ANIMACIJA U INŽENJERSTVU Fakultet Tehničkih Nauka Novi Sad

Igor Kekeljević

PERSPEKTIVA v2020

PERSPEKTIVA U LIKOVNOM STVARALAŠTVU Definicija perspektive je iluzija trodimenzionalnosti na dvodimenzionalnoj površini.

Mozak koristi niz tragova da proceni dubinu i udaljenost objekata:

● stereoskopija ● položaj oka ● preklapanje objekata ● oslanjanje na objekat poznate veličine ● linearna perspektiva ● vertikalna pozicija na tlu ● vazdušna perspektiva ● promena u veličini teksture

Prva dva traga su binokularni, dok su ostali monokularni i mogu se koristiti u ilustraciji stvaraju iluzije dubine prostora. Tokom istorije umetnosti postepeno se razvijao odnos prema perspektivnom crtanju.

Jedan od najstarijih primera slikarstva, Lasko, Francuska, oko 15000. god. p.n.e. Ne vodi se računa o iluziji prostora, teško predpostaviti dubinu, veličina objekata nije u vezi sa perspektivnim skraćenjem već trenutnim umetničkim nagonom.

Umetnost drevnog Egipta, oko 6000-600 p.n.e. Figure i objekti ortogonalno, bez perspektivnog skraćenja. Veličina objekata uslovljena značajem, ne perspektivom. Ponekad vertikalna perspektiva, višlji objekti manje značajni i udaljeniji od posmatrača. Ponekad perspektivno preklapanje, ali se obično teži izdvajanju objekata i što jasnijem prikazu.

Asirska umetnost (današnji Irak), oko 1600-600 p.n.e. , donosi napredak u stepenu iluzionizma. Naročito u domenu izrade reljefa.

Destruction of the Elamite city of Hamanu 645-635 BCE

Lion Hunt of Ashurbanipal 645–635 BC Sledeći značajan napredak je sačuvan u freskama u Pompeji, koju je zatrpala erupcija vezuva 79. godine. Ove freske oslikavaju pristup u antičkoj Grčkoj i Rimskoj umetnosti. Pokušaji linearne perspektive, ali bez svesti o postojanju zajedničkih nedogleda.

Vizantijska umetnost (oko 300-1500) je postala svesna nedogleda, ali su ih koristili za inverznu perspektivu, tako je perspektivno skraćenje ka posmatraču. Još se debatuje zašto, ali je sigurno da je povezano sa religijskim razlozima.

Annunciation, verovatno 14 vek.

U svetovnoj srednjovekovnoj umetnosti nedogled se koristio za iluziju stvarnog prostora. Pojedini objekti sa jedne strane su vertikalni, bez skraćenja, dok su sa druge strane skraćeni ka jednom nedogledu. Prelazna forma između ikonografskog predstavljanja iz p.n.e. i moderne linearne perspektive.

The Birth of Saint John the Baptist: Predella Panel Giovanni di Paolo 1454

Za vreme srednjeg veka pojedini autori počinju da otkrivaju centralnu perspektivu. Jedan od prvih je Dučio, početkom 14. veka.

Duccio di Buoninsegna, Announcement of Death to the Virgin, 1308-11 Početkom 15. veka dolazi do slabljenja crkvenog uticaja, nastanka renesanse. Umetnost nastavlja gde je antička grčka umetnost stala. Težnja za iluzionizmom dovodi do usavršavanja centralne perspektive. Lep primer je Atinska škola od Rafaela, 1511.

Poslednja večera, Leonardo, 1490

Iako je matematičarima bio poznat princip i perspektive sa više nedogleda, generalno su umetnici izbegavali da je koriste tokom renesanse. U širu upotrebu ulazi oko 1600. godine, u doba baroka, pre svega u Holandiji.

Gerard Houckgeest, Ambulatory of the New Church in Delft, with the tomb of William the Silent, 1651 Perspektiva sa 3 nedogleda i krivolinijska perspektiva se uglavnom koriste u modernoj komercijalnoj ilustraciji.

M. C. Escher, Relativity, 1953

Japanska umetnost neguje ikonografski prikaz, ne teži iluzionizmu. Perspektiva je ortogonalna.

Looking in a Mirror by an Ornamental Box by Wang Shên (c. 1036 - c. 1093)

1 NEDOGLED

2 NEDOGLEDA

3 NEDOGLEDA

KRIVOLINIJSKA