ALTERNATİF ENERJİ ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARIKAYNAKLARI

GÜNEŞ ENERJİSİGÜNEŞ ENERJİSİ

Yrd.Doç.Dr. Ahmet BARANYrd.Doç.Dr. Ahmet BARAN

Erzincan ÜniversitesiErzincan Üniversitesi

GÜNEŞ ENERJİSİGÜNEŞ ENERJİSİGüneş enerjisi Güneş enerjisi güneşgüneş ışığından ışığından enerjienerji elde elde

edilmesine dayalı teknolojidir. Güneşin yaydığı ve edilmesine dayalı teknolojidir. Güneşin yaydığı ve dünyamıza da ulaşan enerji, güneşin çekirdeğinde yer dünyamıza da ulaşan enerji, güneşin çekirdeğinde yer alan füzyon süreci ile açığa çıkan ışıma enerjisidir ve alan füzyon süreci ile açığa çıkan ışıma enerjisidir ve güneşteki hidrojen gazının helyuma dönüşmesi güneşteki hidrojen gazının helyuma dönüşmesi şeklindeki füzyon sürecinden kaynaklanır. Dünya şeklindeki füzyon sürecinden kaynaklanır. Dünya atmosferinin dışında güneş ışınımının şiddeti, atmosferinin dışında güneş ışınımının şiddeti, neredeyse sabit ve 1370 W/mneredeyse sabit ve 1370 W/m22 değerindedir, ancak değerindedir, ancak yeryüzünde 0-1100 W/myeryüzünde 0-1100 W/m22 değerleri arasında değişim değerleri arasında değişim gösterir. Bu enerjinin dünyaya gelen küçük bir bölümü gösterir. Bu enerjinin dünyaya gelen küçük bir bölümü dahi, insanlığın mevcut enerji tüketiminden kat kat dahi, insanlığın mevcut enerji tüketiminden kat kat fazladır. Güneş enerjisinden yararlanma konusundaki fazladır. Güneş enerjisinden yararlanma konusundaki çalışmalar özellikle 1970'lerden sonra hız kazanmış, çalışmalar özellikle 1970'lerden sonra hız kazanmış, güneş enerjisi sistemleri teknolojik olarak ilerleme ve güneş enerjisi sistemleri teknolojik olarak ilerleme ve maliyet bakımından düşme göstermiş, güneş enerjisi maliyet bakımından düşme göstermiş, güneş enerjisi çevresel olarak temiz bir enerji kaynağı olarak kendini çevresel olarak temiz bir enerji kaynağı olarak kendini kabul ettirmiştir.kabul ettirmiştir.

Güneş’ten Elde Edilebilecek Güneş’ten Elde Edilebilecek EnerjiEnerji

Dünyanın yörüngesi üzerinde, uzayda, birim Dünyanın yörüngesi üzerinde, uzayda, birim alana ulaşan güneş ışınları, güneşe dik bir yüzey alana ulaşan güneş ışınları, güneşe dik bir yüzey üzerinde ölçüldükleri zaman 1366 üzerinde ölçüldükleri zaman 1366 WW/m/m22’dir. Bu ’dir. Bu değer değer güneş enerjisi sabitigüneş enerjisi sabiti olarak da anılır. olarak da anılır.[1][1]Atmosfer bu enerjinin %6’sını yansıtır, %16’sını Atmosfer bu enerjinin %6’sını yansıtır, %16’sını da sönümler ve böylece deniz seviyesinde da sönümler ve böylece deniz seviyesinde ulaşılabilen en yüksek güneş enerjisi 1020 ulaşılabilen en yüksek güneş enerjisi 1020 W/mW/m22’dir ’dir [2-3][2-3]. Bulutlar gelen ışımayı, yansıtma . Bulutlar gelen ışımayı, yansıtma suretiyle yaklaşık %20, sönümleme suretiyle de suretiyle yaklaşık %20, sönümleme suretiyle de yaklaşık %16 azaltırlar. Resim-1 2001 ve 2003 yaklaşık %16 azaltırlar. Resim-1 2001 ve 2003 yılları arasında uydu verilerine dayanarak, elde yılları arasında uydu verilerine dayanarak, elde edilebilen ortalama güneş enerjisinin W/medilebilen ortalama güneş enerjisinin W/m22

cinsinden gösterimidir. Örneğin Kuzey Amerika’ya cinsinden gösterimidir. Örneğin Kuzey Amerika’ya ulaşan güneş enerjisi 125 ile 375 W/mulaşan güneş enerjisi 125 ile 375 W/m22 arasında arasında değişmektedir. değişmektedir. [4][4]

Resim 1. Global güneş enerjisi kaynakları. Haritadaki renkler, 2001-2003 yılları arasında,

gerçekleşen ortalama yerel güneş enerji değerleri hakkında W/m2 cinsinden bilgi vermektedir

Bu değerler, elde edilebilecek mümkün en Bu değerler, elde edilebilecek mümkün en yüksek değerler olup, güneş enerjisi teknolojisinin yüksek değerler olup, güneş enerjisi teknolojisinin sağlayacağı en yüksek değerler anlamına gelmez. sağlayacağı en yüksek değerler anlamına gelmez. Örneğin, Örneğin, fotovoltaikfotovoltaik ( (güneş piligüneş pili) panelleri, bugün ) panelleri, bugün için yaklaşık %15’lik bir verime sahiptirler. Bu için yaklaşık %15’lik bir verime sahiptirler. Bu nedenle, aynı bölgede bir güneş paneli, 19 ile 56 nedenle, aynı bölgede bir güneş paneli, 19 ile 56 W/mW/m22 enerji sağlayacaktır enerji sağlayacaktır [5][5]. Resimdeki koyu . Resimdeki koyu renkli alanlar, güneş paneli kaplanması renkli alanlar, güneş paneli kaplanması durumunda aynı bölgede 2003 yılında üretilen durumunda aynı bölgede 2003 yılında üretilen toplam enerjiden biraz daha fazla enerji toplam enerjiden biraz daha fazla enerji üretebilecek örnek alanları göstermektedir. üretebilecek örnek alanları göstermektedir. [6][6]Bugünkü %8 verime dayalı teknoloji ile dahi, Bugünkü %8 verime dayalı teknoloji ile dahi, işaretli bölgelere yerleştirilecek güneş panelleri, işaretli bölgelere yerleştirilecek güneş panelleri, bugün fosil yakıtlar, hidroelektrik, nükleer vb bugün fosil yakıtlar, hidroelektrik, nükleer vb kaynaklara dayalı tüm santrallerin ürettiği elektrik kaynaklara dayalı tüm santrallerin ürettiği elektrik enerjisinden biraz daha fazlasını üretebilecektir.enerjisinden biraz daha fazlasını üretebilecektir.

Hava kirliliğinin neden olduğu Hava kirliliğinin neden olduğu Küresel LoşlukKüresel Loşluk ise daha az miktarda güneş ise daha az miktarda güneş ışının yeryüzüne ulaşmasına neden olduğu ışının yeryüzüne ulaşmasına neden olduğu için, güneş enerjisinin geleceği ile ilgili az için, güneş enerjisinin geleceği ile ilgili az da olsa endişe yaratmaktadır. 1961-1990 da olsa endişe yaratmaktadır. 1961-1990 yılları arasını kapsayan bir araştırmada, yılları arasını kapsayan bir araştırmada, aynı dönem içerisinde deniz seviyesine aynı dönem içerisinde deniz seviyesine ulaşan ortalama güneş ışını miktarında %4 ulaşan ortalama güneş ışını miktarında %4 azalma olduğu gözlenmiştir. azalma olduğu gözlenmiştir. [7][7]

Güneş ışınlarından yararlanmak için Güneş ışınlarından yararlanmak için pek çok teknoloji geliştirilmiştir. Bu pek çok teknoloji geliştirilmiştir. Bu teknolojilerin bir kısmı güneş enerjisini ışık teknolojilerin bir kısmı güneş enerjisini ışık ya da ısı enerjisi şeklinde direk olarak ya da ısı enerjisi şeklinde direk olarak kullanırken, diğer teknolojiler güneş kullanırken, diğer teknolojiler güneş enerjisinden elektrik elde etmek şeklinde enerjisinden elektrik elde etmek şeklinde kullanılmaktadır.kullanılmaktadır.

Güneş Enerjili Isıtma Güneş Enerjili Isıtma SistemleriSistemleri

Güneş enerjili sıcak suGüneş enerjili sıcak su sistemleri, suyu ısıtmak sistemleri, suyu ısıtmak için güneşe ışınlarından yararlanır. Bu sistemler için güneşe ışınlarından yararlanır. Bu sistemler evsel sıcak su ya da bir alanı ısıtmak için evsel sıcak su ya da bir alanı ısıtmak için kullanılabildiği gibi çoğunlukla bir havuzu ısıtmak kullanılabildiği gibi çoğunlukla bir havuzu ısıtmak için kullanılır. Bu sistemler çoğunlukla bir için kullanılır. Bu sistemler çoğunlukla bir termal güneş panelitermal güneş paneli ile bir de depodan oluşur. ile bir de depodan oluşur.[8][8]Güneş enerjili su ısıtıcıları üç grupta toplanır.Güneş enerjili su ısıtıcıları üç grupta toplanır.

Aktif sistemler, suyun ya da ısı transfer sıvısının Aktif sistemler, suyun ya da ısı transfer sıvısının çevirimi için pompa kullanırlar. çevirimi için pompa kullanırlar.

Pasif sistemler suyun ya da ısı transfer sıvısının Pasif sistemler suyun ya da ısı transfer sıvısının devrini devrini doğal çevirimdoğal çevirim ile sağlarlar. ile sağlarlar.

Kütle sistemleri su tankının doğrudan güneş ışığı Kütle sistemleri su tankının doğrudan güneş ışığı ile ısınmasını amaçlarlar. ile ısınmasını amaçlarlar.

Yaygın ısıl güneş enerjisi uygulamaları şunlardır:Yaygın ısıl güneş enerjisi uygulamaları şunlardır: Düzlemsel güneş Düzlemsel güneş kollektörlerikollektörleri: Ülkemizde de çok yaygın : Ülkemizde de çok yaygın

olarak kullanılan, evlerde sıcak su elde etmede kullanılan olarak kullanılan, evlerde sıcak su elde etmede kullanılan sistemlerdir.sistemlerdir.

Yoğunlaştırıcılı güneş enerjisi Yoğunlaştırıcılı güneş enerjisi santrallarısantralları: Bunlarda, : Bunlarda, doğrusal, çanak şeklinde ya da merkezi bir odağa doğrusal, çanak şeklinde ya da merkezi bir odağa yönlendirilmiş dev aynalar kullanılarak, odak noktasında yönlendirilmiş dev aynalar kullanılarak, odak noktasında çok yüksek sıcaklıkta ısı elde edilir. Genellikle elektrik çok yüksek sıcaklıkta ısı elde edilir. Genellikle elektrik üretiminde kullanılır. Ancak henüz bir yaygınlık üretiminde kullanılır. Ancak henüz bir yaygınlık kazanamamışlardır.kazanamamışlardır.

Güneş ocaklarıGüneş ocakları: Çanak şeklinde ya da kutu şeklinde güneş : Çanak şeklinde ya da kutu şeklinde güneş ısısını toplayan yapılardır. Gelişmekte olan ülkelerde daha ısısını toplayan yapılardır. Gelişmekte olan ülkelerde daha yaygın kullanılır.yaygın kullanılır.

TrombeTrombe duvarı duvarı: Sandviç şeklinde cam ve hava kanalları ile : Sandviç şeklinde cam ve hava kanalları ile paketlenmiş bir pasif güneş enerjisi sitemidir. Güneş ışınları paketlenmiş bir pasif güneş enerjisi sitemidir. Güneş ışınları gün boyunca, duvarın altında ve üstünde yer alan hava gün boyunca, duvarın altında ve üstünde yer alan hava geçiş boşluklarını tahrik ederek, doğal çevirim ile termal geçiş boşluklarını tahrik ederek, doğal çevirim ile termal kütleyi ısıtırlar. Gece ise trombe duvarı biriktirdiği enerjiyi kütleyi ısıtırlar. Gece ise trombe duvarı biriktirdiği enerjiyi ışıma yolu ile yayar. ışıma yolu ile yayar. [9][9]

Geçişli hava paneliGeçişli hava paneli: Aktif güneş enerjili ısıtma ve : Aktif güneş enerjili ısıtma ve havalandırma sistemidir. Termal güneş paneli gibi havalandırma sistemidir. Termal güneş paneli gibi davranan, güneşe bakan delikli (perfore) bir duvardan davranan, güneşe bakan delikli (perfore) bir duvardan oluşur. Panel, binanın havalandırma sistemine ön ısıtma oluşur. Panel, binanın havalandırma sistemine ön ısıtma uygular. Ucuz bir yöntemdir. %70’e kadar verime uygular. Ucuz bir yöntemdir. %70’e kadar verime ulaşılabilir.ulaşılabilir.[10][10]

Araştırmaya konu olmuş, ancak yaygınlaşamamış Araştırmaya konu olmuş, ancak yaygınlaşamamış bazı ısıl güneş enerjisi teknolojileribazı ısıl güneş enerjisi teknolojileri

Güneş Havuzları: Havuza atılan tuzların yardımı Güneş Havuzları: Havuza atılan tuzların yardımı ile dip tarafta sıcaklık elde edilir. Bunlar daha çok ile dip tarafta sıcaklık elde edilir. Bunlar daha çok deneysel sistemler olarak kalmışlar, bir yaygınlık deneysel sistemler olarak kalmışlar, bir yaygınlık gösterememişlerdir.gösterememişlerdir.

Güneş Bacaları: Bir binanın zemininde toplanan Güneş Bacaları: Bir binanın zemininde toplanan ısı, yüksek ve dar bir bacaya yönlendiğinde, ısı, yüksek ve dar bir bacaya yönlendiğinde, bacada kurulu türbini çalıştırır. Bu da, deneysel bacada kurulu türbini çalıştırır. Bu da, deneysel aşamada kalmış güneş enerjisi türlerinden biridir.aşamada kalmış güneş enerjisi türlerinden biridir.

Su Arıtma Sistemleri: Bunlar da bir çeşit havuz Su Arıtma Sistemleri: Bunlar da bir çeşit havuz sistemidir. Havuzun üstüne eğimli cam kapak sistemidir. Havuzun üstüne eğimli cam kapak yerleştirilir, buharlaşan su tuzdan arınarak bu yerleştirilir, buharlaşan su tuzdan arınarak bu kapakta yoğunlaşır.kapakta yoğunlaşır.

Ürün kurutma sistemleri.Ürün kurutma sistemleri.

Güneş PilleriGüneş Pilleri

Güneş pilleriGüneş pilleri ya da fotovoltaik piller diye ya da fotovoltaik piller diye anılan cihazlar, anılan cihazlar, yarıiletkenlerinyarıiletkenlerin fotovoltaik etki fotovoltaik etki özelliğini kullanarak, güneş ışığından elektrik özelliğini kullanarak, güneş ışığından elektrik enerjisi üretirler. Güneş pilleri, kurulan sisteme enerjisi üretirler. Güneş pilleri, kurulan sisteme bağlı olarak birkaç mW'dan birkaç MW'a kadar bağlı olarak birkaç mW'dan birkaç MW'a kadar elektrik üretebilir. Yüksek üretim maliyetleri elektrik üretebilir. Yüksek üretim maliyetleri nedeniyle, yakın zamana kadar oldukça az nedeniyle, yakın zamana kadar oldukça az kullanılmıştır. 1950'lerden bu yana uzayda kullanılmıştır. 1950'lerden bu yana uzayda uydularda, 1970'li yıllarda, elektrik hattından uydularda, 1970'li yıllarda, elektrik hattından uzak yerlerde, yol kenarlarındaki acil telefon uzak yerlerde, yol kenarlarındaki acil telefon cihazları ya da uzaktan algılama gibi cihazları ya da uzaktan algılama gibi uygulamaların enerji gereksiniminin uygulamaların enerji gereksiniminin karşılanmasında kullanılmıştır. Son yıllarda, karşılanmasında kullanılmıştır. Son yıllarda, evlerde elektrik şebekesi ile birlikte çalışan evlerde elektrik şebekesi ile birlikte çalışan sistemler de yaygınlaşmıştır.sistemler de yaygınlaşmıştır.

Gerek kullanımdaki artış, gerekse teknolojik Gerek kullanımdaki artış, gerekse teknolojik gelişmeler nedeniyle güneş pillerinin üretim gelişmeler nedeniyle güneş pillerinin üretim maliyetinde her yıl azalış görülmektedir. Bir güneş maliyetinde her yıl azalış görülmektedir. Bir güneş pili panelinin watt başına maliyeti 1990 yılında pili panelinin watt başına maliyeti 1990 yılında yaklaşık 7,5 USD iken, 2005 yıllında bu rakam yaklaşık 7,5 USD iken, 2005 yıllında bu rakam yaklaşık 4 USD seviyesine inmiştir. Gelişmiş yaklaşık 4 USD seviyesine inmiştir. Gelişmiş ülkelerin sunmuş olduğu teşvikler, güneş pillerinin ülkelerin sunmuş olduğu teşvikler, güneş pillerinin yatırım maliyetinin 5 ile 10 yıl arasında geri yatırım maliyetinin 5 ile 10 yıl arasında geri dönebilmesini sağlamaktadır. Evsel amaçlı dönebilmesini sağlamaktadır. Evsel amaçlı kullanılan güneş pilleri bir inverter aracılığı ile kullanılan güneş pilleri bir inverter aracılığı ile elektrik şebekesine bağlanmakta, böylece elektrik şebekesine bağlanmakta, böylece üretilen elektriğin akülerde depolanmasından üretilen elektriğin akülerde depolanmasından tasarruf edilmektedir. 2003 yılı içerisinde tüm tasarruf edilmektedir. 2003 yılı içerisinde tüm dünyada gerçekleşen güneş pili üretiminde dünyada gerçekleşen güneş pili üretiminde %32'lik bir artış gözlenmiştir.%32'lik bir artış gözlenmiştir.[11][11] Güneş pili Güneş pili kullanımındaki artış o kadar büyüktür ki, kullanımındaki artış o kadar büyüktür ki, yarıiletken üretiminin talebi karşılayamaması, yarıiletken üretiminin talebi karşılayamaması, güneş pili üretiminin artışında bir kısıt olmuştur.güneş pili üretiminin artışında bir kısıt olmuştur.[12][12] Bu sorunun 2007'de de devam edebileceği Bu sorunun 2007'de de devam edebileceği sanılmaktadır.sanılmaktadır.[13][13]

Mimaride Güneş EnerjisiMimaride Güneş Enerjisi

Güneş enerjisinden yararlanan Güneş enerjisinden yararlanan tasarımlar, çok az daha ilave enerji tasarımlar, çok az daha ilave enerji kullanmak suretiyle, konfor sıcaklığı ve ışık kullanmak suretiyle, konfor sıcaklığı ve ışık seviyesinin elde edilmesini hedefler. seviyesinin elde edilmesini hedefler. Bunlar Bunlar pasif güneş enerjisindepasif güneş enerjisinde olduğu gibi olduğu gibi soğuk ortamlarda daha fazla güneş ışığı ile soğuk ortamlarda daha fazla güneş ışığı ile sıcak su elde edilmesi şeklinde ya da sıcak su elde edilmesi şeklinde ya da aktif güneş enerjisindeaktif güneş enerjisinde olduğu gibi, pompa olduğu gibi, pompa ve fanlar kullanarak, sıcak ve soğuk ve fanlar kullanarak, sıcak ve soğuk havanın (ya da sıvının) yönlendirilmesi havanın (ya da sıvının) yönlendirilmesi şeklinde de olabilir. Seralar da bir çeşit şeklinde de olabilir. Seralar da bir çeşit güneş mimarisi örneği sayılabilir.güneş mimarisi örneği sayılabilir.

Güneş Işığı ile Güneş Işığı ile AydınlatmaAydınlatma

İç mekanlar gün içerisinde İç mekanlar gün içerisinde ışık tüpleriışık tüpleri ile aydınlatılabilirler. ile aydınlatılabilirler. Örneğin Örneğin fiber optikfiber optik ışık tüpleri, çatıya ışık tüpleri, çatıya yerleştirilmiş güneş ışınlarını yerleştirilmiş güneş ışınlarını toplayacı bir çanağa bağlanarak, iç toplayacı bir çanağa bağlanarak, iç mekanlarda aydınlatma kaynaklı mekanlarda aydınlatma kaynaklı enerji giderlerini azaltarak, daha enerji giderlerini azaltarak, daha doğal bir aydınlatma yaratabilirler. doğal bir aydınlatma yaratabilirler. [14][14]

Enerji KuleleriEnerji Kuleleri

Enerji kuleleri bir ağ şeklinde yerleştirilmiş, çok sayıda düz ve hareketli yansıtıcıların (heliostatların) güneş ışınlarını kule üzerindeki bir toplayıcıya yönlendirmesi şeklinde çalışırlar. Yoğunlaştırılmış güneş ışığı sayesinde, kule üzerinde biriken yüksek ısı daha sonra kullanılmak üzere başka bir maddeye transfer edilir.

Yoğunlaştırıcılı Kollektörler Yoğunlaştırıcılı Kollektörler ve Buhar Motorlarıve Buhar Motorları

Bir yoğunlaştırıcılı kollektörde ısıya Bir yoğunlaştırıcılı kollektörde ısıya dönüştürülen güneş enerjisi, nükleer dönüştürülen güneş enerjisi, nükleer ya da kömürlü elektrik santrallerinde ya da kömürlü elektrik santrallerinde olduğu gibi, suyun kaynatılarak olduğu gibi, suyun kaynatılarak buhara dönüştürülmesi ve elde buhara dönüştürülmesi ve elde edilen buharla da bir edilen buharla da bir buhar motorubuhar motoruya da bir ya da bir buhar türbinininbuhar türbininin tahrik tahrik edilmesi suretiyle elektrik enerjisi edilmesi suretiyle elektrik enerjisi elde edilir.elde edilir.

KaynaklarKaynaklar

[[1]1] Solar Solar SpectraSpectra: Standard : Standard AirAir MassMass ZeroZero [2] [2] EarthEarth RadiationRadiation BudgetBudget [3[3]] SRRL: An SRRL: An overviewoverview of of thethe Solar Solar RadiationRadiation ResearchResearch LaboratoryLaboratory [4[4]] NREL: NREL: DynamicDynamic MapsMaps, GIS Data, , GIS Data, andand AnalysisAnalysis ToolsTools - Solar - Solar MapsMaps [5[5]] titletitle = us_ = us_pvpv__annualannual_may2004._may2004.jpgjpg | | accessdateaccessdate = 2006-09-04 | = 2006-09-04 | publisherpublisher = =

NationalNational RenewableRenewable EnergyEnergy LaboratoryLaboratory, US, US [6[6]] UluslararsıUluslararsı Enerji Ajansı - Enerji Ajansı - AnasayfaAnasayfa [7[7]] ObservedObserved ReductionsReductions in in SurfaceSurface Solar Solar RadiationRadiation in in thethe United United StatesStates andand

WorldwideWorldwide fromfrom 1961 1961 toto 1990 | 1990 | accessdateaccessdate = 2006-09-04 | = 2006-09-04 | authorauthor = = LiepertLiepert, B. G.| , B. G.| datedate = 2002-05-02 | = 2002-05-02 | publisherpublisher = GEOPHYSICAL RESEARCH LETTERS, VOL. 29, NO. 10, 1421 = GEOPHYSICAL RESEARCH LETTERS, VOL. 29, NO. 10, 1421

[8[8]] NREL - Güneş enerjili sıcak suNREL - Güneş enerjili sıcak su [9[9]] EERE – Dolaylı kazanç (EERE – Dolaylı kazanç (TrombeTrombe Duvarları) Duvarları) [10[10]] NREL - Geçişli hava panelleri (Havalandırma NREL - Geçişli hava panelleri (Havalandırma önısıtmasıönısıtması)) [11[11]] WorldWorld SalesSales of Solar of Solar CellsCells JumpJump 32 32 PercentPercentViviana Jiménez, 2004 Earth Policy Viviana Jiménez, 2004 Earth Policy

Institute. Retrieved Institute. Retrieved 4 Eylül4 Eylül 2006. 2006. [12[12]] SiliconSilicon ShortageShortage StallsStalls Solar Solar John Gartner, Wired News, John Gartner, Wired News, 28 Mart28 Mart 2005. Retrieved 2005. Retrieved

4 Eylül4 Eylül 2006. 2006. [13[13]] 2005 Solar 2005 Solar YearYear--endend ReviewReview & 2006 Solar & 2006 Solar IndustryIndustry ForecastForecast Jesse W. Pichel and Jesse W. Pichel and

Ming Yang, Research Analysts, Piper Jaffray, Ming Yang, Research Analysts, Piper Jaffray, 11 Ocak11 Ocak 2006. Retrieved 2006. Retrieved 4 Eylül4 Eylül 2006. 2006. [14[14]] Direk güneş ışığı ürünleriDirek güneş ışığı ürünleri

TEŞEKKÜRLERTEŞEKKÜRLER

Yrd.Doç.Dr. Ahmet BARAN