Aleminyum Filmasin Tel Uretimi Sanayi Profili

T.C. SANAY VE TCARET BAKANLII

ALMNYUM FLMAN VE TEL RETM SANAY PROFL

SANAY ARATIRMA VE GELTRME GENEL MDRL

T.C. SANAY VE TCARET BAKANLII

ALMNYUM FLMAN VE TEL RETM SANAY PROFLMehmet NAL Metalurji MhendisiANKARA 2009

SANAY ARATIRMA VE GELTRME GENEL MDRL

NSZ

3143 sayl Sanayi ve Ticaret Bakanl Kurulu Kanunu ile Sanayi Aratrma ve Gelitirme Genel Mdrlne tasarruflarn doru ve krl yatrm konularna ynlendirilmesini salamak amacyla yatrmclarn bilgilendirilmesi grevi verilmi bulunmaktadr. Sz konusu bu grev erevesinde Sanayi Aratrma ve Gelitirme Genel Mdrl, yatrm konular hakknda ksa teknik, ekonomik ve mal bilgiler ihtiva eden Sanayi Profillerini hazrlayarak, yatrmclarn hizmetine sunmakta ve bu ekilde sz konusu grevi yerine getirmeye almaktadr. Herhangi bir konuda yatrm yapmay dnen yatrmclar asndan bilinmesi gerekli en nemli hususlar, dnlen yatrmn ne kadar bir sabit ve toplam yatrm tutar ile gerekletirilebilecei, retilmesi dnlen rnlerle ilgili arz ve talep durumu, retim metodu, retim iin kullanlmas gerekli olan makina ve tehizat ile eitli alardan yatrmn krll vb. gibi konulardr. Bu amala Sanayi Profilleri, yatrmclarn kafalarndaki bu ve benzeri sorularn cevaplarn bulacaklar ekilde hazrlanmaktadr. Sanayi Profilleri; ekonomik, teknik ve mal deerlendirme balklar altnda blmden meydana gelmektedir. Ayrca; ek olarak, daha nce hazrlanm bulunan sanayi profillerinin listesi, sanayi profillerinin hazrlanmasnda gz nne alnan deikenlerle ilgili oranlar ile makina ve tehizat hakknda bilgi alnabilecek kurulularn isim ve iletiim bilgileri verilmektedir. Sanayi Profillerinin ilk blm olan ekonomik deerlendirme blmnde, retilecek rnler ve zellikleri, yurt ii talep, retim, ithalat ve ihracat verileri temelinde retilecek rnler ile ilgili pazar hakknda ksa bilgiler ve deerlendirmeler yer almaktadr. kinci blm olan teknik deerlendirme blmnde, istihdam edilecek personel says ve nitelii, retim kapasitesi, ksa retim metodu ve retim ak emas, ana ve yardmc makina ve tehizat listesi, makina ve tehizat giderleri, hammaddeler, retilecek rnler ile retim metodunun evre ve salk problemlerine sebep olup, olmayaca ve termin plnna yer verilmektedir. nc blm olan mal deerlendirme blmnde ise, veriler ve ngrler erevesinde sabit yatrm tutar, yllk iletme gelir ve giderleri ve iletme sermayesi hesaplanmakta, deiik alardan yatrmn krll ortaya konulmaya allmaktadr. Bu Sanayi Profili, yukarda belirtilen hedefler dorultusunda, yatrmclarn uygun yatrm alanlarna yneltilmesi, sermayelerini verimli yatrm konularnda deerlendirmelerine yardmc olacak ekilde hazrlanmtr. Bu Sanayi Profilinin hazrlanmasnda bilgi ve veri salayarak yardm ve desteklerini esirgemeyen, ilgili kamu ve kurulularna, meslek odalarna ve sanayici ve i adamlarna teekkr ederiz. Bu Sanayi Profilinin bu konuda yatrm yapmay dnen yatrmclara yararl olmasn dileriz. Sanayi Aratrma ve Gelitirme Genel Mdrl

Alminyum Filmain ve Tel retimi Sanayi Profili

i

NDEKLER

1. BLM: EKONOMK DEERLENDRME 1.1. Yatrmn Konusu .. 1 1.2. retilecek Mal ve Hizmetler . 1 1.3. Pazar Durumu 4 1.3.1 Kurulu Kapasite . 4 1.3.2 retim ve Talep Durumu .. 6 1.3.3 thalat ve hracat Durumu . 7 2. BLM: TEKNK DEERLENDRME 2.1 stihdam Durumu 10 2.2. retim Teknolojisi . 10 2.2.1. Hammadde ve Yardmc Maddeler 11 2.2.2. retim Metodu .. 12 2.3. Trk Standardlar.. 12 2.4. rn Fiyatlar . 12 2.5 retim Kapasitesi . 12 2.6 retim Ak emas . 13 2.7. Makina ve Tehizat Listesi .. 14 2.7.1. Ana Makina ve Tehizat Listesi . 14 2.7.2. Yardmc Makina ve Tehizat Listesi . 14 2.7.3. Makina ve Tehizat Giderleri .. 15 2.8. evre ve Salk Problemleri ... 15 2.9. Termin Pln .. 15 3. BLM: MAL DEERLENDRME 3.1. Sabit Yatrm Tutar . 16 3.1.1 Arsa Miktar ve Tutar . 16 3.1.2 Kapal Alan Miktarlar ve naat Maliyetleri . 16 3.2. Yllk Gelir ve Giderler .. 18 3.2.1 Yllk letme Gelirleri 18 3.2.2 Yllk letme Giderleri .. 18 3.2.2.1. Amortismanlar ... 18 3.2.2.2. Personel Giderleri ... 19 3.2.2.3. Hammadde Miktarlar ve Tutar.. 20 3.3. letme Sermayesi 20 3.4 Toplam Yatrm Tutar .. 21 3.5 Yatrmn Ekonomik mr .. 22 3.6. Projenin Finansman 22 3.7. Satlan Maln Maliyeti... 23 3.8. Yatrmn n Deerlendirilmesi 23 3.8.1. Proforma Gelir-Gider.. 23 3.8.2. Yatrmn Krll. 24 3.8.3. Sermayenin Krll ... 24 3.8.4. Tam Kapasitede Net Katma Deer .. 25 3.8.5. Kii Bana Yatrm Tutar .. 25 3.8.6. Yatrmn Geri Dn Sresi .. 26 4. BLM: EKLER Ek A : Makina ve Tehizat le lgili Bilgi Alnabilecek Kurulular ................................................ 27


ii

GR

Ksa ekonomik, teknik ve mal bilgiler ieren bu Sanayi Profili; yatrmclar, profil konusu yatrm konusu hakknda n bilgilendirme amacyla hazrlanmtr. farkl blmden oluan Sanayi Profilleri'nin ekonomik ve teknik deerlendirme blmleri, cari bilgi ve verilerden oluurken, mal deerlendirme blm ise, yaplabilirlik aratrmalarnda (fizibilite ettlerinde) olduu gibi, eitli varsaymlara dayanmaktadr. Sz konusu durum, fiili olarak yatrma balamadan nce baz konularn tam olarak bilinmemesinden kaynaklanmaktadr. Bu sebeple; yaplabilirlik aratrmalarnn hazrlanmasnda ve yatrmlarn deerlendirilmesinde de mutat olarak uyguland gibi, Sanayi Profillerinin hazrlanmasnda da, balangta mal byklklerinin kesin olarak bilinmesi mmkn olmayan yatrm kalemleri ile ilgili deerlerin baz yatrm kalemleri ile ilgili deerlerin belirli oranlar dahilinde olaca varsaylm ve hesaplamalar bu ekilde yaplmtr. Sanayi Profillerinde yaplmas gereken bu varsaymlar sebebiyle, sabit ve toplam yatrm tutar ile gelir ve gider izelgelerinde yer alan deerler, sadece ve sadece sz konusu varsaymlar iin geerlidir. Varsaymlarda herhangi bir deiiklik bile yatrm tutarlar, az veya ok deiecektir. Bu sebeple, bu profilden yararlanarak yatrm yapmaya karar veren yatrmclarn, mal deerlendirme blmnde verilen rakamsal verilerin, sadece gz nne alnan artlarda geerli olduunu, kendi yatrm artlarnda ise rakamsal deerlerin az veya ok deiebileceini unutmamalar gerekir. Sanayi Profilleri, genelde sadece kk ve orta lekli yatrmlara ynelik olarak hazrlanmaktadr. Bu sebeple, yatrmlarn, tevik belgeli olarak, kalknmada ncelikli yrelerde ve organize sanayi blgeleri, serbest blgeler veya sanayi alanlar vb. gibi arsa maliyetlerinin dk olduu alanlarda gerekletirilecei temel varsaym zerine oturtulmaktadr. Bu temel varsaym, bata arsa fiyatlar ile kullanlacak yabanc kaynaklar ve faiz oranlar olmak zere, birok hususta sanayi profillerinin hazrlanmasna byk kolaylk getirmektedir. Yatrm iin ngrlen arsa miktar, ak ve kapal alan byklkleri, bu profilin hazrlanmasnda bilgi alnan iletmelerden temin edilen verileri yanstmaktadr. Uygulamada daha kk veya daha byk arsa ile ak ve kapal alan gerekebilir. Ayrca yatrm, sanayi blgeleri dndaki arazilerde de gerekletirilebilir. Bu durum, arsa ve bina maliyetlerinin ngrlen deerlerden olduka fazla olmasna sebep olabilir. Sanayi Profillerinde, yatrm trne gre deimekle birlikte, yatrmda lisans alnmas gerekmeyen bir retim metodu kullanaca gerekesiyle, teknik yardm ve lisans giderleri kaleminde herhangi bir harcama yaplmayaca kabul edilmi, buna bal olarak da gelir ve gider izelgelerinde, teknik yardm ve lisans iin herhangi bir amortisman ngrlmemitir. Yatrmclar tarafndan, yatrmn bu profilde belirtilen retim metodu dnda ve zellikle de teknik yardm ve lisans gerektiren bir retim metoduyla gerekletirilmesinin dnlmesi durumunda, teknik yardm ve lisans iin de bir gider ayrlmas, gelir ve gider izelgesinde ise % 20 orannda amortisman ngrlmesi gerekecektir.


iii

Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

Temel varsaym gerei yatrm iin gereken ithal makina ve tehizatn gmrk vergisi istisnasndan yararlanaca kabul edilerek, dier masraflar iin sadece % 2lik bir gider ngrlmtr. Tevik alnamayan veya dorudan herhangi bir tevik almadan gerekletirilen yatrmlar iin bu orann bir hayli ykselecei unutulmamaldr. Profil konusu yatrmn byk oranda zkaynaklarla gerekletirilecei, yabanc kaynak olarak ise bankalardan temin edilecek kredilerin kullanlaca varsaylmtr. Bu adan finansman giderlerinin hesaplanmasnda, nce z kaynaklarn kullanlaca, yabanc kaynaklarn ise yatrm dneminin sonunda kullanlaca ve bu sebeple de sadece son alt ay iin faiz denecei ngrlmtr. Byle bir kabuln yaplmamas hlinde, bankalarn sanayi ve ticar kredilerinin faiz oranlarnn farkl olmas sebebiyle, yatrm dnemi finansman giderlerini hesaplamak ve bu kalem iin bir deer ngrmek mmkn olamayacaktr. Yatrm trne gre deimekle birlikte, yatrmn sadece bir ay sre ile deneme retimi yapaca ve retilenlerin defolu, hatal, eksik, kusurlu vb. olaca iin satlamayaca, dolaysyla bu sre ierisinde retilen rnlerden herhangi bir gelir elde edilmeyecei varsaylm, bu sebeple gelir ve gider izelgelerinde deneme retimi dnemi ile ilgili herhangi bir gelire yer verilmemitir. Gerekte ise, deneme retimi daha ksa veya uzun sreli olarak gerekletirilebilir ve bu dnemde retilen rnlerden bir gelir elde edilebilir. Bu Sanayi Profili, rnek iletmelerden temin edilen bilgiler erevesinde hazrland iin, retim metodu bata olmak zere, ana ve yardmc makina ve tehizat vb. gibi hususlar da rnek alnan iletmelere bal olmaktadr. Profil konusu rnn retilmesi iin, rnek alnan iletmelerde mevcut makina veya tehizatn zellikleri sebebiyle herhangi bir baka makina ve tehizat gerekmeksizin yaplan i ve ilemler iin gerekte farkl veya ilve makina ve tehizatlar gerekebilir. Bu sebeple sabit yatrm tutar izelgelerinde, beklenmeyen giderler kalemi altnda fizik beklenmeyen giderler olarak belirli bir gider ngrlmtr. Ayrca, enflasyon ve dviz kurlarndaki deiiklikler sebebiyle, yatrm dneminde ortaya kacak maliyet farklar iin fiyat artlarndan kaynaklanan beklenmeyen giderler kaleminde yine belirli bir gider ngrlmtr. Yatrmclarca yatrm ncesi yaplacak olan aratrmalar ve ciddi bir yatrm plnlamas ile bu profilde ngrlenlerden daha az beklenilmeyen masraf yaplmas mmkn olabildii gibi, tersine bir durum da sz konusu olabilir. Yatrmclarn, bilgilendirme amal bu profil kapsamnda verilen mal bilgileri, burada aklanan dorultularda deerlendirmesi ve yatrm ncesi mmknse kendi yatrm tutar izelgesi ile gelir ve gider izelgelerini oluturarak, yatrmn mal bykln ortaya karmas uygun olacaktr. Bu amala profil ekinde verilen izelgelerde yer alan oranlardan yararlanlabilir.


iv

1. BLM

EKONOMK DEERLENDRME

1.1. Yatrm Konusu Yatrm konusu; Alminyum klelerin ergitilerek kalplara dklmesi ve presten ekilmesi ile filmain retilmesi, elde edilen filmainin souk haddeleme yntemiyle 1.20 mm incelie kadar drlerek istenilen llerde alminyum tel olarak retilmesidir.

1.2. retilecek Mal ve Hizmetler Profil konusu tesiste, alminyum filmain ve tel retimi yaplacaktr. Bakrdan daha hafif olan alminyum, elektrik enerjisinin nakledilmesinde byk avantaj salamaktadr. Bu nedenle gnmzde enerji nakil hatlar alminyumdan yaplmaktadr. Alminyum son derece iletken bir metaldir. Bu nedenle, tm alminyum kullanmnn Avrupa'da % 10'u, ABD'de % 9'u, Japonya'da % 7'si elektrik ve elektronik sektrnde kullanlmaktadr. Alminyumun bu alanda en ok kullanld yer, elektrik nakil hatlardr. elik zl alminyum iletkenler, yksek voltajl elektrik nakil hatlarnda tercih edilen tek malzeme olmutur. Alminyum, yeralt kablolarnda, elektrik borularnda ve motor-bobin sarmnda yaygn bir ekilde kullanlmaktadr. Elektronikte; alminyum kullanm yerleri arasnda, aseler, yongalar, transistr soutucular, data kayt diskleri ve elektronik cihazlarn kasalar bulunmaktadr. Halen enerji nakli tekniindeki ilerlemelere paralel olarak 1908 senesinde elik ekirdekli alminyum iletkenlerin gelitirilmesi, bu yaylmay bir kat daha arttrmtr. Bugn ise diyebiliriz ki; alminyum ve elik-alminyum letkenler her trl toporafik ve klim artlarnda Dnyann her tarafnda dier iletken cinslerine nazaran tercihen kullanlan bir malzeme haline gelmitir. Alminyumdan imal edilen iletkenlerde baz olumlu zellikler u ekilde sralanabilir: 1. Alminyumdan ml Edilen letkenlerin Kondktivitesi Yksektir : Alminyum ve elik ekirdekli alminyum iletkenler asgari safiyeti % 99.5 olan alminyum kleden iml edilmektedir. Sert ekilmi alminyum telin kondktivitesi % 61 olup bu 20C de 0.028264 Ohm_mmVmetre'lik bir zgl dirence tekabl eder. Bakrn 8.89 gr/cm3 olan zgl arlna karlk alminyumun zgl arlnn 2.703 gr/cm3 olduu dikkate alnrsa, iletkenlikleri ayn olan edeer iki hattan alminyum iletkenli olann toplam iletken arl bakr olann yarsna eittir. 2. Alminyumdan ml Edilen letkenlerin Mekanik Mukavemeti Yksektir: Enerji iletiminde, kondktivite kadar nemli olan bir hususta phesiz ki mekanik mukavemettir. Akm tama kapasiteleri ayn olan alminyum ve bakr iletkenlerin kopma ykleri yaklak olarak birbirlerine Alminyum Filmain ve Tel retimi Sanayi Profili1

Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

eittir. Normal yapl elik nveli alminyum iletkenlerde ise durum % 40 oranndaki bir fazlalkla elik-alminyum iletkenin lehinedir. Yksek kopma gerilmesinin gerektirdii hallerde ise uygun miktar ve tertipte elik tel kullanmak suretiyle normal miktarlarn 5-6 misline klmas da her zaman mmkndr. Bu suretle elik nveli alminyum iletkenler bakr iletkenlere nazaran sadece kopma yk bakmndan avantajl olmayp, ayrca zel artlarn gerektirdii kopma yklerinin determinine de imkn vermektedir. 3. Alminyumdan ml Edilen letkenler Hafiftir: Enerji nakil hatlarnda alminyum veya elik nveli alminyum iletkenlerin bakra nazaran ileri srlebilecek en byk avantaj belki de arlnn daha az oluudur. Gerekten alminyumun hafif bir metal olmas, bilhassa arzal arazide; nakliye ve montajda byk kolaylk ve ekonomi salamaktadr. 4. Alminyumdan ml Edilen letkenlerin mr Uzundur: mr bakmndan alminyum ve elik-alminyum iletkenler iyi bir snav vermilerdir. Bu tip iletkenler 70 seneye yakn bir sreden beri baarl olarak, Dnyann her tarafnda kullanlmaktadr. Bu konuda bir misl olarak 1899 ylnda Amerika'daki Connecticut Electric and Light Company tarafndan iletmeye alan alminyum iletkenli hava hattnn hl serviste olduu bilinmektedir. En son olarak 1956 ylnda bu hattan alnan numuneler zerinde yaplan eitli deneyler; iletkenlik, kopma mukavemeti ve kopma uzamas deerlerinin ilk orijinal deerlerini az bir farkla aynen muhafaza ettiini gstermitir. 57 senelik iletme sresi boyunca teekkl eden oksidasyon tabakasnn ise; pratik bakmdan apta herhangi bir azalmaya sebep olmad grlmtr. Deniz havasnn hkim olduu sahillerle ar endstri blgelerinde bile alminyum ve elik-alminyum iletkenlerin mrlerinin 30-35 seneye ulatn tatbikatlar gstermektedir. Geleneksel Olarak Kullanlan letken Malzemeleri Gemiten gnmze 80 yldan daha fazla enerji nakil hatlarnda kompozit yapda olan alminyum-elik kombinasyonlar kullanlmaktadr. Bu tasarmda, d tesirlerle oluan yayl ykleri tamak iin merkezde bkl halde bulunan elik kullanlmaktadr. elik tellerin ekme direnleri 140-160 N/mm2 arasndadr. Alminyum tellerin ekme direnleri ise 16-18 N/mm2 arasnda deimektedir. elik ve alminyum teller arasndaki yksek ekme direnci farkna ramen kompozit yap d yklere diren gsterirken, yklerin kk bir oran da alminyum teller tarafndan karlanmaktadr. Bu kompozit iletkenlere elik zl iletkenler denilmekte ve uluslararas imalat ve ticaret alannda ACSR (Aluminium Conductor Steel Reinforced) olarak adlandrlmaktadr. Bu iletkenlerin iletkenlik grevi elik zerine farkl ynlerde sarlm ve saflk derecesi min. % 99.6 Al-1350 tellerle yaplmaktadr. Standartlarn gereklerini yerine getirmeleri iin bu alminyumlardan beklenecek temel kriterler unlardr; 1-V, Cr ve Ti seviyesinin muhakkak % 0.005'in altnda olmas 2-Fe/Si orannn 2 ve yukarda olmas Merkezde elik ve onun zerinde alminyum iletken katlarnn oluturduklar kesit alanlar pek ok amaca gre deitirilerek farkl kombinasyonlar oluturulabilmektedir. Tm bu deiiklikler hattn tasarmnda kullanlan parametrelere gre yaplmaktadr. Zira iletkenin her koulda alyor durumda olmas ilk arzu edilen esas zorunluluktur. Dolaysyla, iletkenler her koulda, ki beklenmedik olaanst durumlar da dahil olmak zere kar yklerine, buz yklerine, rzgar yklerine, msaade edilen snma derecelerine ve her trl i srtnmelere kar diren gsterebilmelidir. ACSR tasarmlar 80 yldan fazla bir sreden beri bu zorlu artlara olduka baarl olarak dayanabilmilerdir. Alminyum Filmain ve Tel retimi Sanayi Profili2

Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

Son zamanlarda, gemii 15-20 yla dayanan sre ierisinde ise, kompozit yap, yava yava yerini tek malzemeli homojen yapda olan Al-Mg-Si alamlarndan yaplm alminyum iletkenlere brakmaya balamtr. Bu iletkenlerin uluslararas alanda anlma ad ise AAAC (All Aluminium Alloy Conductor) 'dir. Bunlar muhtelif kesitlerde retilerek farkl isimlerle kullanclara sunulmutur. Isl ilem yaplarak sertletirilen tellerle iml edilen iletkenler, ACSR ile ayn kesitli olmasna ramen daha yksek mukavemetli, daha fazla enerji tama kapasiteli ve daha hafiftir. Buna karn fiyat ACSR 'ye gre daha yksektir. Ancak 2-3 yllk vadede daha fazla enerji nakletme zellii ile bunu telafi etmesinden dolay yaygn kullanm alan bulmaya balamtr. Bu iletkenlerde malzeme asndan aranan temel kriterler ise; -Alamn Mg ve Si orannn % 0.5-0.6 arasnda olmas -% uzama miktarlarnn ise 3.0 mm tel iin % 3 ve yukarsnda olmas -Planetary tip makinalarda bklm ve n ekillendirme yaplm olmasdr. Bu iletkenlerin, rzgarn dourduu titreimlere ve bu etkilerle oluan malzeme yorulmalarna ve ACSR iletkenlerin kar koyabildikleri dier tm d kuvvetlere baaryla daha iyi diren gstermesi sebebiyle kullanma tercihlerini arttrmtr. ACSR ve AAAC iletkenlerinin birlikte oluturduklar muhtelif tasarm kombinasyonlar da mevcut olup bunlar aadaki gibidir; 1- ACAR (Aluminium Conductor Alloy Reinforced): Bu tip tasarmlarda ana tayc olarak alminyum alaml teller kullanlmaktadr. Al-Mg-Si'lu teller 30 N/mm2 seviyelerinde olan mukavemetleri nedeniyle iletkenin maruz kalaca tm d kuvvetleri, yksek saflkl EC (Electrical Conductor) grade tellerin takviyeleri ile karlamaktadrlar. EC grade alminyum tellerin saflk dereceleri % 99.6-% 99.7 arasnda deikenlik gstermektedirler. 2- AACSR (Aluminium Alloy Conductor Steel Reinforced): Yaygn kullanlma tercihi bulamayan tasarm tiplerinden birisidir. Merkezde bkl olarak bulunan elik tellerin zerine alminyum alaml tellerin farkl katlarda farkl ynlere bklmeleri ile elde edilirler. ok yksek mekanik dayanm gerektiren, rnein boaz ve nehir st geilerinde kullanlmaktadrlar. 3- AAC (All Aluminium Conductor). Yaps tamamen alminyum (% 99.6-% 99.7) filmainlerden ekilen tellerden tasarlanmtr. Ancak dk ekme dayanm ve dolaysyla d kuvvetlere kar dk diren gstermesi nedeniyle yaygn uygulama alan bulamamtr. Belediye snrlar iinde kalan datm hatlarnda ve kk kesitli tasarmlarda kullanlmaktadr. letken tasarmnda bilindii gibi tm malzemeler genel olarak (en az % 99.6 saflkta alminyum, alminyum alam vb.) yuvarlak ekilmi tel formundadr. Ancak geleneksel iletken tipleri bunlarla kalmayp bahsedilen bu iletkenlerin farkl formda pek ok uygulamalar da vardr. Kompaktlama bu ilemlerden biridir. Bu ilem, iletkenin bklme safhasnda dairesel dnen haddeler arasndan geirilerek dairesel-temasl yuvarlak tel boluklarnn kapatlarak daha youn ve daha kk apl iletkenler elde edilmesiyle yaplmaktadr. Bu tr uygulamalarn bir dieri ise, tellerin ekilirken trapezoid (ikizkenar yamuk) formunda elde edilmesi ve daha sonrada bunlarn bklmesidir. Ancak iletkenler sadece dairesel formda retilmemektedir. Titreim problemlerinin azaltlmas veya titreimlerle oluan grltlerin azaltlmas iin iletkenin formu zorunlu olarak deitirilir. Geleneksel iletkenlerde kritik st alma scakl maksimum 70C olarak verilmektedir. Eer 70C scakln stne klrsa iletkendeki d ykler tamamen elik ze aktarlmaktadr. Trkiyedeki nakil hatlarnda en ok kullanlan geleneksel iletkenlerden olan Cardinal; 54 adet alminyum ve 7 adet elik tellerden oluan bir yapdr. Alminyum Filmain ve Tel retimi Sanayi Profili3

Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

Kritik alma scaklklar gerekte en yksek 90C'dir. Toleranslaryla birlikte alma scaklnn st limitinin (90C) almasn "bozulma balang noktas" olarak tanmlandnda bu noktadan sonra tm d ykler zde (merkez noktann evresi) bulunan elik teller tarafndan karlanmaktadr.

1.3. Pazar Durumu Alminyum filmain ve tel retimi ile ilgili pazar durumu; kurulu kapasite, talep, retim, ihracat ve ithalat verileri yardmyla aada ortaya konulmaya allmtr. 1.3.1. Kurulu Kapasite lkemizde, alminyum ekstrzyon, yass rnler, dkm rnleri ve iletkenlerin geni apta retimi, zel sektr tarafndan gerekletirilmektedir. Trkiyede alminyum sektrnde faaliyet gsteren firmalarn bugn toplam retim kapasiteleri 400-450 bin ton civarndadr. Yllk retim kapasitesi yaklak olarak; ekstrzyon rnlerinde 200-220 bin ton (kayt d retim nedeniyle kesin retim rakamna ulalamamaktadr), yass rnlerde yaklak 150 bin ton, dkm rnlerinde 180 bin ton (arlkl olarak otomotiv sanayine ynelik jant ve para retimi yapan yan sanayi iletmeleridir), iletkenlerde ise 60 bin ton olarak bilinmektedir. Sektrde yaklak 140 bin ton atl kapasite olduu tahmin edilmekte ve bu atl kapasite ihracatla almaya allmaktadr. Kurulu kapasitenin tamamnn devreye alnabilmesi iin alminyum sektrne gereken nemin verilmesi beklenmektedir. Sorunun zmnn, yatrmlarn yaplmas ve mevcut sorunlara zm bulunmasyla salanaca ngrlmektedir. lkemizde hurda ve cruftan alminyum retebilen, zel sektre ait orta lekli az sayda ikincil retim tesisleri bulunmaktadr. Alminyum dkm sektrnde faaliyet gsteren yaklak 200 firma bulunmaktadr. Bunlarn arasnda 80 kadar firma orta boyutta iletmeler olup 30100 kii arasnda ii altrmaktadrlar. Bununla beraber 110 civarnda da kk atlyeler eklinde aile iletmeleri mevcuttur. Alminyum sektrnde kapasite kullanm oran % 80 civarndadr. Ancak kapasite kullanm oranlar rn cinsine gre byk deiiklikler gstermektedir. Trkiyede alminyum sektrnde kurulu kapasite durumu ile ilgili bilgiler aada tablo 1de verilmitir.


4

Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

Tablo 1: Alminyum Sektrnde Kurulu Kapasite Durumu Kapasite Ana Mallar Birimi 2002 KKO 1 2 Birincil Alminyum kincil Alminyum Alaml Kle Deoksidant kle 3 4 5 6 7 Ekstrzyon Yass Alminyum letken Dkm Mimari Uygulama Alminyum Dorama Alminyum Cephe Kapasite KKO Kapasite KKO ton % ton % 35.000 20 15.000 15 Kapasite KKO Kapasite KKO Kapasite KKO Kapasite KKO Kapasite KKO Kapasite KKO ton % ton % ton % ton % ton % ton % 70.000 30 15.000 60 170.000 59 110.000 76 50.000 60 105.000 70 Kapasite KKO ton % 60.000 104

2003 60.000 105 100.000 60 15.000 80 200.000 70 124.000 82 55.000 62 136.000 66 35.000 25 23.000 20

2004 60.000 107 100.000 75 20.000 85 210.000 81 136.500 84 60.000 65 154.000 73 45.000 50 25.000 50

2005 60.000 100 100.000 80 16.000 90 220.000 86 140.000 94 60.000 68 180.000 71 50.000 60 35.000 65

Kaynak: Dokuzuncu Kalknma Plan, Ana Metal Sanayi zel htisas Komisyonu Raporu Sektrdeki yurt ii kurulularn kapasite itibariyle yurt d kurulularla karlatrldklarnda kk lekli olduklar grlmektedir. Sektrdeki yatrmlar iki tr retim teknolojisinden biri olan srekli dkm teknolojisi zerine younlamtr. Bu tr teknolojide dier teknoloji olan direkt dkm teknolojisine oranla yaplan yatrm meblann dk olmas bu teknoloji zerinde younlamann nedenidir. Ayrca srekli dkm teknolojisi direkt dkm teknolojisine gre daha dk miktarlarda kapasite artrmna olanak salamaktadr. Sektrde genel olarak byk kapasiteli tesislerde teknoloji youn, kk firmalarda ise emek youn retim sistemi uygulanmaktadr. Toplam istihdam ise 18 bin kii civarndadr.


5

Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

1.3.2. retim ve Talep Durumu Trkiyede alminyum sektrnde retim miktarlar ile ilgili bilgiler aada tablo 2de verilmitir. Tablo 2: Alminyum retim Miktar (Bin Ton) Ana Mallar 2002 2003 2004 2005 % Deiim 1 Birincil Alminyum Almina 153 161 170 155 -8,8 Sv Alminyum 63 63 64 60 -6,3 Kle 42 43 43 34 -20,9 55 60 63 65 3,2 2 kincil Alminyum 100 140 170 190 11,8 3 Ekstrzyon 83 97 114 128 12,3 4 Yass Alminyum 21 30 33 30 -9,1 5 letken 73 90 112 128 14,3 6 Dkm 7 Mimari Uygulama Alminyum Dorama 7 9 23 30 30,4 Alminyum Cephe 3 5 13 23 76,9 Kaynak: Dokuzuncu Kalknma Plan, Ana Metal Sanayi zel htisas Komisyonu Raporu Ekstrzyon retimi her yl art gstermekte olup, son drt yl iinde retim miktar yaklak iki katna kmtr. Bunun balca sebebi ise yeni yaplan yatrmlar olmakla beraber, artn temelinde alminyum ekstrzyon rnlerine olan talep art yatmaktadr. Alminyum olduka gen bir metal olmas nedeniyle birok sektrde uygulama sahas bulmaktadr. Avrupada kii bana den alminyum miktar yaklak 25 kg iken bu rakam Trkiyede yaklak 5 kg civarndadr. Avrupa lkeleri ile karlatrldnda Trkiyedeki alminyum tketiminin be kat daha az olmas, bu sektrde talebin dolaysyla retimin artacann potansiyel bir gstergesidir. 2001 ylndaki kriz alminyum ekstrzyon reticilerini olduka etkilemi olup, reticiler yurtii talep dnden doan retim eksikliini ihracata ynelerek kapatmaya almlardr. Yass alminyum retiminde 2001 yl hari btn yllarda bir nceki yla gre art mevcuttur. Bunun sebepleri arasnda; yurt ii talepteki artn yan sra yaplan kapasite artrmlar sonucu ihracata da arlk verilmesi ve yurt d satlarda art salanmasdr. 2001 ylndaki ekonomik kriz doal olarak yurt ii tketime bal arz-talep dengesinin deimesine ve sonu olarak yurt ii satlarn ve dolasyla retimin dmesine neden olmutur. 2001 yl sonrasnda ekonominin dzelmesiyle ihracatta yaanan art ve yurt ii satlarn artmas retim artna destek olmutur. letken retimi asndan bakldnda Trkiyenin elektrifikasyon altyapsnn byk lde tamamlanm olmas talep azl yaratm, ayn zamanda son yllardaki ekonomik tasarruf tedbirleri sonucu yatrmlarn azalmas ile de kapasite kullanm orannda herhangi bir art olmamtr. Bununla birlikte, son yllarda mevcut havai hatlarn yeraltna alnmas ile ilgili yaplan almalar da iletken retimini olumsuz ynde etkilemektedir. Bundan dolay firmalar ihracat almalarna arlk vererek faaliyetlerini devam ettirmeye gayret gstermektedirler. Yurt ii ve yurt d talebin nemli ekilde gelimesi nedeni ile alminyum dkm retimi zellikle son 3 ylda nemli art gstermitir.


6

Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

Trkiyede kii bana den alminyum tketimi ile ilgili bilgiler aada tablo 3te verilmitir. Tablo 3:Trkiyede Kii Bana Den Alminyum Tketimi (Kg) Yllar Miktar Kaynak: Kaynak: TALSAD lkemizde alminyum kullanm kii bana ylda (2005 yl verilerine gre) 5,7 kg olup, bu miktar gelimi lkelerin ortalamasna gre 5-6 kat daha dktr ve ileri lkelerdeki 30 kg/yl seviyesindeki tketimin ok altndadr. Ancak, kii bana 30 kg/yl gibi seviyelere kabilen kullanm, sektrn nnde byk bir gelime alan olduunu gstermektedir. Ayrca, yurt dndaki pazarlarda alminyum rnlerine talebin olduka fazla olduu da grlmektedir. Mevcut retim tesislerimiz, dnya llerine gre orta ve kk lekli olmakla beraber, ekonomimizin gelimesine paralel olarak sektrde de gelime grlmektedir. Trkiyedeki toplam alminyum tketim hacmi 2002 ylnda 266,9 bin ton, 2003 ylnda 326,4 bin ton, 2004 ylnda ise 365,1 bin ton olmutur. 2002 3,8 2003 4,5 2004 5,0 2005 5,7

1.3.3. thalat ve hracat Durumu a) thalat: Trkiyenin Alminyum thalat ile ilgili bilgiler aada tablo 4te verilmitir. Tablo 4: Trkiyenin Alminyum thalat (Bin $) GTP Madde Ad 2004 NO Birincil alminyum 599.142 7601 Alminyum Dknt ve hurdalar 14.368 7602 Alminyum tozlar ve ince pullar 5.369 7603 Ekstrzyon rnleri (Profiller) 21.281 7604 Alminyum teller 15.513 7605 Hadde rnleri(saclar, levhalar) 143.404 7606 Folyo 85.265 7607 Alminyum borular (ince ve kaln) 12.262 7608 Alminyum boru balant par. 1.983 7609 Alminyum inaat ve inaat aks. 16.316 7610 Alminyum kaplar 996 7611 Alminyum kaplar (Variller, f) 7.743 7612 Gaz iin alminyum kaplar 1.459 7613 Alminyum halatlar, kablolar 347 7614 Alminyum mutfak ve temz. malz. 12.485 7615 Alminyumdan dier eya 22.651 7616 Toplam 960.582 Kaynak: TUK verileri

2005 785.431 24.916 6.222 25.612 20.571 186.049 97.396 9.691 2.384 19.219 875 8.824 1.495 387 13.934 29.029 1.232.036

2006 1.239.573 22.207 7.939 38.655 17.118 257.131 111.591 8.070 2.657 24.063 1.071 11.586 1.036 330 13.813 40.293 1.797.133

2007 1.619.895 43.087 9.879 54.746 21.842 334.573 126.818 17.448 7.874 35.113 929 13.844 2.186 1.873 13.468 49.452 2.353.027


7

Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

b) hracat: Alminyum ihracat aada tablo 5te verilmitir. Tablo 5: Trkiyenin Alminyum hracat(Bin $) GTIP Madde Ad 2004 NO 7601 7602 7603 7604 7605 7606 7607 7608 7609 7610 7611 7612 7613 7614 7615 7616 Toplam Kaynak: Kaynak: TUK verileri Trkiyenin alminyum d ticareti yllar itibariyle art gstermitir. 2006 ylnda 1.233 milyon $ olan alminyum ihracat, 2007 yl itibariyle % 31 orannda artarak 1.616 milyon $ olarak gereklemitir. thalat ise 2007 yl itibariyle 2.353 bin $ olarak gereklemi ve bir nceki yla gre yaklak % 31 orannda art gstermitir. Trkiye alminyum sektrnde net d alc durumundadr. Bunun sebebi lkenin girdi temininde da baml olmas ve ithal girdi ile retilen ekstrzyon rnleri ve yass rnler d satnn toplam dalm karlayacak dzeyde olmamasdr. 2007 ylndaki alminyum d ticaret a % 30 artarak 736 milyon dolar ($) seviyesine ykselmitir. Ortalama D Ticaret Fiyatlar 2005 ylnda ortalama pein LMB (Londra Metal Borsas) alminyum fiyatlar 1.898,5 $dr. Dnya Metal statistikleri Brosunun (WBMS) son raporuna gre birincil alminyum piyasasnn olduka dengeli olduu ifade edilmitir. Toplam retim 2004 ylnda 29,9 milyon tondan 2005 ylnda 31,8 milyon tona ulamtr. inin tketimi 2005 ylnda 7,1 milyon tona, retimi de 7,8 milyon tona ykselmitir. International Aluminium Institute (Uluslararas Alminyum Enstits) raporuna gre inin retimi 2006 yl itibariyle 9,3 milyon ton, 2007 yl itibariyle de % 34,8 artla 12,6 milyon ton olarak gereklemitir. Alminyum Filmain ve Tel retimi Sanayi Profili8

2005 49.968 17.242 95 311.891 1.647 169.362 69.115 6.969 2.880 91.082 669 46.324 80 23.782 32.009 52.493 875.609

2006 116.594 25.490 75 461.507 3.082 223.987 87.825 14.725 3.872 114.173 319 41.426 415 23.185 41.817 75.311 1.233.803

2007 154.045 28.069 128 585.057 4.290 307.297 102.063 20.121 5.082 150.236 855 59.751 6.947 33.055 58.881 100.832 1.616.708

Birincil alminyum Alminyum Dknt ve hurdalar Alminyum tozlar ve ince pullar Ekstrzyon rnleri (Profiller) Alminyum teller Hadde rnleri(saclar, levhalar) Folyo Alminyum borular (ince ve kaln) Alminyum boru balant par. Alminyum inaat ve inaat aks. Alminyum kaplar Alminyum kaplar (Variller, f) Gaz iin alminyum kaplar Alminyum halatlar, kablolar Alminyum mutfak ve temz. malz. Alminyumdan dier eya

12.552 12.438 122 215.689 2.123 128.721 59.077 5.524 2.420 75.565 422 38.484 17 27.936 29.219 39.179 649.488

Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

Alminyum endstrisindeki ortalama elektrik fiyatlar 2001 ylndaki 18 $/MWhden 2006 itibariyle 27 $/MWhe ykselmiken, AB elektrik fiyatlar endstride 2001 ylndan beri iki katna, hatta kimi lkelerde katna kmtr. LMB (Londra Metal Borsas) alminyum fiyatlar dmeye baladnda enerji ve hammadde fiyatlar yksek dzeylerde kalacaktr. Bu da, iinde bulunduumuz periyot iin nispeten dk alminyum fiyatlar dneminin bitip, fiyatlarn uzun sre tarihsel ortalamalarnn zerinde seyredeceini gstermektedir. Alminyum yass haddelenmi rnlerin ana hammaddesi alminyum kledir. Alminyum dnya metal borsalarnda ilem gren bir mal olmas nedeniyle hammadde fiyat da arz-talep dengesine bal olarak srekli olarak deimekte ve bu deiim dorudan alminyum yass haddelenmi rn fiyatlarna yansmaktadr. Sonu Alminyum bata ulatrma, inaat ve ambalaj sektrlerinde olmak zere yeni teknolojilerin de etkisiyle kullanm giderek artan bir rn olarak 21. yzyl metali olarak grlmektedir. Trkiye'de de ulam vastalarnn yapm, alminyum kap, pencere, mutfak eyas, elektrik enerjisi nakli olmak zere pek ok alanda gemie sahip olan sektrn, kullanm alanlarnn ve dolaysyla kullanclarnn artmas kanlmazdr. Mevcut retim tesislerimiz, dnya llerine gre orta ve kk lekli olmakla beraber, ekonomimizin gelimesine paralel olarak sektrde de gelime grlmektedir. Mevcut sorunlarn almas halinde, hzl byme salayacak sektrlerimizden biri, alminyum sektrdr. Dnyada ve lkemizde birincil alminyum tesisi gndeme geldiinde, arlkl olarak tkettii enerji tartlmakta, zellikle lkemizde alminyum retiminin uzun vadede ekonomiye yapt katklarn boyutu gz ard edilmektedir. te yandan, zellikle kullanm mr dolan u rnlerin defalarca ekonomiye yeniden kazandrlabilmeleri dikkate alndnda sadece evre ynyle deil enerji dengesi ynyle de alminyumun retim ve kullanm avantajlar aka ortaya kmaktadr. Enerji maliyetlerinin drlmesi, finansman sknts ve iilik maliyetlerinin aaya ekilmesi sektr iin nem tamaktadr. Gnmzde Trk alminyum sektr, byyen ve gelien bir sektr olup ykselen bir eilimle alminyum yar rnlerini (ara mal) ve eitli dier rnleri Avrupa, Asya ve Afrika lkelerine ihra ederek nemini ve gelimesini gn getike artrmaktadr. Kii bana alminyum kullanm gelimi lkelerde 25-30 kg civarndayken lkemizde 5 kg civarnda olmas ynnden bakldnda, 21. yzyl metali olarak grlen alminyumun yurt ii tketiminin nmzdeki yllarda art eiliminde olmas beklenmektedir.


9

2. BLM

TEKNK DEERLENDRME

2.1. stihdam Durumu Tesiste, tam kapasitede toplam 13 kii istihdam edilecektir. stihdam edilecek personel ve nitelikleri aada tablo 6da verilmitir. Tablo 6: stihdam Edilecek Personel Says stihdam Edilecek Personelin Nitelii Dz ii Nitelikli ii Teknisyen Mhendisi Ynetici Bro eleman Dier Toplam Personel stihdam Edilecek Personel Says 3 4 1 1 1 1 2 13 Toplam ii says: 7 Toplam teknik personel says: 2

2.2. retim Teknolojisi Alminyum ve alamlarnn tel ekme kalplar (matrisleri) andrc macunlarla ve ekillendirme iin tasarlanm tezgh st aletleri ile ilenirler. Koniklik asnn dar olmas srtnme kuvvetlerinin artmasna ve tel ekme kuvvetlerinin ykselmesine sebep olurlar. Ancak koniklik asnn dar olmas titreimlerin azalmasna yardmc olur. Telin matrise girerken bir n gerilme ile dorultulmu yani gerilme verilmi halde girmesi istenir. Ayrca tele matris konik as tarafndan basma gerilmeleri uygulanrken ve malzemenin plastik olarak ekillendirilmesi balarken telde, srekli ortamlarda oluan titreimlerin en az dzeyde olmas gereklidir. Aksi takdirde telde kopmalara sebebiyet vermesi kanlmazdr. Sorunsuz tel ekme ilemlerinde tm parametreler sadece tel ekme kalplarnn redksiyon oranlarna gre ok iyi dzenlenmi olmas, yatak boylarnn iyi ayarlanmas, kalp i temas yzeylerinin przsz ve temiz olmas yeterli deildir. Tel ekme kalplarnn dnda da kalite anlaynn ayn hassasiyetle srdrlmesi gerekir. Alminyum tel ekmede dikkat edilecek hususlar yle sralamak mmkndr;


10

Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

a) Alminyum sanayinde tel ekme ilemlerinde % 25 ve % 30 seviyelerinde redksiyonlar kullanlr. Bu ilemlerde kullanlan alminyum filmainlerin ekilmesinde belli bir teknik uygulanmaktadr. D= Giri ap ve d= k apdr. b) Kullanlacak alminyum filmainlerin slak ve nemli olmamas gereklidir. Makineye taklacak filmain zerinde su damlalar yaa karacak ve sonrada sk sk tel kopmalar grlecektir ve yada biriken su ile telde izikler olumaya balayacaktr. c) Filtre nitesi olan makineler her zaman tercih nedenidir. Ancak ou makinede bu nite yoktur ve birka aylk faaliyetten sonra ya iinde biriken alminyum tozlar kaln metal-amuru tabakalar oluturarak ya devir daim borularn ve matris ya besleme ularn tkayarak baz matrislerin kuru kalmasna ve sk sk kopmalarn olumalarna sebep olurlar. Dolaysyla belirli periyotlarda ( mesela 6 ay/ 3 vardiya alma dzeninde, 15-16 varil ya kapasiteli makineler iin) yan ve makinenin temizlenmesi mutlaka gereklidir. d) Alminyum alam redksiyonu yapan makinelerin yksek imalat hzlarnda almas doru bir tercih deildir, teknik olarak yanl sonular verir. Zira imalat sorumlular grevleri gerei birim zamanda yeterli seviyede mal ilemeleri gerekir. Oysa AA5000 ve AA6000 serisi malzemeler AA-% 99,5-AA99,7 veya AA1000 serisi malzemelere benzemezler. AA1000 serisi alminyumlar ekilirken tel apna gre makinenin maksimum deerleri filmain ve kalp kalitesine bal olarak kullanlr. Ancak, AA6000 serisi malzemeler filmain olarak dklrken ve hatta homojenizasyonlar yaplrken Mg ve Si elementleri ile kristal yap ar doymu durumdadr ve dolaysyla yap sya kar ok duyarldr. Ayrca gereince malzemenin mukavemeti scakla, ekil deitirme oranna ve ekil deitirme hzna bal olarak deiir. Yani AA6000 serisi alamlarda ekil deitirme hz arttka scaklk da artacaktr. Dolaysyla bobine sarlan tellerin scakl ykselecektir. Bu ise suni yalandrmay tetiklemeye yeterlidir. kelme sertlemesinin bu ekilde ksmen balamas, mteakip safhada ki bunun suni yalandrma frnnda yaplmas gereklidir, yap inkoherent yapya, yani ar yalanmaya dnecek ve beklenen 300 N/mm2 mukavemet seviyelerine ulalamayarak filmainlerin kalitesiz olduu dnlecektir. Dolaysyla makinenin tel ekme hzlar 612 m/s arasnda seilmelidir. Bu dk hz imalat kayb olarak yorumlanmamal iin gerei olarak bilinmelidir. e) Tel ekme makinesinin kabtaynlar temiz ve bal olduklar aftlarn salgsz ve boluksuz dnyor olmas gerekir. f) Matrislerin tasarmnda ise tanzim edildikleri serilere gre yaklama alar iyi ayarlanmaldr; g) Matrislerde dikkat edilmesi gereken en nemli ksmlardan birisi de yatak boyu olup alminyum alam tel ekiminde k apnn 0.30x4d oran uygulanarak uzunluklar ayarlanr. En nemli hatalardan biriside burada yaplmaktadr zira matris yatak boyunu lmek ok basit deildir, uygun tehizat gerektirir. AA1000 serisi kalplar ile AA5000 veya AA6000 serisi alminyum ekmek doru bir usul deildir. Bir sre sonra tel yzeylerinde klivaj atlaklar, kalp yapmalar dolaysyla olumaya balar ve tel kopma skl artar.

2.2.1. Hammadde ve Yardmc Maddeler Tesiste hammadde olarak alminyum kle ve alminyum yuvarlak ingot kullanlacaktr, herhangi bir yardmc madde kullanlmayacaktr. Alminyum Filmain ve Tel retimi Sanayi Profili11

Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

2.2.2. retim Metodu Alminyum iletkenler; kontin dkm ile filmain eldesi, filmainin haddede ekilerek tel haline getirilmesi ve tellerin rlmesi ile oluan aamal proses ile retilirler. Demir d malzemeler denilince enerji sektrnde zellikle alminyum ve alamlar ile bakr filmainlerin ekilmeleri sz konusu olur. Ancak bilinmesi gereken en nemli hususun makinenin konstrksiyonunun alminyum, alminyum-alam veya bakr ekebilir eklinde yaplandrlm olmas gerekliliidir. Bu tr makineler soutucu ve kaydrc akkan deitirilmeden hem Cu ve hem Al ekemezler. Zira Al, Al-Mg-Si ve Al-Mg alamlar ekilirken viskozitesi olduka yksek yalar kullanlr. Oysa Cu filmainler ekilirken % 10 ya ve % 90 sudan tekil edilen emlsiyonlar hazrlanarak makinenin dolamnda kaydrc unsur olarak kullanlr. Makine tasarlanrken hem Cu ve hem de Al filmain ekilmesine gre tasarlanm ve imal edilmi olabilir. Ancak kullanc bu ilevlerden birini tercih etmelidir. Zira tel ekme svsn btnyle deitirmeden ve makinenin temizliini yapmadan birinden dierine geilemez. Alminyum kablo ve iletken mamulleri sanayinde kullanlan makineler slak tip veya slip tip olarak anlrlar. Bu makinelerde kullanlan filmainler genellikle srekli dkmlerden elde edilmi olan 9.5 mm apndaki standard filmainlerdir. Uluslararas piyasalarda da alminyum ve alamlar iin kullanlan standard filmain ap 9,5 mm'dir. Ancak 12 mm lik filmainler de vardr. Bakr filmainler de bu standart ap 8 mm iken demirli malzemelerde ise standard filmain ap 6mm'dir.

2.3. Trk Standardlar TS EN 1301-1 Trke Kapsam : Bu standard genel mhendislik uygulamalar iin, perin imalat da dahil olmak zere alminyum ve alminyum alam ekme telin teknik teslim ve muayene artlarn kapsar. ICS : 77.120.10 Alminyum ve Alminyum Alamlar; 77.150.10 Alminyum rnler Trke Ad : Alminyum Ve Alminyum Alamlar-ekme Teller-Blm 1:Teknik Teslim Ve Muayene artlar

2.4. rn Fiyatlar Alminyum tel sat fiyat 6 TL/Kg, alminyum filmain sat fiyat ise 5 TL/Kg olacaktr.

2.5. retim Kapasitesi Tesiste ylda 300 gn ve 1 vardiya allmak suretiyle 1.000.000 Kg/yl yaklak alminyum kle ve alminyum yuvarlak ingot ilenerek % 5 kaypla 950.000 Kg/yl alminyum filmain ve tel retilecektir.


12

Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

2.6. retim Ak emas

Alminyum Kle

Ergitme ve Kalba Dkm

Tavlama

Presten ekme

Filmain

Presten ekme

Alminyum Tel

Tel Sarma ve Kesme

Depolama

Sevkiyat


13

Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

2.7. Makina ve Tehizat Tesiste kullanlacak makina ve tehizat, ana makina ve tehizat ve yardmc makina ve tehizat olarak aada verilmitir.

2.7.1. Ana Makina ve Tehizat Listesi Tesiste kullanlacak ana makina ve tehizat listesi aada tablo 7de verilmitir. Tablo 7: Ana Makina ve Tehizat Listesi Makina ve Tehizatn Cinsi Miktar/Adet 1. Ergitme ve Dkm frn 2. Tavlama Frn 3. Extruzyon Presi 4. Tel ekme ve Sarma Mak. 5. Ya nitesi Toplam Not: Hesaplarda 1 $: 1,50 TL olarak alnmtr. 1 1 1 1 1 Yerli veya thal Yerli Yerli thal thal Yerli Birim Fiyat (TL) 45.000 30.000 150.000 450.000 45.000 ($) 30.000 20.000 100.000 300.000 30.000 480.000 (TL) 45.000 30.000 150.000 450.000 45.000 720.000 Tutar ($) 30.000 20.000 100.000 300.000 30.000 480.000

2.7.2. Yardmc Makina ve Tehizat Listesi Tesiste kullanlacak yardmc makina ve tehizat listesi aada tablo 8de verilmitir. Tablo 8: Yardmc Makina ve Tehizat Listesi Yerli Miktar/ Makina ve Tehizatn Cinsi veya Adet thal Trafo 630 KVA Forklift Havalandrma Tesisat Kompresr Kantar Doalgaz Sistemi Elektrik Tesisat Yangn Tesisat Su Tesisat Laboratuvar Malzemeleri Toplam Not: Hesaplarda 1 $: 1,50 TL olarak alnmtr. Alminyum Filmain ve Tel retimi Sanayi Profili14

Birim Fiyat (TL) 60.000 45.000 15.000 15.000 45.000 30.000 15.000 6.000 3.000 15.000 ($) 40.000 30.000 10.000 10.000 30.000 20.000 10.000 4.000 2.000 10.000 (TL)

Tutar ($) 40.000 30.000 10.000 20.000 30.000 20.000 10.000 4.000 2.000 10.000 176.000

1 Adet 1 Adet 1 Adet 2 Adet 1 Adet 1 Adet -

Yerli Yerli Yerli Yerli Yerli Yerli Yerli Yerli Yerli Yerli

60.000 45.000 15.000 30.000 45.000 30.000 15.000 6.000 3.000 15.000 264.000

Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

2.7.3. Makina ve Tehizat Giderleri Toplam makina ve tehizat tutar, aada tablo 9da verilmitir. Tablo 9: Toplam Makina ve Tehizat Yatrm Tutar Tutar (TL) Ana Makina ve Tehizat Yatrm Yardmc Makina ve Tehizat Yatrm Toplam Makina ve Tehizat Giderleri Not: a) Hesaplarda 1 $: 1,50 TL olarak alnmtr. b) Fiyatlara KDV dhil deildir. 720.000 264.000 984.000 ($) 480.000 176.000 656.000

2.8. evre ve Salk Problemleri Resmi Gazetede yaynlanan 16.12.2003 tarih ve 25318 sayl evresel Etki Deerlendirmesi Ynetmenliine gre, tesisin yllk retim kapasitesi 1.000 tonun stnde olmadndan dolay n deerlendirme raporu hazrlanmasna gerek yoktur.

2.9. Termin Pln Tesisin, z kaynan yeterli olmas, z kaynan yeterli olmad durumlarda ise, i veya d kredilerin zamannda alnmas artyla, 18 ay ierisinde faaliyete geebilecei ngrlmtr. Termin pln aada tablo 10da verilmitir. Tablo 10: Termin Pln Aylar Yaplacak ler Fizibilite Etd Hazrlanmas Pln ve Proje Hazrlanmas Onay ve Ruhsat Alnmas Fabrika naat Makina Siparii Makina ve Tehizat Montaj Deneme retimi 1 x X x x X x x x x x x x x x x x x X 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18


15

3. BLM

MAL DEERLENDRME

3.1. Sabit Yatrm Tutar Sabit yatrm tutarn oluturan arsa ve bina giderleri ile ilgili bilgiler aada verilmitir.

3.1.1. Arsa Miktar ve Tutar Tesis iin kullanlacak arsa miktar ve tutar aada tablo 11de verilmitir. Tablo 11: Arsa Tutar Arsa Giderleri Satn Alnacak Arsa Miktar (m) 5.000 Birim Fiyat (TL/m) 9 ($/m2) 6 Tutar (TL) (TL) 45.000 ($) 30.000

Not: Hesaplamalarda 1 $, 1,50 TL olarak alnmtr. Arsa tutarnn hesaplanmasnda, Organize Sanayi Blgelerinde (OSB) uygulanan arsa tahsis fiyatlarnn ortalamas alnmtr. OSB dnda arsa almlarnda daha yksek arsa bedelleri sz konusu olabilir.

3.1.2. Kapal Alan Miktar ve naat Maliyetleri Tesis iin ngrlen kapal alan miktarlar ve inaat giderleri aada tablo 12de verilmitir Tablo 12: Bina ve naat Giderleri Blmler Ana Fabrika Bina ve Tesisleri Yardmc letme Bina ve Tesisleri Depolar dare Binas ve Sosyal Tesisler Toplam Bykl (m) 1.500 200 300 200 2.200 Yaklak Birim Yap Maliyetleri (TL/m)* 268 268 123 437 Tutar (TL) 402.000 53.600 36.900 87.400 579.900 ($) 268.000 35.730 24.600 58.270 386.600

*) Bayndrlk ve skan Bakanl Yaklak Yap Birim Maliyetleri tebliinden alnmtr. Not: Hesaplamalarda 1 $, 1,50 TL olarak alnmtr. Tablo 12de inaat maliyetlerinin hesaplanmasnda kullanlan yaklak birim yap maliyetleri, sadece inaatla ilgili giderleri deil, % 30 orannda da yklenici pay iermektedir. Alminyum Filmain ve Tel retimi Sanayi Profili16

Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

naatn yatrmc tarafndan yaplmas durumunda gerek inaat maliyetleri daha dk olacaktr. Fabrika inaatnn yatrmc tarafndan yaplmas durumunda, yukardaki deerlerden yklenici pay drlerek inaat maliyetleri hesaplanabilir. Arsa ve inaat maliyetleri ile etd ve proje, makina ve tehizat, tama ve sigorta, montaj, iletmeye alma vb. gibi giderler itibaryla sabit yatrm tutar aada tablo 13te verilmitir. Tablo 13: Sabit Yatrm Tutar Tablosu Harcamann Tr 1. Arsa Bedeli 2. Etd ve Proje Giderleri 3. Teknik Yardm ve Lisans Giderleri 4. Arazi Dzenleme ve Hazrlk Yaplar 5. Bina-naat Giderleri a) Ana Fabrika Bina ve Tesisleri b) Yardmc letme Bina ve Tesisleri c) Depolar d) dare Binas ve Sosyal Tesisler 6. Ana Makina ve Tehizat Giderleri a) thal b) Yerli 7. Yardmc Makina ve Tehizat Giderleri a) thal b) Yerli 8. thalat ve Gmrkleme Giderleri 9. Tama ve Sigorta Giderleri 10. Montaj Giderleri 11. Tat Aralar Giderleri 12. letmeye Alma Giderleri 13. Genel Giderler 14.Yatrm Dnemi Finansman Giderleri 15. Beklenmeyen Giderler a) Fiziki Beklenmeyen Giderler b) Fiyat Artlarndan Kay. Bek. Giderler Sabit Yatrm Tutar Not 1: Hesaplamalarda 1 $, 1,50 TL olarak alnmtr. 2: Yukardaki veriler tahmini deerler olup, kapasiteye gre deiebilir. 5.540 16.620 2.248.240 264.000 12.000 55.680 49.200 50.000 398.220 21.940 10.000 22.160 3.690 11.080 1.498.830 600.000 120.000 264.000 176.000 8.000 37.120 32.800 33.330 265.480 14.630 6.670 14.770 402.000 53.600 36.900 87.400 720.000 400.000 80.000 176.000 (TL) 45.000 15.640 4.500 579.900 268.000 35.730 24.600 58.270 480.000 ($) 30.000 10.430 3.000 386.600


17

Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

3.2. Yllk Gelir ve Giderler Yllk iletme gelir ve giderleri gelir ve gider kalemleri itibaryla aada verilmitir.

3.2.1 Yllk letme Gelirleri Tesiste ylda elde edilecek gelir toplam, rnler temelinde aada tablo 14te verilmitir Tablo 14: Yllk letme Gelirleri rn Ad Alminyum Filmain Alminyum Tel Toplam letme Gelirleri Not: Hesaplamalarda 1 $, 1,50 TL olarak alnmtr. Yllk retim Miktar (Kg) 450.000 500.000 Birim Fiyat (TL) 5 6 Tutar (TL) 2.250.000 3.000.000 5.250.000 ($) 1.500.000 2.000.000 3.500.000

3.2.2. Yllk letme Giderleri Yllk iletme giderlerinin nemli blmn oluturan amortismanlar ile ii cretleri, hammadde, ve iletme malzemeleri giderleri aada verilmitir.

3.2.2.1. Amortismanlar Yllk amortisman miktar aada tablo 15te verilmitir. Tablo 15: Yllk Amortisman Miktarlar Amortismana Tbi Kymetler Etd ve Proje Giderleri Teknik Yardm ve Lisans Anlamalar Hazrlk Yaplar naat leri Ulatrma Yatrmlar (Tesisleri) Makina ve Tehizat* Tat Aralar Toplam Tutar (A) (TL) 15.640 4.500 579.900 1.100.880 50.000 1.750.920 Amortisman Oran (B) (%) 20 20 6 4 6 10 15 Amortisman Tutar (C) (C=A*B) (TL) 3.128 270 23.196 110.088 7.500 144.182 ($) 2.085 180 15.464 73.392 5.000 96.121

*) Tama ve sigorta, ithalat ve gmrkleme giderleri ile montaj giderleri dahil Not: Hesaplamalarda 1 $, 1,50 TL olarak alnmtr.


18

Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

Ortalama amortisman oran, aada tablo 16da verilmitir. Tablo 16: Ortalama Amortisman Oran Amortisman Tutar (C) (TL) Gider Miktar (A) (TL) Ortalama Amortisman Oran (C/A) Amortismana bal net kymet miktar, aada tablo 17de verilmitir Tablo 17: Net Kymet Tutar Amortismana Tbi Sabit Kymetler Sabit Tesis Yatrm (Amortismana Tabi Sabit Kymetler) Sabit Kymet Fiyat Art Finansman Giderleri Kur Farklar Toplam (-) Birikmi Amortismanlar 2. Net Kymet Tutar Not: Hesaplamalarda 1 $, 1,50 TL olarak alnmtr. Deer (TL) 1.750.920 22.160 10.000 1.783.080 1.783.080 ($) 1.167.280 14.773 6.667 1.188.720 1.188.720

144.182 1.750.920 0,08235

Buna gre ortalama yllk amortisman miktar; aada tablo 18de verilmitir Tablo 18: Ortalama Yllk Amortisman Miktar 1. Ortalama Amortisman Oran (C/A) 2. Net Kymet Tutar (TL) Ortalama Yllk Amortisman Tutar (1*2) (TL)

0,08235 1.783.080 146.830

3.2.2.2. Personel Giderleri Tesiste istihdam edilecek personel ve ortalama yllk maliyetleri aada tablo 19da verilmitir. Tablo 19: Personel Giderleri nvan Dz i Nitelikli i Teknisyen Mhendis Ynetici Bro Eleman Dier Toplam stihdam Edilecek Personel Says 3 4 1 1 1 1 2 13 Ortalama Brt cret (TL) 1.000 1.200 1.500 2.000 3.000 1.000 800 Yllk Tutar (TL) 36.000 57.600 18.000 24.000 36.000 12.000 19.200 202.80019


Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

3.2.2.3. Hammadde Miktarlar ve Tutar retimde hammadde olarak alminyum kle ve alminyum yuvarlak ingot kullanlacaktr. retimde kullanlacak hammadde miktar ve tutarlar aada tablo 20de verilmitir. Tablo 20: Hammadde Miktar ve Tutarlar Hammadde Alminyum Yuvarlak ngot Alminyum Kle Toplam Not: Hesaplamalarda 1 $: 1,50 TL olarak alnmtr. Tesiste yllk giderler, kalemler itibaryla tablo 21de verilmitir. Tablo 21: Yllk letme Giderleri Tablosu Giderinin Tr 1. Hammadde Giderleri 2. Yardmc Maddeler Giderleri 3. Yakt, Su, Elektrik Giderleri 4. Personel ve ilik Giderleri 5. Bakm ve Onarm Giderleri 6. letme Malzemesi Giderleri 7. Genel Giderler 8. Amortismanlar 9. Finansman Giderleri 10. Pazarlama ve Sat Giderleri 11. Ambalajlama ve Paketleme Giderleri Yllk letme Giderleri Toplam Not: Hesaplamalarda 1 $: 1,50 TL olarak alnmtr. (TL) 3.525.000 50.000 80.000 202.800 15.640 35.250 52.500 146.830 63.090 5.250 15.750 4.192.110 ($) 2.350.000 33.330 53.330 135.200 10.430 23.500 35.000 97.890 42.060 3.500 10.500 2.794.740 Miktar (Kg) 500.000 500.000 Birim Fiyat (TL) 3,60 3,45 Tutar (TL) 1.800.000 1.725.000 3.525.000 ($) 1.200.000 1.150.000 2.350.000

3.3. letme Sermayesi Tesisin altrlmas iin gerekli asgari iletme sermayesi, alma devri katsaysna baldr. Bu sebeple, ncelikle alma devri katsays hesaplanm, daha sonra yllk iletme giderleri toplam, alma devri katsaysna blnerek, yllk asgar iletme sermayesinin hesaplanmas yoluna gidilmitir Projenin alma devresini hesaplamak iin aada tablo 22de verilen varsaymlar dikkate alnmtr:


20

Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

Tablo 22: alma Devresinin Hesaplanmasnda Dikkate Alnan Unsurlar lemler Hammaddenin depoda bekleme sresi retim sresi rnn depoda bekleme sresi Kredili sat vadesi veya sresi Gnlk giderleri karlamak iin toplam yeterli nakit bulundurma sresi Toplam alma devresi, sermayenin ka gnde bir devredeceinin gstergesidir. Ylda 300 gn allaca varsaym ile; alma Devresi Katsays = Ortalama Sre 7 7 3 30 3 50 gn

300 =6 50Yllk iletme giderleri alma devri katsays

letme Sermayesi htiyac =

Amortismanlar hari, tam kapasitede yllk iletme giderleri 4.045.280 TL olduundan, yllk ortalama iletme sermayesi ihtiyac: letme Sermayesi htiyac =

4.045.280 = 674.000 TL 6

Sz konusu alma devir katsaysnda retim iin gerekli iletme sermayesi 674.000 TL olup, retim iin gerekli olan asgar iletme sermayesini gstermektedir. retimin yukarda belirtilen srelerden daha ksa srede gerekletirilmesi ve bunun bir sonucu olarak da alma devir katsaysnn byk olmas durumunda daha az, aksi durumda ise daha yksek iletme sermayesi gerekecei unutulmamaldr.

3.4. Toplam Yatrm Tutar

Sabit yatrm tutarnn ve iletme sermayesinin toplam olarak, toplam yatrm tutar aada tablo 23te verilmitir.Tablo 23: Toplam Yatrm Tutar Tablosu Harcamalar Tutar (TL) 2.248.240 674.000 2.922.240 ($) 1.498.830 449.330 1.948.160

Sabit Yatrm Tutar letme Sermayesi Toplam Yatrm Tutar Not: Hesaplamalarda 1 $: 1,50 TL olarak alnmtr.


21

Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

3.5. Yatrmn Ekonomik mr

Yatrmn ekonomik (yararl) mr, arsa hari, sabit yatrm tutarnn yllk ortalama amortismana oranndan hesaplanmaktadr. Buna gre tesisin ekonomik mr; Ekonomik mr=Sabit yatrm tutar - Arsa Yllk ortalama amortisman

Ekonomik mr=

2.203.240 : 15 Yl 146.830

3.6. Projenin Finansman

Proje finansman, ve finansmann hangi kaynaklardan karlanaca aada tablo 24te verilmitir.Tablo 24: Proje Finansman Tablosu Tutar A) Finansman htiyac (TL) ($)

Toplam Sabit Yatrm letme Sermayesi Yatrm Dneminde denen KDVToplam Finansman htiyac B) Finansman Kaynaklar

2.248.240 674.000 2.922.240

1.498.830 449.330 1.948.160

z kaynaklar (% 93,2) - Sermaye - Fonlar Yatrm Tevikleri (KDV stisnas vb.) Yabanc Kaynaklar (% 6,8) - Orta ve Uzun Vadeli Krediler - letme KredisiToplam Finansman Not: Hesaplamalarda 1 $: 1,50 TL olarak alnmtr.

2.722.240 2.722.240 200.000 200.000 2.922.240

1.814.830 1.814.830 133.330 133.330 1.948.160

Yatrmn, yaklak % 93 orannda z kaynak kullanlarak gerekletirilecei varsaylm ve alnmas gerekli kredi miktar buna gre hesaplanmtr. Kullanlacak kredi iin ise yatrmn balangcnda alnaca ngrlmtr. Ayrca, yatrmn KOB tevik belgeli olarak KYde yaplaca ve yllk % 10 faiz denecei varsaylmtr.


22

Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

3.7. Satlan Maln Maliyeti

Satlan maln maliyeti aada tablo 25te verilmitir.Tablo 25: Satlan Maln Maliyeti Deer (TL)

Toplam retim Giderleri AmortismanlarToplam Snai Maliyet

3.976.940 146.8304.123.770

Stok Fark (-) Sat Giderleri Finansman GiderleriSatlan Maln Maliyeti

5.250 63.0904.192.110

3.8. Yatrmn n Deerlendirmesi

Deiik unsurlar bakmndan yatrmn krll aada verilmitir.

3.8.1. Proforma Gelir- Gider

Proforma Gelir ve Giderler ile ilgili bilgiler aada tablo 26da verilmitir.Tablo 26: Proforma Gelir ve Giderler Deer (TL)

1. letme Gelirleri 2. Satlan Maln Maliyeti3. Kanuni Kr/Zarar (1-2)

5.250.000 4.192.1101.057.890

4. Zarar Mahsubu 5. hracatta Vergi stisnas 6. Yatrm ndirimi ve Dier ndirimler 7. Kurumlar Vergisi Matrah (3-(4+5+6)) 8. Kurumlar Vergisi (7*% 20) 9. Gelir Vergisi Stopaj (3-4-(7*% 30))*% 2210. Dnem Kar/Zarar (3-(8+9))

1.057.890 211.580 846.310

11. Zarar Mahsubu (4=11) 12. Kanuni Yedek Ake ((3-11)*% 5) 13. 1. Temett (10-(11+12))*% 50 14. Memur ve ilere Kr Pay15. Kullanlabilir Kr (10-12-13-14)

52.890 793.420


23

Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

3.8.2. Yatrmn Krll

Yatrmn krll, vergi sonras krn, yaplan toplam yatrm miktarna oran olup, yatrmn yaplan toplam yatrm tutar bakmndan krllnn bir gstergesidir. Yatrmn Krll= Vergi sonras kr x 100 Toplam yatrm tutar

Yatrmn Krll=

846.310 x 100 = % 28,96 2.922.240

Yatrm, yatrmn krll bakmndan ele alndnda, krl bir yatrm saylr. Bu deer; % 80 kapasite kullanm orannda % 22,55, % 60 kapasite kullanm orannda % 15,51 olarak hesaplanmtr.

3.8.3. Sermayenin Krll

Sermayenin krll, yatrm iin ortaya konulan sermayenin (z kaynaklarn) krllnn bir gstergesidir ve vergi sonras krn z kaynaklara blnmesiyle elde edilir. Sermayenin Krll=

Vergi sonras kr x 100 zkaynak miktar

Sermayenin Krll=

846.310 x 100 = % 31,09 2.722.240

Sermayenin krll, yatrm % 93.2 orannda z kaynakla gerekletirildii ve % 6,8 orannda da yabanc kaynak kullanld iin, yatrmn krllna gre daha yksektir. Yatrmn daha dk z kaynakla gerekletirilmesi durumunda sermayenin krllnn artaca dnlebilir. Bu varsaym, bir dereceye kadar ve zellikle ok uygun artlarda kredi temin edilmesi durumunda dorudur. Genelde z kaynak oran azaldka, alnan kredilerden dolay vergi sonras kr da azalacandan, sermayenin krll alnan kredi faizine gre deiecektir. Bu deer; % 80 kapasite kullanm orannda % 24,29, % 60 kapasite kullanm orannda % 16,77 olarak hesaplanmtr. Grld zere kapasite kullanm oran dtke krllk oran dmektedir. Bu nedenle tesisin ortalama % 60-% 100 arasnda bir kapasite ile almas tavsiye edilmektedir.


24

Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

3.8.4. Tam Kapasitede Net Katma Deer

Tam kapasitede oluturulan net katma deer, ylda kr olarak yatrmcya kalan miktarla birlikte, iilere yaplan demeler, faiz giderleri ve genel giderler bal altnda yaplan demelerin tamamdr ve iletmenin oluturduu art deeri gstermektedir. Tam kapasitede net katma deerin ykseklii, iletmenin ekonomiye katksnn byklnn de bir lsdr. Tesiste tam kapasitede oluturulacak katma deer aada tablo 27de verilmitir.Tablo 27: Tam Kapasitede Net Katma Deer (TL)

Brt Kr ilik ve Personel Gideri Finansman Giderleri Genel GiderlerNet Yurt i Katma Deer

1.057.890 202.800 63.090 52.5001.376.280

Tam kapasitede net katma deer, yatrmn bir ylda oluturaca katma deeri ortaya koyan byklk olup, yatrmn lke ekonomisi iin hangi byklkte bir katma deer oluturacan gsterir. Alminyum filmain ve tel retim tesisi yatrm ile lke ekonomisine bir ylda salanacak katma deer yaklak 1,4 milyon TL olacaktr.

3.8.5. Kii Bana Yatrm Tutar

Kii bana yatrm tutar, yatrmda istihdam edilen personel bana yaplan yatrmn bir gstergesi olup, toplam yatrm tutarnn toplam istihdama blnmesiyle hesaplanr. Kii Bana Yatrm= Toplam yatrm tutar Toplam istihdam

Kii Bana Yatrm=

2.922.240 = 224.788 TL 13

Yatrm, kii bana yaklak 225 bin TLlik bir yatrm yapmay gerektirecektir.


25

Sanayi

Aratrma

ve

Gelitirme

Genel

Mdrl

3.8.6. Yatrmn Geri Dn Sresi

Yatrmn geri dn sresi, yatrm kendini amorti etme sresinin bir gstergesidir. Toplam yatrm tutarnn, vergi sonras kr ile amortisman tutarna blnmesiyle elde edilir. Yatrmn Geri Dn Sresi= Toplam yatrm tutar Vergi sonras kr + Amortisman

Yatrmn Geri Dn Sresi=

2.922.240 = 2,94 yl 993.140

Yatrm, nc yln sonunda kendini amorti etmi olacaktr.


26

4. BLM

EKLER

MAKNA VE TEHZAT LE LG BLG ALINABLECEK KURULULAR

Gerekli makina ve tehizatn temin edilebilecei firmalar, aada adresi verilen kurum ve kurululardan renilebilir.1) Sanayi Genel Mdrl

Sanayi ve Ticaret Bakanl Eskiehir Yolu 7. km ODT Kars No : 154 ANKARA Telefon : (0 312) 219.65.00 Faks : (0 312) 219.64.98 e-posta : [email protected]) Kk ve Orta lekli letmeleri Gelitirme ve Destekleme daresi Bakanl (KOSGEB)

Abdlhak Hamit Cad. No : 866 Altmevler / MAMAK Telefon : (0 312) 595.28.00 Faks : (0 312) 368.07.15 e-posta : [email protected]) Kobinet Kk ve Orta lekli Yatrmlar Bilgi Bankas

Kobinet, KOSGEBin elektronik ortamda yatrmclara bilgi destei sunduu pltformudur. Kobinete aadaki adresten ulalabilir. www.kobinet.org.tr4)Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii (TOBB)

Dumlupnar Bulvar No : 252 (Eskiehir Yolu 9. km.) 06530 ANKARA Telefon : (0 312) 218 20 00 Faks : (0 312) 219 40 90 -91 92 - 935) Makina maltlar Birlii

And Sokak No: 8/10 06680 ankaya/ANKARA Telefon : (0 312) 468 37 49 Faks : (0 312) 468 42 91 e-posta : [email protected]


27

Documents

Aleminyum Filmasin Tel Uretimi Sanayi Profili