Ảnh Hưởng Của Hàm Lượng Kali Đén Lúa Lai

B GIO DC V O TO TRNG I HC NNG NGHIP H NI

--------------------

HONG XUN TRNG

NGHIN CU NH HNG CA LIU LNG KALI N SINH TRNG, PHT TRIN V NNG SUT CA HAI GING LA TH3-5, TH7-2 TI GIA LM H NI

LUN VN THC S NNG NGHIP

Chuyn ngnh : TRNG TRT

M s : 60.62.01

Ngi hng dn khoa hc: PGS.TS H TH THANH BNH

H NI - 2010

Trng i hc Nng nghip H Ni - Lun vn thc s nng nghip. i

LI CAM OAN

Ti xin cam oan s liu v kt qu nghin cu trong lun vn l hon ton trung thc v cha tng c s dng hoc cng b trong bt c cng trnh no khc. Ti xin cam oan rng mi s gip cho vic thc hin lun vn

ny c cm n v cc thng tin trch dn trong lun vn u c ch r ngun gc.

Tc gi lun vn

Hong Xun Trng

Trng i hc Nng nghip H Ni - Lun vn thc s nng nghip. ii

LI CM N

hon thnh ti tt nghip ngoi s c gng ca bn thn ti nhn c rt nhiu s quan tm gip nhit tnh ca thy c, bn b v ngi thn.

Trc tin, ti xin c by t lng bit n su sc ti c gio PGS.TS. H Th Thanh Bnh v TS. Nguyn Xun Mai - Trng b mn Canh tc trng i hc Nng nghip H Ni tn tnh hng dn, gip ti trong qu trnh thc hin ti v hon thnh bn lun vn ny.

Ti xin c gi li chn thnh cm n ti cc thy c gio trong Khoa

Nng hc, Vin o to Sau i hc. Ti cng xin c chn thnh cm n cc cn b ti b mn Canh tc

trng i hc Nng nghip H Ni nhit tnh gip v to mi iu kin thun li cho ti trong thi gian thc hin ti.

Bn cnh ti xin gi li cm n chn thnh ti tt c ngi thn, bn b nhng ngi lun bn cnh ng vin gip ti trong qu trnh hc tp v thc hin bn lun vn ny.

H Ni, ngy thng nm 2010 Tc gi lun vn

Hong Xun Trng

Trng i hc Nng nghip H Ni - Lun vn thc s nng nghip. iii

MC LC

Li cam oan i

Li cm n ii

Mc lc iii

Danh mc cc t vit tt vi Danh mc bng vii Danh mc hnh ix

1. M U 1

1.1 Tnh cp thit ca ti 1 1.2 Mc ch v yu cu ca ti 2 1.3 C s khoa hc v c s thc tin ca ti 3 2. TNG QUAN TI LIU 4 2.1 C s l lun 4 2.2 Tnh hnh sn xut la go trn th gii v Vit Nam 9 2.3 Tnh hnh nguyn cu phn bn cho la 15 2.4 c im sinh vt hc ca la lai. 25 2.5 Yu cu v cc cht dinh dng ca cy la 29 2.6 Yu cu ca rung la nng sut cao 32 3. NI DUNG V PHNG PHP NGHIN CU 34 3.1 i tng, a im v thi gian nghim cu 34

3.2 Ni dung v phng php nghin cu 35 3.3 Cc ch tiu theo di: ( v ma 2009 v v xun 2010 cc ch tiu

theo di tng t nhau) 39 3.4 Phng php tnh ton v x l kt qu 41 4. KT QU NGHIN CU V THO LUN 42 4.1 Thi gian sinh trng ca ging trong iu kin bn kali khc nhau 42

4.1.1 Tnh hnh pht trin ca m 42

Trng i hc Nng nghip H Ni - Lun vn thc s nng nghip. iv

4.1.2 nh hng ca kali n thi gian sinh trng ca ging TH3-5 v TH7-2. 43

4.2 nh hng ca lng kali bn n ng thi tng trng chiu cao cy ca cc ging la qua cc v. 45

4.2.1 nh hng ca lng kali bn n ng thi tng trng chiu cao 45 4.2.2 nh hng ca ging n ng thi tng trng chiu cao 47 4.2.3 nh hng tng tc ca kali v ging n ng thi tng trng

chiu cao 50 4.3 nh hng ca lng kali bn n ng thi nhnh ca cc

ging la 52 4.3.1 nh hng ca liu lng kali n ng thi nhnh 53 4.3.2 nh hng ca ging n ng thi nhnh 54 4.3.3 nh hng ca kali v ging n ng thi nhnh 56 4.4 nh hng ca lng kali bn n ch s din tch l (LAI) ca cc

ging la 58 4.4.1 nh hng ca lng kali bn n ch s din tch l (LAI) 59 4.4.2 nh hng ca Ging n ch s din tch l (LAI) 61 4.4.3 nh hng tng tc ca mc kali bn v ging n ch s din

tch l (LAI) 63 4.5 nh hng ca ging v liu lng kali n kh nng tch ly cht kh 66 4.5.1 nh hng ca liu lng kali bn n kh nng tch ly cht kh 66 4.5.2 nh hng ca ging n kh nng tch ly cht kh 67 4.5.3 nh hng ca kali v ging ti kh nng tch ly cht kh 68 4.6 Tnh hnh su bnh hi chnh v kh nng chng 71 4.7 nh hng ca ging v liu lng kali n mt s yu t cu

thnh nng sut v nng sut 72 4.7.1 nh hng ca liu lng kali n mt s yu t cu thnh nng

sut v nng sut 73

Trng i hc Nng nghip H Ni - Lun vn thc s nng nghip. v

4.7.2 nh hng ca ging n mt s yu t cu thnh nng sut v nng sut 75

4.7.3 nh hng ca kali v ging n yu t cu thnh nng sut v nng sut 76

4.8 Nng sut sinh vt hoc, h s kinh t v hiu sut bn kali. 80 4.8.1 nh hng ca lng kali n nng sut sinh vt hc, h s kinh t

v hiu sut bn kali 80

5. KT LUN V NGH 84 5.1 Kt lun 84 5.2 ngh 84 TI LIU THAM KHO 86 PH LC 90

Trng i hc Nng nghip H Ni - Lun vn thc s nng nghip. vi

DANH MC CC T VIT TT

B NN v PTNT: B Nng nghip v Pht trin Nng thn

CCCC: Chiu cao cui cng

CMS: Dng bt dc c t bo cht - Cytoplasmic Male Sterile

CV: H s bin thin - Coefficient of Variation

Dng A: Dng bt dc c t bo cht

Dng B: Dng duy tr tnh trng bt dc c t bo cht

Dng R: Dng phc hi tnh hu dc c, k hiu theo ting Anh (Restorer) BSCL: ng bng sng Cu Long

FAO: Food and Agricuture Organization

IRRI: Vin Nghin cu La go Quc t - International Rice Research Institute NHH: Nhnh hu hiu

NSLT: Nng sut l thuyt NSTT: Nng sut thc thu

PGMS: Dng bt dc c chc nng di truyn nhn mn cm vi nh sng

Photoperiod sensitive Genic Male Sterile

TBC: T bo cht

TGMS: Dng bt dc c chc nng di truyn nhn mn cm vi nhit - Thermosensitive Genic Male Sterile

TGST: Thi gian sinh trng

UNDP: Chng trnh Pht trin ca Lin Hip Quc - United Nations Development Programme

UTL: u th lai

Trng i hc Nng nghip H Ni - Lun vn thc s nng nghip. vii

DANH MC BNG STT Tn bng Trang 2.1. Din tch, nng sut sn lng la trn th gii nm 2007 9 2.2 : Quy trnh bn phn kali cho mt s bang n . 19 2.3: Mc ti u (nn dng) NPK cho la ( mt s nc) 20 2.4: Hiu qu s dng m vi cy la t ph sa ng bng sng

Hng v t bc mu. 22 2.5: Bng cn i dinh dng cho cy trng Vit Nam (nm 1993) 24 2.6: ng thi tch ly dinh dng ca cy la 31 2.7: Lng phn bn cho la 32 4.1.a. Tnh trng cy m trc lc cy 42 4.1.b. nh hng ca liu lng kali n thi gian sinh trng ca cc

ging la 44 4.2.a. nh hng ca kali n ng thi tng trng chiu cao 46 4.2.b. nh hng ca Ging n ng thi tng trng chiu cao 48 4.2.c. nh hng ca kali v ging n ng thi tng trng chiu cao 50 4.3.a. nh hng ca kali n ng thi nhnh 53 4.3.b. nh hng ca ging n ng thi nhnh 55 4.3.c. nh hng ca kali v ging n ng thi nhnh 56 4.4.a. nh hng ca kali n chi s din tch l 60 4.4.b. nh hng ca Ging n chi s din tch l 62 4.4.c. nh hng ca kali v ging n chi s din tch l 63 4.5.a. nh hng ca liu lng kali bn n kh nng tch ly cht kh 66 4.5.b. nh hng ca ging n kh nng tch ly cht kh 68 4.5.c. nh hng ca kali v ging n kh nng tch ly cht kh 69 4.6. Tnh hnh su bnh hi chnh v kh nng chng 72 4.7.a. nh hng ca kali n mt s yu t cu thnh nng sut v

nng sut 73

Trng i hc Nng nghip H Ni - Lun vn thc s nng nghip. viii

4.7.b. nh hng ca ging n mt s yu t cu thnh nng sut v nng sut 75

4.7.c. nh hng ca kali ging n mt s yu t cu thnh nng sut v nng sut 78

4.8.a. nh hng ca ging v kali n nng sut sinh vt hoc, h s kinh t hai ging TH3-5 v TH7-2 v ma 2009. 80

4.8.b nh hng ca ging v kali n nng sut sinh vt hc, h s kinh t hai ging TH3-5 v TH7-2 v xun 2010. 81

Trng i hc Nng nghip H Ni - Lun vn thc s nng nghip. ix

DANH MC HNH

STT Tn hnh Trang

4.1: nh hng ca kali v ging n ng thi tng trng chiu cao v ma 2009. 51

4.2: nh hng ca kali v ging n ng thi tng trng chiu cao v xun 2010. 51

4.3: nh hng ca kali v ging n ng thi nhnh v ma 2009 57 4.4: nh hng ca kali v ging n ng thi nhnh v xun 2010 57 4.5: nh hng ca kali v ging n chi s din tch l v ma 2009 65 4.6: nh hng ca kali v ging n chi s din tch l v xun 2010 65 4.7: nh hng ca kali v ging n kh nng tch ly cht kh v

ma 2009 70 4.8: nh hng ca kali v ging n kh nng tch ly cht kh v

xun 2010 70 4.9.a. nh hng ca kali ging n mt s yu t cu thnh nng sut v

nng sut v ma 2009. 79 4.9.b. nh hng ca kali ging n mt s yu t cu thnh nng sut v

nng sut 2010. 79

Trng i hc Nng nghip H Ni - Lun vn thc s nng nghip. 1

1. M U

1.1 Tnh cp thit ca ti Dn s hin nay ca th gii nm 2010 khong 7 t ngi t ti. Trong

khi dn s tng th din tch t canh tc b thu hp dn do t c chuyn sang cc mc ch s dng khc. V vy p lc ca tng dn s cng vi p lc t thu hp din tch t trng trt ln nhu cu lng thc ca th gii ngy cng tng. Cch duy nht con ngi gii quyt vn ny l ng dng khoa hc k thut tm cch nng cao nng sut cc loi cy trng.

La l mt loi cy lng thc chnh v cung cp lng thc cho gn mt na dn s th gii, 50% s dng la go cho khu phn lng thc hng ngy, Vit Nam, c trn 80 triu dn v 100% ngi Vit s dng go l lng thc chnh. Ngi ta c tnh n nm 2030 sn lng la ca th gii phi tng thm 60% so vi sn lng nm 1995 mi p ng c nhu cu lng thc th gii. V mt l thuyt, la c kh nng cho sn lng cao hn nu iu kin canh tc nh h thng ti tiu, cht lng t, bin php thm canh v ging c ci thin.

Mc tiu sn xut la go n nm 2010 ca Vit Nam l duy tr din tch trng la mc 3,96 triu ha v sn lng la t 40 triu tn (Q 150/2005/Q-TTg ngy 20/06/2005). Vi vic tin hnh nghin cu v thng mi ha cc ging la lai vi nng sut cao hn cc ging la thun truyn thng, p dng cc tin b khoa hc mi vo sn xut, Vit Nam khng nhng m bo cung cp nhu cu lng thc trong nc m cn l quc gia xut khu go ng th 2 th gii, bnh qun mi nm xut 2.6 triu tn gao.

Thc t cho thy la lai c th cho nng sut cao hn 20% so vi nng sut la thun tuy nhin so vi tim nng cc ging la lai th cn hn ch.

V vy mun nng cao nng sut la trn mt n v din tch i hi phi nghin cu hon thin quy trnh sn xut, p dng cc bin php k


thut tc ng cy la sinh trng pht trin thun li nht trong c u t thm canh bng phn bn.

TH3-5 v TH7-2 l nhng ging la lai mi cho nng sut cao do vin sinh hc nng nghip trng i hc Nng nghip H Ni lai to v ang trng th nghim a bn Gia Lm H Ni. gp phn xy dng quy trnh sn xut hon thin cho ging TH3-3 v TH7-2 th vic xc nh liu lng phn bn hp l cho cc ging trn l ht sc quan trng. Xut pht t mc ch trn chng ti thc hin ti: Nghin cu nh hng ca liu lng kali n sinh trng, pht trin v nng sut ca hai ging la TH3-5, TH7-2 ti Gia Lm H Ni 1.2 Mc ch v yu cu ca ti 1.2.1 Mc ch ca ti

Xc nh liu lng phn kali hp l bn cho hai ging TH3-5 v TH7-2 trn t ph sa sng Hng Gia Lm- H Ni.

1.2.2 Yu cu ca ti - Xc nh nh hng liu lng kali bn n cc sinh trng ca hai ging

TH3-5 v TH7-2. - Xc nh nh hng liu lng phn kali n cc ch tiu sinh l ca hai

ging TH3-5 v TH7-2. - nh hng ca liu lng kali n kh nng chng chu mt s loi su,

bnh hi chnh v kh nng chng trn hai ging la TH3-5, TH7-2. - nh gi nh hng ca tng mc phn kali n cc yu t cu thnh nng

sut v nng sut la TH3-5, TH7-2. - Tnh hiu sut phn kali cho hai ging TH3-5 v TH7-2 cc mc bn

khc nhau, t xc nh liu lng bn phn kali hp l cho hai ging la trn.


1.3 C s khoa hc v c s thc tin ca ti 1.3.2 C s khoa hc

- i vi cy la th phn kali l yu t nh hng rt ln n qu trnh trao i cht cy, nh hng n kh nng chng chu, nng sut v cht lng ca la.

- Cc ging khc nhau th kh nng chng chu, cc yu t cu thnh nng sut v cht lng sn phm cng khc nhau.

- Qua kt qu nghin cu ca ti lm c s cho cc cng trnh nghin cu sau ny gip b con nng dn tm c lng phn bn ti u cho 2 ging la TH3-5 v TH7-2.

- Kali thc y qu trnh quang hp lm tng qu trnh vn chuyn quang hp ln ht, tng nng sut la. Ging la mi tip thu nh sng nhiu v vy

nhu cu v kali l ht sc cn thit - Ging la mi cho nng sut cao ht m mnh v vy phi c mc kali

tng ng.

1.3.2 C s thc tin ca ti - nng cao nng sut ca 2 ging la trn th vic xc nh lng phn

bn ti u l thc s cn thit nhm hon thin quy trnh v k thut bn phn cho 2 ging la ny.

- Lm c s nh hng cc ging la lai mi, tng hiu qu sn xut.

- Cung cp thm thng tin cho cn b khuyn nng, nng dn v s dng phn bn kali cho cc ging la lai t nng sut cao, cht lng tt.


2. TNG QUAN TI LIU

2.1 C s l lun 2.1.1 C s l lun v phn bn

Phn bn l mt trong nhng tc nhn quan trng lm tng nng sut la. Nhng ging la mi, c bit l la lai nng sut cao yu cu nhiu dinh dng.

- Nhng yu t dinh dng cn thit cho cy trng sinh trng v pht trin bnh thng cy trng s dng khong 20

nguyn t c bn, trong c 6 nguyn t cu to: C, H, O, N, P, S; v 14 nguyn t pht trin cn thit: Ca,Mg,K,Fe,Mn,Mo,Cu,B,Zn,Cl,Na,Co,V,Si.

- C ch ht dinh dng ca cy +) Mun cy ht c thc n trong t (cc ion) th cc ion phi tip xc

vi b mt r. +) Nh ni lc m cc ion tip xc c vi b mt b r bng phng thc

trao i ion.

+) Nh s khuych tn trong dung dch ca cc ion. +) Nh lu lng t trong dung dch t +) Tnh cht l, ho t v loi phn bn nh hng rt ln n cc qu

trnh trn

+) Bn phn lm tng nng dung dch trong t +) Hm lng keo st, m v nhit t nh hng n qu trnh tip

xc, khuych tn ca cc ion. +) Vic ht dinh dng ca cy l rt phc tp, ion i vo b r theo cc

c ch sau: Trao i, Khuych tn, Trao i cht.

- Nhng nh lut lin quan n dinh dng ca cy trng. nh lut ti thiu ca Liebig Tt c cc t trng u cha mt hoc nhiu yu t dinh dng ti a v


ti thiu. Nng sut cy trng u c mi quan h trc tip vi cc yu t ti thiu ny, c th l Ca, K, N, P, Mg hoc cc cht dinh dng khc. l yu t chi phi, c ch,nng sut. Nguyn t ti thiu ny c th l Calm cho nng sut chng li v khng tng trng, mc du tng s cc yu t K, Si, P, c nng ln hng trm ln (L Vn Cn, 1974) [7].

nh lut v mi quan h gia s pht trin ca cy trng vi cc yu t nh hng n s pht trinca Mitchenrlick

S pht trin ca cy trng chu tc ng ca nhiu yu t ngoi cnh.

Ngi ta thng k c 52 yu t, trong c yu t v phn bn. nh lut c 2 ni dung chnh:

+) Nng sut c th tng ln do mt yu t ring r thm ch khi yu t khng tn ti mc ti thch.

+) Vic nng cao nng sut cy trng do kt qu nng cao yu t pht trin ring r s gim dn mt cch tng xng t im nng sut ti a c th t c nh vic nng cao yu t pht trin tng phn (L Vn Cn, 1974) [7].

Ngun gc v cc dng hu c trong t +) Cht hu c trong t l cht c hnh thnh do s phn hu cc xc

thc vt nh thn, l, r, cc c th sinh vt v ng vt t. +) Cc vi sinh vt phn gii cc cht hu c, to ra: nhm cht mn khng

c trng, chim 10-12% tng s, gm c: cc hp cht cc bon, hidrocacbon, cc axit hu c, ru,cung cp thc n cho thc vt, kch thch, c ch, tng

trng, khng sinh v cc vitamin; nhm cht mn in hnh gm nhng cht hu c cao phn t, phc tp, to ra do kt qu qu trnh mn ho cc xc thc vt, VSV, ng vt. Axit humic, axit funvic, humin, unmin chim khong 80-90% tng s.

Cc nh lut s dng phn bn - nh lut tr li: Ni dung nh lut: t khi b kit qu cn tr li cho t cc yu t


dinh dng m cy trng ly i theo sn phm thu hoch cng vi lng cht b ra tri hay bay hi t t (L Vn Cn, 1974) [7].

ngha ca nh lut: Dng lm c s cho vic tnh lng phn bn nhm duy tr ph nhiu ca t trong trng trt ng thi m ng cho vic pht trin sn xut v s dng phn ho hc nhm t nng sut cy trng ngy cng cao. Xy dng k hoch nng sut cy trng kh thi theo k hoch phn bn c tnh ti h s s dng phn bn ca cy. Vn dng nh lut ci to t bng bin php sinh hc.

- nh lut ti thiu (yu t hn ch) Ni dung nh lut: Nng sut cy trng ph thuc vo cht dinh dng

no c hm lng d tiu thp nht so vi yu cu ca cy trng. pht huy ht tim nng nng sut cy trng cn bn phn theo nh lut bn phn cn i (L Vn Cn, 1974) [7].

Xc nh cc yu t dinh dng c lin quan vi nhau v tm quan trng ca yu t dinh dng c hm lng d tiu hn ch i vi cy trng.

Tm quan trng ca mi yu t ca ph nhiu t cho thy nu thiu

mt yu t cn thit s nh hng xu n nng sut cy trng ngay c khi c y cc yu t khc.

Nhim v ca ngi trng l phi tm ra yu t hn ch nng sut cy trng bn phn t hiu qu cao. Khi cha c iu kin bn y cc loi phn bn cho cy, ti thiu cn quan tm cung cp cc phn yu t hn ch nng sut cy trng. Khi bn phn theo nh lut yu t hn ch ngi s dng phn c th bn 1 loi phn vn cho hiu qu s dng phn bn cao nhng khng c ngha l t nng sut cao. Ngoi ra cn lu rng tc dng ca yu t hn ch s gim dn khi hm lng ca n trong t tng dn ln (do bn phn). Khi 1 yu t hn ch ny c gii quyt th s pht sinh yu t hn ch khc (yu cu phi bn cc loi phn khc).


nh lut nng sut khng tng t l thun vi lng phn bn cho cy Ni dung nh lut: Trn c s bn cc yu t dinh dng khc, khi

tng dn lng phn bn no (v d N) u lm tng nng sut cy trng, nhng phn nng sut tng ln khng t l thun vi nhng lng phn bn tng ln m c xu hng gim dn i. Nu c tip tc tng lng phn bn ca loi phn trn, nng sut s tng n mt mc nht nh ri khng tng na, thm

ch cn b gim. nh lut ny th hin r nht vi yu t m. Mi quan h gia lng phn bn v nng sut cy trng c biu th bng ng parabol c phng trnh tng qut y = -ax2 + bx + c (trong y l NS cy trng, x l lng phn bn (L Vn Cn, 1974) [7].

ngha ca nh lut: Xc nh lng phn bn c li nhun trong trng trt l cc mc phn bn di mc bn ti thch kinh t. Xc nh lng phn bn t li nhun ti a cho ngi sn xut (mc bn ti thch kinh t) ng thi cng l gii hn ca vic s dng phn bn.

Xy dng quy trnh bn phn cho cy trng Khi nim v quy trnh bn phn: Xy dng quy trnh bn phn cho cy

trng l mt bc c th ho ca vic qun l dinh ng tng hp cho cy trng. Quy trnh bn phn cho cy hay cn gi l ch bn phn cho cy l ton b nhng quy nh v loi phn, lng phn, dng phn v phng php bn (thi k, v tr bn phn, cch phi hp phn khi bn) cho 1 loi cy trng c th.

Mt ch bn phn hp l phi t c nhng yu cu c bn sau: - Cy trng c cung cp y v kp thi cht dinh dng cn thit

cho nng sut cao, phm cht tt.

- Khng ngng lm tng ph ca t. - em li li nhun ti a cho ngi sn xut, nng cao hiu sut s dng

phn bn. - Ph hp vi iu kin v trnh sn xut hin ti. Khi nim v phng php bn phn: L nhng quy nh v thi k bn,


v tr bn v cch phi hp cc loi phn khi bn ca 1 quy trnh bn phn. Thi k bn: L nhng quy nh v cc thi im v lng phn bn

trong qu trnh sinh trng ca cy trng. Tu thuc vo thi gian bn trong qu trnh sinh trng v canh tc, phn bit cc th k bn.

Bn lt: Bn trc lc gieo cy gp phn ci to t, gip cy c th ht thc n ngay t khi bt u c th ht thc n.

Bn thc: Bn thm phn v sau nhm p ng y yu cu dinh dng ca cy trong cc thi k sinh trng khc nhau, gii quyt c nhng mu

thun gia c im dinh dng ca cy trng, tnh cht t v tnh cht phn bn lm tng hiu sut s dng phn bn tng nng sut, cht lng nng sn.

2.1.2 C s l lun v ging la lai La lai c gieo trng Vit Nam t nm 1991. Hin nay, din tch la

lai l hn 600.000 ha hng nm vi nng sut trung bnh t 6-6,3 tn/ha, cao hn la thun t 15-20%. Vic s dng la lai gp phn nng cao nng sut, sn lng la v to thm vic lm, tng thu nhp cho nng dn thng qua vic sn xut ht lai. La lai gp phn bo m an ninh lng thc nhiu tnh pha bc v Trung b ( nh, 1995) [2].

V mt di truyn hc: La lai t hp c nhiu c tnh qu ca ging c chn lm t hp

lai. L t dng gi cc ging la ng dng hiu ng u th lai i F1. La lai khc vi la thun (Conventional rice) ch ht ging la lai ch s

dng mt i khi m hiu ng u th lai th hin mnh nht. La lai l hai t vit tt ca La u th lai, khng nn nhm ln vi la thun c to ra bng phng php lai.

u th lai la c Jones.W (nh di truyn hc ngi M) thng bo vo nm 1926 nhng cy lai F1 c kh nng nhnh v nng sut ht cao hn so vi b m. Tuy nhin trong mt thi gian di u th lai la vn cha c s dng rng ri nh nhng cy trng khc bi v la l cy t th phn rt


nghim ngt, vic sn xut ht lai rt kh thc hin.

2.2 Tnh hnh sn xut la go trn th gii v Vit Nam 2.2.1 Tnh hnh nghin cu v sn xut la lai trn Th Gii

Theo thng k ca FAO (2008) [40], din tch canh tc la trn th gii nm 2007 l 156,95 triu ha, nng sut bnh qun t 4,15 tn/ha, sn lng 651,74 triu tn (Bng 2.1)

Bng 2.1. Din tch, nng sut sn lng la trn th gii nm 2007 Tn nc, vng,

lnh th Din tch (triu ha)

Nng sut (t/ha)

Sn lng (triu tn)

Th gii 156,95 4,15 651,74 Chu 40,30 4,21 597,71

Trung Quc 29,49 6,34 187,04 n 44,00 3,20 141,13

Indonesia 12,16 4,68 57,04 Bangladest 11,20 3,88 43,50 Thi Lan 10,36 2,69 27,87 Myanmar 8,20 3,97 32,61 Vit Nam 7,30 4,86 35,56

Philippines 4,25 3,76 16,00 Campuchia 2,54 2,35 5,99 Chu M 6,63 4,95 32,85

Brazil 2,90 3,81 11,07 Colombia 0,36 6,25 2,25 Ecuador 0,32 4,00 1,30 Chu Phi 9,38 2,50 23,48 Nigeria 3,00 1,55 4,67 Guinea 0,78 1,77 1,40

Chu u 0,60 5,77 3,49 Italia 0,23 6,42 1,49 Ngun: FAOSTAT,2008

Thnh cng trong vic s dng hiu ng u th lai cy la, to ra cc t hp lai c u th lai cao gieo cy trn din tch ln l thnh tu ni bt ca Trung


Quc v ca loi ngi trong ba thp nin cui th k 20. Thnh cng v la lai Trung Quc gip cho t nc vi trn mt t ngi thot c khi nn i v la lai ngy nay v ang c nhiu nc quan tm coi l cha kha ca chng trnh an ninh lng thc quc gia

u th lai la c Jones.W (nh di truyn hc ngi M) thng bo vo nm 1926 nhng cy lai F1 c kh nng nhnh v nng sut ht cao hn so vi b m. Tuy nhin trong mt thi gian di u th lai la vn cha c s dng rng ri nh nhng cy trng khc bi v la l cy t th phn rt nghim ngt, vic sn xut ht lai rt kh thc hin. Sau Jones, l cng trnh nghin cu ca Chang v cng s, 1971; Brown, 1953; Oka, 1957 cung cp thm bng chng v s xut hin u th lai la trn nhiu tnh trng hnh thi, sinh l, sinh ha..

Tuy nhin mi n 1958, cc nh khoa hc Nht Bn mi to ra dng bt dc c di truyn t bo cht, nhng dng ny n nay vn cha dng sn xut ht lai F1. Sau cc nh khoa hc M vo nm 1969 v IRRI nm 1972 cng b vic to ra dng CMS nhng vic ng dng cc u th lai vo sn xut vn cha c kt qu. Vn ny ch c gii quyt khi cc nh khoa hc Trung Quc tm c cy la di bt dc c o Hi Nam vo nm 1964, h lai vi ging trng to ra cc dng bt dc c di truyn t bo cht (CMS), dng duy tr bt dc ( B) v dng phc hi hu dc ( R), y l nhng cng c di truyn hu ch cho vic khai thc u th lai la.

Nm 1973 Trung Quc l nc u tin trn th gii thnh cng trong vic s dng la lai F1 vo sn xut i tr, vi h thng la lai 3 dng bao gm:

- Dng bt dc c t bo cht (dng CMS-dng A) l dng m. - Dng duy tr bt dc (dng B) cho phn khi nhn ging A - Dng phc hi hu dc (dng R) cho phn khi sn xut hatk lai F1 Nm 1976 din tch la lai 3 dng Trung Quc t 140.000 ha, n nm 1994

m rng ti 18.000.000 ha. Nng sut bnh qun l 6,9 tn/ha so vi la thun nng


sut bnh qun ch t 5,4 tn/ha, tng hn 1,5 tn/ha trn ton b din tch. Theo Ma QH v Yuan LP, 2003 din tch trng la lai gp 60% sn

lng la Trung Quc, trong khi 50% din tch la thun ch gp 40% sn lng. Trng la lai lm tng sn lng mi nm l 22,5 triu tn, to iu kin cho Trung Quc gim 6 triu ha t trng la mi nm.

Nm 1973, Shiming Song trung tm la lai H Bc pht hin c dng bt duc mn cm quang chu k ( HPGMS) t ging Nng ken 58s , s ra i ca la lai hai dng m ra mt hng i mi trong lai to l lai xa gia cc loi ph to ra cc ging siu la lai. Vo nm 2000, Trung Quc trng 240.000 ha siu la lai v nng sut bnh qun l 9,6 tn/ha (Trn Ngc Trang, 2001) [30].

Hin nay Trung Quc c hng chc ging la lai t nng sut cao v siu cao trng trn din tch rng, nng sut tng 10% so vi ging la lai hin c. Hin nay din tch la lai ca Trung Quc tng tr li t 14 triu ha nm 2003 ln 15,8 triu ha nm 2007, chim 53,4% din tch la ton Trung Quc (85% din tch la lai ton chu ), ng gp mt phn rt quan trng trong vic m bo an ninh lng thc cho quc gia ng dn nht th gii ny. Hin ti c ti 40 quc gia chu , chu M v chu Phi tham gia vo tin trnh nghin cu pht trin la lai.

Th gii cng ang c chng kin nhng thnh tu ni bt v nghin cu v pht trin la lai ca cc quc gia ngoi Trung Quc nh n , Bangladesh, Vit Nam. Trong s cc quc gia k trn, n ang ni ln nh mt quc gia c s tin b vt bc v nghin cu v pht trin la lai. Nm 2002 din tch la lai ca nc ny ch vo khong 250 ngn ha, bng mt na din tch la lai ca Vit Nam, nm 2007 din tch la lai ca n t 1,1 triu ha, gn gp i din tch la lai ca Vit Nam trong cng thi im.

iu ng ghi nhn l ton b din tch la lai ca n c cung cp bng ht ging do cc nh khoa hc trong nc nghin cu chn to. Tnh n


nay n cho ra i 33 t hp phc v sn xut i tr, trong c t hp la lai thm Pusa RH 10 ni ting. n l nc i tin phong trong vic nghin cu chn to nhng t hp la lai ph hp hn cho nhng vng canh tc kh khn nh vng cao ph thuc vo nc tri, vng t nhim phn, nhim mn v to ra hng lot t hp cho nhng vng ny.

Bangladesh l mt quc gia ng dn vi mt dn s rt cao 970 ngi/km2, an ninh lng thc lun b e do bi ngp lt hng nm. Chnh v th la lai c quc gia ny c bit quan tm nhm gp phn gia tng sn lng lng thc. Sau mt thi gian tip cn cng ngh, h a din tch la lai t 15 ngn ha nm 2001 ln 700 ngn ha nm 2007 (tng ti 47 ln). Mc du vy nng lc nghin cu la lai ca quc gia ny cn nhiu hn ch do cha to c ging cho sn xut i tr v phn ln ht ging ( khong 90%) phc v sn xut la lai thng phm vn phi nhp khu t Trung Quc v n .

La lai cng pht trin mnh ra ngoi lnh th chu , trong ng ch l Ai Cp, Brazin v c bit l M. M l quc gia tip cn kh sm cng ngh la lai ca Trung Quc (1979). Tuy vy, hin ti ch duy nht c cng ty RiceTec tham gia vo nghin cu v pht trin la lai ti M. Nm 2000 RiceTec mi cho ra i t hp la lai u tin XL6, n nm 2004 din tch la lai ca M t 40 ngn ha v nm 2007 va qua c ti 14-16% din tch la ca M (khong 150-180 ngn ha) c trng bng ging la lai ca cng ty ny. M yu cu v nng sut, cht lng v mc p ng c gii ho i

vi ging la rt cao, v vy thnh cng ca Ricetec chng minh nng lc ca cc nh khoa hc M trong lnh vc kh khn ny.

2.2.2 Tnh hnh nghin cu v sn xut la lai Vit Nam - Vit Nam bt u nghin cu la lai vo nhng nm 1980, ti vin Khoa hc K thut Nng nghip, Vin la ng bng sng cu long v Vin Di Truyn Nng nghip. Ngun vt liu nghin cu ch yu nhp t Vin la quc t IRRI. n nm 1990, la lai F1 c nhp ni t Trung Quc gieo trng 1


s x min ni c nng sut rt cao. Nm 1994, B Nng Nghip v Pht trin nng thn quyt nh thnh lp Trung Tm Nghin Cu la lai thuc Vin Khoa Hc K Thut Nng Nghip Vit Nam th cng tc nghin cu la lai c nh hng r rng. Cc dng bt dc c t bo cht, dng duy tr v dng phc hi nhp ni t Trung Quc v IRRI c nh gi y v nhiu thc nghim sn xut ht lai F1 c trin khai cc a phng. T din tch la lai c tng ln nhanh chng: t 10 ha nm 1990 ln 100 ha nm 1991 n 2003 t 600.000 ha , nm 2004 t 650.000 ha ( Nguyn Th Trm, 2008) [32]. - Sn xut ht lai F1: n nay Vit Nam nhp ni cc t hp lai c nng sut cao, cht lng tt, thch ng vi iu kin ca cc vng phc v sn xut i tr cc tnh pha Bc. Chng ta c b ging la lai kh a dng cho cc v la Min Bc. V ma c: Bi tp sn thanh, Bi tp 49, Bc u 903, Bc u 64, Bc u 253; V xun c: D u 527, Nh u 63, Nh u 838, Khi Phong 1, Vn Quang 14, Nghi Hng 2308 v rt nhiu t hp lai mi ang kho nghim. Quy trnh nhn dng b m v sn xut ht lai F1 ca 1 s t hp hon thin v nng sut ht lai tng ln r rt. Nhiu t hp la lai nhp ca Trung Quc c sn xut ht lai Vit Nam nh Bc u 903, Bc u 64, Nh u 253, Nh u 838, D u 527. Cc ging la lai hai dng chn to ti Vit Nam(TH3-3, TH3-4, HC1, HYT102,HYT103, Vit Lai 20, Vit Lai 24) c nng sut ht lai t 2- 4 tn/ha. Cng tc sn xut ht lai trong nc c quan tm ng mc .Theo tng kt ca trung tm khuyn nng quc gia, nm 2006 c ti 26 n v ng k sn xut la lai vi din tch 1.300 ha. Cc ging ch lc c sn xut trong nc l TH3-3, Vit Lai 20, HYT83, HYT100, hu ht cc t hp c b m tr bng trng khp nn cho nng sut kh cao, bnh qun t 2,3 tn/ha, c nhng ni t ti 3-3,5 tn/ha. - Nghin cu chn to ging la lai mi Cng tc nghin cu chn to ging la lai Vit Nam c thc y


mnh m. Cc n v nghin cu tp trung thu thp, nh gi cc dng bt dc c nhp ni kt hp vi s dng cc phng php chn ging truyn thng nh: lai hu tnh, gy t bin to cc dng bt dc c v dng phc hi mi phc v cng tc chn to ging la lai. Cc kt qu nghin cu xc nh c cc dng vt liu b m, thch ng vi iu kin sinh thi Min Bc v c kh nng cho u th lai cao nh cc dng m: BoA-B, IR58025A-B, T1S-96, T103S, TGMS3, TGMS6, .. Cc dng b R3, R4 ,R5 ,R20, R24, RTQ5, R100.. Cng tc nghin cu , chn to la lai 2 dng Vit Nam hin nay tp trung vo mt s lnh vc nh: chn to, nh gi c im ca cc dng TGMS, tin hnh lai th tm cc t hp lai cho u th lai cao, ng dng nui cy ht phn y nhanh qu trnh lm thun cc dng b m, xy dng quy trnh nhn dng bt dc v sn xut ht F1. Mt s tc gi nghin cu v bn cht di truyn v kh nng phi hp ca 1 s vt liu b m, Vin Sinh Hc nng nghip Trng i hc Nng nghip H Ni to c mt s dng TGMS v PGMS c gi tr s dng pht trin la lai 2 dng .Dng T1S-96, l dng m ca TH3-3, TH3-4 (ging quc gia) v mt s t hp kho nghim c trin vng: TH3-5, TH3-6, TH3-2. Dng P5S l dng bt dc c mn cm quang chu k ngn vi ngng chuyn i tnh dc l 12 gi 16 pht v t hp lai TH5-1 (P5S/R1) c thi gian sinh trng ngn v c u th lai cao. Theo Phm ng Qung (2005) [23].hin nay Vit Nam chn c 20 dng TGMS, tuy nhin ch c dng T1S-96 v 103S ang c s dng rng ri trong vic chn to cc t hp la lai 2 dng mi, cc dng ny cho con lai c thi gian sinh trng ngn, cht lng go ngon, c bit d sn xut ht lai, nng sut ht lai cao, gi thnh h. B nng nghip v pht trin nng thn d tho k hoch pht trin la lai giai on 2006-2010 nh sau: din tch tng dn t 50.000 100.000 ha/nm .Sn xut ht F1 trong nc p ng 70% nhu cu s dng la lai thng phm . n nm 2010 din tch la lai khong 1 triu ha ,nng sut bnh qun 65-70


t/ha, u tin s dng nhng ging la lai c nng sut cao cht lng tt c chn to trong nc.

2.3 Tnh hnh nguyn cu phn bn cho la 2.3.1 Tnh hnh nghin cu phn bn trn th gii T khi trng trt v chn nui th con ngi bit s dng phn bn. u nm 900 truc cng nguyn, ngi La M bit s dng phn chung bn cho rung nho. Ngi u tin t nn mng cho sn xut phn bn l Liebig ( Justusvon). Nm 1890. Liebig cho ra i tc phm Ha hc i vi nng nghip v sinh l thc vt(Trch dn theo V Hu Ym, 1995) [34]. vi tc phm ny ng khng nh rng: Tt c cc cy u c nui dng bng cc nguyn t v c hay nguyn t khong, phn bn khng tc dng trc tip n cy qua cc cht hu c trong phn bn m gin tip qua sn phm phn gii ca cc cht hu c. Vi cng trnh nguyn cu ca mnh, Liebig ua li mt bc tin k diu trong nng nghip, qua to cho s tng trng mnh m v sn xut phn ha hc Ty u v Bc M trong na u th k 20 cho n nhng nm 60. Mc sn xut phn bn ca ton th gii nm 1905 ch c 1,9 triu tn cht dinh dng ( N, P, K). n nm 1939 ln 9,2 triu tn ( tng 384 %), bnh qun mi nm tng 11%. Do chin tranh, mc phn bn th gii nm 1946 ch c 7,5 triu tn cht dinh dng, n nm 1961 l 30,9 triu tn cht dinh dng ( tng 312%), bnh qun tng mi nm l 20,8%. Thp k 60 t nm 1961 n nm 1971 cng cn tng bnh qun mi nm l 13,7% ( V Huy Ym, 1995) [34]. 2.3.1.1 Nhng nghin cu v dinh dng m cho cy la Trong 3 yu t phn chnh (m, ln, kali) th phn m chnh l yu t hng u c nhiu nh khoa hc quan tm nht, n cng l yu t tng nng sut nhanh nht. Cc nguyn cu rung cao sn Philippin cho thy vi cc ging IR36 sn lng l 9,8 tn/ha v 8,3 tn rm/ha th lng m c trong rm r l 7,6


kg/tn thc, trong ht l 14,6 kg/tn thc ( SK. De Datta, 1989) [35] tng s l 22,2 kg N/tn thc. Ni chung cc rung cao sn vi nng sut l 5 tn/ha th c th ly i t t vi lng m l 110 kgN (theo De Datta v Buresh, 1989) [35] th khi bn m ure vo t, cy la s dng rt t do t l mt m ln th hi NH3. Vlek v Bynes(1996) cho rng cy la ch s dung c t 20- 40% lng phn m bn vo t. Do vy mc d cy la c bn mt lng phn khong kh ln, lng s dng m t t vn chim khong 50- 80% hoc cn cao hn na. Phn ln lng m c cung cp cho cy la c khong ha t cc hp cht hu c. Qu trnh v tc khong ha cht hu c chu nh hng bi nhit , m, ch nc, s lng v cht lng cht hu c, t l cp ht st v nhiu yu t khc (theo De Datta v Buresh, 1989) [35]

Tuy vy, trong t lun xy ra hai qu trnh thun nghch l khong ha cc hp cht hu c c cha m v c nh cc dng m v c di dng hu c cy trng kh hp th. Lng m khong b c nh hu c c th ln n 34 gN/1kg C r v gc la. 2.3.1.2 Nhng nghin cu v dinh dng ln cho cy la Yu t quan trng sau m l ln, y cng l yu t c nhiu nh khoa hoc c bit quan tm. i vi ln, cc nghin cu rung cao sn Philippin vi ging IR36, sn lng l 9,8 tn ht/ha v 8,3 tn rm/ha th hm lng ln c trong rm l 1,1 kg P2O5/tn thc, trong ht l 6,0 kg P2O/tn thc ( tng l 7,1 kg P2O5/tn thc). t 5 tn thc/ha rung cao sn cy la ly t t 34 kg P2O5 (L Vn Cn, 1974) [7].

Nh vy cy la cn lng ln rt thp so vi m, d hiu mt s gia on nht nh, mt s nc ngoi ngi ta khng thy r hiu lc ca phn ln bn cho la, nht l hiu lc Supe ln (A 1958 Angladette, R.P. Bazthlomew, E. 1958 Shapiro, H.R Walliamion v CTV 1959 vv(Trch dn theo L Vn Cn, 1974) [7].

Jack, D.H Gist ( 1958) cho rng: mt v thu hoch la 31.7 t ly i ca t 27,5 kg N, 2,8 kg P2O5 v 67,5 kg K2O trong rm r v 47,5 kg N, 10,7 kg


P2O5 v 11,2 kg K2O trong ht thc. Nh vy l: mt v la thu hoch hn 30 t thc m ch ly i ca t c 13,5kg P2O5 ( mi tn thc thu hoch ch cn khong 4 kg P2O5) nn c th quan nin c bn thm phn ln vo t khng c hiu lc lm (Trch dn theo L Vn Cn, 1974) [7].

i vi t nhit i giu st, nhm, nhiu tc gi nhn nh phn supe ln khi bn vo rung s chuyn thnh nhng dng nhm photsphat rt kh ha tan, cho nn cy la khng s dng c mnh m v do s thu ht supe ln b tr hon ( E.lapitan 1904, Lefeme, N. 1964 M.O. Ghani v M. Aislam 1946. Y. Coyand 1950, M.Malyc 1952 vv- Trch dn theo L Vn Cn, 1974) [7].

Tuy nhin mt s nghin cu khc lai cho rng bn ln lai cho hiu qu rt cao: Thi Lan, Theo A. Angladette (1960) i vi t la th supe ln v

dicanxi phosphat bn vi liu lng 37.8 kg P2O5/ha, hiu qu hon ton nh nhau, lm tng nng sut c 28% so vi i chng. Qua nm th 2 hiu lc li cn tng nng sut c 60% ca bi thu nm th nht.

Theo ti liu ca Owen (1953) do I. Nagai (1959) ghi li th t la Thi Lan hiu lc phn ln th hin rt mnh hu ht cc ni. Nhng loi phn khc bn vo nu khng kt hp vi ln u khng tc dng. tri th nghim trung ng Bankhen, ch bn n thun supe ln tng c 1,5- 2,5 tn thc/ha. Bn kt hp vi m li cn tng hn na, ch bn m bi thu rt thp, c khi nng sut khng tng (Trch dn theo L Vn Cn, 1974) [7].

Min in, theo ti liu ca D.H. Gist (1958) trn t rung la, phn m v phn ln rt c hiu lc. Theo A. Angladette (1960) hiu lc supe ln bn cho rung la Min in th hin khng mnh trong v u nhng qua v sau bi thu c kh ln, nht l nhng chn t thuc khong st Montmoritonit. Hiu lc ca phn ln c th ko di ti 10 v. i vi nhng chn t pH = 6 th ngi ta thng bn vi lng phn kh cao bi thu ngay v u. Nhng loi phn s dng Min in bn cho la l Amofoot, supe ln, v Nixifot ( Trch dn theo L Vn Cn, 1974). [7].

Indonexia, hiu lc phn ln bn cho la th hin rt mnh o Java


v Masur. Trn t nng giu canxi t feralit nhiu st, t potzon ca vng ng Java cng nh t ph sa hiu lc ln kh r ( Hong Lng K, 1963 Trch dn theo L Vn Cn, 1974) [7].

Theo bo co ti h nghi thc phm quc t 1959, loi phn ln s dng ph bin nht Indonexia l supe ln kp. Thng bn 1 t supe ln kp, bi thu la t 600- 1200kg/ ha, 1 kg P2O5 lm bi thu t 20- 25 kg thc, nhng chn t ngho ln th hiu lc supe ln kp c kh nng cho bi thu n 10t t thc. Lng phn supe ln vi a s chn rung vo khong t 75- 100 kg P2O5 /ha. Mt s chn rung c bit c th bn ti 200 kg P2O5 /ha.

c bit nhng nghin cu mi n cho thy bn khong 60 kg P2O5 /ha c th tng sn lng la trung bnh 0,5- 0,7 t/ha, i vi vng t hay b kh hn th vic bn phn ln l c bit cn thit. Trong iu kin thm canh hin nay, vic bn ln li cng ht sc cn thit cho cy la s dng m tt hn, trnh tha m, bo v mi trng v sc khe con ngi. Sempen (1969) (Trch dn theo L Vn Cn, 1974) [7].cho rng nu dng phn ln thch ng s tng hiu lc s dng phn m ca cy trng.

Nhiu nghin cu Lin X trc y cho thy t c hm lng cht hu c cng cao th cng phi bn nhiu ln. Nh vy th m v ln mi cn i.

Gio s Dusetkin (1956) gi thch khi bn ln vo t s c hin tng c nh ln di dng hu c. Ln hu c trong t khng c kh nng cung cp trc tip cho cy m ch tr nn hu dng khi c khong ha. trong i kin ngp nc, do tc gii phng gc hu c trong t hng nm ch t khong t 2- 4% tng s ln hu c cho nn hu c khng phi l ngun cung cp ln cho cy trng. Qu trnh phn gii cht hu c xy ra vi s tham gia ca cc vi sinh vt t. T s C/P l mt trong nhng chi tiu quan trng quyt nh kh nng gii phng ln t cc ngun ny, v cc vi sinh vt phn gii cht hu c s ly ln t cc dung dch t v gy hiu qu tng lng ln c nh thay v gii phng ln. 2.3.1.3 Nhng nghin cu v dinh dng kali cho cy la


Yu t tip theo c cc nh khoa hc nghin cu rt nhiu l yu t Kali. Theo cc nghin cu Philippin i vi rung la cao sn IR36, sn

lng 9,8 tn thc/ha v 8,3 tn rm/th hm lng Kali cha trong rm r khi thu 1 tn thc l 28,4 kg, hm lng kali cha trong ht thc l 31,6 kg/tn ht. i vi rung cao sn ni chung vi sn lng l 5 tn thc/ha. C th ly i t t 156 kg K2O, so vi lng m v ln ly i th kali l cao nht. Tuy nhin, hm lng ny hu ht l thn l, rm r. V vy nu ch thu ht v tr lai rm r cho t th hm lng kali ly i l rt thp (ch 3,2 kg/1 tn thc). Trong khi m, ln mt i vi mt lng ng k (SK. De Datta, 1989) [35].

n c khuyn co i vi vic dng kali cc bng nh sau:

Bng 2.2 : Quy trnh bn phn kali cho mt s bang n . Andra Pradet Kerala

Drixa

Punjab Tamil Nadu

Ty Bengal

30- 45 kg K2O/ha khi thiu kali v t nh 30- 45 kg K2O/ha ty loi la v ch nc 20- 40 kg K2O/ha ty loi la v ph nhiu t 30 kg K2O/ha

38 kg K2O/ha i vi loi la ngn ngy 50 kg K2O/ha i vi loi la di ngy v trung ngy 0- 60 kg K2O/ha ty loi, ma v kt qu th t

Ngun ti liu: FAI, 1981 Cc nghin cu n cho thy kali bn vo ma kh c hiu qu cao hn ma ma. Cng mt cnh ng canh tc, hiu qu kali thu c trong ma kh l 10 kg thc/1 kg K2O, trong ma ma l 8kg thc/1kg K2O (SK. De Datta, 1989) [35]. Mc d hm lng kali cy trng ly i khng ln lm khi con ngi tr li rm r cho t. Tuy nhin, nu canh tc lin tc nhiu nm m khng bn kali hp l th t cng b thiu kali. Theo Brinkman v cng tc vin, 1985 th d hm lng kali trong t c cao th s thm canh 2- 3 v la trong nm hn 20 nm, cng vi vic bn phn m cao, t bn hoc khng bn kali v vic ly i khng hon tr li cho t rm r c th l gim lng kali d tiu v K khng trao i


trong t n mc hn. Kt qu nghin cu nhiu nc cho thy s thiu kali trong t la nhng vng trc t khng c s p ng vi phn kali. Vy cc yu t m, ln, kali s c hiu lc cao, gp phn tng nng sut cy trng, nng cao thu nhp cho ngi trng la nu c bn mt cch cn i theo nhu cu dinh dng ca cy. Qua nghin cu kt qu phi hp gia m, ln, kali em ra t l phi hp gia N, P, K cho bn la nh sau:

Bng 2.3: Mc ti u (nn dng) NPK cho la ( mt s nc) Mc ti u ( nn

dng) kg/ha Nc Vng Ti liu tham kha N P2O5 K2O

Bng laet Butan

Hathazari Wandiphodrang

Amin and Amin 1990 Chettri atal, 1988

80 75

28 50

17 0

n Haryana Pattambi, Kenrala

Shanma et al, 1988 Alexander et al, 1988

125 90

26 45

50 45

Nht Bn Hyogo Prepectrine Sudo et al, 1988 170 122 170 Malaixia MUDA Jegatheesan 80 30 30

Philippin

Nueva Ecya Guadalupe Laguna Tarlac

Aganon, 1987 UPCA, 1970

90

100 80

28

30 30

28

0 30

2.3.2 Tnh hnh nghin cu dinh dng m, ln, kali cho la Vit Nam Vit Nam, cc yu t am, ln, kali cng c cc nh nghin cu c

bit quan tm. Nht l t nm 1954 nhng nh nghin cu i u trong lnh vc ny l (L Vn Cn, 1974) [35]. Bi nh Dinh (1995) [10]. Cng nh nc ngoi, Vit Nam vic s dng phn bn ha hc em nng sut cy trng ca chng ta tng nhanh vt bc. Bi nh Dinh (1999) [11] nhn xt : Vit Nam trc nm 1955 nhn dn cha s dng phn ha hc bn cho la, m chi bn khong 5- 6 tn phn hu c/ ha i vi ging c, nng sut la ch t trn di 2 tn/ha.


Theo thng k t nm 1990 tr lai y nh c ging la mi v vic p dng cc tin b k thut canh tc, trong c vic s dng phn ha hc tng nhanh, bnh qun bn 127kg NPK nguyn cht, nng sut t 3,9 tn/ha, tng sn lng t 30 triu tn. Trong khi bnh qun phn hu c cng ch bn trn di 6 tn/ha chim khong 30% trong tng lng dinh dng bn. T kt qu nghin cu v tng kt kinh nghim trong sn xut nm 1997, Bi nh Dinh c tnh Vit Nam phn bn ng gp vo vic tng tng sn lng t 38- 40% trong phn ha hc chim khong 28-30 %. C s

dng 1 tn NPK nguyn cht s thi c 10 tn thc trong th nghim. Hn 2/3 lng phn m Vit Nam s dng bn cho la (Trn Thc Sn, 2002) [26]. Tng liu lng m (t 0- 150Kg/ha) lm tng s dnh biomac v tng lng m tch ly trong cy la. Lng tng ny r hn khi bn m phi hp vi phn chung v tng liu lng bn ln (Trn Thc sn, 2002). [26] Nm 1995, Nguyn Vn B [5] kt lun min bc vi la xun, phn bn ng gp 36,78%, la ma khong 21%, (Nguyn Vn Lut, 2001) [21] cng nh gi ng bng sng Cu Long phn bn ng gp khong 37% trong phn v c ng gp khong 33%. 2.3.2.1 Nhng nghin cu v bn phn cho la

Trong 3 loi phn bn chnh th phn m cng l loi c a vo Vit Nam sm nht.

Phn m c vai tr quan trng trong vic lm tng nng sut v cht

lng la Vit Nam. Theo Trn Thc Sn (2002) [26] h s s dng m ca cy la 2 vng

t nh sau :


Bng 2.4: Hiu qu s dng m vi cy la t ph sa ng bng sng Hng v t bc mu.

Liu lng bn Chn t V TN Hiu qu s

dung (%) 80- 240kg N/ha 40- 120 kg N/ha

Ph sa sng Hng khng b p hng nm t bc mu

Xun

Ma Ma

47,4- 17,1

38,6- 24,3 37,5-17,1

Ngun Trn Thc Sn -2002 [26] Theo Trn Thc Sn (2002) [26] trn t bc mu vi nn P60K60 th hm

lng khong thch hp t nng sut cao v hiu qu kinh t l N 90- 120 ; t l N :P :K thch hp l 1 :0,5 :0,5.

Tuy nhiu khi bn vi lng m qu cao nng sut khng nhng khng tng thm ch cn gim xung. Kt qu nghin cu cho thy, vi t ph sa sng Hng khi bn lng m t 80 100kgkg N/ha th hiu sut 1kg N l 10 15 kg thc v Xun v 6 9 kg thc v ma. Nu bn trn 160kg N/ha th hiu qu r.

Trn t bc mu. Khi bn lng m t 40 80ka N/ha th hiu sut 1kg N l 10 13,5kg thc v ma, bn trn 120kg th hiu sut gim xung t 5 6kg thc/1kg N .

2.3.2.2. Nhng nghin cu v bn phn ln cho la

Yu t ng th 2 sau phn m v l yu t c nhiu nh nghin cu

Vit Nam quan tm nht l ln. Trc nm 1954, phn ln c s dng nc ta di dng l bt photphorit, tuy nhin n mi ch c khai thc v s dng v s dng mt s vng. Vic nghin cu v phn ln c thc hin nhiu nht ch sau khi thnh lp cc nh my supe phosphat (1960 1961).

Theo Bi nh Dinh (1999) [11]th qu trnh nghin cu v s dng phn ln Vit Nam c chia lm 3 thi k v ch yu tp trung cho cy la.

* Giai on 1960 1970:Trong giai on ny, ging la ch yu l ging


la c, cao cy, nng sut thp nh: Chim Bu, Chim TpCc th nghim v hiu lc phn supa phosphat v tecmo phosphat bn vi liu lng 45 60kg P2O5/ha trong v xun bi thu khng vt qu 0,5 tn/ha. Hiu sut khong vt qu 8kg thc/1kg P2O5, trong v ma bi thu khng vt qu 4kg thc/1 kg P2O5. Kt qu nghin cu ny cng phn nh trong sn xut, nng dn khng bn phn ln, phn ln sn xut b ng. Nguyn nhn c th l thi gian hm lng ln trong t cn cao, nhu cu dinh dng N, P, K ca cc ging la c cn thp, do t cung cp cho la.

* Giai on 1970 1990: Trong giai on ny, cc ging la mi thay th cc ging la c trn nhiu vn t, k c trn t c vn . Cc ging la mi thp cy, nng sut cao nh CR203, NN8), nhu cu dinh dng trong c ln cao gp 2 3 ln giai on trc . Nguyn nhn c th l do yu cu ln ca giiongs la mi cao hn, mt khc ph nhiu ca t gim sau mt thi gian khng c phn ln bn. Tuy vy trong giai on ny, mc s dng phn ln cn thp, trung bnh trong nhng nm 1982- -1984 khng vt qu 12k P2O5/ha.

* Giai on 1990 n nay: Trong giai on ny, nhiu ging la mi xut hin trong c cc ging c nng sut cao nh DT10, C70, C71c bit l cc ging la lai TG1, TG5Cc ging la ny c nhu cu dinh dng rt cao, khng bn cn i N, P, K s d b tht thu. V vy trong giai on ny cn s dng phn ln ngy cang tng. T nm 1995 n nay, s lng supe phosphate v tecmo phosphate tiu th hang nm trung bnh 80 vn tn. Nguyn nhn c th do chnh sch Nh Nc, ging cy trng mi cn nhiu ln, h s quay vng ca t tng, nhn thc ca ngi dn tng ln. 2.3.2.3 Nhng nghin cu v bn phn Kali cho la

Kali l yu t bn c cc nh nghin cu quan tm rt nhiu, nht l trong giai on hin nay. Cc ging la cao sn nh la lai, nhu cu kali rt cao, yu t Kali tr thnh rt quan trng tng nng sut la.

So vi dinh dng m v ln th lng Kali c ht vo cy trng l rt


cao. Theo nghin cu ca Nguyn Vn B (2001) [6] vi la thng, nng sut trung bnh 50 55 t/ha th lng m cy ly i l 100 120kg N/ha, lng ln l 40 50kg P2O5/ha, lng Kali l 100 120kg K2O/ha. Vi la lai, nng su trung bnh l 65 70 t/ha th lng m cy ly i theo nng sn v ph ph phm l 150 180kg N/ha, ln l 70 80kg P2O5/ha, Kali l 180 200kg K2O/ha.

Mc d lng Kali ly i t t i vi la l cao nh vy nhng m trong hu ht lng Kali c lu li trong ph ph phm (rm r). trong khi cc nng dn hu ht c tp qun l tr li ph ph phm cho ng rung bng cch vi gc r, n chung, t thnh tro bn cho rung,. Nh vy hu ht kali cng c bn tr li cho t, do mc d tnh trung bnh trong phn khong th t l bn N, P, K l 1 : 0,17 : 0,06 nhng vn khng nh hng nhiu n nng sut la (Nguyn Vn B, 2001) [6].

Trong iu kin bn phn chung t 10 tn/ha tr ln, hiu lc ca Kali r hn, nht l i vi la lai. Kt qu nghin cu ca Nguyn Vn B (2001) [6]: i vi t ngho Kali (t bc mu), bn kali cho nng sut tng 6,5 11,1 t/ha (hay 19 50% so vi i chng khng bn kali).

Bng 2.5: Bng cn i dinh dng cho cy trng Vit Nam (nm 1993) Lng bn T l bn Ngun

N P2O5 K2O N P2O5 K2O

Phn khong Phn chung

74,7 10,9* 4,5* 1 0,17 0,06 0,75

Tng s 91,6 25,6 25,6 1 0,28 TB th gii (phn bn) 542 25,5 17,3 1 0,32

Ngun: (Nguyn Vn B, 2001) [6]. * S liu v Kali tnh T. Bnh ca nm 1985 1990 v ln cha tnh n DAP. Ty theo bn phn hung hay khng bn phn chung, hiu lc Kali cao

t 8 21 thc/kg K2O, vi ch s VCR = 3,6 6,2. i vi t giu kali nh t


ph sa sng Hng hiu lc Kali thp, trng hp khng bn phn chung nng sut cng ch tng 2,3 t/ha hay 5%, khi bn phn chung 10 tn/ha th hiu lc Kali khng r. Ch trong trng hp la lai th hiu lc kali r hn, vi ging Tp Giao 5 nng sut tng 5,4 7,1 t/ha so vi i chng. 2.4 c im sinh vt hc ca la lai. 2.4.1 Thi gian sinh trng ca la lai

Theo Nguyn Cng Tn v cng s (2002) [28] la lai c thi gian sinh trng t ngn n trung bnh (90 - 135) ngy, thi gian sinh trng ca la lai thng ngn hn dng b m c thi gian sinh trng di nht. Tuy thi gian sinh trng ngn, nhng sc sinh trng mnh lm tng khi lng cht kh cng nh nng sut so vi dng b m ca chng. Theo Phm Vn Cng v cs (2005) [9] th sc sinh trng mnh giai on u kt hp vi thi gian sinh trng ngn lm tng khi lng cht kh tch lu cc t hp la lai ngn ngy.

La lai c thi gian sinh trng ngn nn c th trng c nhiu v trong nm, d b tr trong c cu cy trng.

2.4.2 c im r ca la lai

R la lai pht trin sm v mnh: Khi c 3 l, la lai hnh thnh c 8 -12 r ( la thng 6 - 8 r). R la lai cng c chiu di hn hn r la thng. Nh c c im ny m cy m la lai sm ht c nhiu cht dinh dng cung cp cho cy, gip la lai sm v kho. S pht trin ca b r cn th hin s lng r trn cy v ln ca r, giai on phn ho ng chiu di v s lng r la lai vt la thng t 30 - 40% (Nguyn Vn Hoan, 2003). V s lng nhiu nn din tch tip xc ln, lm cho kh nng hp th tng cao gp 2 - 3 ln la thng. Mt khc r la lai c kh nng ht xi trong khng kh, khi gp iu kin thiu nc r la lai n su hn la thng nn kh nng chu hn tt hn

(Nguyn Cng Tn v cng s, 2002) [28].


2.4.3 c im thn ca la lai La lai c dng thn ln, thn to v mp, trn thn chnh c 12 - 17 t, mi t mang 1 l, 6 t cui cng cch nhau bi 5 lng c chiu di khc nhau, cc lng hp li to nn chiu di thn. ng knh lng la lai to v dy hn la thng, s b mch nhiu hn nn kh nng vn chuyn nc, dinh dng tt hn la thng, cng do ng knh lng to, c bit l cc lng st gc, nn thn la lai cng, nn kh nng chng tt.

2.4.4 c im b l ca la lai L ca la lai di v rng hn la thng, l ng di t 35 - 45 cm, rng khong 1,5 - 2 cm, tht phin l c t 10 - 11 lp t bo, s lng b mnh nhiu 13 - 14 b hn cc dng b m. Din tch l cao hn la thng t 1,2 - 1,5 ln trong sut qu trnh sinh trng. Ba l trn cng thng ng, bn l cha nhiu dip lc nn c mu xanh m, do hot ng quang hp din ra mnh m hn, c bit l thi k tch lu sau tr (Nguyn Vn Hoan, 2000) [17]. Theo di din tch l rung la cao sn c nng sut trung bnh t 12 - 15 tn/ha, th ch s din tch l t ti 9 - 10 m2l/m2t. Theo kt qu nghin cu ca Trng i hc Nng nghip - H Ni, i vi ging VL20 khi bn mc m 120N th LAI giai on sau tr 2 tun vn t 4,5m2 l/m2t (Phm Vn Cng v cs (2005) [9]. 2.4.5 c im nhnh ca la lai

Theo cc nh nghin cu v c im sinh trng v pht trin ca la

lai Vit Nam cho rng: Qu trnh nhnh ca la lai tun theo quy lut nhnh chung ca cy la, nhng la lai mc nhanh, sm v kho (Trn Ngc Trang, 2001) [30]. Nu c dinh dng v nh sng th khi t 4 l bt u nhnh th nht, sau cc nhnh sau tip tc xut hin ng theo quy lut chung. Do sm hn nn cng tui m tnh theo s l, la lai t s nhnh nhiu hn la thng. Cc nhnh sinh ra sm c iu kin sinh trng s l v hnh thnh bng.


Cc cng trnh nghin cu nc ta cng nh nc ngoi (Trung Quc, IRRI, n ...) u cho thy t l nhnh thnh bng ca la lai cao hn hn la thng. Nu iu kin mt ht la lai mc thnh cy la, c sm, c t 10 - 12 nhnh th t l thnh bng (80 - 100)% trong khi la thng 60 - 70% trong cng iu kin. Nh c im ny m h s s dng phn bn ca la lai rt cao (Hong Tuyt Minh, 2002) [22]. 2.4.6 c im bng ca la lai Nh c tnh sm, kho, t l thnh bng cao nn la lai c s bng/khm, s ht/bng v t l ht lp thp. La lai c bng to, trn bng c nhiu gi cp I (13 - 15) gi, trn gi cp I c (3 - 7) gi cp 2, trn mi gi cp 2 c (3 - 7) ht. V vy khi lng bng cao hn la thng t 1,5 - 2 ln. Tng s ht trn bng trung bnh cao t 150 - 250 ht, t l ht chc trn 90%, nu nh giai on tr gp iu kin ngoi cnh thun li v lng dinh dng c cung cp y th bng la cng nng.

2.4.7 Quang hp i vi cy la Quang hp l yu t rt quan trng nh hng n nng sut. Theo Yoshida (1985) [27] th khong 80 - 90% cht kh cy xanh to c l do qu trnh quang hp. Do , trong canh tc la, mun tng nng sut la cn to iu kin thun li cho qu trnh quang hp.

Bn cht sinh l ca quang hp vn l qu trnh nhn nng lng mt tri v chuyn ha nng lng ny thnh nng lng ho hc d tr dng Hydratcacbon. Qu trnh quang hp ca cy xanh c m t qua phng trnh phn ng sau:

nh sng

6CO2 + 6H20 C6H12O6 + 6O2

Dip lc


Trong qu trnh quang hp, nguyn liu CO2 c chuyn ho thnh Hydratcacbon bng hai con ng C3 v C4 (Hatch v Slack, 1970; Bjorkman v Berry, 1973). Trong cy la quang hp theo con ng C3 (Ihsii v cs, 1977). Tuy nhin mt s nh nghin cu cho rng c qu trnh C3 v C4 u xy ra mt s ging la Indica (Hgde v Ioshi, 1974). Qu trnh quang hp gm hai giai on:

- Giai on u l qu trnh hp thu nng lng nh sng mt tri bi dip lc, di tr v bin i nng lng nh sng mt tri thnh nng lng ho hc bn vng tn ti dng lin kt cao nng ca phn t ATP v to nn hp cht kh NADPH2 gi l pha sng. Qu trnh ny c biu th bng phng trnh phn ng sau:

nh sng

2H2O +2ADP + 4NADP +2Pi O2 + 2ATP + 4NADPH2

Dip lc

- Giai on tip khng cn nh sng, l qu trnh c nh v kh CO2 thnh gluxit v c hp cht hu c khc nh ngun nng lng ATP v cc hp cht kh NADPH2 c to ra t pha sng gi l pha ti. Phng trnh phn ng nh sau:

nhsng CO2 + 2ATP+ 4NADPH2

(CH2O)+H2O+NADP+2Pi+2ADP Dip lc V l cy C3, la c im b CO2 cao, khng c dip lc trong bao mch l v c qu trnh quang h hp. Trong qu trnh quang h hp sn phm ca qu trnh quang hp khng tham gia vo qu trnh tng hp vt cht m b phn hu di tc dng ca nh sng mt tri (Jackson v Volk, 1970; Tolbert, 1971, Jenick, 1971 - 1979). Quang h hp c quan h cht ch vi iu kin nh sng v nng O2 trong kh quyn. Trong iu kin cng nh sng cao, nng O2


v nhit cao, cc t bo tht l tin hnh quang h hp rt mnh. Khi cng nh sng tng th lng quang h hp tng. i vi la lai c kh nng quang hp trong iu kin nh sng yu. Mt khc, con lai F1 do c din tch l quang hp ln, hm lng dip lc trong l cao nn c TL v quang hp ln hn so vi la thng (Phm Vn Cng v cng s, 2004) [8]. 2.5 Yu cu v cc cht dinh dng ca cy la 2.5.1 Nhu cu v m ca cy la

m c vai tr quan trng trong vic pht trin b r, thn, l, chiu cao v nhnh ca cy la. c bit m c nh hng rt ln ti qu trnh nhnh ca cy la. Vic cung cp m v ng lc lm cho la va nhnh nhanh li tp trung to c nhiu dnh hu hiu, l yu t cu thnh nng sut c vai tr quan trng nht i vi nng sut la. m cn c vai tr quan trng i vi vic hnh thnh dng v cc yu t cu thnh nng sut khc :s ht trn bng, trng lng 1.000 ht v t l ht chc. V vy cung cp v kp thi m cho cy la c vai tr quyt nh cho vic t nng sut cao. m cn lm tng hm lng protein trong go nn lm tng cht lng cho cy la. m cng nh hng ti c tnh vt l v sc khng i vi su bnh hi ca cy la. Tha v thiu m u lm sc khng su bnh ca cy la yu i nn d b su bnh gy hi. Thiu m lm cho cy la thp, nhnh km, ng nh, kh nng tr

km, s ht trn bng t, ht lp nhiu, nng sut thp. Khi cy la thiu m l c phin nh, hm lng dip lc gim nn lc u l c mu vng nht u ngn l ri dn dn c phin l bin thnh mu vng. Tha m qu nhiu lm cho l to, phin l mng, nhnh v hiu nhiu,

la tr mun, cy cao vng, b lp, non lm nh hng rt xu ti nng sut v phm cht ca cy la. Hin tng la lp, l do cy tha m, lm h hp ca cy tng ln, lng gluxit tiu hao nhiu, nhng lm gim s hnh thnh


xenlulo v licnin nn lm cho mng t bo mng i, t chc c gii trong thn l pht trin km. Lng m cn thit to ra 1 tn thc t 17-25kg N, trung bnh cn 22,2kg N. cc mc nng sut cng cao, lng m cn thit to ra 1 tn thc cng cao. Hiu sut s dng phn N cho la thp, trong sn xut thng khng qu 40%. Trong qu trnh sinh trng, cy la c nhu cu m tng u t thi k nhnh ti tr, ri gim sau tr. Giai on sinh trng u t l m c tch lu

cao trong thn, l ca cy la v gim dn theo thi gian cho n tn giai on cui ca k sinh trng. Vic di chuyn m t cc b phn ca cy n ht ch tht ng k sau tr. Cy la ht m nhiu nht vo hai thi k : nhnh khong 70% v lm ng khong 10-15%, trong nhnh l thi k ht m c nh hng ln nht n nng sut la cn lm ng l thi k ht m c hiu sut cao. Tu theo thi gian sinh trng ca ging la m 2 nh v s ht m c khong cch gn hay xa nhau. Cc ging la ngn ngy c 2 nh nhu cu m gn nhau, cn ging di ngy th 2 nh cch nhau t 30-40 ngy.

2.5.2 Nhu cu ln ca cy la Ln c vai tr rt quan trng trong thi gian sinh trng u ca cy la, xc tin s pht trin ca b r v s dnh la, c nh hng ti tc nhnh ca cy la. Ln cn lm cho cy la tr bng u, chn sm hn, tng nng sut v phm cht ht thc.

Cy la thiu ln l c mu xanh m; c phin l hp, mm yu, ra mp l c mu vng ta; nhnh t; ko di thi k tr bng v chn; bng c nhiu ht lp, hm lng dinh dng trong ht thp. Thiu ln thi k lm ng lm gim cht lng go 1 cch r rt.

Nhu cu ln cy ht to ra 1 tn thc: khong 7,1kg P2O5 trong tch lu ch yu vo ht (6kg). Cy la ht ln mnh nht vo thi k nhnh v thi k lm ng nhng xt v cng th cy la ht ln mnh nht vo thi k nhnh.


Bng 2.6: ng thi tch ly dinh dng ca cy la

Dinh dng

T ny mm ti nhnh

ti a

T nhnh ti a ti phn

ha ng

T phn ha ng ti hnh thnh bng

Hnh thnh bng ti chn

m 37 12 31 20 Ln 33 23 34 10 Kali 36 21 20 23

Ngun: (Nguyn Nh H, 1999) [16] 2.5.3 Nhu cu kali ca cy la Kali c nh hng r n s phn chia t bo v pht trin ca b r la trong iu kin ngp nc nn c nh hng r n sinh trng v pht trin ca cy la. Kali c nh hng ln n qu trnh quang hp , tng hp cc cht gluxit, ngoi ra cn tham gia vo qu trnh tng hp protein trong cy la. Cc vai tr ny ca kali c bit r trong iu kin nh sng mt tri yu. Ngoi ra kali cn c nh hng tt vi cc yu t cu thnh nng sut: s ht, t l ht chc, trng lng 1.000 ht. V vy kali l yu t dinh dng c nh hng r ti nng sut v cht lng la. Kali cn thc y hnh thnh licnin, xenlulo lm cho cy cng cp hn, chu c nc su, gim v chng chu su bnh tt hn. Cy la thiu kali t nh hng n nhnh nhng lm cy la thp; c l hp, mm yu v r xung, hm lng dip lc thp, mu xanh ti. Khi thiu kali mt phin l ca nhng l pha di ca cy la c nhng m mu nu, l kh dn t di ln trn nn s l xanh cn li trn cy t i. La thiu kali cn d b lp , d b su bnh tn cng , nht l khi c cung cp nhiu m. Cy la thiu kali thi k lm ng c cc gi ca bng thoi ho nhiu, s lng ht t, trng lng gim, nhiu ht xanh, ht lp v ht bc rng, hm lng tinh bt trong ht gim, phm cht go b gim st. Lng kali cy ht to ra 1 tn thc cc vng khc nhau dao ng trong phm vi rng. to 1 tn thc trung bnh cy la ht: 31,6kg K2O, trong tch lu trong rm r l ch yu -28,4kg. Cy la ht kali ti tn cui thi gian sinh trng . Trong t l kali cy ht trong thi k cy - nhnh 20,0-21,9% phn


ho ng tr 51,8 61,9%, vo chc chn 16,2 27,7% nhng ch khong 20% s kali ht c vn chuyn v bng. Nhu cu kali ca cy la cao nht 2 thi k nhnh v lm ng. Tuy la ht kali mnh nht thi k lm ng nhng thiu kali thi k nhnh li nh hng mnh nht ti nng sut la.

Lng kali bn cho la ph thuc ch yu vo mc nng sut v kh nng cung cp kali ca t. Cc mc bn trong thm canh la trung bnh 30- 90kg K2O/ha v mc bn trong thm canh cao 100- 150kg K2O/ha , trong kali trong phn chung v rm r c hiu sut khng km hiu sut kali trong phn ha hc. Trn t ph sa sng Hng khi bn 8- 10 tn phn chung/ha th ch nn bn K2O/ha phn kali khong, ngay c trong iu kin thm canh cao.

Bng 2.7: Lng phn bn cho la Lng bn ( kg/ha) Vng V Ging

N P2O5 K2O Thun 90- 120 60- 80 40- 60

ng xun La lai 140- 160 80- 100 60- 100 Thun 80- 100 40- 60 30- 50 La lai 120- 140 60- 80 60- 100

Cc tnh pha Bc

Ma ia phng 60- 80 30- 50 30- 50 Thun 100- 120 40- 60 40- 60

ng xun La lai 140- 160 80- 100 80- 100 Thun 80- 100 50- 70 40- 60

Cc tnh min Trung H thu La lai 120- 140 80- 100 80- 100

ng xun Thun 100- 120 40- 60 30- 40 Xun h Thun 100-120 50-70 30- 40 h thu Thun 90- 110 60-80 30- 40

Thun 80- 100 40-60 30- 50

Cc tnh pha Nam

Ma ia phng 60- 80 40- 60 30- 40

Ngun: (Nguyn Nh H, 1999) [16] 2.6 Yu cu ca rung la nng sut cao

Da vo c im sinh l ca qu trnh quang hp, dinh dng, khong v cc yu t to thnh nng sut, nng cao nng sut qun th rung la cn ch mt s yu t c bn sau:


2.6.1 Dng ging la ph hp vi iu kin thm canh Nhng ging la thm canh thng l ging thp v cng cy, c kh nng

chu phn tt ki u t thm canh. Nhng ging cao cy thng c nhc im chu phn km, khi tng phn bn d b lp dn n nng sut, phm cht gim.

Ging thm canh cn c gc l hp (gc to gia thn v l), l ng khi tng mt cy hay trong iu kin nhnh mnh, cc l t b che khut nhau, to ch s din tch (LAI) ln, nht l vo cc thi k sinh trng sinh thc to sn phm quang hp cao.

Trong cng iu kin nng sut sinh hc nh nhau, ging thp cy c h s kinh t (K) cao nn nng sut kinh t s cao hn cc ging cao cy.

Ngoi ra nhng ging thm canh cn c thi gian sinh trng hp l, quan h gia sinh trng dinh dng v sinh trng sinh thc cn i to iu kin tt nht cho qu trnh hnh thnh cc yu t nng sut ni ring v nng sut ni chung. Nhng ging ngn ngy c u th cho vic lun canh tng v, thay i c cu cy trng, trnh c tc hi ca thin nhin v su bnh, nht l vo thi k sinh trng cui.

2.6.2 u t phn bn hp l Trong mt yu t to thnh nng sut la: S bng, S ht trn bng, t l

ht chc, khi lng 1000 ht th s bng l yu t c tnh cht quyt nh nht v sm nht. S bng c th ng gp 74% nng sut.

Ni chung t nng sut cao phi tng lng phn bn. Phn bn t th nng sut thp, nhng nu tha th cng bt li, d b lp v su bnh hi. V vy cn s dng phn bn vi liu lng v t l hp l gia cc loi phn. C nh vy mi nng cao nng sut v tng hiu qu ca phn bn.

Trong mt yu t to thnh nng sut la: S bng, s ht trn bng, t l ht chc, khi lng 1000 ht th s bng l yu t c tnh cht quyt nh nht v sm nht. S bng c th ng gp 74% nng sut.


3. NI DUNG V PHNG PHP NGHIN CU

3.1 i tng, a im v thi gian nghin cu 3.1.1 i tng nghin cu

* Ging: Th nghim c tin hnh vi 2 ging la lai TH3-5 v TH7-2 do PGS.TS. Nguyn Th Trm cng cc cn b trong vin nghin cu sinh hc Nng nghip lai to vi nhng c im sau:

Ging la lai TH3-5 l t hp lai ca (T1S-96/R5), thi gian sinh trng trong v Xun mun 125 - 130 ngy, v H Thu v v Ma l 110 - 115 ngy. Chiu cao cy t 100 110cm, bn l di rng, xanh m sc nhnh tt. Nng sut ging t t 65 80 t/ha, bng to di, ht to di xp st. Ging chu rt kh; chng tt, khng o n trung bnh, nhim nh kh vn, bc l, chu hn, chu chua phn.

Ging TH7-2 l t hp lai ca (T63S/R2), c thi gian sinh trng trong v Xun mun 125 - 130 ngy, v H Thu v v Ma l 110 - 115 ngy. Chiu cao cy t 100 - 105 cm, nhnh trung bnh, bn l di rng, xanh m. Nng sut t c 70 - 80 t/ha, bng to di, ht to di xp st. Ging chu rt kh; chng tt, khng o n tt, nhim nh kh vn, bc l, chu thm canh.

*Phn bn:

Phn m ure

Phn sunpe ln

Phn kaliClorua 3.1.2 Thi gian v a im nghin cu

Thi gian: V ma nm 2009 v V Xun 2010

a im: Khu th nghim ca B mn Canh Tc hc Khoa Nng Hc -

Trng i hc Nng nghip H Ni


3.2 Ni dung v phng php nghin cu 3.2.1 Ni dung nghin cu

Nghin cu nh hng ca lng kali khc nhau n thi gian sinh trng v pht trin ca hai ging la lai TH3-5 v TH7-2. Nghin cu nh hng ca lng kali khc nhau n nng sut ca hai ging la lai TH3-5 v TH7-2. 3.2.2 B tr th nghim

- Th nghim 1: V Ma nm 2009, th nghim 2 yu t c b tr theo kiu split-plot, lp li 3 ln, din tch th nghim( nh) = (3x4)m2. Th nghim c b tr trn nn 120 N

v 90 P2O.

Yu t P ( ln): Lng K Ko: Nn + 0 K2O (i chng) K1: Nn + 30 K2O

K2: Nn + 60 K2O

K3: Nn + 90 K2O

K4: Nn + 120 K2O Yu t G ( nh): Ging

G1 : Ging TH 3-5 G2 : Ging TH 7-2

- Cc cng thc th nghim:

Cng thc 1: K0 G1 Cng thc 6: K2 G2

Cng thc 2: K 0 G2 Cng thc 7: K3 G1





- Th nghim 2: V Xun nm 2010, th nghim 2 yu t c b tr theo kiu split-plot, lp li 3 ln, din tch th nghim( nh) = (3x4)m2. Th nghim c b tr trn nn 120 N

v 120 P2O.

Yu t P ( ln): Lng K Ko: Nn + 0 K2O (i chng) K1: Nn + 30 K2O

K2: Nn + 60 K2O

K3: Nn + 90 K2O

K4: Nn + 120 K2O

Yu t G ( nh): Ging G1 : Ging TH 3-5 G2 : Ging TH 7-2

- Cc cng thc th nghim:


Cng thc 2: K 0 G2 Cng thc 7: K3 G1




+ Din tch ln: 24m2 + Din tch nh: 12m2

Din tch th nghim: 360 m2 + Din tch bo v = 500m2

Khong cch gia cc th nghim: 30cm Khong cch gia cc ln nhc li: 100cm


Di bo v

K2 G1

K2 G2

K3 G2

K3 G1

K5 G1

K5 G2

K4 G2

K4 G1

K2 G2

K2 G1

K1 G2

K1 G1

K1 G1

K1 G2

K1 G2

K1 G1

K4 G1

K4 G2

K5 G1

K5 G2

K4 G2

K4 G1

K3 G1

K3 G2

K3 G2

K3 G1

K5 G2

K5 G1

K2 G2

K2 G1

I II III

S th nghim v ma 2009


Di bo v

K2 G1

K2 G2

K3 G2

K3 G1

K5 G1

K5 G2

K4 G2

K4 G1

K2 G2

K2 G1

K1 G1

K1 G2

K1 G1

K1 G2

K1 G2

K1 G1

K4 G1

K4 G2

K5 G1

K5 G2

K4 G2

K4 G1

K3 G1

K3 G2

K3 G2

K3 G1

K5 G2

K5 G1

K2 G2

K2 G1

I II III

S th nghim v xun 2010

3.2.3 Bin php k thut thc hin th nghim - Th nghim tin hnh trn t ph sa sng Hng khng c bi p

hng nm, t gieo cy 2 v la, khng trng cy v ng. t c phn tch trc khi tin hnh th nghim.

- Chun b t: Cy ba, san phng, dn c, p b v chia . - Cch cy: 3 dnh/khm

- Mt cy 35 khm/m2 (v Xun), 35 khm/m2 (v Ma)


- Phng php bn phn: + Bn lt ton b phn ln v + 50% N + Bn thc nhnh bn 30% N v 50% K2O. + Bn thc ng v nui ng vi s phn cn li: 20% N v 50% K20

3.3 Cc ch tiu theo di: ( v ma 2009 v v xun 2010 cc ch tiu theo di tng t nhau)

3.3.1 Cc giai on sinh trng - Thi gian t gieo m n khi cy

- Thi gian t bt u cy n lm ng - Thi gian t khi lm ng n tr - Thi gian t khi tr thot n chn hon ton - Tng thi gian sinh trng

3.3.2 Cc ch tiu v sinh trng - ng thi tng trng chiu cao cy:

Phng php theo di: m 10 cy/ theo 5 im cho gc v theo phng php o mt l (cm), o 7 ngy/ln - ng thi nhnh: m s dnh/khm (dnh/khm) 7 ngy/ln 3.3.3 Cc ch tiu sinh l

Cc ch tiu sinh l theo di 3 thi k: nhnh, trc tr, chn sp - Din tch l (dm2/khm): Xc nh bng phng php cn nhanh. - Ch s din tch l (LAI: m2 l/m2t) LAI = Din tch l ca 1 khm la x Mt - Kh nng tch ly cht kh (g/khm): c xc nh bng phng php sy kh nhit 1050C n khi trng lng khng i. 3.3.4 Cc ch tiu v su bnh

Theo di cc loi su bnh xut hin qua cc thi k sinh trng ca la nh: su c thn, su cun l, bnh kh vn, bnh bc l.. sau nh gi theo phng php cho im hoc theo t l % b hi theo thang im ca vin la


quc t (IRRI,1996).

TT Tn im Cch nh gi 1 1 - 10% cy b hi 3 11 - 20% cy b hi 5 21 - 35% cy b hi 7 36 - 50% cy b hi

1

Su c thn Su cun l nh

9 51 - 100% cy b hi 0 Khng b bnh 1 Vt bnh 1 - 5% din tch l 3 Vt bnh 6 - 12% din tch l 5 Vt bnh 13 - 25% din tch l 7 Vt bnh 26 - 50% din tch l

2 Bnh bc l

9 Vt bnh trn 51% din tch l 1 Vt bnh < 20% chiu cao cy 3 Vt bnh 20 - 30% chiu cao cy 5 Vt bnh 31 - 45% chiu cao cy 7 Vt bnh 46 - 65% chiu cao cy

3 Bnh kh vn

9 Vt bnh > 65% chiu cao cy

3.3.5 Nng sut v cc yu t cu thnh nng sut - S bng/m2 (A) - S ht/bng (B) - T l ht chc (%) (C) - Khi lng 1000 ht (g) (D). Cn 3 ln, mi ln 100 ht khng chnh lch qu 5% cng vo ly trung bnh. m1 + m2 + m3

D = x 10 (g) 3

- Nng sut l thuyt = A x B x C x D x 10-4 (t/ha)


- Nng sut thc thu (t/ha): Gt ring tng th nghim, tut ht, lm sch, phi kh, em cn ly trng lng ht.

- Nng sut sinh vt hc (NSSVH: t/ha): Tnh theo nng sut c th thu v (5 khm/), cn ly trng lng kh, sau tnh trng lng trung bnh ca 1 khm (PTB) NSSVH = PTB 1 khm(g) x s khm/m2 x 10-1 (t/ha)

- H s kinh t:

NS Thc thu Kkt = NS Sinh vt hc

3.4 Phng php tnh ton v x l kt qu Cc s liu th nghim c tnh ton theo cc tham s thng k m t, v

th trn chng trnh Excel v x l thng k bng phn mn IRRISTAT 4.0 (Phm Tin Dng, 2003) [12].


4. KT QU NGHIN CU V THO LUN

4.1 Thi gian sinh trng ca ging trong iu kin bn kali khc nhau 4.1.1 Tnh hnh pht trin ca m

Tng kt kinh nghim sn xut nhiu th h, nng dn ta c kt li: Tt ging tt m, tt m tt la, kinh nghim ny vn cn nguyn gi tr. Trong h thng cc bin php k thut thm canh cy la th giai on m c mt v tr c bit quan trng. Lm tt giai on m l c s pht huy k thut thm canh cy la giai on tip theo. Lm tt cng tc chun b m phi lm tt t khu chn ging, k thut ngm , v chm sc m trong thi gian rung m.

V ma 2009 m 2 ging TH7-2 v TH3-5 c gieo vo ngy 30/6/2009 cy 20/7/2009, v xun 2010 gieo ngy 20/1/2010 cy ngy 16/2/2010. Vi c im thi gian ngn, iu kin thi tit u v ma nm 2009 thng c ma to nn cng tc chm sc bo v m gp nhiu kh khn. Ma nhiu vo u v khng ch nh hng ti lm t gieo m m cn c th gy ngp ng rung m. Tuy nhiu trong iu kin th nghim gp ma nhiu, thi tit mt m, c lm tt cng tc tiu nc nn cy m pht trin khe. Theo di v nh gi tnh trng pht trin ca rung m chng ti thu c kt qu nh sau:

Bng 4.1.a.Tnh trng cy m trc lc cy

Ging

Tui

m

( Ngy) S l

Chiu

cao

( cm)

S

nhnh Mu sc l

Su

bnh

Tnh trng

m

V ma 2009

TH3-5 20 3,8 40,0 1 Xanh m 0 Tt

TH7-2 20 4,0 38,5 1 Xanh m 0 Tt

V Xun 2010

TH3-5 22 4,0 40.2 1 Xanh m 0 Tt

TH7-2 22 4,2 38 1 Xanh m 0 Tt


M TH3-5 v TH7-2 c chiu cao v s l tng ng nhau, cy m to gn, khe, mp v nhnh. Nhn chung m cy ging TH7-2 cng cp hn m ca TH3-5. Trc khi em cy m c chm sc ng tiu chun nn tng i cng cy, chiu cao cy t trn 35cm, b r khe, nhnh, khng b su bnh ph hp tiu chun cy m tt. v xun 2010 thi tit lnh vo u v, sau m dn ln to iu kin cho m pht trin kh tt.

4.1.2 nh hng ca kali n thi gian sinh trng ca ging TH3-5 v TH7-2.

Mi ging la c thi gian sinh trng khc nhau ph thuc c tnh ca ging, tuy nhin thi gian sinh trng ca ging cn b chi phi bi ma v v iu kin ngoi cnh. Trong sut qu trnh sinh trng, pht trin, cy la tri qua 3 thi k ln l thi k sinh trng sinh dng, thi k sinh trng sinh thc, thi k hnh thnh ht v chn. Thi k sinh trng sinh dng l thi k cy la ra r, nhnh v ra l. Nhng nhnh ra sm thi k ny c kh nng chuyn sang thi k 2- thi k sinh trng sinh thc v tr thnh nhnh hu hiu, thi k ny l giai on kin thit c bn ca cy la, l bc u tin ca giai on tch ly to iu kin cho nng sut la v sau. Thi k sinh trng sinh thc l thi k la phn ha hnh thnh bng la. Cht dinh dng tch ly trong ht la ch yu l trong thi k sinh trng sinh thc. Kt qu theo di thi gian sinh trng ca hai ging la TH3-5 v TH7-3 c chng ti trnh by trong bng 4.1.b


Bng 4.1.b. nh hng ca liu lng kali n thi gian sinh trng ca hai ging TH3-5 v TH7-2

n v: Ngy

Cng thc Ngy bt u

nhnh

Ngy kt thc nhnh

Ngy tr 90%

Ngy chn hon ton

Thi gian sinh trng

V ma 2009 CT1 7 25 51 82 102 CT2 7 25 53 85 105 CT3 7 24 52 81 101 CT4 7 23 53 84 104 CT5 7 24 52 81 101 CT6 7 23 55 85 105 CT7 7 24 52 81 99 CT8 7 23 54 84 102 CT9 7 23 52 80 101

CT10 7 24 53 83 103 V xun 2010

CT1 8 29 56 87 109 CT2 8 29 60 91 113 CT3 8 28 55 85 107 CT4 8 27 59 90 112 CT5 8 28 56 86 107 CT6 8 27 58 90 112 CT7 8 27 54 85 106 CT8 8 28 57 88 110 CT9 8 28 55 84 107

CT10 8 27 56 88 110


Qua s liu chung ti nhn thy: Thi gian nhnh ca c hai ging v ma 2009 dao ng khong 23-

25 ngy, ko di nht l cc cng thc khng bn kali, ging TH3-5 l 25 ngy

v ging TH7-2 l 25 ngy trong khi cc cng thc c bn kali cao c thi

gian nhnh ngn hn c hai ging TH3-5 v TH7-2.

Thi gian nhnh ca 2 ging v xun 2010 ko di hn v ma

2009, dao ng t 27 29 ngy v cc cng thc khng bn kali cng c thi

gian nhnh di hn cc cng thc c bn kali.

Tng thi gian sinh trng gia cc cng thc c s khc nhau khng ln

dao ng t 100 105 ngy (v ma 2009), 106 113 ngy (v xun 2010). Trong thi gian sinh trng ngn nht Ging TH3-5 vi mc bn 90K 99

ngy (v ma 2009), 106 ngy (v xun 2010) thi gian sinh trng di nht vi ging TH7-2 khng c bn kali 105 ngy (v ma 2009), 113 ngy (v xun 2010. Khi tng lng kali cc cng thc th chiu hng lm gim thi gian

sinh trng ca c hai ging th nghim t 2-3 ngy. Trong khi, cng mc bn

kali th thi gian sinh trng ca ging TH7-2 lun di hn TH3-5, iu ny cho

thy thi gian sinh trng ca ging TH7-2 v TH3-5 trong iu kin ma v l

c s khc nhau.

4.2 nh hng ca lng kali bn n ng thi tng trng chiu cao cy ca hai ging la TH3-5 v TH7-2 qua cc v

4.2.1 nh hng ca lng kali bn n ng thi tng trng chiu cao Chiu cao cy l ch tiu quan trng nh gi tnh hnh pht trin ca la

trn rung, qu trnh pht trin chiu cao cy chnh l qu trnh pht trin thn l, vn lng n tr thnh bng. Theo di chiu cao cy trn ng rung gip chng ta xc nh c nh hng ca kali n sinh trng chiu cao cy ca cc ging. u v gp nng nng nn nh hng ti sinh trng v pht trin ca la ni chung v tng trng chiu cao cy ni ring.


Kt qu theo di ng thi sinh trng chiu cao cy c trnh by trong bng 4.2.a

Bng 4.2.a. nh hng ca kali n ng thi tng trng chiu cao

n v: cm

Thi gian theo di ( ngy sau cy ) Mc kali

10 17 24 31 38 45 52 CCCC

V ma 2009 0K 38,2 45,5 55,1 65,6 79,9 90,4 106,2 109,2 30K 37,1 47,9 55,9 68,2 80,1 90,9 107,0 110,1 60K 37,6 48,8 58,5 70,7 81,4 93,9 109,6 110,5 90K 39,1 49,5 59,7 70,5 84,0 95,2 110,5 111,9

120K 39,3 49,4 59,4 70,2 83,0 94,4 110,3 111,1

LSD( 0,05)

2,7

CV,% 2,6

V xun 2010

0K 37,4 46,2 56,9 65,4 76,7 87,1 103,1 105,0

30K 36,8 47,8 57,4 67,3 79,9 88,8 105,3 108,6 60K 36,9 48,9 59,1 66,0 78,0 89,1 105,4 107,7 90K 37,9 50,9 60,4 67,0 79,1 90,8 106,6 109,0

120K 37,7 49,4 59,9 66,6 78,1 89,3 105,6 107,5 LSD( 0,05) 4,4

CV,% 1,5 Ghi ch: CCCC (Chiu cao cy cui cng)

Nhn chung chiu cao cy cc cng thc tng dn trong thi gian sinh trng. Tun u sau cy cy la bc vo giai on bn r hi xanh, gp iu


kin nng nng nn chiu cao cy tng trng rt chm. Thi gian u cc cng thc bn kali khc nhau c s tng trng chiu cao khc nhau, nhn chung chiu cao cy c chiu hng tng theo cc mc kali bn. Ti thi k 45 ngy sau cy:

V ma 2009 chiu cao cy t cao nht mc bn 90K l 95,2cm, gim dn xung 120K l 94,4cm, 60K l 93,9cm, 30K

l 90,9cm v thp nht mc khng bn l 90,4cm.

V xun 2010 chiu cao cy t cao nht mc bn 90K l 90,8cm, gim dn xung 120K l 89,3cm, 60K l 89,1cm, 30K

l 88,8cm v thp nht mc khng bn l 87,1cm.

iu ny cho thy mc kali bn tng cy la bc vo giai on ng ci sm hn.

v ma 2009 chiu cao cy cui cng cc cng thc dao ng t 109,2cm n 111,9cm, cao nht mc bn 90K l 121cm, thp nht mc khng bn kali l 109,2cm.

V xun 2010 chiu cao cy cui cng cc cng thc dao ng t 105cm n 109cm, cao nht mc bn 90K l 109cm, thp nht mc khng bn kali l 105cm.

Kt qu theo di cho thy chiu cao cy v xun 2010 thp hn v ma 2009 v kali c nh hng nhng khng r ti s tng trng chiu cao la.

4.2.2 nh hng ca ging n ng thi tng trng chiu cao Chiu cao cy l ch tiu quan trng nh gi s pht trin ca cy trng trn ng rung. Chiu cao cy l kt qu tng hp ca nhiu yu t tc ng nh phn bn, thi v..vv Tuy nhin yu t c vai tr rt quan trng chi phi n s pht trin ca chiu cao cy l yu t di truyn ging. Theo di chiu cao ca hai ging la chng ti thu c kt qu trnh by trong bng 4.2.b.


Bng 4.2.b. nh hng ca Ging n ng thi tng trng chiu cao n v: cm

Thi gian theo di ( ngy sau cy ) Ging

10 17 24 31 38 45 52 CCCC

V ma 2009

TH3-5 38,9 48,1 59,9 69,5 79,8 93,7 111,9 113,4

TH7-2 36,1 46,2 57,9 65,6 75,6 88,1 105,6 107,7

LSD( 0,05)

1,7

CV,%

1,9

V Xun 2010

TH3-5 38,5 47,8 57,4 69,4 78,8 89,3 107,7 109,0

TH7-2 35,6 44,1 53,5 64,1 73,3 85,9 104,1 106,1 LSD( 0,05) 2,8


Kt qu theo di chiu cao 2 ging TH3-5 v TH7-2 qua v ma 2009 v v xun 2010 cho thy:

*) V ma 2009: - Chiu cao cy t 10 ngy n 31 ngy sau cy: + i vi ging TH3-5 tng t 38,9cm ln 69,5cm trung bnh mi tun tng

10,2cm/ tun

+ i vi ging TH7-2 tng t 36,1-65,6cm trung bnh tng 9,8cm/tun. - Chiu cao hai ging tng nhanh nht giai on 45- 52 ngy sau cy:

+ i vi ging TH3-5 tng 18,2cm/tun + i vi ging TH7-2 tng 17,5cm/tun.


- n giai on la tr : + i vi ging TH3-5 c chiu cao 111,9cm gn t chiu cao cui cng l

113,45cm + i vi ging TH 7-2 c chiu cao l 105,6cm gn t chiu cao cui

cng 107,7cm *) V Xun 2010 - Chiu cao t 10 ngy n 31 ngy sau cy: + i vi cao ging TH3-5 tng t 38,5cm ln 69,4cm trung bnh mi tun

tng 10,3cm/ tun + i vi ging TH7-2 tng t 35,6 ln 64,1cm trung bnh tng 9,5cm/tun. - Chiu cao hai ging tng nhanh nht giai on 45- 52 ngy sau cy: + i vi ging TH3-5 tng 18,4cm/tun + i vi ging TH7-2 tng 18,2cm/tun - n giai on la tr: + i vi ging TH3-5 c chiu cao 107,7cm gn t chiu cao cui cng l

109cm, ging + i vi ging TH 7-2 c chiu cao l 104,1cm gn t chiu cao cui

cng 106,1cm T bng s liu ta thy: - Chiu cao cy 2 ging tng dn qua cc giai on sinh trng. Trong cng

1 thi im theo di chiu cao ging TH3-5 lun cao hn chiu cao ging TH7-2. - Chiu cao cy cui cng ca hai ging la l khc nhau, s sai khc ny c

ngha thng k tin cy 95%.


4.2.3 nh hng tng tc ca kali v ging n ng thi tng trng chiu cao Bng 4.2.c. nh hng ca kali v ging n ng thi tng trng chiu cao

n v: cm

Thi gian theo di ( ngy sau cy ) Cng thc 10 17 24 31 38 45 52 CCCC

V ma 2009 CT 1 38,8 46,8 58,7 67,3 78,6 92,3 109,5 111,7 CT 2 35,9 44,2 56,4 64,2 74,1 86,2 104,3 106,7 CT 3 39,4 47,5 59,3 69,4 79,2 92,5 110,1 112,8 CT 4 36,3 44,6 56,8 65,1 74,2 86,9 104,9 107,4 CT 5 39,6 48,7 60,1 69,6 79,8 93,2 111,4 113,8 CT 6 36,9 45,2 57,4 65,7 75,2 87,3 105,3 107,2 CT 7 39,9 48,5 61,8 71,6 81,5 95,4 112,6 114,5 CT 8 38,1 46,4 58,6 66,9 76,3 88,4 106,5 109,2 CT 9 39,5 47,4 60,4 71,3 80,4 94,2 111,9 114,1

CT 10 38,7 46,6 58,4 67,8 76,1 89,1 106,4 108,1 LSD( 0,05) 3,8

CV,% 1,9 V xun 2010

CT 1 37,2 45,3 55,5 66,5 75,9 86,4 104,8 106,4 CT 2 37,3 44,6 52,1 62,3 72,1 84,3 102,4 103,6 CT 3 38,3 46,7 57,3 69,3 78,7 89,2 107,2 109,3 CT 4 35,2 43,7 53,1 63,5 73 87,5 105,5 107,8 CT 5 38,9 47,3 57,9 69,9 79,3 89,8 107,8 109,4 CT 6 36,8 44,3 53,7 64,1 73,6 86,1 104,1 105,9 CT 7 39,3 47,7 58,3 70,3 79,7 90,2 108,2 110,6 CT 8 37,5 46,0 54,4 64,8 74,3 87,8 105,8 107,3 CT 9 39,1 48,5 58,1 70,1 79,5 90,0 108,0 109,2

CT 10 36,3 44,8 54,2 64,6 74,1 86,6 103,6 105,7 LSD( 0,05) 6,3



0

20

40

60

80

100

120

140

10 17 24 31 38 45 52 CCCCThoi gian (ngay)

Chie

u ca

o (cm

)CT 1CT 2 CT 3CT 4 CT 5CT 6CT 7CT 8CT 9CT 10

Hnh 4.1: nh hng ca kali v ging n ng thi tng trng chiu cao v ma 2009.

thoi gian (ngay)

0

20

40

60

80

100

120

10 17 24 31 38 45 52 CCCC

chieu cao (cm)

CT 1CT 2 CT 3CT 4 CT 5CT 6CT 7CT 8CT 9CT 10

Hnh 4.2: nh hng ca kali v ging n ng thi tng trng chiu cao v xun 2010.


Sau khi cy chiu cao cy cc cng thc bt u tng, tun u tin do la ang thi k bn r hi xanh nn chiu cao tng chm. Tuy nhin bc sang tun th 2 do la lc ny phc hi v gp iu kin ma nhiu nn sinh trng v pht trin khe hn giai oan 10 - 31 ngy sau cy. Trung bnh 9,9 cm/tun (v ma 2009), 9,7 cm/tun (v xun 2010). Tng trng chm nht giai on ny l cc cng thc khng bn kali ging TH3-5 v TH7-2 l: 9,5 cm/tun, 9,4 cm/tun (v ma 2009); 9,8 cm/tun, 8,3 cm/tun (v xun 2010). Tng nhanh nht cc cng thc bn 60K20, 90K20 v 120K20 trung bnh tng t 9,8 cm/tun 10,2 cm/tun (v ma 2009) v 9,7 cm/tun 9,9 cm/tun.

Chiu cao cy tng nhanh giai on 31 45 ngy sau cy, trung bnh 11,3 cm/tun (v ma 2009); 10,6cm/tun (v xun 2010). c bit nhanh vo giai on t 45 52 ngy sau cy, y l giai on trc tr ln la c bit tng mnh v chiu cao 17,2 cm (CT1) n 18,2 cm (CT5) (v ma 2009) v tng t 17cm (CT10) n 18,4 cm (CT1) (v xun 2010). Chiu cao trung bnh t 17,7cm (v ma 2009), 18cm (v xun 2010).

Chiu cao cui cng cc cng thc dao ng trong khong t 106,7 cm (CT2) 114,5 cm (CT7) ) ( v ma 2009), t 103,6cm (CT2) -110,6cm (CT7) ( v xun 2010). Th t chiu cao cy tng dn t cc cng thc: CT2, CT6, CT4, CT10, CT8, CT1, CT3, CT5, CT9, CT7 (v ma 2009) ; CT2, CT10, CT6, CT1, CT8,CT4, CT3, CT5, CT9,CT7 (v xun 2010)

Cc ging khc nhau c s nh hng r rt n chiu cao cui cng ca

cy, cc mc bn K khc nhau c nh hng khng ng k n chiu cao cui cng ca cy. Qua kt qu ta thy, s tng tc gia ging v kali c nh hng n chiu cao cy cui cng.

4.3 nh hng ca lng kali bn n ng thi nhnh ca hai ging la TH3-5 v TH7-2. nhnh l c im quan trng ca la, s nhnh lin quan n s

nhnh hu hiu quyt nh n s bng/m2 l 1 trong cc yu t cu thnh nng


sut la. Kt qu nghin cu cho thy: cc nhnh c sinh ra sm s hnh thnh bng hu hiu, cc nhnh sm cho bng to, cc nhnh mun cho bng nh. V vy nhnh mnh, sm v tp trung l yu t quyt nh nng sut sau ny.

4.3.1 nh hng ca liu lng kali n ng thi nhnh nhnh l c im sinh hc, tuy nhin kh nng nhnh mnh hay

yu khc nhau ty thuc vo ging, thi v cy, thi tit v cc yu t khc trn rung la nh mc nc, mt

Kt qu theo di ng thi nhnh ca la trong rung th nghim c chng ti trnh by trong bng 4.3.a.

Bng 4.3.a. nh hng ca kali n ng thi nhnh n v: Nhnh/khm

Thi gian theo di ( ngy sau cy ) Mc kali

10 17 24 31 38 45 NHH V ma 2009

0K 6,5 9,7 12,1 9,8 8,2 6,9 6,1 30K 6,7 10,1 12,1 10,4 7,5 6,5 6,1 60K 6,7 9,5 12,0 9,5 7,7 6,8 6,2 90K 7,0 10,0 13,4 10,2 7,2 6,8 6,2

120K 6,8 9,7 12,1 9,8 8,2 6,9 6,3 LSD( 0,05) 0,3 0,2

CV,% 7,1 14 V xun 2010

0K2O 6,9 8,8 12,3 9,9 9,1 7,9 6,7

30K2O 7,3 8,8 12,4 9,6 9,3 8,0 6,8 60K2O 6,5 8,4 11,9 9,3 8,8 7,8 6,8 90K2O 6,6 8,3 13,0 9,5 8,8 8,2 7,0

120K2O 6,7 7,8 12,5 10,4 10,2 9,1 6,8 LSD( 0,05) 0,4 0,3

CV,% 5,4 7,7 Ghi ch: NHH ( Nhnh hu hiu)


Sau khi cy tt c cc cng thc u c s nhnh tng t 10 ngy n 24 ngy sau cy, sau cy 24 ngy s nhnh t cao nht v sau gim dn cc tun tip theo. 10 ngy u sau cy s nhnh cc cng thc tng i cao dao ng t 6,5 - 7,0 nhnh/ khm (v ma 2009), 6,5 - 7,3 nhnh/ khm (v xun 2010). S nhnh cao nht vo 24 ngy sau cy, cc cng thc t c s khc bit v s nhnh ti a, ring mc bn kali cao 90K20 c s nhnh ti a cao nht tng ng theo 2 v l: 13,4 nhnh/khm v 13,0 nhnh/khm. Cc tun sau s nhnh c chiu hng gim dn tt c cc mc bn

do thi k sau cy la bc sang giai on lm t lm ng, kt thc thi k nhnh, cc nhnh sau do khng cnh tranh c dinh dng v nh sng vi cc nhnh trc khe hn nn cng dn b cht i.

S nhnh hu hiu cc cng thc thu c dao ng t 6,1- 6,3 nhnh/khm (v ma 2009), 6,7 7,0 (v xun 2010). S nhnh hu hiu c chiu hng tng theo mc phn kali bn tuy nhin cha th hin c s sai khc c ngha. S nhnh hu hiu cc mc bn kali cao 60K20, 90K20, 120K20. Theo di s nhnh ti a cc cng thc ta thy mc bn , 90K20 c s nhnh cao hn cc cng thc khc tuy nhin s nhnh hu hiu li khng cn th hin c s sai khc ny na. Nhn chung cy la pht trin chu nh hng ca nhiu yu t khc nhau, kt qu theo di cho thy s nhnh hu hiu c chiu hng tng theo cc mc tng lng kali bn tuy nhin cha c s sai khc r tin cy 95%. 4.3.2 nh hng ca ging n ng thi nhnh

Theo di ng thi tng nhnh ca cc ging la t c cc bin php canh tc, tc ng hp l nhm pht huy hiu qu ti a hiu qu cc nhnh , hon thin quy trnh thm canh cho ging l iu m cc nh nghin

cu mong mun. Theo di ng thi nhnh hai ging TH3-5 v TH7-2 trong iu kin v ma 2009 v v xun 2010 chng ti thu c kt qu trnh by trong bng 4.3.b.


Bng 4.3.b. nh hng ca ging n ng thi nhnh n v: Nhnh/khm

Thi gian theo di ( ngy sau cy ) Ging

10 17 24 31 38 45 NHH V ma 2009

TH3-5 7,0 10,4 12,8 10,0 7,8 6,8 6,2 TH7-2 6,5 9,3 12,2 10,1 7,4 6,5 6,2

LSD( 0,05) 0,2 0,1 CV,% 1,7 2,8

V xun 2010 TH3-5 7,3 8,8 12,5 9,8 8,9 7,8 6,8 TH7-2 6,5 8,2 12,3 9,6 9,1 8,1 6,8

LSD( 0,05) 0,2 0,2 CV,% 2,5 3,4

Ghi ch: NHH ( Nhnh hu hiu) Kt qu thu c bng 4.3.b cho thy trong nhng tun u s nhnh

tng nhanh c 2 ging, sau cy 24 ngy c hai ging t s nhnh ti a. S nhnh tng trung bnh 2,9 nhnh/tun vi ging TH3-5, 2,9 nhnh/tun vi ging TH7-2 (v ma 2009); 2,6 nhnh/tun tun vi ging TH3-5, 2,9 nhnh/tun vi ging TH7-2 (v xun 2010). ng thi nhnh ca ging TH3-5 nhanh hn ging TH7-2. S nhnh ti a hai ging t c cng khc nhau, ging TH3-5 c s nhnh ti a 12,8 nhnh/khm v 12,5 cao hn ca ging TH7-2 l 12,2 nhnh/khm v 12,3 nhnh/khm, nh vy s nhnh ti a gia 2 ging c s khc nhau tin cy 95%.

C hai ging c s nhnh hu hiu l 6,2 nhnh/khm v 6,8 nhnh/khm, vi t l nhnh hu hiu t 48,4% ging TH3-5 v 50,8% ging TH7-2 (v ma 2009), 54,4% ging TH3-5 v 55,3% ging TH7-2 (v xun 2010). Nh vy, trong v ma 2009 v v xun 2010 s nhnh hu hiu 2 ging TH3-5 v TH7-2 t c l khng c sai khc thng k vi tin cy 95%.


4.3.3 nh hng ca kali v ging n ng thi nhnh Qu trnh nghin cu nh hng tng tc ca hai yu t mc kali

bn v ging n ng thi nhnh v ma 2009 v v xun 2010 c trnh by trong bng kt qu 4.3.c.

Bng 4.3.c. nh hng ca kali v ging n ng thi nhnh n v: Nhnh/khm

Thi gian theo di ( ngy sau cy ) Ging 10 17 24 31 38 45 NHH

V ma 2009 CT 1 7,2 10,5 12,6 9,9 8,3 7,2 6,2 CT 2 6,3 9,0 11,6 9,8 8,3 6,7 6,1 CT 3 7,1 10,7 12,6 10,4 7,8 6,1 6,1 CT 4 6,4 9,5 11,5 10,5 7,1 6,2 6,3 CT 5 6,4 10,2 11,8 9,9 8,0 7,1 6,1 CT 6 6,9 8,8 12,2 9,2 7,5 6,4 6,3 CT 7 7,1 10,3 13,5 9,9 7,5 6,8 6,3 CT 8 6,9 9,7 13,2 10,4 7,0 6,7 6,0 CT 9 7,1 10,2 13,5 9,8 7,5 6,8 6,3 CT 10 6,4 9,5 12,6 9,9 7,0 6,7 6,3

LSD( 0,05) 0,4 0,3

CV,% 1,7 2,8

V ma 2010 CT 1 7,3 8,7 12,7 10,3 9,3 8,1 6,7 CT 2 6,5 8,1 11,8 9,5 8,9 7,8 6,7 CT 3 7,5 8,9 12,3 9,6 9,0 7,5 6,8 CT 4 7,1 8,6 12,5 9,6 9,5 8,5 6,7 CT 5 6,6 9,0 12,3 9,4 8,8 7,7 6,8 CT 6 6,4 8,3 11,5 9,3 8,7 7,9 6,7 CT 7 6,9 9,1 12,8 9,3 8,4 8,0 7,0 CT 8 6,2 8,3 13,1 9,7 9,2 8,3 6,9 CT 9 7,5 9,0 12,4 10,2 9,0 7,8 6,9 CT 10 6,5 8,2 12,5 10,1 9,1 8,2 6,7

LSD( 0,05) 0,6 0,4

CV,% 2,5 3,4

Ghi ch: NHH ( Nhnh hu hiu)


Hnh 4.3: nh hng ca kali v ging n ng thi nhnh v ma 2009

Hnh 4.4: nh hng ca kali v ging n ng thi nhnh v xun 2010

Kt qu trn cho thy:

Sau qu trnh bn r hi xanh la bc vo giai on nhnh sm. Giai on 10 ngy sau cy s nhnh cc cng thc tng nhanh, trung bnh 10

so nhanh(nhnh/khm)

0 2 4 6 8

10 12 14

10 17 24 31 38 45 NHH

thoi gian (ngay)

CT 1 CT 2 CT 3 CT 4 CT 5 CT 6 CT 7 CT 8 CT 9 CT 10 CT 10

thoi gian (ngay)

0 2 4 6 8

10 12 14 16

10 17 24 31 38 45 NHH

so nhanh (Nhnh/khm)

CT 1 CT 2 CT 3 CT 4 CT 5 CT 6 CT 7 CT 8 CT 9 CT 10


ngy sau cy dao ng t 6,3 nhnh/khm 7,2 nhnh/khm (v ma 2009); 6,2 - 7,5 nhnh/khm. S nhnh tip tc tng nhanh n 24 ngy sau cy cc cng thc u t s nhnh ti a. S nhnh ti a cc cng thc c s khc nhau, cao nht 13,5 cm (CT7 v CT9) (v ma 2009); 13,1 cm(CT8), 12,8 cm (CT7), dao ng t 11,5 nhnh/khm - 13,5 nhnh/khm (v ma 2009); 11,5 nhnh/khm 13,1 nhnh/khm. S nhnh ti a gia cc cng thc c s sai khc, s sai khc ny c ngha thng k vi tin cy 95%.

Sau khi t s nhnh ti a th s nhnh gim dn. giai on ny la bc vo thi k lm t lm ng nn cc cht dinh dng tp trung vo cc nhnh ra sm v khe pht trin thnh bng, cc nhnh khc khng cnh tranh c dinh dng v nh sng s dn thoi ha v cht i lm cho s nhnh /khm gim dn.

Ch tiu theo di cui cng v quan trng nht ca qu trnh pht trin nhnh l s nhnh hu hiu. S nhnh hu hiu cc cng thc dao ng t 6,1 6,3 nhnh/khm (v ma 2009); 6,7 7,0 nhnh/khm (v xun 2010). Nh vy khi hai yu t kali v ging tng tc vi nhau th s nhnh hu hiu gia cc cng thc khng c s sai khc mang ngha thng k vi tin cy 95%. 4.4 nh hng ca lng kali bn n ch s din tch l (LAI) ca cc

ging la TH3-5 v TH7-2 L l b phn quan trng ca cy trng ni chung v cy la ni ring.

i vi cy la l ng vai tr l b phn quan trng nht quyt nh n qu trnh quang hp v tnh ly vt cht. L c ngha quyt nh n nng sut sinh vt hc v nng sut kinh t. Do vy tng hay gim din tch l c tc ng trc tip n lng quang hp.

s dng c hiu qu nht nng lng nh sng th thi k din tch l ti a qun th cy trng phi c ch s din tch l ti u. Hu ht nng lng ti phi c b l hp thu v to ra cht kh cao nht. Nu ch s din tch l thp hn ch s thp hn ch s din tch l ti u th hiu sut quang hp thp v ngc li.

Nhiu nghin cu cho thy, nu ch s din tch l qu cao th cht hu c to


ra do quang hp khng b p c cht hu c tiu hao trong h hp. Khi qun th khng c tch ly v nu duy tr lu di th cy s cht. Nu din tch l qu thp th lng ph nng lng nh sng, dn n nng sut thp.

Ch s din tch l thng t gi tr ln nht vo thi k t nhnh r cho n tr, sau gim dn do cc l pha di b li dn i tp trung dinh dng vo c quan sinh sn, mt s l cht i do su bnh ,. . . trong khi khng c b p thm v khi cy la t s l ti a. Nhng rung la nng sut cao thng c kh nng duy tr ch s din tch l trong mt khong thi gian tng i di.

Din tch l tip nhn nh sng cng ln vo cc thi im qu trnh tch ly din ra mnh th kh nng tch ly vt cht cng tng. Chnh v vy nghin cu ch s din tch l ca rung la vo cc thi k sinh trng khc nhau c vai tr rt quan trng trong nghin cu v sn xut la.

4.4.1 nh hng ca lng kali bn n ch s din tch l (LAI) LAI l ch tiu sinh l quan trng cho bit din tch l trn mt n v

din tch t. Ch s LAI cho bit kh nng quang hp v tch ly cht kh ca qun th rung la. Trong v ma 2009 v v xun 2010 chng ti

Documents

Ảnh Hưởng Của Hàm Lượng Kali Đén Lúa Lai