Analiza stanu i kierunków rozwoju instytucji ... · Analiza stanu i kierunków rozwoju instytucji proinnowacyjnych w województwie dolnośląskim– metodologia badania 5 Problemy

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Analiza stanu i kierunków rozwoju instytucji proinnowacyjnych w województwie dolnośląskim – metodologia badania

Zamawiający: Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego

Wykonawca: ECORYS Polska Sp. z o.o.

Sierpień 2010

Analiza stanu i kierunków rozwoju instytucji proinnowacyjnych w województwie dolnośląskim– metodologia badania

2

Spis treści

Cel projektu .......................................................................................................... 3

Problemy badawcze ............................................................................................. 5

Zakres części doradczej projektu ........................................................................ 17

Narzędzia badawcze ........................................................................................... 20

Kwestionariusz dla kadry zarządzającej instytucji proinnowacyjnej ................ 20

Kwestionariusz badania ankietowego przedsiębiorców .................................. 37

Scenariusz wywiadu grupowego ..................................................................... 44


3

Cel projektu

Celem głównym badania jest dokonanie analizy stanu i kierunków rozwoju instytucji proinnowacyjnych

w województwie dolnośląskim. Realizacja tego celu umożliwi późniejsze planowanie interwencji

publicznej odpowiadającej rzeczywistym potrzebom tych instytucji i ukierunkowanej na podniesienie

ich skuteczności i efektywności. Zebrane informacje pozwolą na sformułowanie rekomendacji

dotyczących obszarów wymagających wsparcia oraz optymalnych jego form.

Osiągnięcie celu głównego możliwe będzie poprzez realizację następujących celów szczegółowych:

1. Inwentaryzacja istniejących instytucji – dokonany zostanie przegląd instytucji

proinnowacyjnych w regionie; zgromadzone zostaną dane umożliwiające zweryfikowanie ich

profilu (sklasyfikowanie instytucji) i określenie etapu rozwoju, zebrane zostaną m.in.

informacje o formach prawnych poszczególnych podmiotów, ich rozmieszczeniu

terytorialnym, rozwiązaniach organizacyjnych i strategiach rozwojowych. Zgromadzone

informacje umożliwią opracowanie swoistego katalogu instytucji proinnowacyjnych

działających na terenie województwa dolnośląskiego.

2. Ocena funkcjonowania istniejących instytucji – szczegółowe dane dotyczące funkcjonowania

poszczególnych instytucji proinnowacyjnych, ich zasobów i oferty, profilu klientów i stopnia

ich zadowolenia z oferowanych usług, współpracy z otoczeniem oraz skuteczności we

wspieraniu procesów transferu wiedzy pozwolą na dokonanie diagnozy ich słabych i mocnych

stron, wskazanie liderów oraz zidentyfikowanie przykładów dobrych praktyk stosowanych

przez najbardziej rozwinięte i aktywne spośród badanych instytucji. Ocena przeprowadzona

zostanie tak na poziomie pojedynczych podmiotów jak i całej zbiorowości.

3. Określenie kierunków rozwoju istniejących instytucji – na podstawie informacji

zgromadzonych w ramach realizacji celów szczegółowych 1 i 2 określone zostaną możliwości i

kierunki dalszego rozwoju istniejących w regionie instytucji proinnowacyjnych; prognoza ta

uwzględniać będzie zarówno plany i strategie samych instytucji jak i uwarunkowania

zewnętrzne (szanse i zagrożenia). Pod uwagę wzięte zostanie również zapotrzebowanie na

konkretne usługi zgłoszone przed przedsiębiorców, które należy uwzględnić przy planowaniu

rozszerzania działalności usługowej do nich skierowanej a także trendy widoczne w

działalności instytucji o podobnym profilu w innych krajach.

4. Określenie potencjału tworzenia nowych instytucji – określone zostaną możliwości tworzenia

nowych instytucji proinnowacyjnych w regionie, uwzględniające z jednej strony

zidentyfikowane nowe inicjatywy, które zawiązują się na terenie regionu (podmioty

zidentyfikowane na etapie inwentaryzacji, które nie rozpoczęły jeszcze działalności

operacyjnej) a z drugiej – zapotrzebowanie ze strony przedsiębiorców, określone na podstawie

badania ankietowego skierowanego do tej grupy. Określone zostaną także ewentualne „białe

plamy” na terenie województwa (tereny, na których nie funkcjonują obecnie instytucje

proinnowacyjne i których swoim zasięgiem nie obejmują istniejące już pomioty).


4

Schemat 1. Cele badania

Cel główny Analiza stanu i kierunków rozwoju instytucji proinnowacyjnych

w województwie dolnośląskim

Cele szczegółowe

1 2 3 4

Inwentaryzacja

istniejących

instytucji

Ocena

funkcjonowania

istniejących

instytucji

Określenie

kierunków

rozwoju

istniejących

instytucji

Określenie

potencjału

tworzenia

nowych

instytucji

komponent diagnostyczny

komponent prognostyczny

Źródło: Opracowanie własne na podstawie SOPZ.

Cele badania stanowią punkt wyjścia dla określenia problemów badawczych, które poddane zostaną

analizie. Problemy badawcze sformułowano na podstawie dotychczasowych doświadczeń Wykonawcy

w realizacji badań o podobnej tematyce jak i przeglądu literatury dotyczącej funkcjonowania instytucji

proinnowacyjnych.


5

Problemy badawcze

Przedmiotem badania będą instytucje proinnowacyjne. Na potrzeby badania została przyjęta definicja

instytucji proinnowacyjnej. Za instytucję proinnowacyjną będziemy uznawać te, które świadczą

przynajmniej jedną z następującego katalogu usług:

• Doradztwo z zakresu zakładania firm typu spin-off (przedsiębiorczość akademicka),

• Doradztwo z zakresu komercjalizacji wyników badań,

• Audyt technologiczny,

• Pomoc w zdobywaniu finansowania dla innowacyjnych przedsięwzięć (venture capital,

kredyty),

• Doradztwo w zakresie wdrażania nowych usług i produktów,

• Przygotowanie wniosków do programów wspierających innowacyjność (Programy Ramowe

UE, programy PARP),

• Doradztwo w zakresie ochrony własności intelektualnej,

• Badania czystości patentowej,

• Pośredniczenie w kontaktach między przedsiębiorstwami a naukowcami,

• Udostępnianie laboratoriów, infrastruktury badawczej,

• Doradztwo / pomoc we wdrażaniu eko-innowacji.

Cel 1. Inwentaryzacja istniejących instytucji

Punktem wyjścia dla przeprowadzenia analizy stanu i kierunków rozwoju instytucji proinnowacyjnych

w województwie dolnośląskim będzie dokonanie przeglądu instytucji proinnowacyjnych

funkcjonujących w regionie. Na tym etapie zgromadzone zostaną informacje podstawowe,

umożliwiające sklasyfikowanie instytucji (weryfikacja profilu, według rozróżnienia na technologiczny i

przemysłowy – w przypadku parków i akademicki, technologiczny, przedsiębiorczości – w przypadku

inkubatorów). Zweryfikowana zostanie także faza rozwoju danej instytucji, co pozwoli na

wyselekcjonowanie tych instytucji, które prowadzą faktyczną działalność operacyjną i dla których

możliwe jest zebranie pełnego zakresu danych (w przypadku inicjatyw pozostających w fazie planów

analizy dotyczyć będą potencjału rozwojowego – patrz cel szczegółowy nr 4). Zebrane zostaną także

informacje o formach prawnych poszczególnych podmiotów, ich rozmieszczeniu terytorialnym,

zasobach, którymi dysponują i zakresie oferowanych usług. Zgromadzone informacje umożliwią

opracowanie swoistego katalogu instytucji proinnowacyjnych działających na terenie województwa

dolnośląskiego.

Problem badawczy: Rozmieszczenie terytorialne i zasięg oddziaływania instytucji

proinnowacyjnych

Wstępny przegląd istniejących na terenie Dolnego Śląska instytucji proinnowacyjnych

(desk study) wskazuje na silną koncentrację tychże instytucji na terenie Wrocławia (patrz

sekcja 13.4. Zakres podmiotowy badania). Rzeczywista ocena poziomu tej koncentracji

możliwa będzie dopiero po zweryfikowaniu, które z instytucji figurujących w dostępnych

opracowaniach i na stronach internetowych faktycznie funkcjonują (prowadzą działalność

operacyjną) oraz jaki jest faktyczny zasięg ich oddziaływania. W Polsce instytucje tego typu


6

zaczęły powstawać stosunkowo niedawno i wiele z nich pozostaje jeszcze w fazie

pomysłów i planów1, dlatego istotnym elementem badania będzie weryfikacja, na jakim

etapie rozwoju znajdują się poszczególne badane instytucje. Jedynie w przypadku

podmiotów już aktywnie działających możliwe będzie zebranie informacji o skuteczności

prowadzonych działań i dokonanie ich rzetelnej oceny.

Z punktu widzenia budowania sprawnego i efektywnego systemu innowacyjnego na

poziomie regionu kwestia rozmieszczenia terytorialnego poszczególnych instytucji nie jest

oczywiście sprawą kluczową – koncentracja tego typu podmiotów jest naturalną

konsekwencją koncentracji instytucji naukowych (z którymi podmioty te współpracują lub

nawet są przez nie zakładane/ inicjowane) oraz przedsiębiorców, którzy są gotowi

korzystać z ich usług. Ważne jest natomiast, by koncentracja ta nie uniemożliwiała

współpracy z podmiotami zlokalizowanymi w innych częściach regionu, które także mogą

być zainteresowane wsparciem instytucji proinnowacyjnych. Ze względu na dość wczesne

stadium rozwoju poszczególnych instytucji można oczekiwać, że zasięg ich oddziaływania

będzie pozostawał ograniczony.

Problem badawczy: Organizacja i zarządzanie w instytucjach proinnowacyjnych

Ważnym elementem procesu inwentaryzacji instytucji proinnowacyjnych jest poznanie ich

systemów organizacji i zarządzania. Problemy, jakie napotykają te instytucje bądź

oczekiwania związane z pożądanym wsparciem zewnętrznym mogą bowiem częściowo

wynikać z konkretnych rozwiązań organizacyjnych stosowanych przez poszczególne

podmioty. W ramach niniejszego badania zgromadzone zostaną informacje o formach

prawnych, strukturze własnościowej czy specyfice (profilu) podmiotów zarządzających

instytucjami proinnowacyjnymi. Dotychczasowe badania wskazują, że rozwiązania

organizacyjne w poszczególnych instytucjach proinnowacyjnych są bardzo zróżnicowane.

Często zdarza się, że instytucja taka nie jest wyodrębnionym podmiotem, a jednostką

organizacyjną wewnątrz większej struktury (np. urzędu miasta, agencji rozwoju

regionalnego, fundacji).2 Ponadto wstępny przegląd podmiotów proinnowacyjnych na

Dolnym Śląsku wskazuje, że w wielu przypadkach inkubatory funkcjonują przy uczelniach

bądź parkach technologicznych, zatem są z nimi organizacyjnie powiązane.3 Należy jednak

pamiętać, że konkretne rozwiązania organizacyjne są powiązane ściśle ze specyfiką danej

instytucji i powinny być dostosowane do jej profilu i potrzeb. Nie istnieje zatem jeden,

optymalny wzorzec dla rozwiązań organizacyjnych i ten aspekt nie powinien podlegać

ocenie czy rankingowaniu. Z przyjętych założeń organizacyjno – zarządczych wynikać będą

m.in. rozwiązanie dotyczące struktur organizacyjnych wewnątrz instytucji (czy

wyodrębniono jednostki/ osoby odpowiedzialne za poszczególne zadania) oraz sposób

finansowania działalności instytucji.

Problem badawczy: Strategie i plany rozwojowe instytucji proinnowacyjnych

1 Por. Benchmarking parków technologicznych w Polsce: Wyniki badania. Warszawa, PARP 2008., Matusiak, K.B. (red.)

Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości w Polsce. Raport 2009. Warszawa, PARP 2009.

2 Por. Matusiak, K.B. Raport z badania niekomercyjnych instytucji otoczenia biznesu w województwie dolnośląskim. Wrocław

2004., Matusiak, K.B. (red.) Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości w Polsce. Raport 2009. Warszawa, PARP 2009.

3 Por. Instytucje proinnowacyjne na Dolnym Śląsku (strona internetowa Urzędu Marszałkowskiego Województwa

Dolnośląskiego), http://www.umwd.dolnyslask.pl/gospodarka/innowacje/instytucje-proinnowacyjne/ , instytucje figurujące na listach SOOIPP http://www.sooipp.org.pl/


7

Spójna i konsekwentnie realizowana wizja rozwoju organizacji jest warunkiem jej

efektywnego działania. W ramach niniejszego badania zgromadzone zostaną informacje

dotyczące strategii, jaką obrały poszczególne instytucje proinnowacyjne, m.in. tego, czy

strategie takie są sformalizowane (czy powstały formalne dokumenty wyznaczające wizję,

misję i cele rozwojowe) i w jaki sposób określono profil instytucji (czy zdecydowano się na

specjalizację branżową, czy instytucja sprofilowana jest na konkretną grupę klientów, np.

MSP). Dla realizacji celów badania istotne będzie także poznanie motywacji stojących za

poszczególnymi decyzjami i rozwiązaniami. Dotychczasowe badania wskazują na niewielki

stopień specjalizacji branżowej wśród instytucji proinnowacyjnych. Dzieje się tak przede

wszystkim ze względu na fakt, że jako relatywnie młode instytucje muszą one w pierwszej

kolejności zapewnić sobie stałe i pewne dochody, które umożliwią prowadzenie bieżącej

działalności. Ograniczanie liczby potencjalnych klientów/ lokatorów do wybranych branż w

oczywisty sposób wiązałoby się z ograniczeniem dochodów.4 Z drugiej jednak strony, chcąc

rozwijać działalność na polu wspierania badań i transferu technologii instytucje

proinnowacyjne muszą określić swoją specjalizację, ponieważ bardziej zaawansowane

usługi wymagają często inwestycji w specjalistyczny sprzęt i laboratoria oraz nawiązywania

sieci trwałych kontaktów z ekspertami na danym polu nauki bądź przemysłu. Dlatego też

elementem badania będzie również poznanie zasad rekrutacji stosowanych przez

poszczególne instytucje (o ile takie zasady istnieją). Informacje o planach rozwojowych

zostaną także wykorzystane przy opracowywaniu analiz dotyczących możliwości dalszego

rozwoju istniejących instytucji (scenariusze rozwojowe).

Wynikiem tego etapu prac będą:

− Katalog instytucji proinnowacyjnych prowadzących działalność operacyjną;

− Katalog instytucji proinnowacyjnych pozostających w fazie zalążkowej;

− Klasyfikacja istniejących instytucji ze względu na profil.

4 Por. Dzierżanowski M., Szultka, S., Tamowicz, P., Wojnicka, E. Analiza stanu i kierunków rozwoju parków naukowo-

technologicznych, inkubatorów technologicznych i centrów transferu technologii w Polsce, Raport końcowy z badań, IBnGR, Warszawa 2005., Benchmarking parków technologicznych w Polsce: Wyniki badania. Warszawa, PARP 2008.,


8

Cel 2. Ocena funkcjonowania istniejących instytucji

Ocena funkcjonowania istniejących na terenie województwa instytucji proinnowacyjnych stanowić

będzie zasadniczy komponent niniejszego badania. To właśnie w ramach tej części zebrane zostaną

bardziej szczegółowe informacje o zasobach, ofercie, klientach i lokatorach instytucji

proinnowacyjnych, finansowaniu ich działalności, ich skuteczności we wspieraniu lokalnej i regionalnej

innowacyjności oraz współpracy z otoczeniem zewnętrznym. Zebrane informacje umożliwią

zidentyfikowanie liderów pośród instytucji zlokalizowanych w regionie oraz wyselekcjonowanie

przykładów dobrych praktyk. Szczegółowe dane dotyczące funkcjonowania poszczególnych instytucji

proinnowacyjnych pozwolą na dokonanie diagnozy ich słabych i mocnych stron. Ocena

przeprowadzona zostanie tak na poziomie pojedynczych podmiotów jak i całej zbiorowości.

Problem badawczy: Zasoby instytucji proinnowacyjnych

Kluczowymi determinantami oferty instytucji proinnowacyjnych są zasoby tychże

organizacji. W ramach niniejszego badania zebrane zostaną informacje o posiadanych

przez poszczególne instytucje zasobach materialnych (nieruchomości, infrastruktura,

wyposażenie, zaplecze naukowo-badawcze), niematerialnych (własność intelektualna) i

zasobach ludzkich (struktura zatrudnienia, udział kobiet i mężczyzn, udział pracowników z

wykształceniem technicznym itp.). To właśnie te elementy w dużej mierze decydują o

profilu danej instytucji – przykładowo, parki dysponujące dużą powierzchnią gruntu mogą

dzierżawić część powierzchni dużym przedsiębiorstwom, które gotowe są postawić na tych

terenach własne budynki (tego typu oferta jest charakterystyczna dla parków

przemysłowych); instytucje dysponujące własnym zapleczem naukowo-badawczym

(laboratoria, specjalistyczne maszyny i urządzenia) mogą w większym stopniu wspierać

przedsiębiorstwa zainteresowane prowadzeniem działalności badawczej; instytucje

dysponujące pomieszczeniami biurowymi mogą pełnić funkcję inkubacyjną itd.

Jednocześnie im bardziej zróżnicowane (bogatsze) zasoby danej instytucji tym bogatsza jej

oferta skierowana do przedsiębiorców – w praktyce część instytucji funkcjonuje łącząc w

sobie park technologiczny/ przemysłowy, inkubator oraz centrum transferu technologii

(dotyczy to przede wszystkim instytucji na zaawansowanym stadium rozwoju)5.

Problem badawczy: Oferta instytucji proinnowacyjnych

Analizy oferty instytucji proinnowacyjnych działających w regionie pozwolą dokonać

klasyfikacji poszczególnych instytucji (doświadczenie Wykonawcy pokazuje bowiem, że

terminologia stosowana w nazwach instytucji proinnowacyjnych nie zawsze odpowiada

rzeczywistemu profilowi organizacji), ocenić stopień dopasowania oferty do rzeczywistych

potrzeb przedsiębiorców z regionu oraz wskazać te obszary/ usługi, które pozostają jeszcze

niezagospodarowane, a więc możliwe kierunki dalszego rozwoju instytucji

proinnowacyjnych. Jak już wcześniej wspomnieliśmy, oferta poszczególnych instytucji

zależeć będzie od zasobów, którymi dana instytucja dysponuje (zarówno zasobów

5 Por. Dzierżanowski M., Szultka, S., Tamowicz, P., Wojnicka, E. Analiza stanu i kierunków rozwoju parków naukowo-

technologicznych, inkubatorów technologicznych i centrów transferu technologii w Polsce, Raport końcowy z badań, IBnGR, Warszawa 2005., Matusiak, K.B. (red.) Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości w Polsce. Raport 2009. Warszawa, PARP 2009.


9

materialnych jak i know-how), ale również od popytu na konkretne usługi. Dotychczasowe

badania wskazują, że przedsiębiorcy wciąż w niewielkim stopniu korzystają z usług

instytucji otoczenia biznesu w zakresie transferu technologii, natomiast w znacznie

większym stopniu są oni zainteresowani wsparciem finansowym czy szkoleniami.6 Stąd też

trudno oczekiwać, by instytucje proinnowacyjne na terenie Dolnego Śląska realizowały

funkcje związane z transferem wiedzy na dużą skalę. Realizacja usług związanych stricte ze

wspieraniem innowacyjności przedsiębiorstw (np. doradztwo technologiczne,

pośrednictwo w pozyskaniu partnerów ze środowiska naukowego, udostępnianie

infrastruktury badawczej) będzie zatem miarą dojrzałości tak danej instytucji

proinnowacyjnej jak i jej klientów. Inne usługi, które należy wziąć pod uwagę to m.in.

udostępnianie powierzchni biurowej/ gruntów/ powierzchni warsztatowej, pomoc w

zakładaniu działalności gospodarczej, obsługa prawna, obsługa księgowa, działalność

szkoleniowa, doradztwo z zakresu zarządzania, pomoc w zdobywaniu finansowania

(kredyty, venture capital, projekty współfinansowane ze środków UE bądź w ramach

programów krajowych), pośredniczenie w kontaktach z potencjalnymi klientami,

dostawcami, partnerami, wsparcie w zakresie promocji, reklamy i marketingu, pomoc w

działalności eksportowej czy przygotowywanie analiz rynku7. W wyniku niniejszego

badania możliwe będzie opracowanie swoistego katalogu usług dostępnych na terenie

regionu, wraz z informacją o tym, na jakich warunkach są one oferowane (płatnie/

odpłatnie, usługi dostępne tylko dla lokatorów itp.). Ponadto, na postawie badania opinii

przedsiębiorców ocenie podlegać będą stopień dopasowania usług do potrzeb ich

odbiorców oraz ich jakość. Zebrane informacje umożliwią także określenie, jaką funkcję

pełni dana instytucja (np. funkcja inkubacyjna – wsparcie tworzenia nowych

przedsiębiorstw, akceleracyjna – wsparcie rozwoju istniejących firm itp.).

Problem badawczy: klienci / lokatorzy instytucji proinnowacyjnych

Badaniem objęci zostaną również klienci (w tym lokatorzy) instytucji proinnowacyjnych

funkcjonujących na terenie województwa dolnośląskiego. Badanie pozwoli zgromadzić

informacje charakteryzujące samych klientów (profil działalności, wielkość przedsiębiorstw

itp.), ich potrzeby i oczekiwania względem instytucji otoczenia biznesu, czynniki, które

decydują o korzystaniu ze wsparcia oferowanego przez instytucje proinnowacyjne, ich

aktywność innowacyjną oraz wpływ, jaki współpraca z instytucjami proinnowacyjnymi ma

na rozwój przedsiębiorstwa (np. realizacja nowych projektów, nawiązanie współpracy z

nowymi partnerami – w tym innymi klientami badanych instytucji, transfer wiedzy itp.).

Poznanie preferencji grupy docelowej, do której kierowane są usługi instytucji

proinnowacyjnych, umożliwi sformułowanie rekomendacji odnośnie pożądanych

kierunków rozwoju oferty, natomiast poziom satysfakcji klientów z obecnie realizowanych

usług może być istotnym wskaźnikiem skuteczności działania instytucji proinnowacyjnych.

Badanie pozwoli na uzupełnienie informacji zebranych w ramach dotychczasowych badań,

m.in. Badanie przedsiębiorstw regionu w zakresie konkurencyjności i innowacyjności oraz

zapotrzebowania na usługi proinnowacyjne (2010) i Raport z badania potrzeb

6 Por. Usługi Proinnowacyjne Krajowej Sieci Innowacji KSU w roku 2009, Biuletyn informacyjny Krajowego Systemu Usług,

PARP kwiecień 2010 oraz Szultka S. (red.) Badanie przedsiębiorstw regionu w zakresie konkurencyjności i innowacyjności oraz zapotrzebowania na usługi proinnowacyjne. Wrocław 2010.

7 Matusiak, K.B. (red.) Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości w Polsce. Raport 2009. Warszawa, PARP 2009.


10

innowacyjnych przedsiębiorstw z sektora MSP w województwie dolnośląskim (2004). Z

punktu widzenia oceny funkcjonowania instytucji proinnowacyjnych ważne będzie także

zbadanie, w jakim stopniu klienci i lokatorzy tych instytucji prowadzą działalność

innowacyjną i/lub badawczo-rozwojową i na ile do prowadzenia tego typu działalności

przyczyniła się współpraca z daną instytucją.

Problem badawczy: Skuteczność we wspieraniu innowacyjności

Kluczowym elementem oceny funkcjonowania instytucji proinnowacyjnych w regionie

będzie przeprowadzenie analizy ich skuteczności w zakresie wspierania innowacyjności

lokalnej/ regionalnej gospodarki, a więc zweryfikowanie, na ile instytucje te spełniają

swoją najważniejszą rolę – pośredniczenie w transferze wiedzy z nauki do praktyki

gospodarczej. Instytucje proinnowacyjne mogą przyczyniać się do wzrostu innowacyjności

swoich klientów na wiele sposobów – organizując szkolenia z zakresu ochrony własności

intelektualnej, giełdy współpracy przemysłu z nauką, oferując pośrednictwo w zakupie

technologii (przez prowadzenie baz danych, kojarzenie partnerów, doradztwo kwestiach

prawnych związanych z konstruowaniem umów sprzedaży technologii, licencjonowania

itp.), umożliwiając przedsiębiorcom korzystanie ze specjalistycznego sprzętu badawczego

itd. W ramach tej części badania zgromadzone zostaną informacje dotyczące m.in.

uzyskanych przez instytucje proinnowacyjne bądź ich klientów patentów,

zarejestrowanych wzorów przemysłowych itp., dokonanych transferów technologii,

zrealizowanych specjalistycznych szkoleń bądź seminariów czy przeprowadzonych

projektów badawczych. Skala tego typu działań zależeć będzie od stopnia zaawansowania

rozwoju danej instytucji, ale także od jej związków ze środowiskiem naukowym.

Przykładowo, parki o profilu typowo przemysłowym będą raczej skupiać się na

udostępnianiu powierzchni/ pomieszczeń i podstawowej infrastruktury dla swoich

lokatorów. Natomiast paski o profilu naukowo-technologicznym, utrzymujące bardziej

ścisłe związki ze środowiskiem naukowym (często tworzone przy uczelniach wyższych) w

większym stopniu zainteresowane będą poszukiwaniem możliwości komercjalizacji wiedzy

powstającej w ośrodkach naukowych. Najwyższą aktywność w pośredniczeniu w

transferze wiedzy powinny mieć natomiast centra transferu technologii, powołane stricte

do realizowania tej funkcji.

Problem badawczy: przychody i wydatki instytucji proinnowacyjnych

Bardzo istotnym aspektem funkcjonowania instytucji proinnowacyjnych jest ich

finansowanie. Dotychczasowe badania wskazują, że znaczna część tego typu instytucji

funkcjonuje na zasadzie non-profit. Bardzo często są to komórki organizacyjne

wyodrębnione w ramach istniejących już wcześniej instytucji takich jak uczelnie wyższe,

agencje rozwoju regionalnego, JST czy fundacje.8 Wiedza i doświadczenie, jakimi

dysponują pracownicy tych instytucji, pozwalają im z sukcesem ubiegać się o wsparcie

zewnętrzne, m.in. w ramach funduszy strukturalnych czy Programów Ramowych UE.

Instytucje zrzeszone w sieci KSU mogą liczyć także na wsparcie ze środków projektu

systemowego PARP, a te należące do KSI również z działania 5.2 PO IG. Pozyskanie

zewnętrznego wsparcia czy to na inwestycje w środki trwałe czy na realizację działań

8 Matusiak, K.B. (red.) Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości w Polsce. Raport 2009. Warszawa, PARP 2009.


11

miękkich stanowi istotny zastrzyk dla instytucji proinnowacyjnej, która może dzięki temu

oferować swoim klientom usługi na preferencyjnych warunkach. Z drugiej strony w

dłuższej perspektywie konieczne jest zapewnienie finansowania bieżącej działalności w

taki sposób, aby instytucje proinnowacyjne w coraz mniejszym stopniu uzależnione były

od wsparcia zewnętrznego. Dojrzałe instytucje proinnowacyjne, np. na zachodzi Europy, są

organizacjami które utrzymują się nie dzięki dotacjom ze środków publicznych, ale właśnie

dzięki przychodom z bieżącej działalności.

Zarówno doświadczenie Wykonawcy jak i wyniki innych badań9 wskazują, że informacje

finansowe należą do danych wrażliwych, których pozyskanie przysparza wielu trudności.

Dlatego też Wykonawca proponuje, aby w ramach niniejszego badania gromadzone były

raczej dane o stosunku pewnych kategorii nakładów do efektów bądź o udziale środków z

określonych źródeł w całości przychodów itp. niż dane w wartościach bezwzględnych.

Informacje tego typu będą w sposób rzetelny obrazować finansowanie działalności

badanych instytucji, a jednocześnie nie będą narażać ich na udostępnianie szczegółowych

danych finansowych, co mogłoby zniechęcić respondentów do udziału w badaniu. Dla

oceny funkcjonowania instytucji proinnowacyjnych istotna będzie struktura przychodów

(np. w podziale na przychody z wynajmu/ dzierżawy pomieszczeń i gruntów, dotacje

(subsydia) ze środków krajowych, granty UE i innych organizacji międzynarodowych,

przychody z usług dla przedsiębiorców, dochody z inwestycji itd.) oraz struktura

ponoszonych wydatków (wydatki inwestycyjne, wynagrodzenia, promocja itd.). Kategorie

kosztów dostarczą również istotnej wiedzy odnośnie stadium rozwoju danej placówki –

bowiem nakłady inwestycyjne przeważać powinny na najwcześniejszych etapach rozwoju

instytucji, kiedy konieczne jest przygotowanie pomieszczeń i wyposażenia, natomiast wraz

z rozwojem działalności operacyjnej zwiększać się będą wydatki na wynagrodzenia

(zwiększenie zatrudnienia) i działalność o charakterze promocyjnym. Zebrane zostaną

także informacje dotyczące aktywności i skuteczności w zakresie pozyskiwania wsparcia

zewnętrznego (liczba projektów, dla których dana instytucja ubiegała się o wsparcie w

ostatnich latach i liczba projektów, dla których pozyskano wsparcie). Ten obszar badawczy

jest silnie powiązany z obszarem poświęconym organizacji i zarządzaniu w instytucjach

proinnowacyjnych.

Problem badawczy: współpraca z otoczeniem

Instytucje otoczenia biznesu mają przede wszystkim stanowić pomost między różnymi

aktorami regionalnej gospodarki, a więc między przedsiębiorcami, instytucjami badawczo-

naukowymi i władzami lokalnymi. To właśnie współpraca między poszczególnymi

interesariuszami jest warunkiem skutecznych procesów innowacyjnych. Klasyczna

koncepcją jest tzw. „potrójne śmigło” (ang. Triple Helix), gdzie łopatkami śmigła są

poszczególne sektory: akademicki (naukowy), publiczny i prywatny. Sektory te wzajemnie

na siebie oddziałują dostarczając sobie zasoby materialne i intelektualne, określając

wymagania i potrzeby, stwarzając ramy formalne i organizacyjne działania oraz

podejmując wspólne programy i projekty. Koncepcja młodsza niż Triple Helix to system

innowacyjny. Koncepcja ta wychodzi od tezy, iż innowacyjność nie może być rozumiana

jako proces liniowy, począwszy od prac koncepcyjnych aż do wdrożenia. Zamiast tego

9 Por. Benchmarking parków technologicznych w Polsce: Wyniki badania. Warszawa, PARP 2008 i Raport końcowy z realizacji

projektu „Pilotaż benchmarkingu parków technologicznych w Polsce”. SOOIPP dla PARP 2009.


12

innowacyjność to proces interaktywny, w który zaangażowane jest wielu aktorów, z

których każdy wnosi określony wkład na określonym etapie.10 Niezależnie od przyjętych

założeń teoretycznych, interakcja między kluczowymi aktorami regionalnej gospodarki

pozostaje warunkiem koniecznym budowania regionalnej innowacyjności i to właśnie

stymulowanie tej interakcji oraz wspieranie poszczególnych aktorów (ze szczególnym

naciskiem na sektor prywatny) jest głównym zadaniem instytucji proinnowacyjnych.

W ramach niniejszego problemu badawczego prześledzone zostaną dziedziny, formy i

kierunki współpracy badanych instytucji z poszczególnymi grupami docelowymi (interakcje

z otoczeniem). Ponieważ współpraca z klientami (przedsiębiorcami) jest przedmiotem

analiz także w ramach innych problemów badawczych, tu skupimy się na interakcjach z

władzami samorządowymi, innymi instytucjami proinnowacyjnymi i sektorem naukowo-

badawczym. Przedmiotem analiz będzie zarówno to, z jakimi partnerami współpracuje

instytucja (np. szkoły wyższe, jednostki badawczo-rozwojowe, firmy konsultingowe,

instytucje finansowe, instytucje samorządowe, niezależni eksperci, agencje rozwoju

regionalnego, inne instytucje proinnowacyjne) ale także jaki jest zakres tej współpracy

(wymiana doświadczeń, realizacja wspólnych projektów, wspólne konferencje i

wydarzenia itd.). Ważne jest zweryfikowanie na ile współpraca ta ma faktycznie miejsce a

na ile przybiera jedynie formę deklaracji – problem ten jest bowiem dość częsty w

przypadku polskich instytucji proinnowacyjnych.11 Z punktu widzenia wypracowania

późniejszych rekomendacji istotna będzie także ocena użyteczności poszczególnych form

współpracy i partnerów, ewentualnych barier we współpracy oraz diagnoza potrzeb jeśli

chodzi o dalszą współpracę oraz wsparcie ze strony władz samorządowych. Informacje

zebrane na tym etapie pozwolą na dokonanie syntetycznej oceny współpracy władz

lokalnych i regionalnych z instytucjami proinnowacyjnymi oraz wypracowanie

rekomendacji w tym zakresie (w tym utworzenie modelu współpracy władz

samorządowych z instytucjami proinnowacyjnymi w kolejnym etapie, na podstawie

zidentyfikowanych przykładów dobrych praktyk).


− Kompleksowa baza danych o instytucjach proinnowacyjnych w województwie

dolnośląskim (także w formie interaktywnej mapy);

− Diagnoza słabych i mocnych stron instytucji proinnowacyjnych;

− Przykłady dobrych praktyk w zakresie funkcjonowania instytucji proinnowacyjnych z

regionu.

10

Weresa M., Formy i metody powiązań nauki i biznesu w: Weresa, M (red.) Transfer wiedzy z nauki do biznesu. Doświadczenia regionu Mazowsze. Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2007. 11

Benchmarking parków technologicznych w Polsce: Wyniki badania. Warszawa, PARP 2008 i


13

Cel 3. Określenie kierunków rozwoju istniejących instytucji

Po dokonaniu diagnozy stanu obecnego możliwe będzie określenie kierunków rozwoju instytucji

proinnowacyjnych funkcjonujących w regionie. Na tym etapie wykorzystane zostaną przede wszystkim

informacje o aktualnej ofercie badanych instytucji i stopniu jej dopasowania do potrzeb

przedsiębiorców (dalszy rozwój usług musi mieć bowiem na uwadze przede wszystkim

zapotrzebowanie ze strony odbiorców). Uwzględnione zostaną również, zidentyfikowane w ramach

komponentu diagnostycznego, słabe i mocne strony poszczególnych instytucji. Analiza uwarunkowań

zewnętrznych (w tym współpracy instytucji z otoczeniem) pozwoli wskazać szanse i zagrożenia

(czynniki sprzyjające rozwojowi i hamujące rozwój instytucji proinnowacyjnych na Dolnym Śląsku).

Ponadto pod uwagę wzięte zostaną także plany i strategie rozwojowe samych badanych instytucji.

Scenariusze rozwoju systemu Instytucji Proinnowacyjnych uwzględniać będą również zidentyfikowane

wcześniej dobre praktyki.

Problem badawczy: Rozwój oferty instytucji proinnowacyjnych

Zasadniczym zagadnieniem w przypadku wskazywania możliwych kierunków rozwoju

instytucji proinnowacyjnych będzie wskazanie możliwości dalszego rozwoju ich oferty.

Możliwości te zależeć będą od wielu czynników: obecnych i możliwych do pozyskania

zasobów, zapotrzebowania na usługi ze strony przedsiębiorców (obecnego, ale także

prognozowanego) czy intensywności i skuteczności współpracy ze środowiskiem

naukowym. Jak już wspomniano wcześniej, wyniki dotychczasowych badań wskazują, że

instytucje proinnowacyjne w Polsce w niewielkim stopniu pełnią funkcje związane z

transferem wiedzy co w znacznej mierze wynika z faktu, że niewielu przedsiębiorców

oczekuje tego typu wsparcia. Należy oczekiwać, że zapotrzebowanie na tego typu usługi

będzie wzrastać wraz ze wzrostem świadomości wśród przedsiębiorców o konieczności

konkurowania jakością i innowacyjnością produktów i usług. Nie bez znaczenia będzie tu

także rola samych instytucji proinnowacyjnych, które w ramach działań informacyjnych i

popularyzatorskich mogą wpływać na postawy przedsiębiorców, tym samym kształtując

rynek na swoje usługi. Jednocześnie konieczne będzie zwiększenie podaży nowych

technologii i większe promowanie współpracy z przemysłem wśród instytucji naukowych

(obecnie zasady awansu naukowego np. na uczelniach wyższych nie motywują do

prowadzenia takiej działalności, w efekcie czego wciąż badania stosowane i projekty na

zlecenie przedsiębiorstw prowadzone są w niewystarczającym zakresie). Możliwości

dalszego rozwoju oferty w dużym stopniu zależeć będą również od związków instytucji

proinnowacyjnych z uczelniami i jednostkami badawczymi.

Problem badawczy: Rozwój współpracy z otoczeniem

Jak wspomnieliśmy powyżej, rozwój oferty instytucji proinnowacyjnych będzie ściśle

związany z rozwijaniem współpracy z różnego rodzaju interesariuszami regionalnego

systemu innowacyjnego. Im szersze grono kooperantów, tym większe bowiem możliwości

realizacji szerzej zakrojonych działań. Dotychczasowe badania wskazują, że najbardziej

rozwinięte instytucje proinnowacyjne to te prowadzące intensywną współpracę z wieloma

instytucjami sektora nauki, a także z innymi instytucjami proinnowacyjnymi (w tym spoza


14

Polski).12 Nie do przecenienia jest wymiana doświadczeń i wiedzy z innymi instytucjami

pełniącymi podobną rolę, które mogą stać się partnerami, a niekoniecznie konkurentami

(możliwa jest realizacja wspólnych projektów lub oferowanie usług komplementarnych).

Intensywnie rozwijające się instytucje proinnowacyjne, oferujące szeroki zakres usług, są

w stanie przyciągnąć nie tylko klientów (lokatorów) z regionu, ale także z innych terenów

kraju, a nawet inwestorów zagranicznych. Należy oczekiwać, że w przypadku liderów

pośród instytucji innowacyjnych na Dolnym Śląsku (instytucji najbardziej rozwiniętych) taki

proces będzie coraz częściej miał miejsce. Bardzo ważnym elementem otoczenia, w

którym funkcjonują instytucje proinnowacyjne są też władze samorządowe. Są one często

inicjatorami instytucji (np. parki przemysłowe bądź technologiczne zakładane przez urzędy

miast) oraz akcjonariuszami / udziałowcami spółek pełniących funkcję podmiotów

zarządzających instytucjami proinnowacyjnymi. Na tym nie kończy się jednak rola władz

samorządowych. Na poziomie lokalnym, samorządy mogą odegrać istotną rolę chociażby

w przyciąganiu inwestorów czy szeroko rozumianej promocji instytucji proinnowacyjnej.

Na poziomie województwa natomiast samorządy odpowiedzialne są za wdrażanie

regionalnych strategii innowacji – a realizacja celów tychże strategii w dużej mierze zależy

także od aktywności i skuteczności działania instytucji proinnowacyjnych regionu. Korzyści

ze współpracy możliwe są zatem dla obu stron.


− Scenariusze rozwoju systemu Instytucji Proinnowacyjnych;

− Rekomendacje dotyczące pożądanych kierunków wsparcia dla istniejących Instytucji

Proinnowacyjnych;

− Przykłady dobrych praktyk we współpracy Instytucji Proinnowacyjnych z władzami

samorządowymi;

− Model współpracy władz samorządowych z instytucjami proinnowacyjnymi.

12

Por. Benchmarking parków technologicznych w Polsce: Wyniki badania. Warszawa, PARP 2008 i Raport końcowy z realizacji projektu „Pilotaż benchmarkingu parków technologicznych w Polsce”. SOOIPP dla PARP 2009.


15

Cel 4. Określenie potencjału tworzenia nowych instytucji

Drugim elementem prognozy będzie określenie możliwości tworzenia nowych instytucji

proinnowacyjnych w regionie. Prognoza ta uwzględniać będzie z jednej strony zidentyfikowane nowe

inicjatywy, które zawiązują się na terenie regionu (podmioty zidentyfikowane na etapie inwentaryzacji,

które nie rozpoczęły jeszcze działalności operacyjnej) a z drugiej – zapotrzebowanie ze strony

przedsiębiorców na usługi, które nie są obecnie oferowane, określone na podstawie badania

ankietowego skierowanego do tej grupy. Określone zostaną także ewentualne „białe plamy” na

terenie województwa (tereny, na których oferta instytucji proinnowacyjnych nie jest obecna).

Problem badawczy: Istniejące inicjatywy w fazie zalążkowej

Już na początkowym etapie badania (stworzenie ostatecznej listy respondentów)

zidentyfikowane zostaną instytucje proinnowacyjne które nie prowadzą jeszcze

działalności operacyjnej i pozostają w fazie planów/ fazie zalążkowej. Ze względu na fakt,

że nie oferują one jeszcze żadnych usług instytucje te nie będą mogły zostać włączone do

badania zorientowanego na dokonanie oceny ich funkcjonowania. Będą natomiast

stanowić punkt wyjścia dla oceny potencjału tworzenia nowych podmiotów tego typu na

terenie województwa. Zebrane zostaną informacje dotyczące lokalizacji, planowanego

profilu istniejących inicjatyw i ich planów rozwojowych, co pozwoli określić obszary, w

których należy się spodziewać rozwoju oferty usług proinnowacyjnych w najbliższych

latach. Ze względu na fakt, że na terenie województwa dolnośląskiego funkcjonuje już

dość duża liczba instytucji proinnowacyjnych, nowe podmioty, aby utrzymać się na rynku,

będą musiały kształtować swoją ofertę w taki sposób, by nie powielała ona tej już

istniejącej. Oznacza to konieczność odnalezienia niezagospodarowanych jeszcze nisz –

rozumianych jako specjalizacja branżowa bądź też typy usług, które nie są oferowane w

wystarczającym zakresie. Jednocześnie wsparcie zewnętrzne dla tego typu instytucji

powinno promować podmioty specjalizujące się we wspieraniu branż kluczowych dla

rozwoju regionu. Istotna będzie także lokalizacja nowopowstających instytucji – bowiem

dalsza koncentracja instytucji proinnowacyjnych wokół Wrocławia może powodować

„przesyt” tego typu ofertą wśród przedsiębiorców.

Problem badawczy: Luki w zakresie zasięgu terytorialnego oraz oferty istniejących instytucji

Identyfikacja już istniejących ( funkcjonujących) instytucji proinnowacyjnych oraz ich oferty

pozwoli wskazać ewentualne luki – zarówno jeśli chodzi o terytoria nie objęte ich usługami

jak i typy usług dotychczas nieoferowane bądź oferowane w niewystarczającym stopniu w

porównaniu ze zidentyfikowanym zapotrzebowaniem ze strony przedsiębiorców. Luki te

stanowić mogą punkt wyjścia dla planowania działań związanych ze wspieraniem

tworzenia nowych instytucji proinnowacyjnych na terenie województwa dolnośląskiego, o

ile okaże się, że plany rozwojowe już funkcjonujących instytucji nie przewidują

zaspokojenia zidentyfikowanych potrzeb. Ponieważ na terenie województwa

dolnośląskiego funkcjonuje już dość znaczna liczba instytucji proinnowacyjnych, należy

oczekiwać, że ewentualne luki będą nieznaczne i mogą dotyczyć raczej terytoriów, do


16

których oferta istniejących instytucji nie dociera (co ma związek ze znaczną koncentracją

instytucji wokół Wrocławia) niż typów usług (dotychczasowe badania wskazują, że

przynajmniej część istniejących w regionie instytucji to liderzy w skali kraju jeśli chodzi o

aktywne wspieranie innowacyjności13).


− Rekomendacje dotyczące pożądanych kierunków wsparcia dla nowopowstających

instytucji proinnowacyjnych

13

Por. Raport końcowy z realizacji projektu „Pilotaż benchmarkingu parków technologicznych w Polsce”. SOOIPP dla PARP 2009, Kucharska, A. (red.) Innowacyjność wyróżnikiem Dolnego Śląska? Dolnośląskie Centrum Studiów Regionalnych. Wrocław 2006.


17

Zakres części doradczej projektu

W ramach komponentu doradczego projektu wypracowany zostanie model współpracy instytucji

proinnowacyjnych z władzami samorządowymi. Na model ten będzie się składać szereg rekomendacji

dotyczących możliwości wspierania działalności instytucji proinnowacyjnych przez władze

samorządowe oraz możliwości realizacji zadań władz samorządowych przez instytucje

proinnowacyjne.

Należy w tym miejscu podkreślić, że wypracowany model nie będzie miał charakteru regulaminu czy

szablonu, którego należy się bezwzględnie trzymać. Będzie on raczej zestawem standardów

(wytycznych), opracowanych w oparciu o zebrany materiał badawczy, a zwłaszcza przykłady dobrych

praktyk zidentyfikowane tak na gruncie rodzimym jak i w przypadku innych regionów europejskich.

Standardy te obejmować będą następujące kwestie współpracy między instytucjami

proinnowacyjnymi a władzami samorządowymi:

• Inicjowanie działalności nowych instytucji proinnowacyjnych;

• Rola władz samorządowych w zarządzaniu instytucjami proinnowacyjnymi - możliwe formy

prawne funkcjonowania instytucji i wynikające z nich możliwości i ograniczenia;

• Pozyskiwanie kluczowych inwestorów i innych klientów dla instytucji proinnowacyjnej;

• Promocja działalności instytucji proinnowacyjnej;

• Udostępnianie zasobów i pozyskiwanie zewnętrznego wsparcia finansowego dla instytucji

proinnowacyjnej;

• Regionalne systemy i programy wsparcia dla instytucji proinnowacyjnych;

• Rola instytucji proinnowacyjnych w realizacji regionalnych strategii innowacji;

Należy pamiętać, że poszczególne instytucje proinnowacyjne funkcjonujące na terenie województwa

dolnośląskiego pełnią różne funkcje. Różne są także ich związki i zakres współpracy z władzami

samorządowymi; przykładowo, innego rodzaju kontakty i zależności występują w przypadku instytucji

funkcjonującej np. w ramach struktur urzędu miasta, instytucji, dla której powołano odrębną spółkę ze

znacznym udziałem samorządu gminnego / regionalnego, bądź też instytucji, dla której jednostką

inicjującą była uczelnia wyższa. Dlatego też opracowane w ramach projektu standardy nie muszą być

przez poszczególne instytucje proinnowacyjne wdrażane w pełnym zakresie. Opracowany model

współpracy będzie stanowił zestaw wytycznych, których wykorzystanie zależeć będzie od

szczegółowych uwarunkowań funkcjonowania poszczególnych jednostek. Ze względu na zakres

tematyczny, którym objęte będą wypracowywane standardy, model ukierunkowany zostanie przede

wszystkim na te instytucje, które ze względu na przyjęte rozwiązania prawne i organizacyjne w

największym zakresie współpracują z władzami samorządowymi. Punktem wyjścia dla stworzenia

modelu współpracy instytucji proinnowacyjnych z władzami samorządowymi będą:

1) Analiza potrzeb oczekiwań instytucji proinnowacyjnych wobec wsparcia ze strony władz

samorządowych

2) Zidentyfikowane w ramach badania bariery rozwoju instytucji proinnowacyjnych


18

3) Ocena obecnej współpracy władz samorządowych z instytucjami proinnowacyjnymi (w formie

analizy SWOT)

4) Przykłady dobrych praktyk w zakresie współpracy z samorządami, zidentyfikowane w badanych

instytucjach

5) Przykłady dobrych praktyk w zakresie tworzenia i funkcjonowania instytucji proinnowacyjnych

za granicą

Przykłady dobrych praktyk, zarówno krajowych jak i zagranicznych, będą odnosić się do konkretnego

aspektu współpracy (np. dobra praktyka w zakresie udziału władz samorządowych w zdobywaniu

nowych klientów dla instytucji proinnowacyjnej – na przykładzie konkretnego parku technologicznego

i gminy). Tak więc model współpracy, zawierający uniwersalne standardy, wzbogacony zostanie

przykładami faktycznego ich zastosowania w praktyce (przykłady dobrych praktyk wyróżnione zostaną

za pomocą ramek w tekście).

W przypadku punktów 1-4 źródłami informacji będą dane pierwotne zebrane podczas realizacji

badania – tak podczas wywiadów indywidualnych jak i podczas zogniskowanego wywiadu grupowego.

Dla punktu 5 (przykłady dobrych praktyk zagranicznych) wykorzystane zostaną dane zebrane w ramach

desk study oraz wiedza i doświadczenie ekspertów zaangażowanych w realizację projektu, płynące z

realizacji podobnych badań. Dodatkowo należy omówić sposób doboru regionów zagranicznych, dla

których dokonana zostanie analiza rozwiązań związanych z tworzeniem i funkcjonowaniem instytucji

proinnowacyjnych w kontekście współpracy z władzami samorządowymi (lub odpowiednik tych władz

w danym regionie) i wyselekcjonowane zostaną także przykłady dobrych praktyk w tym zakresie.

Przede wszystkim, ponieważ analizowane regiony mają dostarczyć przykładów dobrych praktyk, należy

je wyselekcjonować spośród regionów o wysokim poziomie innowacyjności, które mogą pochwalić się

znacznymi sukcesami na tym polu. Do tego celu Wykonawca dokona przeglądu regionalnego rankingu

innowacyjności European Regional Innovation Scoreboard (ERIS). Ostatnia wersja rankingu, dla

którego skonstruowany został wskaźnik syntetyczny, umożliwiający pozycjonowanie poszczególnych

regionów względem poziomu innowacyjności pochodzi z 2006 roku14. Województwo dolnośląskie nie

zostało co prawda wówczas sklasyfikowane (ze względu na brak aktualnych danych, ranking objął

jedynie 8 polskich województw), ranking umożliwia natomiast zidentyfikowanie zdecydowanych

europejskich liderów pod względem innowacyjności regionalnej. W pierwszej piątce znalazły się

szwedzkie regiony Sztokholm oraz Västsverige, duńskie Oberbayern i Karlsruhe oraz fiński region Etelä-

Suomi. Najwyżej sklasyfikowanym polskim regionem okazało się województwo Mazowieckie, które

uplasowało się jednak dopiero na 65. Miejscu rankingu.

Aby jednak zapewnić, że przykłady dobrych praktyk w zakresie tworzenie i funkcjonowania instytucji

proinnowacyjnych miały odniesienie do realiów Dolnego Śląska, Wykonawca dokona także analiz pod

kątem specyfiki regionów, które umożliwią wyselekcjonowanie regionów porównywalnych do

województwa dolnośląskiego. Zastosowane zostaną następujące kryteria porównawcze:

− uwarunkowania historyczne;

− uwarunkowania związane z położeniem regionu;

14

Pełen raport dostępny pod adresem www.proinno-europe.eu/pdf/eis_2006_regional_innovation_scoreboard.pdf. Nowa edycja badania, przeprowadzonego w 2009 roku, nie obejmuje wskaźnika syntetycznego, który mógłby posłużyć ułożeniu rankingu regionów.


19

− obecność ośrodków metropolitalnych o porównywalnej wielkości.

Ostateczny wybór trzech regionów, z których zaczerpnięte zostaną przykłady dobrych praktyk,

uwzględniać będzie także, w miarę możliwości, reprezentację regionów „starej” i „nowej” UE, aby

możliwe było uwzględnienie z jednej trony możliwości stworzonych przez programy wsparcia

adresowane no nowych krajów członkowskich, a z drugiej strony – także przykłady dobrze

rozwiniętych, uznanych instytucji proinnowacyjnych, które wyznaczają standardy w zakresie transferu

technologii z nauki do biznesu. W miarę możliwości eliminowane będą regiony, na terenie których

położone są stolice państw, ponieważ w ich przypadku rozwój gospodarczy (w tym rozwój

innowacyjności) może być uzależniony od dodatkowych czynników politycznych, z którymi nie mamy

do czynienia w przypadku województwa dolnośląskiego.


20

Narzędzia badawcze

Poniżej przedstawiamy propozycje narzędzi badawczych:

a) kwestionariusz do badania instytucji proinnowacyjnych,

b) kwestionariusz do badania przedsiębiorstw – klientów instytucji,

c) scenariusz wywiadu grupowego z przedstawicielami instytucji proinnowacyjnych.

Kwestionariusz dla kadry zarządzającej instytucji proinnowacyjnej

Kwestionariusz indywidualnego wywiadu pogłębionego z przedstawicielem instytucji proinnowacyjnej

(jednostki zarządzającej instytucją) będzie składać się z 55 pytań. Pytania te uporządkowano w bloki

tematyczne, dotyczące następujących zagadnień:

I. Organizacja i zarządzanie

II. Założenia strategiczne

III. Personel

IV. Infrastruktura i zasoby

V. Oferta

VI. Klienci

VII. Skuteczność działań związanych ze wspieraniem innowacyjności

VIII. Finansowanie

IX. Współpraca z otoczeniem

X. Promocja i komunikacja

XI. Mocne i słabe strony

Poza wymienionymi powyżej blokami kwestionariusz zawiera także pytania metryczkowe. Bloki

tematyczne w znacznej mierze odpowiadają omawianym we wcześniejszej części niniejszej oferty

problemom badawczym, a szczegółowe informacje gromadzone w ramach poszczególnych pytań

umożliwią zgromadzenie materiału badawczego dającego pełen obraz funkcjonowania poszczególnych

instytucji. Kwestionariusz zawiera kombinację pytań zamkniętych i otwartych. Poza pytaniami

odnoszącymi się do danych obiektywnych (np. informacje o zrealizowanych działaniach, ofercie,

klientach) przewidziano także kilka pytań ukierunkowanych na poznanie subiektywnych opinii

przedstawicieli instytucji (np. ocena współpracy z instytucjami o różnym profilu, ocena mocnych i

słabych stron instytucji).

Zadaniem moderatora wywiadu będzie nie tylko zebranie odpowiedzi na poszczególne pytania, ale

także takie poprowadzenie rozmowy, by możliwe było zebranie maksymalnej ilości materiału o

charakterze jakościowym – a więc informacji dotyczących przyczyn stwierdzonego stanu rzeczy,

czynników które wpłynęły na podjęcie konkretnych decyzji w instytucji itp. Przygotowany na potrzeby

niniejszego badania kwestionariusz umożliwi zebranie wszystkich niezbędnych danych, ale możliwe

jest także włączenie dodatkowych informacji, o ile respondent będzie skłonny rozwinąć odpowiedzi na

pytania zamknięte o dodatkowe komentarze i uwagi o naturze jakościowej. Takie dodatkowe dane,


21

wychodzące poza ramy kwestionariusza, będą stanowić istotną wartość dodaną wywiadów, a materiał

może zostać wykorzystany przy formułowaniu końcowych wniosków i rekomendacji.

Ze względu na fakt, że zakres pytań kierowanych do przedstawicieli instytucji proinnowacyjnych jest

dość szeroki, a część gromadzonych danych ma charakter szczegółowy, wzór kwestionariusza będzie

każdorazowo przesyłany respondentowi drogą mailową przed planowanym spotkaniem, tak aby mógł

on wcześniej przygotować się do rozmowy. Będzie to konieczne zwłaszcza w przypadku pytań o dane

ilościowe, np. dotyczące klientów instytucji. Przed przeprowadzeniem wywiadu moderator IDI dokona

przeglądu strony internetowej badanej instytucji i zgromadzi te dane do kwestionariusza, które będą

na stronie dostępne, aby podczas spotkania możliwe było jedynie ewentualne zweryfikowanie tych

informacji (pozwoli to sprawniej zrealizować wywiad). Taki wstępnie uzupełniony kwestionariusz

zostanie przekazany respondentowi drogą mailową. Doświadczenie Wykonawcy pokazuje, że

wcześniejsze przesłanie respondentowi scenariusza bądź kwestionariusza wywiadu znacznie

usprawnia przebieg rozmowy i jest przez respondentów dobrze oceniane.

Wykonawca dopuszcza możliwość realizacji wywiadów w diadach bądź triadach (z przedstawicielami 2

lub 3 osób reprezentujących daną instytucję), o ile respondent wyrazi takie preferencje. Podejście

takie znajduje uzasadnienie ze względu na szeroki zakres tematyczny pytań (często jedna osoba nie

dysponuje pełną wiedzą na temat wszystkich aspektów działania instytucji).

Poniżej prezentujemy wzór narzędzia, które zostanie wykorzystane na potrzeby realizacji wywiadów

pogłębionych w instytucjach proinnowacyjnych.

METRYCZKA

Nazwa Instytucji …………………………………………………..

Typ instytucji:

� 1 Park technologiczny/ naukowo-technologiczny

� 2 Park przemysłowo-technologiczny /

przemysłowy

� 3 Inkubator przedsiębiorczości

� 4 Inkubator technologiczny

� 5 Inkubator akademicki

� 6 Centrum Transferu Technologii

� 7 Inna (jaka?) …………………………………

Rok powstania instytucji proinnowacyjnej: ………………………………………………………………….………………………

Nazwa jednostki zarządzającej instytucją proinnowacyjną: ………………………………………………..………………


22

I. ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE

1. Forma organizacyjno-prawna jednostki zarządzającej instytucją proinnowacyjną

� 1 Fundacja � 5 Spółka cywilna

� 2 Spółka akcyjna � 6 Jednostka organizacyjna uczelni

� 3 Spółka z o.o. � 7 Jednostka organizacyjna samorządu

� 4 Zakład budżetowy � 8 Inna (jaka?)

2. Czy instytucja ma charakter:

� 1 Non-profit � 2 For-profit

3. Kto był założycielem instytucji? ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. Proszę podać kto jest udziałowcem/współwłaścicielem jednostki zarządzającej instytucją proinnowacyjną - proszę podać udział w %

Typ instytucji Udziały

w %% Typ instytucji

Udziały

w %%

� 1 Urząd Miasta / Gminy

� 6 Fundusz pożyczkowy

� 2 Urząd Marszałkowski � 7

Instytucja badawczo-

rozwojowa

� 3 Urząd Wojewódzki � 8 Przedsiębiorstwa

� 4 Uczelnia wyższa � 9 Osoby fizyczne

� 5 Agencja Rozwoju Regionalnego � 10 Inne (jakie?) …………….…..

5. Czy jednostka zarządzająca wdrożyła normy i procedury zarządzania jakością:

� 1 ISO 9001 - 2000 � 3 Inne (jakie?)………………………………………..

� 2 ISO 14001 � 4 Żadnych


23

6. Czy w ramach instytucji proinnowacyjnej działa:

� 1 Regionalna instytucja finansująca (RIF) � 5 Fundusz pożyczkowy

� 2 Centrum zaawansowanych technologii � 6 Fundusz poręczeniowy

� 3 Centrum doskonałości (CD) � 7 Fundusz kapitału podwyższonego ryzyka

(venture capital)/Business Angels

� 4 Punkt konsultacyjny (PK) � 8 Biuro panentowe

� 9 Inne (jakie?) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

II. ZAŁOŻENIA STRATEGICZNE

7. Jak brzmi misja instytucji proinnowacyjnej?

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

8. Jaka jest specjalizacja / orientacja branżowa instytucji proinnowacyjnej?

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

9. Jakie są główne cele działalności instytucji proinnowacyjnej?

� 1 Promocja przedsiębiorczości � 5 Umożliwienie lepszej współpracy świata

nauki i biznesu

� 2 Zapewnienie dogodnych warunków

rozwojowych firmom technologicznym � 6

Przyspieszenie procesów komercjalizacji

wiedzy

� 3 Wsparcie rozwoju gospodarczego regionu � 7 Promocja regionu

� 4 Transfer technologii � 8 Inne (jakie?) …………………………………….

10. Czy i jakie mierzalne cele strategiczne instytucja zamierza osiągnąć (np. liczba inkubowanych firm na koniec każdego roku, wielkość sprzedaży usług, wielkość przychodów z wynajmu powierzchni biurowej, itd.)? Proszę podać przykłady

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….


24

11. Proszę wymienić najbardziej istotne wydarzenia (kamienie milowe) w działalności instytucji proinnowacyjnej

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

12. Proszę określić, jakie istotne zmiany/ działania są planowane w ciągu najbliższego roku?

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

13. Czy jest prowadzony monitoring:

TAK

1. Osiągniętych sukcesów �

2. Realizacji celów zawartych w strategii rozwojowej �

3. Satysfakcji klientów (lokatorów) �

4. Działalności innowacyjnej klientów (lokatorów) �

5. Rozwoju firm – klientów (lokatorów) �

III. PERSONEL

14. Proszę podać liczbę osób zatrudnionych w podmiocie zarządzającym instytucją proinnowacyjną ………., w tym (proszę podać liczbę pełnych etatów):

Według funkcji: Według wykształcenia:

1 Kadra zarządzająca

5 Z wykształceniem wyższym

technicznym

2 Personel zatrudniony w

dziedzinie B+R

6 Z tytułem naukowym doktora

3 Personel administracyjny i

techniczny

7

Personel będący jednocześnie

pracownikami uczelni wyższych

4 Inni pracownicy

8 Pozostali pracownicy


25

Według płci:

9 Kobiety

11 W tym na stanowiskach

kierowniczych

10 Mężczyźni

12 W tym na stanowiskach

kierowniczych

15. Proszę podać liczbę osób zatrudnionych w poszczególnych latach (dane na koniec roku).

2007 2008 2009

IV. INFRASTRUKTURA I ZASOBY

16. Jaka jest powierzchnia, którą dysponuje instytucja w m2?

Rodzaj powierzchni m2

1 Powierzchnia biurowa całkowita

2 Powierzchnia biurowa pod wynajem

3 Udział powierzchni biurowej wykorzystanej (wynajętej) w %%

4 Powierzchnia gruntów (całkowita)

5 Powierzchnia gruntów (uzbrojona)

6 Powierzchnia działek inwestycyjnych

7 Udział wykorzystanej powierzchni działek inwestycyjnych w %%

8 Tereny rekreacyjne i zielone

17. Czy w ramach instytucji funkcjonują?

� 1 Laboratoria (świadczące usługi dla lokatorów i innych firm)

� 2 Sale konferencyjne / dydaktyczne

� 3 Pracownie techniczne


26

� 4 Eksperymentatoria

� 5 Inne (jakie?)

18. Jakie zasoby niematerialne posiada instytucja?

Typ zasobów Liczba Wyszczególnienie

Patenty …………………………………………….

…………………………………………….

Licencje …………………………………………….

…………………………………………….

Wzory użytkowe …………………………………………….

…………………………………………….

Znaki towarowe …………………………………………….

…………………………………………….

Inne prawa własności intelektualnej (jakie?) …………………………………………….

…………………………………………….

Inne zasoby niematerialne (jakie?) …………………………………………….

…………………………………………….

V. OFERTA

19. Jaki rodzaj usług oferuje instytucja?

Wyszczególnienie

TAK – dla

wszystkich

klientów

TAK – dla

lokatorów

Usługa

bezpłatna

Wynajem powierzchni biurowej � � �

Dzierżawa/ sprzedaż terenów inwestycyjnych � � �

Doradztwo z zakresu zakładania działalności gospodarczej � � �

Doradztwo z zakresu komercjalizacji wyników badań � � �

Obsługa prawna � � �

Audyt technologiczny � � �


27

Doradztwo z zakresu zarządzania � � �

Szkolenia (jakie?) …………………………………………………………… � � �

Pomoc w zdobywaniu finansowania (venture capital, kredyty) � � �

Doradztwo w zakresie wdrażania nowych usług i produktów � � �

Prowadzenie baz danych przedsiębiorstw � � �

Prowadzenie baz danych projektów, dla których poszukiwane jest

finansowanie � � �

Przygotowanie wniosków do programów wspierających innowacyjność

(Programy Ramowe UE, programy PARP) i badania czystości

patentowej

� � �

Pośredniczenie w kontaktach między przedsiębiorcami, a ich

potencjalnymi klientami � � �

Pośredniczenie w kontaktach między przedsiębiorstwami a

naukowcami � � �

Obsługa księgowa � � �

Przygotowywanie analiz rynku � � �

Promocja/reklama/marketing � � �

Udostępnianie laboratoriów � � �

Udostępnianie innej infrastruktury (jakiej?) ……………………………….. � � �

Pomoc przy eksporcie i poszukiwaniu partnerów zagranicznych � � �

Doradztwo/ pomoc we wdrażaniu eko-innowacji � � �

Doradztwo w zakresie optymalizacji kosztów � � �

Inne (jakie?) …………………………………………………………..…….. � � �

20. O jakie usługi instytucja planuje rozszerzyć swoją ofertę w najbliższych latach?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..


28

VI. KLIENCI

21. Proszę określić strukturę klientów instytucji proinnowacyjnej

1 Przedsiębiorstwa ……..% 2 Inne instytucje (proszę wymienić): ……..%

2.1. ………………………………………….. %

2.2. …………………………………………. %

2.3.

22. Proszę podać liczbę przedsiębiorców-klientów instytucji proinnowacyjnej

Wyszczególnienie 2007 2008 2009

Liczba firm - lokatorów

Liczba firm korzystających z usług

(pozostali klienci)

23. Jaka jest wielkość firm będących klientami instytucji proinnowacyjnej (dane za rok 2009)?

Lp. Liczba pracowników Liczba firm -

lokatorów

Liczba klientów

niebędących

lokatorami 1 1-9 (mikro) ………………. ……………….

2 10-49 (mała) ………………. ……………….

3 50-249 (średnia) ………………. ……………….

4 250 i więcej (duża) ………………. ……………….

24. Jaka jest struktura klientów instytucji proinnowacyjnej ze względu na pochodzenie firm (dane za rok 2009)?

Lp. Pochodzenie firm Udział %%

1 Lokalne

2 Z regionu

3 Z kraju

4 Z zagranicy


29

25. Proszę załączyć listę lokatorów wraz z nazwą branży w jakiej działa przedsiębiorstwo lub klasyfikacją PKD i informacją o liczbie osób zatrudnionych (dotyczy parków i inkubatorów)

26. Czy instytucja stosuje jakieś kryteria selekcji dla potencjalnych lokatorów? Jeśli tak, to jakie? (dotyczy parków i inkubatorów)

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

27. Czy (i w jakim stopniu) liczba zgłoszeń do parku/ inkubatora przewyższa możliwości instytucji? …………………………………………………………………………………….…………………………………………………………..

28. Proszę podać liczbę firm wywodzących się ze szkoły wyższej lub JBR (spin-off) (dotyczy parków i inkubatorów) …….………..

29. Ile przedsiębiorstw akademickich (start-up) działa w parku/ inkubatorze? (dotyczy parków i inkubatorów) …….………………..

30. Ile firm działających w parku/ inkubatorze prowadzi własną działalność B+R? (dotyczy parków i inkubatorów) ……….………..

31. Jaki odsetek firm z inkubatora przeżywa 3 lata?.................................(dotyczy inkubatorów)

VII. SKUTECZNOŚĆ DZIAŁAŃ ZWIĄZANYCH ZE WSPIERANIEM INNOWACYJNOŚCI

32. Ile innowacji objętych objęli ochroną prawną klienci w wyniku współpracy z instytucją proinnowacyjną w ostatnich latach?

L.p. Rodzaj ochrony prawnej

Liczba zgłoszeń

2007 2008 2009

1 Patenty

2 Wzory przemysłowe

3 Znaki towarowe


30

33. Jakiego typu innowacje wdrażają klienci instytucji? Uwaga: wartości nie sumują się do 100%

Lp. Typ innowacji %% klientów

1 Nowe/ ulepszone produkty

2 Nowe/ ulepszone usługi

3 Nowe/ ulepszone procesy

4 Innowacje organizacyjne

5 Innowacje marketingowe

33a. Jaki jest (szacunkowo) udział projektów innowacyjnych realizowanych w oparciu o współpracę firm z innymi przedsiębiorstwami/instytucjami i z nauką …… (udział w ogóle innowacji)

33b.Czy można zaobserwować projekty innowacyjne w oparciu o współpracę między samymi lokatorami / klientami instytucji (współpraca między przedsiębiorstwami)? Jeśli tak, jaka jest skala tego zjawiska?

33c. Ile następujących projektów z zakresu transferu technologii udało się zrealizować przy pomocy instytucji w ostatnich 3 latach:

− transfer(komercjalizacja) technologii z uczelni ………

− transfer (sprzedaż) technologii firm -klientów innym firmom (licencje, patenty) ………

− ( w tym zagranicznym) ………

− transfer technologii zagranicznej do firm – klientów ………

34. Ile szkoleń/ seminariów zorganizowała instytucja w ostatnich trzech latach?

Lp. Zakres szkolenia

2007 2008 2009

Liczba

szkoleń

Liczba

uczestników

Ilość

szkoleń

Liczba

uczestników

Liczba

szkoleń

Liczba

uczestników

1 Transfer technologii

2 Finansowanie innowacji

3 Inne

35. Jakie usługi związane ze wspieraniem transferu wiedzy i innowacyjności cieszą się największym zainteresowaniem? Dlaczego?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..


31

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

VIII. FINANSOWANIE

36. Jaki jest udział poniższych kategorii wydatków w wydatkach ogółem? Uwaga: wartości nie sumują się do 100

Kategoria wydatków Udział w %%

1 Nakłady na świadczenie usług w ramach

celów statutowych

2 Nakłady na inwestycje

3 Promocja

37. Jaka jest struktura przychodów instytucji? (proszę podać udział procentowy):

Źródło Udział w

%% Źródło

Udział w

%%

1 Przychód z wynajmu 5 Dotacje (subsydia) z budżetów JST

lub z budżetu państwa

2 Inne opłaty od firm-lokatorów np. z

kontraktów usługowych 6

Dotacje od instytucji komercyjnych

(banki, przedsiębiorstwa)

3 Przychód z usług dla firm 7 Kredyty i pożyczki

4

Środki pochodzące z funduszy Unii

Europejskiej lub granty z innych

organizacji międzynarodowych

(jakie?) ……………………………….

8 Dochód z inwestycji

9 Pozostałe (jakie?) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

38. Ile środków pozyskano (np. w formie grantów czy dotacji) na rozwój infrastruktury technicznej w ostatnich 3 latach w mln zł? ……………………………………..

39. Jaka jest skuteczność instytucji w pozyskiwaniu wsparcia zewnętrznego (w ramach funduszy strukturalnych, FP7 itp.)? Dla ilu projektów/ przedsięwzięć/ inwestycji starano się w ostatnich latach o dofinansowanie, a dla ilu pozyskano dofinansowanie?

2007 2008 2009

Liczba projektów, dla których starano się o wsparcie

Liczba projektów, dla których pozyskano wsparcie

40. Proszę wymienić, jakie projekty proinnowacyjne realizowała w ciągu ostatnich lat Państwa


32

instytucja z wykorzystaniem wsparcia zewnętrznego

Tytuł projektu / przedsięwzięcia /

inwestycji

Tematyka

Wysokość

wsparcia

zewnętrznego

Źródło

finansowania

(np. nazwa

programu

operacyjnego)

IX. WSPÓŁPRACA Z OTOCZENIEM

41. Proszę podać z iloma instytucjami danego typu współpracuje Państwa instytucja, jaki jest zakres tej współpracy, oraz ocenić intensywność i użyteczność tej współpracy, szeregując znaczenie grupy w skali od 1 do 5 (gdzie 1- najbardziej znaczące, a 5 - najmniej znaczące).

Typ instytucji Liczba Znaczenie Zakres współpracy

1. Szkoły wyższe ……………………………………………………………….

2. Jednostki badawczo-rozwojowe ……………………………………………………………….

3. Agencje rozwoju regionalnego ……………………………………………………………….

4. Instytucje rządowe i samorządowe ……………………………………………………………….

5. Niezależni eksperci ……………………………………………………………….

6. Fundusze venture capital ……………………………………………………………….

7. Fundusze pożyczkowe, poręczeniowe, ……………………………………………………………….

8. Firmy konsultingowe ……………………………………………………………….

9. Inne (jakie?) ……………………………………………………………….

42. Czy w instytucji wydzielono jednostkę organizacyjną / osoby odpowiedzialne za współpracę z zewnętrznymi instytucjami (władze lokalne, instytucje, uczelnie)? Jeśli tak, jaki jest zakres zadań takiej jednostki / osób? Jeśli nie, dlaczego?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

43. Czy instytucja współpracuje z innymi instytucjami proinnowacyjnymi? (jeśli tak, proszę podać nazwy)


33

� 1 Z regionu ………………………………………………………………………………………………..

� 2 Z kraju ………………………………………………………………………………………………..

� 3 Z zagranicy ………………………………………………………………………………………………..

44. Jeśli tak, jaki jest zakres współpracy z innymi instytucjami o podobnym profilu?

� 1 Wspólne szkolenia, konferencje � 3 Poszukiwanie dostawców i kooperantów

� 2 Wymiana baz technologii � 4 Wspólne publikacje

� 5 Inne (jakie?) ………………………………………………………………………………………………………….

45. Proszę podać nazwy sieci i organizacji (np. branżowych), do których przynależy instytucja

…………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

46. Jakie korzyści czerpie instytucja z przynależności do sieci i organizacji?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

47. Jakiego typu wsparcie uzyskała instytucja ze strony władz samorządowych?

� 1 Finansowe (subwencje, dotacje) � 4 Wsparcie merytoryczne i zarządzanie

instytucją

� 2 Ulgi podatkowe � 5 Promocja

� 3 Przekazanie gruntów � 6 Nie uzyskano żadnego wsparcia

� 7 Inne (jakie?) ………………………………………………………………………………………………………….

……………….…………………………………………………………………………………………………………

48. Jakiego wsparcia oczekuje instytucja ze strony władz samorządowych (lokalnych i regionalnych)?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

X. PROMOCJA I KOMUNIKACJA


34

49. Czy instytucja posiada własną stronę internetową? (wypełnia ankieter)

� 1 TAK � 2 NIE

50. Ile osób jest zatrudnionych przy promocji instytucji? …………….

Czy są to stanowiska wyodrębnione stricte do celów marketingowo-promocyjnych? …………………

51. Sposoby promocji instytucji proinnowacyjnej (można zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź)

� 1 Wystawiennictwo na targach � 4 Udział w konferencjach

� 2 Foldery informacyjne � 5 Ogłoszenia w gazetach branżowych

� 3 Ogłoszenia w serwisach

internetowych � 6

Inne (jakie?)

……………………………………..

…………………………………………………….

52. Ile razy w ciągu ostatniego roku (2009) prezentowano instytucję na konferencjach, seminariach itp.? …………….

53. Ilu było uczestników konferencji organizowanych przez instytucję proinnowacyjną w ciągu ostatniego roku? ……….

54. Proszę określić wysokość środków finansowych przeznaczonych na cele promocyjne w latach 2007-2009?

2007 2008 2009

XI. SŁABE I MOCNE STRONY

55. Proszę wymienić mocne strony instytucji

1

(bardzo

ważna)

2

(ważna)

3

(średnio

ważna)

4

(mało

ważna)

5

(nieważna)

1. Jakość usług

2. Zakres usług


35

3. Konkurencyjna cena usług

4. Jakość infrastruktury

5. Inspirowanie sieci współpracy w gospodarce

6. Transfer technologii z nauki do biznesu

7. Tworzenie nowych miejsc pracy

8. Tworzenie nowych firm

9. Dobra lokalizacja

10. Inne (jakie?) ……………………………………………………………………………………………………………….……….

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

54. Proszę wymienić słabe strony/ bariery w rozwoju instytucji instytucji

1

(bardzo

istotna)

2

(istotna)

3

(średnio

istotna)

4

(mało

istotna)

5

(nieistotna)

1. Braki w zapleczu technicznym

2. Braki w zapleczu kadrowym

3. Wysokie koszty działalności

4. Problemy z pozyskaniem kapitału

5. Niski poziom zainteresowania usługami ze

strony potencjalnych klientów

6. Konkurencja ze strony innych instytucji

proinnowacyjnych w regionie

7. Niska podaż nowych rozwiązań

technologicznych ze strony instytucji

naukowych

8. Inne (jakie?) ...…………………………………………………………………………………………………………….……….

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

55. Inne uwagi (np. największe sukcesy instytucji w jej opinii)


36


37

Kwestionariusz badania ankietowego przedsiębiorców

Kwestionariusz badania ankietowego przedsiębiorców składa się z 21 pytań, w znakomitej większości

zamkniętych. Pytania te uporządkowano w dwa bloki:

I. Profil firmy

II. Ocena instytucji proinnowacyjnej

Poza wymienionymi wyżej blokami kwestionariusz zawiera także pytania metryczkowe. Pytania

pozwolą zebrać informację zarówno o specyfice firm innowacyjnych działających w regionie (a więc

dostarczą wiedzy o charakterystyce klientów instytucji proinnowacyjnych, w tym skali prowadzonych

przez nich działań innowacyjnych) jak i opinie o działaniu instytucji proinnowacyjnych i oczekiwaniach

przedsiębiorców w zakresie oferowanych im usług. Ponieważ zakładamy możliwość sytuacji, w której

ten sam przedsiębiorca korzystał z usług kilku instytucji proinnowacyjnych, pytania dotyczące oceny

jakości usług skonstruowano w taki sposób, by możliwe było dokonanie oceny dla każdej z instytucji z

osobna.

Ze względu na zakres informacji objętych kwestionariuszem wywiady przeprowadzane będą z osobami

dysponującymi możliwie najszerszą wiedzą o działalności firmy i o jej doświadczeniach we współpracy

z instytucjami proinnowacyjnymi. Z tego względu preferowani będą właściciele firm, respondenci na

stanowiskach kierowniczych w firmach, bądź specjaliści odpowiedzialni za prowadzenie działalności

innowacyjnej w firmie. Należy pamiętać, że przedsiębiorcy stanowią bardzo specyficzną grupę

respondentów badań – są to osoby bardzo zajęte, z którymi zazwyczaj trudno jest się skontaktować.

Ponieważ działanie firmy musi być nastawione na zysk, przedsiębiorcy niechętnie poświęcają swój czas

na udział w badaniach. Stąd też bardzo ważne możliwie maksymalne skrócenie czasu realizacji

wywiadu – poprzez ograniczenie liczby pytań i zadawanie przede wszystkim pytań zamkniętych. W

przypadku, gdy respondent wyrazi chęć uzupełnienia swoich odpowiedzi na pytania zamknięte w

formie dodatkowych komentarzy, wypowiedzi takie będą również rejestrowane. dodatkowy materiał o

charakterze jakościowym może zostać wykorzystany dla zrozumienia motywacji i czynników

decyzyjnych wśród przedsiębiorców i użyty przy formułowaniu wniosków i rekomendacji.

Poniżej prezentujemy wzór narzędzia, które zostanie wykorzystane na potrzeby realizacji wywiadów z

przedsiębiorcami.


38

METRYCZKA:

1. Nazwa przedsiębiorstwa: ………………………………………….

2. Rok założenia przedsiębiorstwa ………………………………….

3. Proszę podać nazwę branży, w jakiej działa Przedsiębiorstwo lub klasyfikację PKD …………….

4. Liczba osób zatrudnionych: ……………………………………

I. PROFIL FIRMY

5. Proszę określić rodzaj firmy

1 Spin-off �

2 Start-up �

3 Inna �

6. Czy siedziba firmy znajduje się w instytucji proinnowacyjnej (parku/ inkubatorze)?

� 1 TAK � 2 NIE

7. Skąd pochodzą główni klienci przedsiębiorstwa?

� 1 Lokalni � 3 Z kraju

� 2 Z regionu � 4 Z zagranicy

8. Czy firma wprowadziła w ciągu ostatnich 3 lat istotne usprawnienia swojej działalności? Proszę wskazać rodzaj, liczbę usprawnień i informację czy były one opracowywane/ wdrażane z pomocą instytucji proinnowacyjnych:

Typ usprawnień Samodzielnie Z pomocą instytucji

proinnowacyjnej

1 Nowe/ istotnie ulepszone produkty ………….. …………..

2 Nowe/ istotnie ulepszone usługi ………….. …………..

3 Nowe/ istotnie ulepszone procesy ………….. …………..

4 Nowe/ istotnie ulepszone rozwiązania

organizacyjne ………….. …………..


39

5 Nowe/ istotnie ulepszone rozwiązania

marketingowe ………….. …………..

9. Czy firma w ciągu 3 ostatnich lat ubiegała się o prawną ochronę swojej własności intelektualnej? jeśli tak, proszę podać liczbę złożonych wniosków:

Rodzaj ochrony Samodzielnie Z pomocą instytucji

proinnowacyjnej

1 O rejestrację patentu ………….. …………..

2 O rejestrację wzoru przemysłowego ………….. …………..

3 O rejestrację znaku towarowego ………….. …………..

10. Jaki jest udział wydatków na działalność badawczo-rozwojową w wydatkach na działalność innowacyjną firmy (w %%)? …………

11. Jaki jest udział przychodów z udzielania licencji / sprzedaży technologii w przychodach firmy (szacunkowo ostatnie 3 lata)

II. OCENA INSTYTUCJI PROINNOWACYJNEJ

12. Z usług jakich instytucji proinnowacyjnych korzystała Państwa firma?

Typ instytucji Nazwa(y)

� 1 Park technologiczny/naukowo-

technologiczny ……………………………………………………………………………

� 2 Park przemysłowy ……………………………………………………………………………

� 3 Inkubator przedsiębiorczości ……………………………………………………………………………

� 4 Inkubator technologiczny ……………………………………………………………………………

� 5 Inkubator akademicki ……………………………………………………………………………

� 6 Centrum Transferu Technologii ……………………………………………………………………………

� 7 Inna (jaka?) ………………………………… ……………………………………………………………………………


40

13. Co wpłynęło na decyzję o skorzystaniu z usług instytucji proinnowacyjnej?

� 1 Dostęp do laboratoriów � 2 Cena wynajmu działki / nieruchomości

� 3 Możliwość współpracy z innymi

klientami/ lokatorami instytucji � 4 Możliwość nawiązania współpracy z

naukowcami

� 5 Oferta doradcza � 6 Chęć zdobycia zewnętrznego wsparcia

finansowego

� 7 Inne (jakie?) ………………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………………………

14. Jak oceniają Państwo jakość zarządzania instytucją proinnowacyjną (bądź instytucjami), z której usług Państwo korzystają? Dotyczy tych zlokalizowanych w parkach lub inkubatorach

Bardzo

dobrze

Raczej

dobrze Średnio Raczej źle Bardzo źle

Nie mam

zdania

Instytucja nr 1 � � � � � �



15. Jak oceniają Państwo warunki oferowane przez instytucję proinnowacyjną (bądź instytucje), do transferu wiedzy i realizacji przedsięwzięć innowacyjnych ?

Bardzo

dobrze

Raczej

dobrze Średnio Raczej źle Bardzo źle

Nie mam

zdania




Uwagi dotyczące kompetencji pracowników instytucji, zaplecza badawczego, pomocy w nawiązywaniu kontaktów ze

środowiskiem naukowym/ innymi kooperantami w procesie innowacyjnym: ……………………………………….………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………………..


41

16. Proszę wskazać, z których usług Państwo korzystali i ocenić ich jakość w skali od 1 do 5 gdzie 1 oznacza ocenę najniższą a 5 najwyższą

Rodzaj usługi Firma korzystała

z usługi

Ocena:

instytucja 1

Ocena:

instytucja 2

Ocena:

instytucja 3

Wynajem powierzchni biurowej �

Dzierżawa/ sprzedaż terenów inwestycyjnych �

Doradztwo z zakresu zakładania działalności

gospodarczej �

Doradztwo z zakresu komercjalizacji wyników

badań �

Obsługa prawna �

Audyt technologiczny �

Doradztwo z zakresu zarządzania �

Szkolenia (jakie?) ……………………………………………… �

Pomoc w zdobywaniu finansowania (venture

capital, kredyty) �

Doradztwo w zakresie wdrażania nowych usług i

produktów �

Prowadzenie baz danych przedsiębiorstw �

Prowadzenie baz danych projektów, dla których

poszukiwane jest finansowanie �

Przygotowanie wniosków do programów

wspierających innowacyjność i badania czystości

patentowej

�

Pośredniczenie w kontaktach między

przedsiębiorcami, a ich potencjalnymi klientami �

Pośredniczenie w kontaktach między

przedsiębiorstwami a naukowcami �

Obsługa księgowa �

Przygotowywanie analiz rynku �

Promocja/reklama/marketing �

Udostępnianie laboratoriów �

Udostępnianie innej infrastruktury (jakiej?)

……………………………….. �


42

Pomoc przy eksporcie i poszukiwaniu partnerów

zagranicznych �

Doradztwo/ pomoc we wdrażaniu eko-innowacji �

Doradztwo w zakresie optymalizacji kosztów �

Inne (jakie?)

………………………………………………..…….. �

17. Czy dzięki pomocy instytucji proinnowacyjnej podjęli Państwo współpracę z innymi podmiotami?

� 1 TAK � 2 NIE

18. Jeśli tak to z jakimi?

� 1 Z firmami produkcyjnymi � 5 Z firmami doradczymi

� 2 Z inkubatorem przedsiębiorczości � 6 Z niezależnymi ekspertami

� 3 Z jednostką badawczo-rozwojową � 7 Z centrum transferu technologii

� 4 Z uczelnią wyższą � 8 Z instytucjami finansowymi (venture capital,

fundusze pożyczkowe, itp.)

19. W jaki sposób współpraca z instytucją proinnowacyjną przyczyniła się do rozwoju/sukcesu firmy?

…………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………

20. Jakie dostrzegają Państwo bariery rozwoju przedsiębiorstwa?

� 1 Trudności w nawiązywaniu kontaktów z

ośrodkami naukowymi � 10

Brak zainteresowania nowymi

produktami ze strony klientów

� 2 Trudności w pozyskiwaniu kapitału � 11 Brak informacji na temat nowych

technologii

� 3 Wysokie koszty pozyskania kapitału � 12 Brak informacji o rynkach zbytu

� 4 Trudności w pozyskiwaniu

wykwalifikowanych kadr � 13 Wąski rynek zbytu dla oferowanych

produktów / usług

� 5 Wysokie ryzyko wprowadzania

innowacji � 14 Polityka zakupowa odbiorców

� 6 Wysokie koszty inwestycji w nowe

technologie � 15 Trudności w znalezieniu dostawców


43

� 7 Skomplikowane przepisy prawne � 16 Trudności w nawiązywaniu współpracy

technologicznej z innymi

przedsiębiorstwami

� 8 Słaba ochrona własności intelektualnej � 17 Niechęć instytucji badawczych (naukowych)

do współpracy

� 9 Nieznajomość tematyki będącej

przedmiotem działalności firmy przez

instytucje naukowe

� 18 Wysokie koszty współpracy ze sferą B+R

Inne (jakie?): …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………..………………………………

21. Jakie są główne oczekiwania przedsiębiorstwa w stosunku do instytucji proinnowacyjnych?

� 1 Dostęp do wysoko wykwalifikowanej

kadry � 5 Organizacja szkoleń

� 2 Zapewnienie usług doradczych � 6 Udostępnianie laboratoriów badawczych

� 3 Pomoc w pozyskiwaniu finansowania /

grantów na badania � 7

Ułatwienie dostępu do nowych

technologii

� 4 Pomoc w pozyskaniu funduszy na inne

cele (jakie?) ……………………………… � 8

Udostępnienie powierzchni biurowej/

gruntów na preferencyjnych warunkach

Inne (jakie?): …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………..

…………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………………………………

…………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………….……………………………

…………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………

22. Jakie są oczekiwania i potrzeby przedsiębiorstwa w zakresie tworzenia nowych instytucji proinnowacyjnych?

…………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………………………………

…………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………….……………………………

…………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………


44

Scenariusz wywiadu grupowego

Na potrzeby wywiadu grupowego z przedstawicielami instytucji proinnowacyjnych wykorzystany

zostanie scenariusz wywiadu obejmujący 4 bloki tematyczne:

I. Potencjał innowacyjny województwa dolnośląskiego

II. Wspieranie współpracy sektora przedsiębiorstw ze środowiskiem naukowym

III. Współpraca samorządu województwa i samorządów lokalnych z instytucjami wspierającymi

innowacyjność

IV. Pożądane działania

Wywiad grupowy umożliwi dodatkowe pogłębienie wybranych zagadnień omawianych w ramach

wywiadów indywidualnych i zaprezentowanie ich w szerszym kontekście całego systemu

innowacyjnego województwa dolnośląskiego. Dodatkową różnica między wywiadami indywidualnymi

a wywiadem grupowym jest fakt, że wywiad grupowy umożliwi wypracowanie wspólnego stanowiska

wielu przedstawicieli instytucji proinnowacyjnych, a więc końcowe wnioski nie będą obarczone błędem

indywidualizmu (wyprowadzania wniosków o grupie instytucji na podstawie pojedynczych opinii).

Ponieważ zogniskowany wywiad grupowy jest metodą, która opiera się na interakcji poszczególnych

uczestników (kluczem do pozyskania możliwie najpełniejszych informacji jest konfrontowanie różnych

stanowisk poszczególnych uczestników w toku dyskusji), moderator dysponował będzie listą głównych

zagadnień do omówienia w trakcie wywiadu (odpowiadających czterem blokom tematycznym),

natomiast konkretne pytania zadawane uczestnikom spotkania będą każdorazowo dostosowywane do

toku rozmowy. W poniższym scenariuszu zaprezentowano pytania pomocnicze, które mogą zostać

zadane celem animowania rozmowy.

Obowiązkiem moderatora będzie także zapewnienie, że każdy z uczestników będzie miał okazję do

wypowiedzenia się i podzielenia się swoimi doświadczeniami odnośnie omawianych zagadnień (a więc

że rozmowa nie zostanie zdominowana tylko i wyłącznie przez osoby bardziej aktywne). Fakt, że

poszczególni uczestnicy dyskusji reprezentować będą różne instytucje pozwoli zebrać opinie różnych

stron i wypracować wnioski obejmujące specyficzne problemy czy doświadczenia poszczególnych

instytucji.

Poniżej prezentujemy wzór narzędzia, które zostanie wykorzystane na potrzeby realizacji wywiadu

grupowego.

I. POTENCJAŁ INNOWACYJNY WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO

1. Jakie są najmocniejsze strony regionu jeśli chodzi o budowanie jego innowacyjności? 2. W jaki sposób poszczególne środowiska (nauka, przedsiębiorcy, władze samorządowe) mogą

przyczynić się do ich wzmocnienia? 3. Gdzie widzą Państwo rolę instytucji proinnowacyjnych?

II. WSPIERANIE WSPÓŁPRACY SEKTORA PRZEDSIĘBIORSTW ZE ŚRODOWISKIEM NAUKOWYM

4. Czy taka współpraca jest podejmowana w regionie? Kto ją inicjuje? 5. W jaki sposób nawiązywane są kontakty (jaka jest rola instytucji proinnowacyjnych,

pośredniczących w nawiązywaniu współpracy)? 6. Jakie instrumenty najlepiej promują nawiązywanie partnerstw i współpracy? Jakich działań


45

zabrakło?

III. WSPÓŁPRACA SAMORZĄDU WOJEWÓDZTWA I SAMORZĄDÓW LOKALNYCH Z INSTYTUCJAMI WSPIERAJĄCYMI INNOWACYJNOŚĆ

7. Jak wygląda współpraca władz samorządowych z takimi instytucjami jak centra transferu technologii, parki naukowe, technologiczne i przemysłowe, inkubatory itd.?

8. Jakie problemy były do tej pory napotykane przy nawiązywaniu tej współpracy? 9. Czy istnieją przykłady dobrych praktyk w tym zakresie? 10. Jak wygląda współpraca władz samorządowych z tymi instytucjami proinnowacyjnymi, w

przypadku których władze są właścicielem bądź współwłaścicielem? W jaki sposób instytucje angażowane są w realizację celów regionalnej strategii innowacji (np. sposób przekazywania zadań, monitoring realizacji zadań)? Jakie dobre praktyki można tu wskazać?

11. Jakiego rodzaju pomocy ze strony samorządu oczekują instytucje proinnowacyjne? 12. Czy potrzeby instytucji kluczowych dla rozwoju innowacyjności zostały poprawnie

zidentyfikowane? Czy są monitorowane zmiany w tym zakresie? 13. Na ile Państwa zdaniem potrzeby te zostały zaspokojone? 14. W jakich obszarach widoczne są jeszcze braki?

IV. POŻĄDANE DZIAŁANIA

15. Jakie są potrzeby instytucji proinnowacyjnych w zakresie wsparcia zewnętrznego? 16. Jakie bariery napotykają instytucje w swojej działalności? 17. akie potrzeby zgłaszają w bezpośrednich kontaktach z Państwa instytucjami przedsiębiorcy? 18. Jak widzą Państwo dalszy rozwój swoich instytucji?

Documents

Analiza stanu i kierunków rozwoju instytucji ... · Analiza stanu i kierunków rozwoju instytucji proinnowacyjnych w województwie dolnośląskim– metodologia badania 5 Problemy