giôùi nöõ nhieàu hôn giôùi

nam.Ñaïi theå: Tuyeán giaùp phình to, coù nhieàu cuïc; maët caét maàu naâu, coù nhöõng vuøng xuaát huyeát

hoaëc hoùa boïc (hình 1).

Hình 1: Tuyeán giaùp phình to, coù nhieàu cuïc.

Vi theå:

Quan saùt tieâu baûn ôû VK4, u coù voû bao sôïi moûng bao boïc beân ngoaøi, beân trong laø caùc


1. Hieän töôïng taêng saûn teá baøo nang giaùp: nang giaùp nhoû, teá baøo nang hìnhtruï thaáp, taêng sinh taïo nhuù.

2. Hieän töôïng thoaùi hoùa boïc: nang giaùp giaõn roäng ñaày chaát keo,teá baøo nangdeït.

3. Hieän töôïng xuaát huyeát, laéng ñoïng tinh theå cholesterol, ñaïi thöïc baøo öù ñoïnghemosiderin.

4. Moâ ñeäm thaám nhaäp limphoâ baøo, taêng sinh moâ sôïi.Löu yù: Hoïc vieân caàn oân laïi caáu taïo moâ hoïc tuyeán giaùp.

Vôùi VK4, quan saùt caùc vuøng taêng saûn teá baøo nang giaùp, vuøng thoaùi hoùa boïc, vuøng xuaáthuyeát, vuøng hoùa sôïi vaø thaám nhaäp limphoâ baøo (hình 2).

Vôùi VK 10 vaø 40, vuøng taêng saûn goàm caùc nang giaùp kích thöôùc nhoû, teá baøo nang giaùphình vuoâng hoaëc truï thaáp; trong 1 soá nang giaùp, teá baøo nang taêng sinh taïo nhuù thoø vaøo loøngnang (hình 3).

ÔÛ vuøng thoaùi hoùa boïc, nang giaùp giaõn roäng chöùa ñaày keo giaùp, teá baøo nang giaùp coù choãbò eùp deït, loøng nang coù theå chöùa hoàng caàu (do xuaát huyeát) vaø ñaïi thöïc baøo öù ñoïng hemosiderinmaàu naâu trong baøo töông (hình 4, 6).

Moâ ñeäm giöõa caùc nang giaùp taêng sinh moâ sôïi, thaám nhaäp limphoâ baøo (hình 5).Cholesterol giaûi phoùng töø maøng teá baøo cheát laéng ñoïng thaønh caùc tinh theå hình kim trong

moâ ñeäm giöõa caùc nang giaùp (hình 6 ).


32/138

26

Hình 2 : 1- Vuøng taêng saûn teá baøo nang giaùp; 2- Vuøng thoaùi hoùa boïc; 3- Vuøng xuaáthuyeát; 4- Vuøng moâ ñeäm thaám nhaäp limphoâ baøo.

Hình 3 : Vuøng taêng saûn vôùi caùc nang giaùp nhoû, teá baøo nang giaùp hình vuoâng hoaëc

truï thaáp; trong 1 soá nang giaùp, teá baøo nang taêng sinh taïo nhuù thoø vaøo loøngnang (muõi teân).


33/138

27

Hình 4 : Hieän töôïng thoaùi hoùa boïc, nang giaùp giaõn roäng, chöùa chaát keo, teá baøo nanggiaùp bò eùp deït (muõi teân).

Hình 5 : Moâ ñeäm giöõa caùc nang giaùp taêng sinh moâ sôïi. 1- Nguyeân baøo sôïi; 2- Sôïicollagen; 3- Thaám nhaäp limphoâ baøo .


34/138

28

Hình 6 : Hieän töôïng xuaát huyeát trong loøng nang giaùp. 1- Hoàng caàu; 2- Ñaïi thöïc baøo öùñoïng hemosiderin; 3- Tinh theå cholesterol hình kim.


35/138

29

TAÊNG SAÛN CUÏC TUYEÁN TIEÀN LIEÄTThöôøng gaëp ôû ngöôøi treân 50 tuoåi vôùi xuaát ñoä taêng daàn theo tuoåi taùc; nguyeân nhaân chöa

roõ nhöng chaéc coù vai troø cuûa caùc noäi tieát toá nam.

Ñaïi theå: Tuyeán tieàn lieät taêng kích thöôùc vaø troïng löôïng, khoaûng 60-100 gram; maët caét coùnhieàu cuïc taêng saûn, taäp trung ôû vuøng trung taâm, gaây cheøn eùp nieäu ñaïo (Hình 1)

Hình 1: Caùc cuïc taêng saûn cheøn eùp nieäu ñaïo ôû chính giöõa.Vi theå:


1. Taêng saûn oáng tuyeán2. Theå amylacea3. Taêng saûn moâ ñeäm sôïi - cô trônLöu yù: Hoïc vieân caàn oân laïi caáu taïo moâ hoïc cuûa tuyeán tieàn lieät

Quan saùt tieâu baûn vôùi VK4, cuïc taêng saûn ñöôïc taïo bôûi caùc tuyeán oáng tuùi (tubuloalveolargland) taêng sinh, phaân caùch nhau bôûi moät moâ ñeäm sôïi vaø cô trôn taêng saûn (hình 2).

Vôùi VK 10 vaø 40, caùc oáng tuyeán taêng saûn coù kích thöôùc to nhoû khoâng ñeàu, coù oáng tuyeángiaõn roäng thaønh boïc. OÁng tuyeán ñöôïc loùt bôûi bieåu moâ goàm 2 lôùp teá baøo: teá baøo ñaùy deït naèmdöôùi vaø teá baøo cheá tieát hình truï ôû beân treân; bieåu moâ taêng sinh taïo thaønh nhieàu nhuù thoø vaøo loøngoáng. Loøng oáng tuyeán thöôøng chöùa caùc theå amylacea hình troøn maàu hoàng lôït (laø chaát cheá tieát bòcoâ ñaëc), moät soá theå amylacea bò laéng ñoïng canxi . Giöõa caùc oáng tuyeán, coù hieän töôïng taêng saûnmoâ ñeäm sôïi- cô trôn vôùi söï gia taêng soá löôïng caùc nguyeân baøo sôïi , sôïi collagen vaø teá baøo côtrôn. Teá baøo cô trôn coù nhaân hình baàu duïc, baøo töông aùi toan (hình 3).


36/138

30

Hình 2 : 1- Caùc oáng tuyeán taêng saûn; 2- OÁng tuyeán giaõn thaønh boïc; 3- Moâ ñeäm sôïi - côtrôn taêng saûn; 4- Theå amylacea.

Hình 3 : 1- Bieåu moâ oáng tuyeán goàm 2 lôùp teá baøo; 2- Bieåu moâ taêng sinh taïo nhuù;3- Nguyeân baøo sôïi; 4- Teá baøo cô trôn; 5- Theå amylacea.


37/138

31

NEÂVI NOÄI BÌ

Laø 1 loaïi u saéc toá laønh tính raát thöôøng gaëp, xuaát phaùt töø caùc haéc toá baøo (melanocyte)trong lôùp ñaùy bieåu bì. U xuaát hieän ngay luùc môùi sinh hoaëc khi ñaõ vaøo ñoä tuoåi thieáu nieân.

Ñaïi theå: U coù daïng noát saån hôi goà treân maët da, ñöôøng kính < 6mm, maàu naâu, giôùi haïn roõ,coù hoaëc khoâng coù loâng (hình 1).

Hình 1: A- Neâvi noäi bì daïng saån hôi goà leân treân da löng; B- Neâvi noäi bì coù loâng ôû da maù

Vi theå:


1. Caùc neâvi baøo xeáp thaønh ñaùm naèm trong lôùp bì.2. Caùc ñaùm neâvi baøo öù ñoïng saéc toá melanin ôû lôùp bì noâng.3. Caùc ñaùm neâvi baøo bieät hoaù thaønh caáu truùc gioáng theå Meissner.4. Phaàn phuï da bình thöôøng: nang loâng, tuyeán baõ, tuyeán moà hoâi.

Quan saùt tieâu baûn vôùi VK4, caùc neâvi baøo hôïp thaønh ñaùm trong lôùp bì cuûa da, caùc ñaùmnaèm noâng ngay döôùi bieåu bì thöôøng bò öù ñoïng nhieàu saéc toá melanin trong baøo töông, caùc ñaùmnaèm saâu khoâng chöùa saéc toá vaø thöôøng bieät hoùa theo höôùng thaàn kinh (hình 2).

Vôùi VK 10 vaø VK 40, quan saùt caùc lôùp cuûa bieåu bì, raûi raùc trong lôùp ñaùy coù caùc haéc toábaøo bình thöôøng vôùi nhaân troøn, baøo töông saùng. Di chuyeån xuoáng lôùp bì noâng, töùc laø phaàn noângcuûa lôùp bì ngay döôùi bieåu bì; coù caùc neâvi baøo hình troøn hoaëc ña dieän xeáp thaønh ñaùm, nhaân troønñaäm maàu naèm chính giöõa teá baøo, baøo töông öù ñaày caùc haït saéc toá melanin maàu naâu. Trong lôùp bìsaâu, töùc laø phaàn saâu cuûa lôùp bì, cuõng coù caùc ñaùm neâvi baøo vôùi hình daïng töông töï nhöng kíchthöôùc teá baøo nhoû hôn vaø baøo töông khoâng chöùa melanin (hình 3).

Caùc neâvi baøo trong lôùp bì saâu coù theå bieät hoaù theo höôùng thaàn kinh taïo ra caáu truùc gioángtheå Meissner (hình 4).

Ngoaøi ra, trong moâ xung quanh u, coøn thaáy caùc phaàn phuï da bình thöôøng nhö caáu truùcnang loâng tuyeán baõ trong lôùp bì; tuyeán moà hoâi trong lôùp haï bì (hình 5).


38/138

32

Hình 2 : 1- Bieåu bì; 2- Ñaùm neâvi baøo öù ñoïng melanin; 3- Ñaùm neâvi khoâng öù ñoïngmelanin; 4- Caùc ñaùm neâvi baøo bieät hoaù theo höôùng thaàn kinh taïo caáu truùcgioáng theå Meissner.

Hình 3 : 1- Haéc toá baøo trong lôùp ñaùy bieåu bì; 2- Ñaùm neâvi baøo trong lôùp bì noâng öù

ñoïng saéc toá melanin; 3- Caùc neâvi baøo trong lôùp bì saâu coù kích thöôùc nhoûhôn, baøo töông khoâng chöùa saéc toá melanin.


39/138

33

Hình 4 : 1- Ñaùm neâvi baøo khoâng öù ñoïng saéc toá melanin; 2- Ñaùm neâvi baøo bieät hoaùthaønh caáu truùc gioáng theå Meissner.

Hình 5 : A. 1- Nang loâng; 2- Tuyeán baõ.B. 1- OÁng baøi xuaát tuyeán moà hoâi; 2- Thaønh phaàn cheá tieát cuûa tuyeán moà hoâi.


40/138

34

U NHUÙ DA

Laø moät loaïi u laønh tính cuûa da, goàm caùc caáu truùc nhuù taïo bôûi bieåu bì taêng saûn bao quanhtruïc lieân keát maïch maùu. U nhuù xaûy ra ôû moïi ñoä tuoåi, treân baát kyø vuøng da naøo cuûa cô theå.

Ñaïi theå: U nhuù da coù ñöôøng kính 0,5 – 1 cm, noåi goà treân maët da, beà maët nhoâ leân caùc nhuùnhoû (hình 1).

Hình 1: U nhuù da taïo bôûi caùc caáu truùc nhuù, nhoâ leân treân beà maët.

Vi theå:


1. Nhuù bieåu bì2. Bieåu bì taêng saûn

- Hieän töôïng taêng gai- Hieän töôïng taêng söøng

3. Truïc lieân keát maïch maùu

Quan saùt tieâu baûn vôùi VK4, u taïo bôûi caùc caáu truùc daïng nhuù, goàm 1 bieåu bì taêng saûn (daøygaáp 2-3 laàn so vôùi bieåu bì cuûa vuøng da bình thöôøng xung quanh), bao quanh 1 truïc lieân keát coùchöùa caùc maïch maùu (hình 2).

Vôùi VK 10 vaø VK 40, so saùnh giöõa bieåu bì taêng saûn cuûa caáu truùc nhuù vaø bieåu bì cuûa vuøngda bình thöôøng xung quanh ñeå thaáy roõ: Hieän töôïng taêng gai vôùi soá löôïng caùc lôùp teá baøo gai taêngleân gaáp 2-3 laàn, caùc teá baøo gai coù hình ña dieän, nhaân baàu duïc naèm chính giöõa, caùc teá baøo ñöôïclieân keát vôùi nhau baèng caàu lieân baøo (desmosomes). Hieän töôïng taêng söøng vôùi lôùp söøng daày haúnleân, taïo bôûi caùc vaûy söøng aùi toan naèm choàng chaát leân nhau. Ngoaøi ra, soá löôïng caùc haïtkeratohyalin trong lôùp haït cuõng taêng roõ reät. Truïc lieân keát maïch maùu naèm giöõa caùc caáu truùc nhuù,taïo bôûi 1 moâ lieân keát thöa goàm 1 ít nguyeân baøo sôïi, sôïi collagen vaø caùc maïch maùu (hình 3).

Trong lôùp bì, coù theå thaáy caùc phaàn phuï da bình thöôøng nhö nang loâng tuyeán baõ, tuyeánmoà hoâi (hình 2).


41/138

35

Hình 2 : 1- Nhuù bieåu bì; 2- Truïc lieân keát maïch maùu; 3- Bieåu bì bình thöôøng;4- Nang loâng; 5- OÁng baøi xuaát tuyeán moà hoâi.

Hình 3 : 1- Hieän töôïng taêng gai; 2- Hieän töôïng taêng söøng; 3- Truïc lieân keát maïch maùu4- Lôùp haït coù soá löôïng haït keratohyalin taêng leân.


42/138

36

U MÔÕ

Laø loaïi u phaàn meàm laønh tính thöôøng gaëp, xaûy ra ôû ngöôøi lôùn töø 40-60 tuoåi. U lôùn chaäm,khoâng gaây trieäu chöùng, hình khoái troøn, meàm, giôùi haïn roõ, di ñoäng, kích thöôùc trung bình khoaûng3 cm, thöôøng ñöôïc tìm thaáy trong moâ döôùi da cuûa vuøng coå, löng vaø vai.

Ñaïi theå: U môõ coù voû bao sôïi moûng, maët caét vaøng ñoàng nhaát, maät ñoä meàm; moâ chuû uñöôïc phaân thaønh caùc tieåu thuøy bôûi caùc daûi moâ sôïi (Hình 1)

Hình 1: U môõ coù voû bao, maët caét maàu vaøng ñoàng nhaát; caùc daûi moâ sôïi maàu traéngphaân chia moâ chuû u thaønh nhieàu tieåu thuøy.

Vi theå:


1. Caùc teá baøo u coù hình daïng gioáng teá baøo môõ tröôûng thaønh.2. Caùc teá baøo sôïi vaø caùc daûi sôïi collagen3. Voû bao sôïi moûng

Quan saùt tieâu baûn vôùi VK4, u coù voû bao sôïi moûng bao boïc beân ngoaøi, beân trong laø caùc teábaøo u coù hình daïng gioáng teá baøo môõ tröôûng thaønh, kích thöôùc ñoàng ñeàu, saép xeáp thaønh caùc tieåuthuøy. Giöõa caùc tieåu thuøy môõ coù caùc vaùch sôïi goàm teá baøo sôïi, nguyeân baøo sôïi vaø sôïi collagen(hình 2).

Quan saùt teá baøo u vôùi VK 40, baøo töông chöùa 1 khoâng baøo môõ lôùn, eùp deït nhaân ra ngoaïivi (hình 3).


43/138

37

Hình 2 : 1- Tieåu thuøy môõ; 2- Vaùch sôïi

Hình 3 : 1- Nguyeân baøo sôïi; 2- Sôïi collagen; 3- Teá baøo môõ coù nhaân bò eùp deït.


44/138

38

U LAØNH MAÏCH MAÙU DAÏNG HANG ÔÛ GANLaø loaïi u gan laønh tính thöôøng gaëp nhaát, xaûy ra ôû ngöôøi lôùn, giôùi nöõ nhieàu hôn giôùi nam.

U thöôøng nhoû hôn 2 cm, naèm trong vuøng nhu moâ döôùi bao gan. U ít coù bieåu hieän trieäu chöùng laâmsaøng, moät soá tröôøng hôïp coù theå gaây ñau buïng; chæ can thieäp phaãu thuaät khi u lôùn, coù nguy cô vôõqua bao gan.

Ñaïi theå: U coù giôùi haïn roõ, maät ñoä meàm, maët caét cho thaáy caùc khoang chöùa maùu (hình 1).

Hình 1: U laønh maïch maùu daïng hang coù giôùi haïn roõ, maàu ñoû, naèm döôùi bao gan.

Vi theå:


1. Caùc maïch maùu daõn roäng, daïng hang, chöùa ñaày maùu, loùt bôûi teá baøo noäimoâ deït.

2. Tieåu thuøy gan bình thuôøng; thaám nhaäp teá baøo vieâm maõn tính trongkhoaûng cöûa

Quan saùt tieâu baûn vôùi VK4, u naèm trong nhu moâ gan, taïo bôûi caùc maïch maùu daõn roängdaïng hang, loøng maïch chöùa ñaày hoàng caàu (hình 2).

Vôùi VK 10 vaø VK 40, caùc maïch maùu daïng hang thoâng noái ngoaèn ngoeøo, ngaên caùch nhaubaèng 1 vaùch sôïi moûng; thaønh maïch ñöôïc loùt bôûi moät lôùp teá baøo noäi moâ deït. U khoâng coù voû baosôïi ngaên caùch vôùi moâ gan xung quanh (hình 3).

Moâ gan quanh u goàm caùc tieåu thuøy gan bình thöôøng vôùi caùc beø teá baøo gan, tónh maïchtrung taâm tieåu thuøy vaø khoaûng cöûa; coù moät ít teá baøo vieâm maõn tính thaám nhaäp trong khoaûng cöûa(hình 4).


45/138

39

Hình 2 : 1- Caùc maïch maùu daõn roäng daïng hang; 2- Hoàng caàu trong loøng maïch;3- Moâ gan bình thöôøng.

Hình 3 : 1- Loøng maïch chöùa hoàng caàu; 2- Teá baøo noäi moâ deït; 3- Vaùch sôïi moûng;4- Moâ gan bình thöôøng.


46/138

40

Hình 4 : 1. Tónh maïch trung taâm tieåu thuøy gan; 2- Khoaûng cöûa thaám nhaäp limphoâ baøo;3- Caùc beø teá baøo gan.


47/138

41

CARCINOÂM TEÁ BAØO GAI CUÛA DALaø loaïi ung thö thöôøng gaëp ôû ngöôøi lôùn tuoåi, giôùi nam nhieàu hôn giôùi nöõ, treân vuøng da loä

ra aùnh saùng maët trôøi. Ung thö xuaát phaùt töø caùc teá baøo bieåu moâ coù khaû naêng taêng sinh cuûa lôùpñaùy; chuyeån daïng aùc tính, taêng sinh vaø bieät hoùa theo höôùng teá baøo gai. Khi ung thö coøn tronggiai ñoaïn taïi choã, toån thöông coù daïng moät daùt ñoû ñoùng vaûy treân da. Khi ung thö ñaõ xaâm nhaäp

qua maøng ñaùy, toån thöông coù daïng choài suøi, loeùt hoaëc thaâm nhieãm cöùng.Ñaïi theå: Carcinoâm teá baøo gai xaâm nhaäp cuûa da thöôøng coù daïng choài suøi, loeùt hoaëc thaâm

nhieãm, beà maët ñoùng nhieàu vaûy söøng maàu traéng; ñöôøng kính 1-2 cm (Hình 1)

Hình 1: A- Carcinoâm teá baøo gai daïng choài suøi. Ñoùng vaûy traéng; B- Daïng loeùt thaâm nhieãm.

Vi theå:

Carcinoâm teá baøo gai xaâm nhaäp cuûa da thöôøng thuoäc loaïi bieät hoùa toát, taïo ñöôïc caàu söøng;teá baøo ung thö coù baøo töông aùi toan, lieân keát nhau baèng caàu lieân baøo.


1. Ñaùm teá baøo gai ung thö xaâm nhaäp moâ ñeäm.2. Carcinoâm teá baøo gai bieät hoaù toát: taïo caàu söøng, caàu lieân baøo.

Vôùi VK4, quan saùt vuøng da bình thöôøng quanh u, goàm bieåu bì vôùi lôùp ñaùy, caùc lôùp gaitrung gian, lôùp haït vaø lôùp söøng; beân döôùi maøng ñaùy laø lôùp bì thaám nhaäp moät ít teá baøo vieâm.Chuyeån sang vuøng u, caùc ñaùm teá baøo gai ung thö ñaõ xaâm nhaäp saâu xuoáng lôùp bì (hình 2).

Vôùi VK 10 vaø VK 40, caùc ñaùm teá baøo gai ung thö coù nhaân dò daïng, taêng saéc, to nhoûkhoâng ñeàu; haïch nhaân lôùn; tæ leä phaân baøo taêng vaø coù moät soá phaân baøo baát thöôøng. Ña soácarcinoâm teá baøo gai cuûa da thuoäc loaïi bieät hoùa toát neân giöõa caùc ñaùm teá baøo gai ung thö coù caùccaàu söøng aùi toan, laø moät caáu truùc goàm caùc vaûy söøng cuoän laïi vôùi nhau. Caùc teá baøo ung thö coùbaøo töông aùi toan, lieân keát vôùi nhau baèng caùc caàu lieân baøo (hình 3, 4).


48/138

42

Hình 2 : 1- Bieåu bì bình thöôøng; 2- Maøng ñaùy; 3- Caùc ñaùm teá baøo gai ung thö xaâm nhaäp.

Hình 3 : 1- Caàu söøng; 2- Ñaùm teá baøo gai ung thö.


49/138

43

Hình 4 : 1- Nhaân dò daïng, haïch nhaân lôùn; 2- Phaân baøo baát thöôøng; 3- Caàu lieân baøo.


50/138

44

CARCINOÂM TEÁ BAØO GAI DI CAÊN HAÏCH

Carcinoâm teá baøo gai cuûa da, hoác mieäng, thanh quaûn, thöïc quaûn, coå töû cung,… moät khi ñaõchuyeån sang giai ñoaïn xaâm nhaäp ñeàu coù theå chui vaøo maïch baïch huyeát trong moâ ñeäm ñeå cho dicaên ñeán caùc haïch vuøng.

Ñaïi theå: Haïch di caên taêng kích thöôùc; maät ñoä cöùng chaéc hoaëc meàm tuøy theo möùc ñoä

taêng sinh moâ sôïi vaø hoaïi töû trong haïch; voû bao haïch coù theå coøn nguyeân veïn hoaëc ñaõ bò phaù vôõ;maët caét ña daïng do coù caùc oå xuaát huyeát, hoaïi töû vaø thoaùi hoùa boïc (hình 1)

Hình 1: 1- OÅ ung thö di caên; 2- Thoaùi hoùa boïc; 3- Nhu moâ haïch bình thöôøng.

Vi theå:


1. Ñaùm teá baøo gai ung thö bieät hoaù vöøa, xaâm nhaäp phaù huûy nhu moâ haïch.2. Hieän töôïng hoaïi töû trung taâm.3. Nhu moâ haïch coøn soùt laïi.

Quan saùt tieâu baûn vôùi VK4, döôùi voû bao haïch laø caùc ñaùm teá baøo gai ung thö coù kíchthöôùc khaùc nhau, ñang xaâm nhaäp phaù huûy nhu moâ haïch; nhöng vaãn coøn thaáy vaøi nang limphoâthöù caáp cuûa vuøng voû haïch coøn soùt laïi (hình 2). ÔÛ caùc ñaùm teá baøo ung thö lôùn, coù hieän töôïnghoaïi töû trung taâm do thieáu dinh döôõng (hình 3).

Vôùi VK 40, do ung thö di caên thuoäc loaïi carcinoâm teá baøo gai bieät hoùa vöøa, vì vaäy caùc teábaøo ung thö coù nhaân dò daïng, haïch nhaân lôùn, baøo töông aùi toan; lieân keát vôùi nhau baèng caàu lieânbaøo nhöng khoâng taïo ñöôïc caàu söøng. Tæ leä phaân baøo taêng vaø coù nhöõng hình aûnh phaân baøo baátthöôøng; caùc phaân baøo baát thöôøng naøy laøm teá baøo cheát, khoâng hoaøn taát ñöôïc quaù trình phaân baøo(hình 4).


51/138

45

Hình 2 : 1- Voû bao haïch; 2- Moâ môõ quanh haïch; 3- Nang limphoâ thöù caáp;4- Caùc ñaùm teá baøo gai ung thö xaâm nhaäp phaù huûy nhu moâ haïch.

Hình 3 : 1- Caùc ñaùm teá baøo gai ung thö xaâm nhaäp phaù huûy nhu moâ haïch; 2- Hoaïi töûtrung taâm; 3- Nhu moâ haïch coøn laïi.


52/138

46

Hình 4 : 1- Ñaùm teá baøo gai ung thö; 2- Caàu lieân baøo; 3- Phaân baøo baát thöôøng (teá baøocheát); 4- Nhu moâ haïch coøn laïi.


53/138

47

CARCINOÂM TEÁ BAØO ÑAÙY CUÛA DA

Laø 1 loaïi ung thö da thöôøng gaëp ôû ngöôøi treân 50 tuoåi, treân vuøng da loä ra aùnh saùng maëttrôøi. Ung thö xuaát phaùt töø caùc teá baøo bieåu moâ lôùp ñaùy cuûa da, taêng sinh bieät hoùa theo höôùng teábaøo ñaùy. U lôùn chaäm, coù khaû naêng xaâm nhaäp phaù huûy taïi choã raát maïnh nhöng hieám khi cho dicaên (tæ leä di caên thaáp hôn 1/10.000). Trong quaù trình xaâm nhaäp, caùc haéc toá baøo bình thöôøng cuõng

bò keùo theo, saûn xuaát melanin laøm cho u coù maàu naâu ñen, coù theå gaây nhaàm laãn vôùi melanoâm.Ñaïi theå: Ung thö coù daïng noát cuïc, maàu naâu ñen, thöôøng coù loeùt ôû giöõa, ñöôøng kính 1- 2

cm. Ung thö phaùt trieån phaù huûy daàn toaøn boä caáu truùc beân döôùi do teá baøo u coù khaû naêng xaâmnhaäp raát maïnh (hình 1).

Hình 1: A- Carcinoâm teá baøo ñaùy ôû da goùc ngoaøi maét, daïng noát cuïc maàu ñen, coù loeùtchính giöõa; B- Ung thö xaâm nhaäp phaù huûy caùc caáu truùc beân döôùi da maët.

Vi theå:


1. Ñaùm teá baøo ñaùy ung thö.2. Hieän töôïng xeáp haøng raøo.3. Thoaùi hoùa boïc.4. Saéc toá meâlanin.5. Caùc phaàn phuï bình thöôøng cuûa da : nang loâng, tuyeán baõ, tuyeán moà hoâi.

Quan saùt tieâu baûn vôùi VK4, lôùp bieåu bì töông ñoái bình thöôøng nhöng trong lôùp bì coù nhieàuñaùm teá baøo ñaùy ung thö xaâm nhaäp kích thöôùc khaùc nhau; caùc ñaùm lôùn thöôøng bò thoaùi hoùa boïc ôû

chính giöõa; moät soá ñaùm coù chöùa saéc toá melanin maàu naâu ñaäm (hình 2).ÔÛ VK 10 vaø VK 40, caùc ñaùm teá baøo ñaùy ung thö ñöôïc taïo bôûi caùc teá baøo u töông ñoái

ñoàng daïng gioáng teá baøo lôùp ñaùy bieåu bì vôùi nhaân hình troøn hoaëc baàu duïc baét maàu tím ñaäm, baøotöông ít; nhaân cuûa caùc teá baøo ôû ngoaøi rìa xeáp song song, taïo neân hình aûnh xeáp haøng raøo. Hieäntöôïng thoaùi hoùa boïc ôû caùc ñaùm lôùn laø do teá baøo u bò hoaïi töû hoaëc taùch rôøi nhau; trong loøng boïccoù chöùa 1 chaát gioáng chaát caên baûn lieân keát ( khoâng thaáy roõ treân tieâu baûn). Caùc haéc toá baøo bò keùotheo ñaùm teá baøo ung thö saûn xuaát ra melanin, saéc toá naøy ñöôïc thaáy trong baøo töông caùc teá baøoung thö hoaëc trong caùc ñaïi thöïc baøo cuûa moâ ñeäm. Giöõa caùc ñaùm teá baøo ung thö laø moâ ñeäm goàmcaùc sôïi collagen, nguyeân baøo sôïi, ñaïi thöïc baøo (hình 3).

Ngoaøi ra, trong moâ quanh u coøn coù caùc phaàn phuï da bình thöôøng nhö nang loâng, tuyeán

baõ, tuyeán moà hoâi.


54/138

48

Hình 2 : 1- Bieåu bì bình thöôøng; 2- Caùc ñaùm teá baøo ñaùy ung thö xaâm nhaäp trong lôùpbì; 3- Thoaùi hoùa boïc; 4- Saéc toá melanin.

Hình 3 : 1- Hieän töôïng xeáp haøng raøo; 2- Thoaùi hoùa boïc; 3- Saéc toá melanin trong ñaùm

teá baøo ñaùy; 4- Saéc toá melanin trong ñaïi thöïc baøo cuûa moâ ñeäm; 5- Moâ ñeäm sôïi.


55/138

49

CARCINOÂM TEÁ BAØO GAI KHOÂNG SÖØNG HOÙA COÅ TÖÛ CUNGUng thö coå töû cung vaãn coøn laø moät trong nhöõng loaïi ung thö haøng ñaàu thöôøng thaáy ôû phuï

nöõ Vieät nam vaø khi ñöôïc phaùt hieän thì ña soá ñaõ vaøo giai ñoaïn xaâm nhaäp, ñieàu naøy chöùng toû vieäctaàm soaùt ung thö baèng pheát moûng Papanicolaou vaãn chöa thöïc söï hieäu quaû. Veà moâ hoïc, hôn 3/4tröôøng hôïp ung thö coå töû cung laø carcinoâm teá baøo gai, trong ñoù carcinoâm teá baøo gai khoâng söøng

hoùa laø loaïi thöôøng gaëp nhaát, chieám tæ leä khoaûng 68%.Ñaïi theå: Ung thö coå töû cung thöôøng coù vò trí ôû vuøng chuyeån daïng; u daïng choài suøi, loeùt

hoaëc thaâm nhieãm, kích thöôùc töø 0,5 ñeán 4cm (hình 1).

Hình 1: Ung thö xaâm nhieãm daïng choài suøi ôû vuøng chuyeån daïng cuûa coå töû cung.

Vi theå:


1. Caùc ñaùm teá baøo gai dò daïng xaâm nhaäp moâ ñeäm.2. Caàu lieân baøo.3. Tuyeán coå trong bình thöôøng.

Quan saùt tieâu baûn vôùi VK4, söï hieän dieän cuûa caùc tuyeán coå trong bình thöôøng trong moâñeäm chöùng toû u naèm trong vuøng chuyeån daïng cuûa coå töû cung. Toån thöông treân beà maët coù choãvaãn coøn trong giai ñoaïn nghòch saûn naëng hoaëc carcinoâm taïi choã (CIN 3); nhöng ôû nôi khaùc, caùcñaùm teá baøo ung thö ñaõ phaù vôõ maøng ñaùy vaø xaâm nhaäp xuoáng moâ ñeäm beân döôùi (hình 2).

Vôùi VK 10 vaø VK 40, caùc ñaùm teá baøo ung thö xaâm nhaäp laø caùc teá baøo gai dò daïng, nhaân

taêng saéc, haïch nhaân roõ, baøo töông aùi toan. Tæ leä phaân baøo cao. Caùc teá baøo ung thö lieân keát nhaubaèng caàu lieân baøo nhöng khoâng thaáy coù caàu söøng; chöùng toû ung thö thuoäc loaïi carcinoâm teá baøogai khoâng söøng hoùa, bieät hoùa vöøa (hình 3).


56/138

50

Hình 2 : 1- Carcinoâm taïi choã ; 2- Caùc ñaùm teá baøo gai ung thö xaâm nhaäp vaøo moâ ñeäm;3- Tuyeán coå trong bình thöôøng; 4- Moâ ñeäm.

Hình 3 : 1-Caùc ñaùm teá baøo gai ung thö xaâm nhaäp vaøo moâ ñeäm; 2- Phaân baøo;

3- Caàu lieân baøo; 4- Moâ ñeäm thaám nhaäp limphoâ baøo.


57/138

51

U TUYEÁN OÁNG RUOÄT GIAØU tuyeán thöôøng coù daïng polyùp neân coøn ñöôïc goïi laø polyùp tuyeán (adenomatous polyp). U

tuyeán xuaát hieän chuû yeáu ôû ñaïi traøng vôùi xuaát ñoä taêng daàn theo tuoåi taùc, tæ leä maéc beänh giôùinam/nöõ ngang baèng nhau. Söï hình thaønh u tuyeán laø keát quaû hoaït ñoäng taêng saûn keøm nghòch saûncuûa bieåu moâ ruoät; nghòch saûn coù theå xaûy ra ôû moïi möùc ñoä, töø nheï ñeán naëng vaø coù theå tìm thaáy

caû nhöõng oå carcinoâm taïi choã. Vì vaäy, coù theå xem u tuyeán laø 1 toån thöông tieàn ung. Veà maët moâhoïc, phaân bieät 3 loaïi u tuyeán: U tuyeán oáng, u tuyeán nhaùnh vaø u tuyeán oáng-nhaùnh. Tieâu baûn ñöôïcquan saùt ôû ñaây laø u tuyeán oáng, loaïi u tuyeán thöôøng gaëp nhaát (90% caùc u tuyeán).

Ñaïi theå: U tuyeán oáng thöôøng coù kích thöôùc nhoû (ít khi > 2,5cm) beà maët töông ñoái laùng vaøcoù cuoáng. (Hình 1A).

Hình 1: A- u tuyeán oáng ôû ñaïi traøng daïng polyùp coù cuoáng (muõi teân) . B- Laùt caét u tuyeán treân tieâubaûn cho thaáy roõ phaàn ñaàu vaø cuoáng polyùp (muõi teân).

Vi theå:


1. Bieåu moâ tuyeán ruoät taêng saûn vaø nghòch saûn ôû phaàn ñaàu polyùp.

2. Nieâm maïc ruoät bình thöôøng ôû phaàn cuoáng polyùp vaø thaønh ruoät bình thöôøngquanh u.3. Loõi sôïi cuûa cuoáng polyùp.Löu yù: Hoïc vieân caàn oân laïi caáu taïo moâ hoïc cuûa ñaïi traøng.

Baèng maét traàn, coù theå thaáy roõ hình daïng polyùp coù cuoáng cuûa u tuyeán oáng ñaïi traøng (hình1B). Quan saùt tieâu baûn vôùi VK4, phaàn ñaàu cuûa polyùp ñöôïc taïo bôûi caùc tuyeán ruoät taêng saûn vaønghòch saûn, laøm cho lôùp nieâm maïc ruoät taïi ñaây daøy haún leân; phaàn cuoáng polyùp coù loõi laø moâ sôïichöùa caùc maïch maùu, xuaát phaùt töø lôùp döôùi nieâm maïc cuûa thaønh ruoät vaø ñöôïc bao quanh bôûi lôùpnieâm maïc ruoät töông ñoái bình thöôøng (hình 2). Thaønh ruoät quanh u coù caáu taïo bình thöôøng, goàm4 lôùp laø nieâm maïc, döôùi nieâm maïc, cô vaø thanh maïc (hình 3).


58/138

52

Hình 2 : 1- Nieâm maïc ruoät vôùi caùc tuyeán taêng saûn vaø nghòch saûn ôû phaàn ñaàu polyùp;2- Nieâm maïc ruoät bình thöôøng ôû phaàn cuoáng; 3- Loõi sôïi cuûa cuoáng polyùp.

Hình 3 : Thaønh ruoät bình thöôøng quanh u, 1- Lôùp nieâm maïc; 2- Lôùp döôùi nieâm maïc;3- Lôùp cô; 4- Lôùp thanh maïc; 5- Lôùp cô nieâm.

Vôùi VK 10 vaø VK 40, caùc tuyeán ruoät taêng saûn vaø nghòch saûn ôû phaàn ñaàu polyùp coùù hìnhdaïng ngoaèn ngoeøo, xeáp chen chuùc nhau, lôùp moâ ñeäm giöõa caùc oáng tuyeán thaám nhaäp nhieàulimphoâ baøo. Ñaëc ñieåm cuûa tình traïng nghòch saûn bieåu moâ ruoät ñöôïc thaáy roõ goàm caùc teá baøo coùnhaân taêng saéc, hình baàu duïc keùo daøi; xeáp choàng leân nhau thaønh nhieàu taàng; tæ leä phaân baøo taêng;


59/138

53

soá löôïng teá baøo ñaøi tieát nhaày giaûm haún; traùi ngöôïc vôùi bieåu moâ oáng tuyeán Lieberk ühn bìnhthöôøng chæ goàm 1 lôùp teá baøo vaø coù nhieàu teá baøo ñaøi. (hình 4, 5).

Hình 4 : 1- Caùc tuyeán ruoät taêng saûn vaø nghòch saûn; 2. Tuyeán ruoät töông ñoái bìnhthöôøng cuûa phaàn cuoáng; 3- Teá baøo ñaøi; 4- Moâ ñeäm thaám nhaäp limphoâ baøo.

Hình 5 : 1- Nghòch saûn bieåu moâ ruoät, nhaân taêng saéc, xeáp thaønh nhieàu taàng;

2- Phaân baøo; 3- Moâ ñeäm thaám nhaäp limphoâ baøo.


60/138

54

CARCINOÂM TUYEÁN RUOÄT GIAØ XAÂM NHAÄPCarcinoâm tuyeán chieám 98% caùc ung thö ñaïi tröïc traøng, tuy coù theå xuaát hieän ôû baát kyø nôi

naøo trong khung ñaïi traøng nhöng vò trí thöôøng gaëp nhaát laø ôû ñaïi traøng sigma vaø tröïc traøng. Beänhdieãn tieán aâm thaàm neân thöôøng ñöôïc phaùt hieän treã, khi ung thö ñaõ xaâm nhaäp vaøo lôùp cô thaønhruoät (Dukes B) thì tæ leä soáng theâm 5 naêm chæ coøn 55-67% so vôùi tæ leä treân 90% neáu ung thö coøn

giôùi haïn trong lôùp nieâm maïc vaø döôùi nieâm maïc (Dukes A).

Ñaïi theå: Toån thöông coù daïng suøi, loeùt hoaëc thaâm nhieãm; ôû 1 beân thaønh ruoät hoaëc lanvoøng theo chu vi ruoät, lan ngöôïc leân ñoaïn ruoät phía treân hoaëc xuoáng phía döôùi; laøm daày cöùngthaønh ruoät, nhaên nhuùm thanh maïc vaø coù theå gaây chít heïp loøng ruoät. (hình 1)

Hình 1: Carcinoâm tuyeán ñaïi traøng sigma, toån thöông daïng suøi loeùt.

Vi theå:


1. Ñaùm tuyeán ung thö xaâm nhaäp2. Tuyeán Lieberkühn bình thöôøng

Quan saùt tieâu baûn vôùi VK4, coù söï töông phaûn roõ reät giöõa vuøng nieâm maïc ruoät chöùa caùctuyeán Lieberkühn bình thöôøng vôùi vuøng nieâm maïc chöùa caùc ñaùm tuyeán ung thö xaâm nhaäp baétmaàu ñaäm hôn (hình 2).

Vôùi VK 10 vaø VK 40, caùc ñaùm tuyeán ung thö coù hình daïng meùo moù nhöng ña soá coù loøngoáng vôùi moät ít chaát nhaày beân trong; vì vaäy ñaây laø moät carcinoâm tuyeán bieät hoaù toát. Caùc teá baøoung thö coù nhaân taêng saéc, dò daïng; xeáp choàng chaát leân nhau thaønh nhieàu taàng; tæ leä phaân baøo

cao vaø coù theå thaáy phaân baøo baát thöôøng. Moät soá teá baøo ung thö bieät hoùa toát saûn xuaát ñöôïc chaátnhaày, coù hình daïng gioáng teá baøo ñaøi bình thöôøng. So saùnh vôùi caùc tuyeán Lieberkühn cuûa vuøng


61/138

55

nieâm maïc ruoät bình thöôøng, bieåu moâ loùt goàm moät lôùp teá baøo hình truï vôùi raát nhieàu teá baøo ñaøi(hình 3).

Tính chaát aùc tính coøn ñöôïc bieåu thò bôûi hieän töôïng xaâm nhaäp cuûa caùc ñaùm tuyeán ung thövaøo moâ ñeäm cuûa lôùp nieâm maïc, lôùp döôùi nieâm maïc vaø lôùp cô (hình 4).

Hình 2 : 1- Caùc tuyeán Lieberkühn bình thöôøng; 2- Caùc ñaùm tuyeán ung thö.

Hình 3 : 1. Caùc teá baøo ung thö xeáp thaønh nhieàu taàng; 2- Teá baøo ung thö saûn xuaátchaát nhaày gioáng teá baøo ñaøi; 3- Phaân baøo baát thöôøng; 4- Loøng oáng chöùachaát nhaày.


62/138

56

Hình 4 : 1- Caùc ñaùm tuyeán ung thö; 2- Lôùp cô trôn thaønh ruoät.


63/138

57

CARCINOÂM TUYEÁN RUOÄT GIAØ DI CAÊN HAÏCHCarcinoâm tuyeán ruoät giaø khi ñaõ xaâm nhaäp qua heát thaønh ruoät thì coù khaû naêng di caên theo

maïch baïch huyeát vaøo caùc haïch trong moâ môõ quanh ruoät vaø caùc haïch maïc treo (Dukes C), tæ leäsoáng theâm 5 naêm giaûm xuoáng coøn 20 - 40%.

Ñaïi theå: Haïch di caên coù ñöôøng kính töø 0,5 cm ñeán 2 hoaëc 3 cm; maät ñoä cöùng chaéc hoaëcmeàm bôû; maët caét traéng söôïng (hình 1).

Hình 1: Carcinoâm tuyeán tröïc traøng xaâm nhieãm (*), di caên vaøo haïch trong moâ môõquanh tröïc traøng (muõi teân).

Vi theå:


1. Ñaùm tuyeán ung thö xaâm nhaäp trong moâ haïch.2. Hieän töôïng hoaïi töû u.3. Moâ haïch bình thöôøng coøn soùt laïi.

Quan saùt tieâu baûn vôùi VK4, haïch coù voû bao sôïi moûng vaø naèm trong moâ môõ, beân döôùi voûbao laø vuøng voû haïch vôùi caùc nang limphoâ thöù caáp. ÔÛ moät vuøng khaùc, coù söï hieän dieän cuûa caùcñaùm tuyeán ung thö di caên dò daïng, caùc tuyeán naøy taêng sinh xaâm nhaäp phaù huûy nhu moâ haïch vaøcaû voû bao sôïi (hình 2).

Vôùi VK 10 vaø VK 40, caùc ñaùm tuyeán ung thö moät soá coù loøng oáng roõ reät, soá khaùc taïothaønh ñaùm ñaëc vôùi nhieàu loøng nhoû (daïng saøng) vôùi tæ leä gaàn baèng nhau; vì vaäy ñaây laø moätcarcinoâm tuyeán bieät hoaù vöøa di caên haïch. Caùc teá baøo ung thö coù nhaân taêng saéc, dò daïng; xeápchoàng chaát leân nhau thaønh nhieàu taàng; tæ leä phaân baøo cao. Moät soá teá baøo ung thö bieät hoùa toátsaûn xuaát ñöôïc chaát nhaày, coù hình daïng gioáng teá baøo ñaøi bình thöôøng (hình 3).

Xung quanh ñaùm tuyeán, coù phaûn öùng taêng taïo sôïi raát maïnh vôùi caùc nguyeân baøo sôïi vaønhieàu sôïi collagen (hình 4). Hieän töôïng hoaïi töû u cuõng raát noåi baät vôùi caùc ñaùm chaát hoaïi töû daïnghaït baét maàu aùi toan (hình 5).


64/138

58

Hình 2 : 1- Voû bao sôïi; 2- Moâ môõ; 3- Nang limphoâ thöù caáp; 4- Caùc ñaùm tuyeán ung thö;5- Vuøng voû bao sôïi bò phaù huûy.

Hình 3 : 1. Tuyeán coù loøng oáng roõ, chöùa chaát hoaïi töû; 2- Ñaùm tuyeán ñaëc daïng saøng;3- Phaân baøo; 4- Teá baøo tieát nhaày gioáng teá baøo ñaøi; 5- Nguyeân baøo sôïi.


65/138

59

Hình 4 : 1- Caùc ñaùm tuyeán ung thö ñaëc daïng saøng; 2- Phaân baøo; 3- Nguyeân baøo sôïi;4- Sôïi collagen.

Hình 5 : 1- Caùc ñaùm tuyeán ung thö; 2- Chaát hoaïi töû; 3- Moâ sôïi.


66/138

60

CARCINOÂM TUYEÁN RUOÄT GIAØ DI CAÊN GANCarcinoâm moät khi ñaõ tieán trieån qua giai ñoaïn xaâm nhaäp thöôøng cho di caên tröôùc tieân theo

ñöôøng baïch huyeát ñeán caùc haïch vuøng; nhöng cuõng coù theå cho di caên theo ñöôøng maùu nhôø vaøocaùc thoâng noái töï nhieân giöõa heä thoáng maïch baïch huyeát vaø heä thoáng maïch maùu, hoaëc do baûnthaân teá baøo ung thö xaâm nhaäp tröïc tieáp vaøo caùc tónh maïch. Coù khoaûng 75-77% caùc tröôøng hôïp

carcinoâm tuyeán ñaïi traøng cho di caên ñeán gan, chuû yeáu theo ñöôøng tónh maïch cöûa; tæ leä soángtheâm 5 naêm cuûa nhöõng beänh nhaân naøy (Dukes D) chæ coøn döôùi 10%.

Ñaïi theå: Carcinoâm ñaïi traøng di caên gan thöôøng taïo thaønh nhieàu oå ung thö thöù phaùt; caùc oåcoù kích thöôùc khoâng ñeàu, maët caét khoâng ñoàng nhaát, maät ñoä bôû; caùc oå lôùn coù hoaïi töû trung taâm(hình 1).

Hình 1: Carcinoâm ñaïi traøng di caên gan, taïo ra nhieàu oå thöù phaùt; 2 oå lôùn coù hoaïi töûtrung taâm (muõi teân).

Vi theå:


1. Ñaùm teá baøo tuyeán ung thö xaâm nhaäp moâ gan.2. Hoaïi töû trung taâm.3. Tieåu thuøy gan bình thöôøng.

Löu yù: Hoïc vieân caàn oân laïi caáu taïo moâ hoïc cuûa gan.

Quan saùt tieâu baûn vôùi VK4, trong moâ gan coù caùc oå di caên ñöôïc taïo bôûi caùc ñaùm tuyeánung thö dò daïng; vuøng teá baøo gan ngoaøi rìa oå di caên bò cheøn eùp vaø coù söï thaám nhaäp nhieàu limphoâbaøo (hình 2).

Vôùi VK 10, caùc ñaùm tuyeán ung thö phaàn lôùn coù loøng oáng roõ reät, vì vaäy ñaây laø moätcarcinoâm tuyeán bieät hoùa toát di caên gan. ÔÛ caùc ñaùm tuyeán lôùn, coù hieän töôïng hoaïi töû trung taâm(hình 3).

Vôùi VK 40, caùc tuyeán ung thö ñöôïc loùt bôûi caùc teá baøo coù nhaân taêng saéc, dò daïng; xeápchoàng leân nhau thaønh nhieàu taàng; tæ leä phaân baøo taêng vaø coù hình aûnh phaân baøo baát thöôøng. Loøngoáng tuyeán chöùa chaát nhaày do teá baøo ung thö saûn xuaát. Giöõa caùc oáng tuyeán coù phaûn öùng taêng

sinh moâ sôïi (hình 4).


67/138

61

Moâ gan xung quanh caùc oå di caên coù caáu taïo bình thöôøng, goàm caùc tieåu thuøy gan vôùi tónhmaïch trung taâm vaø khoaûng cöûa; trong khoaûng cöûa coù nhaùnh cuûa ñoäng maïch gan, nhaùnh cuûa tónhmaïch cöûa vaø tieåu quaûn maät (hình 5).

Hình 2 : 1- Caùc ñaùm tuyeán ung thö; 2- Moâ gan quanh oå di caên; 3- Limphoâ baøo.

Hình 3 : 1- Caùc ñaùm tuyeán ung thö; 2- Hoaïi töû trung taâm.


68/138

62

Hình 4 : 1- Caùc ñaùm tuyeán ung thö; 2- Loøng oáng chöùa chaát nhaày; 3- Phaân baøo baátthöôøng; 4- Moâ sôïi taêng sinh.

Hình 5 : 1- Tónh maïch trung taâm tieåu thuøy gan; 2- Khoaûng cöûa.


69/138

63

CARCINOÂM TUYEÁN RUOÄT GIAØ DI CAÊN PHOÅIKhoaûng 5 - 50% caùc tröôøng hôïp carcinoâm tuyeán ñaïi traøng cho di caên theo ñöôøng maùu

ñeán phoåi; taïo ra nhieàu oå ung thö thöù phaùt treân caû 2 laù phoåi (hình aûnh thaû bong boùng treân X-quang); tæ leä soáng theâm 5 naêm cuûa nhöõng beänh nhaân naøy (Dukes D) chæ coøn döôùi 10%.

Ñaïi theå: Caùc oå ung thö thöù phaùt naèm raûi raùc trong nhu moâ phoåi, giôùi haïn khaù roõ, maët caétkhoâng ñoàng nhaát do hieän töôïng xuaát huyeát vaø hoaïi töû, maät ñoä meàm bôû (hình 1).

Hình 1: 1- OÅ ung thö di caên töø carcinoâm tuyeán ñaïi traøng coù maët caét khoâng ñoàng nhaátdo xuaát huyeát hoaïi töû ; 2- Maøng phoåi taïng.

Vi theå:


1. Ñaùm teá baøo tuyeán ung thö xaâm nhaäp trong nhu moâ phoåi.2. Nhu moâ phoåi bình thöôøng: tieåu pheá quaûn hoâ haáp, pheá nang, ñaïi thöïc baøo

pheá nang.Löu yù: Hoïc vieân caàn oân laïi caáu taïo moâ hoïc cuûa phoåi.

Quan saùt tieâu baûn ôû VK4, oå ung thö di caên ñöôïc taïo bôûi caùc ñaùm tuyeán dò daïng, xaâmnhaäp vaøo giöõa caùc ñaùm pheá nang (hình 2).

Vôùi VK 10, caùc tuyeán ung thö coù loøng oáng roõ reät, beân trong chöùa chaát nhaày maàu tím nhaïthoaëc chaát hoaïi töû; vì vaäy ñaây laø moät carcinoâm tuyeán bieät hoùa toát di caên phoåi (hình 3).

Vôùi VK 40, teá baøo tuyeán ung thö coù nhaân dò daïng, taêng saéc, tæ leä phaân baøo cao; moät soá teá

baøo coù hoaït ñoäng tieát nhaày vôùi söï hieän dieän cuûa 1 khoâng baøo saùng trong baøo töông (hình 4).Ngoaøi rìa caùc ñaùm tuyeán ung thö, moâ sôïi taêng sinh ngaên caùch vôùi nhu moâ phoåi xung quanh;trong moâ sôïi coù nhieàu teá baøo vieâm thaám nhaäp, chuû yeáu laø limphoâ baøo vaø 1 ít töông baøo (hình 5).


70/138

64

Hình 2 : 1- Ñaùm tuyeán ung thö dò daïng; 2- Caùc pheá nang.

Hình 3 : 1- Caùc ñaùm tuyeán ung thö; 2- Loøng oáng chöùa chaát nhaày; 3- Loøng oáng chöùachaát hoaïi töû; 4- Caùc pheá nang.


71/138

65

Hình 4 : 1- Teá baøo tuyeán coù nhaân taêng saéc dò daïng ; 2- Teá baøo tuyeán tieát nhaày;3- Phaân baøo baát thöôøng; 4- Loøng oáng chöùa chaát hoaïi töû.

Hình 5 : 1- Tuyeán ung thö dò daïng; 2- Moâ sôïi taêng sinh, thaám nhaäp teá baøo vieâm;

3- Pheá nang.


72/138

66

Nhu moâ phoåi quanh oå di caên coù caáu taïo töông ñoái bình thöôøng, goàm tieåu pheá quaûn hoâhaáp vôùi nhaùnh cuûa ñoäng maïch phoåi ñi keøm, caùc pheá nang loùt bôûi pheá baøo I vaø II. Loøng pheá nangcoù chöùa caùc ñaïi thöïc baøo pheá nang vôùi baøo töông chöùa ñaày khoâng baøo nhoû vaø saùng (neân coøngoïi laø boït baøo); moät soá ñaïi thöïc baøo khaùc chöùa caùc haït buïi than maàu naâu ñen, ñöôïc tìm thaáytrong loøng pheá nang, moâ keõ cuûa vaùch pheá nang vaø moâ ñeäm quanh tieåu pheá quaûn (hình 6).

Hình 6 : 1- Tieåu pheá quaûn hoâ haáp; 2- Nhaùnh ñoäng maïch phoåi; 3- Boït baøo; 4- Ñaïi thöïcbaøo öù ñoïng carbon; 5- Maïch baïch huyeát; 6- Vaùch pheá nang.


73/138

67

XÔ GAN

Xô gan laø giai ñoaïn cuoái cuûa caùc beänh lyù gan maõn tính do nhieàu nguyeân nhaân khaùcnhau, taïi gan hoaëc ngoaøi gan, nhö vieâm gan sieâu vi, ngoä ñoäc, nghieän röôïu, öù maät, caùc beänhchuyeån hoaù, suy tim... Trong xô gan, tình traïng hoùa sôïi lan toûa bao quanh caùc noát teá baøo gan taùitaïo laøm caáu truùc bình thöôøng cuûa gan bò phaù huûy, chöùc naêng gan suy giaûm, tuaàn hoaøn maùu vaø

daãn löu dòch maät trong gan bò roái loaïn.Ñaïi theå: Khôûi ñaàu, gan xô to hôn bình thöôøng nhöng caøng veà sau thì caøng teo nhoû laïi,

maät ñoä chaéc, beà maët gan loån nhoån caùc noát taùi taïo. Tuøy theo kích thöôùc cuûa noát taùi taïo, phaân bieät2 daïng ñaïi theå: xô gan noát nhoû (noát < 3mm) vaø xô gan noát lôùn (töø 3mm trôû leân) (Hình 1).

Hình 1: A- Xô gan noát nhoû; B- Xô gan noát lôùn

Vi theå:

Muïc tieâu caàn tìm:1. Noát teá baøo gan taùi taïo (Tieåu thuøy giaû).2. Teá baøo gan thoaùi hoùa môõ, teá baøo gan thoaùi hoùa nöôùc.3. Teá baøo gan taêng saûn.4. OÁng maät giaû vaø oáng maät thaät.5. Taêng saûn moâ sôïi vaø thaám nhaäp teá baøo vieâm.

Quan saùt tieâu baûn vôùi VK4, caáu truùc bình thöôøng cuûa gan bò phaù huûy, thay vaøo ñoù laø caùcnoát teá baøo gan taùi taïo to nhoû khoâng ñeàu, ngaên caùch nhau baèng moâ sôïi ngaám teá baøo vieâm maõntính. Caùc noát naøy thoaït nhìn troâng gioáng tieåu thuøy gan nhöng thöïc ra chæ laø 1 taäp hôïp teá baøo gantaêng sinh vaø thoaùi hoùa, khoâng coù tónh maïch trung taâm, vì vaäy coøn coù teân laø tieåu thuøy giaû (hình 2).

Vôùi VK 10 vaø 40, moâ sôïi bao quanh noát teá baøo gan taùi taïo goàm nguyeân baøo sôïi vaø caùcsôïi collagen, thaám nhaäp nhieàu teá baøo vieâm maõn tính nhö limphoâ baøo vaø töông baøo. Trong moâsôïi, söï taêng sinh caùc teá baøo bieåu moâ oáng maät taïo ra caùc oáng nhoû, khoâng thoâng noái vôùi heä daãnmaät trong gan neân coøn goïi laø oáng maät giaû. Nhöõng khoaûng cöûa coøn soùt laïi - chöa bò phaù huûy -cho thaáy söï hieän dieän cuûa boä ba goàm oáng maät thaät, nhaùnh cuûa ñoäng maïch gan vaø nhaùnh cuûatónh maïch cöûa (hình 3, 4).

Noát taùi taïo goàm caùc teá baøo gan ñang hoaït ñoäng taêng sinh, teá baøo coù 2 nhaân, haïch nhaânroõ; caùc teá baøo gan thoaùi hoùa nöôùc vôùi baøo töông chöùa nhieàu khoâng baøo saùng; caùc teá baøo ganthoaùi hoùa môõ vôùi baøo töông chöùa moät gioït môõ lôùn, ñaåy nhaân leäch qua 1 beân (hình 5).


74/138

68

Hình 2 : 1- Caùc noát teá baøo gan taùi taïo; 2- Moâ sôïi ngaám teá baøo vieâm maõn tính.

Hình 3 : 1- Noát teá baøo gan taùi taïo; 2- Moâ sôïi ngaám teá baøo vieâm maõn tính; 3- Oáng maät giaû;4- Oáng maät thaät; 5- Nhaùnh cuûa ñoäng maïch gan; 6- Nhaùnh cuûa tónh maïch cöûa.


75/138

69

Hình 4 : Teá baøo gan taêng sinh; 2- Teá baøo gan thoaùi hoùa nöôùc; 3- Teá baøo gan thoaùihoùa môõ; 4- Moâ sôïi; 5- Limphoâ baøo; 6- Oáng maät giaû.

Hình 5 : 1- Teá baøo gan taêng sinh; 2- Teá baøo gan thoaùi hoùa nöôùc; 3- Teá baøo gan thoaùi

hoùa môõ.


76/138

70

CARCINOÂM TEÁ BAØO GAN

Carcinoâm teá baøo gan laø loaïi ung thö gan nguyeân phaùt thöôøng gaëp nhaát, ôû giôùi nam nhieàuhôn giôùi nöõ. Carcinoâm teá baøo gan coù xuaát ñoä khaù cao ôû caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ, co�

Documents

Alast Thực Tập Giải Phẫu Bệnh.pdf