de volkskrant werken in het onderwijszaterdag 11 april 2015

Wateensuperleraartegenwoor-digalle-maalzoumoetenkunnen?

JohanGoossensdenktnaenzegtdan:‘Hetbelangrijkste isdat jeharthebtvoordekinderen.Endat jeer lol inhebt.’Hij zit inhetcafévanfilmtheater

KriterionteAmsterdam.Goossens,docentencabaretier,werkt ineenstudioomdehoekaanzijnnieuwetheaterprogramma.Hij zegtdathijzichsomspersoonlijkverantwoorde-lijkvoeltvoorzijn leerlingen. ‘Jekomtschrijnendegevallentegen. Somsmoet je jeals leraar inhoudenomniet tever tegaan. Jemoetzeniet inhuisnemen.’Somsisdaarweldeneigingtoe, als

hij iemandzietafglijden.Bijvoor-beeld toeneenmeisjeopschoolver-scheenmetsteedsgroterewallenon-derhaarogen. ‘Ikzei:watzie jeerver-moeiduit. Toenzeize: ‘Ja ikkwamgis-teravondlaat thuisen ikmochtvanmijnoudershethuisnietmeer in.’ Zewerdbuitengesloten, zei ze. Ikhadneteennieuwappartementendacht,komdanmaarbijmij. Laterbleekzealdienachtentehebbengewerktalsdrugshandelaar.’JohanGoossensheeftNederlands

gestudeerdaandeUvA.Naastzijnstu-die timmerdehijaandewegalscaba-retier. In2006wonhijophetGronin-gercabaretfestivalalleprijzen(de

jury-,depublieks- endepersoonlijk-heidsprijs). Zijn tweedeshowwerdnietgoedontvangenenhetaantalop-tredens liepterug.Goossenssollici-teerdenaareenbaanals leraarNeder-landsopeenroc inAmsterdam.Hijkondevolgendedagbeginnenenkreegmeteendertienklassen.Demaatschappelijkerolvande le-

raar isvolgensGoossensbelangrijkergewordennadat inRotterdamenAm-sterdamdeleerplichtige leeftijdwerdverhoogdvan18naar23 jaar.‘Daardoormoetenhelevolksstam-mennaarschool terwijl zedaargeenzin inhebben.Diezeggenletterlijk: ikzithiervoormijnuitkering,of voormijnstudiefinanciering.’Leerlingendieerechtgeenzin in

hebben, stuurtGoossensdeklasuit,of zekomenuitzichzelf nietmeerop-dagen.Dedocentmoethetallemaalbijhouden. ‘Dieabsentie,dat iseenwerk jongens!’, zegtGoossens. ‘Toenikdementorklashad…ikdenkdateenderdenietkwam. Jemoetdeab-sentieoptijdmelden,anderskrijgtdeschool 1.000 euroboete.’Invergaderingensprekende lera-

renoveruithuisplaatsingen, rechts-zakenenmishandelingen. ‘Sindsdeaanslagen inParijshebbenwehetoverradicalisering.Wehebbeneenbrief gekregenvanhetbestuurdatwehetmoetenmeldenals iemandindeklasextremeuitsprakendoet.’Ookdeschuldenvanleerlingenko-

menaanbod. ‘Tijdensmentorlessenmoetenweleerlingeninzichtgeveninhunfinanciën.Zemoetenhunei-

genbudgettenuittekenen.Danver-getenzehunvaste lasten,datzeopschool iederedageenbroodjekopenbijvoorbeeld.’

Neemt de leraar zo niet de taakover van de opvoeder?‘Ikweetnietof hetopvoedenis,het ismeereensoortvanmaatschappelijkwerken.Dezegeneratiegeeftgelduitalswater,het isdeschuldengenera-tie. Intussenkomenzewel steedsmeteennieuwpaarschoenenaanzetten.Somsga jezoverenvraag je: waaromhebjedatnodig?’

Dedocentenophetrocbereidendeleerlingenvooropdearbeidsmarkt.Datbegintbijdemeestbasaledin-gen, zegtGoossens.Ophet laagsteni-veau ishetbelangrijkstedat leerlin-gen lerenzichnetjes tegedragenenoptijd tekomen. ‘Jekuntnogweleen

vak leren,maardangaanzeopstageenkomenzesnelweer terugomdatzegeen ‘u’kunnenzeggen.’

Is dat zo moeilijk dan?‘Ja, veel leerlingenhebbeneenautori-teitsprobleem.Tegenmijwillenzedangeenuzeggen.Zezeggen: jijhebtgeenkinderen, jebentmaareenpaarjaarouderdanik.’

Goossensverwerktezijnervaringenalsdocent inzijncabaretshowLeermijdemensenkennen.Die showmaaktehembekendbijhetgrotepu-bliek. ‘Alshetvan jou isdanishetmeteenW. JouwBlackBerry, jouwscooter,jouwstrafblad’, graptehij. ‘Zo ismeuitgelegd,niveau1zit indegevange-nis, enniveau2zitnetdaarbuiten.Al-thans, aanhetbeginvanhetschool-jaar.’

Hetgaatweergoedmetzijncar-rièrealscabaretier.Goossensruildezijn lessenNederlands invooreenwatrustigerebaanals theaterdocent,ophetzelfderoc.Dezekeerkomendeleerlingengemotiveerder inzijn les-sen. ‘Theater iseenéchtpraktijkvak’,zegtGoossens. Leerlingenbegrijpenbeterwaaromzehetmoeten leren.‘Het isheelpraktisch,endat iswaarzegoed inzijn.’‘Weet jewathet is’, zegtGoossens,

‘Leerlingenvanniveau2moeteneentaalniveaubeheersendateentegrotehersencapaciteit vraagt. Eengrootdeelvanhetschoolverzuimendedes-interesse inhet rockomtdoordatleerlingendingenmoeten lerendie

‘Als jeeerlijkbent,luisterenzewel’Radicalisering,drugs, schulden: er ishaast eensuperleraarnodigomaldit soortproblementebegeleiden. JohanGoossens (32), docentencabaretier: ‘Jemoetzeniet inhuisnemen.’Door Willem van Ewijk | Foto Guus Dubbelman

{ superleraar }

{ }

Laterbleekzealdienachtentehebbengewerktals

drugshandelaar

10

werken in het onderwijs de volkskrantzaterdag 11 april 2015

zehelemaalnietkunnen.Datkanan-ders.‘Ikzouvoorstellenomvooreenvak

een joker intezetten.Als jeéénvakechtnietbeheerst, zoals rekenenofNederlands, terwijl je inanderevak-kenweerheelgoedbent,danmoet jetoch jediplomakunnenhalen.Als jeschoonheidsspecialistwordt,waaromzoujedangoedmoetenkun-nenrekenen?’Het lesgevenheeftGoossensveel

geleerd.Hij is sociaalvaardigerge-worden.Ditkomthemvanpas inzijncabaretenhetmaakthemeenbetereleraar. ‘Uiteindelijkdraaitheterom,zowel inhet theaterals inhetonder-wijs,dat jecontactmaaktdoor taal.’Inzijnnieuweshowheefthijhetoverdemensachterde leraar.VolgensGoossensmoeteengoededocentcontactmakendooreenopenli-chaamshoudingenhijmoetookcomplimentenkunnengeven.

Lichaamshouding is toch ietswat een kleinkunstenaar tot in definesses beheerst?‘Ja,maarals je lesgaatgeven,moet jenoghonderdanderemanierenaanle-renommensentebenaderen.Neembijvoorbeelddementorgesprekken,diezijnéénopéénenheel intiem.Leerlingenvertellenaangrijpendeverhalen,bijvoorbeeldovereenmoe-dermetborstkanker,dieopstervenligt.‘Alshet te intiemwerd,ging ikal-

tijduithet raamstaren,omdat ikdachtde leerlingdaarmeeruimtetegevenomzijnverhaal tedoen.Pas la-ter realiseerde ikmedatdatongeïn-teresseerdkanoverkomen.’

In het theater spreek je soms ie-mand aan op de voorste of ach-terste rij. Is dat te vergelijkenmet de situatie in de klas?‘Je zoekt inhet theaterookwelnaardeopening, jewiltdiemensenberei-ken.Datwil je indeklasook. Somsmoet je jekwetsbaaropstellen.MaaktiemandeengrapoverMichael Jack-sonendanzeg ik: ikwasaltijd fanvanMichael Jackson. ‘Ohmoest jehuilentoenhijdoodging?’Danzeg ik: ‘Ja, ikmoestwelhuilen.’Omdat jedaneer-lijkbent, luisterenzewel.’

Daglicht, de theatervoorstelling vanJohan Goossens, gaat op 20/5 inpremière in de Kleine Komedie inAmsterdam.

11