Analiza dotycząca ilości wytwarzanych oraz ... · 9759 9352 9877 10083 10036 256 245 259 265 263 8000 8500 9000 9500 10000 10500 2004 2005 2006 2007 2008 Lata Ilość zbereanych

Analiza dotycząca ilości wytwarzanych oraz zagospodarowanych odpadów ulegających

biodegradacji

Streszczenie

1. Stan gospodarki odpadami 1.1. Odpady komunalne Rodzaje, źródła powstawania, ilość i jakość wytwarzanych odpadów komunalnych

Odpady komunalne to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych, pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów z gospodarstw domowych.

Źródłami powstawania odpadów komunalnych są: o gospodarstwa domowe, o obiekty infrastruktury (handel, usługi, rzemiosło, szkolnictwo, przemysł w części

„socjalnej” i inne).

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. Nr 112, poz. 1206) strumień odpadów komunalnych stanowią: frakcje segregowane i gromadzone selektywnie, nie segregowane (zmieszane) odpady komunalne, odpady zielone, odpady wielkogabarytowe, odpady niebezpieczne. Skład odpadów komunalnych

Średni skład materiałowy odpadów komunalnych wytwarzanych, ustalono w oparciu o wyniki badań prowadzonych na terenie kraju przedstawiono na rysunku 1. Ilość odpadów

Bilans odpadów komunalnych wytworzonych w Polsce w 2004 r. i 2008 r. przedstawiono w tabeli 1, a na rysunku 2 masę zebranych odpadów ogółem i na 1 mieszkańca w latach 2004-2008.

1; 19,1

3; 2,7

4; 15,26; 28,9

8; 4,2

2; 10,0

7; 3,2

5; 2,5

11; 0,8

10; 0,2

12; 3,2

14; 5,39; 2,3

13; 2,6

1; 9,6

3; 1,5

4; 11,0

6; 36,7

8; 6,8

7; 2,8

2; 10,2

13; 2,6

9; 4,0 14; 5,312; 4,5

10; 0,311; 0,6

5; 4,0

Odpady w dużych miastach Odpady w małych miastach

1; 5,0

3; 2,4

4; 10,3

6; 33,1

7; 5,9

8; 16,9

2; 10,0

5; 4,1

11; 0,8

10; 0,7 12; 4,914; 2,6

9; 2,1

13; 1,3

Odpady na terenach wiejskich

Rys. 1. Skład materiałowy odpadów komunalnych wytwarzanych w kraju w 2008 r.

Tabela 1. Odpady komunalne wytworzone w Polsce w 2004 r. i 2008 r.

Lp. Rodzaj odpadów

Masa wytworzonych odpadów, w tys. Mg Wzrost: 2008 r.

stosunku do 2004 r., w tys. Mg

2004 2008

ogółem ogółem

w tym w dużych miastach (>50 tys.)

w małych miastach

na terenach wiejskich

1 Papier i tektura 2 181 1520,5 1045 302,5 173 -660,5 2 Szkło 962 1216,3 545,9 323,4 347 254,3 3 Metale 531 279 146 48,5 84,5 -252,0 4 Tworzywa sztuczne 1 560 1533,6 830,9 346,1 356,6 -26,4 5 Odpady wielomateriałowe 711 401,2 134,7 124,5 141,9 -309,8 6 Odpady kuchenne i ogrodowe 2 850 3888,6 1582,3 1156,7 1149,7 1038,6 7 Odpady mineralne

1 472 467,9 173 89,1 205,8

26,6 8 Frakcja < 10 mm 1030,7 229,7 215,7 585,3 9 Tekstylia 174 325,8 124,8 126,8 74,2 151,8 10 Drewno 192 44,8 12,8 9,3 22,7 -147,2 11 Odpady niebezpieczne 93 89,4 41,1 20 28,2 -3,6 12 Inne kategorie 251 485,7 173 142,4 170,3 234,7 13 Odpady wielkogabarytowe 499 268,3 141,8 82 44,5 -230,7 14 Odpady z terenów zielonych 326 549,4 292,1 166,8 90,6 223,4

Razem 11 802 12101 5472,9 3153,8 3474,4 299,0

Ilość odpadów komunalnych wytworzonych w 2008 r. była o ok. 2,5% większa niż w

roku 2004. Z danych statystycznych wynika, że źródłem około 70% odpadów komunalnych są gospodarstwa domowe.

Masa zebranych odpadów komunalnych na jednego mieszkańca wzrosła w latach od 258 do 263 kg, a wskaźnik mieszkańców objętych wywozem od 82,7 do 82,9%. Nadal od ok. 17% mieszkańców nie było objętych wywozem, głownie z obszarów wiejskich. W 2008 r. odebrano z miast 88,8% odpadów komunalnych a z terenów wiejskich - 68,4%.

9759

9352

987710083 10036

256

245

259

265263

8000

8500

9000

9500

10000

10500

2004 2005 2006 2007 2008

Lata

Ilość

zbe

rean

ych

odpa

dów

, tys

. Mg

240

245

250

255

260

265

270

Ilośc

zeb

rany

ch o

dpad

ów,

kg/m

iesz

kańc

a

w tys. tonw kg na 1 mieszka

Rys. 2. Ilość zebranych odpadów komunalnych ogółem i na 1 mieszkańca w latach 2004-

2008 (GUS)

1.2. Odpady komunalne ulegające biodegradacji Definicja

Termin odpady ulegające biodegradacji został zdefiniowany w ustawie o odpadach: 7) odpady ulegające biodegradacji - rozumie się przez to odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów. Skład odpadów komunalnych ulegające biodegradacji

Do odpadów ulegających biodegradacji zalicza się: o papier i tekturę, o odzież i tekstylia z materiałów naturalnych (50% frakcji tekstyliów), o odpady z terenów zielonych, o odpady kuchenne i ogrodowe o drewno.

Substancje ulegające biodegradacji zawierają również odpady wielomateriałowe oraz frakcja drobna < 10 mm.

Dla potrzeb tego opracowania do odpadów ulegających biodegradacji zaliczono: odpady kuchenne ulegające biodegradacji, odpady zielone, 50% frakcji papier-tektura, tekstyliów i drewna, 40% odpadów wielomateriałowych oraz 30% frakcji drobnej <10 mm.

1.2.1. Ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji

Ilości wytwarzanych komunalnych odpadów ulegających biodegradacji w latach 1995, 2000, 2004 i 2008 przedstawiono w tabeli 2.

Dla potrzeb określenia postępów w gospodarowaniu odpadami ulegającymi biodegradacji przyjęto, że w roku 1995, jako roku odniesienia, zostało wytworzonych 4,38 mln Mg tych odpadów, przy czym na mieszkańca miasta przypadało 155 kg/a, zaś na mieszkańca wsi – 47 kg/a. Masa odpadów ulegających biodegradacji stanowiła 44% masy odpadów komunalnych wytworzonych w 1995 r.

Tabela 2. Ilości komunalnych odpadów ulegających biodegradacji wytworzone w latach 1995, 2000, 2004 i 2008

Lp. Wyszczególnienie 1995* 2000* 2004** 2008 1 Papier i tektura, tys. Mg - 2071 2181 1520,5 2 Odpady z terenów zielonych, tys. Mg - 302 326 549,4 3 Odpady ulegające biodegradacji zawarte w odpadach pozostałych, tys. Mg - 2494 3015 4543,6 4 Razem, tys. Mg 4381 4867 5522 6613,5 5 Masa wytworzonych odpadów, tys. Mg 9961 11948 11 802 12101,0 6 Udział odpadów ulegających biodegradacji w odpadach komunalnych, % 44,0 40,7 46,8 54,7

* - Kpgo 2006 ** - Kpgo 2010

Masę komunalnych odpadów ulegających biodegradacji wytworzoną w 2008 r. oszacowano na poziomie 6614 tys. Mg, a ich udział w odpadach komunalnych stanowił 54,7%.

1.2.2. Odzysk i unieszkodliwianie

Frakcje odpadów komunalnych segregowane i zbierane selektywnie Masa selektywnie zebranych frakcji odpadów komunalnych (bez biodegradowalnych), w

latach 2004-2007, systematycznie rosła od 243 do 559 tys. Mg, z średnim tempem ok. 23% rocznie. W roku 2008 wzrost wynosił aż 30%. W przeliczeniu na 1 mieszkańca, ich masa wzrosła w tym okresie od 6,4 do 14,4 kg/M. Najwięcej w przeliczeniu na 1 mieszkańca zebrano w 2008 r. szkła (4,6 kg/M) i makulatury (3,8 kg/M), a najmniej odpadów niebezpiecznych (ok. 0,03 kg/M). Średnio ok. 67% odpadów zebrano w gospodarstwach domowych. W 2008 r. z gospodarstw domowych pochodziło 48% papieru i tektury, 78% szkła, 73% tworzyw sztucznych, 56% metali, 97% tekstyliów i 90% odpadów wielkogabarytowych (rys. 3).

28

70 60

137

23

61

1337

0

39

87

43

39

75

13

38

8

22

0

9

1080

1530

7 4

1

1

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

2004 2008 2004 2008 2004 2008 2004 2008 2004 2008 2004 2008 2004 2008 2004 2008

papier i tektura szkło tw orzy w asztuczne

metale teksty lia niebezpieczne w ielko-gabary tow e

bio-degradow alne

mas

a od

padó

w ze

bran

ych

sele

ktyw

nie,

w ty

s. M

g

z infrastruktury

z gospodarstw domow y ch

Rys. 3. Masa odpadów zbieranych selektywnie w 2008 r.

Instalacje do przetwarzania komunalnych odpadów ulegających biodegradacji W Centralnym Systemie Odpadowym (CSO), zawarte są dane o 112 instalacjach

przetwarzających komunalne odpady ulegające biodegradacji (stan na koniec 2008 r.). W porównaniu do liczby instalacji działających na koniec 2005 r. (Kpgo 2010) liczba instalacji wzrosła o 30. W instalacjach tych przetwarzanych było łącznie przynajmniej 524,96 tys. Mg odpadów komunalnych, a uwzględniając odpady o kodzie 19 12 12 (inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów inne niż wymienione w 19 12 11), przynajmniej 677,93 tys. Mg. Stwierdzenie przynajmniej wynika z faktu, że nie dla wszystkich instalacji podane zostały rodzaje i ilości przetwarzanych odpadów.

Przyjmując jako kryterium rodzaje i masy odpadów kierowane do przetwarzania instalacje podzielono na trzy grupy: o kompostownie odpadów zielonych i bioodpadów - instalacje, w których przetwarzano,

przede wszystkim, selektywnie zbierane bioodpady (20 01 08), odpady zielone (20 02 01) i odpady z targowisk (20 03 02);

o instalacje MBP - instalacje, w których przetwarzano zmieszane odpady komunalne (20 03 01) i „inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów inne niż wymienione w 19 12 11” (19 12 12);

o pozostałe instalacje biologicznego przetwarzania odpadów.

Na rysunku 4 przedstawiono rozmieszczenie instalacji do biologicznego przetwarzania odpadów w Polsce według stanu na dzień 31 grudnia 2008 r. (źródło CSO).

Na koniec 2008 r. działało w kraju 51 kompostowni odpadów zielonych i bioodpadów. Przetwarzano w nich, co najmniej 87,44 tys. Mg odpadów w tym 61,67 tys. Mg odpadów zielonych (70,5% masy surowców), 4,96 tys. Mg bioodpadów (5,7%) i 7,95 tys. Mg (9,1%) „odpadów komunalnych nie wymienionych w innych podgrupach” (20 03 99). Przepustowość instalacji wahała się od 10 Mg/a do 22,6 tys. Mg/a, z wartością średnią ok. 5 tys. Mg/a.

Liczba instalacji MBP (na koniec 2008 r.) wynosiła 31. Przetwarzano w nich, co najmniej 578,83 tys. Mg odpadów, w tym 375,64 tys. Mg zmieszanych odpadów komunalnych (64,9% masy przetwarzanych odpadów), 149,13 tys. Mg (25,8%) „odpadów z mechanicznej obróbki odpadów innych niż wymienione w 19 12 11” (19 12 12). Przepustowość instalacji wahała się od 2,5 do 125 tys. Mg/a, z wartością średnią ok. 20 tys. Mg/a.

Pozostałe 30 instalacji biologicznego przetwarzania odpadów to, przede wszystkim, zakłady, w których przetwarzane były osady ściekowe. Przetwarzano w nich, co najmniej 200 tys. Mg odpadów, w tym 102,04 tys. Mg ustabilizowanych komunalnych osadów ściekowych (51% masy przetwarzanych odpadów), 32,97 tys. Mg (16,5%) „szlamów ze zbiorników bezodpływowych służących do gromadzenia nieczystości” (20 03 04) i 6,39 tys. Mg odpadów zielonych (3,2%). Przepustowość instalacji wahała się od 120 Mg/a do 87,6 tys. Mg/a, z wartością średnią ok. 12 tys. Mg/a.

Na koniec 2008 r. funkcjonowała również jedna spalarnia zmieszanych odpadów komunalnych.

Przedstawione dane należy uznać jako orientacyjne.

1.3. Odpady ulegające biodegradacji inne niż komunalne Definicja i pochodzenie

Do odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne zalicza się 65 rodzajów zakwalifikowanych ze względu na źródło pochodzenia do 6 grup: o grupy 02 - odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa,

leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności (30 rodzajów odpadów z podgrup: 02 01, 02 03, 02 03 02 04, 02 05, 02 06 i 02 07),

o grupy 03 - odpady z przetwórstwa drewna oraz produkcji płyt i mebli, masy celulozowej, papieru i tektury (10 rodzajów odpadów z podgrup: 03 01 i 03 03),

o grupy 04 - odpady z przemysłu skórzanego, futrzarskiego i tekstylnego (6 rodzajów odpadów z podgrup: 04 01 i 04 02),

o grupy 15 - odpady opakowaniowe (3 rodzaje odpadów odpady z podgrupy 15 01: odpady papieru i tektury, drewna i tekstyliów z włókien naturalnych),

o grupy 16 - 2 rodzaje odpadów z podgrupy 16 03 (partie produktów nie odpowiadające wymaganiom oraz produkty przeterminowane lub nieprzydatne do użytku),

o grupy 17 - odpady drewna (kod 17 02 01), o grupy 19 - odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z

oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych (13 rodzajów odpadów z podgrup: 19 06, 19 08, 19 09 i 19 12).

14 7 3

7 5 2

0 0 2

1 2 1

1 0 0

2 1 7

8 1 1

2 1 11 0 2

2 0 2

3 3 1

2

1

0

2

5

3

2 5 1

4 3 2

0 1 1

2 1 0

50

1020

- liczba instalacji

- instalacje MBPinne instalacje- kompostownie -

Rys. 4. Rozmieszczenie instalacji do biologicznego przetwarzania odpadów w Polsce według stanu na dzień 31 grudnia 2008 r. (źródło: CSO)

Skład Właściwości fizyczne i skład chemiczny odpadów ulegających biodegradacji z sektora

przemysłowego są bardzo zróżnicowane i zależą miejsca powstawania odpadów, rodzajów

użytych surowców oraz warunków technologicznych prowadzenia procesu. Z kolei odpady wytwarzane w poszczególnych sektorach przemysłu z reguły charakteryzują; jednorodność i stabilne, zbliżone właściwości fizyczne i chemiczne.

1.3.1. Ilość odpadów

Masy odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne wytworzone w latach 2002-2008 według GUS, w podziale na grupy przedstawiono na rysunku 5.

7000,8 6724,3 7072,15639

1751,8 2030,32697,8

2904,1

3052,42 3891,613810,8

4580,2

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

2002 2004 2006 2008Lata

Mas

a wy

twor

zony

ch o

dpad

ów, t

ys. M

g

Grupa 02 Grupa 03 Grupa 04 Grupa 15 Grupa 16 Grupa 17 Grupa 19

11903,7

13352,713734,712757,9

Rys. 5. Masy odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne wytworzone w

latach 2002-2008 (źródło GUS)

Według GUS masa wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji z sektora przemysłowego rosła od 11902,9 do 13738,1 tys. Mg/a w latach 2002-2006, z tempem ponad 3,5% rocznie. W okresie 2006-2008 tempo wzrostu ilości wytwarzanych odpadów spadło i wynosiło średnio ok. 1,5% rocznie, osiągając w 2008 r. masę 13329,1 tys. Mg. W 2008 r. najwięcej wytwarzano: o osadów z klarowania wody (19 09 02) – 16,4% całej masy odpadów ulegających

biodegradacji z sektora przemysłowego; o odpadów „trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir inne niż wymienione w

03 01 04” (kod 03 01 05) – 13,8% masy odpadów biodegradowalnych z sektora przemysłowego;

o odpadów „wysłodki” (kod 02 04 80) - 12,8% masy odpadów biodegradowalnych z sektora przemysłowego.

1.3.2. Odzysk i unieszkodliwianie

Odpady ulegające biodegradacji inne niż komunalne, przede wszystkim, były odzyskiwane. Według danych GUS, w latach 2002-2008, średnio odzyskiwano 75,6% masy odpadów (od 73,5% w 2008 r. do 77,9% w 2007 r.) (rys. 6). Unieszkodliwiano średnio 21,3%. W grupie metod unieszkodliwiania dominowały „inne sposoby” - 63,3% masy unieszkodliwionych odpadów w 2008 r. Na składowiskach własnych i innych składowano -

27,5% odpadów, 5,5% odpadów unieszkodliwiono metodami biologicznymi, a 6,7% poddawano termicznemu przekształceniu. Magazynowano czasowo zaledwie średnio 3,1% masy wytworzonych odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne.

76,3

74,5

77,9

73,5

10,8

3,9

3,6

5,0

8,4

16,1

12,5

14,6

2,9

3,0

3,3

3,51,8

1,5

1,3

1,1

1,7

1,2

1,2

0,6

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

2002

2004

2006

2008

Lata

Udział, %poddane odzyskowi unieszkodliwiane termicznie unieszkodliwiane tbiologicznieskładowane unieszkodliwiane w inny sposób magazynowane czasowo

Rys. 6. Udziały mas odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne

poddawanych odzyskowi i unieszkodliwianiu w latach 2002-2008 (GUS)

W grupie metod odzysku zarządzający odpadami najczęściej podawali sposób R14 - „Inne działania prowadzące do wykorzystania odpadów w całości lub części lub do odzyskania z odpadów substancji lub materiałów, łącznie z ich wykorzystaniem, nie wymienione w punktach od R1 do R13” (źródło CSO). W latach 2002-2008 postępowano tak z ponad 50% wytworzonych odpadów i udział tego działania praktycznie nie zmieniał się.

Ważnymi metodami odzysku były również metody: o R1 - „Wykorzystanie jako paliwa lub innego środka wytwarzania energii”, w latach 2002-

2008 postępowano tak z od 10,6% (2002 r.) do 23% (2006 r.) wytworzonych odpadów, średnio 17%;

o R3 - „Recykling lub regeneracja substancji organicznych, które nie są stosowane jako rozpuszczalniki (włączając kompostowanie i inne biologiczne procesy przekształcania)”, w latach 2002-2008 postępowano tak z od 4,6% (2003 r.) do 11,1% (2006 r.) wytworzonych odpadów, średnio 7,8%,

o R10 - „Rozprowadzenie na powierzchni ziemi, w celu nawożenia lub ulepszania gleby lub rekultywacji gleby i ziemi”, w latach 2002-2008 obserwowano wyraźny spadek wykorzystania tej metody; postępowano tak z od ok. 13% (2002 r. i 2003 r.) do 4,1% (2008 r.) wytworzonych odpadów, średnio 8,2%.

2. Prognoza zmian w zakresie gospodarki odpadami 2.1. Odpady komunalne

Prognoza zmian ilości odpadów komunalnych wyznaczono w oparciu o zmiany jednostkowych wskaźników wytwarzania i składu mieszaniny odpadów komunalnych określone jako średnie wartości trendów zmian ustalonych metodą historyczną i LCA-IWM.

Prognozowane ilości wytwarzanych odpadów komunalnych w latach 2011-2022 przedstawiono na rysunku 7.

6614 6800 6933 7015 7287 7571 7761

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

2008 2011 2013 2014 2017 2020 2022

Lata

Mas

a od

padó

w, ty

s. M

g

Odpady ulegajace biodegradacji Odpady komunalne

12101

1472914265136091303512835

12528

Rys. 7. Prognozowane ilości wytwarzanych odpadów komunalnych i odpadów ulegających

biodegradacji w latach 2011-2022

Oczekuje się wzrostu współczynnika wytwarzania odpadów na jednego mieszkańca do poziomu 329 kg/(M·a) w 2013 r. i 377 kg/(M·a) w 2020 r. i ilości wytwarzanych odpadów z tempem od 1,2 do 1,6% rocznie.

2.2. Komunalne odpady ulegające biodegradacji

Prognoza wytwarzania odpadów ulegających biodegradacji podano na rysunku 7. Podstawowym celem w zakresie gospodarowania komunalnymi odpadami ulegającymi

biodegradacji w najbliższej dekadzie będzie uzyskanie wymaganych poziomów redukcji składowania odpadów ulegających biodegradacji w latach 2010, 2013 i 2020 oraz wymaganych poziomów ponownego wykorzystania i recyklingu wybranych odpadów komunalnych w roku 2020 (50% odpadów papieru, szkła, metali i tworzyw sztucznych z gospodarstw domowych). Na rysunku 8 przedstawiono prognozy wytwarzania komunalnych odpadów w kraju, ilości dopuszczone do składowania i zbierane selektywnie, oraz zapotrzebowanie na przepustowość instalacji do przetwarzania odpadów pozostałych w latach 2010, 2013 i 2020.

Przepustowość instalacji do przetwarzania pozostałych odpadów komunalnych w roku 2013 powinna wynosić około 7200 tys. Mg.

Docelowo w 2020 r. ilość składowanych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji nie powinna przekraczać 1,53 mln Mg. Wobec powyższego szacuje się, że w 2018 r. trzeba będzie przekształcić biologicznie lub termicznie, co najmniej 3,6 mln Mg.

2.3. Odpady ulegające biodegradacji inne niż komunalne

Prognozę wytwarzania odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalnych w latach 2011-2022 uwzględniającą uwarunkowania wynikające z oczekiwanego rozwoju podmiotowych gałęzi przemysłu oraz planowanej gospodarki odpadami komunalnymi przedstawiono na rysunku 9.

32812188

1531

855 2377

3232 3890

3663

59867196 6964193

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

2010 2010 2013 2013 2020 2020

Lata

Mas

a od

padó

w, ty

s. M

g

Odpady dopuszczon e do składowania Odpady zbierane selektywbieOdpady wymagajace przetworzenia Odpady pozostałe wymagajace przetworzenia

6706

75716933

Rys. 8. Ilości komunalnych odpadów ulegających biodegradacji dopuszczone do

składowania i zbierane selektywnie, oraz zapotrzebowanie na przepustowość instalacji do przetwarzania odpadów pozostałych w latach 2010, 2013 i 2020

5639 6052 6363 6602 6791 6900

2904 3028 3182 3300 3392 3444

45805301

5824 6002 6160 6459

334456

256251241228212195

50402921151316

18 19 21 21 22

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

18000

2008 2011 2014 2017 2020 2022Lata

mas

a wyt

warza

nych

odp

adów

, tys

. Mg

grupa 02 grupa 03 grupa 04 grupa 15 grupa 16 grupa 17 grupa 19

Rys. 9. Prognozowane masy wytwarzania odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalnych wg grup odpadów

dr hab. inż. Andrzej Jedrczak, 65-387 Zielona Góra, ul. Zawiszy Czarnego 2A

Analiza dotycząca ilości wytwarzanych oraz zago-spodarowanych odpadów ulegających biodegradacji

Sfinansowano ze Środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowi-

ska i Gospodarki Wodnej na zamówienie Ministra Środowiska

Zielona Góra, kwiecień 2010 r.

2

3

SPIS TREŚCI

1. Podstawa opracowania .................................................................................................... 9

2. Cel i zakres opracowania ................................................................................................ 9

3. Stan prawny w zakresie gospodarki odpadami ulegającymi biodegradacji ............ 11

3.1. Nowe przepisy prawnych UE ....................................................................................... 11

3.2. Stan prawny w Polsce ................................................................................................... 13

4. Odpady komunalne ........................................................................................................ 19

4.1. Rodzaje, źródła powstawania, ilość i jakość wytwarzanych odpadów komunalnych .. 19

4.2. Skład odpadów komunalnych ....................................................................................... 19

4.3. Ilość odpadów ............................................................................................................... 20

4.4. Odzysk i unieszkodliwianie .......................................................................................... 21

4.4.1. Frakcje odpadów komunalnych segregowane i zbierane selektywnie ............................. 21

4.4.2. Odpady komunalne stałe zebrane i unieszkodliwione ...................................................... 25

4.5. Prognoza nagromadzenia .............................................................................................. 25

4.5.1. Prognoza zmian ilości i składu mieszaniny odpadów komunalnych ............................... 25

4.5.2. Trendy zmian demograficznych, ekonomicznych i społecznych kraju w kontekście ich

oddziaływań na gospodarkę odpadami .............................................................................................. 28

4.5.3. Prognoza ilości wytwarzanych odpadów komunalnych ................................................... 31

5. Odpady komunalne ulegające biodegradacji .............................................................. 33

5.1. Definicja ........................................................................................................................ 33

5.2. Skład odpadów komunalnych ulegające biodegradacji ................................................ 33

5.3. Ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji ............................................. 34

5.4. Instalacje do przetwarzania komunalnych odpadów ulegających biodegradacji ......... 34

5.5. Prognoza ilości wytwarzanych komunalnych odpadów ulegających biodegradacji .... 36

6. Odpady ulegające biodegradacji inne niż komunalne ................................................ 39

6.1. Charakterystyka odpadów ............................................................................................. 39

6.2. Ilość odpadów ............................................................................................................... 39



7. Komunalne osady ściekowe ........................................................................................... 65

7.1. Ilość odpadów ............................................................................................................... 65


4


8. Prognozy zmian sposobów gospodarowania odpadami ulegającymi biodegradacji

69

9. Podsumowanie ................................................................................................................ 71

10. Wykorzystane materiały ............................................................................................... 73

5

Spis tabel

Tabela 1. Skład morfologiczny i jednostkowy wskaźnik wytwarzania odpadów komunalnych w latach 2000, 2004 i 2008 ..................................................................................................... 19

Tabela 2. Odpady komunalne wytworzone i zebrane ......................................................................... 20Tabela 3. Odpady komunalne zebrane według województw w latach 2001-2008 ............................. 20Tabela 4. Masa zebranych selektywnie frakcji odpadów komunalnych w latach 2004- 2008 ........... 22Tabela 5. Odpady papieru i tektury zbierane selektywnie w latach 2004 i 2008 wg województw .... 22Tabela 6. Bioodpady zbierane selektywnie z gospodarstw domowych i obiektów infrastruktury w

2008 r. ................................................................................................................................. 23Tabela 7. Tekstylia zbierane selektywnie w latach 2004-2008 .......................................................... 24Tabela 8. Odpady zielone wytworzone i zbierane w latach 2000, 2004, 2007 i 2008 ....................... 25Tabela 9. Odpady komunalne stałe zebrane i unieszkodliwione w latach 2004-2008 ....................... 25Tabela 10. Prognozowane zmiany jednostkowych, masowych wskaźników wytwarzania odpadów

komunalnych z dużych miast ............................................................................................. 26Tabela 11. Prognozowany skład materiałowy odpadów komunalnych z dużych miast ....................... 26Tabela 12. Prognozowane zmiany jednostkowych, masowych wskaźników wytwarzania odpadów

komunalnych z małych miast ............................................................................................. 27Tabela 13. Prognozowany skład materiałowy odpadów komunalnych z małych miast ...................... 27Tabela 14. Prognozowane zmiany jednostkowych, masowych wskaźników wytwarzania odpadów

komunalnych ze wsi ........................................................................................................... 28Tabela 15. Prognozowany skład materiałowy odpadów komunalnych ze wsi .................................... 28Tabela 16. Liczby ludności Polski w latach 2002-2022 ....................................................................... 29Tabela 17. Wartości PKB Polski w latach 2000-2009 ......................................................................... 30Tabela 18. Prognozowane masy wytwarzania odpadów komunalnych z dużych miast ...................... 31Tabela 19. Prognozowane masy wytwarzania odpadów komunalnych z małych miast ...................... 31Tabela 20. Prognozowane masy wytwarzania odpadów komunalnych z terenu wsi ........................... 32Tabela 21. Prognozowane masy wytwarzania odpadów komunalnych w kraju .................................. 32Tabela 22. Ilości komunalnych odpadów ulegających biodegradacji wytworzone w latach 1995,

2000, 2004 i 2008 ............................................................................................................... 34Tabela 23. Prognozowane masy wytwarzania komunalnych odpadów ulegających biodegradacji z

dużych miast ....................................................................................................................... 36Tabela 24. Prognozowane masy wytwarzania komunalnych odpadów ulegających biodegradacji z

małych miast ....................................................................................................................... 37Tabela 25. Prognozowane masy wytwarzania komunalnych odpadów ulegających biodegradacji z

obszarów wsi ...................................................................................................................... 37Tabela 26. Prognozowane masy wytwarzania komunalnych odpadów ulegających biodegradacji z

obszaru kraju ...................................................................................................................... 37Tabela 27. Masy odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne wytworzone w latach

2002, 2004, 2006 i 2008, w podziale na rodzaje i podgrupy .............................................. 40Tabela 28. Masy odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne wytworzone w latach

2002-2008, w podziale na rodzaje i podgrupy .................................................................... 42Tabela 29. Masy odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne wytworzone w latach

2005-2008 w podziale na województwa ............................................................................. 46Tabela 30. Masa odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne wytworzonych w latach

2002, 2004, 2006 i 2008, w podziale na rodzaje i podgrupy .............................................. 47Tabela 31. Masa odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne wytworzonych,

odzyskanych i unieszkodliwionych w latach 2002-2008 ................................................... 48Tabela 32. Metody postępowania z odpadami ulegającymi biodegradacji innymi niż komunalne

wytworzonymi w latach 2002-2008 ................................................................................... 49Tabela 33. Odpady ulegające biodegradacji inne niż komunalne wytworzone, odzyskane i

unieszkodliwione według województw w 2008 r. .............................................................. 50Tabela 34. Wartości parametrów przyjęte do testowania modeli ......................................................... 53Tabela 35. Wartości parametrów przyjęte w równaniach .................................................................... 58

6

Tabela 36. Prognozowane masy odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalnych wytwarzanych w latach 2008-2022 .................................................................................... 58

Tabela 37. Prognozowane masy odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalnych z grupy 2 wytwarzane w latach 2011-2022 .......................................................................... 59



Tabela 40. Prognozowane masy odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalnych z grupy 15 wytwarzane w latach 2011-2022 ........................................................................ 62




Tabela 44. Prognozowane masy wytwarzania odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalnych w grupie 3 .................................................................................................... 64

Tabela 45. Liczba oczyszczalni ścieków i procent obsługiwanej ludności w latach 2000, 2004 i 2008

. …………………………………………………………………………………………….65

Tabela 46. Osady z komunalnych oczyszczalni ścieków wytworzone w latach 2000, 2004 i 2008, w tys. Mg sm .......................................................................................................................... 66

Tabela 47. Prognozowane masy odpadów komunalnych i pozostałych oraz komunalnych odpadów ulegających biodegradacji wytwarzanych na obszarze kraju w 2013 roku ........................ 69

Tabela 48. Prognozowane masy odpadów komunalnych i pozostałych oraz komunalnych odpadów ulegających biodegradacji wytwarzanych na obszarze kraju, w 2020 roku ....................... 70

7

Spis rysunków

Rys. 1. Rozmieszczenie instalacji do biologicznego przetwarzania odpadów w Polsce według stanu na dzień 31 grudnia 2008 r. (źródło: CSO) .............................................................................. 35

Rys. 2. Prognozy wytwarzania komunalnych odpadów ulegających biodegradacji aktualne oraz przyjęte w Kpgo 2006 i Kpgo 2020 ......................................................................................... 38

Rys. 3. Masy odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne wytworzonych w latach 2002-2008 według danych GUS i CSO ................................................................................... 42

Rys. 4. Masy odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne wytworzone w latach 2002-2008, w podziale na grupy, według GUS i danych z CSO ...................................................... 45

Rys. 5. Udziały mas odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne poddawanych odzyskowi i unieszkodliwianiu w latach 2002-2008 (GUS) ................................................... 47

Rys. 6. Udziały mas odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne poddawanych odzyskowi i unieszkodliwianiu w latach 2002-2008 (CSO) .................................................... 48

Rys. 7. Prognoza wytwarzania odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne w latach 2009-2022 wyznaczona w oparciu o różne równania ekstrapolacji danych historycznych z bazy GUS ................................................................................................................................. 54

Rys. 8. Prognoza wytwarzania odpadów ulegających biodegradacji z grupy 02 w latach 2009-2022 wyznaczona w oparciu o różne równania ekstrapolacji danych historycznych z bazy GUS ... 54







Rys. 15. Prognoza wytwarzania osadów ściekowych wg Kpgo 2010 oraz prognoza na lata 2011-2022, uwzględniająca wzrost wytwarzania osadów w aktualizacji KPOŚK ..................................... 67

8

9

1. Podstawa opracowania

Opracowanie wykonano na podstawie trójstronnej umowy nr 139/10/Wn50/NE-OZ-Tx/D zawartej w dniu 21.04.2010 r. pomiędzy Ministerstwem Środowiska, Narodowym Funduszem Gospodarki Wodnej i Ochrony Środowiska oraz autorem tego opracowania.

2. Cel i zakres opracowania

Celem opracowania jest przedstawienie prognoz zmian w zakresie wytwarzania odpadów ulegających biodegradacji w Polsce w latach 2011-2022. Opracowanie bazuje na prognozach zmian gospodarki odpadami ulegającymi biodegradacji zawartych w Krajowym Planie Go-spodarki Odpadami Kpgo 2010 i stanowi aktualizację tych danych w oparciu o wyniki badań oraz dane statystyczne GUS oraz zgromadzone w bazie Centralnego Systemu Odpadowego dla lat 2002-2008.

Zakres opracowania obejmuje: o przegląd stanu prawa w zakresie gospodarki odpadami ulegającymi biodegradacji o analizę dotychczasowych trendów zmian ilości wytwarzanych odpadów ulegających bio-

degradacji w aspekcie zgodności z prognozami opracowywanymi dla potrzeb planu go-spodarki odpadami oraz innych dokumentów strategicznych,

o ocenę aktualnego stanu zagospodarowania odpadów ulegających biodegradacji z uwzględnieniem preferowanych opcji postępowania z tymi odpadami:

o przedstawienie trendów zmian demograficznych, ekonomicznych i społecznych kraju w kontekście ich oddziaływań na gospodarkę odpadami;

o opracowanie nowych prognoz wytwarzania odpadów ulegających biodegradacji na lata 2011-2022 z ustaleniem wielkości strumieni odpadów ulegających biodegradacji wyma-gających zagospodarowania;

o opracowanie prognoz zmian sposobów gospodarowania strumieniami odpadów ulegają-cych biodegradacji dla osiągnięcia celów w zakresie ograniczania składowania komunal-nych odpadów ulegających biodegradacji.

o podsumowanie i wnioski.

10

11

3. Stan prawny w zakresie gospodarki odpadami ulegającymi biodegra-dacji

3.1. Nowe przepisy prawnych UE

W najbliższej dekadzie gospodarowanie odpadami w kraju kształtowane będzie w oparciu o przepisy nowej dyrektywy ramowej UE tj. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy. Dyrektywa weszła w życie 12 grudnia 2008 r. Zgodnie z art. 40 ust. 1 dyrektywy Państwa członkowskie powinny wprowadzić w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do jej wykonania nie później niż do dnia 12 grudnia 2010 r. (jest to, więc termin transpozycji wy-magań dyrektywy do prawa wewnętrznego).

Dyrektywa wprowadza nowe definicje, nowe podmioty do obrotu odpadami, a także no-we poziomy ponownego wykorzystania i recyklingu kilku rodzajów odpadów z sektora ko-munalnego (głównie odpadów z gospodarstw domowych), a także odpadów budowlanych i rozbiórkowych.

Dyrektywa ramowa wprowadza m.in. definicję bioodpadów oraz, co wydaje się jednym z najważniejszych elementów nowej dyrektywy, szereg przepisów dążących do ułatwienia od-różnienia „odpadów” od „nie-odpadów”: odróżnienie „odpadów” od „produktów ubocznych” (art. 5) oraz wskazanie kryteriów, za pomocą których można byłoby uznać, że odpad przestał być odpadem (art. 6).

Bioodpady to ulegające biodegradacji odpady ogrodowe i parkowe, odpady spożywcze i kuchenne z gospodarstw domowych, restauracji, placówek zbiorowego żywienia i handlu detalicznego i porównywalne odpady z zakładów przetwórstwa spożywczego.

Wyodrębnienie bioodpadów ma głębszy sens, gdyż stanowi pierwszy element prawdopo-dobnej przyszłej strategii gospodarki tymi odpadami. W art. 22 zapisano, że państwa człon-kowskie powinny podjąć środki zachęcające do: o selektywnego zbierania bioodpadów w celu ich kompostowania lub fermentacji, o przetwarzania w sposób zapewniający wysoki poziom ochrony środowiska, o stosowania bezpiecznych dla środowiska materiałów wyprodukowanych z bioodpadów.

Może to wskazywać na wprowadzenie w przyszłości dyrektywy o bioodpadach, czego domagają się niektóre kraje członkowskie UE.

Wprowadzenie terminu produkt uboczny jest ważne, ponieważ część aktualnie wytwa-rzanych odpadów może przestać być odpadami, jeśli będą one spełniały kryteria określone w dyrektywie lub, gdy zostały poddane procesowi odzysku, w tym recyklingu, i spełniają ścisłe kryteria, opracowane zgodnie z warunkami określonymi w dyrektywnie.

Istotne znaczenie dla rynku gospodarki odpadami może mieć dopuszczenie nowych po-średników do obrotu odpadami, dealerów oraz brokerów. Dealer to w rozumieniu dyrektywy podmiot występujący w roli zleceniodawcy w transakcji zakupu a następnie sprzedaży odpa-dów, w tym również dealerzy, którzy nie obejmują odpadów fizycznie w posiadanie, nato-miast „broker” to podmiot organizujący odzysk lub unieszkodliwianie odpadów w imieniu innych stron, w tym brokerzy, którzy nie obejmują odpadów fizycznie w posiadanie.

Szczególną ideą dyrektywy jest tworzenie środków prawnych promujących ideę „społe-czeństwa recyklingu”, dążącego do eliminacji wytwarzania odpadów i do wykorzystywania odpadów jako zasobu. Wymaga to przede wszystkim zapewnienia segregacji u źródła oraz zbierania i recyklingu priorytetowych strumieni odpadów. Uwzględniając te założenia dyrek-tywa w wyraźny sposób ustala w art. 4 nieco przemodelowaną hierarchię postępowania z od-padami:

12

o zapobieganie, o przygotowywanie do ponownego użycia, o recykling, o inne metody odzysku, np. odzysk energii, o unieszkodliwianie.

Nowa dyrektywa kładzie bardzo silny nacisk na zapobieganie wytwarzaniu odpadów. W tym zakresie po pierwsze zdefiniowano pojęcie zapobiegania, zrewidowano pojęcie odzysku, wyraźniej zdefiniowano jego szczególną formę w postaci recyklingu, zdefiniowano takie for-muły odzysku, jak przygotowanie do ponownego użycia (wraz z definicja ponownego użycia) oraz przetwarzanie odpadów. Po drugie natomiast włączono do dyrektywy szereg nowych przepisów regulujących zasady prowadzenia takich działań. Wszystkie te działania dotyczą wszelkich „odpadów”, bez różnicowania ich kategorii.

Państwa członkowskie są zobowiązane do opracowania programu zapobiegania powsta-waniu odpadów nie później niż do dnia 12 grudnia 2013. Program ten może być zintegrowany z planem gospodarki odpadami lub innymi programami środowiskowymi, albo funkcjonować jako odrębny program.

Dla realizowania idei „społeczeństwa recyklingu” dyrektywa zobowiązuje państwa członkowskie do podejmowania wszelkich działań umożliwiających wspieranie ponownego wykorzystania produktów i przygotowanie do działań związanych z ponownym wykorzysta-niem, zwłaszcza poprzez zachęcanie do tworzenia i wspieranie sieci ponownego wykorzysta-nia i napraw, wykorzystanie instrumentów ekonomicznych, kryteriów udzielania zamówień, celów ilościowych i inne działania. Szczególne znaczenie ma propagowanie i realizowanie selektywnego zbierania odpadów, co ma pozwolić na osiąganie następujących celów ustalo-nych w dyrektywie: o do 2020 roku przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów od-

padowych, przynajmniej takich jak papier, metal, plastik i szkło z gospodarstw domo-wych i w miarę możliwości innego pochodzenia pod warunkiem, że te strumienie odpa-dów są podobne do odpadów z gospodarstw domowych, zostanie zwiększone do mini-mum 50% wagi;

o do 2020 r. przygotowanie do ponownego wykorzystania, recyklingu i innych sposobów odzyskiwania materiałów, w tym wypełniania wyrobisk, gdzie odpady zastępują inne ma-teriały, w odniesieniu do innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórko-wych, z wyjątkiem materiału występującego w stanie naturalnym zgodnie z definicją za-wartą w kategorii 17 05 04 Europejskiego katalogu odpadów, zostanie zwiększone do mi-nimum 70% wagi. Termiczne przekształcanie według dyrektywy nie jest traktowane jako sposób postępo-

wania z odpadami, realizujący wskazane cele. Wytyczenie celów dla określonych kategorii odpadów jest przez dyrektywę traktowane

jako pewien punkt wyjścia, inne kategorie odpadów powinny tego rodzaju regulacjami obej-mowane stopniowo. Założono bowiem, że najpóźniej do dnia 31 grudnia 2014 r. Komisja dokona analizy ustalonych środków i celów, dla określenia w razie konieczności sposobów ich wzmocnienia lub rozważenia ustanowienia określonych celów dla innych strumieni odpa-dów. Państwa członkowskie natomiast zostały zobowiązane do przedstawiania Komisji, co trzy lata, sprawozdań dotyczące ich działań i osiągniętych wyników w zakresie realizacji za-łożonych celów. Jeśli cele nie zostaną osiągnięte, sprawozdanie powinno wskazywać przy-czyny niepowodzenia oraz działania, które państwo członkowskie zamierza podjąć w celu osiągnięcia tych celów.

Nie zmieniają się w sposób istotny założenia dotyczące unieszkodliwiania odpadów, ge-neralnie jest ono nadal dopuszczalne dopiero w sytuacji, gdy nie jest możliwe przeprowadze-

13

nie odzysku, sam zaś proces unieszkodliwiania musi być zrealizowany z uwzględnieniem wskazanych w dyrektywie (art. 13) wymagań dotyczących ochrony ludzi i środowiska. Wy-magania te to w szczególności niepowodowanie możliwości powstania zagrożeń dla zdrowia ludzi lub szkód w środowisku, takich jak: o zagrożenia dla wody, powietrza, gleby, roślin lub zwierząt, o uciążliwości związane z hałasem lub zapachami, o niekorzystne skutki dla terenów wiejskich lub miejsc o szczególnym znaczeniu.

Wymagania szczegółowe w zakresie gospodarowania odpadami ulegającymi biodegrada-cji są regulowane poprzez: o Dyrektywę Rady 1999/31/EC z dnia 26 kwietnia 19999 r. w sprawie składowania odpa-

dów - dyrektywę określającą m.in. wymagania w zakresie deponowania na składowiskach odpadów komunalnych ulegających biodegradacji,

o Decyzję Rady 2003/33/WE z dnia 19 grudnia 2002 r. ustanawiającą kryteria i procedury przyjęcia odpadów na składowiska, na podstawie art. 16 i załącznika II do dyrektywy 1999/31/WE.

3.2. Stan prawny w Polsce

W obecnym Polskim systemie prawnym gospodarkę odpadami komunalnymi ulegający-mi biodegradacji regulują przede wszystkim: o ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z

2005 r. Nr 236, poz. 2008, z późn. zm.), o ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251, z późn.

zm.), o ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25,

poz. 150, z późn. zm.), o ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr

63, poz. 638, z późn. zm.) (Projekt ustawy o opakowaniach i odpadach opakowanio-wych),

o ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowa-nia niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 90, poz. 607, z późn. zm.),

o Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz.U. 2007 nr 147 poz. 1033).

W zakresie odpadów ulegających biodegradacji nastąpiła transpozycja dyrektywy 1999/31/WE do prawa polskiego. Polska korzystając z tej derogacji transponowała cele dy-rektywy wymienione w punkcie 4.1.1. ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach.

Przepisy art. 16a ustawy o odpadach określają obowiązkowe zadania gminy w zakresie tworzenia systemów zbierania oraz przetwarzania odpadów w tym odpadów ulegających bio-degradacji. Zgodnie z przepisem art. 16a pkt. 4 gminy zostały zobowiązane, poprzez przypi-sanie im w ramach obowiązkowych zadań własnych w zakresie gospodarki odpadami komu-nalnymi, do zapewnianie warunków ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania: o do dnia 31 grudnia 2010 r. – do nie więcej niż 75% wagowo całkowitej masy odpadów

komunalnych ulegających biodegradacji, o do dnia 31 grudnia 2013 r. – do nie więcej niż 50% wagowo całkowitej masy odpadów

komunalnych ulegających biodegradacji, o do dnia 31 grudnia 2020 r. – do nie więcej niż 35% wagowo całkowitej masy odpadów

komunalnych ulegających biodegradacji

w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.

14

Obok celów ilościowych w zakresie zapewniania warunków dla ograniczania masy odpa-dów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania w poszczególnych latach, zadania gminy obejmują: o zapewnianie objęcia wszystkich mieszkańców gminy zorganizowanym systemem odbie-

rania wszystkich rodzajów odpadów komunalnych, o zapewnianie warunków funkcjonowania systemu selektywnego zbierania i odbierania

odpadów komunalnych, aby było możliwe ograniczenie składowania odpadów komunal-nych ulegających biodegradacji, wydzielanie odpadów niebezpiecznych z odpadów ko-munalnych oraz osiągnięcie poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych,

o zapewnianie budowy, utrzymania i eksploatacji własnych lub wspólnych z innymi gmi-nami lub przedsiębiorcami własnych lub wspólnych z innymi gminami lub przedsiębior-cami instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych albo zapewnienia warunków do budowy, utrzymania i eksploatacji instalacji urządzeń do od-zysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych przez przedsiębiorców.

Dwa pierwsze z wymienionych zadań dotyczą tworzenia systemu zbierania odpadów, a trzeci – funkcjonowania instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania tych odpadów. Realizując te obowiązki władze samorządowe szczebla gminnego powinny określić systemy zbierania i zagospodarowania dla odpadów komunalnych z uwzględnieniem odpadów ulega-jących biodegradacji i informować o nich w gminnych planach gospodarki odpadami, których konieczność opracowania i przyjęcia wynika z art. 14 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. Systemy te powinny być również odzwierciedlone w regulaminach utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, których opracowanie wymaga art. 4 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Regulamin będąc aktem prawa miejscowego, ma obejmować wymagania dotyczące: o prowadzenia we wskazanym zakresie selektywnego zbierania i odbierania odpadów ko-

munalnych, w tym powstających w gospodarstwach domowych, odpadów niebezpiecz-nych, odpadów wielkogabarytowych i odpadów z remontów,

o rodzaju i minimalnej pojemności urządzeń przeznaczonych do zbierania odpadów komu-nalnych na terenie nieruchomości oraz na drogach publicznych, warunków rozmieszcza-nia tych urządzeń i ich utrzymania w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, przy uwzględnieniu średniej ilości odpadów komunalnych wytwarzanych w gospodarstwach domowych bądź w innych źródłach oraz liczby osób korzystających z tych urządzeń,

o częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych z terenu nieruchomości oraz z terenów przeznaczonych do użytku publicznego,

o maksymalnego poziomu odpadów komunalnych ulegających biodegradacji dopuszczo-nych do składowania na składowiskach odpadów,

o innych wymagań wynikających z gminnego planu gospodarki odpadami.

Zgodnie z podstawową zasadą zawartą w art. 10 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, odpady powinny być zbierane w sposób selektywny, a podmioty prowadzące działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych mają obowiązek selektywnego od-bierania odpadów oraz ograniczania ilości odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania.

Zachętą do selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji może być także instrument finansowy, o którym mowa w art. 6 ust. 2 i 4 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, dający możliwość radzie gminy określenia w drodze uchwały górnej stawki opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości za od-bieranie odpadów komunalnych z możliwością zachowania różnych stawek dla odpadów zbieranych i odbieranych w sposób selektywny. Stawki mogą być zróżnicowane w zależności

15

od gęstości zaludnienia na danym obszarze gminy oraz odległości od miejsca unieszkodliwia-nia odpadów komunalnych.

Organ władzy wykonawczej na poziomie samorządowym – wójt, burmistrz lub prezyden-ta miasta – ma obowiązek, art. 7 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, określić także wymagania, jakie powinien spełniać przedsiębiorca ubiegający się o uzyskanie zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Wymagania te powinny obejmować opis wyposażenia technicznego niezbędnego do realizacji zadań oraz wskazanie miejsc odzy-sku lub unieszkodliwiania odpadów komunalnych wynikające z wojewódzkiego planu gospo-darki odpadami, do których odpady mają być przekazywane.

Wójt, burmistrz oraz prezydent miasta wydają także zezwolenia na prowadzenie działal-ności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości oraz egze-kwują prawidłowe wypełnianie wymagań zawartych w zezwoleniach. Kontrolę wykonywania obowiązków wynikających z ustawy przez właścicieli nieruchomości i przedsiębiorców orga-ny te sprawują poprzez prowadzenie ewidencji umów zawartych na odbieranie odpadów ko-munalnych od właścicieli nieruchomości. Utworzony w gminach system ewidencji zawartych umów między wytwórcami odpadów a podmiotami odbierającymi odpady umożliwia wska-zanie mieszkańców gminy, którzy uchylają się od obowiązku zawarcia takich umów i podję-cie w stosunku do nich odpowiednich działań. Równocześnie realizacja przez odbierających odpady ustawowego obowiązku składania sprawozdań dotyczących sposobów odzysku i unieszkodliwiania odpadów, pozwala na kontrolowanie przez gminy działań przedsiębiorców – w oparciu o kryterium ich zgodności z uchwalonymi planami gospodarki odpadami.

Obecnie instrumentem finansowym wpływającym na ograniczanie ilości składowanych odpadów są również opłaty za składowanie poszczególnych rodzajów odpadów na składowi-skach wynikające z art. 273 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. prawo ochrony środowiska. Wskutek wprowadzenia opłat za umieszczanie odpadów na składowiskach zwiększają się koszty unieszkodliwiania odpadów poprzez ich składowanie, co stwarza możliwości rozwoju technologii odzysku, w tym recyklingu odpadów, jak również unieszkodliwiania, które co do zasady są droższymi metodami przetwarzania odpadów od składowania.

Dodatkowym instrumentem redukcji ilości odpadów ulegających biodegradacji kierowa-nych na składowisko będzie także transponowana do prawa polskiego decyzja Rady 2003/33/WE z dnia 19 grudnia 2002 r. ustanawiającą kryteria i procedury przyjęcia odpadów na składowiska. W rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005 roku w sprawie kryteriów i procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku od-padów danego typu (Dz. U. z 2005 r., Nr 186, poz. 1553 z późn. zm.) jako kryterium dopusz-czania odpadów z grupy 20 oraz o kodach 19 08 05, 19 08 12, 19 08 14, 19 12 12 do składo-wania została określona wartość graniczna następujących właściwości odpadów: ciepło spala-nia dla przetworzonych odpadów komunalnych maksimum do 6000 kJ/kg, straty przy praże-niu nie większe niż 8% i zawartość ogólnego węgla organicznego (TOC) do 5% suchej masy. Kryterium to, wprowadzone zmianą rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 12 czerwca 2007 roku zmieniającego rozporządzenie w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz. U. z 2007 r. Nr 121, poz. 832) wejdzie w życie 1 stycznia 2013 roku.

Pozostałe ustawy określają wymagania techniczne dla prowadzenie działań w zakresie odzysku albo wprowadzają obowiązkowe poziomy odzysku, w tym recyklingu na wybrane frakcje materiałowe z grupy odpadów ulegających biodegradacji, głównie papier.

Ustawa o odpadach reguluje również ogólne zasady i warunki odzysku komunalnych osadów ściekowych, polegającego na ich stosowaniu: o w rolnictwie, rozumianym jako uprawa wszystkich płodów rolnych wprowadzanych do

obrotu handlowego, włączając w to uprawy przeznaczane do produkcji pasz,

16

o do rekultywacji terenów, w tym gruntów na cele rolne, o do dostosowania gruntów do określonych potrzeb wynikających z planów gospodarki

odpadami, planów zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,

o do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu, o do uprawy roślin nieprzeznaczonych do spożycia i do produkcji pasz.

Komunalne osady ściekowe mogą być stosowane, jeżeli są ustabilizowane oraz przygo-towane odpowiednio do celu i sposobu ich stosowania, w szczególności przez poddanie ich obróbce biologicznej, chemicznej, termicznej lub innemu procesowi, który obniża podatność komunalnego osadu ściekowego na zagniwanie i eliminuje zagrożenie dla środowiska lub zdrowia ludzi. Przed stosowaniem komunalne osady ściekowe oraz grunty, na których mają one być stosowane, powinny być poddane badaniom przez wytwórcę komunalnych osadów ściekowych.

Szczegółowe wymagania higieniczno-sanitarne i fizyczno-chemiczne stawiane osadom ściekowym przeznaczonym do różnych zastosowań, dawki tych osadów, które można stoso-wać na gruntach, a także zakres, częstotliwość i metody referencyjne badań komunalnych osadów ściekowych i gruntów reguluje Rozporządzenie Min. Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych (Dz.U. nr 134, poz. 1140).

Projekt z dnia 16 sierpnia 2009 r. rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie komu-nalnych osadów ściekowych wprowadza istotne zmiany w porównaniu do obowiązującego rozporządzenia. Zwiększono dopuszczalne zawartości niektórych metali ciężkich w komunal-nych osadach ściekowych, zwłaszcza dla stosowania w rolnictwie i do rekultywacji gruntów na cele rolne, ale zmniejszono dopuszczalne dawki komunalnych osadów ściekowych wpro-wadzane do gruntu.

Oznacza to w rzeczywistości ograniczenie stosowania osadów i zmniejszenie masy osa-dów, które można będzie stosować do odzysku zgodnie z rozporządzeniem. Dla utrzymania dotychczasowego poziomu stosowania osadów ściekowych (45%) konieczne będą wielokrot-nie większe powierzchnie terenów rolnych do nawożenia lub do rekultywacji, a także terenów przeznaczonych do rekultywacji na cele nierolne lub do uprawy roślin przemysłowych i pro-dukcji kompostu.

W związku z zamykaniem licznych składowisk komunalnych w latach 2009-2010 należy liczyć się z okresowym wzrostem zapotrzebowania na osady do rekultywacji zamykanych składowisk – wytworzenia wierzchniej warstwy rekultywacyjnej. Zagadnienie to reguluje także rozporządzenie w sprawie odzysku poza instalacjami w procesie R14, które dopuszcza wspólne stosowanie osadów z popiołami lotnymi w proporcji 1:1 w warstwie o grubości 1 m dla nasadzeń niskich oraz do 2 m dla nasadzeń wysokich, przy założeniu, że osady są stoso-wane zgodnie z wymaganiami dotychczasowego rozporządzenia o osadach.

Projekt rozporządzenia pozostawia bez zmian dopuszczalne metali ciężkich w wierzch-niej warstwie gruntu przy stosowaniu komunalnych osadów ściekowych w rolnictwie oraz do rekultywacji gruntów na cele rolne, a także do innych zastosowań wynikających z ustawy o odpadach i niniejszego rozporządzenia. W celu ochrony powierzchni gleby i ziemi dodano warunek mówiący o tym, że komunalne osady ściekowe mogą być stosowane wyłącznie wte-dy, gdy działanie to nie powoduje przekroczenia standardów jakości gleby i ziemi, określo-nych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. Nr 165, poz. 1359).

Zasadnicze znaczenie dla stosowania produktów wytworzonych w wyniku biologicznego przetwarzania odpadów ma ustawa z dnia 10 lipca 2007 roku o nawozach i nawożeniu (Dz.U. nr 147, poz. 1033), która reguluje m.in.: o warunki i tryb wprowadzania do obrotu nawozów i środków wspomagających uprawę

roślin,

17

o stosowanie nawozów i środków wspomagających uprawę roślin w rolnictwie.

Szczegółowy zakres badań nawozów i środków wspomagających uprawę roślin oraz za-kres opinii o w/w materiałach, dopuszczalne rodzaje zanieczyszczeń występujących w nawo-zach i środkach wspomagających uprawę roślin, minimalne wymagania jakościowe nawozów wprowadzanych do obrotu na podstawie pozwolenia ministra do spraw rolnictwa, reguluje rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 czerwca 2008 r. w sprawie wy-konania niektórych przepisów ustawy o nawozach i nawożeniu (Dz.U. nr 119, poz. 765, z późn. zm.).

System prawny w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym odpadami ulegającymi biodegradacji, z pewnymi korektami, funkcjonuje już od ponad 10 lat. Jest to system wolnorynkowy zbudowany na podstawie indywidualnej odpowiedzialności finanso-wej wytwórcy odpadów i oferty przedsiębiorcy dokonującego odbierania odpadów, a następ-nie ich zagospodarowania. W systemie tym gminy pełnią jedynie rolę nadzorczą i kontrolną w realizacji obowiązków nakładanych na przedsiębiorców i właścicieli nieruchomości, a także są obowiązane do tworzenia warunków dla budowy infrastruktury gospodarki, nie będąc zo-bowiązanym do uczestniczenia w budowie tej infrastruktury po stronie właściciela instalacji.

W konsekwencji wolnorynkowy system gospodarki odpadami nie sprzyja podejmowaniu decyzji o inwestowaniu w rozbudowę mocy przetwórczych instalacji do przetwarzania odpa-dów w sposób inny niż składowanie, w tym w szczególności do budowania regionalnych lub zakładów zagospodarowania odpadów komunalnych.

18

19

4. Odpady komunalne

4.1. Rodzaje, źródła powstawania, ilość i jakość wytwarzanych odpadów komunalnych

Odpady komunalne to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych, pochodzące od innych wytwórców odpadów, któ-re ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodar-stwach domowych.

Źródłami powstawania odpadów komunalnych są: o gospodarstwa domowe, o obiekty infrastruktury (handel, usługi, rzemiosło, szkolnictwo, przemysł w części „socjal-

nej” i inne).

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. Nr 112, poz. 1206) strumień odpadów komunalnych stanowią: frakcje segregowane i gromadzone selektywnie, nie segregowane (zmieszane) odpady komu-nalne, odpady zielone, odpady wielkogabarytowe, odpady niebezpieczne.

4.2. Skład odpadów komunalnych

Średni skład morfologiczny odpadów komunalnych wytwarzanych, ustalono w oparciu o wyniki badań prowadzonych na terenie kraju w latach 2000-2008 przedstawiono w tabeli 1.

Tabela 1. Skład morfologiczny i jednostkowy wskaźnik wytwarzania odpadów komunalnych w latach 2000, 2004 i 2008

Lp. Wyszczególnienie Średni skład morfologiczny odpadów komunal-

nych (udział składników w % m/m), w latach Zmiana składu w 2008 r.

stosunku do:

2000* 2004** 2008*** 2000 r. 2004 r.

1 Papier i tektura 17,3 18,5 12,6 -4,7 -5,9 2 Szkło 8,5 8,2 10,1 1,6 1,9 3 Metale 4,6 4,5 2,3 -2,3 -2,2 4 Tworzywa sztuczne 16,3 13,2 12,7 -3,6 -0,5 5 Odpady wielomateriałowe 1,2 6,0 3,3 2,1 -2,7 6 Odpady kuchenne i ogrodowe 20,9 24,1 32,1 11,2 8,0 7 Składniki pozostałe, w tym: 22,8 18,5 20,2 -2,6 1,7 - odpady mineralne 4,5 2,1 3,9 -0,6 1,8 - frakcja < 10 mm 14,4 12,5 8,5 -5,9 -4,0 - tekstylia 3,0 1,5 2,7 -0,3 1,2 - drewno 0,0 1,6 0,4 0,4 -1,2 - odpady niebezpieczne 0,9 0,8 0,7 -0,2 -0,1 - inne kategorie 0,0 0,0 4,0 4,0 4,0 8 Odpady wielkogabarytowe 5,9 4,2 2,2 -3,7 -2,0 9 Odpady z terenów zielonych 2,5 2,8 4,5 2,0 1,7

10 Jednostkowy wskaźnik wytwarzania odpadów, w kg/(M·a) 312 309 317 5,3 8,3

* - skład morfologiczny ustalony w oparciu o dane z Kpgo 2006 ** - skład morfologiczny ustalony w oparciu o dane z Kpgo 2010 ***- średni skład morfologiczny odpadów przyjęty w opracowaniu: Szpadt R., Prognoza zmian w zakresie go-

spodarki odpadami, Kamieniec Wr., marzec 2010 r.

20

4.3. Ilość odpadów

Ilość wytworzonych odpadów komunalnych w kraju zależy od wielu czynników, z któ-rych do głównych należą: standard życia ludności oraz poziom konsumpcji wyrobów. Wpływ na rodzaj i ilość wytwarzanych odpadów mają również: rodzaj obszaru, na którym są one wy-twarzane, gęstości zaludnienia, typ zabudowy, obecność obiektów użyteczności publicznej oraz obecność, rodzaj i wielkość placówek handlowych i drobnego przemysłu lub usług. W tabeli 2 przedstawiono ilości odpadów komunalnych wytworzone i zebrane w kraju w latach 1995-2008, a w tabeli 3 masy odpadów komunalnych zebrane według województw w latach 2001-2008.

Tabela 2. Odpady komunalne wytworzone i zebrane

Wyszczególnienie Lata

1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Odpady wytworzone, w tys. Mg - - - - - - 12169 12235 12264 12194 Ludność objęta zbiórką odpadów komunalnych w % - - - - - -- 68,9 73, 9 76,3 78,1

Odpady komunalne odebrane, w tys. Mg 10985 12226 11109 10509 9925 9759 9352 9877 10083 10036 - wyselekcjonowane - - 152 117 144 243 295 403 513 683 - zebrane z terenów miast - - 9744 9123 8486 8136 7672 7955 7907 7659 - zebrane z obszarów wiejskich - - 1213 1269 1295 1380 1385 1519 1663 1695 Odpady komunalne zebrane na 1 mieszkańca, w kg/(M·a) 287 320 290 275 260 256 245 259 265 263

Odpady komunalne zebrane na 1 mieszkańca objętego wywozem, w kg/(M·a) - - - - - - 356 351 347 337

Źródło: GUS

Tabela 3. Odpady komunalne zebrane według województw w latach 2001-2008

Wyszczególnienie

Masa odpadów komunalnych odebranych w latach: Wzrost: 2008 r. stosunku do 2007 r.: 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

w tys. Mg w kg/(M·a) w tys. Mg P O L S K A 11109 10509 9925 9759 9352 9877 10083 10036 263 -47 Dolnośląskie 1072 1031 935 926 893 918 976 928 323 -48 Kujawsko-pomorskie 563 517 452 447 448 482 515 512 248 -3 Lubelskie 488 426 359 313 338 365 374 372 172 -2 Lubuskie 362 357 307 284 280 289 267 310 307 43 Łódzkie 899 777 670 661 639 769 696 626 245 -70 Małopolskie 645 622 607 611 630 684 725 735 224 10 Mazowieckie 1443 1462 1542 1610 1500 1543 1669 1682 324 13 Opolskie 284 274 272 271 255 251 270 250 242 -20 Podkarpackie 424 440 420 379 346 359 351 364 174 13 Podlaskie 338 343 323 293 268 278 262 247 207 -15 Pomorskie 624 570 556 612 587 619 663 681 307 18 Śląskie 1541 1441 1353 1304 1307 1380 1388 1358 292 -30 Świętokrzyskie 229 210 182 179 185 200 207 207 162 0 Warmińsko-mazurskie 470 355 331 339 313 335 330 343 240 13 Wielkopolskie 1077 1075 1052 1003 862 897 865 889 262 24 Zachodniopomorskie 650 609 564 528 502 507 525 533 315 8

Źródło: GUS

21

Z danych statystycznych wynika, że około 70% odpadów komunalnych generują gospo-darstwa domowe, a reszta powstaje w obiektach infrastruktury.

4.4. Odzysk i unieszkodliwianie

4.4.1. Frakcje odpadów komunalnych segregowane i zbierane selektywnie

4.4.1.1 Charakterystyka odpadów Definicja

Frakcje odpadów komunalnych segregowane i gromadzone selektywnie są odpadami, które są zbierane oddzielnie od innych rodzajów odpadów, w celu bezpiecznego dla środowi-ska odzysku z odpadów materiałów lub ich recyklingu.

Odpady wymienione poniżej pochodzą z gospodarstw domowych, handlu oraz instytucji publicznych. Skład odpadów

W grupie 20 01 - „odpady komunalne segregowane i gromadzone selektywnie” (z wyłą-czeniem podgrupy 15 01) wyróżniono 32 rodzaje odpadów (w grupie tej znajduje się 14 ro-dzajów odpadów niebezpiecznych) w tym: o 20 01 01 - papier i tektura, o 20 01 02 - szkło, o 20 01 08 - odpady kuchenne ulegające biodegradacji, o 20 01 10, 20 01 11 - odzież i tekstylia, o 20 01 39 - tworzywa sztuczne, o 20 01 40 - metale.

Selektywnie zbierane są również odpady zielone (w tym z cmentarzy) oraz odpady wiel-kogabarytowe.

4.4.1.2 Ilość selektywnie zbieranych odpadów

Masa selektywnie zebranych frakcji odpadów komunalnych (bez biodegradowalnych), w latach 2004-2007, systematycznie rosła od 243 do 559 tys. Mg, z średnim tempem ok. 23% rocznie (tabela 4). W roku 2008 wzrost wynosił aż 30%. Masa selektywnie zebranych odpa-dów (bez biodegradowalnych), w przeliczeniu na 1 mieszkańca, wzrosła w tym okresie od 6,4 do 14,4 kg/M. Najwięcej w przeliczeniu na 1 mieszkańca zebrano w 2008 r. szkła (4,6 kg/M) i makulatury (3,8 kg/M), a najmniej odpadów niebezpiecznych (ok. 0,03 kg/M). Średnio ok. 67% odpadów zebrano w gospodarstwach domowych. W 2008 r. z gospodarstw domowych pochodziło 48% papieru i tektury, 78% szkła, 73% tworzyw sztucznych, 56% metali, 97% tekstyliów i 90% odpadów wielkogabarytowych.

4.4.1.3 Ilość selektywnie zbieranego papieru i tektury

W latach 2004-2008 systematycznie rosła masa selektywnie zebranego papieru i tektury od 67 do 145 tys. Mg. Najwięcej makulatury w przeliczeniu na 1 mieszkańca zebrano w 2008 r. w województwach mazowieckim (7,7 kg/M) i wielkopolskim (6,5 kg/M), a najmniej w ku-jawsko-pomorskim (1,5 kg/M), przy średnim wskaźniku dla kraju 3,8 kg/M. W skali kraju średnio blisko połowę (48,3%) odpadów zebrano w gospodarstwach domowych. W skali wo-jewództw pochodzenie zbieranej selektywnie makulatury kształtowało się różnie. W woje-wództwie zachodniopomorskim tylko 16,7% i małopolskim 25% zbieranych odpadów pocho-dziło z gospodarstw domowych a w województwie warmińsko-mazurskim – 100% (tabela 5).

22

Tabela 4. Masa zebranych selektywnie frakcji odpadów komunalnych w latach 2004- 2008

Lp. Wyszczególnienie

Masa zebranych selektywnie odpadów w tys. Mg

ogółem z gospodarstw domowych

2004 2005 2006 2007 2008 2004 2005 2006 2007 2008

1 Wyselekcjonowane razem 243 297 403 513 682 166 198 259 345 451

2 udział w masie zebranych odpadów, % m/m 2,5 3,2 4,1 5,1 6,8 2,5 3,1 3,8 4,9 6,6

w tym: 3 - papier i tektura 67 96 100 112 145 28 36 44 55 70 4 - szkło 73 99 114 136 175 60 80 90 109 137 5 - tworzywa sztuczne 31 41 55 67 83 23 30 40 50 61 6 - metale 10 7 7 7 9 3 4 4 4 5 7 - tekstylia 14 18 25 27 38 13 17 24 26 37 8 - niebezpieczne 0 0 0 1 1 0 0 0 0 1 9 - wielkogabarytowe 48 34 42 72 97 39 29 37 61 87 10 - biodegradowalne - - - - 123 - - - - 43

Źródło: GUS

Tabela 5. Odpady papieru i tektury zbierane selektywnie w latach 2004 i 2008 wg woje-wództw


Masa selektywnie zabranych odpadów papieru i tektury Wzrost w 2008 r. w stosunku

do 2004 r., w tys. Mg

2004 2005 2006 2007

2008

ogółem w tym z gospo-

darstwach domowych

na 1 mie-szkańca

w tys. Mg kg/(M·a) P O L S K A 67 96 100 112 145 70 3,8 78

1 Dolnośląskie 11 5 5 6 10 6 3,5 -1 2 Kujawsko-pomorskie 2 3 3 4 3 2 1,5 1 3 Lubelskie 3 6 5 7 6 3 2,8 3 4 Lubuskie 1 2 2 3 4 3 4,0 3 5 Łódzkie 3 7 7 8 8 2 3,1 5 6 Małopolskie 6 6 5 8 11 7 3,3 5 7 Mazowieckie 11 25 15 19 40 12 7,7 29 8 Opolskie 1 1 1 1 2 1 1,9 1 9 Podkarpackie 2 3 4 5 6 4 2,9 4 10 Podlaskie 1 2 1 2 3 1 2,5 2 11 Pomorskie 2 3 3 3 4 3 1,8 2 12 Śląskie 10 14 19 20 12 7 2,6 2 13 Świętokrzyskie 1 2 1 2 4 1 3,1 3 14 Warmińsko-mazurskie 3 4 4 4 4 4 2,8 1 15 Wielkopolskie 9 11 17 19 22 12 6,5 13 16 Zachodniopomorskie 3 4 4 3 6 1 3,5 3

Źródło: GUS

23

4.4.1.4 Ilość selektywnie zbieranych odpadów biodegradowalnych Według danych GUS w 2008 r. selektywnie zebrano 123 tys. Mg odpadów ulegających

biodegradacji, średnio 3,2 kg/mieszkańca (tabela 6). Stanowiło to 1,2% zebranych odpadów komunalnych. Najwięcej odpadów ulegających biodegradacji w przeliczeniu na mieszkańca zebrano w woj. śląskim (5,2 kg/mieszkańca), a w woj. świętokrzyskim selektywnego zbiera-nia tych odpadów nie prowadzono. Średnio w kraju 35% zebranych odpadów pochodziło z gospodarstw domowych. W woj. lubelskim, podkarpackim i podlaskim 100% odpadów ze-brano z gospodarstw domowych. Z kolei z woj. lubuskim i opolskim zebrane odpady pocho-dziły w całości spoza gospodarstw domowych.

Tabela 6. Bioodpady zbierane selektywnie z gospodarstw domowych i obiektów infrastruk-tury w 2008 r.


Masa selektywnie zabranych odpadów kuchennych ulegających biodegradacji Ogółem, w tym: z gospodarstw domowych

tys. Mg na 1 mie-szańca, w kg/(M·a)

% zebranych ogółem

na 1 mie-szańca, w kg/(M·a)

% zebranych

P O L S K A 123 3,2 1,2 43 1,1 0,4 1 Dolnośląskie 12 4,2 1,3 6 2,1 0,6 2 Kujawsko-pomorskie 6 2,9 1,2 2 1,0 0,4 3 Lubelskie 1 0,5 0,3 1 0,5 0,3 4 Lubuskie 4 4,0 1,3 0 0,0 0,0 5 Łódzkie 16 6,3 2,6 3 1,2 0,5 6 Małopolskie 10 3,0 1,4 6 1,8 0,8 7 Mazowieckie 24 4,6 1,4 3 0,6 0,2 8 Opolskie 1 1,0 0,4 0 0,0 0,0 9 Podkarpackie 1 0,5 0,3 1 0,5 0,3 10 Podlaskie 1 0,8 0,4 1 0,8 0,4 11 Pomorskie 7 3,2 1,0 3 1,4 0,4 12 Śląskie 24 5,2 1,8 10 2,2 0,7 13 Świętokrzyskie 0 0,0 0,0 0 0,0 0,0 14 Warmińsko-mazurskie 2 1,4 0,6 1 0,7 0,3 15 Wielkopolskie 9 2,6 1,0 6 1,8 0,7 16 Zachodniopomorskie 5 3,0 0,9 0 0,0 0,0

Źródło: GUS

Według danych CSO w 2008 r. selektywnie zebrano 5,03 tys. Mg odpadów kuchennych ulegających biodegradacji, średnio 0,13 kg/mieszkańca. Około 46,5% odpadów zebrano w gospodarstwach domowych. W latach 2007-2008 odnotowano ponad 2,5- krotny wzrost masy zbieranych odpadów kuchennych ulegających biodegradacji.

4.4.1.5 Ilość selektywnie zbieranych tekstyliów

W latach 2004-2008 masa selektywnie zebranych tekstyliów wzrosła ponad 2,5-krotnie, od 14 do 38 tys. Mg (tabela 7). Najwięcej tekstyliów w przeliczeniu na 1 mieszkańca zebrano w 2008 r. w województwach pomorskim (1,8 kg/M), a najmniej w warmińsko-mazurskim (0,7 kg/M), przy średnim wskaźniku dla kraju 1,0 kg/M. Praktycznie 100% zebranych odpa-dów pochodziło z gospodarstw domowych..

24

Tabela 7. Tekstylia zbierane selektywnie w latach 2004-2008


Masa selektywnie zabranych tekstyliów Wzrost w 2008 r. w stosunku

do 2004 r., w tys. Mg

2004 2005 2006 2007

2008

ogółem w tym z gospo-

darstwach domowych

na 1 mie-szkańca, kg/(M·a)

w tys. Mg P O L S K A 14 18 25 27 38 37 1,0 24

1 Dolnośląskie 2 2 2 2 3 3 1,0 1 2 Kujawsko-pomorskie 0 1 1 1 2 2 1,0 2 3 Lubelskie 1 1 1 1 2 2 0,9 1 4 Lubuskie 0 0 0 0 1 1 1,0 1 5 Łódzkie 1 2 2 2 3 3 1,2 2 6 Małopolskie 0 2 2 2 3 3 0,9 3 7 Mazowieckie 4 4 4 5 6 6 1,2 2 8 Opolskie 0 0 1 1 1 1 1,0 1 9 Podkarpackie 1 1 1 1 2 2 1,0 1 10 Podlaskie 1 1 1 1 1 1 0,8 0 11 Pomorskie 1 1 1 1 4 4 1,8 3 12 Śląskie 3 3 3 4 5 5 1,1 2 13 Świętokrzyskie 1 0 0 0 1 1 0,8 0 14 Warmińsko-mazurskie 1 0 1 1 1 1 0,7 0 15 Wielkopolskie 0 0 2 2 3 3 0,9 3 16 Zachodniopomorskie 0 0 2 2 2 2 0,6 1

Źródło: GUS

4.4.1.6 Ilość selektywnie zbieranych odpadów zielonych Definicja i pochodzenie

Termin „odpady zielone” obejmuje odpady z pielęgnacji terenów publicznych (ścięta trawa, ścinki drzew i krzewów, ścięta zieleń przydrożna, sortowane odpady cmentarne), od-pady z gospodarki leśnej (np. przycinki, wiatrołomy, kora) oraz odpady z ogrodów przydo-mowych (liście, trawa, ścinki drzew i krzewów), gromadzone bądź dostarczane do zakładów ich unieszkodliwiania w postaci niezmieszanej z innymi odpadami.

Skład

Odpadów zielone składają się z zielonej trawy, liści, ścinki drzew i krzewów; odpady z cmentarzy tworzą, wieńce, wiązanki, itp., a także składniki niepożądane, takie jak szkło i two-rzywa sztuczne, świece, itp. Udział składników niepożądanych w odpadach zielonych z regu-ły nie przekracza 15%.

Ilość odpadów zielonych

W 2004 r. wytworzono 326 tys. Mg odpadów zielonych (Kpgo2010). Jednostkowy ma-sowy wskaźnik wytwarzania odpadów wynosił wówczas 8,5 kg/(M·a). W oparciu o wyniki badań przyjęto masę wytworzonych odpadów zielonych w 2008 r. na poziomie 535 tys. Mg (tabela 8). Odpowiada ona jednostkowemu, masowemu wskaźnikowi wytwarzania odpadów - 14 kg/(M·a). Wzrost masy wytwarzanych odpadów zielonych byłą wynikiem wzrost po-wierzchni terenów parków, zieleńców i terenów zieleni osiedlowej o 18% w latach 2004-2008, ale przede wszystkim częstotliwości i zakresu prac pielęgnacyjnych.

25

Udział odpadów zielonych w masie wytworzonych odpadów komunalnych w roku 2008 wy-nosił 4,5%.

Tabela 8. Odpady zielone wytworzone i zbierane w latach 2000, 2004, 2007 i 2008

Lp. Wyszczególnienie Masa odpadów zielonych, w tys. Mg

2000 2004 2008 1 Wytworzone według kogo 2006 i 2010 lub oszacowane 302 326 535* 2 Jednostkowy masowy wskaźnik wytwarzania odpadów, kg/(M·a) 7,9 8,5 14,0

3 Zebranych wg CSO odpady o kodzie 20 02 01 (% wytworzonych) - - 36,0 (6,7)

4 Zebrane wg CSO odpady o kodzie 2002 (% wytworzonych) - - 94,1 (17,6)

Według danych CSO w 2008 r. zebrano 36,0 tys. Mg odpadów zielonych (0,9 kg/(M·a)),

w tym 25,9% z gospodarstw domowych.

4.4.2. Odpady komunalne stałe zebrane i unieszkodliwione

Podstawową metoda unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest składowanie na skła-dowiskach. W latach 2004 - 2008 udział składowania systematycznie malał od 94,2 do 86,6%. Termicznie unieszkodliwiono ok. 0,5% zbieranych odpadów komunalnych, a meto-dami biologicznymi przetwarzano od 3,4% w 2005 r. do 2,6% zbieranych odpadów w 2008 r.

Tabela 9. Odpady komunalne stałe zebrane i unieszkodliwione w latach 2004-2008

Rok

Zebrane ogółem (bez wyselekcjo-nowanych), w tys. Mg

Zebrane ogółem (bez wyse-lekcjonowanych)

Unieszkodliwione w ciągu roku

Wysegrego-wane ze

zmieszanych

Zdeponowane na składowiskach

w tys. Mg na 1 miesz-kańca, w kg

termicznie biologicznie

w tys. Mg % zabranych

2004 9759 9516 249,3 87 234 - 9194 94,2 2005 9352 9057 237,3 44 318 71 8623 92,2 2006 9877 9473 248,4 45 297 144 8987 91,0 2007 10083 9570 251,1 41 278 153 9098 90,2 2008 10036 9354 245,4 63 262 336 8693 86,6

4.5. Prognoza nagromadzenia

4.5.1. Prognoza zmian ilości i składu mieszaniny odpadów komunalnych

Prognoza zmian ilości i składu mieszaniny odpadów komunalnych dla miast dużych (>50 tys. mieszkańców), miast małych oraz dla obszarów wiejskich, w przedziale czasowym 2008-2022 została przedstawiona w opracowaniu: Szpadt R., Prognoza zmian w zakresie gospo-darki odpadami, opracowanie wykonane na zamówienie Ministra Środowiska sfinansowane ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Kamieniec Wr., marzec 2010 r. Zmiany jednostkowych wskaźników wytwarzania i składu mieszaniny odpadów komunalnych wyznaczono jako średnie wartości trendów zmian ustalonych metodą historyczną i LCA-IWM.

W tabelach 10, 12 i 14 zestawiono prognozowane jednostkowe, masowe wskaźniki wy-twarzania wyróżnionych rodzajów odpadów komunalnych dla miast dużych, miast małych i

26

wsi, kolejno, wyrażone w kg/(M⋅a), natomiast w tabelach 11, 13 i 15 podano skład odpadów komunalnych w % m/m. Sumaryczne jednostkowe wskaźniki wytwarzania odpadów zaokrą-glono do wartości całkowitych.

Jako miasta duże przyjęto miasta o liczbie mieszkańców większej niż 50 tys. osób.

Tabela 10. Prognozowane zmiany jednostkowych, masowych wskaźników wytwarzania odpa-dów komunalnych z dużych miast

Lp. Wyszczególnienie Jednostkowe masowe wskaźniki wytwarzania odpadów komunalnych (w

kg/(M⋅a)), w latach:

2008 2011 2013 2014 2017 2020 2022

1 Papier i tektura 73,7 77,7 81,1 82,8 89,1 94,8 98,5 2 Szkło 38,5 39,8 41,0 41,7 43,5 45,4 47,0 3 Metale 10,3 10,6 10,7 10,8 10,9 10,9 10,9 4 Tworzywa sztuczne 58,6 61,7 63,7 65,2 68,5 73,5 77,4 5 Odpady wielomateriałowe 9,5 10,0 10,3 10,6 11,1 12,0 12,6 6 Odpady kuchenne i ogrodowe 111,6 114,2 115,5 116,6 119,2 122,6 124,2 7 Składniki pozostałe, w tym: 53,2 56,0 57,8 59,3 62,7 66,8 70,4 - odpady mineralne 12,2 12,6 12,8 13,0 13,5 14,0 14,5 - frakcja < 10 mm 16,2 16,4 16,5 16,6 17,0 17,6 18,2 - tekstylia 8,8 9,2 9,4 9,6 10,0 10,5 11,0 - drewno 0,9 1,2 1,3 1,5 1,8 2,1 2,4 - odpady niebezpieczne 2,9 3,1 3,2 3,3 3,5 3,7 4,0 - inne kategorie 12,2 13,5 14,6 15,3 16,9 18,9 20,3 8 Odpady wielkogabarytowe 10,0 10,5 10,7 10,7 11,4 12,2 12,5 9 Odpady z terenów zielonych 20,6 21,5 22,0 22,3 23,6 24,8 25,5

10 Jednostkowy wskaźnik wytwarzania odpadów, w kg/(M·a) 386 402 413 420 440 463 479

Tabela 11. Prognozowany skład materiałowy odpadów komunalnych z dużych miast

Lp. Wyszczególnienie Średni skład morfologiczny odpadów komunalnych (udział składników w % m/m),

w latach:

2008 2011 2013 2014 2017 2020 2022


27

Tabela 12. Prognozowane zmiany jednostkowych, masowych wskaźników wytwarzania odpa-dów komunalnych z małych miast



2008 2011 2013 2014 2017 2020 2022



Tabela 13. Prognozowany skład materiałowy odpadów komunalnych z małych miast


w latach:

2008 2011 2013 2014 2017 2020 2022


Wskaźniki masowe poszczególnych składników podane w tabelach są zawartościami cał-kowitymi, część masy składników jest zbieranych selektywnie, a część w pozostaje odpadach zmieszanych. Skład materiałowy zmieszanych odpadów komunalnych jest, więc różnicą cał-kowitej masy danego rodzajów odpadu oraz jego masy zbieranej selektywnie. Należy go wy-znaczyć dla poszczególnych lat na podstawie założonych poziomów zbierania selektywnego.

28

Tabela 14. Prognozowane zmiany jednostkowych, masowych wskaźników wytwarzania odpa-dów komunalnych ze wsi



2008 2011 2013 2014 2017 2020 2022



Tabela 15. Prognozowany skład materiałowy odpadów komunalnych ze wsi


w latach:

2008 2011 2013 2014 2017 2020 2022


4.5.2. Trendy zmian demograficznych, ekonomicznych i społecznych kraju w kontekście ich oddziaływań na gospodarkę odpadami

4.5.2.1 Prognoza zmian liczby ludności na lata 2010 -2022 Prognozy zmian demograficznych w latach 2008-2035 zawiera opracowanie GUS z 2009

roku „Prognoza ludności na lata 2008–2035”. Prezentowana prognoza, jako punkt wyjścia

29

przyjmuje stan ludności w dniu 31 grudnia 2007 r. Wynika z niej, że w całym okresie objętym prognozą liczba ludności Polski będzie się systematycznie zmniejszać. W roku 2022 liczba ludności wyniesie ok. 37,71 mln. Ubytek – w stosunku do 2007 r. – wyniesie w 2022 roku ok. 410 tys. osób (tabela 16). Pierwsze lata przyniosą niewielki spadek – poniżej 10 tys. osób rocznie - znaczące zmiany nastąpią po 2015 roku. W latach 2007-2015 liczba ludności zmniejszy się w porównaniu do 2007 r. jedynie o ok. 100 tys., a w kolejnych okresach nastąpi znaczne przyśpieszenie tempa zmian. Spadek liczby ludności będzie dotyczyć głównie miast, w latach 2007-2022 liczba mieszkańców miast zmaleje z ok. 23,317 do ok. 22,530 mln. W tym czasie nastąpi nieznaczny wzrost liczby mieszkańców wsi z 14,788 do ok. 15,176 mln.

Tabela 16. Liczby ludności Polski w latach 2002-2022

Rok

Ludność na 31 XII, w tys. Liczby ludności przyjęte do prognozy ilości odpadów komu-nalnych

Ogółem Miasta Wie Miasta >200 tys.

Miasta >50 tys.

Wariant I - miasta >200 tys.

Wariant II - miasta >50 tys.

Wsie

Miasta duże

Miasta małe

Miasta duże

Miasta małe

2002 38218,5 23571,2 14647,3 - -

2003 38190,6 23513,4 14677,2 - - 2004 38173,8 23470,1 14703,7 - - 2005 38157,1 23423,7 14733,3 7993,8 14349,9 2006 38125,5 23368,9 14756,6 7971,0 14280,1 2007 38115,6 23316,9 14798,8 7945,7 14210,3 2008 38135,9 23288,2 14847,7 7923,1 14178,5 2009 38173,7 23293,3 14880,4 7924,8 -

Prognoza GUS* 2008 38107,4 23257,0 14850,4 7928,6 - 7923,1 15365,1 14178,5 9109,7 14847,7 2009 38100,7 23200,4 14900,2 7911,5 14183,1 7924,8 15368,5 14183,1 9017,3 14880,4 2010 38092,0 23145,5 14946,5 8101,1 14187,8 7938,2 15207,2 14187,8 8957,7 14946,5 2011 38081,7 23093,2 14988,5 8083,6 14110,9 7953,4 15139,8 14110,9 8982,3 14988,5 2012 38069,1 23041,6 15027,5 8066,2 14034,5 7968,5 15073,1 14034,5 9007,1 15027,5 2013 38056,0 22993,8 15062,2 8048,8 13958,4 7983,7 15010,1 13958,4 9035,4 15062,2 2014 38037,1 22945,1 15092,0 8031,5 13882,8 7998,9 14946,2 13882,8 9062,3 15092,0 2015 38016,1 22897,7 15118,4 8014,2 13807,6 8014,2 14883,5 13807,6 9090,1 15118,4 2016 37988,2 22848,4 15139,8 7996,8 13707,3 7996,8 14851,6 13707,3 9141,1 15139,8 2017 37957,3 22800,0 15157,2 7979,5 13607,7 7979,5 14820,6 13607,7 9192,4 15157,2 2018 37920,3 22750,7 15169,6 7962,1 13508,8 7962,1 14788,5 13508,8 9241,9 15169,6 2019 37876,0 22699,3 15176,6 7944,9 13410,6 7944,9 14754,5 13410,6 9288,7 15176,6 2020 37829,9 22649,7 15180,2 7927,4 13313,2 7927,4 14722,3 13313,2 9336,5 15180,2 2021 37773,2 22593,1 15180,0 7910,4 13188,3 7910,4 14682,7 13188,3 9404,9 15180,0 2022 37705,7 22529,7 15176,0 7893,3 13064,5 7893,3 14636,5 13064,5 9465,2 15176,0

* - dane dla miast >200 tys. szacunkowe

Dane rzeczywiste o liczbie ludności w 2008 i 2009 roku pokazują, że przyjęte w progno-zie założenia o zahamowaniu spadku urodzeń były nie dostatecznie optymistyczne. Planowa-na liczba ludności w latach 2008 i 2009 miała zmniejszać się i wynosić 38,107 i 38,101 mln, kolejno. W rzeczywistości w 2008 r. wzrosła do 38,136 mln osób, a w 2009 r. - 38,174 mln. osób (Podstawowe informacje o rozwoju demograficznym Polski w latach 2000 - 2009, No-tatka informacyjna, GUS).

30

W pierwszym roku prognozy rozbieżność między rzeczywistymi, a prognozowanymi sta-nami ludności była, zatem niewielka i wynosiła w skali kraju 28,5 tys. W miastach, faktyczna - wynikająca z bilansów liczba ludności przewyższała o 31,2 tys. prognozę, zaś na obszarach wiejskich była niższa o 2,7 tys. od przewidywań. Błąd względny prognozy wynosi 0,07% dla Polski, 0,13% dla obszarów miejskich oraz 0,02% dla części wiejskiej. W drugim roku pro-gnozy rozbieżność była większa i wynosiła (według stanu na 31.XII.2009 r.) w skali kraju 73,0 tys. W miastach liczba ludności przewyższa o 92,9 tys. prognozę, zaś na obszarach wiej-skich jest niższa o 19,8 tys. od przewidywań. Błąd względny prognozy wynosi 0,19% dla Polski, 0,40% dla obszarów miejskich oraz 0,13% dla części wiejskiej.

W świetle tych danych należy oczekiwać, że w najbliższych dwóch – trzech latach można oczekiwać, że liczba ludności będzie nadal rosła. W tabeli 11 przedstawiono prognozę liczby ludności w miasta > 50 tys. (za opracowaniem GUS „Prognoza ludności na lata 2003-2030” oparta na wynikach Narodowego Spisu Powszechnego 2002 r.), a także szacunkowe dane dla miast >200 tys. mieszkańców, w latach 2010-2022. Dane te przyjęto dla okresu prognozy gospodarki odpadami komunalnymi.

4.5.2.2 Trendy zmian ekonomicznych

Po roku 2002 miał miejsce znaczący wzrost ekonomiczny Polski, wyrażany m.in. wzro-stem poziomu dochodu narodowego Polski (PKB). Wartości PKB oraz trendy zmian w latach 2000-2009 podano w tabeli 17. Średni wzrost PKB w latach 2000-2007 wynosił 4,1% rocznie (liczony rok do roku w cenach stałych) oraz 5,2% rocznie w latach 2003-2007. Wzrost warto-ści PKB (rok do roku) liczony w cenach stałych wynosił 6,2% i 6,8% w latach 2006 i 2007, a więc bezpośrednio przed początkiem kryzysu ekonomicznego, po czym w czasie jego pogłę-biania się tempo wzrostu PKB zmalało do 5,0% w roku 2008 i 1,7% w roku 2009, wobec ujemnych wartości w większości krajów UE.

Tabela 17. Wartości PKB Polski w latach 2000-2009 Wskaźniki 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

PKB, ceny bieżące, mld zł 808,58 843,16 924,54 983,30 1060,0 1176,74 1272,84 1342,88 PKB ceny stałe rok poprzedni 100% 101,4 103,9 105,3 103,6 106,2 106,8 105 101,7 PKB ceny stałe, mld zł 808,58 840,10 884,39 915,76 972,50 1038,69 1090,72 1109,73 PKB ceny stałe 2002=100% 100,0 103,9 109,4 113,3 120,4 128,6 135,0 137,3

Trendy przyszłych zmian dla polskiej gospodarki są przedstawiane dla krótkiego okresu: na lata 2010-2011. Prognoza Komisji Europejskiej (KE) z listopada 2009 zawierała szacunki wzrostu gospodarczego Polski – 1,2% w roku 2009, 1,8% w roku 2010 oraz 3,2% w roku 2011. W tym okresie Polska będzie najszybciej rozwijającym się krajem w całej UE. Jedno-cześnie KE ocenia, iż rozwój ten będzie dokonywał się w warunkach łagodnej presji inflacyj-nej, co pozwoli ustabilizować wzrost cen w okolicach 2% w kolejnych dwóch latach. Progno-za Banku Światowego z 1 kwietnia 2010 roku zakłada, że dynamika polskiego wzrostu go-spodarczego w 2010 roku wyniesie 3,0%, a w 2011 - 4,5%. Ekonomiści Banku nie wyklucza-ją jednak, że wzrost gospodarczy będzie słabszy, w granicach 2,5-3,0% w 2010 roku i ok. 4,0% w 2011. Inflacja ukształtuje się w 2010 roku na poziomie 2,1%, a w 2011 r. będzie to 2,7%. Region UE-10 w latach 2010 i 2011 powróci do wzrostu gospodarczego, jednak tempo wzrostu będzie słabsze niż przed kryzysem. Ocenia się, że Polska powinna kontynuować pro-ces konwergencji gospodarczej do poziomów UE mniej więcej w tym samym tempie, co przed kryzysem. W ocenie autorów prognozy, większość państw regionu wróci do potencjal-nych poziomów wzrostu gospodarczego w latach 2013-2014. Prognozy na dalsze lata biorą pod uwagę niepewność odnośnie dalszego rozwoju ekonomii światowej oraz obawy powrotu

31

kryzysu ekonomicznego. To oczywiście nie daje podstaw do wiarygodnych prognoz rozwoju gospodarki odpadami, w tym wytwarzania odpadów oraz zmian ich składu materiałowego. W niniejszym opracowaniu przyjęto zachowawczo, że wzrost ekonomiczny Polski w następnych latach nie przekroczy średniorocznie 3,5%.

4.5.3. Prognoza ilości wytwarzanych odpadów komunalnych

W tabelach 18-21 przedstawiono całkowite ilości odpadów, jakie zostaną wytworzone w dużych i małych miastach, na obszarze wsi oraz w całym kraju w okresach prognozy.

Tabela 18. Prognozowane masy wytwarzania odpadów komunalnych z dużych miast > 50 tys. mieszkańców

Lp. Wyszczególnienie Masa wytwarzanych odpadów komunalnych (w tys. Mg/a), w latach:

2008 2011 2013 2014 2017 2020 2022

1 Papier i tektura 1045,0 1096,4 1132,4 1149,5 1212,4 1262,1 1286,9 2 Szkło 545,9 561,6 571,6 578,9 591,9 604,4 614,0 3 Metale 146,0 149,6 149,6 149,9 148,3 145,1 142,4 4 Tworzywa sztuczne 830,9 870,6 888,5 905,2 932,1 978,5 1011,2 5 Odpady wielomateriałowe 134,7 141,1 143,9 147,2 151,0 159,8 164,6 6 Odpady kuchenne i ogrodowe 1582,3 1611,5 1612,8 1618,7 1622,0 1632,2 1622,6 7 Składniki pozostałe, w tym: 754,3 790,2 807,4 823,3 853,2 889,3 919,7 - odpady mineralne 173,0 177,8 178,8 180,5 183,7 186,4 189,4 - frakcja < 10 mm 229,7 231,4 229,9 230,5 231,3 234,3 237,8 - tekstylia 124,8 129,8 131,6 133,3 136,1 139,8 143,7 - drewno 12,8 16,9 18,7 20,8 24,5 28,0 31,4 - odpady niebezpieczne 41,1 43,7 45,1 45,8 47,6 49,3 52,3 - inne kategorie 173,0 190,5 203,3 212,4 230,0 251,6 265,2 8 Odpady wielkogabarytowe 141,8 148,2 149,0 148,5 155,1 162,4 163,3 9 Odpady z terenów zielonych 292,1 303,4 307,1 309,6 321,1 330,2 333,1 10 Razem masa wytwarzanych odpadów 5472,9 5672,6 5762,3 5830,8 5987,4 6164,0 6257,9

Tabela 19. Prognozowane masy wytwarzania odpadów komunalnych z małych miast


2008 2011 2013 2014 2017 2020 2022


32

Tabela 20. Prognozowane masy wytwarzania odpadów komunalnych z terenu wsi


2008 2011 2013 2014 2017 2020 2022


Tabela 21. Prognozowane masy wytwarzania odpadów komunalnych w kraju


2008 2011 2013 2014 2017 2020 2022


Wyznaczona masa wytwarzanych odpadów komunalnych w 2008 r. jest zbliżona do po-

dawanej przez GUS -12194 tys. Mg (tabela 2), co potwierdza poprawność przyjętej prognozy. Uznając za miasta duże miasta o liczbie mieszkańców > 200 tys. masa wytwarzanych odpa-dów wynosiłaby ok. 11849 tys. Mg. Za przyjęciem jako kryterium podziału miast liczbę mieszkańców równa 50 tysięcy przemawiają również wyniki badań. Nie stwierdza się zna-czących różnic składu materiałowego odpadów z miast ok. kilkudziesięciu tysiącach miesz-kańców i miastem powyżej 200 tys. mieszkańców. Wyraźne różnice obserwuje się natomiast w przypadku miast małych o od kilku do kilkunastu tysięcy mieszkańców i miastem dużym powyżej 100 tysięcy mieszkańców.

33

5. Odpady komunalne ulegające biodegradacji

5.1. Definicja

Termin odpady ulegające biodegradacji (OUB) (Biodegradable waste) został zdefiniowa-ny w art. 2 „Definicje”, ustęp (m) Dyrektywy o składowaniu odpadów 1999/31/WE: m) "odpady ulegające biodegradacji" oznaczają wszelkie odpady, które podlegają rozkładowi beztlenowemu lub tlenowemu, takie jak żywność lub odpady ogrodnicze, papier i tektura.

W ustawie o odpadach, która dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia dyrektyw UE, termin odpady ulegające biodegradacji został zdefiniowany w art. 3, punkt 7, tak jak w dyrektywie Rady 1999/31/WE: 7) odpady ulegające biodegradacji - rozumie się przez to odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów.

W dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów w art. 3 „Definicje” pojawił się termin bioodpady zdefiniowany następują-co: 4) „bioodpady” oznaczają ulegające biodegradacji odpady ogrodowe i parkowe, odpady spożywcze i kuchenne z gospodarstw domowych, restauracji, placówek zbiorowego żywienia i handlu detalicznego i porównywalne odpady z zakładów przetwórstwa spożywczego.

Nie obejmują one odpadów z leśnictwa i odpadów rolniczych, odchodów, osadów ście-kowych ani innych odpadów ulegających biodegradacji, np. włókien naturalnych, papieru czy przetworzonego drewna (Zielona Księga). Dyrektywa powinna zostać transponowana do prawa krajowego w ciągu dwóch lat od dnia jej wejścia w życie (zgodnie z art. 40 ust.1 dy-rektywy).

5.2. Skład odpadów komunalnych ulegające biodegradacji

Do odpadów ulegających biodegradacji zalicza się: o papier i tekturę, o odzież i tekstylia z materiałów naturalnych (50% frakcji tekstyliów), o odpady z terenów zielonych, o odpady kuchenne i ogrodowe o drewno.

Substancje ulegające biodegradacji zawierają również odpady wielomateriałowe oraz frakcja drobna < 10 mm.

W kogo 2006 do odpadów ulegających biodegradacji zaliczono: odpady kuchenne ulega-jące biodegradacji, odpady zielone, opakowania z papieru i tektury oraz papier i tekturę nie-opakowaniowe.

W kogo 2010 do odpadów ulegających biodegradacji zaliczono: odpady kuchenne ulega-jące biodegradacji (w tym odpady z targowisk), odpady zielone, papier i tekturę oraz tekstylia i drewno.

W opracowaniu „Przygotowanie wytycznych dotyczących rozliczania obowiązku w zakresie ograniczenia ilości składowanych odpadów komunalnych ulegających biodegra-dacji” (Jędrczak A. Szpadt R., Zielona Góra - Kamieniec Wr., październik 2007 r.) do odpa-dów ulegających biodegradacji zaliczono: odpady kuchenne ulegające biodegradacji, odpady zielone, papier i tekturę oraz tekstylia (50%) i drewno (50%). odpady wielomateriałowe (40%), całą frakcję drobną <10 mm i frakcję 10-20 mm (60)%.

34

W składach materiałowych odpadów komunalnych ustalonych na podstawie badań dla 2008 r. (tabele 10-21) nie wyróżniono frakcji 10-20 mm. Na etapie opracowywania wyników badań frakcja ta została podzielona na dwie frakcje: odpady ulegające biodegradacji i odpady pozostałe nie ulegające biodegradacji włączona do tych frakcji. Dla potrzeb tego opracowania do odpadów ulegających biodegradacji zaliczono: odpady kuchenne ulegające biodegradacji, odpady zielone, papier i tekturę oraz tekstylia (50%) i drewno (50%). odpady wielomateria-łowe (40%) oraz 30% frakcji drobnej <10 mm.

5.3. Ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji

Ilości wytwarzanych komunalnych odpadów ulegających biodegradacji w latach 1995, 2000, 2004 i 2008 przedstawiono w tabeli 22.

Tabela 22. Ilości komunalnych odpadów ulegających biodegradacji wytworzone w latach 1995, 2000, 2004 i 2008

Lp. Wyszczególnienie 1995* 2000* 2004** 2008*** 2008

1 Papier i tektura, tys. Mg - 2071 2181 1267 1520,5 2 Odpady z terenów zielonych, tys. Mg - 302 326 535 549,4 3 Odpady ulegające biodegradacji zawarte w odpadach pozostałych, tys. Mg - 2494 3015 4681 4543,6 4 Razem, tys. Mg 4381 4867 5522 6483 6613,5 5 Masa wytworzonych odpadów, tys. Mg 9961 11948 11 802 11849 12101,0 6 Udział odpadów ulegających biodegradacji w odpadach komunalnych, % 44,0 40,7 46,8 54,7 54,7

* - Kpgo 2006 ** - Kpgo 2010 ***- Szpadt R., Prognoza zmian w zakresie gospodarki odpadami. Opracowanie wykonane na zamówienie Mi-

nistra Środowiska sfinansowane ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Kamieniec Wr., marzec 2010 r.

Dla potrzeb określenia postępów w gospodarowaniu odpadami ulegającymi biodegradacji przyjęto, że w roku 1995, jako roku odniesienia, zostało wytworzonych 4,38 mln Mg tych odpadów, przy czym na mieszkańca miasta przypadało 155 kg/a, zaś na mieszkańca wsi – 47 kg/a. Masa odpadów ulegających biodegradacji stanowiła 44% masy odpadów komunalnych wytworzonych w 1995 r.

W roku 2000 w kraju wytworzono 4868 tys. Mg odpadów komunalnych ulegających bio-degradacji a w roku 2004 5522 tys. Stanowiły one odpowiednio 40,7 i 46,8% masy wytwo-rzonych odpadów komunalnych.

Masę komunalnych odpadów ulegających biodegradacji wytworzoną w 2008 r. oszaco-wano na poziomie 6613 tys. Mg, a ich udział w odpadach komunalnych na poziomie 54,7%.

5.4. Instalacje do przetwarzania komunalnych odpadów ulegających bio-degradacji

W Centralnym Systemie Odpadowym (CSO), zawarte są dane o 112 instalacjach prze-twarzających komunalne odpady ulegające biodegradacji (stan na koniec 2008 r.). W porów-naniu do liczby instalacji działających na koniec 2005 r. (Kpgo 2010) liczba instalacji wzrosła o 30. W instalacjach tych przetwarzanych było łącznie przynajmniej 524,96 tys. Mg odpadów komunalnych, a uwzględniając odpady o kodzie 19 12 12 (inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów inne niż wymienione w 19 12 11), przynajmniej 677,93 tys. Mg. Stwierdzenie przynajmniej wynika z faktu, że nie dla wszyst-kich instalacji podane zostały rodzaje i ilości przetwarzanych odpadów.

35

Przyjmując jako kryterium rodzaje i masy odpadów kierowane do przetwarzania instala-cje podzielono na trzy grupy: o kompostownie odpadów zielonych i bioodpadów - instalacje, w których przetwarzano,

przede wszystkim, selektywnie zbierane bioodpady (20 01 08), odpady zielone (20 02 01) i odpady z targowisk (20 03 02);

o instalacje MBP - instalacje, w których przetwarzano zmieszane odpady komunalne (20 03 01) i „inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej ob-róbki odpadów inne niż wymienione w 19 12 11” (19 12 12);

o pozostałe instalacje biologicznego przetwarzania odpadów.

Na rysunku 2-5 przedstawiono rozmieszczenie instalacji do biologicznego przetwarzania odpadów w Polsce według stanu na dzień 31 grudnia 2008 r., a w załączniku 1 w tabelach 1, 2 i 3 zestawiono wykazy tych instancji, opracowane na podstawie danych zawartych w CSO.

14 7 3

7 5 2

0 0 2

1 2 1

1 0 0

2 1 7

8 1 1

2 1 11 0 2

2 0 2

3 3 1

2

1

0

2

5

3

2 5 1

4 3 2

0 1 1

2 1 0

50

1020

- liczba instalacji

- instalacje MBPinne instalacje- kompostownie -

Rys. 1. Rozmieszczenie instalacji do biologicznego przetwarzania odpadów w Polsce we-dług stanu na dzień 31 grudnia 2008 r. (źródło: CSO)

Na koniec 2008 r. działało w kraju 51 kompostowni odpadów zielonych i bioodpadów. Przetwarzano w nich, co najmniej 87,44 tys. Mg odpadów w tym 61,67 tys. Mg odpadów zielonych (70,5% masy surowców), 4,96 tys. Mg bioodpadów (5,7%) i 7,95 tys.

36

Mg (9,1%) „odpadów komunalnych nie wymienionych w innych podgrupach” (20 03 99). Przepustowość instalacji wahała się od 10 Mg/a do 22,6 tys. Mg/a, z wartością średnią ok. 5 tys. Mg/a.

Liczba instalacji MBP (na koniec 2008 r.) wynosiła 31. Przetwarzano w nich, co najmniej 578,83 tys. Mg odpadów, w tym 375,64 tys. Mg zmieszanych odpadów komunalnych (64,9% masy przetwarzanych odpadów), 149,13 tys. Mg (25,8%) „odpadów z mechanicznej obróbki odpadów innych niż wymienione w 19 12 11” (19 12 12). Przepustowość instalacji wahała się od 2,5 do 125 tys. Mg/a, z wartością średnią ok. 20 tys. Mg/a.

Pozostałe 30 instalacji biologicznego przetwarzania odpadów to, przede wszystkim, za-kłady, w których przetwarzane były osady ściekowe. Przetwarzano w nich, co najmniej 200 tys. Mg odpadów, w tym 102,04 tys. Mg ustabilizowanych komunalnych osadów ściekowych (51% masy przetwarzanych odpadów), 32,97 tys. Mg (16,5%) „szlamów ze zbiorników bez-odpływowych służących do gromadzenia nieczystości” (20 03 04) i 6,39 tys. Mg odpadów zielonych (3,2%). Przepustowość instalacji wahała się od 120 Mg/a do 87,6 tys. Mg/a, z war-tością średnią ok. 12 tys. Mg/a.

Przedstawione dane należy uznać jako orientacyjne. Dane zbierane przez urzędy marszał-kowskie na potrzeby wojewódzkich systemów odpadowych (WSO), które przekazywane są do ministra środowiska jako instytucji prowadzącej Centralny System Odpadowy (CSO) są nie pełne i często nie oddają stanu faktycznego.

5.5. Prognoza ilości wytwarzanych komunalnych odpadów ulegających biodegradacji

Bazując na prognozach wytwarzania odpadów komunalnych w tabelach 23-26 przedsta-wiono całkowite ilości odpadów, jakie zostaną wytworzone w dużych i małych miastach oraz wsiach oraz w całym kraju w okresach prognozy. Na rysunku 2 przedstawiono prognozy wy-twarzania komunalnych odpadów ulegających biodegradacji aktualne oraz przyjęte w Kpgo 2006 i Kpgo 2020

Tabela 23. Prognozowane masy wytwarzania komunalnych odpadów ulegających biodegra-dacji z dużych miast > 50 tys. mieszkańców

Lp. Wyszczególnienie Masa wytwarzanych komunalnych odpadów ulegających biodegradacji (w tys.

Mg/a), w latach:

2008 2011 2013 2014 2017 2020 2022

1 Papier i tektura 1045,0 1096,4 1132,4 1149,5 1212,4 1262,1 1286,9 2 Odpady kuchenne i ogrodowe 1582,3 1611,5 1612,8 1618,7 1622,0 1632,2 1622,6 3 Odpady z terenów zielonych 292,1 303,4 307,1 309,6 321,1 330,2 333,1 4 Odpady wielomateriałowe 53,9 56,4 57,6 58,9 60,4 63,9 65,8 5 Składniki pozostałe, w tym: 137,7 142,8 144,1 146,2 149,7 154,2 158,9 - frakcja < 10 mm 68,9 69,4 69,0 69,1 69,4 70,3 71,3 - tekstylia 62,4 64,9 65,8 66,6 68,0 69,9 71,9 - drewno 6,4 8,5 9,4 10,4 12,2 14,0 15,7

10 Razem masa wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji 3110,9 3210,5 3254,0 3282,9 3365,7 3442,5 3467,3

Udział w masie wytwarzanych odpadów komunal-nych z dużych miast, % 56,8 56,6 56,5 56,3 56,2 55,8 55,4

Tabela 24. Prognozowane masy wytwarzania komunalnych odpadów ulegających biodegra-dacji z małych miast ≤ 50 tys. mieszkańców

Lp. Wyszczególnienie Masa wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji (w tys. Mg/a), w latach: 2008 2011 2013 2014 2017 2020 2022


10 Razem masa wytwarzanych odpadów ulegają-cych biodegradacji 1808,6 1835,8 1885,7 1913,6 2021,8 2145,8 2247,4

Udział w masie wytwarzanych odpadów komunalnych z małych miast, % 57,3 57,0 56,7 56,5 56,2 55,7 55,5

Tabela 25. Prognozowane masy wytwarzania komunalnych odpadów ulegających biodegra-dacji z obszarów wsi

Lp. Wyszczególnienie Masa wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji (w tys. Mg/a), w latach: 2008 2011 3013 2014 2017 2020 2022


10

Razem masa wytwarzanych odpadów ulegają-cych biodegradacji 1694,0 1754,0 1792,9 1818,9 1899,5 1982,8 2046,3 Udział w masie wytwarzanych odpadów komunalnych, % 48,8 48,2 47,8 47,6 47,2 46,7 46,3

Tabela 26. Prognozowane masy wytwarzania komunalnych odpadów ulegających biodegra-dacji z obszaru kraju

Lp. Wyszczególnienie Masa wytwarzanych komunalnych odpadów ulegających biodegradacji (w tys.

Mg/a), w latach: 2008 2011 2013 2014 2017 2020 2022


10 Razem masa wytwarzanych odpadów ulegają-cych biodegradacji 6613,5 6800,3 6932,6 7015,4 7287,0 7571,2 7761,1

Udział w masie wytwarzanych odpadów komunalnych, % 54,7 54,3 54,0 53,8 53,5 53,1 52,7

38

3000

4000

5000

6000

7000

8000

1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025Lata

Masa

wyt

worz

onyc

h od

padó

qw u

lega

jacy

c

biod

egra

dacj

i, ty

s. M

g

kpgo 2006 kpgo 2010 Prognoza aktualna

Rys. 2. Prognozy wytwarzania komunalnych odpadów ulegających biodegradacji: aktualna

oraz przyjęte w Kpgo 2006 i Kpgo 2020

39

6. Odpady ulegające biodegradacji inne niż komunalne

6.1. Charakterystyka odpadów

Definicja i pochodzenie Do odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne zalicza się 65 rodzajów

zakwalifikowanych ze względu na źródło pochodzenia do 6 grup: o grupy 02 - odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, le-

śnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności (30 rodzajów odpadów z podgrup: 02 01, 02 03, 02 03 02 04, 02 05, 02 06 i 02 07),

o grupy 03 - odpady z przetwórstwa drewna oraz produkcji płyt i mebli, masy celulozowej, papieru i tektury (10 rodzajów odpadów z podgrup: 03 01 i 03 03),

o grupy 04 - odpady z przemysłu skórzanego, futrzarskiego i tekstylnego (6 rodzajów od-padów z podgrup: 04 01 i 04 02),

o grupy 15 - odpady opakowaniowe (3 rodzaje odpadów odpady z podgrupy 15 01: odpady papieru i tektury, drewna i tekstyliów z włókien naturalnych),

o grupy 16 - 2 rodzaje odpadów z podgrupy 16 03 (partie produktów nie odpowiadające wymaganiom oraz produkty przeterminowane lub nieprzydatne do użytku),

o grupy 17 - odpady drewna (kod 17 02 01), o grupy 19 - odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z

oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych (13 rodzajów odpadów z podgrup: 19 06, 19 08, 19 09 i 19 12).

Skład Właściwości fizyczne i skład chemiczny odpadów ulegających biodegradacji z sektora

przemysłowego są bardzo zróżnicowane i zależą miejsca powstawania odpadów, rodzajów użytych surowców oraz warunków technologicznych prowadzenia procesu. Z kolei odpady wytwarzane w poszczególnych sektorach przemysłu z reguły charakteryzują; jednorodność i stabilne, zbliżone właściwości fizyczne i chemiczne.


Masy odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne wytworzone w latach 2002-2008 według GUS, w podziale na rodzaje przedstawiono w tabeli 27.

Według GUS masa wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji z sektora przemy-słowego rosła od 11902,9 do 13738,1 tys. Mg/a w latach 2002-2006, z tempem ponad 3,5% rocznie. W okresie 2006-2008 tempo wzrostu ilości wytwarzanych odpadów spadło i wynosi-ło średnio ok. 1,5% rocznie, osiągając w 2008 r. masę 13329,1 tys. Mg. W 2008 r. najwięcej wytwarzano: o osadów z klarowania wody (19 09 02) – 16,4% całej masy odpadów ulegających biode-

gradacji z sektora przemysłowego; o odpadów „trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir inne niż wymienione w

03 01 04” (kod 03 01 05) – 13,8% masy odpadów biodegradowalnych z sektora przemy-słowego;

o odpadów „wysłodki” (kod 02 04 80) - 12,8% masy odpadów biodegradowalnych z sekto-ra przemysłowego.

Liczba zakładów wytwarzających odpady ulegające biodegradacji systematycznie rosła od 1179 do 1802.

40

Dane podawane przez GUS różnią się znacznie od danych zawartych w CSO (rys. 3).

Tabela 27. Masy odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne wytworzone w latach 2002, 2004, 2006 i 2008, w podziale na rodzaje i podgrupy

Lp. Kod odpadu Nazwa odpadu

Masa odpadów ulegających biodegrada-cji innych niż komunalne, w tys. Mg,

wytworzonych w latach 2002 2004 2006 2008

1 2 3 4 5 6 7 1 02 01 02 Odpadowa tkanka zwierzęca 28,7 31,2 21,0 3,1 2 02 01 03 Odpadowa masa roślinna 29,9 21,9 40,8 53,2 3 02 01 06 Odchody zwierzęce 127,3 212,3 234,2 387,8 4 02 01 07 Odpady z gospodarki leśnej 0,0 0,0 0,1 0,0 5 02 01 83 Odpady z upraw hydroponicznych 0,0 0,0 0,0 0,0

02 01 Odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, leśnictwa, łowiec-twa i rybołówstwa 185,9 265,4 296,1 444,1

6 02 02 01 Odpady z mycia i przygotowania surowców 4,5 4,2 36,9 28,2 7 02 02 02 Odpadowa tkanka zwierzęca 149,9 265,8 653,5 523,1 8 02 02 03 Surowce i produkty nienadające się do spożycia i przetwórstwa 29,8 22,4 30,1 35,4 9 02 02 04 Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 27,1 31,5 32,3 29,3 10 02 02 82 Odpady z produkcji mączki rybnej 0,0 0,0 0,0 0,0

02 02 Odpady z przygotowania i przetwórstwa produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego Inne nie wymienione odpady 211,3 323,9 752,8 616,0

11 02 03 01 Szlamy z mycia, oczyszczania, obierania, odwirowywania i oddzielania surowców 46,0 58,1 62,5 67,2 12 02 03 03 Odpady poekstrakcyjne 0,8 0,0 274,2 236,4 13 02 03 04 Surowce i produkty nie nadające się do spożycia i przetwórstwa 4,8 6,0 25,6 15,1 14 02 03 05 Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 27,1 26,7 25 49,7

15 02 03 80 Wytłoki, osady i inne odpady z przetwórstwa produktów roślinnych (z wyłączeniem 02 03 81) 150,1 211,1 254,8 379,6

16 02 03 81 Odpady z produkcji pasz roślinnych 0,0 0,0 1,2 0,0 17 02 03 82 Odpady tytoniowe 2,7 3,1 4,6 5,9

02 03 Odpady z przygotowania, przetwórstwa produktów i używek spożywczych oraz odpady pochodzenia roślinnego (z wyłączeniem 02 07) 231,5 305,0 647,9 753,9

18 02 04 03 Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 0,2 0,2 2,1 0,0 19 02 04 80 Wysłodki 5267,9 4228,6 3221,7 1707,3 02 04 Odpady z przemysłu cukrowniczego 5268,1 4228,8 3223,8 1707,3

20 02 05 01 Surowce i produkty nieprzydatne do spożycia oraz przetwarzania 62,2 63,9 99,6 6,0 21 02 05 02 Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 17,5 21,7 22,4 17,2 22 02 05 80 Odpadowa serwatka 463,5 807,2 963,6 933,6 02 05 Odpady z przemysłu mleczarskiego 543,2 892,8 1085,6 956,8

23 02 06 01 Surowce i produkty nieprzydatne do spożycia oraz przetwarzania 4,0 6,6 10,1 9,7 24 02 06 03 Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 0,0 0,0 0,0 0,0 25 02 06 80 Nieprzydatne do wykorzystania tłuszcze spożywcze 0,0 0,0 0,0 0,0 02 06 Odpady z przemysłu piekarniczego i cukierniczego 4,0 6,6 10,1 9,7

26 02 07 01 Odpady z mycia, oczyszczania i mechanicznego rozdrabniania surowców 13,6 15,7 28,5 13,7 27 02 07 02 Odpady z destylacji spirytualiów 0,0 6,7 0,0 0,0 28 02 07 04 Surowce i produkty nieprzydatne do spożycia i przetwórstwa 2,4 3,6 0,9 0,9 29 02 07 05 Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 1 1,5 3,2 4,7 30 02 07 80 Wytłoki, osady moszczowe i pofermentacyjne, wywary 539,8 674,3 1023,2 1113,2

02 07 Odpady z produkcji napojów alkoholowych i bezalkoholowych (z wyłączeniem kawy, herbaty i kakao) 556,8 701,8 1055,8 1132,5

31 03 01 01 Odpady kory i korka 491,6 379,9 379,8 297,1 32 03 01 05 Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir inne niż wymienione w 03 01 04 773,9 1119 1640,7 1834,9 33 03 01 82 Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 1,8 6,6 6,6 12,1

41

c.d. tabeli 27

1 2 3 4 5 6 7 34 03 03 01 Odpady z kory i drewna 319,1 319,7 343,2 328,5 03 01 Odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli 1267,3 1505,5 2027,1 2144,1

35 03 03 02 Osady i szlamy z produkcji celulozy metodą siarczynową 9,6 8,5 13,6 14 36 03 03 05 Szlamy z odbarwiania makulatury 37,5 60,9 64,1 72 37 03 03 07 Mechanicznie wydzielone odrzuty z przeróbki makulatury i tektury 43,8 53,1 57,7 73,8 38 03 03 08 Odpady z sortowania papieru i tektury przeznaczone do recyklingu 32,6 36,5 80,6 148 39 03 03 10 Odpady z włókna, szlamy z włókien, wypełniaczy i powłok z mechanicznej separacji 37,5 41,8 60,5 68,6 40 03 03 11 Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 4,4 4,3 51 55,1 03 03 Odpady z produkcji oraz z przetwórstwa masy celulozowej, papieru i tektury 484,5 524,8 670,7 760

41 04 01 06 Osady zawierające chrom, zwłaszcza z zakładowych oczyszczalni ścieków 7,2 5,4 1,4 1,2 42 04 01 07 Osady nie zawierające chromu, zwłaszcza z zakładowych oczyszczalni ścieków 1 0,9 1,6 1 04 01 Odpady z przemysłu skórzanego i futrzarskiego 8,2 6,3 3 2,2

43 04 02 10 Substancje organiczne z produktów naturalnych (np. tłuszcze, woski) 0,0 0,0 0,0 0,0 44 04 02 20 Odpady z zakładowych oczyszczalni ścieków 1,5 1,1 0,7 0,1 45 04 02 21 Odpady z nieprzetworzonych naturalnych włókien tekstylnych 4,6 1,2 0,3 0,1 46 04 02 22 Odpady z przetworzonych naturalnych włókien tekstylnych 1,2 3,5 3,3 3,6 04 02 Odpady z przemysłu tekstylnego 7,3 5,8 4,3 3,8

47 15 01 01 Opakowania z papieru i tektury 53,7 57 87,5 147,8 48 15 01 03 Opakowania z drewna 19,2 24,4 34,7 47,2 49 15 01 09 Opakowania z tekstyliów z włókien naturalnych 0,0 0,0 0,0 0,0

15 01 Odpady opakowaniowe (włącznie z selektywnie gromadzonymi komunalnymi odpadami opakowaniowymi) 72,9 81,4 122,2 195

50 16 03 06 Organiczne odpady inne niż wymienione w 16 03 05, 16 03 80 4,8 5,5 6 9,5 51 16 03 80 Produkty spożywcze przeterminowane lub nieprzydatne do spożycia 0,1 0 2,9 3,4

16 03 Partie produktów nie odpowiadające wymaganiom oraz produkty przetermi-nowane lub nieprzydatne do użytku 4,9 5,5 8,9 12,9

52 17 02 01 Drewno 5,4 9,9 15,6 15,5 17 02 Odpady drewna 5,4 9,9 15,6 15,5 53 19 06 04 Przefermentowane odpady z beztlenowego rozkładu odpadów komunalnych 0 31,4 27,5 4,6 54 19 06 06 Przefermentowane odpady z beztlenowego rozkładu odpadów zwierzęcych i roślinnych 0 0 19,5 41,8 19 06 Odpady z beztlenowego rozkładu odpadów 0,0 31,4 47 46,4

55 19 08 01 Skratki 25,1 27,7 27,6 45,7 56 19 08 02 Zawartość piaskowników 42,7 49,7 52,2 48,6 57 19 08 05 Ustabilizowane komunalne osady ściekowe 1215,1 1487,5 1636,5 1768,6

58 19 08 09 Tłuszcze i mieszaniny olejów z separacji olej/woda zawierające wyłącznie oleje jadalne i tłuszcze 17,7 3,7 3,5 7,3

59 19 08 12 Szlamy z biologicznego oczyszczania ścieków przemysłowych 153,2 150 68,2 25,9 19 08 Odpady z oczyszczalni ścieków nieujęte w innych grupach 1453,8 1718,6 1788 1896,1

60 19 09 01 Odpady stałe ze wstępnej filtracji i skratki 0,8 1,9 0,9 2,5 61 19 09 02 Osady z klarowania wody 1562,4 2070,1 1789,3 2188,9 19 09 Odpady z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych 1563,2 2072 1790,2 2191,4

62 19 12 01 Papier i tektura 33,1 38,7 58,6 49,2 63 19 12 07 Drewno inne niż wymienione w 19 12 06 0 0,8 3 4,2 64 19 12 08 Tekstylia z włókien naturalnych 0 9,9 7,3 0

65 19 12 12 Inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów 1,5 20,2 116,7 385,8

19 12 Odpady z mechanicznej obróbki odpadów (np. obróbki ręcznej, sortowania, zgniatania, granulowania) nie ujęte w innych grupach 34,6 69,6 185,6 439,2

Razem 11902,9 12755,1 13734,7 13326,9

Źródło: GUS

42

3479

,2

1332

9,1

1373

8,1

1275

0,7

1190

2,9

7410

,8

8893

,4

1311

6,8

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

2002 2004 2006 2008

Lata

Mas

a w

ytw

orzo

nych

odp

adów

, tys

. Mg

GUS CSO

Rys. 3. Masy odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne wytworzone w la-tach 2002-2008 według danych GUS i CSO

Masa odpadów ulegających biodegradacji z sektora przemysłowego wytworzonych w la-tach 2002-2008, odnotowana w CSO, szybko rosła od 3479,25 do 13116,82 tys. Mg/a. Tempo wzrostu wynosiło 15% rocznie licząc od roku 2003. W 2002 r. masa tych odpadów dostępna w bazie danych CSO stanowiła ok. 30% masy podawanej przez GUS, a w roku 2008 ponad 98%.

Masy odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne wytworzonych w latach 2002-2008 według CSO, w podziale na rodzaje, przedstawiono w tabeli 28

Tabela 28. Masy odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne wytworzone w latach 2002-2008, w podziale na rodzaje i podgrupy

Lp. Kod odpadu Nazwa odpadu

Masa odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne, w tys. Mg, wytworzonych w latach

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 02 01 02 Odpadowa tkanka zwierzęca 2,23 4,16 13,82 124,38 22,36 35,37 21,85 2 02 01 03 Odpadowa masa roślinna 122,26 94,78 136,33 89,54 65,11 129,82 186,00 3 02 01 06 Odchody zwierzęce 129,90 455,27 568,18 229,50 326,18 228,96 277,99 4 02 01 07 Odpady z gospodarki leśnej 2,58 35,87 10,45 16,33 17,83 25,43 13,34 5 02 01 83 Odpady z upraw hydroponicznych 0,01 0,02 0,14 0,01 0,06 0,06 0,00

02 01 Odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw

hydroponicznych, leśnictwa, łowiectwa i rybo-łówstwa

256,98 590,10 728,91 459,77 431,53 419,64 499,19

6 02 02 01 Odpady z mycia i przygotowania surowców 3,20 3,02 3,33 7,33 7,91 10,10 12,81 7 02 02 02 Odpadowa tkanka zwierzęca 265,27 320,94 441,09 521,05 671,64 325,92 500,82

8 02 02 03 Surowce i produkty nienadające się do spożycia i przetwórstwa 30,10 28,18 15,47 46,45 37,87 35,80 39,58

9 02 02 04 Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 14,08 23,16 21,54 17,50 20,20 39,36 45,22 10 02 02 82 Odpady z produkcji mączki rybnej 0,16 0,17 2,63 0,19 0,00 20,05 0,00

02 02 Odpady z przygotowania i przetwórstwa pro-

duktów spożywczych pochodzenia zwierzęce-go Inne nie wymienione odpady

312,80 375,47 484,05 592,53 737,62 431,23 598,43

43

c.d. tabeli 28 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

11 02 03 01 Szlamy z mycia, oczyszczania, obierania, odwiro-wywania i oddzielania surowców 12,26 42,18 16,45 11,64 75,54 37,56 96,80

12 02 03 03 Odpady poekstrakcyjne 2,35 45,25 145,11 56,16 93,98 83,77 121,85

13 02 03 04 Surowce i produkty nienadające się do spożycia i przetwórstwa 6,35 9,72 10,12 13,40 13,82 16,26 10,89

14 02 03 05 Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 3,21 6,50 13,37 13,99 16,54 18,92 18,03

15 02 03 80 Wytłoki, osady i inne odpady z przetwórstwa produk-tów roślinnych (z wyłącz. 02 03 81) 25,47 36,80 56,61 55,85 60,66 147,18 209,25

16 02 03 81 Odpady z produkcji pasz roślinnych 0,07 4,04 8,54 0,15 0,16 0,25 1,84 17 02 03 82 Odpady tytoniowe 2,08 6,80 8,24 4,82 6,78 4,61 7,46

02 03 Odpady z przygotowania, przetwórstwa pro-duktów i używek spożywczych oraz odpady

pochodzenia roślinnego (z wyłączeniem 02 07) 51,78 151,30 258,44 156,00 267,48 308,54 466,12

18 02 04 03 Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 0,10 0,12 0,08 0,32 0,14 0,23 0,23 19 02 04 80 Wysłodki 113,61 299,36 0,66 356,06 247,14 1439,89 1465,13 02 04 Odpady z przemysłu cukrowniczego 113,71 299,48 0,74 356,37 247,27 1440,12 1465,36

20 02 05 01 Surowce i produkty nieprzydatne do spożycia oraz przetwarzania 0,01 0,08 0,90 5,10 1,05 3,02 4,51

21 02 05 02 Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 5,95 4,17 3,57 5,23 2,79 26,33 13,85 22 02 05 80 Odpadowa serwatka 203,31 250,52 265,59 309,24 274,09 207,05 240,38 02 05 Odpady z przemysłu mleczarskiego 209,28 254,76 270,07 319,56 277,93 236,40 258,75

23 02 06 01 Surowce i produkty nieprzydatne do spożycia oraz przetwarzania 0,87 0,69 3,59 7,11 6,85 10,25 8,54

24 02 06 03 Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 0,00 0,14 0,62 1,01 1,08 0,89 0,98 25 02 06 80 Nieprzydatne do wykorzystania tłuszcze spożywcze 0,01 0,00 0,12 2,77 0,35 0,41 0,50

02 06 Odpady z przemysłu piekarniczego i cukierni-czego 0,88 0,83 4,32 10,89 8,28 11,55 10,02

26 02 07 01 Odpady z mycia, oczyszczania i mechanicznego rozdrabniania surowców 1,02 0,38 2,87 0,41 0,23 1,40 2,68

27 02 07 02 Odpady z destylacji spirytualiów 0,08 0,08 0,23 0,05 0,31 0,10 1,56

28 02 07 04 Surowce i produkty nieprzydatne do spożycia i przetwórstwa 0,20 1,63 1,31 3,11 2,24 1,08 1,20


30 02 07 80 Wytłoki, osady moszczowe i pofermentacyjne, wywary 197,55 177,39 325,53 385,18 432,70 535,41 526,74

02 07 Odpady z produkcji napojów alkoholowych i

bezalkoholowych (z wyłączeniem kawy, herba-ty i kakao)

199,39 180,77 336,55 396,58 437,42 540,28 533,73

31 03 01 01 Odpady kory i korka 45,36 160,46 317,04 318,76 298,06 322,95 316,31

32 03 01 05 Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir inne niż wymienione w 03 01 04 365,33 1287,84 1566,79 2506,33 2515,20 3603,95 3013,33


03 01 Odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli 411,80 1450,05 1888,58 2830,84 2819,96 3936,90 3340,41

34 03 03 01 Odpady z kory i drewna 42,76 56,05 36,92 322,53 353,69 310,44 266,53

35 03 03 02 Osady i szlamy z produkcji celulozy metodą siarczy-nową 91,72 56,65 37,38 45,63 4,42 5,36 3,13

36 03 03 05 Szlamy z odbarwiania makulatury 11,68 10,71 34,98 13,61 45,46 84,72 103,97

37 03 03 07 Mechanicznie wydzielone odrzuty z przeróbki makulatury i tektury 40,98 42,46 43,71 34,73 50,23 72,55 62,33

38 03 03 08 Odpady z sortowania papieru i tektury przeznaczone do recyklingu 93,21 85,57 151,20 145,20 144,80 144,50 196,45

39 03 03 10 Odpady z włókna, szlamy z włókiem, wypełniaczy i powłok z mechanicznej separacji 10,35 31,88 49,36 61,70 56,64 70,60 64,51


03 03 Odpady z produkcji oraz z przetwórstwa masy celulozowej, papieru i tektury 295,62 285,23 357,57 626,93 706,83 732,82 748,22

44

c.d. tabeli 28 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

41 04 01 06 Osady zawierające chrom, zwłaszcza z zakładowych oczyszczalni ścieków 6,23 6,34 6,22 1,93 2,85 1,72 1,84

42 04 01 07 Osady nie zawierające chromu, zwłaszcza z zakładowych oczyszczalni ścieków 0,01 0,71 0,34 0,48 1,62 1,74 0,78

04 01 Odpady z przemysłu skórzanego i futrzarskiego 6,24 7,05 6,56 2,41 4,47 3,45 2,62

43 04 02 10 Substancje organiczne z produktów naturalnych (np. tłuszcze, woski) 0,14 0,06 0,16 0,02 0,20 0,21 0,09

44 04 02 20 Odpady z zakładowych oczyszczalni ścieków 1,50 2,67 3,06 2,59 1,74 1,12 0,85

45 04 02 21 Odpady z nieprzetworzonych naturalnych włókien tekstylnych 1,22 1,04 1,50 1,84 1,78 2,05 2,24

46 04 02 22 Odpady z przetworzonych naturalnych włókien tekstylnych 7,62 7,00 13,30 13,59 16,87 27,03 23,09

04 02 Odpady z przemysłu tekstylnego 10,48 10,77 18,02 18,05 20,60 30,42 26,28 47 15 01 01 Opakowania z papieru i tektury 510,00 959,83 664,44 673,75 694,05 737,05 992,65 48 15 01 03 Opakowania z drewna 22,10 14,91 13,68 11,34 111,35 265,77 570,02 49 15 01 09 Opakowania z tekstyliów z włókien naturalnych 8,00 0,38 0,32 0,52 0,57 0,45 0,19

15 01 Odpady opakowaniowe (włącznie z selek-

tywnie gromadzonymi komunalnymi odpadami opakowaniowymi)

540,09 975,11 678,43 685,61 805,97 1003,26 1562,86

50 16 03 06 Organiczne odpady inne niż wymienione w 16 03 05, 16 03 80 2,36 2,91 4,23 10,54 12,00 10,08 12,46

51 16 03 80 Produkty spożywcze przeterminowane lub nieprzy-datne do spożycia 0,69 1,77 2,78 6,06 17,67 15,90 20,41

16 03 Partie produktów nie odpowiadające wymaga-

niom oraz produkty przeterminowane lub nieprzydatne do użytku

3,05 4,67 7,01 16,59 29,67 25,98 32,87

52 17 02 01 Drewno 4,03 5,11 7,32 7,08 4,62 16,17 47,32 17 02 Odpady drewna 4,03 5,11 7,32 7,08 4,62 16,17 47,32

53 19 06 04 Przefermentowane odpady z beztlenowego rozkładu odpadów komunalnych 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

54 19 06 06 Przefermentowane odpady z beztlenowego rozkładu odpadów zwierzęcych i roślinnych 0,00 0,00 0,00 9,38 19,73 13,91 37,12

19 06 Odpady z beztlenowego rozkładu odpadów 0,00 0,00 0,00 9,38 19,73 13,91 37,12 55 19 08 01 Skratki 22,15 28,10 35,31 35,30 36,58 33,09 39,77 56 19 08 02 Zawartość piaskowników 35,16 39,81 54,17 49,94 47,31 52,66 47,59 57 19 08 05 Ustabilizowane komunalne osady ściekowe 598,18 1131,17 1163,25 1031,70 959,80 867,05 1147,91

58 19 08 09 Tłuszcze i mieszaniny olejów z separacji olej/woda zawierające wyłącznie oleje jadalne i tłuszcze 22,57 18,34 8,43 16,50 15,90 13,67 44,01

59 19 08 12 Szlamy z biologicznego oczyszczania ścieków przemysłowych 76,04 96,86 115,52 62,51 31,60 47,37 32,74

19 08 Odpady z oczyszczalni ścieków nie ujęte w innych grupach 754,11 1314,29 1376,69 1195,96 1091,20 1013,84 1312,01

60 19 09 01 Odpady stałe ze wstępnej filtracji i skratki 2,08 1,80 2,21 12,63 7,18 8,25 2,67 61 19 09 02 Osady z klarowania wody 132,43 60,07 413,76 42,42 31,61 20,19 31,42

19 09 Odpady z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych 134,51 61,87 415,97 55,06 38,78 28,43 34,10

62 19 12 01 Papier i tektura 105,45 124,01 211,01 226,94 235,01 267,86 272,74 63 19 12 07 Drewno inne niż wymienione w 19 12 06 0,84 0,81 0,83 0,95 2,13 9,89 12,13 64 19 12 08 Tekstylia z włókien naturalnych 2,66 16,29 13,51 4,83 6,29 4,34 7,07

65 19 12 12 Inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów 65,54 303,61 346,26 426,61 700,57 1095,80 1849,49

19 12 Odpady z mechanicznej obróbki odpadów (np. obróbki ręcznej, sortowania, zgniatania, granu-

lowania) nie ujęte w innych grupach 174,49 444,73 571,61 659,34 944,00 1377,89 2141,43

Razem 3479,25 6411,59 7410,83 8398,96 8893,38 11570,8 13116,8

Źródło: CSO

45

CSO działa na podstawie zapisu art. 37 Ustawy z 27 kwietnia 2001 r. o odpadach od 2002 r. Wydaje się, że dane zbierane w pierwszych latach działania systemu były nieścisłe i nie-kompletne.

Według danych z CSO najwięcej wytwarzano odpadów „trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir inne niż wymienione w 03 01 04” (kod 03 01 05). Ich udział w całej masie odpadów biodegradowalnych z sektora przemysłowego w 2008 r. wynosił 23,0%. Masa tych odpadów dostępna w bazie CSO jest 1,6 razy większa niż podawana przez GUS. Jest to możliwe, ponieważ dane GUS nie obejmują mniejszych podmiotów gospodarczych wytwa-rzających poniżej 1000 Mg/a, oraz na których terenach zmagazynowano mniej niż 1 mln Mg odpadów. W dużych ilościach wytwarzano również odpady „inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów - np. frakcje drobna, średnia i gru-ba z przesiewania odpadów komunalnych” (kod 19 12 12) - udział w 2008 r. 14,1% oraz od-pady „wysłodki” (kod 02 04 80) - udział 11,2%.

Analiza danych o masach odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne wy-tworzonych w latach 2002-2008, w podziale na wyróżnione grupy, pozwala na stwierdzenie, ze główne strumienie stanowią odpady z trzech grup: 02, 03 i 19. Ich udział w całkowitej ma-sie wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji wynosił w 2008 r.; o na podstawie danych GUS - 42,2; 21,7 i 34%, o na podstawie danych z CSO - 29,2; 31,2 i 26,9%.

Udział odpadów z grupy 15 wynosił 1,4% (GUS) i 11,9% (CSO), a odpadów z pozosta-łych 3 grup (04, 16 i 17) nie przekraczał łącznie 1% (rys. 4).

7001

1145

6724

2083

7072

2408

5639

3832

1752

707

2030

2246

2698

3527

2904

4089

540

678

806

1563

3052

1063

3892

2364

3811

2094

4580

3525

29

6

25

7

25

12

17

16

195

122

81

73

33

13

30

9

7

8

3

5

47

16

5

16

7

10

4

50 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000

GUS

CSO

GUS

CSO

GUS

CSO

GUS

CSO

2002

2004

2006

2008

Lata

, źró

dło

dany

ch

Masa odpadów w tys. Mg2 3 4 15 16 17 19Grupy

Rys. 4. Masy odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne wytworzone w la-tach 2002-2008, w podziale na grupy, według GUS i CSO

46

Podkreślić należy duże różnice wielkości strumieni odpadów ustalone na podstawie da-nych z GUS i CSO nawet w 2008 r., w którym całkowite masy wytwarzanych odpadów ule-gających biodegradacji były zbliżone.

Najwięcej odpadów ulegających biodegradacji z sektora przemysłowego wytarzano w województwach wielkopolskim 15,7% i kujawsko-pomorskim 13,7%, a najmniej świętokrzy-skim -0,9% (tabela 29).

Tabela 29. Masy odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne wytworzone w latach 2005-2008 w podziale na województwa

Lp. Wyszczególnienie 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r.

Ilość selektywnie zabranych bioodpadów - ogółem, tys. Mg % wy-tworzonych

P O L S K A 8398,94 8893,38 11570,84 13116,81 - 1 Dolnośląskie 350,52 364,74 231,05 550,48 4,2 2 Kujawsko-pomorskie 1226,86 1318,77 1896,37 1795,27 13,7 3 Lubelskie 203,34 198,39 1061,17 771,45 5,9 4 Lubuskie 734,50 890,53 1124,85 966,68 7,4 5 Łódzkie 385,32 312,08 546,22 931,80 7,1 6 Małopolskie 237,59 382,57 543,28 639,64 4,9 7 Mazowieckie 815,00 734,52 683,11 931,42 7,1 8 Opolskie 188,13 252,98 419,29 327,36 2,5 9 Podkarpackie 874,84 336,29 1029,62 375,33 2,9 10 Podlaskie 652,83 689,32 602,95 526,69 4,0 11 Pomorskie 794,29 877,99 824,01 1230,91 9,4 12 Śląskie 334,18 503,56 595,43 675,68 5,1 13 Świętokrzyskie 38,25 47,82 81,94 119,15 0,9 14 Warmińsko-mazurskie 326,34 309,94 389,43 348,11 2,6 15 Wielkopolskie 760,42 1073,82 1056,81 2063,95 15,7 16 Zachodniopomorskie 476,52 600,04 485,33 862,90 6,6

Źródło: CSO


Odpady ulegające biodegradacji inne niż komunalne, przede wszystkim, były odzyskiwa-ne. Według danych GUS, w latach 2002-2008, średnio odzyskiwano 75,6% masy odpadów (od 73,5% w 2008 r. do 77,9% w 2007 r.) (tabela 30, rys. 5). Unieszkodliwiano średnio 21,3% (m/m) (od 18,8% w 2007 r. do 23,0% w 2008 r.). W grupie metod unieszkodliwiania domi-nowały „inne sposoby” - 63,3% masy unieszkodliwionych odpadów w 2008 r. Na składowi-skach własnych i innych składowano - 27,5% odpadów, 5,5% odpadów unieszkodliwiono metodami biologicznymi, a 6,7% poddawano termicznemu przekształceniu. Magazynowano czasowo zaledwie średnio 3,1% masy wytworzonych odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne.

Również dane zgromadzone w bazie CSO wskazują, że w latach 2002-2008 dominował odzysk odpadów. Był on nawet wyższy niż wynika z danych GUS - średnio odzyskiwano 87,8% odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne (od 82,4% w 2008 r. do 89,0% w 2007 r.) (tabela 31, rys. 6). Unieszkodliwiano średnio 12,2% (m/m) (od 10,1% w 2003 r. do 17,6% w 2008 r.). W grupie metod unieszkodliwiania dominowało składowanie na składowiskach własnych i innych -72,7%, 7,4% odpadów unieszkodliwiano metodami biolo-

47

gicznymi, 6,7% poddawano termicznemu przekształceniu, magazynowano czasowo zaledwie średnio 0,03%, a 13% wytworzonych odpadów unieszkodliwiano innymi metodami.

Tabela 30. Masa odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne wytworzonych w latach 2002, 2004, 2006 i 2008, w podziale na rodzaje i podgrupy

Lp. Kod odpadu

Odpady wytworzone w ciągu roku Unieszkodliwione

Magazyno-wane

czasowo

Dotychczas składowa-ne (nagro-madzone) na składo- wiskach własnych

ogółem poddane odzyskowi razem termicznie komposto-

wane

Składowane na składowiskach

własnych i innych

w inny sposób

w tys. Mg, 1 2 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2002 11902,9 9078,8 2484,1 128,9 72,8 1286,1 996,3 340 9187,7 2 2004 12755,1 9508,4 2870 168,5 152,8 500,3 2048,4 376,7 10224,7 3 2006 13734,7 10701,6 2582 202,5 171,3 490,5 1717,7 451,1 5720,2 4 2008 13326,9 9798,2 3068,5 240,9 220,5 664,8 1942,3 460,2 5650,3

Źródło: GUS

76,3

74,5

77,9

73,5

10,8

3,9

3,6

5,0

8,4

16,1

12,5

14,6

2,9

3,0

3,3

3,51,8

1,5

1,3

1,1

1,7

1,2

1,2

0,6

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

2002

2004

2006

2008

Lata

Udział, %poddane odzyskowi unieszkodliwiane termicznie unieszkodliwiane biologicznieskładowane unieszkodliwiane w inny sposób magazynowane czasowo

Rys. 5. Udziały mas odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne poddawa-

nych odzyskowi i unieszkodliwianiu w latach 2002-2008 (GUS)

W grupie metod odzysku zarządzający odpadami najczęściej podawali sposób R14 - „In-ne działania prowadzące do wykorzystania odpadów w całości lub części lub do odzyskania z odpadów substancji lub materiałów, łącznie z ich wykorzystaniem, nie wymienione w punk-tach od R1 do R13”. W latach 2002-2008 postępowano tak z ponad 50% wytworzonych od-padów (tabela 32) i udział tego działania praktycznie nie zmieniał się.

Ważnymi metodami odzysku były również metody: o R1 - „Wykorzystanie jako paliwa lub innego środka wytwarzania energii”, w latach 2002-

2008 postępowano tak z od 10,6% (2002 r.) do 23% (2006 r.) wytworzonych odpadów, średnio 17%;

o R3 - „Recykling lub regeneracja substancji organicznych, które nie są stosowane jako rozpuszczalniki (włączając kompostowanie i inne biologiczne procesy przekształcania)”,

48

w latach 2002-2008 postępowano tak z od 4,6% (2003 r.) do 11,1% (2006 r.) wytworzo-nych odpadów, średnio 7,8%,

o R10 - „Rozprowadzenie na powierzchni ziemi, w celu nawożenia lub ulepszania gleby lub rekultywacji gleby i ziemi”, w latach 2002-2008 obserwowano wyraźny spadek wy-korzystania tej metody; postępowano tak z od ok. 13% (2002 r. i 2003 r.) do 4,1% (2008 r.) wytworzonych odpadów, średnio 8,2%.

Tabela 31. Masa odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne wytworzonych, odzyskanych i unieszkodliwionych w latach 2002-2008

Lata

Masa odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne, w tys. Mg

Ogółem, wytwo--rzone

Poddane odzyskowi Unieszkodliwione

Magazyn-nowane czasowo razem

w tym komposto-

wane Razem

w tym:

termicz-nie

kompo-stowane

składowane na składowiskach

własnych i innych

w inny sposób

2002 3479,2 2944,3 248,5 534,7 56,5 11,5 409,0 57,6 0,3 2003 6411,6 5761,9 291,6 649,5 33,7 30,3 518,0 67,6 0,2 2004 7410,8 6565,5 601,0 835,7 54,4 35,2 659,9 86,2 9,7 2005 8399,0 7436,3 473,8 962,0 49,9 51,5 625,9 234,7 0,6 2006 8893,4 7666,0 760,3 1226,3 57,7 61,8 796,8 310,0 1,0 2007 11570,8 10293,6 1134,4 1277,2 67,1 293,7 840,2 76,2 0,1 2008 13116,8 10808,6 1451,8 2307,0 225,7 165,3 1825,4 90,7 1,2

84,6

89,9

88,6

88,5

86,2

89,0

82,4

11,8

8,1

8,9

7,5

9,0

7,3

13,9

3,5

1,6

0,5

0,7

0,6

0,6

0,6

1,7

0,3

0,5

0,5

0,6

0,7

2,5

1,3

1,7

1,1

1,2

2,8

0,7

0,7

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Lata

Udział, % (m/m)poddane odzy skow i unieszkodliw iane termicznie unieszkodliw iane kompostow aneunieszkodliw iane składow ane unieszkodliw iane w inny sposób

Rys. 6. Udziały mas odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne poddawa-

nych odzyskowi i unieszkodliwianiu w latach 2002-2008 (CSO)

49

Tabela 32. Metody postępowania z odpadami ulegającymi biodegradacji innymi niż komunal-ne wytworzonymi w latach 2002-2008

Metoda odzysku lub uniesz-kodliwiania

Udział metod odzysku i unieszkodliwiania odpadów, % (m/m), w latach:

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Masa wytworzonych odpa-dów, tys. Mg = 100 % 3479,2 6411,6 7410,8 8399,0 8893,4 11570,8 13116,8

R1 10,64 11,37 14,56 21,99 22,96 20,44 17,23 R2 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 R3 7,14 4,55 8,11 5,64 8,55 9,80 11,07 R4 0,14 1,68 0,15 0,12 0,25 1,30 0,00 R5 2,32 2,49 0,21 0,50 0,51 0,30 0,43 R7 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,01 0,03 R8 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 R9 0,41 1,94 0,00 0,08 0,00 0,00 0,01 R10 13,03 13,13 10,14 6,46 5,77 4,62 4,14 R11 0,14 0,09 0,09 0,22 0,03 0,02 0,02 R12 0,01 0,84 0,10 0,46 0,09 0,09 0,04 R13 0,71 0,97 0,20 0,16 0,24 0,08 0,15 R14 50,10 52,39 54,68 52,86 46,64 51,01 47,33 R15 0,00 0,43 0,34 0,05 1,17 1,30 1,96 D1 1,99 1,16 0,53 0,39 0,25 0,06 0,14 D2 0,06 0,15 0,03 0,07 0,04 0,02 0,03 D4 0,55 0,22 0,19 0,24 0,08 0,06 0,12 D5 9,77 6,92 8,38 7,06 8,71 7,20 13,77 D6 0,21 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 D8 0,33 0,47 0,48 0,61 0,69 2,54 1,26 D9 0,69 0,59 0,70 2,25 3,02 0,49 0,44 D10 1,63 0,53 0,73 0,59 0,65 0,58 1,72 D11 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 D12 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 D13 0,09 0,09 0,21 0,11 0,05 0,05 0,02 D14 0,06 0,00 0,04 0,00 0,00 0,01 0,00 D15 0,01 0,00 0,13 0,01 0,01 0,00 0,01 D16 0,00 0,00 0,00 0,12 0,29 0,03 0,09

Źródło: CSO

Sposoby postępowania z odpadami ulegającymi biodegradacji innymi niż komunalne w województwach w 2008 r. były różne. Najwięcej odpadów, ponad 90%, odzyskiwano w wo-jewództwach lubelskim, lubuskim, podlaskim, pomorskim, warmińsko-mazurskim i zachod-niopomorskim. Najmniej natomiast w województwach dolnośląskim (59,0%), śląskim (60,6%) i małopolskim (62,9%) (tabela 33). Składowaniu na składowiskach własnych i in-nych poddawano od 40,3% (woj. kujawsko-pomorskie) do 89,5% (woj. lubuskie).

50

Tabela 33. Odpady ulegające biodegradacji inne niż komunalne wytworzone, odzyskane i unieszkodliwione według województw w 2008 r.


Ogółem wytwo-rzone

Poddane odzyskowi Unieszkodliwione

razem

w tym

razem

w tym

kompo-stowane

ter-micznie

przetwarza-ne bio-

logicznie

składowane na skła-

dowiskach

tys. Mg tys. Mg % wytwo-rzonych

% odzys-kanych tys. Mg % wytworzonych

P O L S K A 13 117 10 809 82,4 14,0 2 307,5 9,8 7,1 68,3 1 Dolnośląskie 550 325 59,0 15,3 225,8 0,0 0,0 84,1 2 Kujawsko-pomorskie 1 795 1 595 88,9 27,3 199,8 9,4 40,6 40,3 3 Lubelskie 771 723 93,7 0,7 48,4 4,6 0,0 70,1 4 Lubuskie 967 893 92,3 3,6 74,2 0,0 0,0 89,5 5 Łódzkie 932 633 67,9 1,9 298,9 0,0 5,1 63,7 6 Małopolskie 640 402 62,9 21,0 237,5 1,3 2,5 75,2 7 Mazowieckie 931 635 68,1 39,5 296,8 2,4 8,9 84,1 8 Opolskie 327 259 79,2 47,5 68,0 0,8 0,0 73,9 9 Podkarpackie 375 310 82,6 17,9 65,4 0,2 19,8 66,1 10 Podlaskie 527 485 92,0 6,8 42,0 11,1 31,5 52,2 11 Pomorskie 1 231 1 167 94,8 4,1 63,7 0,2 0,0 66,1 12 Śląskie 676 409 60,6 4,5 266,2 0,2 2,7 86,3 13 Świętokrzyskie 119 98 82,2 3,7 21,2 4,1 0,0 43,9 14 Warmińsko-mazurskie 348 342 98,2 9,3 6,3 0,0 0,0 22,4 15 Wielkopolskie 2 064 1 737 84,1 18,3 327,4 57,0 0,1 39,7 16 Zachodniopomorskie 863 797 92,4 2,1 66,0 1,2 3,6 88,8

Źródło: CSO


Do prognozowania ilości odpadów najczęściej używana się metodę ekstrapolacji histo-rycznych danych. W tej metodzie z reguły prognozuje się zmianę wartości jednostkowego masowego wskaźnika wytwarzania odpadów, który można najłatwiej interpretować.

Istnieją różne metody ekstrapolacji. Można stosować modele, w których uwzględnia się wpływ czynników zewnętrznych jak np. wzrost produktu krajowego brutto (PKB) na ilość i jakość wytwarzanych odpadów lub takie, w których wypływu czynników zewnętrznych nie bierze się pod uwagę.

Najczęściej wykorzystywaną metodą jest ekstrapolacja liniowa. W przypadku prognozy ilości odpadów liniowa ekstrapolacja nie jest uzasadniona. Bardziej zasadne jest stosowanie ekstrapolacji wykładniczej, która pozwala uzyskać przyrosty malejące. Model ogólny

Prognoza wytwarzania odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne obej-muje prognozy rozwoju wielu rodzajów działalności gospodarczych generujących różne strumienie i ilości odpadów.

Masę wytwarzanych odpadów w roku „t” można wyznaczyć z równania:

51

( ) ( ) ( ) ( )( ) ( ) taMaAsAsaaQ iiiiiiiii ⋅+⋅+⋅−+⋅⋅+= 3210 log2log11loglog (1)

gdzie: Qi - masa odpadów strumienia „i”; A1i i A2i - dwa różne rodzaje aktywności gospo-darczej, np. konsumpcja kategorii towarów lub produkcji w różnych branżach; M – liczba mieszkańców; t - czas.

Parametry si, a0i, a1i, a2i i a3i określa się na podstawie historycznych obserwacji. Para-metr si opisuje udział strumienia odpadów „i” związanego z działalnością gospodarczą A1i, a (1- si) związanego z działalnością A2i, tj. si przyjmuje wartość z przedziału od 0 do 1. Jeżeli wiadomo, jaka część strumienia odpadów jest związana z działalnością A1i, to si można ogra-niczyć do tej wartości. Jednakże, jeśli podział nie jest znany, a wiadomo jedynie, że strumień odpadów wiąże się z dwoma rodzajami aktywności, to wartość si należy oszacować na pod-stawie danych o masie strumienia odpadów. Ograniczenie si do 1 lub 0 oznacza, że strumień odpadów jest związany wyłącznie z jednym rodzajem działalności gospodarczej, i równanie (1) redukuje się do równania (2). Parametr a1i określa zmianę masy strumienia odpadów wy-wołaną zmianą poziomu aktywności, tzn. jeżeli wzrośnie poziom aktywności gospodarczej o 1% masa odpadów wzrośnie o a1i%. Parametr a2i określa wpływ ma masę strumienia liczby ludności a a3i

( ) ( ) ( ) taMaAaaQ iiiiii ⋅+⋅+⋅+= 3210 log1loglog

oddaje roczną tendencję zmian w ilości odpadów.

(2)

Równania (1) i (2) zawierają dwa zestawy zmiennych: wskaźniki ekonomiczne A1 i A2 oraz liczbę mieszkańców M. Wyznaczenie parametrów równania dla obu tych zmiennych jest często trudne do uzyskania i niełatwe do interpretacji. Dlatego też, liczby parametrów zawęża się.

Zakładając, że a1i

( ) taMaaAQ

iiii

i ⋅+⋅+=

320 loglog

= 1,0 równanie (2) sprowadza się do postaci:

(3)

tj. wskaźnik wytwarzania odpadów na jednostkę wartości ekonomicznej zależy od wielkości populacji i czasu.

Zakładając z kolei, że a2i

( ) ( ) taAaaqMQ

iiiiii ⋅+⋅+==

310 logloglog

= 1, 0 równanie (2) sprowadza się do postaci:

(4)

tj. jednostkowy wskaźnik wytwarzania odpadów na mieszkańca zależy od wartości wskaźnika ekonomicznego i czasu.

Zależność jednostkowego wskaźnika wytwarzania odpadów na mieszkańca od poziomu aktywności gospodarczej i czasu może być trudna do zinterpretowania. Równanie jest łatwiej-sze do interpretacji, gdy zależność jednostkowego wskaźnika wytwarzania odpadów na mieszkańca przedstawi się jako funkcję wskaźnika ekonomicznego odniesionego do jednego mieszkańca i czasu. Aby uzyskać taka postać równania parametr a2i w równaniu (2) definiuje się jako a2i =1,0- a1i

( ) taMA

aaq ii

iii ⋅+

⋅+= 310

1loglog

i równanie (2) i sprowadza do postaci:

(5)

52

Ponadto, przyjmując dodatkowe ograniczenia a2i =0 w równaniu (3), lub a1i

taaAQ

iii

i ⋅+=

30log

=0 w równa-niu (4), równania ograniczają się do opisu zmian jednostkowego współczynnika wytwarzania odpadów na jednostkę wskaźnika ekonomicznego lub na jednego mieszkańca w czasie:

lub ( ) taaq iii ⋅+= 30log (6a i 6b)

Różnica dwóch kolejnych wartości obliczonych z równań (6) jest równa a3i

ii

i aAQ

3log =

∆

i określa roczne tempo zmian jednostkowego współczynnika wytwarzania odpadów na jednostkę wskaźnika ekonomicznego lub na jednego mieszkańca w %:

lub ( ) ii aq 3log =∆ (7)

W końcu, jeśli a3i

ii

i aAQ

0log =

∆

=0 w równaniach (6) to oznacza, że jednostkowy współczynnik wytwa-rzania odpadów na jednostkę wskaźnika ekonomicznego lub na jednego mieszkańca jest sta-ły:

lub ( ) ii aq 0log =∆ (8)

Systemy z nasyceniem Do prognozowania ilości wytwarzanych odpadów stosowane są też modele ze stanem na-

sycenia. Zakłada się po okresie wzrostu jednostkowy wskaźnik wytwarzania odpadów wcho-dzi w okres stopniowego nasycenia mając asymptotę w osi równoległej do czasu. W takim przypadku zmianę jednostkowego współczynnika w czasie dobrze opisuje funkcja logistyczna określona wzorem:

1001

01

1tx

i

iti

ea

aq ⋅

−⋅+

= , a0i >0 i a1i > 1; (9)

gdzie: a0i - stała nasycenia; a1i

tiiti

aqq )(

1001 0

0 +⋅=

- parametr dopasowania; x - roczny przyrost dochodu naro-dowego brutto w %, t - czas. Model wzrostu geometrycznego

Do opisu zachowanie różnych systemów np. wzrost populacji ludzi, konsumpcji materia-łów lub wytwarzania odpadów wykorzystuje się często również model przyrostu o stały ilo-czyn, nazywamy wzrostem geometrycznym, opisany równaniem:

(10)

gdzie: q0i

)log(taaq iiti ⋅+= 10

- wartość jednostkowego masowego wskaźnika wytwarzania odpadów w roku, t=0. Krzywa najlepszego dopasowania

Innym podejściem jest znalezienie krzywej najlepszego dopasowania; znalezienie funkcji, która najlepiej oddaje przebieg zależności masy wytwarzanych odpadów od czasu w okresie historycznym. Po analizie danych historycznych wytypowano funkcję w postaci:

(11)

53

Do wyznaczenia funkcji stosowano wielomian interpolacyjny Newtona oraz poziom uf-ności 95%. Testowanie modeli

Testowanie różnych wyliczeń przeprowadzono dla narzuconych średnich wartości para-metrów, które podano w tabeli 34. Parametr si w równaniu 1 ograniczono do jedynki, a zmienną A1i

Tabela 34. Wartości parametrów przyjęte do testowania modeli

do wartości dochodu narodowego brutto. Ogólny problem związany z modelowaniem strumieni odpadów wynikał z ograniczonej

liczby historycznych obserwacji (cztery obserwacje).

Wyszczególnienie Wartości danych historycznych w latach

2002 2004 2006 2008

PKB, ceny bieżące, mld zł 808,578 924,538 1060,031 1272,838 Ludność 38218531 38173835 38125479 38135876 Masa OUB w grupach, w tys. Mg (dane GUS)

02 7000,8 6724,3 7072,1 5639 03 1751,8 2030,3 2697,8 2904,1 04 15,5 12,1 7,3 6 15 72,9 81,4 122,2 195 16 4,9 8,3 8,9 12,9 17 5,4 9,9 15,6 15,5 19 3052,4 3891,6 3810,8 4580,2

Ogółem 11903,7 12757,9 13734,7 13352,7

Testowane funkcje Wartości parametrów przyjęte w równaniach

s ai a0 a1 a2 Równanie 5

3 1 dowolny dowolny 0 dowolny

Równania 6 1 dowolny 0 0 dowolny Równanie 9 - dowolny dowolny - - Równanie 10 - dowolny - - - Równanie 11 - dowolny dowolny - -

Przy wyznaczaniu prognoz na lata 2009-2022 przyjęto liczby ludności oraz wzrost go-

spodarczy kraju określone w punkcie 4.5 opracowania. Na rysunkach 7-12 przestawiono prognozy ilości odpadów ulegających biodegradacji in-

nych niż komunalne zakwalifikowanych do grup 02, 03, 04, 15, 16, 17, 19 i odpady ogółem, w latach 2009-2022, wyznaczone w oparciu o różne równania ekstrapolacji danych historycz-nych z bazy GUS.

Analiza wyznaczonych trendów zmian masy odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne w okresie perspektywicznym wykazała, że w polskiej gospodarce przerwane zostało powiązanie pomiędzy rozwojem gospodarczym i masą odpadów wytwarzanych. Mo-dele uwzględniające w równaniach czynnik ekonomiczny (PKB) (równania 5 i 6a) prowadzi-ły do sformułowania prognoz nie możliwych do zaistnienia w rzeczywistości: zbyt gwałtow-ny wzrost lub spadek masy wytwarzanych odpadów (rys. 7, 8 i 13).

54

6000

11000

16000

21000

26000

31000

2000 2005 2010 2015 2020 2025

Lata

Mas

a od

padó

w, M

g

log(Q)=f( A, M i t) log(q)= f (t) log (Q/A)=f (t) f. logary tmiczna f. logisty czna f. w y kładnicza GUS

Rys. 7. Prognoza wytwarzania odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne w

latach 2009-2022 wyznaczona w oparciu o różne równania ekstrapolacji danych hi-storycznych z bazy GUS

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

2000 2005 2010 2015 2020 2025

Lata

Mas

a od

padó

w, M

g


Rys. 8. Prognoza wytwarzania odpadów ulegających biodegradacji z grupy 02 w latach

2009-2022 wyznaczona w oparciu o różne równania ekstrapolacji danych historycz-nych z bazy GUS

55

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

2000 2005 2010 2015 2020 2025

Lata

Mas

a od

padó

w, M

g




0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

2000 2005 2010 2015 2020 2025

Lata

Mas

a od

padó

w, M

g




56

0

200400

600

800

10001200

1400

16001800

2000

2000 2005 2010 2015 2020 2025

Lata

Mas

a od

padó

w, M

g




0

50

100

150

200

250

2000 2005 2010 2015 2020 2025

Lata

Mas

a od

padó

w, M

g




57

0

50

100

150

200

250

300

350

2000 2005 2010 2015 2020 2025

Lata

Masa

odp

adów

, Mg




0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

2000 2005 2010 2015 2020 2025

Lata

Masa

odp

adów

, Mg




Z badanych modeli opartych na danych historycznych najbardziej odpowiednie wydają się:

o funkcja logistyczna (równanie 9): 100

1

01

1tx

i

iti

ea

aq ⋅

−⋅+

= , a0i >0;

58

o funkcja wykładnicza (równanie 10): tiiti

aqq )(

1001 0

0 +⋅= ;

o funkcja logarytmiczna (równanie 11) )log(taaq iiti ⋅+= 10 .

ale żadna z nich nie odzwierciedlała dostatecznie oczekiwań wynikających z przewidywanego rozwoju branż - źródeł odpadów.

W tabeli 35 przedstawiono wartości wyznaczonych parametrów, a w tabeli 36 prognozo-wane masy wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalnych w latach 2011- 2022.

Tabela 35. Wartości parametrów przyjęte w równaniach

Lp. Odpady Wartości parametrów przyjęte w równaniach

Funkcja logistyczna Funkcja wykładnicza Funkcja logarytmiczne a a0i 1i R a q0i R 0i a a0i 1i R

1 grupa 02 132,2 -0,315 0,768 -2,18 183,2 0,687 187,2 27,75 -0,719 2 grupa 03 261,7 4,551 0,919 9,40 45,84 0,971 43,05 36,48 0,979 3 grupa 04 0,093 -0,823 0,972 -14,98 0,4056 0,987 0,42 0,3014 0,98 4 grupa 15 4013220 1733100 0,905 16,86 1,907 0,967 1,44 3,262 0,943 5 grupa 16 206334 1230600 0,937 17,62 0,1282 0,961 0,12 0,2182 0,969 6 grupa 17 721824 3327900 0,997 21,69 0,1413 0,835 0,13 0,3389 0,945 7 grupa 19 236,0 1,870 0,933 7,01 79,87 0,915 79,54 41,41 0,931

8 Odpady ulegające biodegradacji 418,1 0,317 0,777 2,55 311,5 0,822 311,9 53,65 0,862

Tabela 36. Prognozowane masy odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalnych wytwarzanych w latach 2008-2022

Wyszczególnienie Masa wytwarzanych odpadów komunalnych (w tys. Mg/a), w latach:

2008 2011 2014 2017 2020 2022

1 2 3 4 5 6 7 Funkcja logistyczna grupa 02 6007,8 6474,9 6288,6 6123,1 5972,1 5881,9 grupa 03 3001,6 2370,1 2561,9 2761,0 2965,2 3105,6 grupa 04 6,1 8,4 7,4 6,7 6,1 5,8 grupa 15 172,9 125,2 138,9 154,0 170,5 182,4 grupa 16 12,5 9,1 10,1 11,2 12,3 13,2 grupa 17 16,2 11,7 13,0 14,4 16,0 17,1 grupa 19 4604,0 3880,9 4109,2 4335,0 4554,9 4700,4 Odpady ulegające biodegradacji 13721,0 13022,3 13248,2 13444,8 13607,7 13707,1 Funkcja wykładnicza grupa 02 6120,3 5724,8 5352,3 4999,3 4663,7 4452,6 grupa 03 2996,7 3921,1 5128,0 6700,2 8743,4 10441,0 grupa 04 5,8 3,6 2,2 1,4 0,8 0,6 grupa 15 185,2 295,4 470,8 749,7 1192,3 1624,5 grupa 16 12,9 21,1 34,2 55,6 90,1 124,4 grupa 17 17,5 31,5 56,7 102,0 183,2 270,6 grupa 19 4573,5 5600,6 6854,8 8382,1 10236,9 11696,1 Odpady ulegające biodegradacji 13812,8 14885,3 16033,0 17253,3 18543,1 19455,9

59

c.d. tabeli 36 1 2 3 4 5 6 7

Funkcja logarytmiczna grupa 02 6244,5 6076,5 5949,0 5841,4 5743,4 5685,0 grupa 03 2817,4 3027,9 3182,2 3300,2 3392,0 3444,1 grupa 04 6,3 4,5 3,2 2,3 2,0 1,8 grupa 15 160,1 179,2 193,2 203,9 212,5 217,4 grupa 16 11,6 12,8 13,8 14,5 15,1 15,4 grupa 17 16,0 18,0 19,4 20,5 21,4 21,9 grupa 19 4368,0 4609,5 4783,7 4915,5 5016,0 5072,7 Odpady ulegające biodegradacji 13624,0 13931,5 14147,9 14302,0 14405,6 14461,3

6.4.1.1 Grupa 02 Masa odpadów grupy 02 w latach 2002-2008 zmniejszyła się z 9639 do 6748 tys. Mg/a

(tabela 37), w tym masa zawartych w nich odpadów ulegających biodegradacji z 7001 do 5699 tys. Mg/a. W czasie 6 lat masa wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji w tej grupie odpadów spadła o ok. 20%. Decydował o tym spadek masy wytwarzanych odpady z przemysłu cukrowniczego. Spadła ona w tym czasie ponad 3 krotnie, podczas gdy w pozosta-łych podgrupach wzrosła od 1,7 (2 05) do ponad 3 razy (2 03).

Tabela 37. Prognozowane masy odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalnych z grupy 2 wytwarzane w latach 2011-2022

Kod Grupy i podgrupy odpadów

Masa wytwarzanych odpadów, w latach 9 tys. Mg):

dane GUS prognoza

2002 2004 2006 2008 2011 2014 2017 2020 2022

2

Odpady z rolnictwa, sadownic-twa, upraw hydroponicznych,

rybołówstwa, leśnictwa, łowiec-twa oraz przetwórstwa żywno-

ści

ogółem 9638,6 8869,6 8487,7 6748 - - - - -

ulegające biodegra-

dacji 7000,8 6724,3 7072,1 5639,0 6051,7

6362,5 6602,1 6791,4 6899,5

5923,5 5815,4 5717,0 5658,3

201 Odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, leśnictwa, łowiectwa i

rybołówstwa 185,9 265,4 296,1 462,8 438,9 469,9 493,7 512,6 523,4

202 Odpady z przygotowania i przetwórstwa

produktów spożywczych pochodzenia zwie-rzęcego

211,3 323,9 752,8 616,0 746,5 812,2 863,0 903,4 926,5

203 Odpady z przygotowania, przetwórstwa produktów i używek spożywczych oraz

odpady pochodzenia roślinnego 231,5 305,0 647,9 753,9 793,2 863,5 917,9 961,2 986,0

204 Odpady z przemysłu cukrowniczego 5268,1 4228,8 3223,8 1707,3 1699,9 1700 1700 1700 1700

1261,0 913,3 625,6 458,8

205 Odpady z przemysłu mleczarskiego 543,2 892,8 1085,6 956,8 1153,2 1217,4 1266,7 1305,2 1327,1

206 Odpady z przemysłu piekarniczego i cu-kierniczego 4,0 6,6 10,1 9,7 11,3 12,1 12,7 13,3 13,5

207 Odpady z produkcji napojów alkoholowych i bezalkoholowych 556,8 701,8 1055,8 1132,5 1208,7 1287,5 1348,1 1395,8 1423,0

5,0 - wartości pisane kursywą; wartości prognozowane po korekcie

60

Bardzo duży spadek masy odpadów z przemysłu cukrowniczego w roku 2006 wiązał się z zamknięciem wielu cukrowni (76 cukrowni czynnych w roku 2000, 43 – w roku 2004 i 19 cukrowni w roku 2008) oraz zmniejszeniem limitów produkcji cukru przez Komisję Europej-ską (z 1672 tys. Mg/a w roku 2005/06 do 1406 tys. Mg/a w roku 2009/10).

Z prognozy wyznaczonej w oparciu o dane historyczne wynika, że masa wysłodków (głównego odpadu przemysłu cukrowniczego) będzie nadal malała do 460 tys. mg w roku 2020, co wiązałoby się z zanikiem przemysłu cukrowniczego w Polsce. Bardziej prawdopo-dobne jest, że w następnych latach zostanie odbudowana produkcja przemysłu spożywczego na średnim poziomie lat 2007/2008 – masa odpadów będzie stanowiła średnio ok. 1700 tys. Mg/a i nie powinna ulegać istotnym zmianom w następnych latach. Przy takim założeniu ma-sa odpadów ulegających biodegradacji wytwarzana w tej grupie wzrośnie 5639 tys. Mg w 2008 do 6900 tys. Mg w 2022 r.

6.4.1.2 Grupa 03

W latach 2002-2008 miał miejsce wzrost masy wytwarzanych odpadów: w latach 2002-2004 z tempem 7% rocznie, a w latach 2004-2006 nawet 15% rocznie. W roku 2008 odnoto-wano zmniejszenie ilości odpadów w związku się z kryzysem w branży meblarskiej i znacz-nym zmniejszeniem produkcji oraz eksportu mebli. W podobnym tempie rosła masa wytwa-rzanych odpadów ulegających biodegradacji z wyznaczonej prognozy wynika dalszy wzrost masy wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji jednak w tempie znacznie niższym: 1,8% w latach 2009-2011; 1,7% w latach 2012-2014; 1,2% w latach 2015-2017 i poniżej 0,9% w kolejnych latach. Za przyjęciem prognozy wzrostu masy odpadów przemawiają cią-głe stosunkowo niskie zużycie papieru w przeliczeniu na statystycznego mieszkańca oraz oczekiwana odbudowy koniunktury międzynarodowej w produkcji mebli po zakończeniu trwającego obecnie kryzysu.



Masa wytwarzanych odpadów, w latach (w tys. Mg):

dane GUS prognoza

2002 2004 2006 2008 2011 2014 2017 2020 2022

3 Odpady z przetwórstwa drewna

oraz z produkcji płyt i mebli, masy celulozowej, papieru

i tektury

ogółem 2252,9 2471,7 2862,8 3032,4 - - - - - ulegające biodegra-

dacji 1751,8 2030,3 2697,8 2904,1 3027,9 3182,2 3300,2 3392,0 3444,1

301 Odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli 1267,3 1505,5 2027,1 2144,1 2263,4 2382,8 2474,1 2545,4 2585,8

303 Odpady z produkcji oraz z przetwórstwa masy celulozowej, papieru i tektury 484,5 524,8 670,7 760 764,5 799,5 826,1 846,6 858,3

Kpgo 2010 zakładała zmniejszenie masy odpadów grupy 03 do 2,41 mln Mg/a w roku

2010, 2,38 mln Mg/a w roku 2014 oraz 2,36 mln Mg/a w roku 2018. Prognoza ta oparta była na ilości odpadów wytworzonych w roku 2004 – 2,472 mln Mg/a wg danych GUS (tabela 38).

6.4.1.3 Grupa 04

W latach 2002-2008 masa wytworzonych odpadów grupy 04 zmniejszyła z 119 do 63,3 tys. Mg/a (o 46,8%) (tabela 39). Spadek ten był spowodowany był zmniejszeniem produkcji

61

w przemysłach skórzanym, futrzarskim i tekstylnym wskutek upadku wielu przedsiębiorstw, nie wytrzymujących konkurencji tanich towarów z Chin i innych krajów azjatyckich. Stan taki przewidywano już w prognozie prezentowanej w Kpgo 2010. Masa odpadów grupy 04 z ilości 95,4 tys. Mg/a w 2004 r. miała zmniejszyć się do 93 tys. Mg/a w roku 2010, 91 tys. Mg/a w roku 2014 oraz 88 tys. Mg/a w roku 2018. Według prognozy opracowanej w oparciu o dane z lat 2002-2008 masa odpadów z przemysłu skórzanego i futrzarskiego miała spać do zera w 2016 r. Prognozę zweryfikowano, ponieważ stan taki jest nieprawdopodobny. Przyję-to, że masa wytwarzanych odpadów będzie nadal spadać jednak w tempie znacznie mniej-szym i malejącym w czasie ( od 6 do 0% rocznie).




dane GUS prognoza

2002 2004 2006 2008 2011 2014 2017 2020 2022

4 Odpady z przemysłu skórzane-go, futrzarskiego i tekstylnego

ogółem 119 95,4 65,6 63,3 60,0* 56,7 53,2 50 47,9 ulegające biodegra-

dacji 15,5 12,1 7,3 6,0

5,0 4,3 3,7 3,3 3,1

4,5 3,2 2,2 1,3 0,8

401 Odpady z przemysłu skórzanego i futrzar-skiego 8,2 6,3 3 2,2

1,8 1,6 1,4 1,3 1,3

1,3 0,5 0,0 0,0 0,0

402 Odpady z przemysłu tekstylnego 7,3 5,8 4,3 3,8 3,2 2,7 2,3 2,0 1,8

*- prognoza określona w opracowaniu: Szpadt R., Prognoza zmian w zakresie gospodarki odpadami, Kamieniec Wr., marzec 2010 r.

5,0 - wartości pisane kursywą; wartości prognozowane po korekcie

6.4.1.4 Grupa 15 W tej grupie występują znajdują się 3 rodzaje odpadów ulegających biodegradacji opa-

kowania z papieru i tektury (15 01 01), opakowania z drewna (15 01 03) oraz opakowania z tekstyliów z włókien naturalnych (15 01 09). Dane GUS w zakresie odpadów opakowanio-wych z papieru i tektury oraz drewna są zdecydowanie zaniżone a o tekstyliach brak danych z uwagi na ich wytwarzanie w małych ilościach przez wiele podmiotów i brak ich ewidencjo-nowania w bazie GUS. Również dane o masach opakowań wprowadzonych na rynek polski oraz o masach odpadów opakowaniowych, pochodzące ze sprawozdań złożonych przez wprowadzających towary w opakowaniach na rynek w minionych latach, były o 10-25% niż-sze wynika od ilości rzeczywistych podawanych w różnych opracowaniach.

Według prognozy opracowanej w oparciu o dane historyczne masa odpadów opakowa-niowych biodegradowalnych będzie rosła z tempie od 2,8% rocznie w latach 2008-2011 do ok. 1,4% w latach 2017-2020 (tabela 40). Jest to tempo znacznie niższe niż przyjęte przez Wasiaka tempu wzrostu rynku opakowań o ok. 7-8% rocznie, i nieznacznie niższe od przyję-tego przez Szpadta w opracowaniu „Prognoza zmian w zakresie gospodarki odpadami” - ok. 3,5% rocznie.

6.4.1.5 Grupa 16

W tej grupie 16 odpadami ulegającymi biodegradacji są partie produktów organicznych nie odpowiadające wymaganiom (16 03 06) oraz produkty spożywcze przeterminowane lub nieprzydatne do spożycia (16 03 80).

62




dane GUS prognoza

2002 2004 2006 2008 2011 2014 2017 2020 2022

Odpady opakowaniowe wprowadzone na rynek

15

Odpady opakowaniowe, sorbenty, tkaniny do wy-cierania, materiały filtra-cyjne i ubrania ochronne

nie ujęte w innych grupach

ogółem* - 2890,2 2982,5 4181,9 5 192 5757 6390 7085 7580


dacji* - - 1512 1385 2128 2674 3176 3521 3644

15 01 01 Opakowania z papieru i tektury* - - 1037 1237 2010 2228 2473 2742 2933

15 01 03 Opakowania z drewna* - - 475 1007 571 633 703 779 834

Odpady wytworzone według GUS

15

Odpady opakowaniowe, sorbenty, tkaniny do wy-cierania, materiały filtra-cyjne i ubrania ochronne

nie ujęte w innych grupach

ogółem 149,9 170,2 230,1 353,1 - - - - -


dacji 72,9 81,4 122,2 195 211,8 228,1 240,6 250,5 256,2

15 01 01 Opakowania z papieru i tektury 53,7 57 87,5 147,8 160,6 173,0 182,7 190,3 194,7

15 01 03 Opakowania z drewna 19,2 24,4 34,7 47,2 51,3 55,0 57,9 60,2 61,5


W latach 2004-2008 tempo wzrostu masy tych odpadów wynosiło ok. 23% rocznie. Pro-gnozując zmiany masy tych odpadów wytwarzanych w latach 2009-2022 w oparciu o dane historyczne za pomocą funkcji logarytmicznej jej roczny wzrost w latach 2009-2011 był nie-znaczny a w kolejnych latach malał od 2 do 0,9%. W przypadku tych odpadów przewidywana masę wytwarzanych odpadów najlepiej opisuje równanie 6a. Wiążąc masę wytwarzanych odpadów z zamożnością społeczeństwa uzyskano roczny wzrost masy odpadów ok. 11%. Stanowi to połowę tempa wzrostu obserwowanego w latach 2004-2008, co przemawia do przyjęciem tego modelu prognozy (tabela 41).




dane GUS prognoza

2002 2004 2006 2008 2011 2014 2017 2020 2022

16 Odpady nie ujęte w innych grupach - ogółem 177,3 295,9 687,4 586,6 - - - - -

1603 Partie produktów nie odpo-wiadające wymaganiom oraz produkty przeterminowane lub

nieprzydatne do użytku

f. logary-tmiczna

4,9 5,5 8,9 12,9 13,0 13,8 14,5 15,1 15,4

równanie 6a 15,2 21,0 29,1 40,3 50,0

6.4.1.6 Grupa 17

W tej grupie 17 odpadem ulegającym biodegradacji jest drewno (17 02 01). W latach 2002-2006 tempo wzrostu masy tych odpadów wynosiło ok. 30% rocznie (tabela 42). W okresie 2006-2008 obserwowano zahamowanie wzrostu ilości wytwarzanego drewna a nawet

63

niewielki spadek. Było to wynikiem rozpoczynającego się zastoju na rynku deweloperskim i budowlanym oraz wprowadzania ograniczeń możliwości kredytowania inwestycji.




dane GUS prognoza

2002 2004 2006 2008 2011 2014 2017 2020 2022

17 Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury

drogowej (włączając glebę i ziemie z terenów zanieczyszczonych) - ogółem*

1458,3 1826,2 2431,7 3508 3680 4260 4723 5237 5610

1702 Odpady drewna, szkła i tworzyw sztucz-nych 5,4 9,9 15,6 15,5 18,0 19,4 20,5 21,4 21,9


Z prognozy opracowanej na podstawie danych historycznych wynika, że w latach 2009-2011 wzrost średnioroczny wyniesie 5%, w latach 2011-2014 - 2,6%, a następnych będzie malał do poziomu 1,2 w 2022 roku. Prognozowany wzrost masy drewna budowlanego do roku 2011 jest zgodny ze wzrostem masy odpadów ogółem z grupy 17, a w kolejnych latach niższy. Udział drewna w masie odpadów budowlanych w latach 2002-2006 rósł od 0,37 do 0,64% a następnie malał. W roku 2022 osiągnie poziom 0,39%. Uznano, że masy odpadów biodegradowalnych wyznaczone w prognozie opartej na danych historycznych są do zaakcep-towania.

6.4.1.7 Grupa 19

W tabeli 43 przedstawiono masy odpadów ulegających biodegradacji innych niż komu-nalnych z grupy 19 wytwarzane w latach 2002-2008 i prognozowane w okresie do 2022 r.




dane GUS prognoza

2002 2004 2006 2008 2011 2014 2017 2020 2022

19

Odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ście-ków oraz z uzdatniania wody

pitnej i do celów przemysłowych

ogółem 5372,6 7452 6663,7 7254,5 9856 11755 12022 12180 12230


dacji 3052,4 3891,6 3810,8 4580,2 5301 5824 6002 6160 6459

1906 Odpady z beztlenowego rozkładu odpadów 0,02 31,41 47 46,4 60,1 66,7 71,8 75,9 78,3

1908 Odpady z oczyszczalni ścieków nie ujęte w innych grupach 1453,8 1718,6 1788 1896,1 1962,8 2018,5 2060,1 2090,9 2108,2

1909 Odpady z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych 1563,2 2072 1790,2 2191,4 2195,6 2260,9 2309,7 2346,2 2366,6

1912 Odpady z mechanicznej obróbki odpadów (np. obróbki ręcznej, sortowania, zgniatania,

granulowania) nie ujęte w innych grupach 35,4 69,6 185,6 446,3 1082,6 1477,5 1560,4 1647,7 1906,2

64

W latach 2002-2008 masa wytworzonych odpadów z grupy 19 wzrosła o 35%; od 5372,6 do 7254,5 tys. Mg. Prognoza zawarta w Kpgo 2010 zakładała wzrost masy odpadów grupy 19 do 6240 tys. Mg/a w roku 2010, 6800 tys. Mg w roku 2014 i 7370 tys. Mg/a w roku 2018.

Wartości prognozowane na rok 2018 zostały osiągnięte już w roku 2010, a dalszy wzrost nastąpi w kolejnych w związku z rozwojem ujmowania i oczyszczania ścieków oraz instalacji mechanicznego i mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów.

Dane z okresu 2002-2008 wskazują na wzrost masy odpadów ulegających biodegradacji od 3052,4 do 4580,2 tys. Mg/a. W 2008 roku, największy udział w masie tych odpadów miały „odpady z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych” (19 09) – 30% oraz „odpady z oczyszczalni ścieków nie ujęte w innych grupach” (19 08) - 47,8%

Prognozy wyznaczone w oparciu o dane historycznych dobrze opisują wzrost masy odpa-dów ulegających biodegradacji w podgrupach 10 06, 19 08 i 19 09. W podgrupie 19 12 ko-nieczne jest uwzględnienie masy frakcji wysokokalorycznej z procesów mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych wytwarzanej w nowych instalacjach budowanych dla zapewnienia wystarczającej redukcji składowania odpadów ulegających bio-degradacji. Skorygowane masy odpadów z podgrupy 19 12 przedstawiono w tabeli 42.

6.4.1.8 Odpady ulegające biodegradacji inne niż komunalne

W tabeli 44 przedstawiono końcową wersję prognozy wytwarzania odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalnych w latach 2011-2022 uwzględniającą uwarunkowania wynikające z oczekiwanego rozwoju podmiotowych gałęzi przemysłu oraz planowanej go-spodarki odpadami komunalnymi.

Tabela 44. Prognozowane masy wytwarzania odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalnych w grupie 3

Grupy i podgrupy odpadów

Masa wytwarzanych odpadów< w latach (w tys. Mg):

dane GUS prognoza

2002 2004 2006 2008 2011 2014 2017 2020 2022

Odpady inne niż komunalne

ogółem 117894 117894 123463 114938 - - - - -

z grup: 02, 03, 04, 15, 16, 17 i 19 19168,6 21181 21429 21545,9

- - - - -

- - - - -

w tym odpady ulegające biodegra-

dacji

ogółem 11903,7 12755,1 13734,7 13352,7 14630,6 15641,5 16198,2 16658,9 17133,8 grupa 02 7000,8 6724,3 7072,1 5639,0 6051,7 6362,5 6602,1 6791,4 6899,5 grupa 03 1751,8 2030,3 2697,8 2904,1 3027,9 3182,2 3300,2 3392,0 3444,1 grupa 04 15,5 12,1 7,3 6,0 5,0 4,3 3,7 3,3 3,1 grupa 15 72,9 81,4 122,2 195 211,8 228,1 240,6 250,5 256,2 grupa 16 4,9 5,5 8,9 12,9 15,2 21,0 29,1 40,3 50,0 grupa 17 5,4 9,9 15,6 15,5 18,0 19,4 20,5 21,4 21,9 grupa 19 3052,4 3891,6 3810,8 4580,2 5301 5824 6002 6160 6459

65

7. Komunalne osady ściekowe

Rozwój infrastruktury komunalnej, w tym coraz większa liczba mieszkańców objętych systemem oczyszczania ścieków komunalnych, powoduje nieuchronnie wzrost ilości wytwa-rzanych komunalnych osadów ściekowych. Im większy stopień oczyszczania ścieków, tym większe ilości osadu. W zależności od technologii stosowanych w oczyszczalniach, wytwo-rzone osady ściekowe posiadają inny stopień uwodnienia, różnią się także zawartością sub-stancji organicznych czy składników odżywczych.


W Polsce w 2008 r. 3041 komunalnych oczyszczalni ścieków wytworzyło łącznie ok. 567,4 Mg sm osadów ściekowych. Odpowiada o masie osadów o zawartości 20% sm ok. 2840 Mg. Oczyszczaniu poddane zostały ścieki od 63,1% mieszkańców kraju ogółem w tym od 86,9% mieszkańców miast i tylko 25,7% mieszkańców wsi (tabela 45).

Jak wynika z danych GUS, w 2008 r. wytworzono o 91,1 Mg sm więcej osadów niż w roku 2004 i 207,6 Mg sm więcej niż w roku 2000. W latach 2001-2004 masy osadów rosła średnio blisko 7,3% rocznie, a w okresie 2005-2008 o około 4,5%. W latach 2000-2008 wskaźnik produkcji osadów na jednego mieszkańca wzrósł od 18 do 24 kg sm/(M·a). Było to wynikiem oczyszczania większej ilości ścieków, bardziej efektywnie.

Tabela 45. Liczba oczyszczalni ścieków i procent obsługiwanej ludności w latach 2000, 2004 i 2008

Lata

Liczba oczyszczalni ścieków Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków, % ludności

Osady wytwo-rzone w

ciągu roku, tys. Mg sm

Ilość osadów na miesz-kańca, kg sm/(M·a)

Razem obsłu-gujace miasta

obsłu-gujące wsie

ogółem w miastach we wsiach ogółem korzystają-

crgo z oczyszczalni

2000 2253 801 1452 53,6 80,0 10,8 359,8 9 18 2004 2832 849 1983 59,0 84,5 18,4 476,3 12 21 2008 3041 880 2161 63,1 86,9 25,7 567,4 15 24

Źródło: GUS


W ostatnich czterech latach w widoczny sposób (prawie dwukrotnie) spadła masa osadów składowanych na składowiskach ze 163 do 92 tys. Mg sm. i wzrosła ilość komunalnych osa-dów ściekowych stosowanych w rolnictwie z 67 do 112 tys. Mg sm. Ilości osadów odzyski-wane do rekultywacji terenów oraz do uprawy roślin przeznaczonych na produkcję kompostu, pozostawały na porównywalnym poziomie. Odnotować należy prawie 6-krotny wzrost masy osadów przekształcanych termicznie.

W 2008 r. dominującym kierunkiem unieszkodliwiania osadów ściekowych były inne metody (magazynowane na terenie oczyszczalni i inne niezidentyfikowane metody) (41,1%), następnie stosowanie w rolnictwie (20,3%), stosowanie do rekultywacji terenów (19,6%), składowanie (16,7%) oraz stosowanie do upraw roślin przeznaczonych do kompostowania (5,0%). Unieszkodliwianie termiczne osadów stosowane było nadal marginalnie - zaledwie 1,1% wytworzonych osadów ściekowych (tabela 46).

66

Tabela 46. Osady z komunalnych oczyszczalni ścieków wytworzone w latach 2000, 2004 i 2008, w tys. Mg sm

Wyszczególnienie Osady wytwo-rzone w

ciągu roku

Odzyskane lub składowane Osady nagroma-dzone na terenie

oczyszczalni do rekul-tywacji

w rolnic-twie

do uprawy roślin

przekształ-cone

termicznie Inne składo-

wiska

POLSKA 2000 360 28 51 26 6 98 152 98 2004 476 111 67 30 1 185 163 83 2008 549,9 107,7 111,9 27,4 6,0 226 92 172

Województwa

dolnośląskie 38,1 14,1 3,4 0,1 0,0 10 11 55 kujawsko - pomorskie 28,5 4,9 7,3 0,1 0,0 13 4 55 lubelskie 22,6 8,2 7,9 1,0 0,2 4 2 114 lubuskie 19,2 1,6 3,0 3,4 0,0 8 3 32 łódzkie 38,1 0,8 9,3 0,3 0,0 6 22 136

małopolskie 44,9 1,4 4,1 2,9 1,4 33 3 19 mazowieckie 67,6 16,0 7,2 0,7 0,1 42 1 23 opolskie 18,2 3,0 6,9 0,0 0,0 2 6 3 podkarpackie 26,9 4,7 3,9 0,1 0,0 17 2 1 podlaskie 16,8 2,4 4,5 0,1 1,0 7 2 21 pomorskie 16,8 2,4 4,5 0,1 1,0 7 2 21 śląskie 68,0 18,7 10,0 3,7 0,1 25 11 21 Świętokrzyskie 14,0 3,2 2,5 2,4 0,0 2 4 30 warmińsko - mazurskie 30,3 0,5 8,8 1,2 0,0 16 4 23 wielkopolskie 73,2 22,4 16,3 6,4 0,0 23 6 55

zachodnio - pomorskie 26,7 3,4 13,2 3,1 0,0 3 4 8

Źródło: GUS


Prognozy w zakresie ilości komunalnych osadów ściekowych, jakie zostaną wytworzone w Polsce w najbliższych latach, są ściśle powiązane z realizacją Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK).

W KPOŚK zakłada się, że do 2015 r. wszystkie aglomeracje o RLM ≥ 2000 będą wyposa-żone w systemy kanalizacji zbiorczej (we wszystkich aglomeracjach o RLM ≥ 15000 systemy kanalizacji zbiorczej już istnieją). Opracowana w 2005 r. aktualizacja KPOŚK zakłada wypo-sażenie w kanalizację zbiorczą aglomeracji w gminach wiejskich o zabudowie rozproszonej, w tym gminach wiejskich w otoczeniu dużych miast (wzrost liczby aglomeracji <15000 RLM i przyrost RLM w aglomeracjach >15000 RLM).

Prognozowana w KPOŚK sucha masa ustabilizowanych osadów ściekowych, które po-wstaną w komunalnych oczyszczalniach ścieków wyniesie 642,4 tys. Mg. w 2015 roku. Sza-cuje się, że ok. 58% tej ilości osadów powstanie w aglomeracjach o RLM powyżej 100000. W pozostałych aglomeracjach udziały te wyniosą ok. 29% w aglomeracjach o RLM 15 000-100 000 i ok. 13% w aglomeracjach o RLM 2 000 - 15 000.

Zaktualizowane wytwarzanie osadu, prognozowane na rok 2015 wynosi 662 tys. Mg/a. Prognozę wytwarzania osadów ściekowych wg Kpgo 2010 oraz prognozę uwzględniającą

wzrost wytwarzania osadów w aktualizacji KPOŚK, na lata 2011-2022 przedstawiono na ry-sunku 15.

67

Ilość wytwarzanych odpadów w prognozach podawana jest tys. Mg sm. Rzeczywiste ilo-ści wytwarzanych osadów zależeć będą od stopnia ich stabilizacji i odwodnienia. Masa osa-dów o zawartości ok. 80% wody (20% sm) będzie ok. 5-krotnie większa niż masa osadów w stanie suchym. W masie osadów wytwarzanych mieszczą się także ilości osadów dostarcza-nych samochodami asenizacyjnymi z terenów nieskanalizowanych – z osadników gnilnych i bezodpływowych.

476

550

746

476476

550550

476

612,8

736

642,4

706,6621641 651

704746

300

350

400

450

500

550

600

650

700

750

800

2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020 2022 2024

Lata

Masa

osa

dów,

tys.

Mg

sm

Aktualizacja prognozyPrognoza wg Kpgo 2010

Rys. 15. Prognoza wytwarzania osadów ściekowych wg Kpgo 2010 oraz prognoza na lata

2011-2022, uwzględniająca wzrost wytwarzania osadów w aktualizacji KPOŚK

Prognoza zawarta w Kpgo 2010 zakładała, że w 2010 roku 12% osadów unieszkodliwia-nych będzie termicznie, a w 2018 roku udział tego procesu wzrośnie do 60%, natomiast sto-sowanie osadów do rekultywacji oraz na cele rolnicze i przyrodnicze zmniejszy się z ponad 73% w roku 2010 do ok. 20% w roku 2018, a masa kompostowanych osadów zwiększy się do w tym okresie od 15 do 20%.

Przyjęte założenia wydają się być niewykonalne w perspektywie 2018 roku w odniesieniu do termicznego przekształcania. Podawane przez Pająka, jako realne termiczne unieszkodli-wianie w 2010 roku 12% wytwarzanych w kraju osadów ściekowych, dzięki realizacji insta-lacji suszenia i spalania osadów w Krakowie, Łodzi i w Warszawie (o łącznej wydajności ok. 117 tys. Mg sm/a) nie będzie zrealizowane. Również nierealne są dalsze plany na lata 2015 (spalanie ok. 260 tys. Mg sm) oraz 2018 (spalanie ok. 400 tys. Mg sm). Instalacje suszenia osadów oraz ich spalania lub współspalania (poza działającymi w Dębogórze k. Gdyni - prze-pustowość 30 Mg sm/d osadów i łomży, oraz w fazie rozruchu: w Zielonej Górze - 18 Mg mm/ i Olsztynie 9,5 Mg sm/d) są w fazie projektowania lub planów. W przypadku ich reali-zacji, łączna masa osadów przekształcanych termicznie może osiągnąć ok. 220 tys. Mg sm/a, a więc ok. 30% masy osadów prognozowanych do wytworzenia w roku 2018.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 7 września 2005 r. w sprawie kryteriów przyjęcia odpadów składowanie osadów ściekowych na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne nie będzie możliwe od 1 stycznia 2013, ze względu na zbyt wysokie wartości TOC, straty prażenia i ciepła spalania. Konieczne będzie, zatem zago-spodarowanie ok. 70% masy osadów innymi metodami niż spalanie. Możliwe metody postę-

68

powania to kompostowanie, mechaniczno-biologiczne przetwarzanie z odpadami komunal-nymi oraz bezpośrednie wykorzystanie w rolnictwie lub do rekultywacji terenów.

Planowane zmiany rozporządzenia osadowego, zaostrzające warunki wykorzystania osa-dów w rolnictwie, do rekultywacji i do innych celów przyrodniczych może spowodować, że ten kierunek wykorzystania osadów będzie ograniczony, ze względu na konieczność znaczne-go wzrostu powierzchni terenów potrzebnych do tych celów.

Metodą, którą należy rozwijać jest wspólne przetwarzanie osadów ściekowych z odpada-mi komunalnymi w procesach mechaniczno-biologicznych. Instalacje takie musza być budo-wane w celu ograniczenia składowania odpadów komunalnych. Ten kierunek gospodarki osadami może zapewnić pełną stabilizację osadów i możliwości ich zagospodarowania w procesie R10 lub R14.

69

8. Prognozy zmian sposobów gospodarowania odpadami ulegającymi biodegradacji

Podstawowym celem w zakresie gospodarowania komunalnymi odpadami ulegającymi biodegradacji w najbliższej dekadzie będzie uzyskanie wymaganych poziomów redukcji skła-dowania odpadów ulegających biodegradacji w latach 2013 i 2020 oraz wymaganych pozio-mów ponownego wykorzystania i recyklingu wybranych odpadów komunalnych w roku 2020 (50% odpadów papieru, szkła, metali i tworzyw sztucznych z gospodarstw domowych). W tabelach 47 i 48 przedstawiono prognozy wytwarzania odpadów komunalnych, w kraju, w latach 2013 i 2020.

Tabela 47. Prognozowane masy odpadów komunalnych i pozostałych oraz komunalnych od-padów ulegających biodegradacji wytwarzanych na obszarze kraju w 2013 roku


Odpady komunalne wytwo-rzone, tys. Mg Selektywnie zbieranie Odpady pozostałe, tys. Mg

ogółem w tym


dacji*

Poziom odzysku, %

Masa zbieranych odpadów, tys. Mg

ogółem w tym


dacji 1 Papier i tektura 1653,5 1653,5 15 248,0 1405,5 1405,5 2 Szkło 1285,5 - 25 321,4 964,1 - 3 Metale 287,7 - 15 43,2 244,6 - 4 Tworzywa sztuczne 1652,0 - 15 247,8 1404,2 - 5 Odpady wielomateriałowe 433,5 173,4 - 0,0 433,5 173,4 6 Odpady kuchenne i ogrodowe 3998,9 3998,9 5 199,9 3799,0 3799,0 7 Składniki pozostałe, w tym: 2657,3 524,9 - 10,0 2647,3 524,9 - odpady mineralne 525,4 - - 0,0 525,4 - - frakcja < 10 mm 1078,5 323,6 - 0,0 1078,5 323,6 - tekstylia 348,4 174,2 - 0,0 348,4 174,2 - drewno 54,2 27,1 - 0,0 54,2 27,1 - odpady niebezpieczne 100,4 - 10 10,0 90,4 - - inne kategorie 550,3 - - 0,0 550,3 - 8 Odpady wielkogabarytowe 284,4 - 40 113,8 170,7 - 9 Odpady z terenów zielonych 581,9 581,9 70 407,3 174,6 174,6 10 Razem masa odpadów 12834,7 6932,6 12 1591,4 11243,3 6077,3

11 Udział odpadów ulegających biodegra-dacji w masie odpadów, % 54,0 100,0 - 53,7 54,1 100,0

* - jako odpady ulegające biodegradacji przyjęto: 100% papieru, odpadów kuchennych i ogrodowych, odpadów zielonych, 50% drewna, 50% tekstyliów, 40% wielomateriałowych i 30% frakcji <10 mm.

Odpady ulegające biodegradacji stanowić będą 54,0% masy wytwarzanych odpadów ko-munalnych w roku 2013 i 53,1% w roku 2020.

Poziom bazowy masy OUB, które wytworzono w Polsce w 1995 r. został ustalony w Kpgo 2002 i potwierdzony w Kpgo 2010 - 4,38 mln Mg. Wielkość ta wynikała z przyjętych jednostkowych, masowych wskaźników wytwarzania odpadów komunalnych w roku bazo-wym: dla jednostek miejskich - 322 kg/(M·a), a dla jednostek wiejskich - 160 kg/(M·a).

Masa odpadów komunalnych ulegających biodegradacji dozwolona do składowania w la-tach 2013-2019 wynosi 2188 tys. Mg, a w 2020 r. i w latach następnych 1531 tys. Mg.

Wymagana redukcja składowania odpadów ulegających biodegradacji wyniesie:

70

o w latach 2013-2019: 6077 - 2188 = 3889 tys. Mg; o w 2020 roku i w latach następnych: 5194 - 1531 = 3663 tys. Mg.

Tabela 48. Prognozowane masy odpadów komunalnych i pozostałych oraz komunalnych od-padów ulegających biodegradacji wytwarzanych na obszarze kraju, w 2020 roku


Odpady komunalne wytwo-rzone, tys. Mg Selektywnie zbieranie Odpady pozostałe, tys. Mg

ogółem w tym


dacji

Poziom odzysku, %

Masa zbieranych odpadów, tys. Mg

ogółem w tym


dacji 1 Papier i tektura 1889,4 1889,4 50 944,7 944,7 944,7 2 Szkło 1412,7 - 50 706,4 706,4 - 3 Metale 288,5 - 50 144,2 144,2 - 4 Tworzywa sztuczne 1885,7 - 50 942,8 942,8 - 5 Odpady wielomateriałowe 502,5 201,0 - 0,0 502,5 201,0 6 Odpady kuchenne i ogrodowe 4251,7 4251,7 20 850,3 3401,4 3401,4 7 Składniki pozostałe, w tym: 3070,1 582,7 - 59,9 3010,2 582,7 - odpady mineralne 626,9 - - 0,0 626,9 - - frakcja < 10 mm 1178,5 353,5 - 0,0 1178,5 353,5 - tekstylia 388,4 194,2 - 0,0 388,4 194,2 - drewno 69,9 34,9 - 0,0 69,9 34,9 - odpady niebezpieczne 119,8 - 50 59,9 59,9 - - inne kategorie 686,6 - - 0,0 686,6 - 8 Odpady wielkogabarytowe 317,9 - 50 159,0 159,0 - 9 Odpady z terenów zielonych 646,4 646,4 90 581,7 64,6 64,6 10 Razem masa odpadów 14264,8 7571,2 31 4389,1 9875,8 5194,4

11 Udział odpadów ulegających biodegra-dacji w masie odpadów, % 53,1 100,0 - 54,2 52,6 100,0

Rozliczanie obowiązku w zakresie ograniczania ilości składowanych odpadów komunal-nych ulegających biodegradacji wynikającego z ustawy o odpadach wymaga zapewnienie dodatkowego selektywnego zbierania części odpadów do odzysku i recyklingu, większego niż przyjęto w tabelach 47 i 48 lub przetwarzania termicznego i mechaniczno-biologicznego po-zostałych odpadów zmieszanych w ilości, zawierającej w swojej masie przynajmniej 3889 tys. Mg odpadów ulegających biodegradacji w 2013 roku i przynajmniej 3663 tys. Mg odpa-dów ulegających biodegradacji w 2020 roku.

Odpady pozostałe w 2013 r., po zrealizowaniu założonego poziom selektywnego zbiera-nia (tabela 46) zawierać będą średnio 54,1% odpadów ulegających biodegradacji. Unieszko-dliwienie 3889 tys. Mg odpadów ulegających biodegradacji wymagać będzie skierowania do instalacji przetwarzania termicznego i MBP (3889/54,1*100= 7189) ok. 7200 tys. Mg odpa-dów pozostałych.

Odpady pozostałe w 2020 r., po zrealizowaniu założonego poziomu selektywnego zbiera-nia (tabela 47) zawierać będą średnio 52,6% odpadów ulegających biodegradacji. Unieszko-dliwienie 3663 tys. Mg odpadów ulegających biodegradacji wymagać będzie skierowania do instalacji przetwarzania termicznego i MBP (3663/52,6*100= 6965) ok. 7000 tys. Mg odpa-dów pozostałych.

Przepustowość instalacji do przetwarzania pozostałych odpadów komunalnych w roku 2013 powinna wynosić około 7200 tys. Mg.

Na koniec 2008 r. działało w kraju (wg CSO, punkt 5.4.):

71

o 51 kompostowni odpadów zielonych i bioodpadów; łączna deklarowana przepustowość tych instalacji wynosiła ok. 250 tys. Mg, przetwarzano w nich, co najmniej 61,67 tys. Mg odpadów zielonych, 4,96 tys. Mg bioodpadów i 7,95 tys. Mg „odpadów komunalnych nie wymienionych w innych podgrupach” (20 03 99);

o 31 instalacji MBP: łączna deklarowana przepustowość tych instalacji wynosiła ok. 626 tys. Mg, przetwarzano w nich, co najmniej 578,8 tys. Mg odpadów, w tym 375,64 tys. Mg zmieszanych odpadów komunalnych, 149,13 tys. Mg „odpadów z mechanicznej obróbki odpadów innych niż wymienione w 19 12 11” (19 12 12).

Łączna przepustowość kompostowni i instalacji MBP na koniec 2008 r. wynosiła ok. 875 tys. Mg i przetwarzanych było w nich ok. 600 tys. Mg odpadów komunalnych. Według GUS metodami biologicznymi unieszkodliwiano 262 tys. Mg odpadów komunalnych w 2008 roku. Dane z bazy CSO i GUS różnią się wiec znacznie.

Duża liczba tych instalacji nie spełnia wymagań ustalonych w „Wytycznych dotyczących wymagań dla procesów kompostowania, fermentacji i mechaniczno-biologicznego prze-kształcania odpadów” opracowanych przez Szpadta i Jędrczaka i wymaga przebudowy lub przynajmniej modernizacji.

Powyższa analiza pozwala stwierdzić, że rozliczanie obowiązku w zakresie ograniczania ilości składowanych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wynikającego z usta-wy o odpadach wymagać będzie działania od 2013 roku instalacji przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych o wydajności ok. 7,2 mln Mg/a, które spełniać będą obowiązujące standardy. Zmniejszenie zapotrzebowania na wydajność tych instalacji można zapewnić po-przez wzrost zbierania selektywnego odpadów ulegających biodegradacji, w tym zwłaszcza: bioodpadów, drewna, tekstyliów (odzieży używanej) i odpadów zielonych.

9. Podsumowanie

Przygotowując opracowanie korzystano z danych statystycznych w zakresie ilości odpa-dów dostępnych w bazach GUS i CSO. Dane statystyczne z tych baz różnią się znacznie. Według GUS w 2008 r. masa odpadów komunalnych odebranych wynosiła 10,04 mln Mg, (6,88 mln Mg z gospodarstw domowych) natomiast według CSO - 6,71 (4,16) mln Mg. Róż-nica wynosiła 3,33 (2,72) mln Mg, ok. 33%. Jeszcze większe zróżnicowanie danych wystę-powało w latach wcześniejszych. W 2007 r. masa odpadów komunalnych odebranych według GUS wyniosła 10,08 (7,04) mln Mg, natomiast według CSO - 4,33 (2,68) mln Mg. Różnica wynosiła 5,75 (4,36) mln Mg, 57%.

Podobne sytuacja miała miejsce w zakresie odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne

Według GUS masa wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji z sektora przemy-słowego rosła od 11,90 do 13,33 mln Mg w latach 2002-2008, natomiast odnotowana w CSO, rosła od 3,48 do 13,12 Mg. W 2002 r. masa wytworzonych odpadów ulegających biodegrada-cji z sektora przemysłowego dostępna w bazie danych CSO stanowiła ok. 30% masy podawa-nej przez GUS, a w roku 2008 ponad 98%. Podkreślić należy duże różnice wielkości strumie-ni poszczególnych rodzajów odpadów ustalone na podstawie danych z GUS i CSO nawet w 2008 r., w którym całkowite masy wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji były zbliżone.

W tej sytuacji prognozy zmian odpadów komunalnych ulegających biodegradacji oparto na wynikach systematycznych badań ilości i składu materiałowego odpadów z dużych miast (na przykładzie Warszawy), małych miast i wsi (na podstawie danych z badań w regionie Ślęza-Oława). Nie korzystano z bazy GUS o wytwarzanych i odbieranych odpadach komu-nalnych, gdyż zawiera ona niepełne, szacunkowe i niewiarygodne dane, wynikające prawdo-podobnie z „manipulacji danymi” przez podmioty zobowiązane do ich przekazania GUS-owi.

72

Prognozując zmiany ilości i składu odpadów komunalnych korzystano z metodyk zastosowa-nych do prognozowania odpadów komunalnych m. Warszawy, opartych na dużych zbiorach danych z systematycznych, wieloletnich badań ilości i składu odpadów prowadzonych przez m.st. Warszawę.

Jako podstawowe dla bilansowania i prognozowania rozwoju wytwarzania odpadów ule-gających biodegradacji innych niż komunalne przyjęto dane GUS, pamiętając jednak o tym, że baza ta nie obejmuje mniejszych podmiotów gospodarczych wytwarzających poniżej 1000 Mg/a, oraz na których terenach zmagazynowano mniej niż 1 mln Mg odpadów. Baza CSO nie budzi jednak zaufania.

Konieczne jest kontrola zbierania i wprowadzania danych przez urzędy marszałkowskie na potrzeby wojewódzkich systemów odpadowych.

Analiza trendów zmian masy odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne w okresie do 2022 roku wyznaczonych w oparciu o różne modele wykazała, że w polskiej gospodarce przerwane zostało powiązanie pomiędzy rozwojem gospodarczym i masą odpa-dów wytwarzanych. Modele uwzględniające w równaniach czynnik ekonomiczny (PKB) prowadziły do sformułowania prognoz nie możliwych do zaistnienia w rzeczywistości - nie-uzasadniony szybki wzrost lub spadek masy wytwarzanych odpadów. Jedynie w przypadku odpadów z podgrupy 16 03 masę wytwarzanych odpadów prognozowano z uwzględnieniem zmian PKB.

Prognozy zmian ilości wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji innych niż ko-munalne należy traktować jako bardzo orientacyjne ze względu na niepewność danych dla poszczególnych rodzajów odpadów, brak danych za 2009 r., w którym rozpoczął się kryzys ekonomiczny (zanotowano najniższy w ostatnich latach wzrost PKB wynoszący ok. 1,7%) oraz długi okres prognozy, przy bardzo ogólnych i pewnych oszacowaniach przyszłego roz-woju gospodarki w kraju.

Ustalono, ze rozliczanie obowiązku w zakresie ograniczania ilości składowanych odpa-dów komunalnych ulegających biodegradacji wynikającego z ustawy o odpadach, przy zało-żonym poziomie odzysku i recyklingu części odpadów, wymaga przetwarzania termicznego i mechaniczno-biologicznego pozostałych odpadów zmieszanych w ilości, zawierającej w swo-jej masie przynajmniej 3889 tys. Mg odpadów ulegających biodegradacji w 2013 roku i przy-najmniej 3663 tys. Mg odpadów ulegających biodegradacji w 2020 roku.

Minimalna niezbędna przepustowość instalacji do termicznego i/lub mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, spełniających obowiązują-ce standardy techniczno-technologiczne wyniesie 7,2 mln Mg/a w 2013 roku. Zmniejszenie zapotrzebowania na wydajność tych instalacji można zapewnić poprzez wzrost zbierania se-lektywnego odpadów ulegających biodegradacji, w tym zwłaszcza: bioodpadów, drewna, tekstyliów (odzieży używanej) i odpadów zielonych.

Łączna przepustowość kompostowni i instalacji MBP na koniec 2008 r. wynosiła ok. 875 tys. Mg i przetwarzanych było w nich ok. 600 tys. Mg odpadów komunalnych. Według GUS metodami biologicznymi unieszkodliwiano 262 tys. Mg odpadów komunalnych w 2008 roku. Dane z bazy CSO i GUS różnią się wiec znacznie.

Odpady ulegające biodegradacji inne niż komunalne, przede wszystkim, były odzyskiwa-ne. Według danych GUS odzyskiwano 73,5% masy odpadów w 2008 r.). Unieszkodliwiano średnio 23,0% w 2008 r.). W grupie metod unieszkodliwiania dominowały „inne sposoby” - 63,3% masy unieszkodliwionych odpadów. Na składowiskach własnych i innych składowano 5% odpadów, 1,7% odpadów unieszkodliwiono metodami biologicznymi, a 1,8% poddawano termicznemu przekształceniu. Magazynowano czasowo zaledwie średnio 3,1% masy wytwo-rzonych odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne.

73

10. Wykorzystane materiały

Decyzja Rady 2003/33/WE z dnia 19 grudnia 2002 r. ustanawiająca kryteria i procedury przy-jęcia odpadów na składowiskach, na podstawie art. 16 i załącznik II do dyrektywy 1999/31/WE (Dz.U. L 11 z 16.1.2003 str. 27).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/We z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy, (Dz. Urz. UE z 22.11.2008, nr L 312/3).

Dyrektywa Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów (Dz. Urz. WE L 182 z 16.07.1999, str. 1).

Gospodarka ściekowa w Polsce w latach 2004-2005. Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Warszawa, 2006.

Górski M., Nowa dyrektywa ramowa o odpadach a termiczne przekształcanie odpadów, w: Materiały VI Międzynarodowej Konferencji „Termiczne przekształcanie odpadów – od planów do realizacji”, Szczecin – Kopenhaga, 19-22 października 2009 r., s 12-21.

Jędrczak A. Szpadt R., Przygotowanie wytycznych dotyczących rozliczania obowiązku w zakresie ograniczenia ilości składowanych odpadów komunalnych ulegających biode-gradacji, Ekspertyza wykonana na zamówienie Ministra Środowiska, sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Zielona Gó-ra - Kamieniec Wr., październik 2007 r.

Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010. Zał. do uchwały nr 233 Rady Ministrów z dnia 29 grudnia 2006 r. Monitor Polski, zał. do nru 90, poz. 946 z dnia 29 grudnia 2006 r.

Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Ministerstwo Środowiska, grudzień 2003.

Pająk T., Rozwój inwestycji i projektów w zakresie zagospodarowania komunalnych osadów ściekowych w Polsce w aspekcie planów i prognoz z Kpgo2010. Prezentacja w Min. Śro-dowiska w dniu 8.03.2010 r.

Podstawowe informacje o rozwoju demograficznym Polski w latach 2000 - 2009, Notatka informacyjna, GUS, Departament Badań Demograficznych Materiał na konferencję pra-sową w dniu 28 stycznia 2010 r.

Prognoza ludności na lata 2008–2035, Główny Urząd Statystyczny, Departament Badań De-mograficznych, Warszawa 2009.

Prognoza ludności w miastach liczących ponad 50 tys. mieszkańców na lata 2003-2030, GUS Warszawa, 2004.

Raport o gospodarce odpadami opakowaniowymi w Polsce w 2005 roku. Eko-Pak, Warszawa 2006.

Rozporządzenia Min. Gospodarki z dnia 14 sierpnia 2008 r. w sprawie szczegółowego zakre-su obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uisz-czenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawial-nych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzenia danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytwarzanej w odnawialnym źródle energii (Dz.U. nr 156, poz. 969).

http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_prognoza_ludnosci_miasta.xls�

74

Rozporządzenia Min. Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie rodzajów odpa-dów, które mogą być składowane w sposób nieselektywny (Dz.U. nr 191, poz. 1595)

Rozporządzenia Min. Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. nr 112, poz. 1226).

Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005 roku w sprawie kryte-riów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów da-nego typu (Dz.U. z 2005 r., Nr 186, poz. 1553 z późn. zm.).

Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 marca 2002 r. w sprawie wymagań dotyczą-cych prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów (Dz. U. Nr 37, poz. 339 z późn. zm.).

Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 listopada 2007 r. w sprawie procesu odzysku R10 (Dz.U. nr 228, poz. 1685).

Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 21 marca 2006 r. w sprawie odzysku lub uniesz-kodliwiania odpadów poza instalacjami i urządzeniami (Dz.U. nr 49, poz. 356).

Wasiak W., Rynek i przemysł opakowań w Polsce – wybrane problemy. Taropak, Poznań, 2009.

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002 r. w sprawie komunalnych osa-dów ściekowych (Dz.U. 2002 nr 134 poz. 1140).

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 czerwca 2008 r. w sprawie wy-konania niektórych przepisów ustawy o nawozach i nawożeniu Dz.U. 2008 nr 119 poz. 765, z późn. zm.).

Sprawozdanie z realizacji Krajowego planu gospodarki odpadami 2010 za okres od dnia 1 stycznia 2007 r. do dnia 31 grudnia 2008 r. Ministerstwo Środowiska, Warszawa, gru-dzień 2009.

Szpadt R., Jędrczak A., Wytyczne dotyczące wymagań dla procesów kompostowania, fer-mentacji i mechaniczno-biologicznego przekształcania odpadów, opracowanie wykonane na zamówienie Ministra Środowiska, sfinansowane ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Warszawa wrzesień 2008 r.

Szpadt R., Prognoza zmian w zakresie gospodarki odpadami. Opracowanie wykonane na za-mówienie Ministra Środowiska sfinansowane ze środków Narodowego Funduszu Ochro-ny Środowiska i Gospodarki Wodnej, Kamieniec Wr., marzec 2010 r.

Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz.U. 2007 nr 147 poz. 1033).

Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 90, poz. 607, z późn. zm.).

Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 63, poz. 638, z późn. zm.) (Projekt ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych).

Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008, z późn. zm.).

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251, z późn. zm.).

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.).

75

Wójtowicz A., Gospodarka osadowa – ocena praktyczna. Prezentacja w Ministerstwie Śro-dowiska w dniu 8.03.2010 r.

76

Załączniki

Tabela 1. Wykaz kompostowni odpadów zielonych i selektywnie zbieranych odpadów organicznych (stan koniec 2008 r.)

L.p. L.p. w woje-wódz-twie

Nazwa podmiotu Adres Lokalizacja instalacji Typ instalacji Rok

urucho-mienia

instalacji

Rzepu-stowość

Masa przetwa-rzanych odpadów

Wykorzy-stanie

przepu-stowości

Udział OZ w

surow-cach

Mg Mg % % 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Dolnośląskie

1 1 Zakład Gospodarki i Usług Komunalnych, Sp. z o.o.

ul. Lwówecka 8, 59-800 Lubań Lubań

Płyta kompostowa o pow. 700 m2

2000

z wiatą do dojrzewania i magazy-nowania kompostu

400 214,2 53,5 98,3

2 2 Chemeko - System Sp. z o.o. ul. Zaporska 35, 53-519 Wrocław Rudna Wielka Płyta kompostowa - 6500 6500 100,0 66,3

Kujawsko-pomorskie

3 1 Przedsiębior-

stwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Sp. z o.o.

ul. ks. P. Wawrzyniaka 33, 88-100 Inowrocław

Bagienna 77 33, 88-100 Inowrocław

kompostownia KNEER 1999 2000 690,9 34,5 100,0 plac do kompostowania

w pryzmach - 2700 2767,8 102,5 95,7

4 2 Zakład Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego „UNISŁAW”, Sp. z o.o.

ul. Chełmińska 1, 86-260 .Unisław Unisław - - 100 82,2 82,2 100,0

5 3 Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej „SANIKO”, Sp. z o.o.

ul. Komunalna 4, 87-800 Wło-cławek Włocławek - - 2000 - - -

Lubelskie

6 1 Zakłady Azotowe "PUŁAWY" S.A. Tysiąclecia PP 13, 24-110 Puławy Puławy - - 1200 939,0 78,3 100,0

7 2 KRAS-EKO, Sp. z o.o. Wincentów, 22-302 Sinnica Nadolna Wincentów Plac do kompostowania metodą

pryzmową 2000 250 157,9 63,2 100,0

Lubuskie 8 1 Celowy Związek Gmin CZG-12 ul. Długoszyn 80, 69-200 Sulęcin Długoszyn Kompostownia kontenerowa 2000 968,6 48,4 94,8

Łódzkie

9 1 Łódzki Zakład Usług Komunalnych ul. Nowe Sady 19, 94-102 Łódź

ul. Sanitariu-szek 70/72,

Łódź typ M-U-T Kyberferm

Pryzm.- 1994 r.,

kontenery 2005 r.

12000 15075,5 125,6 88,9

10 2 Przedsiębiorstwo Komunalne San kom, Sp. z o.o. ul. Staszica 5, Bełchatów Wola Kruszyńska - - 2400 - - -

78

1 c.d. tabeli 1

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Małopolskie

11 1 Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania, Sp. z o.o.

ul. Nowohucka 1, 31-580 Kraków Barycz kontenerowa KNEER, Horstmann -

2 moduły 2005 6000 6956,1 115,9 90,6

12 2 EKOKONSORCJUM - EFEKT, Sp. z o.o. ul. Saska 4, 30-720 Kraków

ul. Kosiarzy 5a, 30-733 Kraków - 2000 10000 1358,3 13,6 83,7

13 3 Zakład Składowania Odpadów Komunal-nych*

ul. Cmentarna, 33-100 Tarnów Tarnów

Utwardzony plac ok. 1 ha, kompo-ster bębnowy typ 16, przerzucarka,

sito obrotowe

Pryzm.- 1996 r.,

komposter - 2007 r.

2500 - - -

14 4 Zakład Gospodarki Komunalnej BOLESŁAW Sp. z o.o.*

ul. Osadowa 1, 32-329 Bolesław Ujków Stary Kompostownia na Składowisku

Odpadów Komunalnych w - 5000 - - -

15 5 Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komu-nalnych „Zofiówka” w Zakopanem, TESKO Tatrzańska Komunalna Grupa Kapitałowa,

Sp. z o.o.*

ul. Kamieniec 25, 34-500 Zakopane Zakopane - - 1000 - - -

16 6 Kompostownia Firma Usługowo Handlowa „TUŚ” Helena Hoły*

ul. Gawlaki 21, 34- 500 Zakopane Zakopane - - 200 - - -

17 7 Kompostownia Przedsiębiorstwo Wielo-branżowe „AGROMIS” Marian Wędrzyński*

Lachowice 36, 86-065 Łochowo Łochowo - - 18800 - - -

18 8 Kompostownia pryzmowa Firma Usługowo- Handlowa „KOP-EKO” Szczepan Trupek

Zalesiany 1, 32-420 Gdów Gdów - - 18000 - - -

Mazowieckie

19 1 Miejski Zakład Oczyszczania ul. Łukasiewicza 4, 05-200 Wołomin Wołomin kompostownia - 500 294,7 58,9 100,0

20 2 PPUH RADKOM , Sp. z o.o. ul. Witosa 76, 26-600 Radom Kompostownia - 10000 1782,7 17,8 83,6

Opolskie

21 1 Zakład Komunalny w Opolu, Sp. z o.o. ul. Podmiejska 69, 45-574 Opole Opole Place pryzmowy z kanałami,

rozdrabniarka, sito 2008 3500 1042,1 29,8 100,0

Podkarpackie

22 1 Miej-

skie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Krośnie , Sp. z o.o.

ul. Fredry 12, 38-400 Krosno Krosno

Rozdrabnianie, homogenizowanie, kompostowanie wstępne, dojrze-

wanie kompostu 2007 5500 1158,8 21,1 89,5

Podlaskie

Pomorskie

23 1 Zakład Utylizacyjny , Sp. z o.o. ul. Jabłoniowa 55, 80-180 Gdańsk Gdańsk KNEER, Horstmann - 1 moduł 2004 5000 7724,7 154,5 77,7

79

c.d. tabeli 1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

24 2 Zakład Usług Komunalnych W Wejherowie ul. Obrońców Helu 1, 84-200 Wejherowo Rybska Karczma

Kompostownia pryzmowa przerzu-canie, napowietrzanie, utwardzony

teren 2003 700 777,4 111,1 100,0

25 3 Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Słupsku, Sp. z o.o.

ul. Szczecińska 112, 76-200 Słupsk Bierkowo Komposter odpadów zielonych - 500 477,4 95,5 84,2

26 4 Kommunalservice Vornkahl Polska* - Tczew Otwarte kompostowanie pryzmowe pełna instalacja odciekowa 2000 5 000 - - -

27 5 Kompostownia* ul. Władysławowska 84 84-120 Władysławowo Władysławowo pryzmy termiczne - 5800 - - -

28 6 Kompostownia* ul. Kuracyjna 3, 84-150 Hel Hel pryzma statyczna - 1000 - - -

29 7 Zakład Utylizacyjny, Spółka z o.o.* ul. Reduta Żbik 5, 80-761 Gdańsk Gdańsk Szadółki kontenerowa - 5000 - - -

Śląskie

30 1 PPHU „KOMART" , Spółka z o.o. ul. Szpitalna 7, 44-194 Knurów Knurów Pryzmowa, Stenger, homogeniza-

tor, przerzucarka, plac pryzmowy 2003 3000 1843,5 61,4 100,0

31 2 Miej-

skie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej , Spółka z o.o.

ul. Lecha 10, 41-800 Zabrze Zabrze

Kontenerowa KNEER oraz podłoże pasywnie napowietrzane do kompostowania pryzmowego

1999 22600 5308,0 23,5 69,8

32 3 COFINCO POLAND Sp. z o.o. ul. Graniczna 29, 40-956 Katowice

ul. Dębiny 36, Jastrzębie-Zdrój kompostownia pryzmowa 0 1000 1960,0 196,0 100,0

33 4 Miej-

skie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej W Świętochłowicach

ul. Łagiewnicka 76, 41-608 Świętochłowice Świętochłowice kontenerowa typu KNEER, I

zestaw - 8 kontenerów, 1993 3000 707,8 23,6 100,0

34 5 "Beskid" Sp. z o.o. . ul. Kabaty 2, 34-300 Żywiec Żywiec kontenerowa – M-U-T HERRHOF 1997 1400 - - -

35 6 , Zakład Przerobu i Składowania Odpadów* 42-440 Ogrodzieniec Ogrodzieniec - Kompostownia pryzmowa, EKO 2000 - 400 - - -

36 7 P.P.H.U. „SOWEX” Sp. z o.o.* ul. Stalowa 3, 41-200 Sosnowiec;

Piekary Śląskie ul. Sadowskiego, Dąbrów-

ka Wielka - - 5000 - - -

37 8 Zakład Usług Komunalnych ul. B. Krawczyka 21, 43-190 Mikołów

ul. Dzieńdziela 44, 43-190 Mikołów Kompostownia odpadów zielonych, - 1800 1350,5 75,0 100,0

38 9 Zakład Gospodarki Komunalnej , Spółka z o.o.

ul. Krzywa 3, 42-400 Zawiercie

ul. Podmiejska, 42-400 Zawiercie - - 500 340,0 68,0 85,3

39 10 Zarząd Zieleni Miejskiej W Rybniku ul. Pod Lasem 64, 44-210 Rybnik

ul. Pod Lasem 64, 44-210 Rybnik Kompostownia pryzmowa otwarta - 2500 2310,6 92,4 94,5

40 11 Przedsiębior-

stwo Składowania I Utylizacji Odpadów , Spółka z o.o.

ul. Zwycięstwa 36, 44-100 Gliwice

ul. Rybnicka, 44-100 Gliwice - - 4000 3355,1 83,9 100,0

80

1 c.d. tabeli 1

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

41 12 Miej-

ski Zakład Przetwarzania Odpadów Lipówka II

ul. Główna 144 A, 42-530 Dąbrowa Górnicza Dąbrowa Górnicza - - 13300 611,2 4,6 100,0

42 13 LANDECO, Sp. z o.o. ul. Graniczna 29, 41-100 Katowice

ul. Zwycięstwa 4, Siemianowice Śląskie Kompostowanie pryzmowe, - 1500 1145,2 76,3 100,0

43 14 Specjalistycz-ne Gospodarstwo Ogrodnicze, Dzida Michał

ul. Pogodna 39, 43-243 Wisła Wielka

ul. Pogodna 39, 43-243 Wisła Wielka Pryzma kompostowa, - 10 1,0 10 100,0

Świętokrzyskie

44 1 Rejono-

we Przedsiębiorstwo Zieleni, Sp. z o.o. Kielcach

ul. Lecha 11a, 25-622 Kielce Kielce - - 300 258,3 86,1 100,0

45 2 Ekologiczny Związek Gmin Dorzecza Koprzywianki* Janczyce, powiat opatowski Janczyce - - 7500 - - -

Warmińsko-mazurskie

Wielkopolskie 46 1 Miejski Zakład Komunalny* ul. Browarna 6, 64-700 Czarnków Czarnków pryzmowa polowa - 16000 - - -

47 2 Miej-

ski Zakład Gospodarki Odpadami Komunalnymi

ul. Sulańska, 62-510 Konin Konin Odpadów w systemie CTI 2004 13000 3053,5 23,5 99,3

48 3 FitoPryzma Kompostownia Odpadów

Zielonych Halina Kęsicka, Izabela Kęsicka

ul. Engestroma 24/5, 60-571 Poznań

Siero-sław, Tarnowo Podgór

ne Kompostownia pryzmowa - 8000 3525,7 44,1 40,9

49 4 Gospodarka Komunalna TP-KOM , Spółka z o.o.

ul. Zachodnia 4, 62-080 Tarnowo Podgórne

Rumianek, Tarno-wo Podgórne

Komorowo-pryzmowa SDE, projektant Wieland, Polska 2007 450 87,9 19,5 100,0

Zachodniopomorskie

50 1 Zakład Wodociągów I Kanalizacji, Sp. z o.o. ul. Kołłątaja 4, 72-600 Świnoujście Świnoujście - - 500 424,4 84,9 98,7

51 2 Zakład Odzysku I Składowania Odpadów Komunalnych

ul. Leśno Górno 12, 72-004 Tanowo Tanowo - - 15000 12186,1 81,2 92,6

Razem 255810 87436,9 34,2 86,4

* Brak w CSO - lista ministerstwa

81

Tabela 2. Wykaz instalacji MBP (stan koniec 2008 r.)



urucho-mienia

instalacji

Rzepu-stowość


Wykorzy-stanie

przepu-stowości

Udział OZ w

surow-cach

Mg Mg % % 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Dolnośląskie

1 1 Zakład Gospodar-ki Komunalnej, Sp. z o. o. w Bolesławcu

ul. Staszica 6, 59-700 Bolesławiec

ul. Spacerowa 24, Trzebień

Kontenerowa modułowa KNEER, Horstmann 2004 6000 7166,2 119,4 77,1

2 2 Legnickie Przedsiębior-stwo Gospodarki Komunalnej , Sp. z o. o.

ul. Nowodworska 60, 59-220 Legnica

ul. Rzeszotarska, 59-220 Legnica Plac kompostowy - 6000 21462,1 357,7 85,7

3 3 Zakład Usług Komunalnych Związ-ku Gmin Karkonoskich

ul. Robotnicza 5, 58-533 Mysłakowice Ścięgny-Kostrzyca Kontenerowa KNEER, Horstmann 2003 3500 1577,5 45,1 74,1

4 4 Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodar-ki Komunalnej, Sp. z o.o. ul. Łużycka 3, 59-900 Zgorzelec Jędrzychowi-

ce, Zgorzelec Ko-fermentacja mokra 2000 30000 12012,6 40,0 94,6

5 5 Zarząd Budynków Komunalnych ul. Fabryczna 7/a, Lądek Zdrój Lądek Zdrój Kompostownia komorowa otwarta z napowietrzaniem 1998 7000 3485,1 49,8 86,9

Kujawsko-pomorskie

6 1 Urząd Miasta Wydział Gospodarki Komunal-nej i Ochrony Środowiska;

ul. Ratuszowa l, 86-300 Gru-dziądz Grudziądz Pryzmy energetyczne 1997 25000 - - -

Lubelskie

7 1 Przedsiębiorstwo Wielobranżowe KOM-EKO , Sp. z o. o. Wojenna 1, 20-424 Lublin Lublin - - 9500 5415,6 57,0 69,8

8 2 Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o.

ul. Skowieszyńska 5, 24-110 Puławy Puławy Ko-fermentacja mokra 2001 22000 22000,0 100,0 100,0

Lubuskie

9 1 Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszka-niowej

ul. Zjednoczenia 110, 65-005 Zielona Góra Racula k/Zielonej Góry

Kompostownia komorowa otwarta z napowietrzaniem KKO-100/A

BIPROWOD 1994 25000 19706,7 78,8 90,7

10 2 Zakład Utylizacji Odpadów , Sp. z o. o. ul. Teatralna 49, 66-400 Gorzów Wlkp. Chruścik Kompostownia pryzmowa za-

mknięta - ACMB (Francja) 1998 40000 28668,2 71,7 64,5

Łódzkie

11 1 REGION" SP. Z O. O. ul. Bawełniana 18, 97-400 Bełchatów Pajęczno - - 6518,1 - 33,7

82

1 c.d. tabeli 2

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Małopolskie

12 1 Agencja Komunalna, Sp. z o. o. ul. Kościelna 7, 32-620 Brzeszcze

ul. Graniczna 48, 32-620 Brzeszcze - 2006 18800 12351,0 65,7 72,9

Mazowieckie

13 1 Zakład Gospodarki Komunalnej

i Mieszkaniowej Gminy Grodzisk Mazo-wiecki

ul. Sportowa 29, 05-825 Grodzisk Maz.

ul. Chrzanowska, 05-825 Grodzisk Mazowiec

ki Kompostownia z biostabilizatorem

– MAKRUM Dano 1997 25000 22443,9 89,8 85,3

14 2 REC-POL, Sp. z o. o. ul. Otolińska 25, 09-407 Płock Płock MBP - 2500 26,7 1,1 100,0 15 3 PPUH RADKOM SP. Z O.O. ul. Witosa 76, 26-600 Radom - - - - 1231,4 - 97,5

16 4 Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania, ul. Obozowa 43, 01-161 Warszawa

Kompostownia Radio-wo, Warszawa, ul.

Kampinoska 1 Kompostownia z biostabilizatorem obrotowym bębnowym MUT Dano 1965 125000 - - -

17 5 Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych

Sp. z o.o., Kobierniki 42, 09-413 Sikórz; tel. (0-24) 367-53-51

Kobierniki k. Płocka . Płock Kompostownia z biostabilizatorem MUT 2000 17750 17750,0 100,0 100,0

18 6 Zakład Utylizacji Stałych Odpadów Komu-nalnych

ul. Gwarków 9, 04-459 Warszawa Warszawa

Kompostownia rzędowa z przerzu-caniem 2001 17100 0,0 0,0 -

19 7 Zakład Garbarski „MALTAN"” Ceza-ry Malinowski, Sp. z o.o.

ul. Traugutta 19, 26-700 Zwoleń Zwoleń - - - 420,5 - 0,0

Opolskie

Podkarpackie

20 1 Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Krośnie, Sp. z o.o.

ul. Fredry 12, 38-400 Krosno Krosno Ko-fermentacja mokra 2006 18500 20301,0 1082,7 100,0

Podlaskie

21 1 P.U.H.P. "LECH" , Sp. z o. o. ul. Kombatantów 4, 15-110 Białystok

Juchno-wiec Kościelny

kontenerowa KNEER -HORSTMANN; 7 modułów – 7 kontenerów, stacja dmuchaw,

sterówka 2001 17210 29619,1 172,1 95,1

22 2 Zakład Utylizacji Odpadów Komunal-nych W Suwałkach

ul. Buczka 15a, 16-400 Suwałki Suwałki

Komora z biostabilizatorem bębnowym obrotowym - MA-

KRUM Dano (Polska) 1995 19600 17348,9 88,5 90,6

Pomorskie

23 1 Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunal-nej , Sp. z o. o.

ul. Szczecińska 112, 76-200 Słupsk Słupsk pryzma energetyczna 2003 18500 13396,2 72,4 85,8

83

c.d. tabeli 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

24 2 „EKO DOLINA” , Sp. z o. o. Łężyce, ul. Al. Parku Krajobrazo

wego 99, 84-207 Koleczkowo

pryzmowa na otwartym terenie przerzucanie, napowietrzanie, rowy

opaskowe na odcieki 2005 15000 11128,1 74,2 81,1

Śląskie

25 1 Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki i Komunalnej Sp. z o.o. ul. Obroki 140, 40-833 Katowice ul. Milowicka 7, 40-833

Katowice Kompostownia z biostabilizatorem

bębnowym obrotowym - M-U-T Dano (Austria)

1968 60000 66783,0 111,3 87,8

26 2 Miejski Zakład Przetwarzania Odpadów Główna 114a , Dąbrowa Górnicza Lipówka Kompostownia komorowa 2005 13000 - - -

27 3 Międzygminne Przedsiębiorstwo Gospodar-ki Odpadami MASTER Sp. z o.o.

ul. Grota Roweckiego 44, 43-100 Tychy

ul. Grota Roweckiego 44, 43-100 Tychy Kompostownia pryzmowa, - - 3371,8 - -

Świętokrzyskie


28 1 Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o.

ul. Rzemieślnicza 2, 14-500 Braniewo Braniewo Pryzmy energetyczne - SWECO

(Szwecja) 1996 7300 - - -

Wielkopolskie

29 1 Miejski Zakład Gospodarki Odpada-mi Komunalnymi ul. Sulańska, 62-510 Konin Konin Kompostownia pryzmowa 2006 20000 9052,6 45,3 100,0

30 2 Związek Komunalny Gmin "Czy-ste Miasto, Czysta Gmina"

ul. Plac Św. Józefa 5, 62-800 Kalisz

Prażuchy Nowe k/Kalisza

System Biofix; kompostowanie w rzędach z przerzucaniem w za-

mkniętej hali. - 32000 20908,0 65,3 86,0

Zachodniopomorskie

31 1 Miejski Zakład Zieleni, Dróg i Ochrony Środowiska w Kołobrzeg

ul. VI Dyw. Piechoty 60, 78-100 Kołobrzeg

Kompostownia, Grzy-bowo,

ul. Wspólna 1, 78-100 Kołobrzeg

Kompostownia z biostabilizatorem bębnowym obrotowym -MAKRUM

Dano (Polska); 1993 25000 24683,5 98,7 95,0

Razem 638760,0 578828 90,6 90,7

84

Tabela 3. Wykaz instalacji biologicznej stabilizacji osadów ściekowych i odpadów (stan koniec 2008 r.)



urucho-mienia

instalacji

Rzepu-stowość


Wykorzy-stanie

przepu-stowości

Udział OŚ w

surow-cach

Mg Mg % % 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Dolnośląskie

Kujawsko-pomorskie

1 1 Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych w Lipnie, Sp. z o.o.

ul. Wyszyńskiego 47, 87-600 Lipno Lipno kompostownia odpa-

dów selektywnie zbieranych - 2350 341,5 14,5 43,9

2 2 Przedsiębiorstwo Unieszkodliwiania Odpa-dów „EKO-WISŁA”, Sp.z o.o. Sulnówko 74 C, 86-100 Świecie Świecie Kompostownia pryzmowa 2008 10000 6688,8 66,9 3,1

3 3 „Ekosystem” Przedsiębiorstwo Usług Komu-nalnych i Mieszkaniowych, Sp. z o.o.

ul. Matejki 13, 87-200 Wąbrzeźno Wąbrzeźno - - 300 - - -

Lubuskie

Lubelskie

Łódzkie 4 1 Grupowa Oczyszczalnia Ścieków ,Sp. z o.o. ul. Lotnicza 1, 99-300 Kutno Kutno Kompostownia System "GWDA" - 3500 1357,9 38,8 88,4

Małopolskie

5 1 KOMPOSTECH Spółka z o.o. ul. Wiklinowa 4A, 33-300 Nowy Sącz

ul. Wiklinowa 4A, 33-300 Nowy Sącz

Otwarte pryzmy kompostowe, producent Backhus Przerzucarka,

rębarka, sito 2002 12000 9120,2 76,0 84,8

Mazowieckie

6 1 Za-

kład Utylizacji Odpadów, Sp. z o.o. w Siedlcach

ul. 11 Listopada 19, 08-110 Siedlce

ul. Sokołowska 2, Wola Suchożeberska Kompostownia pryzmowa - 7000 1640,2 23,4 77,2

Opolskie

Podkarpackie

7 1 Zakład Gospodarowania Odpadami Piasz-czyna

Piaszczyna 123B, 39-207 Brzeźnica Brzeźnica Komposter typ 16 - 1300 700,8 53,9 14,6

8 2 Miejski Zakład Komunalny Kompostownia osadów i biokomponentów „Komwita”, Leżajsk Leżajsk

pryzmowa otwarta, pryzmy prze-rzucane, przerzucarka, ładowarka,

włóknina 2001 2500 - - -

85

c.d. tabeli 3 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Podlaskie

Pomorskie 9 1 Zakład Utylizacji Odpadów Sp. z o.o. Gilwa Mała 8, 82-500 Kwidzyn Kwidzyn Kompostownia pryzmowa, - 13500 1776,5 13,2 59,5

10 2 Przedsiębiorstwo Składowania I Przerobu Odpadów Sp. z o.o. w Czarnówku 84-351 Nowa Wieś Lęborska Czarnówek Kompostownia pryzmowa - 16000 23044,4 144,0 32,9

11 3 Zakład Gospodarki Komunalnej w Brusach ul. Świętopełka 20, 89-632 Brusy Brusy

Tlenowe na otwartej przestrzeni. Place: do odwadniania osadu, kompostowy, zbiorniki osadów

2002 120 59,9 49,9 100,0

12 4 Miejskie Wodociągi Spółka z o.o. ul. Plac Piastowski 27a, 89-600 Chojnice

ul. Igielska 15, 89-600 Chojnice kompostownia osadów ściekowych - 7000 6977,1 - 84,6

13 5 Spółka Wodno-Ściekowa Swarzewo Swarzewo Swarzewo Pryzmy na otwartym terenie, przerzucane 2000 10 000 - - -

Śląskie

14 1 Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna „PRO-MIEŃ”

ul. Główna 91, 42-530 Dąbro-wa Górnicza Dąbrowa Górnicza Baza wtórnego zagospodarowa-

nia osadów, - 15000 14805,2 - 99,4

15 2 AQUA S.A. ul. 1 Maja 23, 43-300 Bielsko-Biała Bielsko-Biała

Instalacja do kompostowania Oczyszczalnia ścieków w „Komo-

rowie” - 50000 5679,5 11,4 1,9

16 3 Wodociągi Ziemi Cieszyńskiej Sp. z o.o. ul. Myśliwska 10, 43-450 Ustroń ul. Sportowa 10, 43-450 Ustroń zakład fermentacji - 200 780,0 390,0 6,0

17 4 Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, Sp. z o.o.

ul. Energetyków 5, 43-170 Łaziska Górne Łaziska Górne

Instala-cja do przeróbki osadów ściekowyc

h - 2100 1037,7 49,4 94,4

18 5 BEST-EKO Sp. z o.o. ul. Gwarków 1, 44-240 Żory ul. Gwarków 1, 44-240 Żory

zakład fermentacji - Oczyszczal-nia Ścieków „Boguszowice" - 1300 271,3 20,9 0,0

19 6 Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o. .

ul. Opolska 51, 42-600 Tarnowskie Góry

ul. Opolska 51, 42-600 Tarnowskie Góry Oczyszczalnia ścieków „Leśna” - 8500 7316,4 86,1 0,0

ul. Dworcowa, 42-610 Miasteczko Śląskie

Oczyszczalnia ścieków „Miastecz-ko Śląskie" - 7650 2881,9 37,7 0,0

ul. Pyskowicka, 42-600 Tarnowskie Góry Oczyszczalnia ścieków „Repty" - 12325 12319,1 100,0 0,0

20 7 Zakład Usług Komunalnych Tworóg, Sp. z o.o. ul. Zamkowa 16, 42-690 Tworóg ul. Zamkowa 16, 42-

690 Tworóg Oczyszczalnia ścieków komunal-

nych, - 87600 9850,0 1,1 0,0

Świętokrzyskie

21 1 Zakłady Mięsne "ANIMEX" S.A. ul. Suwalska 86, 19-300 Ełłk ul. Krańcowa 4, 27-200 Starachowice kompostowania, - - 2320,4 - 0,0

86

c.d. tabeli 3 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11


22 1 Komunalny Zakład Gospodarki Odpadami ul. Osiedleńcza 3/A, 13-200 Działdowo Działdowo kompostownia osadów ściekowych

i odpadów organicznych, - 3500 5065,9 144,7 83,0

Wielkopolskie

23 1 Spółka Wodno Ściekowa „GWDA”, Sp.. z o.o. ul. Leszków, 64-920 Piła Piła Kompostownia pryzmowa otwarta

system GWDA, 1997 20000 31740,4 158,7 70,6

24 2 Spółdzielnia Kółek Rolniczych ul. Golińska 10, 62-530 Kazimierz Biskupi Kazimierz Biskupi - - 40000 39967,5 99,9 62,1

25 3 Miejski Zakład Komunalny, Sp. z o.o. ul. Browarna 6, 64-700 Czarn-ków Czarnków - - 2500 2420,9 - 94,7

Zachodniopomorskie

26 1 Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej, Sp. z o.o.

ul. Komunalna 5, 75-724 Koszalin

ul. Łubuszan 80, 76-004 Sianów

Kompostownia osadów ścieko-wych i odpadów zielonych,

płytowa - 8000 3854,8 48,2 42,0

27 2 Międzygminne Przedsiębiorstwo Gospodarki Odpadami , Sp.. z o.o.

Wardyń Górny 35, 78-300 Wardyń Górny

Wardyń Górny, ul. Kołobrzeska 35, 78-

320 Kompostownia odpadów selek-

tywnie zbieranych, - 4500 4205,5 93,5 79,7

28 3 Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej , Sp.. z o.o.

ul. Okrzei 6, 73-110 Stargard Szczeciński Stargard Szczeciński

Kompostow-nia osadów na oczyszczalni ściekó

w - 4500 873,9 19,4 66,9

29 4 Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych , Sp.. z o.o.

ul. Szczecińska 5, 74-100 Gryfino Gryfino Wytwórnia kompostu przy pomocy

dżdżownic kalifornijskich - 300 236,4 78,8 43,5

30 5 Miejskie Wodociągi i Kanalizacja, Sp. z o.o. ul. Artyleryjska 3, 78-100 Kołobrzeg

ul. Wspólna 5, 78-132 Korzystno

pryzmy na szczelnym placu betonowym, napowietrzane 2001 10220 2732,7 26,7 56,3

Razem 339265 200067 54,6 51,8

Documents

Analiza dotycząca ilości wytwarzanych oraz ... · 9759 9352 9877 10083 10036 256 245 259 265 263 8000 8500 9000 9500 10000 10500 2004 2005 2006 2007 2008 Lata Ilość zbereanych