Upload
gemeente-amsterdam
View
263
Download
3
Embed Size (px)
DESCRIPTION
De Amsterdamse Thermometer van de Bereikbaarheid is een monitor van de gemeente Amsterdam, afdeling Verkeer en Openbare Ruimte. Dit document geeft met cijfers en grafieken informatie over de Amsterdamse bereikbaarheid en mobiliteit.
Citation preview
Amsterdamse Thermometer van de Bereikbaarheid
VoorwoordHet gaat goed met Amsterdam. We groeien: er komen meer woningen, meer bedrijven vestigen zich hier en meer toeristen bezoeken Amsterdam. Het is steeds drukker in het verkeer met vooral fietsers en scooters. Dit zien we ook in de openbare ruimte. Maar om welke aantallen gaat het eigenlijk? Waar vindt die groei plaats, om hoeveel fietsers en scooters gaat het precies en wat betekent het voor de bereikbaarheid en aantrekkelijkheid van deze stad?
Door te meten, zien we nog scherper wat er gebeurt in Amsterdam. We kunnen trends ontdekken: Noord groeit, het veergebruik neemt toe. En we kunnen daar actie op ondernemen: we schaffen een extra veer aan. Cijfers stellen het stadsbestuur in staat om goede, gefundeerde keuzes te maken en te verantwoorden.
Minstens zo belangrijk is dat we door het delen van informatie beter gebruik maken van alle kennis en kunde van de stad. De tijden dat de overheid alleen alle problemen oplost zijn voorbij. Bewoners, kennisinstellingen en bedrijven werken graag mee aan een bereikbare stad en met het vinden van slimme oplossingen van knelpunten.
Deze Thermometer is hierin een bescheiden, maar mooie stap door een bron van data openbaar beschikbaar te stellen voor iedereen. De cijfers zijn actueel, maar niet nieuw. Deze zijn gebruikt voor allerlei plannen en besluiten. Maar nog niet eerder zetten we de uitkomsten van die onderzoeken op zo’n overzichtelijke manier op een rij.
Pieter LitjensWethouder Verkeer, Vervoer en Organisatie
Inhoudsopgave
Invloeden 8.
Aanbod 24.
Gebruik 39.
Effecten 70.
Beleving 82.
Samenvatting 4.
Samenvatting
5
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Samenvatting
• Over de volle breedte groei van factoren die de mobiliteit beïnvloeden (meer inwoners, arbeidsplaatsen en toeristen).
• Autobezit neemt af, maar in totaal meer auto’s. Autodelen groeit, maar nog beperkt in omvang. Sterke toename snorfietsbezit.
• Verschuivingen in gebruik vervoerwijzen: minder autogebruik en meer fietsgebruik. OV-gebruik daalt onder Amsterdammers. In totaal meer GVB-reizigers, vermoedelijk door groeiend gebruik door toeristen. In de laatste jaren wordt er door Amsterdammers meer gelopen.
• Afname van enkele negatieve effecten van het verkeer: minder luchtvervuiling en minder files. Het aantal verkeersdoden is de laatste tien jaar vrijwel stabiel. De baten van de mobiliteit overtreffen in totaal ruimschoots de kosten ervan.
• Reizigerstevredenheid OV en taxi neemt toe. Fietstevredenheid stabiel.
De Amsterdamse Thermometer van de Bereikbaarheid is een monitor van de gemeente Amsterdam (Verkeer en Openbare Ruimte) en geeft met cijfers en grafieken informatie over de Amsterdamse bereikbaarheid en mobiliteit.
6
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Gebruikte definities (soorten reizigers)
VakantiemobiliteitAlle verplaatsingen gedurende een
vakantie, inclusief de verplaatsing van huis naar de vakantiebestemming, de verplaatsingen vanuit en terug naar de vakantiebestemming en de verplaatsing
van de vakantiebestemming terug naar huis. Een vakantie wordt hierbij gedefinieerd als een verblijf buiten de eigen woning met tenminste vier opeenvolgende
overnachtingen, anders dan bij familie of kennissen thuis doorgebracht.
InwonersPersonen woonachtig
in de gemeente Amsterdam
BezoekersNederlanders woonachtig
buiten Amsterdam die van/naar/binnen Amsterdam reizen,
inclusief forensen, exclusief vakantiemobiliteit
ToeristenBuitenlandse bezoekers aan
Amsterdam en de vakantiemobiliteit van Nederlandse bezoekers in
Amsterdam
ForensenWoon-werkverkeer van Nederlanders woonachtig buiten
Amsterdam
7
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Gebruikte definities (verplaatsingen)
VerplaatsingReis van herkomst naar bestemming
met hetzelfde verplaatsingsmotief*
VervoerwijzeVervoermiddel tijdens de
verplaatsing. Indien sprake is van meerdere vervoermiddelen
tijdens verplaatsing betreft het de hoofdvervoerwijze – de belangrijkste
vervoerwijze van de verplaatsing
% fiets
% auto**
% OV***
etc.
Mo
dal
sp
lit
* Onderzocht voor personen van 12-80 jaar** Verplaatsingen als autobestuurder en autopassagier*** Verplaatsingen met alle OV-aanbieders in Amsterdam
(o.a. NS, GVB, EBS en Connexxion)
InvloedenIn dit hoofdstuk komen onderwerpen aan bod die een uitwerking hebben op de bereikbaarheid en mobiliteit van Amsterdam.
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
9
Inhoudsopgave Invloeden
Inwonersaantal 10
Bevolkingsgroei 11
Bevolkingspyramide 12
Gezinssamenstelling en woningbezetting 13
Opleidingsniveau 14
Karakteristieken stadsdelen 15
Aantal voorzieningen nabij de woning 16
Werkzame personen, ZZP’ers en studenten 17
Verdeling inwoners en banen 18
Opgeleverde woningen en betrokken kantoorruimte 19
Toeristen, passagiers Schiphol en cruisepassagiers 20
Groei toerisme - verdieping 21
Bezoekers theaters, musea en congressen 22
Samenvatting Invloeden 23
Invl
oed
en
10
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Bron: Loop van de bevolking OIS, 1970-2015
< Inwonersaantal Amsterdam 1970-2015 op 1 januari (x1.000)
Sinds 2000 is het aantal inwoners van Amsterdam sterk gegroeid, en die groei zet door. Er zijn steeds meer gezinnen met kinderen die in de stad blijven
wonen of van buiten Amsterdam naar de stad toekomen. Het aantal inwoners in Amsterdam is nu bijna gelijk aan het aantal uit 1970.
Sterke groei bevolking Amsterdam naar 822.000 inwoners in 2015
731 743
822
695716
831
2000199019801970 2007 2015
+29
Geboorte overschot
-22
Binnen-landse migratie- saldo
+4
Buiten-landse migratie- saldo
+44
Geboorte overschot
+20
Binnen-landse migratie- saldo
+15
Buiten-landse migratie- saldo
+2%Groei
+11%Groei
Invl
oed
en
11
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Grootste bevolkingsgroei in stadsdelen Oost en Nieuw-West
< Ontwikkeling aantal inwoners per stadsdeel op 1 januari (2000-2015, afgerond in duizendtallen)
Centrum West (incl. Westpoort) Nieuw-West Zuid
Oost Noord Zuidoost
80.000 81.000 86.000
2000 2007 2015
132.000 130.000 143.000
2000 2007 2015
125.000 131.000 147.000
2000 2007 2015
130.000 130.000 141.000
2000 2007 2015
93.000 105.000 129.000
2000 2007 2015
87.000 88.000 91.000
2000 2007 2015
85.000 78.000 85.000
2000 2007 2015
+8%Groei
+39%Groei
+8%Groei
+5%Groei
+0%Groei
+8%Groei
+18%Groei
Sinds 2000 wonen er 36.000 meer mensen in stadsdeel Oost. Dit komt vooral door de ontwikkeling van IJburg. In Nieuw-West is de bevolkingsomvang met 22.000
toegenomen. Opvallend is dat het aantal inwoners in Zuidoost tussen 2000 en 2007 afnam, maar daarna weer is toegenomen.
Bron: OIS, 2000-2015
Invl
oed
en
12
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Bron: CBS, 2014; OIS, 2014
< Leeftijdspiramide Amsterdam t.o.v. Nederland (zwarte lijn), 2014, naar leeftijd,% inwoners
< Ontwikkeling Amsterdam 2004-2014 (%)
Hoewel Amsterdam een groeiend aantal bewoners van boven de 60 heeft, is de gemiddelde leeftijd lager dan het landelijk gemiddelde. Dat komt onder meer door de groei van het aantal twintigers in de stad.
Steeds meer 20-ers en 60-ers in Amsterdam
Gem. NL: 41,1
Gem. Adam: 37,9
95 jaar of ouder
90 tot 95 jaar
85 tot 90 jaar
80 tot 85 jaar
75 tot 80 jaar
70 tot 75 jaar
65 tot 70 jaar
60 tot 65 jaar
55 tot 60 jaar
50 tot 55 jaar
45 tot 50 jaar
40 tot 45 jaar
35 tot 40 jaar
30 tot 35 jaar
25 tot 30 jaar
20 tot 25 jaar
15 tot 20 jaar
10 tot 15 jaar
5 tot 10 jaar
0 tot 5 jaar
22%
17%
-1%
-2%
-8%
-4%
-15%
-8%
14%
14%
20%
21%
10%
49%
38%
36%
3%
2%
8%
7%
0%
0%
1%
1%
2%
3%
4%
5%
6%
7%
7%
8%
8%
9%
10%
8%
5%
5%
5%
6% AmsterdammersNederland
Invl
oed
en
13
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Bron: OIS
< Ontwikkeling gezinssamenstelling in 1000’en inwoners, 2009-2014
< Gemiddelde woningbezetting en ontwikkeling per stadsdeel, 2009-2014
Door het toenemend aantal gezinnen met kinderen in de stad is het aantal bewoners per woning in de hele stad toegenomen. Amsterdam Oost is een uitschieter: de
gemiddelde woningbezetting is hier met bijna 10% toegenomen. De woningbezetting is het hoogste in Nieuw-West en Zuidoost.
Meer gezinnen en hogere woningbezetting in Amsterdam
2009 2014
2009 2014
2009 2014
2009 2014
2009 2014
2009 2014
2009 2014
2009 2014
Alleenstaand
Geen data
+3%
+7%
+12%
+1%
+21%
Totaal +7%
Eenoudergezin
Overig
Samenwonendzonder kinderen
Samenwonendmet kinderen
756
226
164
244
99
24
811
233
175
275
100
29
+4%
2.3 2.3
+4%
1.7 1.8
+6%
1.8 1.9 +2%
1.7 1.7
+5%
2.2 2.3
+9%
2.0 2.2
+1%
2.2 2.2
Invl
oed
en
Toename van opleidingsniveau in Amsterdam
14
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Het opleidingsniveau van de Amsterdammers is de afgelopen vijftien jaar flink gestegen. Het aantal hoogopgeleide inwoners tussen 15
en 74 jaar is met 75.000 toegenomen, het aantal laagopgeleide inwoners is met 45.000 afgenomen.
< Ontwikkeling opleidingsniveau Amsterdammers in %, 2001-2012 (15-74 jarigen)
Bron: OIS
2001 2006 2012
29%
33%
33% 39%
34%34%
34% 27%37%
HoogOpleidingsniveau
MiddelLaag
Invl
oed
en
15
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
In de karakteristieken van de stadsdelen zitten grote verschillen ten opzichte van het stedelijk gemiddelde. De stadsdelen Centrum en West zijn relatief het dichtstbevolkt, in Centrum en Zuid
verdient men het meest en in Zuidoost wonen de meeste Amsterdammers van niet-westerse afkomst.
Bron: CBS,, kerncijfers wijken, 2008-2012< Karakteristieken stadsdelen Amsterdam t.o.v. gemiddelde, 2012
*) NW-A’dammers= Amsterdammers van niet-westerse herkomst
Grote verschillen in bevolkingssamenstelling en -dichtheid tussen stadsdelen
Inkomenper inwoner
% Hoog-opgeleiden
Gemiddeldeomvang
huishoudenInwonersper km²
Gemiddeldeleeftijd
% N-WA’dammers*
Amsterdam Totaal
Inkomenper inwoner
% Hoog-opgeleiden
Gemiddeldeomvang
huishoudenInwonersper km²
Gemiddeldeleeftijd
% N-WA’dammers*
Centrum
Inkomenper inwoner
% Hoog-opgeleiden
Gemiddeldeomvang
huishoudenInwonersper km²
Gemiddeldeleeftijd
% N-WA’dammers*
Zuid
Inkomenper inwoner
% Hoog-opgeleiden
Gemiddeldeomvang
huishoudenInwonersper km²
Gemiddeldeleeftijd
% N-WA’dammers*
WestInkomen
per inwoner
% Hoog-opgeleiden
Gemiddeldeomvang
huishoudenInwonersper km²
Gemiddeldeleeftijd
% N-WA’dammers*
Oost
Inkomenper inwoner
% Hoog-opgeleiden
Gemiddeldeomvang
huishoudenInwonersper km²
Gemiddeldeleeftijd
% N-WA’dammers*
Noord
Inkomenper inwoner
% Hoog-opgeleiden
Gemiddeldeomvang
huishoudenInwonersper km²
Gemiddeldeleeftijd
% N-WA’dammers*
Zuidoost
Inkomenper inwoner
% Hoog-opgeleiden
Gemiddeldeomvang
huishoudenInwonersper km²
Gemiddeldeleeftijd
% N-WA’dammers*
Nieuw-West
Invl
oed
en
16
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
61
107
1067
61
Centrum Oost
53
103
711
50
West
37
64
290
33
52
108
630
48
Zuid
10 14
26
8
Noord
85
21
37
23
Nieuw-West
11
27 25
10
Zuidoost
HuisartspraktijkenKinderdagverblijvenRestaurantsGrote supermarkten
< Aantal voorzieningen binnen 3 km van de woning, per stadsdeel (inclusief voorzieningen buiten het stadsdeel), 2013
Hoe kleiner de bevolkingsdichtheid, hoe minder voorzieningen. Vooral in Amsterdam Noord is dit goed zichtbaar. Ook in Amsterdam Zuidoost, dat door de Heineken Music Hall en de Ziggo-dome
een groeiend aantal bezoekers ontvangt, is het aantal voorzieningen uiterst bescheiden.
Meeste voorzieningen dichtbij woning in Centrum en West
Bron: CBS, 2013
Invl
oed
en
17
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Bron: CBS, 2014; OIS, 2014
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
i 88
93100
104 107103
108 108
+16%Groei
2010 2011 2012 2013 2014
461 469 475 483 485
+5%Groei
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
18 2023
27
27
4448
49
+114%Groei
< Aantal werkzame personen in Amsterdam (x1000), 2010-2014, excl. personen die 12 uur per week of minder werken
< Aantal Amsterdamse zzp’ers (x1000), 2006-2013
< Aantal studenten hoger onderwijs in Amsterdam (x1000), 2007-2014
Het aantal mensen dat in Amsterdam werkt, is de laatste jaren gegroeid. Dat komt met name door de enorme toename van het aantal ZZP’ers in de stad. Het
aantal studenten in Amsterdam, dat tot 2011 sterk groeide, is de laatste jaren stabiel.
Toename van aantal arbeidsplaatsen, zzp’ers en studenten
Invl
oed
en
18
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Bron: CBS, OIS, 2012-2015
< Verdeling inwoners en banen naar stadsdelen, 2012-2015, gekleurd oppervlakte geschaald naar omvang
Amsterdam Noord is het grootste stadsdeel, er wonen en werken relatief weinig mensen. Stadsdeel Centrum is het kleinst, maar er wonen en werken juist heel veel mensen. Tel hier het toerisme bij
op en het is duidelijk dat de Amsterdamse binnenstad de drukste vierkante kilometers van de stad heeft.
Stadsdeel West dichtstbevolkt; in Centrum en Zuid veel banen
51
4295
96
59
63
30
147
143
141
86
91
129
85Inwoners(Totaal = 822 duizend)
Werkzame personen*(Totaal excl. Westpoort = 435 duizend)
*minimaal 12 uur per week
Invl
oed
en
19
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Bron: Grond/OIS, Kantoormonitor
< Aantal (netto) opgeleverde woningen (opgeleverd minus gesloopt) en betrokken kantoorruimte (zowel nieuwe als bestaande kantoren) per stadsdeel, van 2011-2013
Amsterdam West is het dichtstbevolkte stadsdeel van Amsterdam. Hier zijn de laatste jaren de meeste nieuwe woningen gebouwd. In de stadsdelen Centrum en Zuid, waar de meeste mensen werken, is
tussen 2011 en 2013 in totaal nog eens ruim 650 duizend m² kantoorruimte in gebruik genomen.
Nieuwe woningen in West, Noord en Oost; kantoren in Centrum en Zuid
Geen data
In 2014 is bij 5.200 nieuwe woningen
gestart met de bouw (in 2013: 2.700).
1.068
60
-4983
539 394
949
111
252 275
37
992
332 244
Opgeleverde woningen
Betrokken kantoorruimte (in 1000 m²)
Invl
oed
en
20
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
20062005 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
8.200 8.578 8.8458.310
8.561
9.725 9.748
10.56411.262
12.538
+51%Groei
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
4744 45
50 5153
55
+17%Groei
20062005 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
315281
385
463420
467
583
677699
768
155
126
167
148
202
183
228
235
234
187
265
203
295
288
322
356
356
344
431
337
+66%Groei
Daarnaast ca. 175.000
overnachtingen via AirBnB
(2013)
RiviercruisepassagiersZeecruisepassagiers
Amsterdam is een buitengewoon populaire bestemming voor toeristen, dagjesmensen en congresgangers. Het aantal toeristen in Amsterdam is de laatste tien jaar explosief gegroeid. Meer
hotelgasten, meer overnachtingen (zowel in hotels als via AirBnB), meer passagiers op Schiphol, meer cruisepassagiers.
Ook flinke groei van toerisme
< Aantal hotelovernachtingen (x1.000), 2005-2014
< Totale passagiersvolume Schiphol (x1.000.000), 2008-2014 (inclusief passagiers op doorreis)
< Aantal cruisepassagiers (x1.000), 2005-2014
Bron: OIS, Schiphol, Haven Amsterdam, Gemeente Amsterdam
Invl
oed
en
21
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Groei toerisme nader beschouwd
Verdieping
• Het aantal buitenlandse bezoekers (zakelijk en toeristisch) in Amsterdam vertoont een stijgende trend. In totaal telt Amsterdam in 2014 met 12.538.000 een recordaantal hotelovernachtingen (+11% t.o.v. 2013). Hierbij groeit het toeristische segment (+15%) harder dan het zakelijke segment (+6%). Het aantal aankomende reizigers op Schiphol groeit en ook wordt Amsterdam steeds populairder als bestemming voor cruiseschepen. Ook het aantal bezoekers van musea en andere attracties groeit. De groei van het stedelijk toerisme is overigens een wereldwijd fenomeen; steeds meer mensen wonen in steden en bewoners van steden gaan vaker op vakantie naar steden.
• De ontwikkelingen in de belangrijkste groeimarkten: • Groei van het aantal hotelovernachtingen door Nederlandse
bezoekers met 8% t.o.v. 2013. • Groei van het aantal toeristische bezoekers uit Duitsland (+19% t.o.v.
2013), Groot-Brittannië (+16%) en Italië (+13%). • Voor bezoekers uit de BRIC landen is het beeld wisselend: het aantal
bezoekers uit India (+32%) en Brazilië (+15%) is gestegen. Het aantal bezoekers uit Rusland daalde als gevolg van de slechte koers van de Roebel en de crisis in Oekraïne met 3%. Het aantal Chinese bezoekers daalde met 5,5%. Een verklaring hiervoor is dat Chinezen zich meer verspreiden over de metropoolregio en niet allemaal in Amsterdam overnachten.
Bron: OIS, Schiphol, Haven Amsterdam, Gemeente Amsterdam
Invl
oed
en
22
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Aantal bezoekers theaters & concerten (x1.000)
< Aantal rondvaartpassagiers (x1.000)
< Aantal congresbezoekers (x1.000)< Aantal bezoekers musea (x1.000)
Theaters en concertpodia in Amsterdam mochten zich sinds 2011 verheugen in een flinke groei van het aantal bezoekers. Dit is vooral te danken aan de opening van de Ziggo-dome. Doordat het Rijksmuseum
en het Stedelijk Museum na jaren hun deuren weer openden, is ook het aantal museumbezoeken enorm gegroeid. Daarnaast is het aantal congresbezoekers sinds 2011 met ruim 40% toegenomen.
Bezoek aan cultuur en congressen neemt toe
2011 2014
3.920
4.842
+24%Groei
2011 2014
7.495
11.221
+50%Groei
2011 2014
633
899
+42%Groei
2011 2014
3.195
3.780
+18%Groei
Bron: OIS, 2011-2014
23
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
• Over de volle breedte groei van factoren die de mobiliteit beïnvloeden (zoals meer inwoners, arbeidsplaatsen en toeristen).
• Museumbezoek groeit sterk en bijvoorbeeld sneller dan het aantal rondvaartpassagiers.
• Samenstelling bevolking verandert: meer hoger opgeleiden, meer 20’ers en meer gezinnen. De gemiddelde woningbezetting neemt toe.
Samenvatting Invloeden
Gemiddelde woningbezetting,2009-2014
+5%
Museumbezoek,2010-2014
+50%
Aantal inwoners Amsterdam, 2008-2014
+9%
Aantal hotelovernachtingen, 2008-2014
+51%
Aantal arbeidsplaatsen,2010-2014
+5%
AanbodDit hoofdstuk gaat over vervoersaanbod: wat maakt het mogelijk dat
Amsterdammers, bezoekers en toeristen zich kunnen verplaatsen in de stad?
Aanbod infrastructuur 26
Aantal OV-haltes 27
Fietspaden 28
Bezit vervoersmiddelen 29
Autobezit 30
Fietsbezit 31
Elektrische auto’s en fietsen 32
Aantal deelauto’s 33
Aantal autoparkeerplaatsen 34
Parkeertarieven 35
Bezetting fietsparkeerplaatsen OV-knooppunten 36
Bezit brom- en snorfiets 37
Samenvatting Aanbod 38
Inhoudsopgave Aanbod
Aan
bo
d
26
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Bron: GVB, 2013; CBS, 2012; V&OR,2013, Metro en Tram, 2014
< Aantal km tramlijnen (dubbelspoor), metrolijnen (dubbelspoor), fietspaden (alleen Hoofdnet Fiets) en gemengde en gescheiden wegen in Amsterdam, 2012-2014
Er is in Amsterdam 619 kilometer fietspad op het Hoofdnet Fiets. Dat is veel, maar nog altijd aanzienlijk minder dan de bijna 1.600 kilometer gemengde wegen in de stad voor zowel fietsen, auto’s, taxi’s en bussen.
Infrastructuur voor gemengd verkeer dominant in de stad
201
92,3
100
619
Gemengde wegen*
Fietspaden(alleen Hoofdnet Fiets)
Tramlijnen(dubbelspoor)
Metrolijnen(dubbel spoor)
Gescheiden wegen*
*Exclusief wegen die niet in beheer zijn van de gemeente Amsterdam
1.591
Aan
bo
d
27
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
GVB, 2007-2013
< Aantal aanwezige OV-haltes op GVB-net per stadsdeel, 2007-2013
Er zijn momenteel bijna 1.700 OV-haltes op het GVB-net. Het gaat onder andere om 33 metrostations, 19 sneltramhaltes (waarvan 16 in Amstelveen) en 502 tramhaltes. Sinds 2010 is het aantal
OV-haltes in de stad (op het GVB-net) flink teruggelopen. Dit is vooral het gevolg van het schrappen van een aantal onrendabele buslijnen in Westpoort. In de rest van Amsterdam is het aantal
haltes min of meer stabiel. In stadsdeel Noord is het aantal haltes per 1.000 inwoners het grootste (3,2). In stadsdelen West (inclusief Westpoort) en Oost is dit gemiddeld het laagste (1,6).
Aantal OV-haltes in Amsterdam neemt licht af
CentrumWespoortWestNieuw-WestZuidOostNoordZuidoost
2007 184 284 190 268 313 161 117 189
191 282 197 270 310 161 120 202
188 284 202 270 308 156 127 195
194 285 199 273 309 158 134 187
177 291 205 264 307 157 67 196
1.706
1.733
1.730
1.739
1.664
Totaal AmsterdamJaar
2008
2009
2010/2011
2012/2013
Aan
bo
d
28
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Fietspaden (alleen Hoofdnet Fiets) per stadsdeel, 2012, km
Er is bijna 620 kilometer fietspad in Amsterdam (op het Hoofdnet Fiets). De meeste hiervan liggen in stadsdeel Nieuw-West. In stadsdeel Centrum ligt 43 kilometer fietspad. Het overgrote deel van
de fietspaden in dit stadsdeel is bijzonder druk. Een kwart van de fietspaden in Centrum kan als ‘niet duurzaam veilig’ worden bestempeld.
Meeste fietspad in Nieuw-West; in Centrum fietspad intensiefst gebruikt
Bron: V&OR, 2012
Westpoort
38
1 0
Nieuw-West
145
2 0
Zuid
95
33
7
West
69
142
Centrum
43 37
10
Oost
86
151
Totaal
619,4
102,4
19,2
Noord
91
0 0
Zuidoost
54
0 0 �Km druk fietspad >1.500 Fietsers in avondspits
Km fietspad Totaal van alle fietspaden in Amsterdam (alleen Hoofdnet Fiets)
Km fietspad Inrichting niet “duurzaam veilig”
Aan
bo
d
29
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Bron: Onderzoek Verplaatsingen in Amsterdam, V&OR, 2011
De fiets is het populairste vervoermiddel onder hoger opgeleide Amsterdammers. Van hen heeft vrijwel iedereen een fiets. Opvallend is dat bijna de helft van de
hoogopgeleide Amsterdammers boven de 30 weliswaar een auto bezit, maar hem het minst vaak gebruikt (zoals blijkt uit het thema Gebruik).
Hoogste auto- en fietsbezit onder hogeropgeleiden
< Autobezit Amsterdammers privé + zakelijk,(2011)
< Fietsbezit Amsterdammers,(2011)
< OV-abonnement-bezit Amsterdammers (inclusief treinabonnementen), (2011)
Opleidingsniveau
Leef
tijd
50%
44%
25%
28%
28%
Geen Data
35%
27%
13%
HoogLaag Midden
48%
57%
57%
75%
74%
76%
90%
95%
93%
HoogLaag Midden HoogLaag Midden
31%
22%
50%
24%
29%
48%
9%
27%
11%
12 t/
m 2
9 jr
30 t/
m 4
4 jr
45 t/
m 8
0 jr
Aan
bo
d
30
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Bron 2: CBS, 2004-2014Bron 1: OIS
< Ontwikkeling autobezit in Amsterdam 2000-2013 < Aantal personenauto’s in Amsterdam 2004-2014 (excl. leaseauto’s)
Met de groei van het aantal inwoners neemt ook het aantal auto’s in de stad nog steeds toe. Sinds 2004 zijn er bijna 20.000 auto’s bijgekomen. Opvallend is wel dat het aantal jongeren (tot 30 jaar)
met een auto sinds 2003 gestaag minder wordt. Het aantal leaseauto’s is ca. 17.300 (schatting o.b.v. landelijk percentage van totale personenautowagenpark van 7,5% leaseauto’s).
Aantal auto’s stijgt; autobezit per persoon neemt echter af
584
2000
17129%
2003
592
18631%
2008
596
18030%
626
2011
17828%
2013
635
17427%
2003 20082000
2011 2013
19% 14%18%
14% 12%
Aantal Amsterdammers 18-80 jaar (x 1.000)Aantal Amsterdammers 18-80 jaar in bezit van minimaal 1 privé-auto (x 1.000)
Percentage jongeren (18-29 jr) in bezit van minimaal 1 privé-auto 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 20142004
211.625
230.677
Aan
bo
d
31
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Bron: OIS, 2015; Onderzoek Verplaatsingen in Amsterdam, V&OR, 2000-2013
< Ontwikkeling fietsbezit onder Amsterdammers, 2000-2013
Amsterdam is een fietsstad. Dat blijkt vooral uit het feit dat er bijna net zoveel fietsen van Amsterdammers als inwoners van Amsterdam zijn.
Sinds 2011 neemt het aantal mensen met een fiets een beetje af, met name in de stadsdelen Noord en Zuidoost.
Fietsbezit licht gedaald; in totaal 764.000 fietsen in bezit van Amsterdammers
2000 2003 2008 2011 2013
Totaal aantal Amsterdamse
fietsen
764.000
674665647641628
43770%
43768%
47073%
49875%
48572%
Aantal Amsterdammers 12 - 80 (x 1.000)Aantal personen 12-80 in bezit van minimaal 1 fiets (x 1.000)
442.693
Aantal huishoudens
(2015)
1,73
Gem. aantal fietsen per huishouden (2013)
Aan
bo
d
32
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Aantal elektrische auto‘s in bezit van Amsterdammer (incl. auto’s op aardgas), 2010-2014
< Aantal elektrische fietsen in Nederland, gebaseerd op nieuwe verkopen van deafgelopen vijf jaar, in 1000’en, 2007-2013
Bij de laatste metingen (in 2013 en 2014) waren er in Amsterdam ruim 1.500 elektrische auto’s en circa 16.000 elektrische fietsen. Op het totale auto- en
fietsbezit zijn dat nog verwaarloosbare hoeveelheden, maar de groei van het aantal elektrische vervoermiddelen is de laatste paar jaar onmiskenbaar.
Groeiend bezit van hybride en elektrische vervoermiddelen
Bron: CBS, RAI/BOVAG/CBS/GfK
5.263
4.088
3.568
2.658
2.104
2010 2011 2012 2013 2014
1.000
5.000
4.000
3.000
2.000
207
321
454
586
723
809867
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
0
900
800
700
600
500
400
300
200
100
Onder Amsterdammers:
16.000Elektrische fietsen
in bezit (2013)
Hybride personenauto’s:3.598Elektrische personenauto’s:1.564Personenauto’s op aardgas:101
Aan
bo
d
33
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Bron: Cijfers autodelen, KPVV, 2014
< Aantal deelauto’s in Amsterdam, uitgesplitst naar type, 2008-2014
Steeds meer Amsterdammers maken gebruik van een deelauto. Met name het aanbod van particuliere auto’s via websites van deelinitiatieven als Snappcar neemt de
laatste jaren enorm toe. Het is onbekend hoeveel gebruik er van dit aanbod wordt gemaakt.
Sterke groei deelauto’s; nog beperkt in omvang van totaal
Aantal deelauto’s
Jaartal
813635
855908
1.296
1.476 806
931
370
1.133300
30027
2.391=1,04% van alle personenauto’s in Amsterdam
2008
2.400
0
2009 2010 2011 2012 2013 2014
2013 2014
2.200
2.000
1.800
1.600
1.400
1.200
1.000
800
600
400
200
Regulier bv. GreenwheelsPeer 2 Peer bv. SnappcarOneway bv. Car2Go Overig
Aan
bo
d
34
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Aantal parkeerplaatsen in Amsterdam (x1.000, 2015) < Gemiddelde bezettingsgraad straatparkeerplaatsen doordeweekse avond/nacht voor gehele stadsdeel (2014)
In stadsdeel Centrum is de parkeerdruk het hoogst. Van de 15.000 straatparkeerplaatsen in dit gebied is 92% ’s avonds en ’s nachts bezet. In meerdere buurten in het Centrum loopt de bezettingsgraad op tot 100%. In de
overige stadsdelen is de gemiddelde parkeerdruk voor het hele stadsdeel lager, maar in diverse buurten in West en Zuid is de parkeerdruk vergelijkbaar met stadsdeel Centrum.
Meeste parkeerplaatsen in Nieuw-West; hoogste bezetting in Centrum
53 23 76Zuid
44 12 56Noord
33 28 62Oost
31 11 41 West
15 13 28Centrum
266 167 432Totaal Straatcapaciteit (incl. bijzondere plaatsen)Garagecapaciteit (openbaar en niet-openbaar)
<90%<80%
>90%Geen data voor gehele stadsdeel
70%
71%69%
80%92%
37 96Nieuw West 59
6438Zuidoost 26
4 5 9Westpoort
Bron: V&OR, Kadaster, 2015
Aan
bo
d
35
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Ontwikkeling tarieven straatparkeren per uur voor niet-vergunninghouders, 1990-2014 (prijspeil 2014)
Op veel plekken in Amsterdam moet betaald worden voor parkeren. Sinds midden jaren ’90 is de prijs voor een uur parkeren toegenomen. Ook het gebied waar sprake is van betaald parkeren is in de loop der jaren uitgebreid. Sinds 2009 zijn de parkeerkosten voor de
verschillende tarieven gelijk gebleven. Wel is er een aantal gebieden in de stad waar sindsdien een hoger tarief geldt. Het duurste parkeerkaartje in de stad (voornamelijk in het Centrum) is 5 euro per uur. Ter vergelijking: een bewonervergunninghouder in het Centrum
betaalt gemiddeld 10 cent per uur (tijdens de uren waar het fiscale regime geldt). Er zijn ook enkele straten in Amsterdam waar voor bezoekersparkeren een 10-cent regime geldt.
Parkeertarieven gestegen sinds begin jaren ‘90
Parkeertarief per uur
Jaartal
¤ 1,8
¤ 1,1
¤ 0,9
¤ 1,4
¤ 2,2
¤ 1,3
¤ 0,8 ¤ 0,8
¤ 2,3
¤ 1,4
¤ 2,8
¤ 1,7
¤ 0,9
¤ 3,2
¤ 1,9
¤ 1,0
¤ 3,4
¤ 2,0
¤ 1,1
¤ 3,8
¤ 2,2
¤ 1,3
¤ 4,0 ¤ 4,0 ¤ 4,0
¤ 3,0 ¤ 3,0 ¤ 3,0
¤ 2,4 ¤ 2,4 ¤ 2,4
¤ 1,4 ¤ 1,4 ¤ 1,4
¤ 0,9 ¤ 1,1¤ 1,3
¤ 4,4
¤ 4,8¤ 5,0 ¤ 5,0 ¤ 5,0
Tarief 1 (momenteel bv. aan Grachtengordel)
Tarief 2 (momenteel bv. in Jordaan)
Tarief 3 (momenteel bv. in De Pijp zuid )
Tarief 4 (momenteel bv. in De Baarsjes)
Tarief 6 (momenteel bv. in Buitenveldert)
Tarief 7 (momenteel bv. op Buikslotermeerplein)
1990
¤ 5,0
¤ 4,5
¤ 4,0
¤ 3,5
¤ 3,0
¤ 2,5
¤ 2,0
¤ 1,5
¤ 1,0
¤ 0,5
¤ 0
1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014
Bron: V&OR
Aan
bo
d
36
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Capaciteit (inpandig en op maaiveld) (x 1.000) en piekbezetting (indien data beschikbaar) fietsparkeerplaatsen OV-knooppunten, 2012-2015
Bron: V&OR, 2012-2015
In vrijwel de gehele stad wordt op trein- en metrostations het fietsparkeeraanbod intensief gebruikt. De bezetting bij de 12 belangrijkste OV-knooppunten varieert van 90% tot ruim boven de 100%. Bij OV-knooppunten staan ook fietsen
geparkeerd van niet-OV-reizigers. De capaciteit en de bezetting zijn onderhevig aan continue veranderingen. Bij Lelylaan zijn recent fietsenrekken bijgeplaatst. Ook bij de Wibautstraat zijn 300 plekken bijgebouwd. In januari 2016 worden bij
CS 570 extra plekken aangelegd. Op deze locatie worden van alle OV-knooppunten de meeste fietsen geparkeerd. De bezetting is daar sinds 2013 licht afgenomen (van 119% naar 112%).
Centraal station meeste fietsparkeerplekken; bezetting overal hoog
9,6 - 112%1 3,1 5
1,5 - 142% 7
1,48
0,3 9
0,610
0,6 11
0,3 12
7,4 - 122% 2
4,3 - 105%3
1,6 - 96%
1,6 - 90%
4
6
1 Trein-/metrostation CS **2 Trein-/metrostation Zuid *3 Trein-/metrostation Amstel **4 Trein-/metrostation RAI ***5 Trein-metrostation Sloterdijk *6 Sneltramhalte De Boelelaan ***7 Trein-/metrostation Lelylaan**8 Treinstation Muiderpoort **9 Metrostation Nieuwmarkt **10 Metrostation Waterlooplein **11 Metrostation Weesperplein **12 Metrostation Wibautstraat ***
* Op basis van gegevens 2015** Op basis van gegevens 2014*** Op basis van gegevens 2012
Piekbezetting < 100%
Piekbezetting 100-110%
Piekbezetting > 110%
Geen data piekbezetting beschikbaar
Aan
bo
d
37
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Bron: CBS, 2014
< Aantal snorfietsen in bezit van Amsterdammers 2007-2014, (x1.000)
< Aantal bromfietsen in bezit van Amsterdammers 2007-2014, (x1.000)
De snorfiets is populair. Sinds 2007 is het aantal snorfietsen in de stad bijna verdriedubbeld. Het aantal bromfietsen neemt sinds een paar jaar licht af, maar
dat compenseert de groei van het aantal snorfietsen niet. In totaal waren er in 2014 54.000 brom- en snorfietsen in bezit van Amsterdammers.
Sterke toename van bezit brom- en (vooral) snorfiets
2007 2014 2007 2014
8
11
14
19
22
2628
30
15
19
2325 25 24 24
26
+266%Groei
+54%Groei
Aantal snorfietsbezitters, 2008-2014
+174%Gem. bezetting straatparkerenavond/nacht Centrum, 2014
92%
Aantal personenauto’sin Amsterdam, 2008-2014
+7%
Aantal deelauto’sin Amsterdam, 2008-2014
+277%• Autobezit neemt af, maar in totaal meer auto’s.
Autodelen en elektrisch vervoer groeien, maar nog beperkt in omvang.
• Sterke groei bezit snorfietsen. Aantal bromfietsen neemt iets af in laatste paar jaar.
• De bezetting van fietsparkeerplaatsen bij de 12 belangrijkste OV-knooppunten varieert van 90% tot ruim boven de 100%. Bezettingsgraad autoparkeerplaatsen in centrum gemiddeld boven de 90%.
Samenvatting Aanbod38
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
GebruikDit hoofdstuk gaat over het gebruik van het aanwezige vervoersaanbod in de stad.
Overzicht mobiliteitsgedrag per doelgroep 42
Aantal verplaatsingen en kilometers 43
Ontwikkeling verplaatsingen en reizigerskilometers - verdieping 44
Verplaatsingen per vervoerwijze 45
Verplaatsingen Amsterdammers 46
Verplaatsingen bezoekers 47
Verplaatsingen toeristen 48
Modal split per stadsdeel 49
Groei fietsverkeer: per stadsdeel 50
Mobiliteitsgedrag per leeftijdsgroep 51
Mobiliteitsgedrag per opleidingsniveau en verplaatsingsmotief 52
Mobiliteitsgedrag per opleidingsniveau en stadsdeel - verdieping 53
Invloed herkomst en locatie op fietsgebruik – verdieping 55
Herkomstprovincie Nederlandse bezoekers aan Amsterdam 57
Inhoudsopgave Gebruik
Aantal forensen 58
Bezoekersverkeer per tijdsperiode 59
Verkeersintensiteit A10 60
P+R-gebruik 61
Aantal in- en uitstappers per treinstation 62
Aantal reizigers lokaal OV 63
Pontgebruik 64
Aantal halterende touringcars 65
Aantal taxi’s met vergunning 66
Aantal vrachtauto’s 67
Passanten winkelgebieden 68
Samenvatting Gebruik 69
Inhoudsopgave Gebruik
Geb
ruik
42
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Aantal Amsterdammers 12-80 jaar (x1.000), 2013 < Aantal bezoekers in Amsterdam (x1.000), gemiddelde werkdag 2014
< Aantal toeristen in Amsterdam (x1.000), gemiddelde werkdag 2014 *inschatting V&OR
In het straatbeeld van Amsterdam verplaatsen zich drie groepen: bewoners, Nederlandse bezoekers en buitenlandse toeristen. Op een gemiddelde werkdag maken de bewoners (van 12-80 jaar) bijna
2 miljoen verplaatsingen, de bezoekers circa 800.000 en de toeristen een kleine 140.000. Hieruit blijkt dat voor de stad als geheel bewoners dominant zijn in het Amsterdams verkeerssysteem. In bepaalde
gebieden en op bepaalde tijden kunnen andere doelgroepen de overhand hebben (zoals toeristen op bepaalde plekken in het centrum).
Meeste verplaatsingen in Amsterdam door bewoners
674 359 34
2,9verplaatsingen
per dag
2,2verplaatsingen
per dag
4,0*verplaatsingen
per dag
Bron: Ovin, MON, OVG 2013, V&OR, 2013; Iamsterdam, 2012
Geb
ruik
43
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Aantal verplaatsingen in Amsterdam (in miljoenen) per werkdag naar periode (excl. toeristen)
< Afgelegde afstand in Amsterdam** (km, in miljoenen) per werkdag naar periode (excl. toeristen)
Het aantal inwoners en het aantal werkenden in Amsterdam groeit de laatste jaren gestaag. Opvallend is dat het aantal verplaatsingen naar en in Amsterdam en het aantal afgelegde kilometers binnen de stad ongeveer gelijk blijft. Toeristen
zijn in deze aantallen niet meegenomen, aangezien cijfers over een langere periode hierover ontbreken.
Aantal verplaatsingen in Amsterdam constant
*) nieuwe onderzoeksmethode CBS/OIS**) �aanname: afgelegde afstand in Amsterdam van verplaatsingen van/naar Amsterdam is gemiddeld 5 kilometer (constant over de jaren)
BezoekersAmsterdammers
1986-1991 1994-1997 2005-2008 2013-2014
2,2
2,8
0,7
2,3
3,0
0,7
2,0
2,7
0,7
1,9
2,7
0,8
1986-1991 1994-1997 2005-2008 2013-2014*
11,7
3,4
8,3
12,7
3,4
9,3
12,1
3,8
8,3
10,9
4,2
6,7
Bron: Ovin, MON, OVG 1986-2014, V&OR/OIS, 1986-2013
Geb
ruik
44
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Ontwikkeling verplaatsingen en reizigerskilometers nader beschouwd
• Ondanks een groei van het aantal inwoners is het aantal verplaatsingen sinds 1994 niet gestegen. Dit hangt samen met de afname van het gemiddeld aantal verplaatsingen per Amsterdammer per werkdag (zie grafiek rechts).
• De afname van het totaal aantal kilometers heeft te maken met een kleinere gemiddelde verplaatsingsafstand. Dit heeft te maken met een andere onderzoeksmethode. Ook is de laatste jaren een afname van het aantal doordeweekse sociaalrecreatieve langeafstandverplaatsingen (meer dan 40 kilometer) van Amsterdammers zichtbaar.
1986-1991 1994-1997 2005-2008 2013
4,5
4,0
3,5
3,0
2,5
2,0
1,5
1,0
0,5
0,0
JaartalV
erp
laat
sing
en
VerdiepingBron: V&OR, 1986-2013
Geb
ruik
45
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Aantal verplaatsingen (x 1.000) van/naar/binnen Amsterdam (door bewoners en bezoekers, excl. toeristen) per werkdag naar vervoermiddel, 1986-2014(tussen haakjes is modal split weergegeven)
Het aantal autoverplaatsingen is sinds de jaren ‘90 sterk afgenomen. Het fietsgebruik is daarentegen in de afgelopen 25 jaar met ruim 40% gegroeid. Het aantal OV-verplaatsingen (trein en lokaal OV) laat sinds eind jaren ‘90
een licht afname zien. Recent vertoont het brom-/snorfietsgebruik een flinke groeispurt, alhoewel het om een relatief klein deel van het totale verkeer gaat. Uit een nadere analyse lijkt het auto- en fietsgebruik in de laatste twee jaar op een
constant niveau te blijven. Opgemerkt dient te worden dat verplaatsingen van toeristen en fietsritten van en naar het station niet in deze cijfers zijn opgenomen.
In totale verkeer van Amsterdam steeds minder automobiliteit
Fiets
Auto
OV
Brom-/snorfiets
Lopen
Ver
pla
atsi
ngen
(x 1
.000
)
0
200
1986-1991 1994-1997 2005-2008 2013-2014
400
600
800
1.000
1.200
Hoofdvervoermiddel
21(1%)
590(21%)
470(17%)
785(29%)
1007(36%)
693(25%)
593(22%)
670(25%)
590(22%)
51(2%)
Bron: CBS/Rijkswaterstaat/V&OR, 1986-2014
Geb
ruik
46
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Halverwege de jaren ’90 maakten Amsterdammers nog ruim 620.000 autoverplaatsingen per dag. Nu is dat gedaald tot 385.000 per dag. Het gebruik van de fiets en het OV was begin jaren ’90 gelijk. Sindsdien heeft het fietsgebruik
een vlucht genomen en gebruiken de Amsterdammers minder het OV. In de laatste jaren wordt er weer meer gelopen en wordt de brom-/snorfiets steeds populairder.
< Aantal verplaatsingen (x 1.000) van/naar/binnen Amsterdam door bewoners per werkdag naar vervoermiddel, 1986-2013 (tussen haakjes is modal split weergegeven)
Amsterdammers fietsen steeds meer en maken minder gebruik van OV
Ver
pla
atsi
ngen
(x 1
.000
)
0
100
1986-1991 1994-1997 2005-2008 2013
200
300
400
500
600
700
17(1%)
403(19%)
447(21%)
609(32%)622
(29%)
640(30%)
547(29%)
385(20%)
319(17%)
46(2%)
Fiets
Auto
OV
Brom-/snorfiets
Lopen
Hoofdvervoermiddel
Amsterdammers leggen op een gemiddelde werkdag bij ruim 46.000 OV-verplaatsingen
een deel van de reis met de fiets af.
Bron: V&OR 1986-2013
Geb
ruik
47
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
In de afgelopen 25 jaar is het autogebruik door bezoekers ongeveer constant gebleven. De groei van het OV-gebruik is de laatste paar jaar wat gestagneerd. Opvallend is de groei van het fietsgebruik
in Amsterdam door Nederlandse bezoekers (verdubbeld sinds 2008).
< Aantal verplaatsingen (x 1.000) van/naar/binnen Amsterdam door Nederlandse bezoekers (excl. toeristen) per werkdag naar vervoermiddel, 1986-2014(tussen haakjes is modal split weergegeven)
Groei OV-gebruik door Nederlandse bezoekers vlakt af, auto blijft nummer één
Ver
pla
atsi
ngen
(x 1
.000
)
0
50
1986-1991 1994-1997 2005-2008 2013-2014
100
150
200
250
300
350
400
450
4(1%)
187(29%)
23(4%)
61(8%)
385(59%)
53(8%)
46(6%)
400(51%)
271(35%)
5(1%)
Fiets
Auto
OV
Brom-/snorfiets
Lopen
Hoofdvervoermiddel
Bron: CBS/Rijkswaterstaat, 1986-2014
Geb
ruik
48
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Gebruikte vervoerwijzen door toeristen (meerdere antwoorden mogelijk)
Toeristen in Amsterdam verplaatsen zich op diverse manieren door de stad, maar lopen heeft de duidelijke voorkeur. Eén op de tien toeristen fietst door Amsterdam. Hoe zich dat ontwikkelt is niet bekend.
Meeste toeristen verplaatsen zich lopend door Amsterdam
10% 80% 7% 0% 7% 10%
Overig
Bron: IAmsterdam, 2012
Geb
ruik
49
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Modal split per stadsdeel, 2013, % van alle verplaatsingen op werkdagen van inwoners stadsdeel (ongedacht herkomst/bestemming verplaatsingen)
In de drukstbevolkte stadsdelen is de fiets veruit het populairste vervoermiddel. Buiten de ring, waar men voor winkels, horeca en uitgaansgelegenheden vaak wat
verder moet reizen stapt men eerder in de auto of in het openbaar vervoer.
Fiets populair in Centrum en West; OV in Zuidoost en auto in Noord
geen data
16%
61%
21%
41%28% 31%
41% 45% 14%
14%
68%
19%
50%
27% 22%
20%
53%
27%
28% 26%
46%
AutoFietsOV
Bron: Onderzoek Verplaatsingen in Amsterdam, V&OR, 2013
Geb
ruik
50
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
In stadsdeel Centrum is het aandeel fiets sinds eind jaren ’80 sterk gegroeid. Ook in Oost en West is het fietsgebruik sterk gegroeid. In Zuid is sinds 2008 een
beperkte afname zichtbaar. In Nieuw-West, Noord en Zuidoost groeit het fietsgebruik licht.
Fietsverkeer groeit snelste in Centrum, Oost en West
< % fiets in modal split per stadsdeel, % van alle auto-, OV- en fietsverplaatsingen op werkdagen van inwoners (ongedacht herkomst/bestemming verplaatsingen)
Bron: V&OR, 1986-2013
Centrum
1986-1991 1994-1997 2005-2008 2013
0
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
Oost
1986-1991 1994-1997 2005-2008 2013
0
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
West
1986-1991 1994-1997 2005-2008 2013
0
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
Zuid
1986-1991 1994-1997 2005-2008 2013
0
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
Noord
1986-1991 1994-1997 2005-2008 2013
0
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
Nieuw-West
1986-1991 1994-1997 2005-2008 2013
0
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
Zuidoost
1986-1991 1994-1997 2005-2008 2013
0
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
Geb
ruik
51
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Karakteristieken verplaatsingen door Amsterdammers, 2013 Modal split per leeftijdscategorie, % van verplaatsingen
< Geen verplaatsingen tijdens gemiddelde werkdag, % van Amsterdammers
Bewoners fietsen meer in de stad dan dat ze zich per auto of OV verplaatsen. Dit geldt ook voor ouderen. Opvallend is dat inwoners van boven de dertig veel minder gebruik maken van het OV dan jongere
inwoners. Dit heeft waarschijnlijk te maken met de OV-studentenkaart.
Mobiliteitsgedrag varieert per leeftijdsgroep; ouderen blijven fietsen
12 t/m 17
9%
55%
36%
18 t/m 29
19%
47%
34%
30 t/m 44
34%
47%
19%
45 t/m 59
38%
43%
19%
60 t/m 64
40%
41%
19%
65 t/m 80
37%
42%
21%
geheelAmsterdam
30%
46%
24%
12 t/m 17 18 t/m 29
5%
30 t/m 44
5%
45 t/m 59
7%
60 t/m 64
6% 6%2%
65 t/m 80
9%
geheelAmsterdam
Bron: Onderzoek Verplaatsingen in Amsterdam, V&OR, 2013
Geb
ruik
52
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Karakteristieken verplaatsingen door Amsterdammers, 2013.Modal split per opleidingsniveau, % van verplaatsingen
< Karakteristieken verplaatsingen door Amsterdammers, 2013.Modal split per verplaatsingsmotief, % van verplaatsingen
Het opleidingsniveau van de Amsterdammers is mede bepalend voor de keuze van het vervoermiddel. Opvallend is dat veel hogeropgeleiden de fiets pakken. Onder lager opgeleiden is de auto het populairst, alhoewel het
autogebruik onder deze groep sinds 2011 10% is afgenomen. Met name voor het doen van boodschappen en voor een avondje uit is de fiets een veelgebruikt vervoermiddel. Een boodschap doet men ook vaak lopend.
Ook opleidingsniveau en reismotief van invloed op vervoerwijzekeuze
laag
30%
37%
34%
midden
23%
36%
41%
hoog
vrijetijds-besteding
onderwijs
privé-zaken
winkelen
werk
op bezoek bij familie/vrienden
21%
27%
52%
OVAutoFietsLopen
61%
46%
37%
37%
26%
38% 38%
31%
43%21%
36%
45%
9%
16%
22%
winkelen incl. lopen
47%
32%
15%7%
60% 27%
12%
Bron: Onderzoek Verplaatsingen in Amsterdam, V&OR, 2013
Geb
ruik
53
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Aandeel fiets in de vervoerwijzekeuze (auto – OV – fiets – lopen) van Amsterdammers per opleidingsniveau
Zowel opleidingsniveau als locatie bepalend voor het gebruik van de fiets
Centrum Oost West Zuid Noord Nieuw-West Zuidoost
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
13%
32%
40%
25%
31%
45%
27%
46% 46%
13%
46%
52%
15%
11%
34%
15%
24%
30%
11%
15% 16%
HoogOpleidingsniveau
MiddelLaag
VerdiepingBron: Onderzoek Verplaatsingen in Amsterdam, V&OR, 2011-2013
Geb
ruik
54
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Relatie opleidingsniveau en gebruik van de fiets toegelicht
• In alle stadsdelen is het opleidingsniveau van invloed op het gebruik van de fiets. •Hoe hoger het opleidingsniveau, hoe groter de kans is dat
er wordt gefietst. •Het verschil in fietsgebruik per opleidingsgroep varieert
per stadsdeel.
•Ook de locatie is bepalend voor het gebruik van de fiets. •Er zijn verschillen in het fietsgebruik tussen stadsdelen,
ongeacht het opleidingsniveau. Een hoger opgeleide woonachting in Zuidoost fietst bijvoorbeeld gemiddeld minder vaak dan een hoger opgeleide in het centrum.
•Uiteraard kunnen ook andere aspecten een rol spelen bij de mate van fietsgebruik in een stadsdeel (zoals de parkeertarieven).
Verdieping
Geb
ruik
55
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Hoe hoger aandeel autochtonen in de buurt, hoe hoger het fietsgebruik
% v
erp
laat
sing
en p
er f
iets
van
inw
one
rs in
buu
rt
% autochtonen in buurt
0%
70%
0%
20% 40% 60% 80% 100%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Bijlmer centrum (D, F, H)
Tuindorp Oostzaan
Tuindorp Nieuwendam
Middenveldse Akerpolder/Sloten
Grachtengordel-Zuid
IJburg Zuid
Binnen de ring
Buiten de ring
Bron: Onderzoek Verplaatsingen in Amsterdam, V&OR, 2011-2013
Verdieping
In buurten waarin relatief veel Amsterdammers van niet-westerse herkomst wonen wordt het minst gebruik gemaakt van de fiets.
Geb
ruik
56
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Ook locatie buurt heeft invloed op aandeel fietsgebruik• Het % verplaatsingen per fiets in Amsterdam hangt samen met
een aantal buurtkenmerken. Het % autochtonen, de dichtheid van de buurt, de ligging van de buurt binnen of buiten de ring zijn daar voorbeelden van.
• Naarmate er meer autochtonen in een wijk wonen, wordt er meer gefietst, gemiddeld gesproken.
• Maar ... of de wijk binnen of buiten de ring ligt, blijkt ook uit te maken.
• Over het algemeen wordt in buurten buiten de ring minder gefietst dan in buurten binnen de ring.
• Deze bewering is ook waar onafhankelijk van de bevolkingssamenstelling van de buurt; Oftewel: in een buurt met een bepaald % autochtone inwoners, wordt binnen de ring gemiddeld meer gefietst dan in een buurt met een vergelijkbaar % autochtone inwoners maar dan buiten de ring.
Verdieping
Geb
ruik
57
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Herkomstprovincie Nederlandse bezoekers (inclusief forensen) aan Amsterdam (in aandeel van alle bezoekersverplaatsingen), excl. bewoners Amsterdam
Meer dan de helft van alle bezoekers van Amsterdam, zowel dagjesmensen als forensen, komt uit Noord-Holland.
Opvallend is dat de toestroom uit Flevoland, met name Almere, de laatste jaren nauwelijks gestegen is.
Meeste bezoekers Amsterdam afkomstig uit Noord-Holland
51,3%
14,1%
12,0%
0,6% 4,4%
6,3%
8,0%0,7%
0,7%
0,9%
0,4%
0,6%
Bron: CBS, OViN, 2013
Geb
ruik
58
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Dagelijks aantal forensen (x 1.000) in top 10 forensensteden van Amsterdam, 2011
< Groei dagelijks aantal forensen 2011 ten opzichte van 2006
< Totaal forensen van buiten de stad (x1.000) en groei aantal 2011 ten opzichte van 2006
Tussen 2006 en 2011 is het aantal forensen in de stad fors gegroeid. De meeste forensen komen nog altijd uit Almere, maar met name uit Zaanstad, Utrecht,
Haarlem en Alkmaar komen steeds meer mensen naar Amsterdam om er te werken.
Meeste forensen uit Almere; groei vanuit dichterbij gelegen steden
Totaalforensen274 +7%
2006
Amsterdam
2011
Zaanstad20
Alkmaar5
Amstelveen14
Utrecht+17%
Purmerend-12%
Haarlem+18%
Amstelveen+13%
Diemen+18%
Hoorn-2%
Zaanstad+13%
Alkmaar+13%
Haarlem-mermeer
+11%
Almere+0%
Almere21Diemen
7
Purmerend14
Hoorn5
Haarlem13
Haarlem-mermeer
13
Utrecht11
Bron: CBS
Geb
ruik
59
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Groei bezoekersverplaatsingen (in 1000’en) naar Amsterdam tussen 1990 en 2012
Tussen 1990 en 2012 is het aantal dagelijkse bezoeken met 21% gegroeid. Opvallend is dat niet alleen het woon-werk-verkeer (in de ochtendspits) is toegenomen, maar vooral ook het aantal
tripjes overdag en in de weekenden. Zowel onder forensen als onder dagjesmensen is Amsterdam steeds populairder.
Groei bezoekersverkeer voornamelijk buiten de ochtendspits
20121990
Ochtendspits doordeweeks(tussen 6:00 en 10:00)
20121990
+18%Groei
153 181
20121990
Avond/nachtdoordeweeks
+13%Groei
52 59
20121990
Overdagdoordeweeks
+31%Groei
70 92
Totaal hele week
+21%Groei
1.6902.050
20121990
Weekenddag
+26%Groei
156200
Bron: CBS, 1990-2012
Geb
ruik
60
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Gemiddelde verkeersintensiteit per uur Rijksweg A10
Kleine fluctuaties in gebruik Ringweg A10
Bron: CBS
3.500
4.500
5.500
4.000
0
2011 2012 2013 2014Q1 Q2 Q3 Q4
3.000
2.500
2.000
1.500
500
1.000
Q1 Q2 Q3 Q4Q1 Q2 Q3 Q4Q1 Q2 Q3 Q4
Elk uur maken ruim 4.000 voertuigen gebruik van de Ringweg A10. De intensiteit schommelt enigszins per kwartaal, maar is in de basis vrij stabiel. In het 1e en 3e kwartaal van 2013 was
het iets rustiger. In 2014 nam het aantal voertuigen op de A10 weer wat toe.
Geb
ruik
61
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Bron: V&OR, 2003-2014
< P+R-gebruik (Park+Ride) per jaar, 2003-2014, aantal parkeeracties (x 1.000)
Er zijn momenteel 4.400 P+R-plekken in Amsterdam. Circa 4% van de autobezoekers aan het centrumgebied maakt hier momenteel gebruik van. Tussen 2003 en 2013 was is sprake van
een duidelijk stijgende lijn. Met name de P+R Arena en P+R Zeeburg werden in toenemende mate gebruikt. Sinds begin 2014 is het P+R-beleid gewijzigd. Er is alleen nog sprake van een voordelig
tarief indien gebruik is gemaakt van een openbaar vervoerhalte in het centrumgebied en na de ochtendspits wordt ingereden op de P+R.
Na langdurige stijging P+R-gebruik afgelopen jaar een afname
= 4% van alle autobezoekersin centrumgebied
2004
2327
81
131
2005
86
46298
169
2010
1128
4
98
71
143
120
474
2009
15
61
67
158
121
422
2008
462
55
120
95
318
2007
39
48
93
92
272
2006
2139
67
85
211
2003
1917
78
115
ArenAOlymp. StadionSloterdijkZeeburgBos en Lommer
Gaasperplas (gesloten in 2014)WFC (gesloten in 2014)RAI (nieuw sinds 2014)VU MC (nieuw sinds 2014)
2011
29
30
110
67
110
117
480
16
2012
37
34
133
66
115
115
517
17
2013 2014
595
37
39
155
67
136
148
12
490
2235
129
40
140
111
13
Geb
ruik
62
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Bron: NS, 2006-2014
< Dagelijks aantal in- en uitstappers per dag (x 1.000) bij treinstations in Amsterdam, 2014
< Groei dagelijks aantal in- en uitstappers per dag bij treinstations in Amsterdam 2014, ten opzichte van 2006
Sinds 2006 is het aantal mensen dat gebruik maakt van de treinstations in Amsterdam op vrijwel alle stations gegroeid. Met name station Zuid maakt een explosieve groei door, alhoewel
het aantal reizigers sinds 2012 licht is afgenomen. De capaciteit van dit station zal de komende jaren flink worden uitgebreid. Station Amsterdam Centraal is nog steeds dominant qua
reizigersaantallen. Ten opzichte van 2006 is het aantal reizigers met 4% gegroeid. Sinds 2013 is het reizigersvolume daar echter afgenomen van 169.000 naar 162.000 in- en uitstappers per dag.
Centraal Station dominant, maar Zuid groeit sterk
AmsterdamCentraal
162
Muider-poort
12
Amstel30
Zuid42
Schiphol69
Science Parksinds 2010
Holendrechtsinds 2009
Diemen3
4
6
3
4
21
14
RAIDiemen Zuid
Duivendrecht BijlmerArena
Lelylaan14
Sloterdijk48
AmsterdamCentraal
+4%
Amstel+53%
Zuid+66%
Schiphol+21%
Science Parksinds 2010
Holendrechtsinds 2009
Diemen-18%
+10%
-48%
+99%
-33%
Diemen Zuid
Duivendrecht Bijlmer Arena
Lelylaan+38%
Sloterdijk+21%
20062014
BijlmerArena
RAI
Muider-poort+57%
Geb
ruik
63
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Bron: GVB
< Aantal reizigersritten GVB (x1.000.000) < Aantal reizigerskilometers GVB per jaar (x1.000.000)
Het aantal reizigers dat gebruik maakt van bus, tram, metro en veerponten in Amsterdam is sinds 2010 met 8% gestegen van 200 miljoen naar 215 miljoen passagiers per jaar. Ook het aantal reizigerskilometers is gestegen
(met 7%). De aantallen op deze pagina zijn inclusief toeristen die gebruik maken van het GVB. Elders in het hoofdstuk ‘Gebruik’ is zichtbaar dat het totaal aantal OV-verplaatsingen in Amsterdam van bewoners en Nederlandse bezoekers licht
afneemt. De toename van het totaal aantal reizigersritten (op het GVB-netwerk) komt vermoedelijk door een groei van het gebruik van het lokale OV door toeristen.
Gebruik lokaal OV stijgt per jaar
2010
200
2011
204
2012
207
2013
211
2014
215
+8%Groei
2010
755
2011
770
2012
796
2013
788
2014
811
+7%Groei
Geb
ruik
64
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Totaal aantal reizigers voor gemiddelde weekdag per pont, 2008-2014; sinds 2015 is de aanlandlocatie Houthavens gewijzigd
Amsterdam Noord mag zich verheugen in een toenemende populariteit. Het aantal mensen dat de pont van en naar Noord neemt is tussen 2008 en 2014
met meer dan een kwart gestegen. Meer dan de helft van alle reizigers neemt de pont tussen het Centraal Station en de Buiksloterweg.
Pontgebruik neemt toe; Buiksloterwegpont meeste reizigers
1.064
Totaal
33.736
43.500
* GVB jaarverslag rapporteert alleen over de 2 uit Houthavens vertrekkende veren samen.
2008 2014
Azartplein - Zamenhofstraat
01.650
2008 2014
5
7
4
5
3
1
2 22.350
20.590
Buiksloterweg - CS2008 2014
7
+9%Groei
IJplein - CS
7.364 7.950
2008 2014
4
+8%Groei
NDSM - CS
4.718
6.800
2008 2014
1
+44%Groei
+29%Groei
NDSM/Distelweg –
Houthavens *
2008
4.750*
2014
2
3
+346%Groei
Bron: GVB, 2008-2014
Geb
ruik
65
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Aantal halterende touringcars in periode maart-oktober op haltelocaties Victoria, Barbizon, Lovers en Holland International, 2012-2014
Er is een beperkt aantal plekken in de stad waar touringcars mogen stoppen om toeristen te laten in- en uitstappen. Sinds 2012 is het aantal touringcars op vier van deze plekken met 31% toegenomen.
Groei van aantal halterende touringcars in Amsterdam
2012
32.033
2013
38.550
2014
41.958
+31%Groei
+20%Groei
Bron: Stichting Welkom Amsterdam, 2014
Geb
ruik
66
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Sinds begin 2013 is het aantal geldige taxivergunningen in Amsterdam toegenomen. Medio juni 2015 is het verder toegenomen tot een kleine 4.000 taxichauffeurs met een verleende
vergunning. Er rijden ruim 2.300 auto’s in Amsterdam rond die zijn aangesloten bij een Toegestane Taxi Organisatie (TTO).
Aantal taxivergunningen neemt toe
< Aantal geldige taxivergunningen
2013
2.677
3.2023.474
3.642
1e helft 2e helft 1e helft 2e helft
2014
Bron: V&OR, 2013-2014
Geb
ruik
67
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Bron: Milieuzonecamera’s V&OR
< Totaal aantal geregistreerde vrachtauto’s in het milieuzonegebied (stad in, gemiddeld per dag, per kwartaal)
Het aantal mensen dat zich dagelijks in de stad bevindt, bewoners, bezoekers en toeristen, is de laatste jaren flink toegenomen. Ondanks deze toegenomen drukte en de bedrijvigheid die daarbij
hoort, is het aantal vrachtauto’s dat vanaf de ring de stad ingaat sinds 2010 vrijwel stabiel gebleven. Het totaal aantal bewegingen van vrachtauto’s in de stad is niet bekend.
Aantal vrachtauto’s naar de binnenstad blijft constant
7.000
0
2010 2011 2012 2013 2014Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q1 Q2Q3 Q4
2015
6.000
5.000
4.000
3.000
1.000
2.000
Geb
ruik
68
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Bron: Locatus/OIS, 2004-2012
< Aantal passanten gedurende één week in 4 winkelgebieden 2004-2012 (in 1000’en), stadsdeel Centrum
< Totaal van de vier winkelgebieden
In 2004 ging er meer publiek dan ooit door de vier grote winkelstraten in het Centrum. Daarna zakte het in en sinds
2006 is er weer sprake van een lichte groei. Maar het niveau van 2004 is niet meer bereikt.
Meer passanten in enkele winkelgebieden; niveau 2004 nog niet bereikt
10.18810.637
2004 2006 2008 2010 2012
3.617
4.103
2004 2006 2008 2010 2012
2.2692.118
0 0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
200
4.000
6.000
8.000
10.000
12.000
3.400
14.000
4.000
4.500
3.0903.372
1.2121.044
Kalverstraat
Nieuwendijk
Leidsestraat
Haarlemmerstraat
• Verschuivingen in gebruik vervoerwijzen: minder autogebruik en meer fietsgebruik. Amsterdammers reizen minder vaak per OV. Totaal aantal GVB-reizigers neemt toe, vermoedelijk vanwege toenemend gebruik door toeristen.
• Brom-/snorfietsgebruik groeit sterk, maar nog beperkt in omvang. Amsterdammers verplaatsen zich sinds 2008 vaker te voet.
• Gebruik veerponten en aantal halterende touringcars blijft groeien.
Samenvatting Gebruik
Autogebruik in Amsterdam, 2008-2014
-16%GVB-reizigersritten, 2010-2014
+8%
Fietsgebruik in Amsterdam, 2008-2014
+11%
Reizigers per pont,2008-2014
+29%
Aantal halterende touringcars op 4 centrumlocaties, 2012-2014
+31%
Voetgangersverplaatsingen Amsterdammers, 2008-2013
+15%Brom-/snorfietsgebruik in Amsterdam, 2008-2014
+91%
69
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
EffectenIn dit hoofdstuk komen onderwerpen aan bod die laten zien welke effecten er
optreden als gevolg van het aanwezige verkeer in en rond de stad.
Baten en kosten mobiliteit 72
Grondwaarde 73
Trajectsnelheden auto 74
Deur-tot-deursnelheid 75
Filezwaarte 76
Aantal verkeersdoden en ernstig gewonden 77
Luchtkwaliteit 78
Lengte wachtlijst parkeervergunning 79
Ervaren gezondheid 80
Samenvatting Effecten 81
Inhoudsopgave Effecten
Eff
ecte
n
72
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Maatschappelijke baten en kosten van alle mobiliteit in Amsterdam (per jaar, in miljarden ¤)
De directe en indirecte baten van alle mobiliteit in de stad worden geschat op minimaal 10 miljard euro per jaar. Denk daarbij aan wat het de stad oplevert om bereikbaar te zijn en
een goede doorstroming te hebben. De maatschappelijke kosten van die mobiliteit zijn veel lager, ongeveer 5 miljard euro. Dit zijn kosten die de reizigers maken en kosten voor de
overheid om de infrastructuur aan te leggen en te onderhouden, maar ook de maatschappelijke kosten op gebied van luchtkwaliteit, verkeersonveiligheid en ruimtegebruik.
Baten van mobiliteit overtreffen ruimschoots de kosten ervan
4
0,6
0,7
Baten Kosten
10
Directe kosten (uitgaven reizigers: out-of-pocket-kosten en kosten van reistijd)
Uitgaven overheid (beheer, onderhoud, exploitatie en aanleg infrastructuur)Externe effecten (verkeersonveiligheid, geluidsoverlast, luchtvervuiling, broeikasgassen en ruimtegebruik)
Inschatting minimale baten
Bron: “Maatschappelijke kosten en baten van mobiliteit in Amsterdam” V&OR, 2014
Eff
ecte
n
73
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Bron: CPB, 2010, Stad en Land
< Verklaring hogere grondwaarde Amsterdam(vergeleken met niet-agglomeratieve gebieden in Nederland)
< Gemiddelde grondwaarde per m² in ¤, per stadsdeel, 2010
De waarde van grond is in Amsterdam hoger dan in niet-stedelijke gebieden. Bepalend daarvoor zijn de aanwezigheid van culturele instellingen, winkels, historisch erfgoed, etc. Ook de bereikbaarheid van de stad heeft grote
invloed op de grondwaarde. Binnen Amsterdam zijn er grote verschillen. De grond in het centrum van Amsterdam is het duurst, op afstand gevolgd door stadsdeel Zuid.
Nabijheid en bereikbaarheid beïnvloeden grondwaarde Amsterdam
Nabijheid cultureel aanbod (bereikbaarheid podiumkunsten)
31%
21%
10%
15%
5%
1%
13%
3%
0%
Nabijheid mode- en luxe-artikelen (bereikbaarheid winkels)
Bereikbaarheid werk per auto
Bereikbaarheid werk per OV
Nabijheid culinair aanbod (bereikbaarheid horeca)
Nabijheid stadspark, natuur, zee
Overige
Bereikbaarheid
Historische binnenstad
Bruto loon per uur
Verschraling, verloedering, overlast, onveiligheid
¤ 508
¤ 911
¤ 1.310
¤ 2.623
¤ 793
¤ 276
¤ 329
> 2000 euroGrondprijzen per m²
1000-2000 euro500-1000 euro0-500 euro
Eff
ecte
n
74
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Bron: R&D, 2015
< Gemiddelde trajectsnelheden ochtendspits, per rijrichting (08:00-10:00 uur, 1e helft 2015)
De gemiddelde snelheid van het auto-verkeer in de ochtendspits is verschillend op diverse locaties in de stad. Aan de westzijde (vooral de Overtoom en
Stadhouderskade) is de snelheid lager dan 15-20 km per uur. Op wegen die vanuit het noorden en oosten naar het centrum leiden, is de snelheid beduidend hoger.
Aan westzijde stad snelheid auto op diverse plekken gemiddeld lager dan 20 km/u; elders hoger
30
40 - 80 km/uur
30 - 40 km/uur
25 - 30 km/uur
20 - 25 km/uur
15 - 20 km/uur
0 - 15 km/uur
Eff
ecte
n
75
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Gemiddelde deur-tot-deursnelheid voor verschillende vervoerwijzen en afstandsklassen voor reizen van Amsterdammers, gem. werkdag
Auto de snelste vervoerwijze van deur-tot-deur
Voor korte ritjes tot 4 kilometer zijn de auto, de brom-/snorfiets en de fiets ongeveer even snel. Bij iets langere ritten, van 4 tot 10 km, zijn de auto en de brom-/snorfiets de snelste vervoerwijzen. Voor
langere afstanden (veelal verplaatsingen tussen Amsterdam en locaties buiten Amsterdam) is de auto het snelste. Vanaf een verplaatsingsafstand van 15 kilometer of langer stijgt de gemiddelde snelheid
van het openbaar vervoer sterk. Het gaat hierbij om treinverplaatsingen. De gegevens zijn gebaseerd op inschattingen van reistijden en afstanden door Amsterdammers.
gemiddelde deur-tot-deur-snelheid
(km/u) Auto
Brom-/snorfiets
Fiets
OV (trein, metro, tram en bus)
80
70
60
50
40
30
20
10
00-1km
1-2km
2-3km
3-4km
4-5km
5-7,5km
7,5-10km
10-15km
15-20km
20-30km
30-40km
40-50km
meerdan
50kmverplaatsingsafstand
Bron: Onderzoek Verplaatsingen in Amsterdam, V&OR, 2013
Eff
ecte
n
76
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Filezwaarte (lengte file vermenigvuldigd met duur van de file) t.o.v. referentiejaar 2008 (cumulatieve afname), 2008-2014
De omvang van de files op de snelwegen rond Amsterdam is sinds 2010 flink afgenomen. Het laatste jaar is er echter weer een lichte groei van de files gemeten.
Afname van filezwaarte op rijkswegennet rondom Amsterdam
-65%
-60%
-55%
-50%
-45%
-40% -40%
-58%
-64% -63%
-35%
-30%
-25%
-20%
-15%-15%
-3%
-10%
-5%
0%
T.o.v. 2008
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Bron: ANWB, 2008-2013
Eff
ecte
n
77
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Bron: V&OR/SWOV
< Aantal doden en ernstig gewonden in het verkeer in Amsterdam 2001-2013
Het aantal verkeersdoden is in de periode 1970-2000 sterk afgenomen. De laatste tien jaar is het aantal doden in het verkeer stabiel. Daar staat tegenover dat het
aantal ernstig gewonden in het verkeer tussen 2001 en 2009 is toegenomen.
In afgelopen tien jaar gemiddeld 17 verkeersdoden per jaar
2001 2000199019801970 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
730759 752 760
786 785
836
932957
30 24 15 15
114
6843 41
11 19 1915 1519 20 25 13 12Ernstig gewonden in verkeer (incl. doden)
Doden in verkeer
Eff
ecte
n
78
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Noord Nieuw-West Zuidoost Oost Zuid Westpoort West Centrum
CO2
NO2
160 161153
146 145 140
125 125 121
61 61 5950 51 48
35 35 33
117111
118
167 169163
Haarlemmerweg
60 59 63 5953
Stadhouderskade
43 45 43 41 40
Einsteinweg
58 58 56 55 53
Van Diemenstraat
48 45 43 41 37
Jan van Galenstraat
52 50 48 48 44
2009861
2010865
2011828
200941 201040 201139
201238
201335
0%
-4%
-2%
-2%
-4%
-7%
< Gemiddelde totale NO2-concentraties op meetlocaties in Amsterdam 2009-2013, micrgr/m³ (jaargemiddelde per straatstation)
< Totale CO2-uitstoot verkeer Amsterdam 2008-2011 per stadsdeel, kiloton per jaar (wegen binnen en buiten de bebouwde kom)
< Gemiddelde NO2-concentraties
< Totale CO2-uitstoot
De uitstoot van stikstofdioxide (NO2) is een belangrijke graadmeter voor de luchtkwaliteit in de stad. Sinds 2010 heeft hierin een lichte verbetering
plaatsgevonden. Overigens blijft bij de meeste meetstations de uitstoot van stikstofdioxide boven de Europese norm van 40 microgr/m³.
Afname CO2-uitstoot verkeer en NO2-concentraties in Amsterdam
Bron: OIS, Stikstofdioxide in de buitenlucht, 2009-2013
Eff
ecte
n
79
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Wachtlijstlengte voor aanvraag parkeervergunning 2011-2015 (per 1 januari), personen op wachtlijst
< Groei wachtlijstlengte
Op 1 januari 2015 wachtten ruim 3.700 Amsterdammers op een parkeervergunning. Sinds 2011 is dit aantal sterk afgenomen, vooral vanwege een opschoning van het
vergunningbestand in 2014. Per 1 november 2015 is de wachtlijstlengte verder gedaald tot 2.433. De geschatte wachttijd varieert per vergunninggebied. In de Jordaan is het momenteel ca. 1 jaar
en 2 maanden. In de Fannius Scholtenbuurt in stadsdeel West loopt het op tot bijna 3 jaar.
Afname lengte wachtlijst parkeervergunning
5.9966.247
131
3.744
OostStadsdeel
ZuidWestCentrum
-12%
-47%
-12%
-53%
-38%Groei
2011
2.684
1.931
1.236
145
2.684
2.206
1.226
2013
131
2015
1.264
1.693
660
127
Bron: Cition, 2011-2015
Eff
ecte
n
80
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Bron: Amsterdamse Gezondheidsmonitor 2012, GGD
< Aandeel van de Amsterdamse bevolking dat een (zeer) goede gezondheid ervaart naar leeftijdscategorie en fietsgebruik
Wie fietst, voelt zich gezonder. Met name fietsers van boven de 65 voelen zich gezonder dan leeftijdsgenoten die niet fietsen, maar ook onder 35-plussers is deze relatie zichtbaar. De gegevens
komen uit een dwarsdoorsnede-onderzoek. Daarom is niet bekend wat oorzaak is en wat gevolg. De samenhang zou bijvoorbeeld verklaard kunnen worden doordat lichaamsbeweging het
welbevinden van mensen bevordert. Of andersom: gezondheidsproblemen of beperkingen kunnen er toe leiden dat iemand niet fietst.
Ervaren gezondheid hoger onder fietsers
89% 87%92%
72%
82%
57%
68%
49%
74%
43%
66%
39%
19 - 34 jaar 35 - 44 jaar 45 - 54 jaar 55 - 64 jaar 65 - 74 jaar 75 jaar en ouder
Fietst 0 dagen per weekFietst 1 dag per week of meer
• De baten van de mobiliteit overtreffen in totaal ruimschoots de kosten ervan.
• Het aantal verkeersdoden is in periode 1970-2000 sterk afgenomen. De laatste tien jaar is het aantal doden in het verkeer vrijwel stabiel.
• Enkele andere negatieve effecten van het verkeer nemen af: minder luchtvervuiling en minder files.
Samenvatting Effecten
Aantal doden per jaar in verkeer Amsterdam, 2008-2014
+6CO²-uitstoot verkeer in Amsterdam, 2009-2011
-4%
Minimale jaarlijkse netto baten mobiliteit in Amsterdam
+€5 mld
CO2
NO²-concentraties in Amsterdam,2008-2013
-18%NO2
Filezwaarte rondom Amsterdam,2008-2014
-63%
81
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
BelevingDit hoofdstuk gaat over subjectieve aspecten van de bereikbaarheid en mobiliteit in Amsterdam.
Reizigerstevredenheid 84
Beleving fietsers 85
Ervaren geluidsoverlast 86
Tevredenheid aanbod parkeervoorzieningen 87
Tevredenheid onderhoud stoepen en straten 88
Ervaren verkeersoverlast 89
Samenvatting Beleving 90
Inhoudsopgave Beleving
Bel
evin
g
84
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Tevredenheid GVB- en taxireizigers en fietsers in Amsterdam 2007-2015, cijfer (1-10)
Sinds 2007 zijn reizigers in tram, bus en metro groeiend tevreden over hun vervoermiddel. Zij geven gemiddeld een rapportcijfer net onder de 7,5. Minder tevreden is men over de taxi’s in Amsterdam. Reizigers waarderen ze
gemiddeld met een 6. Opvallend is wel dat taxireizigers sinds 2013 aanzienlijk beter over de Amsterdamse taxibranche als geheel zijn gaan denken. Fietsers geven Amsterdam als fietsstad nu een 7,1. In 2007 lag dat op een vergelijkbaar niveau
(7,2). Wanneer fietsers nu ontevreden zijn over Amsterdam als fietsstad, komt dat onder andere door de drukte of doordat de fietspaden niet toereikend zijn.
Reizigers lokaal OV en taxi’s zijn meer tevreden
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Gem
idd
eld
cijf
er
+10%
+9%
+11%
+15%
-1%
Bus
Tram
Metro
Taxi
Fiets
2007 6,7
20147,4
2007 6,7
20147,3
2013 5,2
20146,0
20077,2
20157,1
2007 6,6
20147,3
Jaartal
0,00,1
6,5
6,6
6,76,8
7,06,9
7,2
7,3
7,47,5
7,67,77,87,9
8,0
7,1
Bron: GVB, 2014; OIS, 2012; OV-klantenbarometer, 2014, V&OR, 2007-2015, Taximonitor 2014
Bel
evin
g
85
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
< Aandeel dat fietsen in een gebied met veel verkeer stressvol vindt
Bijna vier op de tien fietsers in Amsterdam vindt de drukke plekken in de stad stressvol. De drukke plekken vindt men vooral in en rond het centrum van de stad.
Deel Amsterdammers vindt fietsen stressvol
Helemaal mee eens
Mee eens
Neutraal
Mee oneens
Helemaal mee oneens
10%0% 20% 30%
14%
12%
26%
26%
23%
Bron: V&OR, 2015
Bel
evin
g
86
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Bron: OIS
< Ervaren geluidsoverlast veroorzaakt door het verkeer 2008-2012, indexcijfers t.o.v. 2008
Op veel fronten is het de laatste jaren in de stad drukker geworden. Toch daalt het percentage inwoners dat geluidsoverlast door verkeer ervaart.
Lichte afname geluidsoverlast door verkeer
+1%
-4%
-1%
-1%
2008 2009 2010 2011 2012
Vaak geluidsoverlast
Soms geluidsoverlast
(Bijna) nooitgeluidsoverlast
Geen mening
Index: Percentage inwonersdat vaak of soms last heeftvan geluidsoverlast doorverkeer t.o.v. overlast 2008
2008100
20% 18%
29% 29% 30% 27%
15% 14% 14%
28%
49% 50% 51% 54%49%
2009101
201097
201196
201296
3% 4% 5% 5% 5%
Bel
evin
g
87
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
In alle stadsdelen is men groeiend tevreden over het aanbod van de parkeervoorzieningen in de stad. Opvallend, maar misschien niet
verrassend, is dat de tevredenheid het laagst is waar de parkeerdruk het hoogst is: in de stadsdelen Centrum en West.
Groeiende tevredenheid over aanbod parkeervoorzieningen
Centrum2007 2009 2011 2013
5,2
5,5 5,5 5,6
West2007 2009 2011 2013
5,86,0
6,26,1
Nieuw-West2007 2009 2011 2013
6,66,4
6,66,7
Zuid2007 2009 2011 2013
5,96,1
6,36,5
Oost2007 2009 2011 2013
6,2 6,26,3
6,5
Noord2007 2009 2011 2013
6,96,8 6,8
7,0
Zuidoost2007 2009 2011 2013
6,66,7
6,8 6,8
2007 2009 2011 2013
Amsterdam
6,16,2
6,4 6,4
< Tevredenheid onder bewoners over aanbod parkeervoorzieningen per stadsdeel (2007-2013)
Bron: OIS, 2007-2013
Bel
evin
g
88
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
De afgelopen tien jaar is het rapportcijfer dat de Amsterdammers geven voor het onderhoudsniveau van straten en stoepen licht gestegen. De tevredenheid is het hoogst in stadsdeel Centrum.
Lichte groei tevredenheid over onderhoud straten en stoepen
Centrum2007 2009 2011 2013
6,6 6,66,8
7
West2007 2009 2011 2013
6,46,5
6,66,7
Nieuw-West2007 2009 2011 2013
6,26,1
6,26,3
Zuid2007 2009 2011 2013
6,56,6 6,6
6,8
Oost2007 2009 2011 2013
6,46,6
6,76,8
Noord2007 2009 2011 2013
5,96
5,75,9
Zuidoost2007 2009 2011 2013
6,26,3 6,3
6,5
2007 2009 2011 2013
Amsterdam
6,36,4
6,56,6
< Tevredenheid over onderhoud straten en stoepen per stadsdeel (2007-2013)
Bron: OIS, 2007-2013
Bel
evin
g
89
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Deel Amsterdammers ervaart verkeersoverlast
Eén op de drie Amsterdammers ervaart één of meer vormen van verkeersoverlast in de stad. Hierin is de laatste jaren weinig verandering gekomen.
Te hard rijdenParkeerproblemenAgressief gedrag in verkeerEén of meer vormen vanverkeersoverlast
0%
10%
20%
2013
20% 19%
9%
32%
2014
18%18%
9%
32%
2012
19%21%
32%
10%
30%
40%
< Deel van Amsterdammers dat verkeersoverlast ervaart (2012-2014)
Bron: OIS, 2012-2014
• Tevredenheid OV- en taxireizigers neemt toe. Fietstevredenheid op vergelijkbaar niveau als in 2007.
• Tevredenheid over onderhoud stoepen en straten licht gestegen.
• Ervaren geluidsoverlast door verkeer neemt af.
Samenvatting Beleving
Ervaren geluidsoverlast in Amsterdam,2008-2012
-4%
Tevredenheid onderhoud straten en stoepen,2007-2013
+5%
Klanttevredenheid OV,2008-2014
+4%
Tevredenheid fietsers, 2007-2015
-1%
Tevredenheid taxipassagiers, 2012-2014
+15%
90
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
91
Am
ster
dam
se T
herm
om
eter
van
de
Ber
eikb
aarh
eid
Colofon
• De Amsterdamse Thermometer van de Bereikbaarheid is een jaarlijkse uitgave van de gemeente Amsterdam (Verkeer en Openbare Ruimte).
• De aanwezige cijfers in de grafieken zijn gebaseerd op de voor ons meest recent beschikbare data.
• Het document is opgesteld in samenwerking met Onderzoek, Informatie en Statistiek (OIS), gemeente Amsterdam.
• Fotograaf van alle aanwezig foto’s: Edwin van Eis• Vormgeving en opmaak: DSGN.FRM• Wij danken de volgende personen bij de totstandkoming van de Amsterdamse Thermometer
van de Bereikbaarheid: Rob Beentjes (tekstschrijver gemeente Amsterdam), Josca Boers (Onderzoek, Informatie en Statistiek van de gemeente Amsterdam), Henriëtte Dijkshoorn en Joanne Ujcic-Voortman (GGD Amsterdam), Kees van der Meeren en Willem Beltman (SmartenUP) en diverse collega’s van het cluster Ruimte en Economie van de gemeente Amsterdam.
Voor vragen, opmerkingen en/of suggesties: neem contact op met team Onderzoek&Kennis ([email protected]).
Website: amsterdam.nl/bereikbaarheid/thermometer