AnAT ISTIADAT MELAKA Darjah Kebesaran, Bintang, Pingat dan Tatacara Pemakaian

ADAT ISTIADAT

AnAT ISTIADAT MELAKA Oarjah Kebesaran, Bintang, Pingat dan Tatacara Pemakaian

Terbitan KERAJAAN NEGERI MELAKA .

Dan INSTITUT KAJIAN SEJARAH DAN PATRIOTISME MALAYSIA (IKSEP)

AI)AI ISIIAI)AI

Hakcipta terpelihara. Tidak dibenarkan mengeluar ul ang mana-mana bahagian artikel, i lustras i dan isi kandungan buku ini dalam apa jua bentuk dan dengan cara apa pun sama ada secara elektronik, fotokopi , mekanik, rakaman atau ca ra lai n sebelum mendapat izin bertu li s daripada INSTITUT KAJIAN SEJARAH DAN PATRIOTISME MALAYSIA (IKSEP), Melaka.

Rekabentuk dan Cetakan oleh : Unique Communication Sdn. Bhd . No. 73E, Ti ngkat 1, Puteri Park Plaza, 68000, Ampa ng Se langor.

Penerbit: INSTITUT KAJIAN SEJARAH DAN PATRIOTISME MALAYSIA (IKSEP) Graha IKSEP, No.6, Ja lan Mutiara Melaka 3, Taman M utiara Melaka, Batu Berendam, 75350 Melaka Tel : 06-3174475, 5450, 5324 Fax: 06-3172671 Ema il : iksepmelaka@yahoo.com

: http://www.iksep.org.my

ISBN 983-2600- 16-2

9 7898H 600169

1111

Mukadimah

Anugerah Negeri adalah satu pengiktirafan di atas jasa bakti ya ng te lah di berikan dan khidmat setia ya ng telah ditunjukkan kepada negeri Melaka. Anugerah tersebut merupakan tanda penghargaan dan penghormatan yang di berikan kepada ses iapa sa haja yang telah memberikan kesetiaan dan kebaktian ya ng cemerlang kepada negeri Melaka. O leh ya ng demiki an, sewajarnya anugerah itu sentiasa di sa njung dan diberi penghormatan, terutama denga n ca ra memakai dan menggunakannya denga n ca ra ya ng betul dan sempurna apabil a menghadiri sesuatu majlis atau istiadat.

Buku keci l ini diharap dapat membantu dalam memandu kita ke arah kesempurnaa n ini . Oi samping itu penj elasan-penjelasan yang akan diberikan di dal amnya diharap dapat pula membantu pemahaman terhadap taraf kedudukan sesuatu anugerah yang di za hirkan oleh kerajaa n negeri Melaka dan hubunga nnya di antara satu denga n yang lain dan pad a masa yang sa ma dapat menatang dan meletakkan anugerah-anugerah ini sepadan denga n kebesa ra n nya.

Penerbitan buku kec il ini merupakan langkah awal Kerajaan Negeri Melaka untuk mengumpul dan merakamkan ke dalam bentuk buku sega la jeni s upaca ra dan istiadat rasmi yang dilaksa nakan di dalam negeri Melaka. Penerbitan ini juga bertujuan sebaga i rujukan untuk semua pihak yang terlibat dalam melaksa nakan isti adat-isti adat seumpama itu pada masa-masa akan datang dan di samping itu boleh membantu sesi apa sa haja yang berminat dalam memperkasakan adat isti adat Melayu.

Panduan-panduan ya ng di ca tatkan di dalam buku ini bukanlah bermaksud panduan yang muktamad atau menj adi peraturan ya ng tidak boleh dipinda atau ditukarkan sama sekali . Sebaga i satu pa nduan, buku ini harus dapat menerima penyesuaian mengikut masa dan keadaa n. Untuk terus menjadi panduan ya ng sempurna ia harus juga boleh dipinda mengikut perubahan-perubahan yang munasabah dan rasional dari semasa ke semasa. Pihak penerbi t merakamkan setinggi-tinggi penghargaa n dan terima kas ih kepada para pegawai kerajaan Negeri Melaka khasnya Haji Abdullah Taha, Ketua Penolong Pegawai Oaerah Jasin, Unit Protokol Jabatan Ketua Menteri Melaka, IKSEP, PERZIM dan PERPUSTAM yang terlibat dalam penerbitan buku ini .

Penerb it Institut Kajian Sej arah dan Patrio tisme M alaysia ( IKSEP)

III

lsi Kandungan

Sekapur Sirih Y.A.B Ketua Menteri M elaka III

Seulas Pinang YB Seti ausaha Kerajaan Negeri iv

Mukadimah v

Si ngkatan vi

Penghargaan vi i

Pengenalan Anugerah Negeri Melaka

Oarjah Utama Negeri Me/aka (OUNM) 2

Oarjah Cemi/ang Seri Me/aka (OCSM ) 6

Oarjah Cemer/ang Seri Me/aka (OCSM ) 12

Oarjah M u/ia Seri Me/aka (OMSM ) 18

Oarjah Seri Me/aka (OSM ) 22

Bintang Cemer/ang Me/aka (BCM ) 25

Bin ta ng Khidmat Terpuji (B KT) 28

Bintang Cagah Perwira (BCP) 31

Pinga t /asa Keba ktian (P/K) 34

Pingat Bakti Masyarakat (PBM) 37

Pinga t Khidmat Lama (PKL) 40

Pa kaian-pakaian Rasmi dan Cara M emakai Anugerah 43

Cara Pemakaian Darj ah-Darj ah Kebesa ran, Bintang dan Pingat 45

Bibl iografi 50

III

Penl!enalan Nel!eri Melaka BENDERA NEGERI MHAKA

Warna-warna merah, putih, kuning dan biru adalah warna-warna Bendera Persekutuan dan menunjukkan ba hawa Melaka adalah sebuah Negeri dalam Persekutuan, sementara anak bu lan dan bintang peca h lima itu pula ialah tanda aga ma Islam, Agama Negeri dan Malays ia.

+

+

+

+

+

LAMBANG NEGERI MHAKA

Warna merah, putih, kuning dan biru itu maknanya Melaka adalah sebuah negeri da lam Malaysia; Lima be lah keri s itu maksudnya lima orang pahlawan termasyhur di Melaka pada zaman dahulu; Anak Bul an dan Bintang peca h lima tanda Aga ma Islam, aga ma rasmi negeri itu; Pokok Melaka ialah dari mana negeri itu mendapat namanya; Dua ekor pelanduk ya ng memega ng perisa i itu ialah untuk memperingati Ri wayat tua ia itu pelanduklah ya ng te lah menyebabkan Raja Melaka ya ng pertama mengambil keputusa n untuk menetap da lam negeri itu dan membukanya, "Bersatu Teguh" ialah Cogan Negeri itu.

LAGU NEGERI MHAKA Melaka Maju Jaya

Melaka Negeri Bersejarah Tempat tumpah darah kita

Dijunjung denga n sepenuh jiwa Untuk maju dan jaya

Rakyat Melaka sudah bersatu padu Berikrar taat setia

Jujur berkhidmat seti ap masa Melaka maju jaya

III

DARJAO IITAMA NEGER) MEIAIA

DUNM

Darjah kebesaran in i merupakan darjah yang tertinggi di negeri Melaka. Darjah ini mula dizahi rkan pada tahun 1978 dan dianugerahkan kepada individu yang telah memberi jasa yang amat cemerlang kepada negeri Melaka. Anugerah ini dikhaskan kepada T.Y.TYang di-Pertua Negeri Melaka, D.Y.M.M. Raja-raja, T. Y.T Yang d i-Pertua Negeri-negeri , Pembesar Negara Sahabat dan Perdana Menteri .

Penerima anugerah Darjah Utama Negeri Melaka hendakl ah digelar Datuk Seri Utama dan isterinya sebaga i Datin Seri Utama. Darjah ini merupakan anugerah berbentuk kalung (jewel). Lambang-Iambang kebesaran darj ah ini mengandungi lencana ka lung, lencana darj ah, bi ntang darj ah dan sebidang selepang (sesh).

Kalung Darjah Ka lung ini diperbuat dari pada perak 9.25 bersadur emas 24k. Kalung ini terdiri daripada rangkaian rekaan kerawang dengan lambang dua ekor pelanduk berjuang bersama-sama sebuti r bulan dan bintang. la disusun sehingga

III

A[)AT ISTIA[)Ar

membentuk seutas kalung yang labuh hingga ke paras dada dan belakang pemakainya. Motif ini berukuran lebar 48.0mm dan tinggi 34.0mm.

Lencana Kalung Lenca na kalung bagi anugerah ini diperbuat daripada loga m perak 9.25 bersadur em as 24k. Berukuran garis pusat 78.0mm dan dihi as i denga n enamel putih dan warna-warna kebesaran Kerajaan Negeri Melaka pada bahagian tertentu . la terdiri daripada tiga lapisa n utama.

+ Lap;san 1 Bahagian ini juga dikenali sebagai lapisan bawah. Bahagian ini berbentuk bin tang pecah lima. Pecahan utama bintang m enyerupai bilah tombak yang dike/ilingi lapan jalur-jalur tajam yang m enyerupai sinaran matahari yang disusun menaik dan m enurun. Pecahan-pecahan uta ma itu pula diselangselikan oleh m otif keris bersilang m enjunjung bulan dan bin ta ng. Terdapat pula ruang yang m embentuk bulatan bersaiz diameter 30.0mm di tengah-tengahnya untuk diletakkan pula lapisan yang kedua.

+ Lap;san 2 Lapisan ini m erupakan sekeping cekera berukuran ga ris pusat 26. 0mm. Cekera ini terdapat perkataan OARJAH UTAMA N ECERI MELAKA berenam el putih m engelilinginya.

+ Lap;san 3 Lapisan ini m erupakan sekeping lambang Kerajaan Negeri Melaka di tengah-tengah pinga t yang berenam el mengikut warna-warna rasmi negeri.

Oi bahagi an belakang bintang ini akan dipasang dengan cincin penyangkut supaya ia dapat disa ngkut pada kalungnya.

Lencana Darjah dan Bintang Darjah Spes ifikas i bagi darjah dan bintang darjah adal ah sama seperti keteranga n lencana kalung di atas.

Kain Selepang Oarj ah kebesaran ini di sertakan denga n sebidang kain selepang yang panj angnya lebih kurang 2.5m denga n penyangkut yang dijahit di kedua-dua penghujungnya. Oi atas hujung kain selepang ini dihi as simpulan kain yang berbentuk reben di mana bintang darjah akan di ga ntung selepang ini yang diperbuat daripada kain sutera yang tinggi mutunya. Mempunyai corak water mark selebar 100.0mm dengan peca han-peca han warna seperti berikut; Merah 6. 0mm, putih 7.0mm, kuning 73.0mm, biru 26. 0mm, kuning 73. 0mm, putih 7.0mm, merah 6.0mm.

III

AI)AT ISTIAI)AT

Cara Pemakaian Ada lah menjadi peraturan bahawa kalung hanya boleh dipakai pada "HARI KALUNG SAHAJA" da n sekiranya memakai kalung bagi Darjah Utama Seri Melaka maka selepa ng bagi darj ah kebesa ran ini tidak boleh dipakai bersa ma. Walaubagaima napun selepang da ripada lain-lain darj ah kebesa ran boleh dipakai . Umpa manya selepang da ri pada darjah kebesa ran DGSM, DCSM dan DMSM.

Pakaian Istiadat

+ Selepang ya ng dipakai hendaklah disisipkan di bawah epolet da ri bahu sebelah kanan dan diselepangkan ke pingga ng sebelah kiri . Lenca na darjah tersa ngkut pada bawah ikatan reben oi hujung selepang, dengan lenca na terletak tepat pada jalur se luar.

+ Kalung henda klah dipakai sama panjang di hadapan dan di belakang. Kalung disisipkan di bawah epolet di atas se 'ef ang yang dipakai. Lenca na kalung ya ng dipakai henda klah betul -betu terl etak di atas dada di bahagian tengah.

+ Bintang da rjah henda kl ah disematkan di sebe lah kiri dada lebih kurang di atas rusuk. Tida k lebih da ripada tiga bintang darjah ya ng boleh dipakai pada sesuatu masa. Apabil a sa tu bintang sa haja dipakai, ia hendakl ah di sematkan di tenga h-tenga h sa ku atas baju dengan penjuru bintang

III

ADAT ISTIADAT

+ da rjah itu yang paling atas sekali te rl etak kira-kira satu inci da ri mulut sa ku . Sekiranya pemakai ingin mengenakan dua binta ng binta ng da rj ah, maka binta ng yang kedua itu hendaklah diletakkan di bawah bintang yang pertama dengan bintang darj ah yang paling kanan di atas. Seki ra nya memakai tiga bintang darj ah, bintang yang ked ua dan ketiga henda kl ah diletakkan di bawah sama bahagi menjadikan bentuk tiga segi.

t Sekiranya bintang-bintang dan pingat-pingat lain di pakai, ia hendakl ah dipakai di atas binta ng darj ah di dada sebelah kiri .

Cara Memakai Darjah Kebesaran dengan Pakaian Rasmi Khas, Umpamanya Pakaian Luar seperti Y.A.A Hakim Mahkamah linggi, Y.B Speaker yang Mempunyai Baju Luar.

+ Kalung darjah dipakai seperti bi asa dan di sematkan di atas baju luar denga n labuh bahagian depan dan belakangnya sama panjang serta lencana darjah terl etak betu l-betul di tengah dada.

+ Binta ng da rjah disematkan di sebelah dada kiri ki ra-ki ra satu inci di bawah mulut sa ku jika ada atau di paras yang sa ma sekiranya tidak bersaku.

III