İnsanlığı etkileyen o büyük buluşlardan bazıları tesadüflerin eseri olabilir mi?

Tehlike İbaresi

Referans Harf

Sembol

Patlayıcı

E

Çok kolay alevlenir

Kolay alevlenir

F+F

Oksitleyici

O

Karşılığı Yok

Aşındırıcı

C

Çok toksik

Toksik

T+T

Zararlı

Tahriş edici

XnXi

Karşılığı yok

Çevre için tehlikeli

Karşılığı yok

Risk Kategorileri

Uyarı İbaresi

Risk Piktogramı

Patlayıcı

Tehlike

Uyarı

Alevlenir sıvılar

Tehlike

Uyarı

Oksitleyici sıvılar

Tehlike

Uyarı

Basınç altındaki gazlar,

Sıkıştırılmış gazlar

Uyarı

Cilt aşındırıcı

Metal aşındırıcı

Tehlike

Uyarı

Akut zehirlilik

Tehlike

Akut zehirlilik

Cildi tahrişi

Uyarı

Uyarı

Kanserojeniklik

Tehlike

Uyarı

Sucul çevre için zararlı

Uyarı

Ozon tabakası için zararlı

Tehlike

Piktogram Yok

Laboratuvar Güvenliği

www.laboratuvarguvenligi.com

Tehlike İbaresi

Tehlike Sembolü

Risk ve Güvenlik İfadeleri

(R- / S- ifa

deleri)

Uyarı İbaresi

Risk Piktogramları

Risk ve Önlem Durumları

(H- / P- durumları)

Atık Özelliğine göre Uygulanması Gereken İşlemler

Atık Kimyasallara uygulanacak işlemler

Kimyasal atık bertarafı ile ilgili d

etaylı bilgiyi www.laboratuvarguvenligi.com sitesinden bulabilirsiniz.

Birbiriyle karışmaması gereken kimyasallar

Atık Kabı Etiketi

Atık Çeşidi

A

Halojen içermeyen organik çözgen ve çözeltiler

B

Halojenli organik çözgen ve çözeltiler

C

Katı atıklar

D

Tuz çözeltileri

E

Zehirli inorganik atıklar, ağır m

etal tuzları ve bunların çözeltileri

F

Zehirli yanıcı bileşikler

G

Cıva ve inorganik cıva tuzları

H

Geri kazanabilir metal tuzları atıkları. H

er metal tuzu atığı ayrı kapta toplanmalıdır

I

İnorganik katılar

Atık Çeşidi

Atma Öncesi İşlem

Kontrol İşlemi

Atık Kabı

Etiketi

Atık Kabı Özelliği

Kontamine olmuş halojen

içermeyen organik

çözeltiler

A

Yüksek yoğunluklu polietilen kap

(HDPE), en fazla 10 L hacimde

olmalıdır.

Halojenli organik çözeltiler

B

Alüminyum ve paslanmaz çelik

kaplar kullanılmamalıdır.

Genel olarak tepkimeye

girmeyen organik reaktifler

A

Genel olarak tepkimeye

girmeyen halojenli organik

reaktifler

B

Katı atıklar

C

Plastik torba ve uygun orijinal

karton kaplar. Cam malzemeler

ayrı kutular kullanılmalıdır.

Organik asitlerin sulu

çözeltileri

Sodyum bikarbonat (M106323) veya

sodyum hidroksit (M106462) ile

nötralizasyon yapılır.

İndikatör şeritleri

ile pH kontrolü

(M109535)

D

Aromatik karboksilik asitlerSeyreltik hidroklorik asit (M

100312) ile

çöktürme yapılı

Tortu: C,

Süzüntü: D

Organik bazlar ve aminler

Seyreltik hidroklorik asit (M100312)

veya Sülfürik asit (M100716) ile

nötralizasyon yapılır.

İndikatör şeritleri

ile pH kontrolü

(M109535)

A veya B

Nitriller ve merkaptanlar

Sodyum hipoklorit çözeltisi (M

105614)

ile birkaç saat süreyle karıştırılarak

oksitlendirilir, oksitleyici maddenin kalan

kısmı sodyum tiyosülfat(M106513) ile

nötralisazyon yapılır.

Organik faz: A,

Sulu faz: B

Suda çözünen aldehitler

Seyreltik sodyum hidrojen sülfat

(M806356) ile reaksiyona sokularak

bisülfite dönüşüm sağlanır.

A veya B

Organik bir çözgende

çözünmüş organo-metalik

bileşikler

Çeker ocakta n-bütanol (M806356)

içerisinde damla damla ilave edilir ve

gaz çıkışının tamamlanması beklenir. 1

saat daha karıştırılmaya devam edilir v

e

üzerine fazlaca su ilave edilir.

Organik faz: A,

Sulu faz: D

Kanserojen, çok toksik ve

zararlı bileşikler

F

Sağlam, sızdırmaz ve üzerinde

uyarıcı etiket bulunan kaplar

Alkil sülfatlar

Buzla soğutulmuş amonyak içerisine

kuvvetli karıştırma işlemi yapılarak

damla damla ilave edilir.

İndikatör şeritleri

ile pH kontrolü

(M109535)

D

Organik peroksitler

Prex-Test (M116206) kullanılarak tespit

edilir ve demir(II)

-klorür ile nötralize

edilir.

Organik atıklar:

A veya B,

Sulu çözeltiler: D

Asit halojenürler

Yüksek miktarda metanol (M822283)

içerisine damla damla ilave edilir,

reaksiyonu hızlandırmak için birkaç

damla hidroklorik asit (M100312) ilave

edilebilir. Sodyum hidroksit (M

105587)

ile nötralize edilir.

İndikatör şeritleri

ile pH kontrolü

(M109535)

B

Atık Çeşidi

Atma Öncesi İşlem

Kontrol İşlemi

Atık Kabı

Etiketi

Atık Kabı

Özelliği

İnorganik asitler ve anhidritler

Dikkatlice karıştırılarak buzlu su içerisinde seyreltilir

ve sodyum

hidroksit çözeltisi (M105587) ile nötralizasyon yapılır.

İndikatör stripleri ile pH

kontrolü (M109535)

D

İnorganik bazlar

Gerektiğinde karıştırma yapılarak suya ilave edilirle

r, çeker

ocakta hidroklorik asit (M100312) ile nötralizasyon yapılır.

İndikatör stripleri ile pH

kontrolü (M109535)

D

İndikatör tuzlar

I

İnorganik tuzların nötral çözeltileri

İndikatör stripleri ile pH

kontrolü (M109535)

D

Ağır metal tuzları ve çözeltileri

E

Özel üretilmiş

atık kapları

Raney nikeli

Sulu süspansiyon halinde hidroklorik asit (M100312) içinde

çözünme oluncaya kadar ilave edilir. Raney nikeli veya süzülen

çökeleği kurutulmamalıdır, aksi taktirde hava ile kendiliğinden

tutuşur.

E

Talyum tuzları ve sulu çözeltileri

E

İnorganik selenyum bileşikleri

Sulu çözelti halindeki selenyum tuzları derişik nitrik asit

(M100443) ile reaksiyona sokularak elementer selenyum geri

kazanılabilir. Karışıma sodyum bisülfit ç

özeltisi (M806356)

ilave edildiğinde elementer selenyum çöker.

Bileşikler: E,

Sulu faz: D

Berilyum ve tuzları

E

İnorganik cıva

Chemizorb® Hg (M112576) ile toplanılmalıdır.

G

Siyanürler

pH 10-11 aralığında hidrojen peroksit (M822287) ile önce

siyanatlara oksitlenir, daha sonra pH 8-9 aralığında oksidantın

fazlasının ilavesiyle siyanatlar karbondioksite yükseltgenir.

D

Azidler

Sodyum tüyosülfatlı (M106512) ortamda iyotla (M104760)

reaksiyona sokularak azota dönüştürülürler.

D

İnorganik peroksitler ve oksidantlar

(brom ve iyot gibi)

Asidik sodyum tiyosülfat çözeltisi (M106513) ile indirgenerek

zararsız hale getirilirler.

D

Hidrojen florür ve inorganik florür

çözeltileri

Kalsiyum karbonat (M102063) ile muamele edilerek kalsiyum

florür şeklinde çöktürülür.

Tortu: I

Süzüntü: D

Sıvı inorganik halojenür atıklar ve

hidrolize duyarlı reakifler

Buzla soğutulmuş %10’luk sodyum hidroksit çözeltisine

(M105587) damla damla ilave edilerek zararsız hale getirilir.

I

Kırmızı fosfor

I

Değerli metal atıkları

H

Sulu çözeltiler

D

Çevreye zararlı maddeler içeren

deterjanlı sular

D

Fosforlu bileşikler

Fosforlu bileşiklerin her bir gramı için 5 ml % 50’lik sodyum

hidroksit çözeltisi (M106462) içeren 100 ml %’lik sodyum

hipoklorür çözeltisi (M105614) alınır. B

uzla soğutma yapılarak

damla damla ilave edilerek nötralizasyon yapılır. Kalsiyum

hidroksit (M102047) ilave edilir v

e filtrasyon yapılır.

Tortu: I

Süzüntü: D

Alkali metaller

İnert bir çözgen içerisine alınır. 2-propanol (M

100995) içinde

damla damla karıştırılarak ilave edilir. G

az çıkışı sona erince

karışıma su ilave edilir.

D

Alüminyum alkali bileşikler

İnert gaz atmosferinde petrol eteri (M100910) gibi inert bir

çözgen ile seyreltilir. Üzerine önce damla damla 1 -oktanol

(M100991), sonra damla damla su eklenir.

F

Biyokimya laboratuvarının başlıca

atıkları olan karbonhidratlar, amino

asitler ve diğer sulu atıklar gibi

doğal maddeler

D

Organik

çözgenle

karışım halinde:

A veya B

Kimyasallar

Karışmaması Gereken Kimyasallar

Aktif karbon

Kalsiyum hipoklorit, oksitleyici maddeler

Alkali metaller

Su, karbontetraklorür, halojenli alkanlar, karbondioksit, halojenler

Amonyak

Cıva (örneğin manometre içerisinde), klor, iyot, brom, kalsiyum hipoklorit, h

idroflorik asit

Amonyum nitrat

Toz halinde metaller, yanıcı sıvılar, kükürt, kloratlar, tü

m asitler, nitritler, kükürt, in

ce tanecikli

organik veya yanıcı başka maddeler

Anilin

Hidrojen peroksit, nitrik asit

Asetik asit

Kromik asit, nitrik asit, hidroksilli bileşikler, etilen glikol, perklorik asit, p

eroksitler,

permanganatlar

Asetilen

Flor, klor, brom, bakır, cıva, gümüş

Aseton

Derişik nitrik asit, derişik sülfürik asit

Azid

Asitler

Bakır

Asetilen, hidrojen peroksit

Brom

Amonyak, asetilen, bütan ve diğer petrol gazları, turpentin, benzen

Cıva

Asetilen, amonyak, fulminik asit

Flor

Bütün maddeler

Fosfor (beyaz)

Hava, oksijen, indirgen maddeler, alkaliler

Gümüş

Asetilen, okzalik asit, tartarik asit, amonyum bileşikleri, fu

lminik asit

Hidroflorik asit

Amonyak

Hidrojen peroksit

Bakır, krom, demir, metal ve metal tuzları, y

anıcı sıvılar, anilin, nitrometan, alkoller, aseton,

organik bileşikler

Hidrojen sülfit

Nitrik asit, yükseltgen maddeler

Hidrokarbonlar

Flor, klor, brom, kromik asit, sodyum peroksit

Hidrosiyanik asit

Nitrik asit, alkaliler

İyot

Asetilen, amonyak, hidrojen

Kalsiyum oksit

Su

Klor

Amonyak, asetilen, bütan ve diğer petrol gazları, turpentin

Kloratlar

Amonyum tuzları, asitler, m

etal tozlar, sülfür, ince tanecikli organik veya yanıcı maddeler

Kromik asit ve krom

Asetik asit, naftalin, kamfer, gliserin, bazı alkoller, yanıcı sıvılar, petrol benzini

Kükürtlü hidrojen

Nitrik asit, oksidan gazlar

Nitratlar

Sülfürik asit

Nitrik asit

Asetik asit, anilin, kromik asit, hidrosiyanik asit, hidrojen sülfit, yanıcı sıvılar ve gazlar, bakır,

ağır metaller

Oksijen

Yağlar, gres, hidrojen, yanıcı sıvılar, yanıcı katılar ve yanıcı gazlar

Okzalik asit

Gümüş, cıva

Perklorik asit

Asetik anhidrit, bizmut ve bileşikleri, a

lkoller, kağıt, tahta, yağ

Peroksitler

Asitler

Potasyum

Karbon tetraklorür, karbondioksit, su

Potasyum permanganat

Gliserin, etilen glikol, benzaldehit, sülfürik asit

Selenitler

İndirgen maddeler

Sodyum peroksit

Etil ve metil alkol, glasiyal asetik asit, asetik anhidrit, benzaldehit, karbon disülfür, gliserin,

etilen glikol, etilen asetat, metil asetat, fu

rfural

Sodyum nitrit

Amonyum nitrat, diğer amonyum tuzları

Sülfürik asit

Kloratlar, perkloratlar, permanganatlar

Yanıcı sıvılar

Amonyum nitrat, kromik asit, hidrojen peroksit, nitrik asit, halojenler, sodyum peroksit, diğer

yükseltgen maddeler

KİMYASAL ATIKLARIN DEPOLANMASI

KİMYASALLARIN DEPOLANMASI

Eski Etiket Tehlike Sembolleri (Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği)

Eski Etiket

Yeni Etiket

Yeni Etiket Risk Piktogramları (EU GHS Düzenlemeleri)

TEHLİKE ANINDA

Kimyasal Depolama Matrisi

Kimyasal Kazalar veya Acil Durumlarda Alınması Gereken Önlemler

ACİL YARDIM

NUMARALARI

1. Paniğe kapılmayın.

2. Gerekli yerleri arayın.

3. Kendinizi tehlikeye

atmadan çevredeki

insanları uzaklaştırın.

4. Yaralı insanları güvenli bir

yere taşıyın.

5. Tehlikeli kimyasalları

uzaklaştırın.

Bildirimde Önemli Detaylar

1. Kim nereden arıyor

2. Olayın detayları

3. Olayın gerçekleştiği yer

4. Varsa yaralanan veya

olaydan etkilenen kişi

sayısı

5. Olayın gerçekleştiği saat

KİŞİSEL GÜVENLİK

KAZA ANINDAÇEVRE GÜVENLİĞİ

BİLGİ EDİN

Etiketini İNCELE

Uygun Kişisel Koruyucu Donanım

KULLAN

Güvenlik Bilgi

Formunu İNCELE

Kullanılacak Kimyasalla

ilgili

Güvenlik Bilgi

Formunu İNCELE

Güvenlik Bilgi

Formunu İNCELE

Kimyasala uygun

Absorban KULLAN

• Paniğe Kapılmayın

• Kendi Güvenliğinizi Sağlayın

• Kirlenen Kıyafeti Çıkarın

• Bölgeyi Bol Su ile Temizleyin

• Doktora Başvurun

Kullandığınız kimyasalın güvenlik bilgi formunu www.kimyaevi.org sitesinde bulabilirsiniz.

Güvenlik Bilgi Formunda Belirtilen

• İlkyardım Talimatlarını

• Yangında Müdahale Talimatlarını

UYGULABertarafla İlgili

Kurallara UY

Acil

İlk yardım :

Zehir

Merkezi :

İtfaiye :

112

114

110

Uyumlu ve Uyumsuz Kimyasal Maddelerin 4 Aşamada Tespit

Edilmesi

Tehlike Sınıflaması:

a)

Mevcut kimyasalların etiketlerinden

yararlanarak tehlike sınıflarını belirleyin. Bazı kimyasallar

birden fazla tehlike sınıfında yer alabilir, böyle bir durumda bu

kimyasala ait Güvenlik Bilgi Sertifik

asına bakılarak öne çıkan

tehlike sınıfı belirlenmelidir. (ör: Yanıcı, patlayıcı, to

ksik… vb.)

pH Değeri:

b)

Mevcut kimyasalları pH değerine göre ayırmaya

devam edin. Asidik ve bazik maddeler bir arada depolanamaz.

pH< 4: Asidik

pH 4-10: Nötr

pH >10: Bazik

Genel Kimyasal Yapı:

c)

Maddelerin genel kimyasal yapıları organik

ve inorganik olarak ikiye ayrılır. Ayrımı yapan kişilerin bu konuda

bilgileri yetersizse dikkat edilecek husus organik kimyasalların

formülasyonunda Karbon (C) atomunun bulunduğunu bilmeleri

olacaktır. Bu ayırım

özellikle aşındırıcı ve oksitleyici kimyasalların

depolanmasında büyük önem taşımaktadır.

Maddenin Halleri:

d)

Maddeleri katı ve sıvı olmak üzere sınıflandırın,

Katı ve sıvı maddeleri bir arada depolamayın. Bu durum özellikle

sızma veya dökülme gibi durumlarda tehlikenin sınırlandırılması

açısından önemlidir.

+ : Beraber depolanabilir - : B

eraber depolanamaz

o : özel önlemler alınarak beraber depolanabilir

Sınıf

Açıklama

Tehlike Nitelikleri

Ek Bilgi

1Patlayıcı maddeler

Kitle detonasyonu,parça tesiri, yoğun yangın/ısı akışı, parlak

ışık oluşumu, gürültü veya duman gibi bir dizi nitelikler ve etkiler

içerebilir ve etkiler içerebilir.

Darbeye ve/veya sarsılmaya karşı ve/veya ısıya karşı hassastır.

Pencereden uzakta

korunacak yer arayın

2.1Tutuşabilir g

azlar

Yangın tehlikesi.

Patlama tehlikesi.

Boğulma tehlikesi.

Yanmalara ve/veya donmalara yol açabilir.

Kuşatmalar aşırı sıcağın etkisiyle patlayabilir.

Korunacak yer arayın.

Derin bölgelerde durmayın.

2.2

Sıkıştırılmış gazlar

(tutuşmayan, zehirli olmayan

gazlar)

Boğulma tehlikesi.

Donmalara yol açabilir.

Kuşatmalar aşırı sıcağın etkisiyle patlayabilir.

Korunacak yer arayın.

Derin bölgelerde durmayın.

2.3Zehirli g

azlar

Zehirlenme tehlikesi.

Yanmalara ve/veya donmalara yol açabilir.

Kuşatmalar aşırı sıcağın etkisiyle patlayabilir.

Acil kaçış maskesi

kullanın.

Korunacak yer arayın.

Derin bölgelerde durmayın.

3Alevlenebilir s

ıvılar

Yangın tehlikesi.

Patlama tehlikesi.

Kuşatmalar aşırı sıcağın etkisiyle patlayabilir.

Korunacak yer arayın.

Derin bölgelerde durmayın.

Dışarı sızan maddelerin

yer üstü sularına ve

kanalizasyona girmesini

önleyin.

4.1

Alevlenebilir katı m

addeler,

kendiliğinden ayrışımlı maddeler

ve hassaslığı giderilmiş patlayıcı

maddeler

Yangın tehlikesi. Tutuşabilir veya yanabilir, a

şırı sıcak, kıvılcım

veya alev halinde tutuşabilir.

Aşırı sıcak, başka maddelerle (ör. asitler, ağır metal bileşikleri

veya aminler) temas, sürtünme veya darbe halinde egzoterm

ayrışım eğilimi gösteren kendiliğinden ayrışımlı maddeler

içerebilir. Bu durum, sağlığa zararlı ve tutuşabilir g

az veya buhar

oluşumuna yol açabilir.

Dışarı sızan maddelerin

yer üstü sularına ve

kanalizasyona girmesini

önleyin.

Sınıf

Açıklama

Tehlike Nitelikleri

Ek Bilgi

4.2Kendiliğinden alevlenen maddeler

Ambalaj materyalinin hasar görmesi veya içerik maddenin dışarı

sızması halinde kendiliğinden tutuşma tehlikesi söz konusudur.

Suyla şiddetli reaksiyon gösterebilir.

4.3Suyla temas halinde alevlenebilir

gaz oluşturan maddeler

Suyla temas halinde yangın ve patlama tehlikesi vardır.

Dışarı sızan maddeler üstü

örtülmek suretiyle kuru

tutulmalıdır.

5.1

Oksitleyiciler

(tutuşturucu etkiye sahip

maddeler)

Ateşleme ve patlama tehlikesi.

Alevlenebilir maddelerle şiddetli re

aksiyon gösterme tehlikesi

vardır.

Alevlenebilir veya yanabilir

maddelerle (ör. talaş)

karışmasını önleyin.

5.2Organik peroksitler

Aşırı sıcak, başka maddelerle (ör. asitler, ağır metal bileşikleri

veya aminler) temas, sürtünme veya darbe halinde egzoterm

ayrışım tehlikesi söz konusudur. Bu durum, sağlığa zararlı ve

tutuşabilir gaz veya buhar oluşumuna yol açabilir.

Alevlenebilir veya yanabilir

maddelerle (ör. talaş)

karışmasını önleyin.

6.1Toksik maddeler

Zehirlenme tehlikesi.

Yer üstü suları ve kanalizasyon için tehlike söz konusudur.

Acil kaçış maskesi

kullanın.

6.2Enfekte maddeler

Bulaşma tehlikesi.

Yer üstü suları ve kanalizasyon için tehlike söz konusudur.

7Radyoaktif m

addeler

Nüfuz etme ve dıştan radyasyon tehlikesi söz konusudur.

Ekspozisyon süresini

sınırlandırın.

8Korozif m

addeler

Yakıcı madde tehlikesi.

Birbiriyle, su veya başka maddelerle şiddetli reaksiyon

gösterebilir.

Yer üstü suları ve kanalizasyon için tehlike söz konusudur.

Dışarı sızan maddelerin

yer üstü sularına ve

kanalizasyona girmesini

önleyin.

9Diğer tehlikeli maddeler

Yanma tehlikesi.

Yangın tehlikesi.

Patlama tehlikesi.

Yer üstü suları ve kanalizasyon için tehlike söz konusudur.

Dışarı sızan maddelerin

yer üstü sularına ve

kanalizasyona girmesini

önleyin.

Prof. Dr.Aydın ÖZTANAksaray ÜniversitesiAksaray MYO

Yelda ZencirUzmanHacettepe ÜniversitesiGıda Mühendisliği Bölümü

Yıl : 1 • Sayı : 1 • Ekim 2010

5

Suların Mikrobiyolojik Analizlerinde “Yok” Ne Demektir?

Kendinizi ne kadar seviyorsunuz?

İşletmelerde laboratuvar neden gerekli?

Bir beher güvenlik alır mısınız ?Çalışıyoruz... Ama ne kadar güvendeyiz ? Bunun cevabını çok güvendeyim olarak veriyor olsanız dahi, bu yazı dizisini okumanızı tavsiye ederiz. Kendi-nizi ne derece önemsediğinizi bu ikramda anlayacaksınız...

Kalibrasyon nedir? Neden bu kadar önemlidir? Niçin ihtiyaç duyulur ? ...

Bilinçli olun, her uygulamada istenen kaliteyi uygun fiyata alın.

Sayfa 3 Sayfa 11

Sayfa 5

Sayfa 10

Prof. Dr. Kadir HalkmanAnkara ÜniversitesiGıda MühendisliğiBölümü

DOĞRU ÖLÇÜMKESİN SONUÇ...

HANGİ SOLVENT ? GÜVENLİK POSTERİ HEDİYENİZ

TESADÜFEN BULDUM, İŞİNE YARAR MI ?

Midemizin Gizli Sakini Helicobacter pylori

8’deSayfa

4. ULUSLARARASI K‹MYA SANAY‹ GRUP FUARI

ChemShowEurasia‹stanbul

www.turkchem.netMedya Partner

Kimya SektörPlatformu veÜyeleri

‹flbirli¤i ile Organizatör

Group

Tel: +90 212 324 00 00Faks: +90 212 324 37 57E-posta: sales@artkim.com.trwww.artkim.com.tr

Kimya ile ilgili

her fleybu fuarda...

ChemicalsHammadde, Yard›mc› Madde, Özel veSpesifik Kimyasallar Fuar›

Water TreatmentSu fiar t land › rma , At ›ksu Ar › tma K imyasa l l a r › ,C ihaz la r › ve Tekno lo j i l e r i Fuar›

LaboratoryLaboratuvar Kim. EnstrümantasyonÜrünleri, Laboratuvar Sistemleri Fuar›

TechnologyKimya Sanayi Makinalar› ve Ekipmanlar›Ölçüm-Kontrol Cihazlar› ve ProsesOtomasyon Sistemleri Fuar›

CosmeticsKozmetik Hammaddeleri, Yard›mc›Maddeler ve Teknolojileri Fuar›

Food & PharmaG›da ve ‹laç Hammaddeleri, Yard›mc› Maddeler veTeknolojileri Fuar›

Coatings & SurfaceBoya Hammaddeleri, Yard›mc› Maddeler, Yüzey ‹fllem Kimyasallar› veTeknolojileri Fuar›

Textile & LeatherTekstil, Deri Kimyasallar›, Boyalar›, Hammaddeleri Fuar›

A m b a l a j v e A m b a l a j l a m a S i s t e m l e r i G e r i D ö n ü fl ü m v eT e k n o l o j i l e r i Fuar›

Packaging & RecyclingPetrochemistryPlast ik , Kauçuk , Kompozi t K imyasa l la r › ,Petrokimyasallar, Endüstriyel Ya¤lar, Gazlar veTeknolojileri Fuar›

7-10 Ekim ‹stanbul Fuar Merkezi

SALON 11, F5’te sizi

standımıza bekliyoruz...

Analitik KimyasallarB e s i y e r l e r iHızlı Test KitleriM i k r o s k o p i

10 12

Veri yoksa, pazar da yok !R Registration Kayıt

E Evaluation Değerlendirme

A Authorisation İzin / Kısıtlama

C

H

Sayfa 6

Sayfa 15

İNCİR ÇEKİRDEĞİNİ DOLDURMAYACAK GÜÇ…Çeşitli hastalıkların tedavisindeki güdümlü ilaçlar, hasar görmüş dokuları iyileştirebilen DNA’dan yapılmış örümcek benzeri moleküler robotlar...

Mide şikâyetleri genellikle basit bir yanma-ekşimeden, kıvrandırıcı ve gece uykudan dahi uyandırabilen ve yemek borusuna kadar uzanan yakıcı ağrılara kadar varabilir.

Sayfa 13

Chemicals Kimyasallar

2

MERKEZİ GAZ SİSTEMLERİTÜM LABORATUVARLAR İÇİN

Tüp değişimi ve taşınması esnasında oluşabilecek kazaları engellemek istiyorsanız...

Tüpleriniz bina dışında, koruma altında olsun, böylece taşımayı ve montajı kolaylaştırmak istiyorsanız...

Laboratuvarınızda tüplerin işgal ettiği alanlardan kurtulmak istiyorsanız...

Tüp değişiminde hattınızdaki gazı kaçırıp, stabiliteyi kaybetmemek istiyorsanız...

Bizimle irtibata geçiniz...• Ankara Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü

• Vestel Savunma Sanayi A.Ş. Arge Laboratuvarı

• ASKİ Merkez Laboratuvarı

• G.Ü. Nano Tıp Laboratuvarı

• Özel Boğaziçi Biyokimya Laboratuvarı

• Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Giresun İl Kontrol Laboratuvarı

• GATA Biyokimya Laboratuvarı

Bunları istiyor musunuz ?

Bizi sorun...

Şenyuva Mahallesi Meriç Sokak Serkan Apt. No: 3/4 Beştepe - ANKARA

Tel: 0.312. 215 38 59 • Faks: 0.312. 215 38 60

www.quattrogrouptr.com • info@quattrogrouptr.com

Ar

N2

H2

CO2

O2

AirHe

3

Laboratuvarda meydana gelen kazaların % 85’inden fazlası insan hatalarından kaynaklandığını istatistiksel veriler

doğrular. Bu nedenle laboratuvar çalışanları, gerek eğitimleri sırasında gerekse iş hayatlarında, çalıştıkları maddelerin riskleri ve tehlikeleri hakkında ayrıntılı bilgiye sahip olmalıdırlar. Dikkatsizlik tek bir kişinin

değil pek çok kişinin hayatını tehlikeye sokar.Bununla birlikte iş kazalarının büyük bir çoğunluğu

tecrübesizlikten değil, başlangıçta dikkatli çalışan kişilerin deneyimleri arttıkça güvenlik kurallarına daha az uyma

eğiliminden kaynaklanır.

Günümüzde laboratuvar çalışmalarında güvenlik öncelikli olarak ele alınmalı ve deneylerin planlanmasında olası tehlikelerle ilgili tüm riskler belirlenerek minimum seviyeye indirilmesi amaçlanmalıdır. Toplum ve çevre sağlığının korunması, laboratuvarlarda

çalışanların bu konuda bireysel davranışları, bilgi ve becerileriyle doğrudan ilgilidir. Bu nedenle de laboratuvar çalışanlarının her zaman dikkatli olması gereklidir.

Güvenlik programlarının başlıca fonksiyonu, kaza olasılığını azaltarak insanları ve mekanları korumaktır. Diğer faydaları ise kazalar nedeniyle ortaya çıkabilecek ekonomik kayıpların önlenmesi, çalışma gücünün olumlu yönde arttırılmasıdır. Güvenlik için “kim sorumludur?” sorusunun en doğru cevabı “herkes” dir.

Güvenli çalışma disiplini genel olarak 3 ayrı başlık altında toplanır. Laboratuvar çalışanları güvenliklerini sağlamak için bu 3 başlık altındaki kuralları tam olarak yerine getirmek zorundadır. Kişisel Güvenlik, kendini ve çevresindeki kişileri tehlikelerden korumakLaboratuvar Güvenliği, kimyasal maddelerin neden olacağı tehlikeleri tanımak ve uyarılar yardımıyla bu tehlikelerden korunmak.Çevre Güvenliği, çevre kirliliği konusunda hassas davranmak.

Kişisel GüvenlikKişi analize başlanmadan önce olası tüm tehlikeler ve koruyucu yöntemleri belirlemelidir. Laboratuvarlarda eğitim ve araştırma amacıyla çeşitli riskleri de beraberinde getiren çeşitli kimyasallar kullanılır. Bu kimyasallar toksik, yanıcı ve korozif özellikte olabildikleri gibi su veya diğer bazı maddelerle reaksiyona girerek de tehlike kaynağı oluşturabilirler. Kimyasal maddelerin kullanım koşulları riskin derecesini belirler.

- Laboratuvarların ciddi çalışma yapılan ortamlar olduğu

unutulmamalı ve panik halinde hareket edilmemelidir.

- Laboratuvarlarda çalışıldığı sürece gözü ve cildi koruyucu donanımlar kullanılmadır (çalışmanın özelliğine göre gözlük, maske, eldiven).

- Ceket, çanta vb kişisel eşyalar laboratuvar dışında bırakılmalıdır.

- Her zaman önlük ve kapalı ayakkabı giyilmelidir.

- Laboratuvarlarda yemek, içmek ve de laboratuvar malzemelerini bu amaç ile kullanmak güvenlik açısından yasak olmalıdır.

- Tehlike anında kullanılması gerekebilecek cihazların yeri, kullanışı ve acil durumda izlenecek yöntemler bilinmelidir.

- Cam eşyaları kullanırken keskin olmamasına dikkat edilmeli.

- Cilde veya göze kimyasal madde sıçraması halinde bol su ile yıkanmalı, ilk yardım kurallarına göre hareket edilmelidir.

- Kimyasallarla zehirli buhar ve gazları solumaktan kaçınılmalıdır. Bu tür kimyasallar, derişik asit, baz veya uçucu solventler ile çalışırken çeker ocak kullanılmalıdır.

- Kimyasal maddeler laboratuvar dışına çıkarılmamalıdır.- Çalışmalar sırasında uzun saçlar mutlaka toplanmalı, küpe, bilezik vb

takılmamalıdır.- Sıvılar ağızla çekilmemeli, puar vb cihazlar kullanılmalıdır.- Giysilerin alev alması durumunda panik olmadan, koşmadan, yerde

yuvarlanarak alev söndürülmeye çalışılmalı ve yardım istenmelidir.- Bir kişi alev almışsa, hava ile temasını kesmek için yangın

battaniyesi ile müdahale edilmelidir.- Bir çözeltiyi almak için kullanılan pipet başka bir çözelti

şişesine daldırılmamalıdır.- Oluşabilecek kimyasal yanıklar öncelikle bol su ile

yıkanmalı, kimyasalın çeşidine göre belirlenmiş kurallar (MSDS) çerçevesinde hareket edilmelidir.

- Tüp içinde sıvı maddeleri ısıtırken aşırı ısınmadan kaçınılmalıdır.

- Laboratuvar malzemeleri bilinmeyen kimyasal maddelerle kirlenebilir. Sonrasında kullanan kişinin güvenliği açısından kirlenmiş kaplar ve malzemeler hemen temizlenmelidir.- Laboratuvar çalışmalarında herhangi bir yaralanmaya neden olmayan vakalar dahil olmak üzere tüm kazalar kayıt altına alınmalı ve ilk yardım kuralları uygulanmalıdır.Diğer sayıda: Laboratuvar Güvenliği….

Bir beher güvenlik alır mısınız ?Çalışıyoruz... Ama ne kadar güvendeyiz ? Bunun cevabını çok güvendeyim olarak veriyor olsanız dahi, bu yazı dizisini okumanızı tavsiye ederiz. Kendinizi ne derece önemsediğinizi bu ikramda anlayacaksınız.

4

5

Özellikle gıda ve çevre numunelerindeki mikrobiyolojik analizler farklı amaçlarla yapılır. Kiminde belirli grupla-

rın (koliform grup, sporlu bakteriler, toplam maya-küf vb. gibi) sayısı hedef alınırken, genellikle E. coli gibi fekal indikatörlerde ve Salmonella’da olduğu gibi patojenlerde hedef bakterinin sayısı önemli değildir, belirli bir miktardaki numunede olmaması iste-nir. Bunlar; var/ yok testleri ile yapılan analiz yöntemleridir.

Sayım yapıldığında çok genel olarak sonuçlar 1 g ya da 1 mL örnekte verilirken, membran filtrasyonla yapılan su analizlerinde sonuçlar çoğu kere 100 mL su numunesinde verilir.

Var/ yok testlerinde genellikle 25 g ya da 25 mL numune analiz edilir. Çoğu ulusal standarda göre 100 mL içme/ kullanma suyunda E. coli bulunmaması istenir. Membran filtrasyonla yapılan analizlerde 100 mL su numunesi geçirilmiş membran filtre, uy-gun bir besiyerine yerleştirilip inkübasyona bırakılır. İnkübasyon sonunda hedeflenen sonuç besiyerinde 0 sayıda E. coli olmasıdır. 1 ya da daha fazla sayıda E. coli olması o numunenin reddi anlamına gelir.

Standart var/ yok analizlerine göre burada bir farklılık vardır. Bu yöntemde E. coli sayımı mümkündür. Her ne kadar E. coli sayısı standartlara göre bir şey ifade etmiyorsa da (0 sayıda olmadığına göre numune reddedilmiştir), örneğin işletmeci açısından bu değer bir şey ifade edebilir.

Yine gıda ve çevre numunelerindeki patojenlerin analizinde genellikle selektif olma-yan ön zenginleştirme, selektif zenginleştirme, selektif katı besiyerine sürme, izolasyon ve doğrulama aşamalarından geçer. Sonuçta aranan patojen bulunursa, başlangıçta kaç adet olduğu hiçbir şekilde belirlenemez çünkü zenginleştirme aşamalarından geçmiş-tir.

Var/ yok analizlerinde selektif olmayan ön zenginleştirme aşamasının uygulanma-sındaki temel neden, hedef mikroorganizmanın hasar görmüş olma olasılığıdır. Ha-sar görmüş olan mikroorganizmalar, doğrudan selektif besiyerine ekilirlerse, burada gelişip koloni yapamayabilirler. Bu özellik, mikroorganizmadaki hasarın durumu ve besiyerinin selektivitesi ile doğrudan ilgilidir.

Selektif besiyerleri; çeşitli antibiyotikler, kimyasallar vb. gibi hedef mikroorganizma dışındaki refakatçi florayı en fazla düzeyde baskılarken, hedef mikroorganizmaya mi-nimum düzeyde zarar verecek, onun gelişmesini engellemeyecek maddeler içerirler. Ancak bu maddelerin özellikle konsantrasyonları, hedef mikroorganizmanın yeterli bir aktiviteye sahip iken ona zarar vermeyeceği düzeydedir. Dolayısı ile özellikle selektif olmayan ön zenginleştirme ile hedef mikroorganizmaya bu yeterli aktivite kazandırılır.

Hafifçe klorlanmış ya da olumsuz çevresel koşullara maruz kalmış bir su numunesin-de hasar görmüş E. coli hücreleri kaldığını varsayalım. Membran filtrasyon uygulaması sonunda çok selektif bir besiyeri kullanılırsa, sonucun 0/100 mL olarak elde edilmesi olasıdır. Selektivitesi düşük bir besiyeri kullanılırsa, hasar görmüş bu hücrelerin besiye-rinde gelişerek koloni oluşturması beklenebilir ancak bu kez de refakatçi floranın aşırı gelişmesine bağlı olarak besiyerinde E. coli kolonisinin fark edilmeme olasılığı vardır. Bu koşulda da yine sonuç hatalı olarak 0/100 mL olarak verilir.

100 mL su geçirilmiş membran filtrenin doğrudan 20-30 mL kadar Tryptic Soy Bro-th gibi genel bir sıvı besiyerine bırakılıp, 37 oC’da 6-8 saat inkübasyon sonunda hasar görmüş hücreler ciddi şekilde kendilerini toplarlar. Bu amaçla Tamponlanmış Peptonlu Su gibi yine genel bir besiyerinde 37 oC’da 18-24 saat inkübasyon sonunda artık tüm hasarlı E. coli hücreleri, hasarı onarmışlar ve aktif hâle geçmişlerdir. Bu kültürden se-lektif agarlı bir besiyerine sürme yapılması sonunda sonuç “var/ 100 mL” olarak verilir.

Aynı 100 mL su numunesinin, 100 mL çift kuvvette hazırlanmış Tryptic Soy Broth gibi genel bir sıvı besiyerine ilave edilip, 37 oC’da 6-8 saat inkübasyon sonunda toplam 200 mL olan sıvının (besiyeri+su numunesi) tümünün membran filtreden geçirilip, filtrenin selektif bir besiyerine yerleştirilip, standart inkübasyonu sonunda E. coli ko-lonilerinin elde edilme olasılığı, 100 mL suyun doğrudan membran filtreden geçirilip, filtrenin selektif bir besiyerine yerleştirilip, standart inkübasyonu sonunda E. coli kolo-nilerinin elde edilme olasılığına göre çok yüksektir.

Görüldüğü gibi aynı su numunesinde başlangıç membran filtrasyon olmakla birlikte devamında kullanılan besiyerinin selektivitesi ve filtrenin ön zenginleştirme besiyeri-ne bırakılıp inkübe edilmesi ile başlangıçta basit bir ön zenginleştirme ve arkasından membran filtrasyon uygulaması sonunda farklı var/ yok sonuçları alınabilmektedir.

Var/ yok analizlerinde hedef mikroorganizma “var” olarak bulunursa laboratuvar açısından tatmin edici sonuç alınmıştır. Her ne kadar E. coli, Salmonella vb. gibi is-tenmeyen bakterilerin bulunması, çalışılan numune açısından olumsuz bir durum ise de bir sorun vardır, gereken yapılır. Ancak yukarıda verilen örneklerde olduğu gibi hatalı olarak negatif (yok) sonuç alınırsa, laboratuvar “gerçekten mi yok” endişesine kapılabilir.

Su numunesinin önceden genel bir sıvı besiyerine ilave edilip, ön zenginleştirme sonrası membran filtrasyon ya da standart uygulamadan sonra membran filtrenin sıvı besiyerinde inkübasyona bırakılması gibi uygulamaların standart analizlerde yeri yok-tur. Rutin analizlerin nasıl yapılacağı, sonucun nasıl değerlendirileceği standartlarda açık bir şekilde tanımlanmıştır.

Bu gibi uygulamalar ancak şüpheli durumlarda uygulanacak yöntemlerdir.

Suların Mikrobiyolojik Analizlerinde “Yok” Ne Demektir?

Prof. Dr. Kadir Halkman

Ankara ÜniversitesiGıda Mühendisliği Bölümü

Deneyler ve bilimsel incelemeler için kurulan içinde gerekli aletlerin ve maddelerin bulunduğu yer laboratuvarlar. İnsan hayatını değiştiren buluşlara imza atılan yerlerden söz ediyoruz. Gözümüzü kapatıp düşündüğümüzde önümüze beyaz önlükleri ve tüm ciddiyetleriyle çalışan çoğu dış dünyadan ve sosyal yaşamdan kopuk Einstein’lar geliyor. Günlerini belki de haftalarını uykusuz geçirerek çalışan insanlar… Laboratuvar içinde koşuştururken dahi bir dikkat var ve yaptıkları işin öneminin farkındalar. Bir çok yenilik getiriyorlar insanlığa peki onlar süper zekâ mı? Ya da üstün zekâlı mı? Bu muhtemelen çok tartışılacak bir soru ancak şu su götürmez bir gerçek ki, bazıları çok şanslı… O halde insanlığı etkileyen o büyük buluşlardan bazıları tesadüflerin eseri olabilir mi? Bu mümkün mü? Sorunun cevabı EVET olabilir. İşte birkaç örnek…

FOSFORLU HENNIG...

Hennig Brand Alman bir alşimistti. 1669 yılında ucuz maddelerden altın yapmaya çalışıyordu. Alşimistler altını “Soylu maden” olarak tanımlıyorlardı ve Brand dünyada hiçbir şeyin insan vücudundan daha soylu olmayacağını düşünüyordu. İşte biraz şans, biraz tesadüf ve tabi ki çalışmanın zaferi bu düşünceyle ortaya çıkacaktı. Öyle ki, Brand insan vücudundaki her şeyin altına dönüşebileceğini söylüyordu. Bunu kanıtlamak için çalışmalara başladı ve insan idrarını

kum ile karıştırarak ocakta ısıttı. Karışımı ocaktan aldığında hava kararmıştı ve yaptığı madde ışık saçıyordu. Bu altın değildi ama kumdan yumuşak idrardan sert balmumu kıvamında bir maddeydi. Bu maddeye eski Yunanca’da ışık taşıyorum anlamına gelen “phosphorus-fosfor” isimi verildi. Brand’ın tesadüfen fosforu bulmasının ardından geçen yüz elli yıl sonunda fosforun sürtündüğünde ateş alan bazı maddelerle karışım halinde olduğu öğrenildi. Bu karışım kibrit çöplerinin ucunda kullanıldı. Fakat fosfor zehirli idi ve kibrit yapım yerlerinde çalışan bir çok işçi ısıtılmış fosforun buharından ölmüştü. Yıl 1845, başka bir tür fosfor- kırmızı fosfor- keşfedildi ve bu zehirli değildi. Bu nedenle beyaz fosforun kullanımı tüm ülkelerde yasaklanarak kırmızı fosfor kullanılmaya başlandı.

ÇOK YAŞA...

Nobel ödüllü bir araştırmacı; Sir Alexander Fleming… Birinci Dünya Savaşında cephelerde görev almıştı. Hizmeti sırasında askerlerin enfeksiyonlar sonucu korkunç ölümlerine şahit olmuştu ve bu onun çalışmalarının yönünü değiştirmişti. Cepheden dönen Fleming, çalışmalarını antiseptikler üzerine yoğunlaştırdı. Çalışmaları sırasında içinde bir bakteri ağı olan kabın içine hapşırdı. İşte bu tesadüften birkaç gün sonra gördü ki, mukusla temas eden bölgedeki bakteriler ölmüştü. Her zaman laboratuvarı dağınık olan Fleming 1928 yılının Eylül ayında bunu da avantaja çevirdi. Laboratuvarı ve içinde her tarafa dağılmış olan deneyleri bir düzene sokmaya çalışıyordu. Bu sırada ilginç bir küf kolonisi fark etti. Mantarlar Staphylococcus aureus bakterisi tarafından sarılmış kaplardaydı. Asıl önemli olan yanı ise bu mantarlar zararlı olma potansiyeli taşıyan bakterileri yok ediyordu. O halde bu gerçekten çok önemli bir buluş olabilirdi. Fleming bunun önemini kavramıştı ve bir yıl sonra Penisilin adını verdiği keşfi hakkında makalesini yayınladı. Buluşu günümüzdeki haline Howard Florey ve Ernst Boris Chain getirdi. Penisilini geliştirilip etkili hale getirdiler. Bu çalışmaları sayesinde İkinci Dünya Savaşı ve sonrasında pek çok insanın yaşamı kurtuldu. Fleming 1944 yılında şövalyelik ünvanını aldı. Fleming, Florey ve Chain, 1945 Nobel Fizyoloji ve Tıp Ödülünü paylaştılar. Fakat İkinci Dünya Savaşında milyonların hayatını kurtarmış olmak Fleming için çok daha büyük bir onur olacaktı.

TESADÜFEN BULDUM, İŞİNE YARAR MI ?İnsanlığı etkileyen o büyük buluşlardan bazıları tesadüflerin eseri olabilir mi?

6

KayıtAvrupa Birliği’nde yılda 1 ton veya üzeri miktarlarda üretilen veya ithal (AB’ye ihraç) edilen tüm maddelerin (muaf olmadıkları sürece) kaydı yapılmalıdır. Tüm kayıtlar için teknik dosya hazırlanmalıdır.Genel olarak, kendi halinde , bir karışım veya eşya içerisindeki (öngörülebilen kullanım koşullarında ortaya çıkması) bütün maddelere uygulanır. Bazı maddeler özel olarak kapsam dışı bırakılmıştır:

• Radyoaktif maddeler

• Gümrük kontrolü altındaki maddeler

• Maddelerin taşınımı

• İzole edilmemiş ara ürünler

• Atıklar

• Doğal olarak oluşmuş bazı az-zararlı maddeler

Bazı maddeler için de özel yasalar kapsamında önlemler alınmıştır:

• İnsan ve veteriner ilaçları

• Gıda ve gıda katkı maddeleri

• Bitki koruma ürünleri ve biyositler

Belirli koşullarda kullanılmaları durumunda, daha özel önlemler alınan diğer maddeler:

• İzole edilmiş ara ürünler (Yerinde ayrıştırılmış ara ürün)

• Araştırma ve Geliştirmede kullanılan maddeler (Bilimsel Araştırma ve Geliştirme)

DeğerlendirmeYüksek risk taşıyan maddelere ilişkin her yıl değerlendirme yapılacaktır. REACH kapsamında kayıt ettirilen dosyaların üç şekilde değerlendirilmesi yapılır:

• Dosya Değerlendirmesi: En yüksek tonaj düzeyinde (≥100 ton/yıl) kaydı yapılan maddeler için, kayıt yaptıran tarafından, istenen standart testlerden yaptırmaları gereken

hayvan deneylerine ilişkin bir teklif verilecektir. AKA, gereksiz hayvan deneylerinden kaçınılması için bu test tekliflerini değerlendirecektir.

• Uygunluk kontrolü: Sanayi tarafından verilen bilgilerin niteliğinin kontrolüdür. Helsinki’deki Avrupa Kimyasallar Ajansı tarafından gerçekleştirilecek ve her bir tonaj aralığı için kaydı alınan dosyalardan alınan örnekler (en az %5 oranında) üzerinde yapılacaktır.

• Madde Değerlendirmesi: Bu, üye ülkelerin Yetkili Otoriteleri tarafından, zararlı özellikleriyle ilgili düzenleyici önlem alınmasını gerektiren maddeler için gerçekleştirilecektir. Değerlendirmenin önemli düzenleyici sonuçlarından biri, üretim, arz ve maddenin kullanımına ilişkin kısıtlamaların arttırılması olabilir. Madde değerlendirmesi, ayrıca, izne tabi maddeler listesine ekleme yapılmasına veya sınıflandırma ve etiketleme durumunda değişiklik ve diğer yasal düzenlemeler kapsamında önlem alınmasını gerektiren bilgilerin başka bir takım yetkililere verilmesi teklifine yol açabilir.

İzinKimi kimyasalların kansere neden olabilen (karsinojenik), genetik

değişime yol açabilen (mutajenik), canlıların üremesinde zehir etkili (reprotoksik), çevrede uzun sürede parçalanmayan (kalıcı kirletici), hayvanların dokularında birikim yapan (biyobirikimli) zararlı

etkileri bulunmaktadır. Bunlar “yüksek önem arz eden” maddelerdir. REACH Mevzuatı, bu maddelerin kullanımı ve piyasaya sürülmesinin

izin ile mümkün olabileceği bir sistem getirir. “Yüksek Önem Arz Eden” madde kullanmak, üretmek veya piyasaya sunmak isteyen sanayiciler, izin

başvurusu yapmak zorunda kalacaklardır.

KısıtlamalarREACH, insan sağlığına ve çevreye kabul edilemez ve üzerinde durulması gereken bir risk oluşturduğunda, (tek başlarına,

karışımlarda ya da eşyalarda bulunan) maddelerin üretimine, kullanımına veya pazara sunumuna

yönelik yeni kısıtlamalar getirilmesini ya da mevcut kısıtlamalarda değişiklikler yapabilmesini

öngörmektedir.

Detaylı bilgi için : http://reach.immib.org.tr

Veri yoksa, pazar da yok !

R Registration Kayıt

E Evaluation Değerlendirme

A Authorisation İzin / Kısıtlama

C

H

REACH kimyasal maddelerin kontrolüne yönelik mevcut AB yasal düzenlemeleri, tek bir çatı altında toplayan yeni bir AB tüzüğü. Açılımı KİMYASAL MADDELERİN kaydı, değerlendirilmesi, izin ve kısıtlanmasıdır. 1 Haziran 2007 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Chemicals Kimyasallar

7

ww

w.p

rosi

gma.

net

8

Tehl

ike

İbar

esi

Refe

rans

Har

fSe

mbo

l

Patla

yıcı

E

Çok

kola

y al

evle

nir

Kola

y al

evle

nir

F+ F

Oksi

tleyi

ciO

Karş

ılığı

Yok

Aşın

dırıc

ıC

Çok

toks

ikTo

ksik

T+ TZa

rarlı

Tahr

iş e

dici

Xn Xi

Karş

ılığı

yok

Çevr

e iç

in te

hlik

eli

Karş

ılığı

yok

Risk

Kat

egor

ileri

Uyar

ı İba

resi

Risk

Pik

togr

amı

Patla

yıcı

Tehl

ike

Uyar

ı

Alev

leni

r sıv

ılar

Tehl

ike

Uyar

ı

Oksi

tleyi

ci s

ıvıla

rTe

hlik

eUy

arı

Bası

nç a

ltınd

aki g

azla

r,Sı

kışt

ırılm

ış g

azla

rUy

arı

Cilt

aşın

dırıc

ıM

etal

aşı

ndırı

cıTe

hlik

eUy

arı

Akut

zeh

irlili

kTe

hlik

e

Akut

zeh

irlili

kCi

ldi t

ahriş

iUy

arı

Uyar

ı

Kans

eroj

enik

likTe

hlik

eUy

arı

Sucu

l çev

re iç

in z

arar

lıUy

arı

Ozon

taba

kası

için

zar

arlı

Tehl

ike

Pikt

ogra

m Y

ok

Labo

ratu

var

Güv

enliğ

iw

ww

.lab

ora

tuvarg

uven

lig

i.com

Tehl

ike

İbar

esi

Tehl

ike

Sem

bolü

Risk

ve

Güve

nlik

İfad

eler

i(R

- / S

- ifa

dele

ri)Uy

arı İ

bare

si

Risk

Pik

togr

amla

rıRi

sk v

e Ön

lem

Dur

umla

rı(H

- / P

- dur

umla

rı)

Atık

Öze

lliği

ne g

öre

Uygu

lanm

ası G

erek

en İş

lem

ler

Atık

Kim

yasa

llara

uyg

ulan

acak

işle

mle

r

Kim

yasa

l atık

ber

tara

fı ile

ilgi

li de

tayl

ı bilg

iyi w

ww

.labo

ratu

varg

uven

ligi.c

om s

itesi

nden

bul

abili

rsin

iz.

Birb

iriyl

e ka

rışm

amas

ı ger

eken

kim

yasa

llar

Atık

Kab

ı Etik

eti

Atık

Çeş

idi

AHa

loje

n iç

erm

eyen

org

anik

çöz

gen

ve ç

özel

tiler

B

Halo

jenl

i org

anik

çöz

gen

ve ç

özel

tiler

CKa

tı at

ıkla

rD

Tuz

çöze

ltile

riE

Zehi

rli in

orga

nik

atık

lar,

ağır

met

al tu

zları

ve b

unla

rın ç

özel

tiler

iF

Zehi

rli y

anıc

ı bile

şikle

rG

Cıva

ve

inor

gani

k cı

va tu

zları

HGe

ri ka

zana

bilir

met

al tu

zları

atık

ları.

Her

met

al tu

zu a

tığı a

yrı k

apta

topl

anm

alıd

ırI

İnor

gani

k ka

tılar

Atık

Çeş

idi

Atm

a Ön

cesi

İşle

mKo

ntro

l İşl

emi

Atık

Kab

ı Et

iket

iAt

ık K

abı Ö

zelli

ği

Kont

amin

e ol

muş

hal

ojen

iç

erm

eyen

org

anik

çö

zelti

ler

AYü

ksek

yoğ

unlu

klu p

olie

tilen

kap

(H

DPE)

, en

fazla

10

L ha

cim

de

olm

alıd

ır.

Halo

jenl

i org

anik

çö

zelti

ler

BAl

ümin

yum

ve

pasl

anm

az ç

elik

ka

plar

kul

lanı

lmam

alıd

ır.Ge

nel o

lara

k te

pkim

eye

girm

eyen

org

anik

rea

ktifl

erA

Gene

l ola

rak

tepk

imey

e gi

rmey

en h

aloj

enli

orga

nik

reak

tifle

rB

Katı

atık

lar

CPl

astik

torb

a ve

uyg

un o

rijin

al

karto

n ka

plar

. Cam

mal

zem

eler

ay

rı ku

tula

r kul

lanı

lmal

ıdır.

Orga

nik

asitl

erin

sul

u çö

zelti

leri

Sody

um b

ikar

bona

t (M

1063

23) v

eya

sody

um h

idro

ksit

(M10

6462

) ile

nö

traliz

asyo

n ya

pılır

.

İndi

katö

r şer

itler

i ile

pH

kont

rolü

(M

1095

35)

D

Arom

atik

kar

boks

ilik a

sitle

rSe

yrel

tik h

idro

klorik

asi

t (M

1003

12) i

le

çökt

ürm

e ya

pılı

Tortu

: C,

Süzü

ntü:

D

Orga

nik

bazla

r ve

amin

ler

Seyr

eltik

hid

roklo

rik a

sit (

M10

0312

) ve

ya S

ülfü

rik a

sit (

M10

0716

) ile

nö

traliz

asyo

n ya

pılır

.

İndi

katö

r şer

itler

i ile

pH

kont

rolü

(M

1095

35)

A ve

ya B

Nitri

ller v

e m

erka

ptan

lar

Sody

um h

ipok

lorit

çöz

eltis

i (M

1056

14)

ile b

irkaç

saa

t sür

eyle

kar

ıştır

ılara

k ok

sitle

ndiri

lir, o

ksitl

eyic

i mad

deni

n ka

lan

kısm

ı sod

yum

tiyo

sülfa

t(M10

6513

) ile

nö

tralis

azyo

n ya

pılır

.

Orga

nik

faz:

A,

Sulu

faz:

B

Suda

çöz

ünen

ald

ehitl

erSe

yrel

tik s

odyu

m h

idro

jen

sülfa

t (M

8063

56) i

le re

aksi

yona

sok

ular

ak

bisü

lfite

dön

üşüm

sağ

lanı

r.

A ve

ya B

Orga

nik

bir ç

özge

nde

çözü

nmüş

org

ano-

met

alik

bi

leşi

kler

Çeke

r oca

kta

n-bü

tano

l (M

8063

56)

içer

isin

de d

amla

dam

la il

ave

edilir

ve

gaz

çıkı

şını

n ta

mam

lanm

ası b

ekle

nir.

1 sa

at d

aha

karış

tırılm

aya

deva

m e

dilir

ve

üzer

ine

fazla

ca s

u ila

ve e

dilir

.

Orga

nik

faz:

A,

Sulu

faz:

D

Kans

eroj

en, ç

ok to

ksik

ve

zara

rlı b

ileşi

kler

FSa

ğlam

, sızd

ırmaz

ve

üzer

inde

uy

arıc

ı etik

et b

ulun

an k

apla

r

Alki

l sül

fatla

rBu

zla s

oğut

ulm

uş a

mon

yak

içer

isin

e ku

vvet

li ka

rıştır

ma

işle

mi y

apıla

rak

dam

la d

amla

ilav

e ed

ilir.

İndi

katö

r şer

itler

i ile

pH

kont

rolü

(M

1095

35)

D

Orga

nik

pero

ksitl

erPr

ex-T

est (

M11

6206

) kul

lanı

lara

k te

spit

edilir

ve

dem

ir(II)

-klo

rür i

le n

ötra

lize

edilir

.

Orga

nik

atık

lar:

A ve

ya B

, Su

lu ç

özel

tiler

: D

Asit

halo

jenü

rler

Yüks

ek m

ikta

rda

met

anol

(M82

2283

) iç

eris

ine

dam

la d

amla

ilav

e ed

ilir,

reak

siyo

nu h

ızlan

dırm

ak iç

in b

irkaç

da

mla

hid

roklo

rik a

sit (

M10

0312

) ila

ve

edile

bilir

. Sod

yum

hid

roks

it (M

1055

87)

ile n

ötra

lize

edilir

.

İndi

katö

r şer

itler

i ile

pH

kont

rolü

(M

1095

35)

B

Atık

Çeş

idi

Atm

a Ön

cesi

İşle

mKo

ntro

l İşl

emi

Atık

Kab

ı Et

iket

iAt

ık K

abı

Özel

liği

İnor

gani

k as

itler

ve

anhi

dritl

erDi

kkat

lice

karış

tırıla

rak

buzlu

su

içer

isin

de s

eyre

ltilir

ve

sody

um

hidr

oksi

t çöz

eltis

i (M

1055

87) i

le n

ötra

lizas

yon

yapı

lır.

İndi

katö

r stri

pler

i ile

pH

kont

rolü

(M10

9535

) D

İnor

gani

k ba

zlar

Gere

ktiğ

inde

kar

ıştır

ma

yapı

lara

k su

ya il

ave

edilir

ler,

çeke

r oc

akta

hid

roklo

rik a

sit (

M10

0312

) ile

nöt

raliz

asyo

n ya

pılır

.

İndi

katö

r stri

pler

i ile

pH

kont

rolü

(M10

9535

) D

İndi

katö

r tuz

lar

I

İnor

gani

k tu

zların

nöt

ral ç

özel

tiler

iİn

dika

tör s

tripl

eri i

le p

H ko

ntro

lü (M

1095

35)

D

Ağır

met

al tu

zları

ve ç

özel

tiler

iE

Özel

üre

tilm

iş

atık

kap

ları

Rane

y ni

keli

Sulu

süs

pans

iyon

hal

inde

hid

roklo

rik a

sit (

M10

0312

) içi

nde

çözü

nme

olun

caya

kad

ar il

ave

edilir

. Ran

ey n

ikel

i vey

a sü

züle

n çö

kele

ği k

urut

ulm

amal

ıdır,

aks

i tak

tirde

hav

a ile

ken

diliğ

inde

n tu

tuşu

r.

E

Taly

um tu

zları

ve s

ulu

çöze

ltile

riE

İnor

gani

k se

leny

um b

ileşi

kleri

Sulu

çöz

elti

halin

deki

sel

enyu

m tu

zları

deriş

ik n

itrik

asi

t (M

1004

43) i

le re

aksi

yona

sok

ular

ak e

lem

ente

r sel

enyu

m g

eri

kaza

nıla

bilir

. Kar

ışım

a so

dyum

bis

ülfit

çöz

eltis

i (M

8063

56)

ilave

edi

ldiğ

inde

ele

men

ter s

elen

yum

çök

er.

Bile

şikle

r: E,

Su

lu fa

z: D

Beril

yum

ve

tuzla

rıE

İnor

gani

k cı

vaCh

emizo

rb® H

g (M

1125

76) i

le to

plan

ılmal

ıdır.

G

Siya

nürle

rpH

10-

11 a

ralığ

ında

hid

roje

n pe

roks

it (M

8222

87) i

le ö

nce

siya

natla

ra o

ksitl

enir,

dah

a so

nra

pH 8

-9 a

ralığ

ında

oks

idan

tın

fazla

sını

n ila

vesi

yle

siya

natla

r kar

bond

ioks

ite y

ükse

ltgen

ir.D

Azid

ler

Sody

um tü

yosü

lfatlı

(M10

6512

) orta

mda

iyot

la (M

1047

60)

reak

siyo

na s

okul

arak

azo

ta d

önüş

türü

lürle

r.D

İnor

gani

k pe

roks

itler

ve

oksi

dant

lar

(bro

m v

e iy

ot g

ibi)

Asid

ik s

odyu

m ti

yosü

lfat ç

özel

tisi (

M10

6513

) ile

indi

rgen

erek

za

rars

ız ha

le g

etiri

lirle

r.D

Hidr

ojen

flor

ür v

e in

orga

nik

florü

r çö

zelti

leri

Kals

iyum

kar

bona

t (M

1020

63) i

le m

uam

ele

edile

rek

kals

iyum

flo

rür ş

eklin

de ç

öktü

rülü

r.To

rtu: I

Sü

zünt

ü: D

Sıvı

inor

gani

k ha

loje

nür a

tıkla

r ve

hidr

olize

duy

arlı

reak

ifler

Buzla

soğ

utul

muş

%10

’luk

sody

um h

idro

ksit

çöze

ltisi

ne

(M10

5587

) dam

la d

amla

ilav

e ed

ilere

k za

rars

ız ha

le g

etiri

lir.

I

Kırm

ızı fo

sfor

I

Değe

rli m

etal

atık

ları

H

Sulu

çöz

eltil

erD

Çevr

eye

zara

rlı m

adde

ler i

çere

n de

terja

nlı s

ular

D

Fosf

orlu

bile

şikle

r

Fosf

orlu

bile

şikle

rin h

er b

ir gr

amı i

çin

5 m

l % 5

0’lik

sod

yum

hi

drok

sit ç

özel

tisi (

M10

6462

) içe

ren

100

ml %

’lik

sody

um

hipo

klorü

r çöz

eltis

i (M

1056

14) a

lınır.

Buz

la s

oğut

ma

yapı

lara

k da

mla

dam

la il

ave

edile

rek

nötra

lizas

yon

yapı

lır. K

alsi

yum

hi

drok

sit (

M10

2047

) ila

ve e

dilir

ve

filtra

syon

yap

ılır.

Tortu

: I

Süzü

ntü:

D

Alka

li m

etal

ler

İner

t bir

çözg

en iç

eris

ine

alın

ır. 2

-pro

pano

l (M

1009

95) i

çind

e da

mla

dam

la k

arış

tırıla

rak

ilave

edi

lir. G

az ç

ıkış

ı son

a er

ince

ka

rışım

a su

ilav

e ed

ilir.

D

Alüm

inyu

m a

lkali

bile

şikle

rİn

ert g

az a

tmos

ferin

de p

etro

l ete

ri (M

1009

10) g

ibi i

nert

bir

çözg

en il

e se

yrel

tilir.

Üze

rine

önce

dam

la d

amla

1 -o

ktan

ol

(M10

0991

), so

nra

dam

la d

amla

su

ekle

nir.

F

Biyo

kim

ya la

bora

tuva

rının

baş

lıca

atık

ları

olan

kar

bonh

idra

tlar,

amin

o as

itler

ve

diğe

r sul

u at

ıkla

r gib

i do

ğal m

adde

ler

DOr

gani

k çö

zgen

le

karış

ım h

alin

de:

A v

eya

B

Kim

yasa

llar

Karış

mam

ası G

erek

en K

imya

salla

r

Aktif

kar

bon

Kals

iyum

hip

oklo

rit, o

ksitl

eyic

i mad

dele

r

Alka

li m

etal

ler

Su, k

arbo

ntet

raklo

rür,

halo

jenl

i alka

nlar

, kar

bond

ioks

it, h

aloj

enle

r

Amon

yak

Cıva

(örn

eğin

man

omet

re iç

eris

inde

), klo

r, iy

ot, b

rom

, kal

siyu

m h

ipok

lorit

, hid

roflo

rik a

sit

Amon

yum

nitr

atTo

z ha

linde

met

alle

r, ya

nıcı

sıv

ılar,

kükü

rt, k

lora

tlar,

tüm

asi

tler,

nitri

tler,

kükü

rt, in

ce ta

neci

kli

orga

nik

veya

yan

ıcı b

aşka

mad

dele

r

Anilin

Hidr

ojen

per

oksi

t, ni

trik

asit

Aset

ik a

sit

Krom

ik a

sit,

nitri

k as

it, h

idro

ksilli

bile

şikle

r, et

ilen

glik

ol, p

erklo

rik a

sit,

pero

ksitl

er,

perm

anga

natla

r

Aset

ilen

Flor

, klo

r, br

om, b

akır,

cıv

a, g

ümüş

Aset

onDe

rişik

nitr

ik a

sit,

deriş

ik s

ülfü

rik a

sit

Azid

Asitl

er

Bakı

rAs

etile

n, h

idro

jen

pero

ksit

Brom

Amon

yak,

ase

tilen

, büt

an v

e di

ğer p

etro

l gaz

ları,

turp

entin

, ben

zen

Cıva

Aset

ilen,

am

onya

k, fu

lmin

ik a

sit

Flor

Bütü

n m

adde

ler

Fosf

or (b

eyaz

)Ha

va, o

ksije

n, in

dirg

en m

adde

ler,

alka

liler

Güm

üşAs

etile

n, o

kzal

ik a

sit,

tarta

rik a

sit,

amon

yum

bile

şikle

ri, fu

lmin

ik a

sit

Hidr

oflo

rik a

sit

Amon

yak

Hidr

ojen

per

oksi

tBa

kır,

krom

, dem

ir, m

etal

ve

met

al tu

zları,

yan

ıcı s

ıvıla

r, an

ilin, n

itrom

etan

, alko

ller,

aset

on,

orga

nik

bile

şikle

r

Hidr

ojen

sül

fitNi

trik

asit,

yük

seltg

en m

adde

ler

Hidr

okar

bonl

arFl

or, k

lor,

brom

, kro

mik

asi

t, so

dyum

per

oksi

t

Hidr

osiy

anik

asi

tNi

trik

asit,

alka

liler

İyot

Aset

ilen,

am

onya

k, h

idro

jen

Kals

iyum

oks

itSu

Klor

Amon

yak,

ase

tilen

, büt

an v

e di

ğer p

etro

l gaz

ları,

turp

entin

Klor

atla

rAm

onyu

m tu

zları,

asi

tler,

met

al to

zlar,

sülfü

r, in

ce ta

neci

kli o

rgan

ik v

eya

yanı

cı m

adde

ler

Krom

ik a

sit v

e kr

omAs

etik

asi

t, na

ftalin

, kam

fer,

glis

erin

, baz

ı alko

ller,

yanı

cı s

ıvıla

r, pe

trol b

enzin

i

Kükü

rtlü

hidr

ojen

Nitri

k as

it, o

ksid

an g

azla

r

Nitra

tlar

Sülfü

rik a

sit

Nitri

k as

itAs

etik

asi

t, an

ilin, k

rom

ik a

sit,

hidr

osiy

anik

asi

t, hi

droj

en s

ülfit

, yan

ıcı s

ıvıla

r ve

gazla

r, ba

kır,

ağır

met

alle

r

Oksi

jen

Yağl

ar, g

res,

hid

roje

n, y

anıc

ı sıv

ılar,

yanı

cı k

atıla

r ve

yanı

cı g

azla

r

Okza

lik a

sit

Güm

üş, c

ıva

Perk

lorik

asi

tAs

etik

anh

idrit

, bizm

ut v

e bi

leşi

kleri,

alko

ller,

kağı

t, ta

hta,

yağ

Pero

ksitl

erAs

itler

Pota

syum

Karb

on te

traklo

rür,

karb

ondi

oksi

t, su

Pota

syum

per

man

gana

tGl

iser

in, e

tilen

glik

ol, b

enza

ldeh

it, s

ülfü

rik a

sit

Sele

nitle

rİn

dirg

en m

adde

ler

Sody

um p

erok

sit

Etil

ve m

etil

alko

l, gl

asiy

al a

setik

asi

t, as

etik

anh

idrit

, ben

zald

ehit,

kar

bon

disü

lfür,

glis

erin

, et

ilen

glik

ol, e

tilen

ase

tat,

met

il as

etat

, fur

fura

l

Sody

um n

itrit

Amon

yum

nitr

at, d

iğer

am

onyu

m tu

zları

Sülfü

rik a

sit

Klor

atla

r, pe

rklo

ratla

r, pe

rman

gana

tlar

Yanı

cı s

ıvıla

rAm

onyu

m n

itrat

, kro

mik

asi

t, hi

droj

en p

erok

sit,

nitri

k as

it, h

aloj

enle

r, so

dyum

per

oksi

t, di

ğer

yüks

eltg

en m

adde

ler

KİM

YASA

L AT

IKLA

RIN

DEP

OLAN

MAS

I

KİM

YASA

LLAR

IN D

EPOL

ANM

ASI

Eski

Etik

et T

ehlik

e Se

mbo

lleri

(Teh

likel

i Kim

yasa

llar Y

önet

mel

iği)

Eski

Etik

etYe

ni E

tiket

Yeni

Etik

et R

isk

Pikt

ogra

mla

rı (E

U GH

S Dü

zenl

emel

eri)

TEHL

İKE

ANIN

DA

Kim

yasa

l Dep

olam

a M

atris

iKi

mya

sal K

azal

ar v

eya

Acil

Duru

mla

rda

Alın

mas

ı Ger

eken

Önl

emle

r

ACİL

YAR

DIM

NU

MAR

ALAR

I1.

Pan

iğe

kapı

lmay

ın.

2. G

erek

li ye

rleri

aray

ın.

3. K

endi

nizi

tehl

ikey

e at

mad

an ç

evre

deki

in

sanl

arı u

zakla

ştırı

n.

4. Y

aral

ı ins

anla

rı gü

venl

i bir

yere

taşı

yın.

5. T

ehlik

eli k

imya

salla

rı uz

akla

ştırı

n.

Bild

irim

de Ö

nem

li De

tayl

ar

1. K

im n

ered

en a

rıyor

2. O

layı

n de

tayl

arı

3. O

layı

n ge

rçek

leşt

iği y

er

4. V

arsa

yar

alan

an v

eya

olay

dan

etki

lene

n ki

şi

sayı

sı

5. O

layı

n ge

rçek

leşt

iği s

aat

KİŞİ

SEL

GÜVE

NLİK

KAZA

ANI

NDA

ÇEVR

E GÜ

VENL

İĞİ

BİLG

İ EDİ

N

Etik

etin

i İNC

ELE

Uygu

n Ki

şise

l Kor

uyuc

u Do

nanı

m

KULL

AN

Güve

nlik

Bilg

iFo

rmun

u İN

CELE

Kulla

nıla

cak

Kim

yasa

lla

ilgili

Güve

nlik

Bilg

iFo

rmun

u İN

CELE

Güve

nlik

Bilg

iFo

rmun

u İN

CELE

Kim

yasa

la u

ygun

Abso

rban

KUL

LAN •

Pani

ğe K

apılm

ayın

• Ke

ndi G

üven

liğin

izi S

ağla

yın

• Ki

rlene

n Kı

yafe

ti Çı

karın

• Bö

lgey

i Bol

Su

ile T

emizl

eyin

• Do

ktor

a Ba

şvur

un

Kulla

ndığ

ınız

kim

yasa

lın g

üven

lik b

ilgi f

orm

unu

ww

w.k

imya

evi.o

rg s

itesi

nde

bula

bilir

sini

z.

Güve

nlik

Bilg

i For

mun

da B

elirt

ilen

• İlk

yard

ım T

alim

atla

rını

• Ya

ngın

da M

üdah

ale

Talim

atla

rını

UYGU

LA

Berta

rafla

İlgi

liKu

ralla

ra U

Y

Acil

İlk y

ardı

m :

Zehi

rM

erke

zi :

İtfai

ye :

112

114

110

Uyum

lu v

e Uy

umsu

z Ki

mya

sal M

adde

lerin

4 A

şam

ada

Tesp

it Ed

ilmes

i

Tehl

ike

Sını

flam

ası:

a)

M

evcu

t ki

mya

salla

rın

etik

etle

rinde

n ya

rarla

nara

k te

hlik

e sı

nıfla

rını

belir

leyi

n.

Bazı

kim

yasa

llar

bird

en fa

zla te

hlik

e sı

nıfın

da y

er a

labi

lir, b

öyle

bir

duru

mda

bu

kim

yasa

la a

it Gü

venl

ik B

ilgi S

ertif

ikas

ına

bakı

lara

k ön

e çı

kan

tehl

ike

sını

fı be

lirle

nmel

idir.

(ör:

Yanı

cı, p

atla

yıcı

, tok

sik…

vb.

)pH

Değ

eri:

b)

Mev

cut

kim

yasa

lları

pH d

eğer

ine

göre

ayı

rmay

a de

vam

edi

n. A

sidi

k ve

baz

ik m

adde

ler b

ir ar

ada

depo

lana

maz

.pH

< 4

: Asi

dik

pH 4

-10:

Nöt

rpH

>10

: Baz

ikGe

nel K

imya

sal Y

apı:

c)

Mad

dele

rin g

enel

kim

yasa

l yap

ıları

orga

nik

ve in

orga

nik o

lara

k iki

ye a

yrılır

. Ayr

ımı y

apan

kişi

lerin

bu

konu

da

bilg

ileri

yete

rsizs

e di

kkat

edi

lece

k hu

sus

orga

nik

kim

yasa

lların

fo

rmül

asyo

nund

a Ka

rbon

(C) a

tom

unun

bul

undu

ğunu

bilm

eler

i ol

acak

tır. B

u ayı

rım öz

ellik

le aş

ındı

rıcı v

e oks

itley

ici k

imya

salla

rın

depo

lanm

asın

da b

üyük

öne

m ta

şım

akta

dır.

Mad

deni

n Hal

leri:

d)

Mad

dele

ri ka

tı ve s

ıvı o

lmak

üzer

e sın

ıflan

dırın

, Ka

tı ve

sıv

ı mad

dele

ri bi

r ara

da d

epol

amay

ın. B

u du

rum

öze

llikle

sı

zma

veya

dök

ülm

e gi

bi d

urum

lard

a te

hlik

enin

sın

ırlan

dırıl

mas

ı aç

ısın

dan

önem

lidir.

+ :

Bera

ber d

epol

anab

ilir

- : B

erab

er d

epol

anam

az

o : ö

zel ö

nlem

ler a

lınar

ak b

erab

er d

epol

anab

ilir

Sını

fAç

ıkla

ma

Tehl

ike

Nite

likle

riEk

Bilg

i

1Pa

tlayı

cı m

adde

ler

Kitle

det

onas

yonu

,par

ça te

siri,

yoğ

un y

angı

n/ıs

ı akı

şı, p

arla

k ış

ık o

luşu

mu,

gür

ültü

vey

a du

man

gib

i bir

dizi

nite

likle

r ve

etki

ler

içer

ebilir

ve

etki

ler i

çere

bilir

.Da

rbey

e ve

/vey

a sa

rsılm

aya

karş

ı ve/

veya

ısıy

a ka

rşı h

assa

stır.

Penc

ered

en u

zakt

a ko

runa

cak

yer a

rayı

n

2.1

Tutu

şabi

lir g

azla

r

Yang

ın te

hlik

esi.

Patla

ma

tehl

ikes

i.Bo

ğulm

a te

hlik

esi.

Yanm

alar

a ve

/vey

a do

nmal

ara

yol a

çabi

lir.

Kuşa

tmal

ar a

şırı

sıca

ğın

etki

siyl

e pa

tlaya

bilir

.

Koru

naca

k ye

r ara

yın.

Derin

böl

gele

rde

durm

ayın

.

2.2

Sıkı

ştırı

lmış

gaz

lar

(tutu

şmay

an, z

ehirl

i olm

ayan

ga

zlar)

Boğu

lma

tehl

ikes

i.Do

nmal

ara

yol a

çabi

lir.

Kuşa

tmal

ar a

şırı

sıca

ğın

etki

siyl

e pa

tlaya

bilir

.

Koru

naca

k ye

r ara

yın.

Derin

böl

gele

rde

durm

ayın

.

2.3

Zehi

rli g

azla

r

Ze

hirle

nme

tehl

ikes

i.Ya

nmal

ara

ve/v

eya

donm

alar

a yo

l aça

bilir

.Ku

şatm

alar

aşı

rı sı

cağı

n et

kisi

yle

patla

yabi

lir.

Acil

kaçı

ş m

aske

si

kulla

nın.

Koru

naca

k ye

r ara

yın.

Derin

böl

gele

rde

durm

ayın

.

3Al

evle

nebi

lir s

ıvıla

r

Ya

ngın

tehl

ikes

i. Pa

tlam

a te

hlik

esi.

Kuşa

tmal

ar a

şırı

sıca

ğın

etki

siyl

e pa

tlaya

bilir

.

Koru

naca

k ye

r ara

yın.

Derin

böl

gele

rde

durm

ayın

.Dı

şarı

sıza

n m

adde

lerin

ye

r üst

ü su

ların

a ve

ka

naliz

asyo

na g

irmes

ini

önle

yin.

4.1

Alev

lene

bilir

kat

ı mad

dele

r, ke

ndiliğ

inde

n ay

rışım

lı m

adde

ler

ve h

assa

slığ

ı gid

erilm

iş p

atla

yıcı

m

adde

ler

Yang

ın te

hlik

esi.

Tutu

şabi

lir v

eya

yana

bilir

, aşı

rı sı

cak,

kıv

ılcım

ve

ya a

lev

halin

de tu

tuşa

bilir

.Aş

ırı s

ıcak

, baş

ka m

adde

lerle

(ör.

asitl

er, a

ğır m

etal

bile

şikle

ri ve

ya a

min

ler)

tem

as, s

ürtü

nme

veya

dar

be h

alin

de e

gzot

erm

ay

rışım

eği

limi g

öste

ren

kend

iliğin

den

ayrış

ımlı

mad

dele

r iç

ereb

ilir. B

u du

rum

, sağ

lığa

zara

rlı v

e tu

tuşa

bilir

gaz

vey

a bu

har

oluş

umun

a yo

l aça

bilir

.

Dışa

rı sı

zan

mad

dele

rin

yer ü

stü

sula

rına

ve

kana

lizas

yona

girm

esin

i ön

leyi

n.

Sını

fAç

ıkla

ma

Tehl

ike

Nite

likle

riEk

Bilg

i

4.2

Kend

iliğin

den

alev

lene

n m

adde

ler

Am

bala

j mat

erya

linin

has

ar g

örm

esi v

eya

içer

ik m

adde

nin

dışa

rı sı

zmas

ı hal

inde

ken

diliğ

inde

n tu

tuşm

a te

hlik

esi s

öz k

onus

udur

.Su

yla

şidd

etli

reak

siyo

n gö

ster

ebilir

.

4.3

Suyl

a te

mas

hal

inde

ale

vlen

ebilir

ga

z ol

uştu

ran

mad

dele

r Su

yla

tem

as h

alin

de y

angı

n ve

pat

lam

a te

hlik

esi v

ardı

r.Dı

şarı

sıza

n m

adde

ler ü

stü

örtü

lmek

sur

etiy

le k

uru

tutu

lmal

ıdır.

5.1

Oksi

tleyi

cile

r (tu

tuşt

uruc

u et

kiye

sah

ip

mad

dele

r)

Ateş

lem

e ve

pat

lam

a te

hlik

esi.

Alev

lene

bilir

mad

dele

rle ş

idde

tli re

aksi

yon

göst

erm

e te

hlik

esi

vard

ır.

Alev

lene

bilir

vey

a ya

nabi

lir

mad

dele

rle (ö

r. ta

laş)

ka

rışm

asın

ı önl

eyin

.

5.2

Orga

nik

pero

ksitl

er

Aşırı

sıc

ak, b

aşka

mad

dele

rle (ö

r. as

itler

, ağı

r met

al b

ileşi

kleri

veya

am

inle

r) te

mas

, sür

tünm

e ve

ya d

arbe

hal

inde

egz

oter

m

ayrış

ım te

hlik

esi s

öz k

onus

udur

. Bu

duru

m, s

ağlığ

a za

rarlı

ve

tutu

şabi

lir g

az v

eya

buha

r olu

şum

una

yol a

çabi

lir.

Alev

lene

bilir

vey

a ya

nabi

lir

mad

dele

rle (ö

r. ta

laş)

ka

rışm

asın

ı önl

eyin

.

6.1

Toks

ik m

adde

ler

Zehi

rlenm

e te

hlik

esi.

Yer ü

stü

sula

rı ve

kan

aliza

syon

için

tehl

ike

söz

konu

sudu

r.

Acil

kaçı

ş m

aske

si

kulla

nın.

6.2

Enfe

kte

mad

dele

rBu

laşm

a te

hlik

esi.

Yer ü

stü

sula

rı ve

kan

aliza

syon

için

tehl

ike

söz

konu

sudu

r.

7Ra

dyoa

ktif

mad

dele

rNü

fuz

etm

e ve

dış

tan

rady

asyo

n te

hlik

esi s

öz k

onus

udur

.Ek

spoz

isyo

n sü

resi

ni

sını

rland

ırın.

8Ko

rozif

mad

dele

r

Yakı

cı m

adde

tehl

ikes

i.Bi

rbiri

yle,

su

veya

baş

ka m

adde

lerle

şid

detli

reak

siyo

n gö

ster

ebilir

.Ye

r üst

ü su

ları

ve k

anal

izasy

on iç

in te

hlik

e sö

z ko

nusu

dur.

Dışa

rı sı

zan

mad

dele

rin

yer ü

stü

sula

rına

ve

kana

lizas

yona

girm

esin

i ön

leyi

n.

9Di

ğer t

ehlik

eli m

adde

ler

Yanm

a te

hlik

esi.

Yang

ın te

hlik

esi.

Patla

ma

tehl

ikes

i.Ye

r üst

ü su

ları

ve k

anal

izasy

on iç

in te

hlik

e sö

z ko

nusu

dur.

Dışa

rı sı

zan

mad

dele

rin

yer ü

stü

sula

rına

ve

kana

lizas

yona

girm

esin

i ön

leyi

n.

ww

w.la

bmed

ya.c

om

9

Tehl

ike

İbar

esi

Refe

rans

Har

fSe

mbo

l

Patla

yıcı

E

Çok

kola

y al

evle

nir

Kola

y al

evle

nir

F+ F

Oksi

tleyi

ciO

Karş

ılığı

Yok

Aşın

dırıc

ıC

Çok

toks

ikTo

ksik

T+ TZa

rarlı

Tahr

iş e

dici

Xn Xi

Karş

ılığı

yok

Çevr

e iç

in te

hlik

eli

Karş

ılığı

yok

Risk

Kat

egor

ileri

Uyar

ı İba

resi

Risk

Pik

togr

amı

Patla

yıcı

Tehl

ike

Uyar

ı

Alev

leni

r sıv

ılar

Tehl

ike

Uyar

ı

Oksi

tleyi

ci s

ıvıla

rTe

hlik

eUy

arı

Bası

nç a

ltınd

aki g

azla

r,Sı

kışt

ırılm

ış g

azla

rUy

arı

Cilt

aşın

dırıc

ıM

etal

aşı

ndırı

cıTe

hlik

eUy

arı

Akut

zeh

irlili

kTe

hlik

e

Akut

zeh

irlili

kCi

ldi t

ahriş

iUy

arı

Uyar

ı

Kans

eroj

enik

likTe

hlik

eUy

arı

Sucu

l çev

re iç

in z

arar

lıUy

arı

Ozon

taba

kası

için

zar

arlı

Tehl

ike

Pikt

ogra

m Y

ok

Labo

ratu

var

Güv

enliğ

iw

ww

.lab

ora

tuvarg

uven

lig

i.com

Tehl

ike

İbar

esi

Tehl

ike

Sem

bolü

Risk

ve

Güve

nlik

İfad

eler

i(R

- / S

- ifa

dele

ri)Uy

arı İ

bare

si

Risk

Pik

togr

amla

rıRi

sk v

e Ön

lem

Dur

umla

rı(H

- / P

- dur

umla

rı)

Atık

Öze

lliği

ne g

öre

Uygu

lanm

ası G

erek

en İş

lem

ler

Atık

Kim

yasa

llara

uyg

ulan

acak

işle

mle

r

Kim

yasa

l atık

ber

tara

fı ile

ilgi

li de

tayl

ı bilg

iyi w

ww

.labo

ratu

varg

uven

ligi.c

om s

itesi

nden

bul

abili

rsin

iz.

Birb

iriyl

e ka

rışm

amas

ı ger

eken

kim

yasa

llar

Atık

Kab

ı Etik

eti

Atık

Çeş

idi

AHa

loje

n iç

erm

eyen

org

anik

çöz

gen

ve ç

özel

tiler

B

Halo

jenl

i org

anik

çöz

gen

ve ç

özel

tiler

CKa

tı at

ıkla

rD

Tuz

çöze

ltile

riE

Zehi

rli in

orga

nik

atık

lar,

ağır

met

al tu

zları

ve b

unla

rın ç

özel

tiler

iF

Zehi

rli y

anıc

ı bile

şikle

rG

Cıva

ve

inor

gani

k cı

va tu

zları

HGe

ri ka

zana

bilir

met

al tu

zları

atık

ları.

Her

met

al tu

zu a

tığı a

yrı k

apta

topl

anm

alıd

ırI

İnor

gani

k ka

tılar

Atık

Çeş

idi

Atm

a Ön

cesi

İşle

mKo

ntro

l İşl

emi

Atık

Kab

ı Et

iket

iAt

ık K

abı Ö

zelli

ği

Kont

amin

e ol

muş

hal

ojen

iç

erm

eyen

org

anik

çö

zelti

ler

AYü

ksek

yoğ

unlu

klu p

olie

tilen

kap

(H

DPE)

, en

fazla

10

L ha

cim

de

olm

alıd

ır.

Halo

jenl

i org

anik

çö

zelti

ler

BAl

ümin

yum

ve

pasl

anm

az ç

elik

ka

plar

kul

lanı

lmam

alıd

ır.Ge

nel o

lara

k te

pkim

eye

girm

eyen

org

anik

rea

ktifl

erA

Gene

l ola

rak

tepk

imey

e gi

rmey

en h

aloj

enli

orga

nik

reak

tifle

rB

Katı

atık

lar

CPl

astik

torb

a ve

uyg

un o

rijin

al

karto

n ka

plar

. Cam

mal

zem

eler

ay

rı ku

tula

r kul

lanı

lmal

ıdır.

Orga

nik

asitl

erin

sul

u çö

zelti

leri

Sody

um b

ikar

bona

t (M

1063

23) v

eya

sody

um h

idro

ksit

(M10

6462

) ile

nö

traliz

asyo

n ya

pılır

.

İndi

katö

r şer

itler

i ile

pH

kont

rolü

(M

1095

35)

D

Arom

atik

kar

boks

ilik a

sitle

rSe

yrel

tik h

idro

klorik

asi

t (M

1003

12) i

le

çökt

ürm

e ya

pılı

Tortu

: C,

Süzü

ntü:

D

Orga

nik

bazla

r ve

amin

ler

Seyr

eltik

hid

roklo

rik a

sit (

M10

0312

) ve

ya S

ülfü

rik a

sit (

M10

0716

) ile

nö

traliz

asyo

n ya

pılır

.

İndi

katö

r şer

itler

i ile

pH

kont

rolü

(M

1095

35)

A ve

ya B

Nitri

ller v

e m

erka

ptan

lar

Sody

um h

ipok

lorit

çöz

eltis

i (M

1056

14)

ile b

irkaç

saa

t sür

eyle

kar

ıştır

ılara

k ok

sitle

ndiri

lir, o

ksitl

eyic

i mad

deni

n ka

lan

kısm

ı sod

yum

tiyo

sülfa

t(M10

6513

) ile

nö

tralis

azyo

n ya

pılır

.

Orga

nik

faz:

A,

Sulu

faz:

B

Suda

çöz

ünen

ald

ehitl

erSe

yrel

tik s

odyu

m h

idro

jen

sülfa

t (M

8063

56) i

le re

aksi

yona

sok

ular

ak

bisü

lfite

dön

üşüm

sağ

lanı

r.

A ve

ya B

Orga

nik

bir ç

özge

nde

çözü

nmüş

org

ano-

met

alik

bi

leşi

kler

Çeke

r oca

kta

n-bü

tano

l (M

8063

56)

içer

isin

de d

amla

dam

la il

ave

edilir

ve

gaz

çıkı

şını

n ta

mam

lanm

ası b

ekle

nir.

1 sa

at d

aha

karış

tırılm

aya

deva

m e

dilir

ve

üzer

ine

fazla

ca s

u ila

ve e

dilir

.

Orga

nik

faz:

A,

Sulu

faz:

D

Kans

eroj

en, ç

ok to

ksik

ve

zara

rlı b

ileşi

kler

FSa

ğlam

, sızd

ırmaz

ve

üzer

inde

uy

arıc

ı etik

et b

ulun

an k

apla

r

Alki

l sül

fatla

rBu

zla s

oğut

ulm

uş a

mon

yak

içer

isin

e ku

vvet

li ka

rıştır

ma

işle

mi y

apıla

rak

dam

la d

amla

ilav

e ed

ilir.

İndi

katö

r şer

itler

i ile

pH

kont

rolü

(M

1095

35)

D

Orga

nik

pero

ksitl

erPr

ex-T

est (

M11

6206

) kul

lanı

lara

k te

spit

edilir

ve

dem

ir(II)

-klo

rür i

le n

ötra

lize

edilir

.

Orga

nik

atık

lar:

A ve

ya B

, Su

lu ç

özel

tiler

: D

Asit

halo

jenü

rler

Yüks

ek m

ikta

rda

met

anol

(M82

2283

) iç

eris

ine

dam

la d

amla

ilav

e ed

ilir,

reak

siyo

nu h

ızlan

dırm

ak iç

in b

irkaç

da

mla

hid

roklo

rik a

sit (

M10

0312

) ila

ve

edile

bilir

. Sod

yum

hid

roks

it (M

1055

87)

ile n

ötra

lize

edilir

.

İndi

katö

r şer

itler

i ile

pH

kont

rolü

(M

1095

35)

B

Atık

Çeş

idi

Atm

a Ön

cesi

İşle

mKo

ntro

l İşl

emi

Atık

Kab

ı Et

iket

iAt

ık K

abı

Özel

liği

İnor

gani

k as

itler

ve

anhi

dritl

erDi

kkat

lice

karış

tırıla

rak

buzlu

su

içer

isin

de s

eyre

ltilir

ve

sody

um

hidr

oksi

t çöz

eltis

i (M

1055

87) i

le n

ötra

lizas

yon

yapı

lır.

İndi

katö

r stri

pler

i ile

pH

kont

rolü

(M10

9535

) D

İnor

gani

k ba

zlar

Gere

ktiğ

inde

kar

ıştır

ma

yapı

lara

k su

ya il

ave

edilir

ler,

çeke

r oc

akta

hid

roklo

rik a

sit (

M10

0312

) ile

nöt

raliz

asyo

n ya

pılır

.

İndi

katö

r stri

pler

i ile

pH

kont

rolü

(M10

9535

) D

İndi

katö

r tuz

lar

I

İnor

gani

k tu

zların

nöt

ral ç

özel

tiler

iİn

dika

tör s

tripl

eri i

le p

H ko

ntro

lü (M

1095

35)

D

Ağır

met

al tu

zları

ve ç

özel

tiler

iE

Özel

üre

tilm

iş

atık

kap

ları

Rane

y ni

keli

Sulu

süs

pans

iyon

hal

inde

hid

roklo

rik a

sit (

M10

0312

) içi

nde

çözü

nme

olun

caya

kad

ar il

ave

edilir

. Ran

ey n

ikel

i vey

a sü

züle

n çö

kele

ği k

urut

ulm

amal

ıdır,

aks

i tak

tirde

hav

a ile

ken

diliğ

inde

n tu

tuşu

r.

E

Taly

um tu

zları

ve s

ulu

çöze

ltile

riE

İnor

gani

k se

leny

um b

ileşi

kleri

Sulu

çöz

elti

halin

deki

sel

enyu

m tu

zları

deriş

ik n

itrik

asi

t (M

1004

43) i

le re

aksi

yona

sok

ular

ak e

lem

ente

r sel

enyu

m g

eri

kaza

nıla

bilir

. Kar

ışım

a so

dyum

bis

ülfit

çöz

eltis

i (M

8063

56)

ilave

edi

ldiğ

inde

ele

men

ter s

elen

yum

çök

er.

Bile

şikle

r: E,

Su

lu fa

z: D

Beril

yum

ve

tuzla

rıE

İnor

gani

k cı

vaCh

emizo

rb® H

g (M

1125

76) i

le to

plan

ılmal

ıdır.

G

Siya

nürle

rpH

10-

11 a

ralığ

ında

hid

roje

n pe

roks

it (M

8222

87) i

le ö

nce

siya

natla

ra o

ksitl

enir,

dah

a so

nra

pH 8

-9 a

ralığ

ında

oks

idan

tın

fazla

sını

n ila

vesi

yle

siya

natla

r kar

bond

ioks

ite y

ükse

ltgen

ir.D

Azid

ler

Sody

um tü

yosü

lfatlı

(M10

6512

) orta

mda

iyot

la (M

1047

60)

reak

siyo

na s

okul

arak

azo

ta d

önüş

türü

lürle

r.D

İnor

gani

k pe

roks

itler

ve

oksi

dant

lar

(bro

m v

e iy

ot g

ibi)

Asid

ik s

odyu

m ti

yosü

lfat ç

özel

tisi (

M10

6513

) ile

indi

rgen

erek

za

rars

ız ha

le g

etiri

lirle

r.D

Hidr

ojen

flor

ür v

e in

orga

nik

florü

r çö

zelti

leri

Kals

iyum

kar

bona

t (M

1020

63) i

le m

uam

ele

edile

rek

kals

iyum

flo

rür ş

eklin

de ç

öktü

rülü

r.To

rtu: I

Sü

zünt

ü: D

Sıvı

inor

gani

k ha

loje

nür a

tıkla

r ve

hidr

olize

duy

arlı

reak

ifler

Buzla

soğ

utul

muş

%10

’luk

sody

um h

idro

ksit

çöze

ltisi

ne

(M10

5587

) dam

la d

amla

ilav

e ed

ilere

k za

rars

ız ha

le g

etiri

lir.

I

Kırm

ızı fo

sfor

I

Değe

rli m

etal

atık

ları

H

Sulu

çöz

eltil

erD

Çevr

eye

zara

rlı m

adde

ler i

çere

n de

terja

nlı s

ular

D

Fosf

orlu

bile

şikle

r

Fosf

orlu

bile

şikle

rin h

er b

ir gr

amı i

çin

5 m

l % 5

0’lik

sod

yum

hi

drok

sit ç

özel

tisi (

M10

6462

) içe

ren

100

ml %

’lik

sody

um

hipo

klorü

r çöz

eltis

i (M

1056

14) a

lınır.

Buz

la s

oğut

ma

yapı

lara

k da

mla

dam

la il

ave

edile

rek

nötra

lizas

yon

yapı

lır. K

alsi

yum

hi

drok

sit (

M10

2047

) ila

ve e

dilir

ve

filtra

syon

yap

ılır.

Tortu

: I

Süzü

ntü:

D

Alka

li m

etal

ler

İner

t bir

çözg

en iç

eris

ine

alın

ır. 2

-pro

pano

l (M

1009

95) i

çind

e da

mla

dam

la k

arış

tırıla

rak

ilave

edi

lir. G

az ç

ıkış

ı son

a er

ince

ka

rışım

a su

ilav

e ed

ilir.

D

Alüm

inyu

m a

lkali

bile

şikle

rİn

ert g

az a

tmos

ferin

de p

etro

l ete

ri (M

1009

10) g

ibi i

nert

bir

çözg

en il

e se

yrel

tilir.

Üze

rine

önce

dam

la d

amla

1 -o

ktan

ol

(M10

0991

), so

nra

dam

la d

amla

su

ekle

nir.

F

Biyo

kim

ya la

bora

tuva

rının

baş

lıca

atık

ları

olan

kar

bonh

idra

tlar,

amin

o as

itler

ve

diğe

r sul

u at

ıkla

r gib

i do

ğal m

adde

ler

DOr

gani

k çö

zgen

le

karış

ım h

alin

de:

A v

eya

B

Kim

yasa

llar

Karış

mam

ası G

erek

en K

imya

salla

r

Aktif

kar

bon

Kals

iyum

hip

oklo

rit, o

ksitl

eyic

i mad

dele

r

Alka

li m

etal

ler

Su, k

arbo

ntet

raklo

rür,

halo

jenl

i alka

nlar

, kar

bond

ioks

it, h

aloj

enle

r

Amon

yak

Cıva

(örn

eğin

man

omet

re iç

eris

inde

), klo

r, iy

ot, b

rom

, kal

siyu

m h

ipok

lorit

, hid

roflo

rik a

sit

Amon

yum

nitr

atTo

z ha

linde

met

alle

r, ya

nıcı

sıv

ılar,

kükü

rt, k

lora

tlar,

tüm

asi

tler,

nitri

tler,

kükü

rt, in

ce ta

neci

kli

orga

nik

veya

yan

ıcı b

aşka

mad

dele

r

Anilin

Hidr

ojen

per

oksi

t, ni

trik

asit

Aset

ik a

sit

Krom

ik a

sit,

nitri

k as

it, h

idro

ksilli

bile

şikle

r, et

ilen

glik

ol, p

erklo

rik a

sit,

pero

ksitl

er,

perm

anga

natla

r

Aset

ilen

Flor

, klo

r, br

om, b

akır,

cıv

a, g

ümüş

Aset

onDe

rişik

nitr

ik a

sit,

deriş

ik s

ülfü

rik a

sit

Azid

Asitl

er

Bakı

rAs

etile

n, h

idro

jen

pero

ksit

Brom

Amon

yak,

ase

tilen

, büt

an v

e di

ğer p

etro

l gaz

ları,

turp

entin

, ben

zen

Cıva

Aset

ilen,

am

onya

k, fu

lmin

ik a

sit

Flor

Bütü

n m

adde

ler

Fosf

or (b

eyaz

)Ha

va, o

ksije

n, in

dirg

en m

adde

ler,

alka

liler

Güm

üşAs

etile

n, o

kzal

ik a

sit,

tarta

rik a

sit,

amon

yum

bile

şikle

ri, fu

lmin

ik a

sit

Hidr

oflo

rik a

sit

Amon

yak

Hidr

ojen

per

oksi

tBa

kır,

krom

, dem

ir, m

etal

ve

met

al tu

zları,

yan

ıcı s

ıvıla

r, an

ilin, n

itrom

etan

, alko

ller,

aset

on,

orga

nik

bile

şikle

r

Hidr

ojen

sül

fitNi

trik

asit,

yük

seltg

en m

adde

ler

Hidr

okar

bonl

arFl

or, k

lor,

brom

, kro

mik

asi

t, so

dyum

per

oksi

t

Hidr

osiy

anik

asi

tNi

trik

asit,

alka

liler

İyot

Aset

ilen,

am

onya

k, h

idro

jen

Kals

iyum

oks

itSu

Klor

Amon

yak,

ase

tilen

, büt

an v

e di

ğer p

etro

l gaz

ları,

turp

entin

Klor

atla

rAm

onyu

m tu

zları,

asi

tler,

met

al to

zlar,

sülfü

r, in

ce ta

neci

kli o

rgan

ik v

eya

yanı

cı m

adde

ler

Krom

ik a

sit v

e kr

omAs

etik

asi

t, na

ftalin

, kam

fer,

glis

erin

, baz

ı alko

ller,

yanı

cı s

ıvıla

r, pe

trol b

enzin

i

Kükü

rtlü

hidr

ojen

Nitri

k as

it, o

ksid

an g

azla

r

Nitra

tlar

Sülfü

rik a

sit

Nitri

k as

itAs

etik

asi

t, an

ilin, k

rom

ik a

sit,

hidr

osiy

anik

asi

t, hi

droj

en s

ülfit

, yan

ıcı s

ıvıla

r ve

gazla

r, ba

kır,

ağır

met

alle

r

Oksi

jen

Yağl

ar, g

res,

hid

roje

n, y

anıc

ı sıv

ılar,

yanı

cı k

atıla

r ve

yanı

cı g

azla

r

Okza

lik a

sit

Güm

üş, c

ıva

Perk

lorik

asi

tAs

etik

anh

idrit

, bizm

ut v

e bi

leşi

kleri,

alko

ller,

kağı

t, ta

hta,

yağ

Pero

ksitl

erAs

itler

Pota

syum

Karb

on te

traklo

rür,

karb

ondi

oksi

t, su

Pota

syum

per

man

gana

tGl

iser

in, e

tilen

glik

ol, b

enza

ldeh

it, s

ülfü

rik a

sit

Sele

nitle

rİn

dirg

en m

adde

ler

Sody

um p

erok

sit

Etil

ve m

etil

alko

l, gl

asiy

al a

setik

asi

t, as

etik

anh

idrit

, ben

zald

ehit,

kar

bon

disü

lfür,

glis

erin

, et

ilen

glik

ol, e

tilen

ase

tat,

met

il as

etat

, fur

fura

l

Sody

um n

itrit

Amon

yum

nitr

at, d

iğer

am

onyu

m tu

zları

Sülfü

rik a

sit

Klor

atla

r, pe

rklo

ratla

r, pe

rman

gana

tlar

Yanı

cı s

ıvıla

rAm

onyu

m n

itrat

, kro

mik

asi

t, hi

droj

en p

erok

sit,

nitri

k as

it, h

aloj

enle

r, so

dyum

per

oksi

t, di

ğer

yüks

eltg

en m

adde

ler

KİM

YASA

L AT

IKLA

RIN

DEP

OLAN

MAS

I

KİM

YASA

LLAR

IN D

EPOL

ANM

ASI

Eski

Etik

et T

ehlik

e Se

mbo

lleri

(Teh

likel

i Kim

yasa

llar Y

önet

mel

iği)

Eski

Etik

etYe

ni E

tiket

Yeni

Etik

et R

isk

Pikt

ogra

mla

rı (E

U GH

S Dü

zenl

emel

eri)

TEHL

İKE

ANIN

DA

Kim

yasa

l Dep

olam

a M

atris

iKi

mya

sal K

azal

ar v

eya

Acil

Duru

mla

rda

Alın

mas

ı Ger

eken

Önl

emle

r

ACİL

YAR

DIM

NU

MAR

ALAR

I1.

Pan

iğe

kapı

lmay

ın.

2. G

erek

li ye

rleri

aray

ın.

3. K

endi

nizi

tehl

ikey

e at

mad

an ç

evre

deki

in

sanl

arı u

zakla

ştırı

n.

4. Y

aral

ı ins

anla

rı gü

venl

i bir

yere

taşı

yın.

5. T

ehlik

eli k

imya

salla

rı uz

akla

ştırı

n.

Bild

irim

de Ö

nem

li De

tayl

ar

1. K

im n

ered

en a

rıyor

2. O

layı

n de

tayl

arı

3. O

layı

n ge

rçek

leşt

iği y

er

4. V

arsa

yar

alan

an v

eya

olay

dan

etki

lene

n ki

şi

sayı

sı

5. O

layı

n ge

rçek

leşt

iği s

aat

KİŞİ

SEL

GÜVE

NLİK

KAZA

ANI

NDA

ÇEVR

E GÜ

VENL

İĞİ

BİLG

İ EDİ

N

Etik

etin

i İNC

ELE

Uygu

n Ki

şise

l Kor

uyuc

u Do

nanı

m

KULL

AN

Güve

nlik

Bilg

iFo

rmun

u İN

CELE

Kulla

nıla

cak

Kim

yasa

lla

ilgili

Güve

nlik

Bilg

iFo

rmun

u İN

CELE

Güve

nlik

Bilg

iFo

rmun

u İN

CELE

Kim

yasa

la u

ygun

Abso

rban

KUL

LAN •

Pani

ğe K

apılm

ayın

• Ke

ndi G

üven

liğin

izi S

ağla

yın

• Ki

rlene

n Kı

yafe

ti Çı

karın

• Bö

lgey

i Bol

Su

ile T

emizl

eyin

• Do

ktor

a Ba

şvur

un

Kulla

ndığ

ınız

kim

yasa

lın g

üven

lik b

ilgi f

orm

unu

ww

w.k

imya

evi.o

rg s

itesi

nde

bula

bilir

sini

z.

Güve

nlik

Bilg

i For

mun

da B

elirt

ilen

• İlk

yard

ım T

alim

atla

rını

• Ya

ngın

da M

üdah

ale

Talim

atla

rını

UYGU

LA

Berta

rafla

İlgi

liKu

ralla

ra U

Y

Acil

İlk y

ardı

m :

Zehi

rM

erke

zi :

İtfai

ye :

112

114

110

Uyum

lu v

e Uy

umsu

z Ki

mya

sal M

adde

lerin

4 A

şam

ada

Tesp

it Ed

ilmes

i

Tehl

ike

Sını

flam

ası:

a)

M

evcu

t ki

mya

salla

rın

etik

etle

rinde

n ya

rarla

nara

k te

hlik

e sı

nıfla

rını

belir

leyi

n.

Bazı

kim

yasa

llar

bird

en fa

zla te

hlik

e sı

nıfın

da y

er a

labi

lir, b

öyle

bir

duru

mda

bu

kim

yasa

la a

it Gü

venl

ik B

ilgi S

ertif

ikas

ına

bakı

lara

k ön

e çı

kan

tehl

ike

sını

fı be

lirle

nmel

idir.

(ör:

Yanı

cı, p

atla

yıcı

, tok

sik…

vb.

)pH

Değ

eri:

b)

Mev

cut

kim

yasa

lları

pH d

eğer

ine

göre

ayı

rmay

a de

vam

edi

n. A

sidi

k ve

baz

ik m

adde

ler b

ir ar

ada

depo

lana

maz

.pH

< 4

: Asi

dik

pH 4

-10:

Nöt

rpH

>10

: Baz

ikGe

nel K

imya

sal Y

apı:

c)

Mad

dele

rin g

enel

kim

yasa

l yap

ıları

orga

nik

ve in

orga

nik o

lara

k iki

ye a

yrılır

. Ayr

ımı y

apan

kişi

lerin

bu

konu

da

bilg

ileri

yete

rsizs

e di

kkat

edi

lece

k hu

sus

orga

nik

kim

yasa

lların

fo

rmül

asyo

nund

a Ka

rbon

(C) a

tom

unun

bul

undu

ğunu

bilm

eler

i ol

acak

tır. B

u ayı

rım öz

ellik

le aş

ındı

rıcı v

e oks

itley

ici k

imya

salla

rın

depo

lanm

asın

da b

üyük

öne

m ta

şım

akta

dır.

Mad

deni

n Hal

leri:

d)

Mad

dele

ri ka

tı ve s

ıvı o

lmak

üzer

e sın

ıflan

dırın

, Ka

tı ve

sıv

ı mad

dele

ri bi

r ara

da d

epol

amay

ın. B

u du

rum

öze

llikle

sı

zma

veya

dök

ülm

e gi

bi d

urum

lard

a te

hlik

enin

sın

ırlan

dırıl

mas

ı aç

ısın

dan

önem

lidir.

+ :

Bera

ber d

epol

anab

ilir

- : B

erab

er d

epol

anam

az

o : ö

zel ö

nlem

ler a

lınar

ak b

erab

er d

epol

anab

ilir

Sını

fAç

ıkla

ma

Tehl

ike

Nite

likle

riEk

Bilg

i

1Pa

tlayı

cı m

adde

ler

Kitle

det

onas

yonu

,par

ça te

siri,

yoğ

un y

angı

n/ıs

ı akı

şı, p

arla

k ış

ık o

luşu

mu,

gür

ültü

vey

a du

man

gib

i bir

dizi

nite

likle

r ve

etki

ler

içer

ebilir

ve

etki

ler i

çere

bilir

.Da

rbey

e ve

/vey

a sa

rsılm

aya

karş

ı ve/

veya

ısıy

a ka

rşı h

assa

stır.

Penc

ered

en u

zakt

a ko

runa

cak

yer a

rayı

n

2.1

Tutu

şabi

lir g

azla

r

Yang

ın te

hlik

esi.

Patla

ma

tehl

ikes

i.Bo

ğulm

a te

hlik

esi.

Yanm

alar

a ve

/vey

a do

nmal

ara

yol a

çabi

lir.

Kuşa

tmal

ar a

şırı

sıca

ğın

etki

siyl

e pa

tlaya

bilir

.

Koru

naca

k ye

r ara

yın.

Derin

böl

gele

rde

durm

ayın

.

2.2

Sıkı

ştırı

lmış

gaz

lar

(tutu

şmay

an, z

ehirl

i olm

ayan

ga

zlar)

Boğu

lma

tehl

ikes

i.Do

nmal

ara

yol a

çabi

lir.

Kuşa

tmal

ar a

şırı

sıca

ğın

etki

siyl

e pa

tlaya

bilir

.

Koru

naca

k ye

r ara

yın.

Derin

böl

gele

rde

durm

ayın

.

2.3

Zehi

rli g

azla

r

Ze

hirle

nme

tehl

ikes

i.Ya

nmal

ara

ve/v

eya

donm

alar

a yo

l aça

bilir

.Ku

şatm

alar

aşı

rı sı

cağı

n et

kisi

yle

patla

yabi

lir.

Acil

kaçı

ş m

aske

si

kulla

nın.

Koru

naca

k ye

r ara

yın.

Derin

böl

gele

rde

durm

ayın

.

3Al

evle

nebi

lir s

ıvıla

r

Ya

ngın

tehl

ikes

i. Pa

tlam

a te

hlik

esi.

Kuşa

tmal

ar a

şırı

sıca

ğın

etki

siyl

e pa

tlaya

bilir

.

Koru

naca

k ye

r ara

yın.

Derin

böl

gele

rde

durm

ayın

.Dı

şarı

sıza

n m

adde

lerin

ye

r üst

ü su

ların

a ve

ka

naliz

asyo

na g

irmes

ini

önle

yin.

4.1

Alev

lene

bilir

kat

ı mad

dele

r, ke

ndiliğ

inde

n ay

rışım

lı m

adde

ler

ve h

assa

slığ

ı gid

erilm

iş p

atla

yıcı

m

adde

ler

Yang

ın te

hlik

esi.

Tutu

şabi

lir v

eya

yana

bilir

, aşı

rı sı

cak,

kıv

ılcım

ve

ya a

lev

halin

de tu

tuşa

bilir

.Aş

ırı s

ıcak

, baş

ka m

adde

lerle

(ör.

asitl

er, a

ğır m

etal

bile

şikle

ri ve

ya a

min

ler)

tem

as, s

ürtü

nme

veya

dar

be h

alin

de e

gzot

erm

ay

rışım

eği

limi g

öste

ren

kend

iliğin

den

ayrış

ımlı

mad

dele

r iç

ereb

ilir. B

u du

rum

, sağ

lığa

zara

rlı v

e tu

tuşa

bilir

gaz

vey

a bu

har

oluş

umun

a yo

l aça

bilir

.

Dışa

rı sı

zan

mad

dele

rin

yer ü

stü

sula

rına

ve

kana

lizas

yona

girm

esin

i ön

leyi

n.

Sını

fAç

ıkla

ma

Tehl

ike

Nite

likle

riEk

Bilg

i

4.2

Kend

iliğin

den

alev

lene

n m

adde

ler

Am

bala

j mat

erya

linin

has

ar g

örm

esi v

eya

içer

ik m

adde

nin

dışa

rı sı

zmas

ı hal

inde

ken

diliğ

inde

n tu

tuşm

a te

hlik

esi s

öz k

onus

udur

.Su

yla

şidd

etli

reak

siyo

n gö

ster

ebilir

.

4.3

Suyl

a te

mas

hal

inde

ale

vlen

ebilir

ga

z ol

uştu

ran

mad

dele

r Su

yla

tem

as h

alin

de y

angı

n ve

pat

lam

a te

hlik

esi v

ardı

r.Dı

şarı

sıza

n m

adde

ler ü

stü

örtü

lmek

sur

etiy

le k

uru

tutu

lmal

ıdır.

5.1

Oksi

tleyi

cile

r (tu

tuşt

uruc

u et

kiye

sah

ip

mad

dele

r)

Ateş

lem

e ve

pat

lam

a te

hlik

esi.

Alev

lene

bilir

mad

dele

rle ş

idde

tli re

aksi

yon

göst

erm

e te

hlik

esi

vard

ır.

Alev

lene

bilir

vey

a ya

nabi

lir

mad

dele

rle (ö

r. ta

laş)

ka

rışm

asın

ı önl

eyin

.

5.2

Orga

nik

pero

ksitl

er

Aşırı

sıc

ak, b

aşka

mad

dele

rle (ö

r. as

itler

, ağı

r met

al b

ileşi

kleri

veya

am

inle

r) te

mas

, sür

tünm

e ve

ya d

arbe

hal

inde

egz

oter

m

ayrış

ım te

hlik

esi s

öz k

onus

udur

. Bu

duru

m, s

ağlığ

a za

rarlı

ve

tutu

şabi

lir g

az v

eya

buha

r olu

şum

una

yol a

çabi

lir.

Alev

lene

bilir

vey

a ya

nabi

lir

mad

dele

rle (ö

r. ta

laş)

ka

rışm

asın

ı önl

eyin

.

6.1

Toks

ik m

adde

ler

Zehi

rlenm

e te

hlik

esi.

Yer ü

stü

sula

rı ve

kan

aliza

syon

için

tehl

ike

söz

konu

sudu

r.

Acil

kaçı

ş m

aske

si

kulla

nın.

6.2

Enfe

kte

mad

dele

rBu

laşm

a te

hlik

esi.

Yer ü

stü

sula

rı ve

kan

aliza

syon

için

tehl

ike

söz

konu

sudu

r.

7Ra

dyoa

ktif

mad

dele

rNü

fuz

etm

e ve

dış

tan

rady

asyo

n te

hlik

esi s

öz k

onus

udur

.Ek

spoz

isyo

n sü

resi

ni

sını

rland

ırın.

8Ko

rozif

mad

dele

r

Yakı

cı m

adde

tehl

ikes

i.Bi

rbiri

yle,

su

veya

baş

ka m

adde

lerle

şid

detli

reak

siyo

n gö

ster

ebilir

.Ye

r üst

ü su

ları

ve k

anal

izasy

on iç

in te

hlik

e sö

z ko

nusu

dur.

Dışa

rı sı

zan

mad

dele

rin

yer ü

stü

sula

rına

ve

kana

lizas

yona

girm

esin

i ön

leyi

n.

9Di

ğer t

ehlik

eli m

adde

ler

Yanm

a te

hlik

esi.

Yang

ın te

hlik

esi.

Patla

ma

tehl

ikes

i.Ye

r üst

ü su

ları

ve k

anal

izasy

on iç

in te

hlik

e sö

z ko

nusu

dur.

Dışa

rı sı

zan

mad

dele

rin

yer ü

stü

sula

rına

ve

kana

lizas

yona

girm

esin

i ön

leyi

n.

LABO

RATU

VAR

MA

RKET

ww

w.o

rlab

.co

m.t

r

10

Hangi solvent ?Bilinçli olun, her uygulamada istenen kaliteyi uygun fiyata alın.

Laboratuvar uygulamalarına yönelik kimyasal temini sırasında öncelikle ihti-yaçlar, uygulama alanı ve tabii ki de bütçe dikkatlice değerlendirilir. Laboratuvar-larda hassas analizlerden ortam hijyenine kadar pek çok faklı uygulama gerçekleş-tirilir. Bu nedenle optimum analiz maliyeti açısından seçilen kimyasal uygulama alanı ile uyum sağlamalıdır.

Temizlik – dezenfeksiyon amacı ile yüksek kaliteli kimyasal kullanımı bulaşık yıkamak için memba suyu kullanmak gibidir… Bu nedenle laboratuvar çalışmalarında maliyet etkinliği için MERCK aynı kimyasalı üç faklı kalitede üretir ve kullanıcıların ihtiyaçlarına uygun ürünü daha kolay seçebilmesi için bunlara farklı ticari isimler verir.

Uygulamanın ne olduğunun (tezgah temizliği, ekstraksiyon, yüksek hassasiyet gerektiren kritik analizler) – uyu-lan uluslararası standartların ve güvenlik gereklerinin ne olduğu-nun veya kullanılan kimyasalın miktarının ne kadar olduğunun hiç önemi yoktur. Yeni ürün yel-pazesi ihtiyaçlarınız ile mükemmel derecede uyum sağlar.

EMSURE™ Bu yüksek kalitedeki ürünler hassas farmasötik uygulamalar gibi özel standartlara sahip kritik veya dikkat gerektiren laboratuvar uygulamalarına yöneliktir. ACS, ISO ve Reag. Ph Eur standartlarına uygun olan ürün grubu analiz güvenliğini garanti eder. Arttırılmış saflık derecesi, azaltılmış su içeriği, buhar-laşma sonrası kalıntı ve diğer safsızlıkların bilgisini veren 60 parametreli analiz sertifikasına sahiptir.

EMPARTA® Geniş bir yelpazeye sahip rutin laboratuvar analizlerine yönelik orta kalitede, ACS onaylı ürünlerdir. Bu kalitedeki tüm kimyasallar güvenilir ve tekrarlanabilir sonuçlar garanti eder.10 parametre civarındaki analiz sertifikası ge-

rekli olabilecek tüm önemli parametreler hakkında ayrıntılı bilgiler içerir.

EMPLURA® Yüksek kaliteli kimyasalların düşük fiyatlı alternatifi olan bu ürünler temizlik, üretim, ekstrak-

siyon ve sentez amacıyla kullanıma uygundur. Minimum saflıkları genellikle %98’i aşan ve çoğunlukla %99 civarında olan bu ürünlere ait 5 parametrelik analiz sertifikası kullanıcılara teknik özellikleri hakkında bilgi verir.

Bu sorunun cevabı laboratuvarda çalışırken kendi güvenliğiniz için ne kadar tedbir alıyorsunuz sorusunun cevabı ile doğrudan bağlantılıdır.

Üniversite yıllarımda laboratuvar uygulaması olan bir bölümde okuduğum için aldığımız ilk ders “laboratuvar güvenliği” olmuştu. Başlangıçta sıradan, dinlenilmesi gereken ve ders geçebilmek için ezberlenmesi gerektiğini düşündüğüm bu bilgilerin aslında bu mesleği yapacak kişiler için hayati önem taşıdığını, olmazsa olmaz denen bilgiler olduğunu meslek hayatıma başladığımda öğrendim. Kural aslında çok basitti: önce can sonra canan. Yani kişisel güvenlik, laboratuvar güvenliği ve çevre güvenliği.

Önlük, eldiven, gözlük ve maske dörtlüsü.

Laboratuvara girdiğimizde çoğumuzun ilk odaklandığı şey işimizi bir an önce bitirip sonuca gidebilmektir. Kafamızdaki bu düşünce ile çok kısa bir hazırlık aşaması gerektiren ve bizi çok ciddi kazalardan koruyan bu dörtlüyü ihmal ederiz. Bunun sonucunda da geri dönüşümsüz ve bize “keşke” kelimesini kullandıracak bir pişmanlık içine düşebiliriz.

Bu dörtlü, olabilecek kazalardan minimum zarar görmemizi sağlarken bazen de hayat kurtarıcı olabilir. Ancak kazalardan korunmaktan daha öncelikli olan konu ise bu kazaların oluşmasına engel olmaktır. Bunun için de yapılması gereken ilk iş çalışılacak kimyasal malzeme ile tanışmaktır. Bir kimyasala yanlış yaparsanız intikamı nasıl olur? Zararsız bir kimyasal madde yanlış bir işlem ile canavara dönüşebilirken, tehlikeli bir kimyasal madde de onun hakkında sahip olduğunuz bilgiler sayesinde uyumlu bir kimyasal gibi davranır.

Her kimyasal madde ile ilgili, fiziksel ve kimyasal özellikleri; soluma, deri teması, dökülme ile oluşabilecek tehlikeleri ve bunlara karşı alınacak önlemleri, saklama ve bertaraf etme, kararlılık tepkimeleri, toksikolojik özellikleri gibi tüm ayrıntıları içeren veriler Malzeme Güvenlik Bilgi Formu (MSDS) başlığı altında kullanıcıların bilgisine sunulmaktadır. Güvenlik Bilgi Formlarını okumak için ayıracağınız 5 dakikalık süre olası tüm tehlikelerden korunmanızı veya oluşabilecek bir laboratuvar kazasını en az zararla atlatmanızı sağlar. İhtiyaç duyabileceğiniz ürün Güvenlik Bilgi Formlarına internet üzerinden kolayca ulaşabilir veya tedarikçi firmalarınızdan talep edebilirsiniz.

Laboratuvarda temel çalışma kuralları, sorumlular ve çalışanlar tarafından fazla ciddiye alınmadığı için yukarıdaki basit işlemler genelde atlanmaktadır. Aslında bu kuralların uyulması gereken sıkıcı kısıtlamalardan ziyade, kendi sağlığımız ve güvenliğimiz için kesinlikle uymamız gereken temel gereklilikler olduğuna inandığımız zaman laboratuvarda güvenli ve keyifli çalışmanın tadına varabiliriz.

Yelda ZencirUzman

Hacettepe ÜniversitesiGıda Mühendisliği Bölümü

Kendinizi ne kadar seviyorsunuz?

11

Kalibrasyon Belirlenmiş koşullar altında ölçme cihazı veya ölçme

sisteminin gösterdiği değerler ile bilinen değerler arasındaki ilişkidir.Test ve ölçü aletlerinin belirlenmiş çevre şartlarında (sıcaklık, nem, titreşim vb), metrolojik özellikleri bilinen referans standartlarla (etalon) karşılaştırılması, gösterdiği değerin referans standarttan sapmasının tespit edilmesidir.Deney veya kalibrasyon çalışmalarında özellikle akredite olmuş kuruluşlardan alınan kalibrasyon hizmetinin önemi büyüktür. Çalışmalar esnasında kullanılan muayene ve ölçme cihazlarının yapılan çalışmalara doğrudan etkisi vardır.Bu sebeple kullanılan ekipmanların gerçek değerinin bilinmesi ve hesaplamalara bu değerlerin katılması kesin ve güvenilir sonuçlara ulaştırarak elde edilen sonuçta hata payının en aza indirgenmesini sağlayacaktır.Karar verme aşamalarında kullanılan (deney, muayene, tasarım, ar-ge, teşhis, tedavi,izleme vb) tüm cihazlar kalibre edilmelidir.Kalibrasyonlu cihaz kullanmak çalışmaların en doğru şekilde sonuçlanmasını sağlayacaktır.Bu cihazlar özellikle karar verme aşamalarında ve kritik sonuçların hesaplarında kullanıldığından izlenebilirliği olan yani kalibrasyon sonuçlarına güvenilebilecek kuruluşlar tercih edilmelidir. Bunlarda uluslar arası geçerliliği olan akredite kuruluşlardır.Kalibrasyon bir ayar yada hata düzeltme işlemi değildir, dolayısıyla kalibrasyonu yapılan cihaz hatası sıfır olan cihaz anlamına gelmez. Ancak kalibrasyonlu cihaz ile gerçekte hangi değerin

okunduğu bilinir ve hesaplamalarda o değer kullanılarak hata payı azaltılabilir.Bu da şu şekilde gerçekleşir.Akredite kuruluşa yaptırılan kalibrasyonlar sonucunda cihaza ait logolu bir kalibrasyon sertifikası sunulacaktır.Bu sertifikada cihazın olması gereken değeri ve gerçekte gösterdiği değer hesaplanarak sapma değeri belirlenir.Ölçüm belirsizliği değeri de sertifikada sunulmaktadır. Çalışmalarda kullanılacak bu sertifikalı cihazın değerleri sertifikadan okunarak kendi hesaplamalarınızda kullanılıp güvenilir sonuçlar elde edilir.Hangi durumlarda kalibrasyon yapılmalıdır?Kalibrasyon sadece belirlenen periyotlarda yapılmaz. Aşağıdaki durumlar oluştuğunda da kalibrasyona ihtiyaç vardır. • Cihazhiçkullanılmamışise,yani

yeni satın alınmışsa, • Cihazarızalanmışveyamekanikbir

darbe görmüşse, • Cihazkullanmatalimatlarınauygun

kullanılmamışsa, • Cihazdafonksiyonarızalarımeydana

gelmiş ise, • Belirlenenperiyotlardabakımı

yapılmamış ise, • Ayarmekanizmalarınamüdahale

edilmiş ise, • Cihazdanalınansonuçlardanşüphe

duyuluyor iseEğer imalatçı bu konuda bir zaman tayin etmemiş ise;    Cihazın:• Ölçme belirsizliğine, • Stabilitesine,

• Kullanım amacı ve kullanım sıklığına,

• Sapma sınırlarına, • Deneyimlere veya normlara göre

karar verilirKalibrasyonsuz kullanılan cihaz operatörü yanlış yönlendirecek, doğru olmayan sonuca ulaştırarak telafisi mümkün olmayan hatalar ortaya çıkacaktır. Kalibrasyonsuz cihaz kullanmak günlük hayattan örneklerle şu durumlara benzer :doğru ölçmeyen bir tıbbi teşhis veya tedavi cihazı ile muayene olmak veya tedavi olmak, yükseklik göstergesi hatalı çalışan bir uçakla seyahat etmek gibi.Telafisi mümkün olmayan hatalara sebep olmamak ve çalışmalarınızda kesin sonuçlara ulaşmak için kullandığınız tüm (deney, muayene, tasarım, ar-ge, teşhis, tedavi,izleme vb) cihazlarınızı izlenebilirliği olan akredite kuruluşlara kalibre ettirin …Bu konuda hem üretici hemde akredite kalibrasyon Laboratuvarına sahip olmanın ayrıcalığı ile hizmet veren firmamız İLDAM CAM A.Ş’den yardım ve hizmet alabilirsiniz.

Firmamız İldam Cam A.Ş 70 yılı aşkın tecrübesi ile İLDAM markası adı altında Ostim 58. Sokak numara 18 adresinde yerleşik olarak laboratuvar cam malzemeleri üretmekte ve hacimsel kalibrasyon çalışmalarını uzman personeli ve TÜRKAK güvencesiyle siz değerli iş ortaklarımıza hizmet vermektedir.Firma imalat profilimizGenel Laboratuvar Cam malzemeleriHacimsel Laboratuvar Cam malzemeleriLaboratuvar cihaz ek parçaları ve ekipmanlarıKromotogrofi kolonları huniler cam filtrelerdir.İmalatlarımızda Almanya’dan ithal ettiğimiz Schott Cam borularını kullanmaktayız.Firmamız siz değerli iş ortaklarımıza daha kaliteli ve güvenilir hizmet verebilmek için 2009 yılında TÜRKAK tarafından akredite edilmiş olup Hacimsel laboratuvar malzemelerinizi akredite laboratuvarımızda uzman personelce kalibre ederek ;TÜRKAK logolu kalibrasyon sertifikası sunmaktadır.

DOĞRU ÖLÇÜM, KESİN SONUÇ

KALİBRASYON VE ÖNEMİÖzge İĞREK - KİMYAGER

İldam Cam A.Ş Kalite Güvence ve Akredite Laboratuvar Müdürü ozgeigrek@yahoo.com - ozge@ildam.com

12

Gıda üreten işletmelere gittiğimizde ilk sorduğumuz soru “- laboratuvarınız nerede? Bir görebilir miyim”

olmuştur. Bu soruyu neden sorarız. Bizi hangi etmenler bu soruyu sormaya sevk eder bilemiyorum. Bu meslekte geçirdiğim 44 yıl içinde yurtiçinde-yurtdışında sayısız gıda ve yem fabrikası ziyaret ettim. Üretimde çalışan sayısız kişilerle birlikte oldum. Hatta bunların birçoğu da bizzat laboratuvarda çalışan kişilerdi. Kimse bana bir işletmede mutlaka laboratuvar olması gerekir konusunda beni ikna edici tek kelime söylemedi.

Yıllar önce ziyaret ettiğim bir fabrikada baskılı gıda ambalajları üretilmekteydi. İşletme müdürü partiler arasında renk farklılıkları oluştuğunu ve bundan siparişi veren şirketlerin şikayetçi olduklarını, iadelerin fazla olduğunu anlatmıştı. Ben de kendilerine renkölçer almalarını öğütlemiştim. İkinci ziyaretimde işletmede üç adet renkölçer gördüm. Birincisi karışımın yapıldığı depoda, ikincisi üretim yerinde ve üçüncüsü laboratuvarda. Size abartı gibi gelebilir. Benim verdiğim fikir sonucu işletme sahibi, işletme müdürü, kimya mühendisi, baskı teknisyeni ve ilgili herkes “R, G, B, ve L, a, b” gibi simgelerin ne olduklarını biliyorlardı.

Sevgili Dostum Samim Saner; birlikte katıldığımız bir panelde, “Labotaruvar” sözcüğünün Latince’de “Labor et Ora” sözcüğünden geldiğini söylemişti. Labor et ora Çalış ve dua et, anlamına gelmektedir. Böyle bir açıklama “- Acaba laboratuvar bir tapınak mıdır?” sorusunu akla getirmektedir. Laboratuvarın tapınak değil ama katı kuralları ve ritüelleri olan bir mabet olduğu söylenebilir.

Doğru sonuçlar almak için dua etmek gerekir mi? Laboratuvar tanrısı var mı? Laboratuvarda bulunan her aletin bir tanrısı var mı? Her alette uygulanan her yöntemin bir tanrısı var mı? Bu tanrılara adak adamak zorunlu mudur? Ne zaman nelere kurban etmeliyiz? Nasıl? Japon yönetim sistemlerinden 3 Mu’dan biri olan Muri makinelere ve aletlere saygı sevgi göstermemizi öğütler. Laboratuvarda çalışan kişi sakin olmalı, doğru düşünmeli ve gerek aletlere gerekse kimyasallara saygı göstermelidir.

Gıda üretiminde mevzuat algılaması nerede durduğunuza ve nereden baktığınıza bağlıdır. Otorite tarafından baktığınızda gıda güvenliği tüketicilerde sorun yaratmayacak bir üretim ve ticaret sorunudur. Üretici Bakanlık ve Belediyelerle başının dertte olmasını, hatalı üretim sonucu gazetelerde boy boy resim ve yazıların çıkmasını istemez. Satıcı herhangi bir biçimde ticarethanesi için olumsuz bir haber çıkmasını hiç istemez. Tüketici gıda güvenliği ile ilgilendiğini söylemek pek olası değildir. Tüketicinin ilgilendiği önce fiyattır.

Benim fikrimi sorarsınız; bir işletmede laboratuvar bulunmasının tek yararı otokontrol sağlamasıdır. Otokontrol sanayi üretimine de geçmiş psikoloji deyimidir. Otokontrolün sağlanması için yapılan işlemler büyük ve gelişmiş bir laboratuvarın varlığını gerektirmemektedir. Ciddi bir laboratuvar kurulması üretim kapasitesi, sipariş yoğunluğu ve kusurlu üretime uygulanacak yaptırımlara bağlıdır. Laboratuvarların üretimi kontrol altına alması için otomasyonun kurulması bazı büyük işletmelerde uygulanmaktadır. Bir işletmede üretimin ustaların hegemonyasından çıkabilmesi üretim standardizasyonuna ve laboratuvar otomasyonuna bağlıdır.

Yasal Mevzuat

Laboratuvar ile ilgili ilk kayıtlar 16 Kasım 1997 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin 13. ve 16. Maddelerinde “laboratuvar” sözcüğü geçmektedir. Gıdaların İşlenmesi İle İlgili Kuralların yer aldığı 13. Madde’de “Hammadde, yardımcı madde veya katkı maddeleri; ayıklama,

hazırlama veya işleme sırasında bozuk veya yabancı maddeler, parazitler, mikroorganizmalar veya bunların toksinleri açısından kabul edilebilir düzeye indirilemedikçe işletmeye alınmamalıdır. Bu maddeler üretim hattına alınmadan önce denetimden ve sınıflamadan geçirilmeli ve gerekiyorsa laboratuvar testleri uygulanmalıdır.” hükmü getirilmiştir. Dikkat edildiyse “…gerekiyorsa laboratuvar testleri uygulanmalıdır…” denilmektedir. Buna kim karar verecek. Tabii ki İşletme Sahibi ve Sorumlu Müdür birlikte karar vermelidir. Çünkü gıda mevzuatına göre sorumluluk sorumlu müdür ile yönetimin üzerindedir. Hoş yeni gıda yasasıyla durum ne olduysa, bu konuda kimse pek bir şey bilmiyor.

Yeni gıda yasası bu konuda getiriyor? 13.06.2010 27610 günlü Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu yani yeni gıda yasasının getirdiği önemli bir tanım Gıda işletmecisidir. Kimdir bu kişi? Kâr amaçlı olsun veya olmasın kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek veya tüzel kişiler tarafından gıdanın üretimi, işlenmesi ve dağıtımının herhangi bir aşamasında kontrolü altında yürütülen faaliyetlerin, mevzuat hükümlerine uygunluğundan sorumlu olan gerçek veya tüzel kişidir. Gıda işletmecisi, ürünle ilgili riskin önlenmesi, azaltılması veya ortadan kaldırılmasından sorumludur.

Ne kadar değişiklik yapılırsa yapılsın gıda işletmecisi gene de kendini kurtarabilmek için bir süre daha işletmesinde laboratuvar bulundurmak, gelen gidene düzgün de olmasa bu yere göstermek zorunda kalacaktır.

Prof. Dr.Aydın ÖZTAN

Aksaray ÜniversitesiAksaray MYO

İşletmelerde laboratuvar neden gerekli ?

Bir baba ile kızı dertleşiyorlarmış. Kızı hayatında çok sıkıntı yaşadığından ve bunlarla nasıl baş edeceğini bilemediğini söylemiş babasına. Hatta sorunlar ardı arkasına devam ediyormuş hayatında. Babası kızını dinlemiş, dinlemiş ve “gel, sana bir şey göstereceğim!” diye kızını mutfağa götürmüş. Baba ünlü bir aşçı imiş. Ocağa 3 tane eşit büyüklükte kap koymuş, 3’ün de eşit su koymuş ve 3’ünün de altını aynı miktarda yakmış. Ve 1. kaba bir havuç, diğerine bir adet yumurta, diğerine ise de bir avuç çekilmemiş kahve çekirdeği koymuş.Ve her üçünü de tam 20 dakika pişirmiş. Daha sonra ateşi kesmis. Masaya 2 tane tabak ve bir tane boş bardak koymuş ve, ilk önce haşlanmış havucu alıp bir tabağa koymuş. Daha sonra artık epey pişmiş olan yumurtayı alıp bir tabağa koymuş. En sonunda da artık suya iyice sinmis ve tam kıvamında kahve olan kahveyi de alıp bir bardağa boşaltmış. Kızına şu soruyu sormuş: “Kızım ne görüyorsun?” Kızı demiş ki: “Havuç, yumurta ve kahve.” Kızını elinden tutup masaya yaklaştırıp daha yakından bakmasını ve hissetmesini istemiş. Kızı

demiş ki: “Ne görüyorum..Haslanmış yumuşak bir havuç (bunu yaparken çatalı havuca batırmış ve yumuşaklığını hissetmiş), artık pişmekten içi katılaşmış bir yumurta (yumurtayı eline almış, hatta bir tarafından masaya vurup, çatlatmış ve içini görmüş) ve bir bardak kahve, (biraz içmiş). “Hatta tadı oldukca iyi” “Baba, bunu

niçin bana gösteriyorsun?” diye sormuş. “Bak demiş, hepsi aynı şekil kapta, aynı sıcaklıkta, aynı dakika pişti. Fakat hepsi bu etkiye farklı

tepki verdiler. Havuç ilk başta sertti, güçlü idi.

Ama kaynatılınca yumuşadı hatta güçsüzleşti. Yumurta cok kırılgandı, hafifçe dokunsan çatlayabilirdi ama kaynatılınca içi sertleşti, hatta katılaştı.Bir avuç çekilmemiş kahve ise yine sertti, hepsi birbirine benziyordu, ama ısıtılınca ne oldu, bu kahve çekirdekleri, ısındılar, gevşediler, ve içinde oldukları suya

yayıldılar. Koku yaydılar, tat yaydılar ve suyu eşsiz tatta bir kahveye çevirdiler.” “Kızım sen hangisisin?” diye sormuş adam. Zorluklarla karşılastığın zaman nasıl tepki gösteriyorsun? Sen havuç musun, yumurta mısın, yoksa kahve misin? Siz hangisisiniz? Havuç gibi sert bir kişi misiniz, ama sorunlar yaşayınca, yumuşuyor ve güçsüzleşiyor musunuz? Yumurta gibi, içi yumuşak, her an kırılabilir bir kişi misiniz? Sorunlar karşısında (ölüm, ayrılık, krizler,

vs) güçleniyor ve sertleşiyor musunuz? Yoksa bir kahve çekirdeği gibi misiniz? Kahve sıcak suyu değiştirir, hatta suyun sıcaklığı en üst dereceye çıktığında, en lezzetli kahve ortamı hazır olur. Lezzet maksimuma ulaşır. Eğer sen bu kahve çekirdeği gibi isen, çevrende ne kadar sorun olursa olsun, bunları olumluya çevirebilirsin. Çevrene güzel tatlar, duygular katarsın. Kendini ve çevreni daha iyi yapmak için çalışırsın. Siz hangisisiniz?

Havuç,Yumurta,Kahve.......Siz hangisisiniz? Sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü

Süleyman GÜLER

Danışma KuruluProf. Dr. Kadir HALKMAN

Uzm. Yelda ZENCİRÖzlem Etiz SAĞDAŞ

Nevin KOÇAKER

İdare MerkeziOstim Mah. 1288 Sok. No. 8D/25

Yenimahalle / ANKARATel: 0.312. 385 89 22

Posta AdresiP.K. 45

Gimat / ANKARAe-posta : bilgi@labmedya.com

Yayın TürüYaygın Süreli

Grafik Tasarımwww.prosigma.net

Basım YeriGökçe Ofset Mat. Ltd. Şti.

İvedik OSB 21. Cad. 599. Sok. No:22Yenimahalle / ANKARATel: 0.312. 395 93 39

Basım Tarihi25 Eylül 2010

LabMedya gazatesinde yayınlanan yazıların sorumluluğu yazarlara aittir.

Sayı : 1Ekim 2010

13

Bundan 28 yıl önce Avustralyalı tıp doktoru kendisini denek yaparak mide ülserinin nedeni konusundaki teorileri yıkmaya çalıştı. Helicobacter pylori bakterisinin bir kültürünü bizzat yutarak bu bakterinin akut gastrite neden olduğunu kendi üzerinde gösterdi. Doktoru bu fikre getiren olay takip ettiği hemen hemen tüm gastrit, ülser ve mide kanseri hastalarının midesinde bu mikroorganizmaya rastlamış olmasıydı. O dönemde bilim dünyası bu açıklamaya şüphe ile

yaklaştı, çünkü mide ve onikiparmak bağırsağı ülseri ile benzeri rahatsızlıkların temel nedeninin aşırı asit salgısı olduğu düşünülüyordu. Dahası bu kadar aşırı asidik bir ortamda eninde sonunda bir canlı organizma olan bu bakteri nasıl

yaşayabilirdi ki? Ne var ki, geçen zaman bu çılgın doktoru haklı çıkardı.

Dünya toplumunun yaklaşık yarısının bu bakteriyi midesinde barındırdığı hesaplanmaktadır. Bu özelliğiyle Helicobacter pylori dünyanın en yaygın enfeksiyon hastalığı olma özelliğini taşıdığı da söylenebilir. Yine de bu bakterinin bağırsağımızda bol miktarda bulunan ve

normal bağırsak florasını oluşturan diğer bakteriler gibi bulunduğu bölgede birtakım fizyolojik işlevlere de hizmet edip etmediği merak konusu. Bir milimetrenin 3000’de biri büyüklüğündeki Helicobacter pylori mide mukozası içerisinde yaşarken kendisini mide asidinden korumak için bazik tabiatlı amonyakla kaplı bir hücre zarına sahip. Kişiden kişiye geçişin daha erken çocukluk çağında, olasılıkla eksik hijyen ve aile içi ortak çatal-kaşık kullanımı gibi davranışlarla, ortaya çıktığı düşünülüyor. Bakterinin iğneye benzer çıkıntıları ile mukoza hücrelerine temas etmesiyle bağışıklık sistemi tetikleniyor ve enfeksiyon reaksiyonları ortaya çıkıyor. Asit salgısının artırıcı özellikleri yanında mukoza tabakasına zarar verici toksinler de salgılayan bakteri kronik bir gastrit tablosuna yol açıyor. Bu kronik gastrit manzarası hemen hemen tüm Helicobacter pylori taşıyıcılarında görülmekle beraber vakaların %80’i bunu hissetmeden yaşamlarını sürdürüyor. Geri kalan %20’lik toplumda ise mide ve bağırsak ülserleri ortaya çıkarken mide kanseri riski de artmış olarak bulunuyor.

Bazı insanlarda niçin hiç bulgu ortaya çıkmaması, bazısında ise tam aksine oldukça belirgin hastalık belirtilerinin bulunmasının nedeni tam olarak izah edilememiştir. Genel olarak artan yaş ile bulguların görülme olasılığının arttığı kabul edilebilir. Yer yer kişiden kişiye bakterinin gücünün (patojenite) de farklı olabileceği öngörülebilir. Çoğunlukla normal mide tedavisine bir antibiyotik kombinasyonunun eklenmesi bu bakteriye karşı başarılı

sonuç vermekle birlikte bakteri varlığı gösterilen herkese bu tedavinin uygulanması da tartışılır durumdadır çünkü lüzumsuz antibiyotik kullanımının bakterilerde direnç oluşumunu kolaylaştıracağı ve giderek daha güçlü bakteri soyları ile karşı karşıya kalabiliriz.

Mide şikâyetleri genellikle basit bir yanma-ekşimeden, kıvrandırıcı ve gece uykudan dahi uyandırabilen ve yemek borusuna kadar uzanan yakıcı ağrılara kadar varabilir. Rahatsızlığın ülser (mide mukozasında yara) mi yoksa halen gastrit (mide mukozasının basit enfeksiyonu) aşamasında mı olduğu, yerleşimin ağırlıklı olarak mide mi yoksa onikiparmak bağırsağında mı olduğu, ya da yemek borusuna kadar uzanıp uzanmadığı hakkında kesin bilgi ancak endoskopi ile elde edilebilir. Bunun için hastaya ince bir hortum şeklinde yutturulan tetkik aracının içerisindeki optik sistemler vasıtasıyla yemek borusundan onikiparmak bağırsağına kadar tüm bölgeler ayrıntılı bir şekilde gözle görülebilir. Aynı zamanda cihazın ucundaki aletler ile alınan küçük bir mukoza örneği biyopsisinde

Helicobacter varlığı ya da yokluğu da araştırılır.

Enfeksiyon saptanmasında en güvenilir yöntem olan mukoza örneğinin histolojik incelenmesinde Giemsa, H&E (hematoksilin – eozin) boyama teknikleri ile gümüş boyama metodu gibi pek çok yöntem kullanılabilir. Gümüş boyama teknikleri içerisinde yer alan Warthin-Starry yöntemi sarı renkli doku zemini üzerinde siyah veya koyu kahverengi yapılar olarak bakterilerin çok net görünmesini sağlayarak Helicobacter pylori teşhisini

kolaylaştırır. Ancak yöntemin tecrübeli teknik elemanlar tarafından kullanılmasında bile tekrarlanabilir

sonuç ve kaliteli reaksiyonlar elde etmenin zorluğu tüm

laboratuvar çevreleri tarafından bilinir. Bu durum Warthin-Starry yönteminin tercih edilir bir yöntem olmaktan çıkartmıştır. Gelişen teknoloji sayesinde Warthin-Starry Gümüş Boyamada kullanılan kimyasalların modifiye

edilmesi ile uygulama sırasındaki teknik problemler

aşılmış ve böylece tekrarlanabilir sonuçlara sahip iyi-ayırım sağlanmış numuneler elde edilmiştir.

Midemizin Gizli Sakini

Helicobacter pyloriMide şikâyetleri genellikle basit

bir yanma-ekşimeden, kıvrandırıcı

ve gece uykudan dahi

uyandırabilen ve yemek borusuna

kadar uzanan yakıcı ağrılara kadar varabilir.

14

��������������������������

�������������

�������������������������������

��������������������

����������������������������������� ������������������������������������������������������ ���� ��������������������������

��� �������� ���

��� ��������� ���� �����

�������� ��������

�� ����� � � ��� ������ ����������������� �� ����������������� ������������������

15

Bunun gibi inanılması zor ama 21. Yüzyılın devrimi olarak adlandırılan Nanoteknoloji sayesinde günlük hayatımıza girmiş veya yakın gelecekte girmesi planlanan pek çok ürün artık hayal olmaktan çıktı. Türkiye’de artık bütün duvar boyaları nanoteknoloji yöntemiyle üretilmekte, nano parçacıklar bütün ilaçlarda, ambalajlı hazır yiyecek ve içeceklerde, tuzda, şekerde ve unda koruyucu, beyazlatıcı veya nem tutucu olarak kullanılmakta ve ayrıca kendi kendini temizleyen kumaş ve giysiler üretilmekte...

Hemen hemen tüm sektörlerdeki üreticiler bu teknolojiyi üretimlerine katabilecek ve ürünlerini geliştirecek yollar üzerinde çalışıyorlar. Günümüzde Nanoteknoloji en geniş şekliyle tıpta kullanılmak üzere geliştirilmektedir.Nanoteknoloji ve gen teknolojisi yöntemleriyle sentetik hormon, enzim, vitamin, aminoasit gibi pek çok yeni ilaç üretilmektedir.

‘’Nano’’ Yunancada ‘cüce’ demek. Nanoteknoloji, büyüklüğü 1 nanometre (metrenin milyarda biri) ile 100 nanometre arasındaki ebatta eşya üreten

araştırma yapan bir bilim. İnsan gözünün görebildiği en küçük şey olan kılın çapı da aşağı yukarı 100 bin nanometre. Kılı kırk değil 100 bin yaran insanlar var karşımızda ve insan soyunun bundan sonraki geleceğine ciddi anlamda tesir edecek bir çalışmayı sabırla büyütüyorlar.

Doktor parçacıklar

Bakın mesela bilim adamları doğru ölçekte ilacı vücudumuzun mikro alemi içinde taşıyıp sadece tümörlü hücreyi öldürecek ve etrafındaki başka hiçbir hücreye dokunmayacak nanoparçacıklar

geliştirme yolunda önemli mesafe kat ettiler. Örneğin sudaki metalik toksik parçaları tespit eden casus partiküller üretmeye çalışıyorlar. Ve gelecekte su filtresi olarak kullanılacak bunlar…

Akla gelebilecek her alanda kullanılabilir. Örneğin boyalara, duvar malzemesine katılarak, evin içine oksijen alan dışarı karbondioksit vererek cam açma ihtiyacını ortadan kaldıran, ya da yazın sıcak havayı kışın soğuk havayı bloke eden nanopartiküller geliştirilecek. Elbise kumaşlarından kokuyu önleyen, terlemeyi azaltan nano partiküller…

Moleküler tepki ve itmelerin sırrını çözerek eşyanın hareketine yeni bir boyut getiriyorlar. Havada boşlukta duran sandalyeler arabalar için inanılmaz yoğun bir çabayla çalışıyorlar.

Kimyasal silah da dahil silahlara dayanıklı asker elbisesi üretmeye uğraşıyorlar.  Yakın bir zamanda Hewlett-Packard laboratuvarları Shell petrol firması işbirliği ile, nano teknoloji kullanarak yer altında petrolü kuyu kazmadan tespit edebilen ultra duyarlı bir cihaz geliştirdiğini duyurdu.

Pul kadar tıbbi tahlil laboratuvarı

Nano teknoloji ürünü küçük, etkileyici bir pul aslında bir laboratuvar. Belirli sayıda hastalığı anında teşhis edebilen bu pula, hastanın idrarını ya da kanını damlatıyorsunuz o da her hastalığa verdiği farklı renkli tepkiyle hangi hastalıktan olup olmadığını söylüyor.  Bu nano laboratuvar özellikle yetişmiş eleman yetersizliği olan gelişmekte olan ülkelerde büyük bir açığı kapatacak.

Virüsler elektrik üretecek

Nanoteknoloji kullanarak kredi kartı büyüklüğünde olup da aylarca bitmeyecek pil geliştiriliyor. İstiridye kabuğundan kopya çekilmiş. Bu deniz canlıları, kabuklarını kalsiyum karbonattan üretiyor.  Nasıl oluyor da proteinle karıştırdıkları bu yumuşak materyalden, nerdeyse kırılamaz sertlikte bir kabuk üretebiliyorlar? Ve çalışmaya başladıkça M13 adlı virüsü keşfediliyor. Bu virüs kendiliğinden moleküler ince bir ağa dönüşüyor. Bazı ağlar kobalt oksit ve altından. Böylece pilin negatif kutbu ortaya çıkıyor. Diğerleri, demir fosfat, yani pozitif kutup oluyor. Birkaç nanometre uzunluğundaki bu ultra ince kablolar birleşince, bugünkü birçok elektronik ürünün bir parçası lityum-iyon piller için kullanılabilir, yüksek güçlü elektrota dönüşüyor. Böylece bir bakmışsınız ki, virüsten elektrik çıkarmak, taştan su çıkarmaktan daha kolay oluveriyor.

Peki ya enerji…

Geleceğin teknoloji dünyasında dolaşmaya devam edelim. Hayati unsurlarını anı anına takip eden sensorlu üniforma

giyen asker… Kalp hastaları için ekranı olan kalp üzerine yara bandı gibi yapıştırılan kullan-at EKG cihazı…  Dişe monte edilen cep telefonu… Uygun her yerimize monte edilebilecek daha envai elektronik cihaz için bilim adamları harıl harıl çalışıyorlar. Ancak bütün bu cihazların bugüne kadar muazzam bir engeli vardı: enerji.

2005 yılında başlatılan araştırmada, bu küçük cihazlara potansiyel bir enerji kaynağı bulundu: İnsan bedeninden çıkan enerji. İnsan bedeni sıcaklığıyla termal enerji, hareket ve titreşimleriyle de kinetik enerji üretiyor. Her ikisi de elektriğe dönüştürülebilir.

Üzerinde çalışılan proje tamamlandığında yürüdükçe ya da başımızı çevirdiğimizde bile ortaya çıkan enerjimiz

elektriğe dönüşebilecek.

Ancak her teknoloji imkanı ölçüsünde risk barındırır. Nanoteknoloji de insan hayatına yapacağı muazzam katkı potansiyeli kadar muazzam tehdit potansiyeli taşıyor. Nasıl

ve ne amaçla kullandığına bağlı… Bu nedenle bilimin zevkli ve derin dünyasına kapalı yaşamamalıyız.

Baş döndürücü bir çağa giriyoruz. Bütün taşlar yerinden oynayacak. Bunun öncüsü olmak gibi muazzam bir fırsata sahibiz. Kaçırmayalım!

Kaynak: http://nanoteknolojinedir.com

Nanoteknoloji – İncir çekirdeğini doldurmayacak güç…Çeşitli hastalıkların tedavisindeki güdümlü ilaçlar, hasar görmüş dokuları iyileştirebilen DNA’dan yapılmış örümcek benzeri moleküler robotlar, çizilmeyen, çizilse dahi kendini yenileyen ve hatta rengini değiştirebilen arabalar, kirlenmeyen, leke tutmayan, bakteri barındırmayan, haşere uzaklaştıran elbiseler, görünmezliğin sırrını çözen akıllı kumaşlar…

16