VALJEVO - SRBIJAavgust 2018.

INTERNACIONALNI UMETNIČKI STUDIORadovan Trnavac Mića

INTERNATIONAL ART STUDIO

ANGEL GAVROVSKIBALKANSKI PEJZAŽI

Suvoborska 48/1, 14000 Valjevo, Srbijatel/fax: +381 14 225 155

www.ius-trnavac.org

INTERNACIONALNI UMETNIČKI STUDIORadovan Trnavac Mića

INTERNATIONAL ART STUDIO

2

AKADEMSKI SLIKAR ANGEL GAVROVSKI

Stvaralačka energija makedonskog umetnika Angela Gavrovskog rezultat je njegove neprekidne,višedecenijskestvaralačkeaktivnostinapoljulikovnihumetnosti.

IakoživiistvarauMakedoniji,njegovizuzetnobogatiraznovrstanintelektualnihabitusineumor-ninomadskiduh,ubrajajugameđuretkeumetnikekoji suostalidoslednimodernojevropskoj slikarskojtradiciji.

IdiličnipredelikojimaseGavrovski sadužnimpoštovanjemdubokoklanja, izražavaju izuzetno in-timnoosećanjeidoživljavanje,kakonasopstvenomizvornomtoposu,takoinatuđem.Uizvesnomsmislu,intimistički,lirskigovorautora,njegovomapiranjekonkretnihpredela,ukonkretnomslučaju,možedauputinaduhovnousvajanjefragmenataiznekadašnjezajedničkedomovine.

Delovimotivanaplatnima su široko, takorećipanoramskiotvoreni i tretirani iz različitih rakursa.Lišeniekstenzivnenaracije,kolorističkiizvučnoobojeni,krozritmičkuigruističumestoirazličitevremen-ske intervaleukojimasuovipejzažinastali. Ekspresivnenotekojeprovejavajuunekimodpejsaža, iakodinamične,reflektujuunutrašnjiskladispokojstvoatmosferearkadijskihpredela.

Različitesenzacijekojeizazivajudelaovogžanra,nemajuvelikepretenzije,većjednostavnoželedanampokažuuzvišenulepotupotonuluusvomunutrašnjemnedodirljivommiru.

Konča Pirkoskaistoričar umetnosti

(Odlomak iz recenzije „Dah pejzažnih predela“, katalog za izložbu.)

3

Usvojojmanifestnojizjavi,AngelGavrovskinamgovoridalikovnadelanetrebadaprocenjujemoponekojpomodarskojlogiciikriterijumima,većdasvakodeloocenjujemoponjegovojautentičnojvrednostiipoumetničkomkvalitetukojeonousebinosi.Takoćemodoćidosaznanjadamnoga„zaboravljena“delakaoinekelikovnepojave,kojisuizraznihrazlogabilipotisnuti,moramoponovodastavimoufokusnašihproučavanjaiocenjivanja,gdebijedinstvenikriterijumbilaestetskaiumetničkavrednost.Moždajošjednomtrebadapogledamoniznjegovih(većprašnjavih)slikasaimpresivnimduhomPisaroa,kojenasvojnačin„opevaju“makedonskuprirodu-makedonskopodneblje.NekaoPandiloviliLičenoski,nonasvoj,egzaltiraniprofesionalannačin,puniskrenostiisenzibiliteta.Tusudesetinenjegovihpejzaža,zimskih,prolećnih,jese-njihmotiva,seoskipitoresknipredeli,planinskimasivi,prelepeimpresijevremenskihpromena,kojeganajvišedovodeubliskostisaizvornimimpresionizmom,ili,kaoštosamkaže,neoimpresionizmom,sarealističkomosnovomiprimesamaekspresionizma.Sveovotražinovipogled,novoocenjivanje.

(Odlomak iz knjige „Makedonski impresionizam“ Julije Temelkove, Matica makedonska, 2002. go-dina)

*

„Uprirodinemalošihbojaioblika,trebasamoosećajivremedaotkrijemoharmonijuprirode.“„Stvaramtihoonolikokolikomiživotdopuštadapreživimkaočovek.“

Angel Gavrovski

4

PREDELI SLIKANI DUŠOM

PrvainajjačaimpresijakojuposmatračosećaprisusretusaslikamaAngelaGavrovskogjesveprisutnaharmonija:harmonijabojeiharmonijaprizora,unjegovomiskonskomznačenju,nedodirnutogprisustvomčoveka. Akobisetumačiliuključumuzike,panoramskiširokiprostoriuumbramaokeraiblagosivihzem-ljanihnijansiisijavajumolskuskalu,salakimprelazimaudurskeakordejačihiintenzivnijihtonovazelene,kojasugerišesnaguiraskošisvemeneprirode. PrirodajenaplatnimaGavrovskogtretiranaizrazličitihperspektiva,kolorističkiilirskivrlosuges-tivnoprikazana,alisanedvosmislenomidejomdajeonasamasve,tedaječovekovaprvaijedinaulogadajenedira,većdanastojida,živećiuskladusaprirodom,ostvarisvojunutrašnjisklad. Utomsmislusasvimjelakoprihvatitiumetničku„religiju“Gavrovskogdauprirodinemalošebojeioblika,potrebanje,onkaže,samoosećajivremedaotkrijemoharmonijuprirode. Sličnuideju,obožanskojstraninaizgledobičnihstvari,istoričariumetnostićenaćiikodAngelovogimpresionističkoguzora-KamijaPisaroa,kojijetvrdio:„Srećanjeonajkomoževidetilepotuuobičnimstva-rima,ondegdedruginevideništa!Svejelepo,trebasamoumetigledati“. PejzažizaizložbuuValjevu,uglavnomnastalitokomradaLikovnekolonijeuRibarskojBanji,odišunekom toplom svetlošću, gamomnežnih ali i jakih, gusto nanetih tonova, zasićene boje, sugerišu svu je-dnostavnostlepogisvulepotujednostavnosti. Izloženiradovinesumljivoukazujunaizuzetnogautora,vanrednestvaralačkeenergije,ostvarenogurazličitimtehnikamaižanrovima,nepretencioznog,stamenogljudskoghabitusa,kojemje,kao,valjdainjego-vimduhovnimuzorima,radjedinstvenregulatorživota. Idiličnipredelinjegovihslika,stvaraninežnimnotamaljubavi,sugerišuisuštinuodnosaovogumet-nikapremapredelimanjegovemladosti,unekadavelikojzajedničkojdomovini,gdejestekaoiakademskozvanjeiširinupogledanasvetokosebe. AumetničkouverenjeAngelaGavrovskog,dastvoritihoionolikokolikomuživotdopuštadapreživikaočovek,govorisasvimlepodaontouistinuijeste.Čovekiumetnik.

Rada Filipović

5

ACADEMIC PAINTER ANGEL GAVROSKIKonča Pirkoska, Art Historian

(Extracted from the review “Breath of Landscape Visions“, exhibition catalogue)

ThecreativeenergyoftheMacedonianartistAngelGavroskicomesasaresultofhisincessant,dec-ades-longproductivityinthefieldofart.

AlthoughhelivesandworksinMacedonia,hisprolificandheterogeneousintellectualhabitatandtire-lessnomadicspiritclassifyhimasoneofthefewartistswhohaveremaineddevotedtothemodernEuropeanpaintingtradition.

Theidylliclandscapes,whichGavroskipiouslyandsolemnlybowsto,conveyasensationofdevoutlyintimatesensitivityandperception,regardlessofwhethertheybelongtohisowntopographyorthatun-knowntohim.Toacertainextent,theintimateandlyricalexpressionoftheauthor,aswellashismappingofactuallandscapesinactualenvironments,suggestaspiritualadoptionoffragmentsbelongingtotheformerhomeland.

Sectionsofmotifsdepictedinhiscanvasesarebroadly,evenpanoramicallyovertandperceivedfromvariousvantagepoints.Devoidofextensivenarration,visuallyandaudiblycolored,theymakeuseofarhyth-micdancetoemphasizethelocationanddifferenttimeintervalsinwhichtheselandscapeswerecreated.Theexpressivenotesappearinginsomelandscapes,albeitdynamic,areamerereflectionoftheinternalunisonandserenityoftheArcadianatmosphere.

Thediversityofsensationsprovokedbyworkbelongingtothisgenreisutterlyunpretentious,strivingsimplytoexposethesublimebeautyimmersedintoitsowninternalandunreachabletranquility.

6

Throughhismanifesto,AngelGavroskiproclaimsthatartisnottobeevaluatedaccordingtocertainfashionlogicorcriteria.Eachworkofart,hesays,istobevaluedforitsauthenticityandartisticquality.Thisisthepathtounderstandingthatnumerousneglectedworksofartandartisticphenomena,suppressedforvariousreasons,mustonceagainbeplacedatthecentreofstudyandappraisal,wherethesupremecriterionwouldbetheaestheticandartisticmerit.Perhapsitistimeforustotakeaglimpseatanumberofhis(alreadydustcovered)paintingsemittingtheimpressivePissaro-likespirit,chantingoftheMacedoniannatureandclimateintheirown,originalmanner.GavroskidoesthisnotinthestyleofPandilovorLičenoski,butratherinhisownelatedandprofessionalmanner,throbbingwithsincerityandsensitivity.Therewefinddozensofhislandscapes,winter,springandautumnmotifs,picturesqueruralexteriors,mountainmassifs,gorgeousimpressionsofweatherchanges,whichbringhimmuchclosertotheoriginalimpressionism,or,inhisownwords,neoimpressionism,basedonarealistic foundationcontainingexpressionistic influences.Allofhisworkdemandsanewoutlookandanewappraisal.

(Extract from “Macedonian Impressionism” by Julija Temelkova, Matica Makedonska, 2002)

*

“Naturehasnosuchthingasabadcolororshape.Itonlytakessometimeandsensitivityforustounveilnaturalharmony.”“Icreatepeacefullyasmuchaslifeallowsmetoliveasahuman.”

Angel Gavroski

7

SOUL-PAINTED LANDSCAPESRada Filipović

TheinitialandstrongestimpressionanobserverisfacedwithwhenconfrontedwithAngelGavroski’spaintingsisoneofomnipresentharmony-harmonyofcolourandharmonyofvisionsintheirprimalform,unscathedbyhumaninvolvement. Iftheyweretobeinterpretedinmusicterms,thepanoramicbroadnessofspacepaintedinocherum-braeandgrayishearthynuancesradiateminorscalenotes,graduallyoverlappingwithmajorchordsofmorepowerfulandintenseshadesofgreensuggestiveofnature’spotency,splendorandmimicry. Gavroski’scanvasesdepictnatureobservedfromvariousvantagepoints,givingitverysuggestivelyri-calinterpretations,unequivocallystatingthatitisthereperse,grantingthemantherightnottomeddlewithit,butratherstrivetoachieveinnerharmonybylivinginaccordwithnature. Itis,therefore,quiteeffortlesstoadoptGavroski’sartistic“religion”,proclaimingthatnaturecontainsnosuchthingaspoorcolourorform.Inhiswords,allittakesisthesensationandtimeforustobeabletodiscovertheharmonyofnature. ArthistoriansarequicktonoticethatasimilarconceptofdivinespiritinmundaneobjectscanalsobefoundinAngel’simpressionisticrolemodel-CamillePissarro,whoonceclaimed:“Fortunateishewhocanuncoverthebeautyofordinarythings,whereothersseenothing!Everythingisbeautiful;oneonlyneedstoknowhowtoobserve.” ThelandscapesfeaturedattheValjevoexhibition,createdmainlyduringhisstayintheartcolonyinRibarskaBanja,emitawarmlight,agammaoftender,yetpotent,thicklyappliedlayersofsaturatedcolour,proposingthesimplicityofbeautifulandthebeautyofsimplicity. Theworkhereexhibitedundoubtedlyindicatesanauthoroforiginalandoutstandingcreativeenergy,apaintercompetentinvarioustechniquesandgenres.Hecomesacrossasanunpretentious,sturdyhumanbeing,who,quitelikehisspiritualrolemodels,perceivesworkasauniqueregulatoroflife. Theidylliclandscapesinhispaintings,createdintenderaffectionatetones,alsosuggesttheessenceofthisartist’srelationshiptowardsthelandofhisyouth,theoncelargecommonhomeland,inwhichheac-quiredbothhisacademicstatusandthebroadnessofviewoftheworldaroundhim. TheartisticcredoofAngelGavroski,tocreateintranquilityandasmuchaslifeallowshimtohaveadecenthumanexistence,speaksalsoquitetruthfullytothatextent.Thatheisahumanandanartist.

8

KIŠNIDANNAOHRIDU,1996,uljenaplatnu,40x33,5cmARAINYDAYINOHRID,1996,oiloncanvas,40x33,5cm

9

SUSRETSADESPOTOMOLIVEROM,1996,uljenaplatnu,63,5x99cmMEETINGDESPOTOLIVER,1996,oiloncanvas,63,5x99cm

10

MALIPEJZAŽ,2000,uljenaplatnu,18x24cmSMALLLANDSCAPE,2000,oiloncanvas,18x24cm

11

DETALJIZATELJEA1,2000,uljenaplatnu,54x44cm ATTELIERDETAIL1,2000,oiloncanvas,54x44cm

12

DOGAĐAJUENTERIJERU,2000,uljenakartonu,51x58cm ANEVENTINTHEINTERIOR,2000,oiloncardboard,51x58cm

13

NAPUŠTENOSELO,2004,uljenaplatnu,60x40cmDESERTEDVILLAGE,2004,oiloncanvas,60x40cm

14

PAJZAŽ1,2006uljenakartonu,30x32,5cmLANDSCAPE1,2006,oiloncardboard,30x32,5cm

15

PAJZAŽ2,2006uljenakartonu,30x32,5cmLANDSCAPE2,2006,oiloncardboard,30x32,5cm

16

VOĆNJAK,2006,uljenaplatnu,60x74,5cmORCHARD,2006,oiloncanvas,60x74,5cm

17

PEJZAŽ,2006,uljenaplatnu,53x51cmLANDSCAPE,2006,oiloncanvas,53x51cm

18

DETALJIZATELJEA2,2007,uljenakartonu,29x50,5cmATTELIERDETAIL2,2007,oiloncardboard,29x50,5cm

19

PEJZAŽ,2007,uljenaplatnu,50x60cmLANDSCAPE,2007,oiloncanvas,50x60cm

20

MOTIVIZRIBARA,2007,uljenaplatnu,50x70cmAMOTIFFROMRIBAR,2007,oiloncanvas,50x70cm

21

ENTERIJER,2008,uljenakartonu,70x48cmINTERIOR,2008,oiloncardboard,70x48cm

22

JESENJAMAGLA,2009,uljenaplatnu,60x80cmTHEAUTUMNFOG,2009,oiloncanvas,60x80cm

23

JESENJAPANORAMA,2009,uljenaplatnu,60x80cmAUTUMNPANORAMA,2009,oiloncanvas,60x80cm

24

NAPUŠTENEKUĆE,2010,uljenaplatnu,50x60cmDESERTEDHOUSES,2010,oiloncanvas,50x60cm

25

LEJEJAGODA,2010,uljenaplatnu,80x60cmSTRAWBERRYLANE,2010,oiloncanvas,80x60cm

26

JESENJEVREME,2010,uljenaplatnu,80x60cmTHEAUTUMNWEATHER,2010,oiloncanvas,80x60cm

27

NAPUŠTENIVOĆNJAK,2011,uljenaplatnu,60x80cmDESERTEDORCHARD,2011,oiloncanvas,60x80cm

28

ZELENOJEZERO,2012,uljenaplatnu,60x80cmGREENLAKE,2012,oiloncanvas,60x80cm

29

JUTARNJIPEJZAŽ,2013,uljenaplatnu,30x60cmMORNINGLANDSCAPE,2013,oiloncanvas,30x60cm

30

SEĆANJENAVODU,2013,uljenaplatnu,80x60cmAMEMORYOFWATER,2013,oiloncanvas,80x60cm

31

RIBARSKABANJA,2013,uljenaplatnu,80x60cmRIBARSKABANJA,2013,oiloncanvas,80x60cm

32

CRVENIAKCENT,2014,uljenaplatnu,80x60cmREDACCENT,2014,oiloncanvas,80x60cm

33

SAVISINE,2014,uljenaplatnu,30x52cmFROMUPHIGH,2014,oiloncanvas,30x52cm

34

PEJZAŽIZRIBARA,2015,uljenaplatnu,80x60cmLANDSCAPEFROMRIBAR,2015,oiloncanvas,80x60cm

35

GOLUBAC,2015,uljenaplatnu,59x50cmGOLUBAC,2015,oiloncanvas,59x50cm

36

KAVEZ,2016,uljenaplatnu,80x60cmCAGE,2016,oiloncanvas,80x60cm

37

JESENJIPEJZAŽ,2016,uljenaplatnu,80x60cmAUTUMNLANDSCAPE,2016,oiloncanvas,80x60cm

38

NAKRAJUŠUME,2016,uljenakartonu,70,5x49,5cmATTHEFOREST’SEND,2016,oiloncardboard,70,5x49,5cm

39

ISPODJASTREPCA,2016,uljenaplatnu,80x60cmATTHEBOTTOMOFJASTREBAC,2016,oiloncanvas,80x60cm

40

BAGREMOVIUCVATU,2017,uljenaplatnu,60x80cmBLOOMINGACACIA,2017,oiloncanvas,60x80cm

41

ANGELGAVROVSKI

42

AngelGavrovskirođenje1942.godineuseluŽilče,Tetovo,RepublikaMakedonija.OsnovnuisrednjuškoluzavršiojeuSkoplju.DiplomiraojenaAkademijilikovnihumetnostiuBeogradu1967.godine,uklasiprofe-soraMilaMilunovićaiZoranaPetrovića.ČlanjeUdruženjalikovnihumetnikaMakedonije(DLUM)od1969.godine.Predavao je stručnepredmeteuŠkoli zaprimenjenuumetnost idizajn,na tekstilnomodsekupriTehnološkomfakultetudržavnogUniverziteta„SvetiĆiriloiMetodije“uSkoplju.

Imaojevećibrojsamostalnihizložbi:uSkoplju1970.godineugalerijiKulturno-informativnogcentrai1977.godineuOmladinskomkulturnomcentru;uTetovu1996.godineuDomukulture;uAleksincu2008.godineugalerijiCentrazakulturuiumetnost;uLeskovcuuvelikojgalerijiKulturnogcentraidruge.

KaočlanDLUM-aizlagaojeslikeigrafikenatradicionalnimitematskimizložbamaudruženjauMakedonijii inostranstvu.Višeputa izlagao jenaTrijenalu savremene jugoslovenskegrafike (Međunarodnografičkotrijenale)uBitolju.

Od1971.godineučestvujeuradudomaćihiinternacionalnihlikovnihkolonijauMakedoniji,Srbiji,Sloveniji,Bugarskoj,TurskojiSlovačkoj.

Poredslikarstvaigrafike,radinaikonografijipoštujućitradicionalnivizantijskistil.

Uradiojeikone,freskeimozaikeucrkvi„SvetiĆiriloiMetodije“uMavrovu,kaoifreske,ikoneimozaikezacrkveipojedinceuvišenaseljenihmestauMakedoniji.

NjegoveslikeigrafikenalazeseuprivatnimidržavnimkolekcijamauMakedoniji,Srbiji,Sloveniji,Bugarskoj,Belgiji,Holandiji,Turskoj,Slovačkoj,VelikojBritanijiiKubi.

Slikapejsaže,portrete,mrtvuprirodu,enterijere,kompozicijesasavremenomtematikom.

DobitnikjeNagradezagrafikuDLUM(1975),NagradezacrtežDLUM(1999)iNagradezaslikarstvoDLUM(2004).

ŽiviiradiuSkoplju.

43

AngelGavroskiwasborninŽilče,Tetovo,RepublicofMacedonia,in1942.Afterfinishingprimaryandsecond-aryschoolinSkopje,hegraduatedfromtheAcademyofFineArtinBelgradein1967,intheclassofprofessorsМiloMilunovićandZoranPetrović.HehasbeenamemberoftheAssociationofPaintingArtistsofMacedonia(DLUM)since1969.HehastaughtvocationalcoursesattheSchoolofAppliedArtsandDesignintheDepart-mentofTextileattheFacultyofTechnology,partofthestateUniversity“SaintĆiriloandMetodije”inSkopje.

Hehasheldanumberofsoloexhibitions:inSkopje,in1970attheGalleryoftheCultureandInformationCentreandin1977intheYouthCultureCentre;inTetovo,in1996attheCultureCentre;inAleksinac,in2008attheGalleryoftheCentreofCultureandArt;inLeskovac,intheGrandGalleryoftheCultureCentre,andelsewhere.

AsamemberofDLUM,hehasexhibitedhispaintingsandgraphicsintraditionalandthematicexhibitionsoftheassociationinMacedoniaandabroad.HehasmultipleparticipationsatthetriennialofcontemporaryYugoslavgraphics(theInternationalGraphicsTriennial)inBitolj.

Since1971,hehasattendeddomesticandinternationalartcoloniesinMacedonia,Serbia,Slovenia,Bulgaria,TurkeyandSlovakia.

Inadditiontopaintingandgraphics,hehasalsodoneiconographicwork,abidingtothetraditionalByzantinestyle.

Hecreatedtheicons,frescosandmosaicsinthe“SaintĆiriloandMetodije”churchinMavrovo,aswellasfrescos,iconsandmosaicsconscribedbyvariouschurchesandindividualsacrossMacedonia.

HispaintingsandgraphicsareincludedinbothprivateandstatecollectionsinMacedonia,Serbia,Slovenia,Bulgaria,Belgium,theNetherlands,Turkey,Slovakia,GreatBritainandCuba.

Hepaintslandscapes,portraits,stilllifecompositions,interiorsandcompositionsfeaturingcontemporarythematic.

Awards:DLUM’sgraphicsaward,1975;DLUM’sdrawingaward,1999;DLUM’spaintingaward,2004.

HelivesandworksinSkopje.

ANGEL GAVROVSKI BALKANSKI PEJZAŽI

KnjigaBook 48IzdavačPublisher

INTERNACIONALNI UMETNIČKI STUDIORadovan Trnavac Mića

INTERNATIONAL ART STUDIOUrednikEditor

Mirjana Vojić

DizajnDesignby

Slobodan Rajević

PrevodTranslationIvan Manić

TehničkapodrškaTechnicalsupport

ŠtampaPrintedby

Tel.014/3538-125

TiražCirculation

500avgust 2018.

ISBN978-86-84653-33-0UpravniodborManagingBoard

Vinka Spajić, Slаđаnа Vаsiljević, Aleksandra Tomić, Slađana Malešević,

Blagoje Ranković, Budo Novović, Vladimir Petrović

CIP-КаталогизацијаупубликацијиНароднабиблиотекаСрбије,Београд 75.071.1:929ГавровскиА.(083.824)75(497.7)”20”(083.824) ГАВРОВСКИ,Ангел,1942-AngelGavrovski:balkanskipejzaži:Valjevo,avgust2018./[prevod,translationIvanManić].-Valjevo:Internacionalniumetničkistudio“RadovanTrnavacMića”=InternationalArtStudio[“RadovanTrnavacMića”],2018(Valjevo:Valjevoprint).-43str.:reprodukcije;22x23cm.-(Internacionalniumetničkistudio“RadovanTrnavacMića;knj.48) Uporedosrp.tekstiengl.prevod.-Autorovaslika.-Tiraž500.-Str.2:AkademskislikarAngelGavrovski/KončaPirkoska.-Str.4:Predelislikanidušom/RadaFilipović.-AngelGavrovski:str.42. ISBN978-86-84653-33-0 a)Гавровски,Ангел(1942-)-ИзложбеникаталозиCOBISS.SR-ID266282252