ALMA MATER nr 126–127 89

prześladowań, który rozgrywa się między innymi na terenie Gwa-temali pomiędzy siłami zbrojnymi a ruchem indiańskim, stawia pod znakiem zapytania akceptację multietnicznego charakteru wielu państw latynoamerykańskich i podważa istotę procesów demokratyzacji, które rzekomo dokonują się na ich terytoriach. Pojawiają się pytania o to, czy przemoc, która jest stale obecna w relacjach między siłami zbroj-nymi i aparatem władzy a grupami marginalizowanymi, pozostający-mi poza głównym nurtem życia społeczeństwa narodowego, to wyraz nieskuteczności dotychczas stosowanych środków, wyraz bezsilności, czy może zapowiedź poważnych zmian w świadomości politycznej i społecznej zdomino-wanych grup mniejszościowych (dr Magdalena Krysińska-Kałuż-na, Michał Stelmach).

Na zakończenie konferencji wysłuchano wykładu prof. Alek-sandra Poserna-Zielińskiego na temat tubylczego aktywizmu wobec etnopolitycznej dominacji władzy w Ameryce Łacińskiej. Prelegent zwrócił uwagę na takie formy reakcji ludności rdzennej, jak działania destabilizujące państwo, działania ograniczające jego kompetencje (dążenia autonomistyczne), działania rewindykacyjne, demokratyczno--transformacyjne i aktywność lobbystyczna. Obserwacje transfor-macji społecznej i politycznej wielu krajów latynoamerykańskich

pokazują, że wymienione tendencje występują zarówno poje-dynczo, jak i łączą się w jedną, wielowymiarową formę aktyw-ności. Uważne śledzenie relacji zachodzących między ludnością tubylczą a państwem stawia badaczy przed nie lada wyzwaniem interpretacji nowych stosunków klasowych, etnokulturowych i interetnicznych w Ameryce Łacińskiej oraz oceny ulegających

współcześnie istotnym przeobraże-niom światopoglądowym postaw wielu grup społecznych (etnicz-nych, narodowych) w przyszłości.

Krakowskiej Konferencji Laty-noamerykanistycznej towarzyszyła wystawa fotografi i Marty Kani zaty-tułowana Primero El Dios, después la Patria. 15 sierpnia w Pampacolce, która ukazywała przenikanie się sfer sacrum i profanum (treści religijnych i treści patriotycznych w wymiarze lokalnym) w południowym Peru. Zorganizowano również prezenta-cję publikacji pracowników kate-dry Ameryki Łacińskiej Instytutu

Amerykanistyki i Studiów Polonijnych oraz kiermasz książek wydawanych pod szyldem PTSL (Polskiego Towarzystwa Studiów Latynoamerykanistycznych), który spotkał się z dużym zaintereso-waniem zarówno uczestników konferencji, jak i wielu przybyłych gości i słuchaczy obrad.

Marta Kaniaasystentka w Katedrze Ameryki Łacińskiej Instytutu Amerykanistyki

i Studiów Polonijnych UJ

Wybór w listopadzie 2008 roku Baracka Obamy na 44. pre-zydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki z pewnością był

przełomem w dziejach tego kra-ju. Jeszcze 20 lat temu nikt nie spodziewał się, że ten najwyższy amerykański urząd mógłby zostać powierzony osobie o ciemnym kolorze skóry. Sama osoba pre-zydenta oraz prowadzona nowa-torskimi metodami fantastyczna kampania wyborcza, a przede wszystkim obietnica zmiany poli-tyki prowadzonej przez George’a Walkera Busha przekonały jednak społeczeństwo amerykańskie do tego historycznego wyboru.

Młodzi badacze z Uniwersy-tetu Jagiellońskiego wraz z gość-

AMERYKA BARACKA OBAMYMiędzynarodowa debata amerykanistyczna na UJ

mi z innych polskich i zagranicznych ośrodków naukowych postanowili przyjrzeć się fenomenowi prezydenta Obamy oraz

zastanowić się, czy i jak głęboka jest obiecana przez niego w kam-panii wyborczej zmiana. Podczas zorganizowanej w dniach 27–28 maja 2010 roku przez Instytut Amerykanistyki i Studiów Polo-nijnych, Instytut Nauk Politycz-nych i Stosunków Międzynaro-dowych oraz Towarzystwo Dok-torantów UJ międzynarodowej konferencji naukowej Obama’s America: Change and Continuity przeanalizowali oni różnorodne aspekty polityki wewnętrznej i zagranicznej USA pod rządami nowej administracji.

A. W

ojna

r

Zdjęcie dokumentujące projekt badawczy na temat 100-lecia ruchu indigenistycznego, realizowany przez dr Martę Kanię w 2009 roku

w Peru

M. K

ania

Obrady konferencyjne odbyły się w auli Collegium Novum

90 ALMA MATER nr 126–127

W ramach problematyki zagranicznej omówiono między inny-mi politykę USA wobec regionu Azji i Pacyfi ku, Afryki, Bliskiego Wschodu czy Europy. W kontekście dwóch pierwszych obszarów trudno mówić o wyraźnej redefi nicji celów i założeń polityki, choć pewne zmiany można zaobserwować w stylu jej prowadzenia. W aspekcie Bliskiego Wschodu (szczególnie zaś Iranu i jego programu nuklearnego) oraz Europy reorientacja wydaje się wyraźna, jednak bardziej wnikliwa analiza pokazuje, że nie może ona być ani tak szybka, ani tak głęboka, jak spodziewali się niektórzy.

Sytuacja wewnętrzna została przeanalizowana wielowymiarowo. Zarówno z perspektywy zachodzą-cych w Stanach Zjednoczo-nych procesów politycznych w oparciu o różne podej-ścia teoretyczne, jak i zmian społecznych zachodzących w społeczeństwie amerykań-skim (przy uwzględnieniu podejścia do tożsamości rasowej, postaw wobec religii, zmian w sondażowym wizerunku prezydenta czy nowych amerykańskich ruchów politycznych). Nie uciekano również od tak nietypowych zagadnień, jak teorie konspiracyjne związane z wyborem i sprawowaniem urzędu przez 44. prezydenta USA. Ostatnim akcentem konferencji były analiza zmian instytucjonalnych w okresie administracji Baracka Obamy oraz telekonferencja w konsulacie USA.

Dwa dni obrad nie przyniosły oczywiście odpowiedzi na wszystkie postawione przez uczestników pytania. Jako że upłynęła dopiero 1/3 kadencji Baracka Obamy, wszelkie jed-noznaczne oceny i dogłębne analizy mogą być przedwczesne. Z pewnością jednak tezy przedstawione przez badaczy z Polski, Stanów Zjednoczonych oraz innych krajów stały się istotnym

głosem w debacie amery-kanistycznej, jak również punktem wyjścia dla dal-szych rozważań i badań. Wnioski z konferencji zo-staną opublikowane w pra-cy poświęconej pierwszym 18 miesiącom prezydentury Obamy.

Konferencja została zorganizowana z inicjaty-wy doktorantów Instytutu Amerykanistyki i Studiów Polonijnych: Konrada Bła-żejewskiego, Przemysława Furgacza, Alicji Głuszek, Katarzyny Klatki-Urba-niak, Aleksandry Niem-czyńskiej oraz Tomasza

Pugacewicza. Patronatem naukowym objął konferencję prof. Andrzej Mania, prorektor UJ ds. dydaktyki, a wsparcia udzie-liły jej Konsulat Generalny USA w Krakowie oraz Fundacja Studentów i Absolwentów UJ „Bratniak”.

Aleksandra Niemczyńska, Marcin Grabowskidoktoranci w Instytucie Amerykanistyki UJ

A. W

ojna

r

Katedra UNESCO do Badań nad Przekładem i Komuni-

kacją Międzykulturową zorganizo-wała 29 kwietnia 2010 roku spot-kanie poświęcone pracy tłumaczy ustnych w instytucjach Unii Eu-ropejskiej: Komisji Europejskiej, Radzie Europejskiej i Parlamencie Europejskim. Gośćmi Katedry byli: dr Leszek Skibniewski (Dyrekcja Generalna ds. Tłumaczeń Ustnych, Komisja Europejska) i dr Marcin Feder (Dyrekcja Generalna ds. Tłumaczeń Ustnych i Konferencji, Parlament Europejski).

Bruksela stanowi chłonny ry-nek pracy dla tłumaczy konfe-rencyjnych doskonale znających języki obce. Obecnie zespół tłumaczy etatowych przy Komisji Europejskiej liczy 578 osób,

506 KOMBINACJI JĘZYKOWYCHpracujących we wszystkich kom-binacjach językowych. Oprócz tego prawie trzy tysiące tłumaczy posiada akredytację, a około 400 osób jest zatrudnianych jako tak zwani wolni strzelcy. Codziennie odbywa się około 60 spotkań, przy których jest potrzebna pomoc tłu-maczy. Sama „kabina polska” za-trudnia 24 osoby na etatach (w tym również osoby, które ukończyły studia podyplomowe w Katedrze UNESCO), zapotrzebowanie na wykwalifi kowanych tłumaczy jest jednak coraz większe – szacuje się, że w najbliższym czasie potrzeb-nych będzie około 150 nowych

tłumaczy akredytowanych z Polski, tłumaczących z kilku języków na nasz język ojczysty.

Dr Marcin Feder, prof. Elżbieta Tabakowska, kierownik Katedry UNESCO, dr Leszek Skibniewski

fot.

M. C

urył

o

Konferencję zorganizowali doktoranci z Instytutu Amerykanistyki i Studiów Polonijnych UJ

ALMA MATER nr 126–127 91

Jesteś pracownikiem naukowym uczelni małopolskiej, pragniesz zastosować swoją wiedzę w praktyce, wdrażać nowatorskie pomysły, poznać środowisko biznesu, a przy tym uzyskać dobre wynagrodzenia? – weź udział w projekcie stażowym: WIEDZA I PRAKTYKA – KLUCZ DO SUKCESU W BIZNESIE.Projekt adresowany jest do pracowników naukowych lub naukowo-dydaktycznych, zatrudnionych na stanowisku pro-fesora, docenta, adiunkta czy asystenta w jednostce naukowej lub badawczo-rozwojowej na terenie Małopolski, którzy są zainteresowani płatnym stażem w mikro, małym lub średnim przedsiębiorstwie. Wnioski do projektu przyjmowane są w trybie ciągłym. Więcej informacji można znaleźć na stronie www.cittru.uj.edu.pl

Tłumacze zatrudnieni w sekcji polskiej przy Parlamencie Europejskim pracują dla kilku instytucji unijnych: Parlamentu, Komitetu Regionów, Komisji Europejskiej, Trybunału Obra-chunkowego. Praca ta często łączy się z wyjazdami do państw członkowskich Unii – obecnie 355 tłumaczy jest zatrudnio-nych w Parlamencie na stałe. Dziennie jednocześnie pracu-je około 500 tłumaczy, z tego połowa jako wolni strzelcy. „Kabina polska” liczy 22 osoby. Obecnie język polski jest drugim (po angielskim) najczęściej używanym przez mówców.

Wierne przekazanie we wszystkich językach urzędo-wych i w czasie rzeczywistym przemówień wygłaszanych przez posłów – to główne zadanie tłumaczy ustnych w Parlamencie Europejskim. Tłumaczenia ustne są przewi-dziane w przypadku wszyst-kich wielojęzycznych posie-dzeń organizowanych przez ofi cjalne organy Parlamentu.

Tłumaczenia ustne są najczęściej wykorzystywane podczas:• posiedzeń plenarnych,• posiedzeń komisji parlamentarnych, delegacji parlamen-

tarnych, wspólnych zgromadzeń parlamentarnych,• posiedzeń grup politycznych,• konferencji prasowych,• posiedzeń wewnętrznych organów decyzyjnych Parlamen-

tu (Prezydium, Konferencji Przewodniczących itd.).W trakcie posiedzeń plenarnych, na których konieczne jest

tłumaczenie symultaniczne ze wszystkich języków urzędowych Unii na wszystkie języki urzędowe, pracuje średnio od 800 do 1000 tłumaczy ustnych. Na innych posiedzeniach tłumaczenie ustne jest zapewniane stosownie do potrzeb, w tym coraz częściej również na języki inne niż urzędowe.

Zasadniczo każdy tłumacz ustny tłumaczy z języka oryginału na swój język ojczysty. Jednak przy 506 możliwych kombinacjach językowych (23 x 22 języki) znalezienie osoby umiejącej tłuma-czyć z konkretnego języka na dany inny język nie zawsze jest

zadaniem łatwym. W takich sytuacjach stosuje się system języka „pośredniego”, polegający na tłumaczeniu ustnym na język ojczy-sty nie bezpośrednio z oryginalnego języka, lecz poprzez trzeci język, jeden z powszechnie używanych. Nowy projekt zakłada wykorzystanie języka polskiego jako tak zwanego relay (języka

pośredniego) dla pozostałych języków słowiańskich.

Parlament Europejski, Ko-misja Europejska i Trybunał Sprawiedliwości Unii Euro-pejskiej mają własne, odrębne, służby tłumaczeniowe. Jednak zarówno rekrutacja tłumaczy konferencyjnych etatowych, jak i selekcja tłumaczy pra-cujących na wolnym rynku (freelance) są przeprowadza-ne wspólnie. Egzaminy na tłumaczy ustnych odbywają się w Brukseli przez dwa dni w roku, wymagana jest bie-gła znajomość przynajmniej dwóch języków, z których kandydat tłumaczy, a jednym z tych języków powinien być

język tzw. główny, czyli angielski, francuski bądź niemiecki. Na egzaminie nie jest wymagana znajomość specjalistycznego słownictwa, ale należy orientować się w bieżącej pracy instytucji europejskich. Oprócz tego przedstawiciele Dyrekcji Generalnych ds. Tłumaczeń Ustnych przyjeżdżają na egzaminy końcowe, prowadzone na przełomie czerwca i lipca na studiach podyplo-mowych dla tłumaczy konferencyjnych w Katedrze UNESCO. Dyplom wydany przez Katedrę może być rękojmią dopuszczenia do egzaminu organizowanego w Brukseli.

Katedra UNESCO do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową przy Wydziale Filologicznym UJ kształci obecnie tłumaczy pisemnych oraz ustnych w sekcjach języko-wych: angielskiej, francuskiej, hiszpańskiej, niemieckiej, ro-syjskiej i włoskiej. Prowadzi zajęcia na studiach magisterskich II stopnia oraz na studiach podyplomowych i kursach kształcenia ustawicznego.

Monika Curyłokustosz w Bibliotece Katedry UNESCO UJ

Spotkanie ze studentami Katedry UNESCO w laboratorium do tłumaczeń symultanicznych

PŁATNE STAŻE DLA PRACOWNIKÓW NAUKOWYCH