Анализанаурина

Medi – Test Combi 10L

• Анализата на урината е една од корисните скрининг методи чии резултати можат да дадат основни информации за состојбата на метаболизмот како и за состојбата на генито-уринарниот систем.

• Рутинската анализа на урината се состои од:- хемиска анализа (тест со тест-лента) и - Микроскопска анализа - броење на елементите во

седиментот на урина или со користење на автоматизирани методи.

Примероцинаурина• Главните проблеми со примероците на урина се поврзани со

нивното собирање, полнењето на садовите и транспортот.• За да се откријат дури и минорни абнормалности во

составот на урината, треба да се даде концентриран утрински примерок доколку акутните симптоми кај пациентот не го попречуваат ова.

• Примерок на концентрирана уринаГладување преку ноќ (ако може да се изведе) ќе обезбеди добра концентрација на урината. Пациентот може да пие, најмногу една чаша вода наутро. Само пациенти кои се јасно дехидрирани можат да пијат повеќе. Дилуираниот примерок ќе даде лажни негативни резултати.

ПримероцинауринаФизичка активност• Ортостатската протеинурија и протеинуријата предизвикана од физичка активност може да се избегне со собирање на примерок на утринска урина по одмор преку ноќ. Време на престој на урината во уровезиката• • За да се осигура бактериски раст, урината треба да има престој во

уровезиката од 4 до 6 часови пред да се собере примерокот (за E. coli, траењето на клеточниот циклус е приближно 2 часа).

• • Во амбулантни услови, понекогаш вториот утрински примерок на урина (собран во лабораторијата) може да биде попрактично отколку примерок земен дома.

• • Примероците кои биле пократко време од 4 часа треба да се прифатат од пациенти со дизурија. Ова треба да се има предвид кога се анализираат резултатите.

Лекови• • Лабораторијата треба да добие информација за секој актуелно или

претходно применет антимикробен лек за да се помогне при тестирањето на сензитивноста на култивираните уропатогени.

• За анализа на урината се зема првата утринска урина и тоа во стерилен сад, при што претходно е потребна интимна хигиена на пациентот.

• Се зема не првиот, туку вториот (средниот) млаз од првата утринска урина.

• Важно е да се собере урината во адекватен стерилен сад, кој добро се затвара за да не дојде до контаминација на мочката со микроорганизми од надворешната средина.

• Примерокот на урина мора да биде колку што може посвеж (првиот утрински примерок, односно урина која се задржала во уровезиката 2 до 3 часа)

• Ако примерокот не може да се достави до лабораторијата во текот на два часа, треба да се центрифугира и седиментот да се фиксира со 50% алкохол.

• Va`en faktor za to~nosta na analizata e vremeto od zemawe na primerokot do pregledot !!!

• Promeni koi se javuvaat so tek na vreme po zemaweto na primerokot se:

1) namalena bistrina zaradi kristalizacija ; 2) porast na pH; 3) gubitok na bilirubin; 4) degradacija na kletki i cilindri;5) brz rast na kontaminira~ki mikrorganizmi !!!

СОБИРАЊЕНАПРИМЕРОЦИТЕ

• Примерок од среден млаз на урина (дадени инструкции) ќе ја намали микробиолошката контаминација од надворешните гениталии.

• Примерокот за тестирање на хламидија треба да биде примерок на урина од "првиот млаз“ (собран не порано од 2 часа по последното мокрење).

• Примерок од мало дете треба да се собере со употреба на тегла за собирање на примерокот која се прилепува до предниот ѕид внатре во нокширчето на детето.

• Примерок од доенче може да се собере во атхезивна кеса. Сепак, овој примерок е веродостоен само во исклучување на ИУТ.

• ИУТ кај доенче треба да се потврди со примерок земен со пункција на уровезиката.

• Рутинскиот преглед на урината е една од основните лабораториски анализи. Секој рутински преглед на урината се состои од 3 дела:

• Опис на физичките и физичко-хемиските карактеристики на урината: изглед, боја, мирис, реакција–pH, специфична тежина.

• Хемиска анализа на урината: Најчести хемиски анализи на урината се анализа на протеините, шеќерот, кетонските тела, уробилиногенот, билирубинот и нитритите.

• Преглед на седиментот на урината т.е. микроскопски преглед на талогот, кој се добива по центрифугирање на урината.

- Физичко хемиски карактеристикина

: урина

• изглед, • боја, • мирис, • реакција–pH, • специфична тежина.

Изгледнаурината• Нормално урината е бистра. • Заматената урина укажува на зголемен број на бели крвни

зрнца (леукоцити), односно е знак за некој воспалителен процес, како и за присуство на бактерии, габички, слуз и други елементи кои може да се најдат во седименотот на урината.

Боја• Нормално урината има жолта боја. • Бојата може да варира во зависност од внесената количина на

течности и тоа од светло жолта до темно жолта. • На бојата на мочката може да влијаат и зголемената телесна

температура, потењето, повраќањето, проливот. Колку е урината поконцентрирана, толку и нејзината боја е потемна.

• Розевкаста боја на урината може да се јави, на пример, кога се консумира поголема количина на цвекло или капини.

• Црвената урина укажува на присуство на крв, слободен хемоглобин и миоглобин. Црвено пребојување може да има и од еозинските бои во некои продукти и лекови.

• Темнокафената урина укажува на зголемено ниво на билирубин, што е најчест знак на оштетување на црниот дроб, односно знак за жолтицата. Некои луѓе имат и нормално повисок билирубин, па така да кај нив темнокафената боја на урината им е нормална појава.

pH реакцијанаурина

• pH на урината е физиолошки меѓу 4,5 и 8,5. • Нормално урината има кисела реакција, pH се движи

помеѓу 5 и 6. • Минливо кисела урина има по обилен протеински оброк.• Кисела урина се јавува при покачена температура,

гладување, ацидоза и проливи.• Алкалната реакција најчесто укажува на бактериска

инфекција.• Корекција на pH може да се направи кај некои пациенти со

ренални калкули и кога е потребно забрзување на елиминацијата на некои лекови.

Специфичнатежина• Специфична тежина – референтна вредност е 1,012 - 1,025. И специфичната

тежина на урината варира во зависност од количината на внесените течности во организмот како и од способноста на бубрегот да ја концентрира урината.

• Мерењето на специфичната тежина може да даде убедливи информации за уринарната концентрирачка способност на бубрезите:

- дилуирана урина: релативна густина 1.000–1.005 - изотонична урина: релативна густина 1.010–1.015 - концентрирана урина: релативна густина 1.020 или повеќе.• Осмолалноста ќе даде најдобра проценка на концентрирчката способност.

• Зголемената специфична тежина на урината може да биде знак за дијабет, хипертензија, пореметена функција на хормоните на надбубрежната жлезда, знак за оштетување на бубрегот. Може да се јави и при зголемен губиток на вода од организмот – повраќање, пролив, како и при висока телесна температура.

• Намалена специфична тежина на урината најчесто се јавува при зголемено излачување на урина, како на пример при внесување на големи количини на течности во организмот.

Хемискаанализанаурина• Анализа на:

• протеини, • гликоза, • кетонски тела, • уробилиноген, • билирубин и • нитритите.

Протеинивоурина• Нормално нема присуство на протеини во урината, т.е. наодот за протеини во

урината нормално е негативен.

• Протеините може да бидат присутни во урината поради зголемена физичка активност или за време на бременоста, кога тоа не е знак за патолошка промена или состојба.

• Појавата на протеини во урината, во сите други случаи, начесто е знак за некој воспалителен процес на уринарниот систем и бара доплнителни иследувања.

• Реналните болести обично се асоцирани со протеинурија.• Скрининг се прави со користење на тест-лента со мултипли реагенси кои го

детектираат албуминот од концентрација 0.2 g/l или повеќе.

• La`no pozitiven rezultat e mo`en vo primeroci na alkalna urina (pH > 9), po infuzija so krvni zamestiteli, po zemawe na lekovi koi sodr`at kinin.

• Proteinskoto obojuvawe mo`e da bide maskirano od prisustvoto na medicinski boi (na pr. metilensko sino) ili pigmenti od cveklo.

Гликоза воурина• Нормално нема присуство на гликоза во урината, т.е. наодот за гликоза е негативен.

• Присуството на гликоза во урината воглавно е поврзан со зголемените вредности на гликозата во крвта (над 10 mmol/L), што најчесто се среќава кај дијабетичарите.

• Детектирањето на зголемана концентрација на глукоза во урината со тест-лента со реагенс е особено корисно кога е потребна дијагноза надвор од работното време, кај болно дете или кај стари лица. Глукозата во крвта секогаш треба да се проверува ако пациентот покаже позитивен тест со лента за глукозурија.

• Patolo{kite koncentracii na glikoza se odreduvaat so promenata na bojata od zelena vo sino zelena.

• La`no negativni rezultati - Pogolemi koli~ini na askorbinska kiselina koja mo`e da bide prisutna vo urinata po zna~itelno visoko vnesuvawe na vitamin C,

• La`no pozitivnata reakcija isto mo`e da bide posledica na ostatok od peroksid koj go ima vo sredstvata na agensite za ~istewe,(dezinfekcija).

Ацетонвоурина• Нормално нема присуство на ацетон во крвта. • Позитивен наод на ацетон во урина е присутен при

гладување, повраќање, фебрилност, кај дијабетичарите.

• Кетонски тела може да бидат детектирани со Легалова тест-лента со реагенс која ќе покаже позитивен наод веќе по гладување од 12 часа.

Билирубини уробилиногенвоурина

• Билирубин во урина: Нормално нема присуство на билирубин во урината.• Уробилиноген во урина: Нормално наодот е негативен. Позитивни резултати

можат да бидат знак на оштетување на црниот дроб или на жолчната кеса.

• Vo zavisnost od bojata na urinata 0.5-1 mg urobilinogen/dl se detektiraat. 1 mg/dl se smeta deka pretstavuva normalna stapka (procent) na ekskrecija. Povisokite vrednosti se patolo{ki.

• Minimumot na osetlivost na test lentata e pri 0.5-1 mg bilirubin/dl na urina.

• Potpolnoto otsustvo na urobilinogenot vo urinata, {to isto taka pretstavuva patolo{ka pojava, e nemo`no da se prika`e so test-lentite.

• La`no negativni rezultati: izlo`uvaweto na urinata na svetlina vo podolg period.

• La`no pozitivni rezultati mo`e da bidat predizvikani so prisustvoto na dijagnosti~ki ili terapevtski boi vo urinata.

Нитритивоурина• Нормално нема присуство на нитрити во урината. • Позитивиен наод на нитрити во урината е индикатор за

присуство на бактерии во уринарниот тракт.

• Sekoe rozevo obojuvawe ozna~uva bakteriska infekciija na urinarniot trakt.

• Intenzitetot na obojuvaweto zavisi samo od koncentracijata na nitriti, no ne obezbeduva informacija za eventualno {irewe na infekcija.

• Negativen rezultat ne ja isklu~uva mo`nosta od postoewe na infekcija na urinarniot trakt, ako e predizvikana od bakterii koi ne produciraat nitriti или при уроинфекции поради често мокрење нема доволно време бактериите да ги разложат нитратите во нитрити.

• La`no negativnite rezultati mo`at da se dobijat so visoki dozi na askorbinska kiselina, so antibiotska terapija i so mnogu niska koncentracija na nitrati vo urinata kako rezultat na nivno namaleno vnesuvawe vo organizmot ili na silna dilucija (diureza).

Седиментнаурината• Микроскопски преглед

• Леукоцити• Еритроцити• Бактерии• Цилиндри• Епителни клетки• Кристали

Леукоцитивоурина• Нормален наод е до 5 леукоцити. • Леукоцитите се наоѓаат во седиментот на урината, кога постои

воспалителен процес и инфекција.

• So testot se registriraat vrednosti koi iznesuvaat okolu 10-25 leukociti/ul na urina.

• Oslabena reakcija mo`e da se o~ekuva vo slu~aj na proteinurija od nad 500 mg/dl i koncentracija na glikoza od nad 2 g/dl.

• Testot kaj `eni koi imaat vaginalna sekrecija mo`e da se tolkuva pogre{no kako pozitiven.

Еритроцитивоурина• Нормално нема еритроцити или ги има многу малку, 1 до 2 во

микроскопското видно поле.

• Наодот на поголем број на црвени крвни зрнца (еритроцити) во урината најчесто укажува на пореметување во функцијата на бубрегот или на мочните патишта и на можен камен или песок, може да биде знак за повреда, или за рак на органите на уринарниот систем.

• Свежи еритроцити: Нормално нема свежи еритроцити во урината.

• Minimumot na osetlivost na test lentata e 5-10 eritrociti/ul urina.

• Intaktnite eritrociti se ozna~uvaat so to~kesti diskoloracii na zonata na testot.

• La`no negativni rezultati: Pogolema koli~ina na askorbinska kiselina koja mo`e da e prisutna vo urinata po vnesuvawe na pogolema koli~ina na vitamin C

Цилиндривоурина• Нормално ги нема во урината. • Цилиндрите се форми кои настануваат во бубрежните

тубули и го попримаат нивниот облик.

• Позитивен наод укажува на хронично бубрежно заболување. Во урината на здравите луѓе можат да се најдат само т.н. хијалини цилиндри и тоа многу ретко.

• Клеточни, гранулирани и восочни цилиндри се знак за патолошка состојба и нивното откривање има важност за поставување на дијагнозата или за пратење на текот на болеста.

• Наодот на гранулирани цилиндри е карактеристичен за хронична состојба, а клеточните цилиндри укажуваат на свежа лезија.

Епителниклетки• Плочести епителни клетки: Нормално има мал број на плочести епителни клетки во урината. Овие клетки го обложуват уринарниот тракт. Нивното појавување во урината во било кој обем нема некое поголемо дијагностичко значење.

• Округли епителни клетки: Нормално нема округли епителни клетки во урината. Позитивниот наод укажува најчесто на оштетување на бубрегот.

Бактериивоурина• Обично нема присуство на бактерии во урината.• Може да има малку бактерии во урината, што не мора да

значи и сигурно постоење на инфекција, туку на контаминација поради неправилно земен примерок.

• Доколку во примерокот од урината има многу бактерии („маса“ на бактерии), тогаш тоа е веќе знак за сигурна уринарна инфекција. Во тој случај се прави и уринокултура за да се изолира постоечката бактерија и антибиограм за да може да се даде адекватен антибиотик на кој е осетлива најдената бактерија во урината.

Кристаливоурина• Чест наод во седиментот на урината и кај здрави особи• Најчести се калциум оксалати, трипл фосфати и аморфни

фосфати• Видот на кристалите зависи од пХ на урината.• Во киселата урина се забележуваат уратни кристали и

кристали на калциум оксалат• Во алкалната урина има кристали на калциум фосфат и

карбонат• Патолошки наод претставуваат кристалите на цистин,

леуцин и холестерол.

ASKORBINSKA KISELINA

• Glikozata i testot za krv vo urina moraat da se povtorat, vo slu~aj na pozitiven naod na askorbinska kiselina.

• Najrano po prvite 10 ~asa od poslednoto vnesuvawe na vitaminot C, bidej}i sodr`inata na askorbinska kiselina i od 5 mg/dl mo`e da dade pogre{ni rezultati na krv i glikoza vo testot