inspiring space | Een uitgave van AM | Jaargang 1 | Nummer 1 | maart 2008
nl 2020Inspiring Space
Investeren in de ruimte
Verder in dit nummer De Nieuwe Landverhuizers Leren van de emigratie DNA van de plek Drie gebiedsontwikkelingen en de visie van AM
In beweging Ronald Huikeshoven Archidoc De Piramides van architect Sjoerd Soeters De wandeling De IJ-oever van Amsterdam-Noord
Terug in de tijd De Eilandwoningen van Nieuw-Sloten Over-Stap Esther Agricola van KEI naar BMA Stapvoets Jurjen van der Meer en Groningen
o v e r d e g r e n s
Cosmopolis LondenIn het hart van Europa
Pieter van Geel & Peter Noordanus Auke van der Woudt w e e - g e s p r e k i n t e r v i e w
Leren van de negentiende eeuw
inspirin
g space n
l 2020 Investeren
in d
e ruimte
pieter van g
eel en peter n
oordanu
s in g
esprek over de ru
imtelijke in
vestering
sagen
da van n
ederlan
dop bezoek in
londen
: bouw
en aan
de compacte stad
au
ke van der w
oud
over leren van
de neg
entien
de eeu
ww
andelen
lang
s de n
oordelijke ij-oever van
amsterdam
12008
Tijd voor urgentie
Foto cover
Ruimtelijke investeringen in
Nederland, anno 2008. Op de foto
het lieflijke landschap van het
Groene Hart. Precies op deze plek,
onder het gras en de prachtige
waterloop, bevindt zich de tunnel
van de Hogesnelheidslijn (HSL).
De tunnel is er al wel, maar de
treinenloop laat nog even op zich
wachten.
Beeld Theo Baart
632
Inhoud
Twee-Gesprek
Een onderzoek naar de emigratiehype
leidde tot opmerkelijke constateringen
omtrent verhuisbewegingen bnnen
Nederland.
Dertig procent van alle Nederlanders
droomt over verhuizen naar het buiten-
land; wat kunnen we daarvan leren voor
het wonen in de toekomst in eigen land?
Het rapport De Nieuwe Landverhuizers
reikt interessante trends aan.
Wie het lijstje projecten ziet waarmee
Londen de toekomst tegemoet treedt
van waterfrontontwikkelingen via nieuwe
infrastructuur en stations naar de
Olympics kan niet anders concluderen
dan dat deze stad de eenentwintigste
eeuw vol vertrouwen tegemoet stapt. Wat
verklaart het succes van Londen en wat
kunnen wij daarvan leren? Op onderzoek
in de Engelse hoofdstad, thuisbasis van
tien miljoen mensen. Architect Kees
Rijnboutt vergezelt ons op de trip, in
Londen geven Philip Tidd en Steve Smith
van onderzoeks- en adviesbureau DEGW
hun kijk op de groei van deze cosmopolis.
Peter Noordanus in
gesprek met Pieter van Geel
over de ruimtelijke
investeringsagenda van
Nederland
Van de aanpak van de bestaande stad tot
en met het maken van nieuw land in de
Noordzee: aan creativiteit bestaat op dit
moment geen gebrek. Minder florissant is
het gesteld met de dadendrang op
financieel gebied. Tussen droom en daad
gaapt een flink financieel gat. Hoe
matchen we ambities en pecunia? Een
stekelig dilemma dat Peter Noordanus,
directievoorzitter van AM, voorlegt aan
Pieter van Geel, fractievoorzitter CDA in de
Tweede Kamer en begaan met de ruimte-
lijke kwaliteit van Nederland.
De Nieuwe Landverhuizers
Vijf miljoen
potentile emigranten
Leren van Londen
Opnieuw in het hart
van Europa
37
inspiring space 1
Inhoud
59
7156
In beweging
Van broedplaats tot Zuidas
Ronald Huikeshoven is de nieuwe
directeur van AM Noord-Holland. Wat
heeft hem ertoe bewogen om zijn oude
baan bij de ene werkgever om te ruilen
voor deze nieuwe baan bij een andere?
En wat drijft hem in zijn werk? Een
gesprek over gebiedsgerichte functie-
veranderingen, herstructurering en
uiteraard de eigen wooncarrire.
Maakbare toekomst?
Auke van der Woud over
de negentiende eeuw en de
beheersing van de natuur
Het terecht bekroonde boek Een
nieuwe wereld; het ontstaan van het
moderne Nederland is verplichte kost
voor iedereen die meer wil weten over
de ruimtelijke ordening van Nederland,
grotendeels ontstaan in de negentiende
eeuw. De orde van toen bepaalt nog
in belangrijke mate de structuur van
Nederland nu. Sterker nog: bepaalde
themas van toen komen nu weer terug
op de agenda (of zijn daar nooit weg-
geweest). Reden genoeg om Van der
Woud naar zijn visie op de maakbaar-
heid van Nederland te vragen.
ArchiDoc
Markante toevoeging
aan de hoofdstedelijke
skyline: de in elkaar
gedraaide kerstbomen van
Sjoerd Soeters
Architectuurcriticus Jaap Huisman ging
op onderzoek uit naar het verhaal
achter het nieuwe woongebouw aan
de Jan van Galenstraat in Amsterdam,
ontwikkeld door AM. Op de grens van
binnenstad en het vooroorlogse deel
van Bos en Lommer is hier een project
gerealiseerd dat de aandacht trekt
van veraf en dichtbij.
inspiring space2
En verder
in dit nummer...
Daagt Rein van Steeg, lid hoofddirectie
AM, gemeenten uit om marktpartijen
te verleiden tot meer investeren in
gebiedsontwikkeling.
Markeren we de overstap van Esther
Agricola van KEI, Kenniscentrum Stede-
lijke Vernieuwing, naar de burelen van
Bureau Monumenten & Archeologie
Amsterdam.
Gaan we op een wandeling met
architect Jurjen van der Meer door
Groningen-stad en het Groninger
ommeland. Op zoek dus naar de roots
van deze architect, die aan het hoofd
staat van het succesvolle bureau
De Zwarte Hond.
Staan we stil bij drie actuele gebieds-
ontwikkelingen waarbij AM betrokken
is: nieuwe woonlandschappen in de
Haarlemmermeer (realisatie van nieuwe
duinen!), het concept Delta Greenway
voor de Mainportcorridor Zuid en
last but not least het project Bergse
Haven in Bergen op Zoom, onderschei-
den met de Neprom-aanmoedigings-
prijs voor locatie-ontwikkeling.
86119
28, 52, 82
115
108
De wandeling
De IJ-oever van
Amsterdam-Noord: een
eigen manier van doen
De zuidelijke IJ-oever in Amsterdam
heeft zich de afgelopen jaren onmis-
kenbaar ontwikkeld als een krachtig
gebied in de stad. Nieuwe bewoners
en bedrijven weten de kwaliteiten van
het wonen en werken aan het IJ te
waarderen. Inmiddels is ook aan de
overkant, op de noordelijke oever, het
nodige gaande. Vanuit het gemeente-
lijk Projectbureau Noordwaarts wordt
gewerkt aan meerdere kleine en grote
gebiedsontwikkelingen. Sommige met
een sterke centrale regie, sommige veel
meer organisch en bottom up.
We liepen door het gebied met stads-
deelvoorzitter Rob Post en Noord-
waarts-directeur Ren Grotendorst.
Terug in de tijd
De Eilandwoningen van
Nieuw Sloten. Een stukje
paradijs op aarde
Landschapsarchitect Lodewijk Baljon en
AM regiodirecteur Gerrie Loorbach keren
terug op hun schreden en bezoeken een
project waar ze medio jaren negentig
samen aan werkten. De Eilandwoningen
in de Amsterdamse wijk Nieuw Sloten,
bij wijze van experiment ontworpen
door jonge, vrouwelijke architecten.
Nu het groen stevig is doorgegroeid lig-
gen ze er prachtig bij, daar aan de rand
van deze prima pre-Vinexwijk. Hoe
kijken zij nu tegen dit project aan?
Inhoud
inspiring space 3
51
inspiring space4
Nederland staat aan de vooravond van een nieuwe verstedelijkingsronde.
Hoewel verstedelijking waarschijnlijk niet meer het goede woord is en
meer past bij de (bijna afgeronde) Vinex-operatie. Hierbij werd vooral
bijgebouwd aan de randen van de grotere steden, als verdere uitwerking
van de compacte stad-gedachte. Vooruitkijkend naar de komende jaren
lijkt er een nieuwe generatie gebiedsontwikkelingen aan te komen, die
in elk geval de potentie heeft diverser en inclusiever te zijn dan de
woningbouwopgave die ten tijde van de Vinex centraal stond. Inclusiever
betekent in dit geval dat rood, groen en blauw veel meer in
samenhang worden ontwikkeld. Deze programmatische afstemming vereist
uiteraard een samenwerking van partijen die voorheen vooral hun eigen
ding deden. Het betekent ook dat er bijvoorbeeld nieuwe verstedelijkings-
concepten op basis van de koppeling tussen infrastructuurontwikkeling
en vastgoedontwikkeling zullen ontstaan. Voorheen gescheiden werelden
ontstaan in de sterk functioneel gesplitste manier van stadsontwikkeling
na de tweede wereldoorlog komen zo bij elkaar.
En dat maakt het werken in het vak van gebiedsontwikkeling er wel
zo leuk op. Complexer, maar ook interessanter en uitdagender.
Op het breukvlak van deze twee tijdsgewrichten is het niet meer dan
toepasselijk dat het eerste nummer van Inspiring Space handelt over
Nederland 2020. Waar gaat het met dit land naar toe en vooral: matchen de
ambities die er wel degelijk bestaan voor een hoogwaardige inrichting van
dit land wel met de financieel-economische onderbouw
