BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEM VE BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEM VE TEKNİKLERİTEKNİKLERİ

AYDINLIKEVLER TİCARET MESLEK LİSESİ AYDINLIKEVLER TİCARET MESLEK LİSESİ ANKARA ANADOLU İLETİŞİM MESLEK LİSESİ ANKARA ANADOLU İLETİŞİM MESLEK LİSESİ

ANKARA İL MİLLİ EĞİTİM ANKARA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ AR-GE BİRİMİ İÇİN MÜDÜRLÜĞÜ AR-GE BİRİMİ İÇİN

HAZIRLANMIŞTIR.HAZIRLANMIŞTIR.

Araştırma teknikleri öğretmeniAraştırma teknikleri öğretmeniSayın DERYA SOYLU’ya Sayın DERYA SOYLU’ya

teşekkür ederim.teşekkür ederim.

Çetin ErturanÇetin ErturanOkul MüdürüOkul Müdürü

A M A ÇA M A Ç Araştırma sürecini inceleme,Araştırma sürecini inceleme, Bilimsel Araştırma Yöntemlerini Bilimsel Araştırma Yöntemlerini

Gözden GeçirmeGözden Geçirme Konu Hakkında Araştırma Konu Hakkında Araştırma

Yapabilmek İçin Gereken Yapabilmek İçin Gereken Literatür Bulma, Literatür Bulma,

Veri Toplama,Veri Toplama, Verileri Değerlendirme, Verileri Değerlendirme, Rapor Yazma TeknikleriniRapor Yazma Tekniklerini

Anlatmaktır. Anlatmaktır.

K A P S A MK A P S A MAraştırma Teknikleri sunuşu,Araştırma Teknikleri sunuşu,

araştırma yöntemlerindeki farklı araştırma yöntemlerindeki farklı anlayışları, anlayışları,

yaygın olarak kullanılan araştırma yaygın olarak kullanılan araştırma tekniklerini, tekniklerini,

araştırma basamaklarını, araştırma basamaklarını, veri toplama ve analizini,veri toplama ve analizini, yorumunu, rapor yazma esaslarını,yorumunu, rapor yazma esaslarını, kaynakça ve dipnot gösterme kaynakça ve dipnot gösterme

tekniklerini kapsamaktadır. tekniklerini kapsamaktadır.

BİLİMBİLİM

Yaşadığımız,hissettiğimiz ortamlarda Yaşadığımız,hissettiğimiz ortamlarda ortaya çıkan veya çıkabilecek durum ortaya çıkan veya çıkabilecek durum ve sorunları anlamak, vurgulamak, ve sorunları anlamak, vurgulamak,

yorumlamak ve çözüm önerileri yorumlamak ve çözüm önerileri sunmak için yapılan düzenli sunmak için yapılan düzenli

çalışmaların tümüdür.çalışmaların tümüdür.

B İ L İ M A D A M IB İ L İ M A D A M IBir problemi, olayı bilimsel Bir problemi, olayı bilimsel

yöntemlerle yöntemlerle araştırarak araştırarak çözüme çözüme ulaştıran, insanlığın yararına ulaştıran, insanlığın yararına

sunan kişidir.sunan kişidir.

TEMEL KAVRAMLARTEMEL KAVRAMLAR

““BİLİM SORU SORMAKLA BİLİM SORU SORMAKLA BAŞLAR”BAŞLAR”

OLGUOLGU:Bir takım olayların dayandığı :Bir takım olayların dayandığı sebep veya bu sebeplerin yol açtığı sebep veya bu sebeplerin yol açtığı

sonuçsonuç OLAY:Olgulardan meydana gelen OLAY:Olgulardan meydana gelen

bütündür.bütündür. GENELLEME:Benzer olgular GENELLEME:Benzer olgular

arasındaki ilişkilerin yargı türünden arasındaki ilişkilerin yargı türünden ifadesidir.ifadesidir.

KURAM:Soyut bilgi. Bir sorunu KURAM:Soyut bilgi. Bir sorunu ilgilendiren düşüncelerin tümüdür.ilgilendiren düşüncelerin tümüdür.

HİPOTEZHİPOTEZ:Araştırma konusuyla ilgili :Araştırma konusuyla ilgili olarak ortaya konulan; doğruluğunun olarak ortaya konulan; doğruluğunun araştırılması gereken önermelerdir. araştırılması gereken önermelerdir. Hipotezler, araştırmaya yön veren Hipotezler, araştırmaya yön veren temel düşünceler, varsayımlardır.temel düşünceler, varsayımlardır.

KANUN:Doğruluğu ispat edilmiş değişmez KANUN:Doğruluğu ispat edilmiş değişmez genellemelerdir.genellemelerdir.

VERİ:Araştırma sırasında elde edilen her VERİ:Araştırma sırasında elde edilen her tür ilk bilgidir.tür ilk bilgidir.

BULGU:Elde edilen verilerin işlenmesiyle BULGU:Elde edilen verilerin işlenmesiyle ulaşılan sonuç bilgilerdir.ulaşılan sonuç bilgilerdir.

B İ L G İB İ L G İ Öğrenme, gözlem ve araştırma Öğrenme, gözlem ve araştırma

yoluyla elde edinilen gerçek,yoluyla elde edinilen gerçek,

İnsan zekasının çalışması sonucu İnsan zekasının çalışması sonucu ortaya çıkan ortaya çıkan zihinselzihinsel ürün, ürün,

BİLİMİN TEMEL İŞLEVİBİLİMİN TEMEL İŞLEVİ

Yaşamı kolaylaştırmaktır.Yaşamı kolaylaştırmaktır. Yaşamın her aşamasında Yaşamın her aşamasında

karşılaşılan veya karşılaşılan veya karşılaşılabilecek sorunlara karşılaşılabilecek sorunlara

çözüm bulmaktır.çözüm bulmaktır.

BİLİMİN TEMEL NİTELİKLERİBİLİMİN TEMEL NİTELİKLERİ

FONKSİYONELDİRFONKSİYONELDİROlgular ve olgular arası ilişkileri açıklar. Olgular ve olgular arası ilişkileri açıklar.

Bunlara ilişkin genellemeler yapar.Bunlara ilişkin genellemeler yapar. MANTIKSALDIRMANTIKSALDIR Bilim her türlü çelişkiden uzaktır. Mantıksal Bilim her türlü çelişkiden uzaktır. Mantıksal

nedenlere dayanır.nedenlere dayanır. GENELLEYİCİDİRGENELLEYİCİDİR

Tek tek olgularla değil, olgu türleriyle Tek tek olgularla değil, olgu türleriyle ilgilenmektedir.ilgilenmektedir.

GÖZLEMSEL ve DENEYSELDİRGÖZLEMSEL ve DENEYSELDİROlgular ve olgular arası ilişkileri gözlem ve Olgular ve olgular arası ilişkileri gözlem ve

deney yoluyla açıklar.deney yoluyla açıklar.

DOĞRULANABİLİRDİRDOĞRULANABİLİRDİRBilimsel açıklamalar; veri toplayarak, Bilimsel açıklamalar; veri toplayarak,

değerlendirerek doğrulanabilmektedir. değerlendirerek doğrulanabilmektedir. OLGUSALDIROLGUSALDIR

Bilimin konusu; varolan, gerçeğe Bilimin konusu; varolan, gerçeğe dayanan ve gözlenebilen olgulardır.dayanan ve gözlenebilen olgulardır.

SİSTEMLİDİRSİSTEMLİDİRBilim işlediği konuda edindiği olgu ve Bilim işlediği konuda edindiği olgu ve

ilişkileri sistemli bir şekilde incelemeye ilişkileri sistemli bir şekilde incelemeye çalışır. çalışır.

OBJEKTİFDİROBJEKTİFDİRBilimde özel değerlendirmeye yer Bilimde özel değerlendirmeye yer

yoktur. Bilim adamı hiçbir zaman yanlı yoktur. Bilim adamı hiçbir zaman yanlı davranamaz.davranamaz.

BİLİMİN TEMEL NİTELİKLERİBİLİMİN TEMEL NİTELİKLERİ

NETLİKTİRNETLİKTİRSonuçları ortaya koyan bilim adamı, Sonuçları ortaya koyan bilim adamı,

kavramlarda açık ve net olmalıdır.kavramlarda açık ve net olmalıdır. DEĞİŞİME AÇIKTIRDEĞİŞİME AÇIKTIR

Geçerliliğini kaybeden teorilerin yerine Geçerliliğini kaybeden teorilerin yerine yeni teoriler geliştirilebilir.yeni teoriler geliştirilebilir.

EVRENSELDİREVRENSELDİRYer ve zamana göre değişim özellikleri Yer ve zamana göre değişim özellikleri

içerir.içerir. BİRİKİMDİRBİRİKİMDİR

Belli bir birikim ürünü olan bilim; yeni Belli bir birikim ürünü olan bilim; yeni bulgu ve bilgilerle bütünleşerek, gelişerek bulgu ve bilgilerle bütünleşerek, gelişerek birikimbirikim oluşturmaktadır.oluşturmaktadır.

BİLİMİN TEMEL NİTELİKLERİBİLİMİN TEMEL NİTELİKLERİ

BİLİMSEL YAKLAŞIMBİLİMSEL YAKLAŞIM

Sorunlara belli bilimsel yöntemlerle Sorunlara belli bilimsel yöntemlerle çözüm bulmayı hedeflemektedir.çözüm bulmayı hedeflemektedir.

YÖNTEM:Bir sonuca ulaşmak için YÖNTEM:Bir sonuca ulaşmak için plana göre izlenen yoldur.plana göre izlenen yoldur.

BİLİMSEL YAKLAŞIM AŞAMALARIBİLİMSEL YAKLAŞIM AŞAMALARI

1-Sorunun tespiti için deney ve 1-Sorunun tespiti için deney ve gözlemlerle veri toplama,gözlemlerle veri toplama,

2-Toplanan ön veriler doğrultusunda 2-Toplanan ön veriler doğrultusunda hipotez geliştirmehipotez geliştirme

3-Hipotezleri test etme,(bu aşamada 3-Hipotezleri test etme,(bu aşamada kapsamlı bir veri toplama faaliyeti kapsamlı bir veri toplama faaliyeti söz konusudur.)söz konusudur.)

4-Sonuca ulaşıp çözüm için gerekli 4-Sonuca ulaşıp çözüm için gerekli öneri, kanun ve kuralları belirlemek.öneri, kanun ve kuralları belirlemek.

BİLİMSELLİĞE HİZMET EDEN BİLİMSELLİĞE HİZMET EDEN YÖNTEMLERYÖNTEMLER

• TÜMEVARIMTÜMEVARIM

Tek tek olgulardan Tek tek olgulardan

bütüne, özelden bütüne, özelden

genele doğru giden genele doğru giden

mantıksal bir mantıksal bir

düşünme sürecidir.düşünme sürecidir.

• TÜMDENGELİMTÜMDENGELİM

Bilgi edinme ve Bilgi edinme ve

edinilen bilgiyi edinilen bilgiyi

gerçekleştirmek için gerçekleştirmek için

genelden özele doğru genelden özele doğru

gidilen düşünme gidilen düşünme

sürecidir.sürecidir.

ARAŞTIRMAARAŞTIRMA

Araştırma, problemin Araştırma, problemin tanımlanması ve probleme çözüm tanımlanması ve probleme çözüm bulmak için izlenen, planlı çalışma bulmak için izlenen, planlı çalışma sürecidir.sürecidir.

BİLİMSEL ARAŞTIRMABİLİMSEL ARAŞTIRMA

Problemi doğru tanımlayarak Problemi doğru tanımlayarak güvenilir çözümler aramak amacıyla; güvenilir çözümler aramak amacıyla; planlı bir şekilde verilerin toplanması, planlı bir şekilde verilerin toplanması, analiz edilmesi, yorumlanması ve analiz edilmesi, yorumlanması ve genellenmesigenellenmesi sürecidir. sürecidir.

BİLİMSEL ARAŞTIRMALARIN BİLİMSEL ARAŞTIRMALARIN AMACIAMACI

Bilim alanını tanımak,Bilim alanını tanımak, Olayların ardında bulunan gerçekleri Olayların ardında bulunan gerçekleri

ortaya çıkarmak,ortaya çıkarmak, Bunları kanun ve kurallarla ifade Bunları kanun ve kurallarla ifade

etmek,etmek, Toplumu rahatsız eden sorunları Toplumu rahatsız eden sorunları

çözüme ulaştırarak toplumun çözüme ulaştırarak toplumun mutluluk sağlamakmutluluk sağlamak

ARAŞTIRMA TÜRLERİARAŞTIRMA TÜRLERİ

Araştırma türlerini gruplamada ortakAraştırma türlerini gruplamada ortak

bir görüş geliştirilememiştir. Değişikbir görüş geliştirilememiştir. Değişik

isim ve sınıflamalara rastlanmaktadır.isim ve sınıflamalara rastlanmaktadır.

ARAŞTIRMA TÜRLERİARAŞTIRMA TÜRLERİ??

I.I. ARAŞTIRMA DÜZEYİNE GÖRE;ARAŞTIRMA DÜZEYİNE GÖRE; - Temel Araştırmalar (Kuram üreten)- Temel Araştırmalar (Kuram üreten) - Uygulamalı Araştırmalar - Uygulamalı Araştırmalar (Teknoloji üreten)(Teknoloji üreten)

II.II. ARAŞTIRMANIN AMACINA GÖRE; ARAŞTIRMANIN AMACINA GÖRE; - Problem Çözme Araştırmaları- Problem Çözme Araştırmaları

III.III. VERİ TOPLAMA YÖNTEMİNE GÖRE; VERİ TOPLAMA YÖNTEMİNE GÖRE;- ANKET - ANKET - TARAMA - TARAMA

- GÖZLEM - BELGESEL TARAMA - GÖZLEM - BELGESEL TARAMA

- GÖRÜŞME - BİLGİ TARAMA- GÖRÜŞME - BİLGİ TARAMA- DENEY- DENEY

ARAŞTIRMA ÇEŞİTLERİARAŞTIRMA ÇEŞİTLERİ ARAŞTIRMA ÇEVRESİNE GÖRE;ARAŞTIRMA ÇEVRESİNE GÖRE; 1-Laboratuvar araştırmaları1-Laboratuvar araştırmaları 2-Alan araştırmaları2-Alan araştırmaları AMAÇLARINA GÖREAMAÇLARINA GÖRE 1-Kuramsal araştırma1-Kuramsal araştırma 2-Uygulamalı araştırma2-Uygulamalı araştırma ARAŞTIRMA YÖNTEMİNE GÖREARAŞTIRMA YÖNTEMİNE GÖRE 1-Tarih araştırmaları1-Tarih araştırmaları 2-Betimsel araştırmalar2-Betimsel araştırmalar 3-Deneysel araştırmalar3-Deneysel araştırmalar

ARAŞTIRMALARDA EN ÇOK ARAŞTIRMALARDA EN ÇOK YAPILAN HATALARYAPILAN HATALAR

Planlama hatalarıPlanlama hataları Yöntem hatalarıYöntem hataları Veri ölçme hatalarıVeri ölçme hataları Örneklem hatalarıÖrneklem hataları Yorumlama hatalarıYorumlama hataları

VERİ VE VERİ VE KAYNAKLARIKAYNAKLARI

““VERİNİZİN OLDUĞU VERİNİZİN OLDUĞU KONUYU BİLİRSİNİZ”KONUYU BİLİRSİNİZ”

VERİ:VERİ:

Araştırmanın kanıtları Araştırmanın kanıtları olacağı düşünülen; araştırmanın olacağı düşünülen; araştırmanın konusuna ilişkin kaydedilmiş, konusuna ilişkin kaydedilmiş, işlenmemiş ham bilgilerdir.işlenmemiş ham bilgilerdir.

VERİ TÜRLERİVERİ TÜRLERİ DİREK DİREK

KAYNAĞINDAN KAYNAĞINDAN ELDE EDİLEN ELDE EDİLEN VERİLERVERİLER

Bu tür verilerBu tür verileryargı ve yorum yargı ve yorum

içermediğinden içermediğinden araştırmacılar araştırmacılar tarafından daha çok tarafından daha çok tercih edilir.tercih edilir.

BİR BAŞKASINDAN BİR BAŞKASINDAN AKTARIMINDAN AKTARIMINDAN ELDE EDİLEN ELDE EDİLEN VERİLERVERİLER

Bireylerin ve Bireylerin ve toplumların yapısal toplumların yapısal özelliklerinden özelliklerinden etkilenerek gelen, etkilenerek gelen, bireylere ve bireylere ve toplumlara ilişkin toplumlara ilişkin özel verilerdir. özel verilerdir.

VERİLERİN TAŞIMASI GEREKEN VERİLERİN TAŞIMASI GEREKEN ÖZELLİKLERÖZELLİKLER

Veri;Veri;

Fonksiyonel olmalıdır.Fonksiyonel olmalıdır.

Yeterli olmalıdır.Yeterli olmalıdır.

Güvenilir olmalıdır.Güvenilir olmalıdır.

Doğru olmalıdır.Doğru olmalıdır.

VERİ KAYNAKLARIVERİ KAYNAKLARI

1-SÖZLÜ VERİ KAYNAKLARI1-SÖZLÜ VERİ KAYNAKLARIHalk hikayeleri, masallar,türkülerHalk hikayeleri, masallar,türküler

oyunlar vs.oyunlar vs.

2-YAZILI VERİ KAYNAKLARI2-YAZILI VERİ KAYNAKLARIAnlaşmalar haritalar, mektuplar,Anlaşmalar haritalar, mektuplar,

kitaplar, dergiler,gazeteler,kitaplar, dergiler,gazeteler,istatistiki veriler vs.istatistiki veriler vs.

3-GÖRSEL VERİ KAYNAKLARI3-GÖRSEL VERİ KAYNAKLARI

Resimler,heykeller, arkeolejikResimler,heykeller, arkeolejikeserler,film,fotoğraflar vs.eserler,film,fotoğraflar vs.

A R A Ş T I R M A N I N A R A Ş T I R M A N I N P L A N L A N M A S I P L A N L A N M A S I

ARAŞTIRMANIN PLANLANMASIARAŞTIRMANIN PLANLANMASI

Bilimsel araştırma; bilgi Bilimsel araştırma; bilgi birikimine sahip bir araştırmacının, birikimine sahip bir araştırmacının, bir dizi çalışma sürecinde bir dizi çalışma sürecinde ulaşabileceği bir sonuçtur. ulaşabileceği bir sonuçtur.

Her aşamasının, iyi düşünülüp Her aşamasının, iyi düşünülüp planlanması gerekmektedir.planlanması gerekmektedir.

Planlama; sadece konu belirleme Planlama; sadece konu belirleme tayini değil, taslak olarak tüm tayini değil, taslak olarak tüm araştırma sürecini içerir.araştırma sürecini içerir.

PROBLEMİN BELİRLENMESİPROBLEMİN BELİRLENMESİA- KONU SEÇİMİA- KONU SEÇİMİ

Konu seçiminde dikkate alınması gerekenler:Konu seçiminde dikkate alınması gerekenler:

1.1. Araştırma konusu ilgili bilim dalı için önemli Araştırma konusu ilgili bilim dalı için önemli olmalı ve bazı soruların cevabını oluşturmalıdır.olmalı ve bazı soruların cevabını oluşturmalıdır.

2.2. Araştırma konusuna ilişkin uygun koşulların Araştırma konusuna ilişkin uygun koşulların sağlanıp sağlanamayacağı dikkate alınmalıdır.sağlanıp sağlanamayacağı dikkate alınmalıdır.

3.3. Konu herkes için ilgi çekici, merak uyandırıcı Konu herkes için ilgi çekici, merak uyandırıcı olmalıdır. olmalıdır.

4.4. Konu bir soruna çözüm getirme iddiasında Konu bir soruna çözüm getirme iddiasında olmamalıdır.olmamalıdır.

5.5. Konuya ilişkin verilere, ulaşılıp ulaşılamayacağı Konuya ilişkin verilere, ulaşılıp ulaşılamayacağı dikkate alınmalıdır.dikkate alınmalıdır.

B- PROBLEM SEÇİMİB- PROBLEM SEÇİMİ

Problem seçiminde dikkate alınacak Problem seçiminde dikkate alınacak kriterler şunlardır:kriterler şunlardır:

1.1. Yenilik KriteriYenilik KriteriBu kriteri taşıyan iyi bir araştırma, aynı Bu kriteri taşıyan iyi bir araştırma, aynı zamanda anlamlı, fonksiyonel ve güncel zamanda anlamlı, fonksiyonel ve güncel bir araştırma olmaktadır.bir araştırma olmaktadır.

2. 2. İlgi Kriteriİlgi KriteriBir konuya duyulan ilgi ve merak Bir konuya duyulan ilgi ve merak anlamındadır. Konuya duyulan ilginin, anlamındadır. Konuya duyulan ilginin, araştırmanın niteliğini de etkilediği araştırmanın niteliğini de etkilediği görülmektedir.görülmektedir.

3.3. Yeterlilik KriteriYeterlilik Kriteri

* Alanda Yeterlilik:* Alanda Yeterlilik: Araştırıcı, konuya Araştırıcı, konuya ilişkin bilim alanını, problemle ilgili daha ilişkin bilim alanını, problemle ilgili daha önce yapılan hata ve başarıları, yapılan önce yapılan hata ve başarıları, yapılan araştırmaları, üretilen ilke ve kuramları araştırmaları, üretilen ilke ve kuramları bilme yeterliliğine sahip olmalıdır.bilme yeterliliğine sahip olmalıdır.* Yöntemde Yeterlilik:* Yöntemde Yeterlilik: Araştırıcı, verilerin Araştırıcı, verilerin toplanması ve değerlendirilmesinde toplanması ve değerlendirilmesinde gerekli yöntem, ölçme ve istatistik gerekli yöntem, ölçme ve istatistik bilgisine sahip olmak zorundadır.bilgisine sahip olmak zorundadır.* Araştırıcı Yapı Yeterliliği:* Araştırıcı Yapı Yeterliliği: Araştırıcı Araştırıcı yapı, sorumluluk alma, risk alma yapı, sorumluluk alma, risk alma yeterliliğini de gerektirmektedir. Bu yeterliliğini de gerektirmektedir. Bu yapıdaki kişiler genellikle araştırmacı bir yapıdaki kişiler genellikle araştırmacı bir yapı kazanmış durumdadır.yapı kazanmış durumdadır.

4.4. Kaynak KriteriKaynak Kriteri

* Ekonomik Kaynaklar* Ekonomik Kaynaklar

* Zamansal Kaynaklar* Zamansal Kaynaklar

* İnsansal Kaynaklar* İnsansal Kaynaklar

C- ARAŞTIRMA PROBLEMİNİN YAZILMASIC- ARAŞTIRMA PROBLEMİNİN YAZILMASIProblemin araştırılabildiği test edildikten Problemin araştırılabildiği test edildikten

sonra temel problem cümlesi yazılır. sonra temel problem cümlesi yazılır.

Problem cümlesi yazımında açık ve sade Problem cümlesi yazımında açık ve sade bir dil kullanılır.bir dil kullanılır.

Araştırma problemleri soru cümleleri Araştırma problemleri soru cümleleri şeklinde ifade edilmelidir.şeklinde ifade edilmelidir.

Problem cümlesi, çözülecek problemi net Problem cümlesi, çözülecek problemi net bir şekilde ortaya koymalıdır.bir şekilde ortaya koymalıdır.

Araştırmanın sınırları ele alınan Araştırmanın sınırları ele alınan değişkenler açısından kesinleştirilmelidirdeğişkenler açısından kesinleştirilmelidir..

Araştırma sonunda elde edilen bulguların Araştırma sonunda elde edilen bulguların genelleneceği evren sınırı, kesin ve açık genelleneceği evren sınırı, kesin ve açık belirtilmelidir.belirtilmelidir.

ARAŞTIRMADA PROBLEM CÜMLESİNİN ARAŞTIRMADA PROBLEM CÜMLESİNİN

YAZIMINDA YAZIMINDA “DEĞİŞKEN”“DEĞİŞKEN” KAVRAMI KAVRAMI

ÖNEMLİDİR.ÖNEMLİDİR.

D E Ğ İ Ş K E N L E RD E Ğ İ Ş K E N L E R

Bir araştırmanın olgularından Bir araştırmanın olgularından oluşan, birden fazla değer oluşan, birden fazla değer

alabilen, değişebilen her şey alabilen, değişebilen her şey olarak tanımlanır.olarak tanımlanır.

DEĞİŞKEN TÜRLERİ ŞÖYLEDİR.DEĞİŞKEN TÜRLERİ ŞÖYLEDİR.

1.1. NİCEL DEĞİŞKENLERNİCEL DEĞİŞKENLERDeğişken bir durumun bir özelliğin Değişken bir durumun bir özelliğin sayısal değer alabilmesidir.sayısal değer alabilmesidir.

2.2. NİTEL DEĞİŞKENLERNİTEL DEĞİŞKENLERBu değişkenler; sayı veya ölçü birimleriBu değişkenler; sayı veya ölçü birimleri ile ile söylenemeyen, ancak çeşitli şıklara söylenemeyen, ancak çeşitli şıklara ayrılabilen değişkenlerdir.ayrılabilen değişkenlerdir.

3.3. BAĞIMSIZ DEĞİŞKENLERBAĞIMSIZ DEĞİŞKENLERBir araştırmada bir başka değişkeni Bir araştırmada bir başka değişkeni etkileyen, onu denetim altında tutan etkileyen, onu denetim altında tutan değişkendir. Araştırmanın türünü belirler.değişkendir. Araştırmanın türünü belirler.

4.4. BAĞIMLI DEĞİŞKENLERBAĞIMLI DEĞİŞKENLERBir araştırmada bağımsız değişkene bağlı Bir araştırmada bağımsız değişkene bağlı olarak değişebilen değişkendir. Açıklayıcı olarak değişebilen değişkendir. Açıklayıcı yada genelleyici bir araştırmada biryada genelleyici bir araştırmada bir sonuçtur.sonuçtur.

DEĞİŞKEN ÖRNEĞİDEĞİŞKEN ÖRNEĞİ

““Gelir ve eğitim durumları yüksek Gelir ve eğitim durumları yüksek

olan ailelerde olan ailelerde (Bağımsız Değ.)(Bağımsız Değ.)

bilgisayar ve videoya sahip olmabilgisayar ve videoya sahip olma

oranı oranı (Bağımlı Değ.)(Bağımlı Değ.) daha daha

yüksektir.”yüksektir.”

ARAŞTIRMANIN PLANLANMASIARAŞTIRMANIN PLANLANMASI

Araştırma probleminin çözümüne Araştırma probleminin çözümüne dönük yürütülmesi ve dönük yürütülmesi ve sonuçlandırılması için, bütün sonuçlandırılması için, bütün aşamaların çok iyi ve detaylı aşamaların çok iyi ve detaylı planlanması gerekmektedir. İyi bir planlanması gerekmektedir. İyi bir planlama araştırma amacından planlama araştırma amacından sapmadan, araştırıcı eleman, zaman, sapmadan, araştırıcı eleman, zaman, para …vb. kaynakların en verimli para …vb. kaynakların en verimli şekilde kullanılmasını sağlamaktadır.şekilde kullanılmasını sağlamaktadır.

PLANLAMA AŞAMALARIPLANLAMA AŞAMALARI Problem Konusuna İlişkin Kaynakların Problem Konusuna İlişkin Kaynakların

TaranmasıTaranması Araştırmanın Amacı, Gereği Ve Öneminin Araştırmanın Amacı, Gereği Ve Öneminin

AçıklanmasıAçıklanması Hipotez KurmaHipotez Kurma Araştırma Yöntemini BelirlemeAraştırma Yöntemini Belirleme Veri Toplama Yöntemini Belirleme Ve Veri Toplama Yöntemini Belirleme Ve

Toplama Aracını HazırlamaToplama Aracını Hazırlama Evren Ve Örneklem Seçimini BelirlemeEvren Ve Örneklem Seçimini Belirleme Verilerin Elde EdilmesiVerilerin Elde Edilmesi Verilerin AnaliziVerilerin Analizi Verileri YorumlamaVerileri Yorumlama Araştırma Raporunu YazmaAraştırma Raporunu Yazma

Ö R N E K L E MÖ R N E K L E M

““ÖRNEKLEME ÖRNEKLEME GENELLEŞTİRMEYE GENELLEŞTİRMEYE YARDIMCIDIR.”YARDIMCIDIR.”

EVREN nedir?EVREN nedir?Evren;Evren;

Araştırma sonuçlarının genellenmek istendiği Araştırma sonuçlarının genellenmek istendiği birimler bütünüdür.birimler bütünüdür.

Herhangi bir araştırma kapsamına giren obje, olgu, Herhangi bir araştırma kapsamına giren obje, olgu, olay ve bireylerin tümüdür.olay ve bireylerin tümüdür.

Evrenin niteliğini, araştırmanın amacı belirler.Evrenin niteliğini, araştırmanın amacı belirler.Evreni temsil gücü yüksek bir örneklem Evreni temsil gücü yüksek bir örneklem

gurubundan veri almak, edinilen bilgilerin gurubundan veri almak, edinilen bilgilerin genellenebilme düzeyini artırır.genellenebilme düzeyini artırır.

Evreni oluşturan birimlere ait ölçütlere, Evreni oluşturan birimlere ait ölçütlere, değerlere“EVREN DEĞERLERİ(PARAMETRE)” denir.değerlere“EVREN DEĞERLERİ(PARAMETRE)” denir.

Örneklem değerlerine de “İSTATİSTİK” denir.Örneklem değerlerine de “İSTATİSTİK” denir.

EVREN TÜRLERİNE GÖRE 2 EVREN TÜRLERİNE GÖRE 2 ŞEKİLDE TANIMLANMAKTADIR.ŞEKİLDE TANIMLANMAKTADIR.ARAŞTIRMA EVRENİ: ARAŞTIRMA EVRENİ:

Araştırma sonuçlarının Araştırma sonuçlarının genellenmek istediği bütün genellenmek istediği bütün elemanları, bireyleri ve objeleri elemanları, bireyleri ve objeleri kapsamaktadır.kapsamaktadır.

(TÜİK ‘İN yaptığı nüfus sayımları gibi)(TÜİK ‘İN yaptığı nüfus sayımları gibi)

ÇALIŞMA EVRENİ:ÇALIŞMA EVRENİ:Araştırıcının örneklem olarak Araştırıcının örneklem olarak

belirlediği araştırma evrenidir.belirlediği araştırma evrenidir.

Ö R N E K L E MÖ R N E K L E M

Belli bir evrenden, o evreni Belli bir evrenden, o evreni temsil yeterliliği olduğu kabul edilen, temsil yeterliliği olduğu kabul edilen, belli kurallara göre seçilmiş küçük bir belli kurallara göre seçilmiş küçük bir örnek, küçük bir kütledir.örnek, küçük bir kütledir.

Örneğin;Örneğin;Deniz kirliliğini araştırmak için alınanDeniz kirliliğini araştırmak için alınan

Bir kavanoz su;Bir kavanoz su; ÖRNEKLEM,ÖRNEKLEM,Suyu alma işlemi;Suyu alma işlemi; ÖRNEKLEMEÖRNEKLEMEDeniz ise;Deniz ise; EVRENDİR.EVRENDİR.

ÖRNEKLEM BÜYÜKLÜĞÜNÜ ÖRNEKLEM BÜYÜKLÜĞÜNÜ ETKİLEYEN DEĞİŞİK ETMENLERETKİLEYEN DEĞİŞİK ETMENLER1.1. Evrenin yapısıEvrenin yapısı

2.2. Değişkenin sayısıDeğişkenin sayısı

3.3. Örneklem hatasıÖrneklem hatası

4.4. Evrenin temsil niteliğiEvrenin temsil niteliği

5.5. Örnekleme yöntemiÖrnekleme yöntemi

ÖRNEKLEME YÖNTEMLERİÖRNEKLEME YÖNTEMLERİ

OLASILIKLI OLASILIKLI ÖRNEKLEME ÖRNEKLEME YÖNTEMİYÖNTEMİ

• Basit OlasılıklıBasit Olasılıklı ÖrneklemeÖrnekleme• Tabakalı Tabakalı

ÖrneklemeÖrnekleme• Sistematik Sistematik

ÖrneklemeÖrnekleme• Öbek ÖrneklemeÖbek Örnekleme

GAYELİ ÖRNEKLEME GAYELİ ÖRNEKLEME YÖNTEMİYÖNTEMİ

• Uygunluk Uygunluk ÖrneklemesiÖrneklemesi

• Gönüllü Gönüllü ÖrneklemeÖrnekleme

• Kota Kota ÖrneklemesiÖrneklemesi

• Kartopu Kartopu ÖrneklemesiÖrneklemesi

• Zaman Zaman ÖrneklemesiÖrneklemesi

VERİ TOPLAMA VERİ TOPLAMA YÖNTEMLERİYÖNTEMLERİ

““SORU KİŞİNİN SORU KİŞİNİN AYNASIDIR.”AYNASIDIR.”

VERİ TOPLAMA YÖNTEMLERİVERİ TOPLAMA YÖNTEMLERİ

1.1. ANKET YÖNTEMİANKET YÖNTEMİ

2.2. DENEY YÖNTEMİDENEY YÖNTEMİ

3.3. GÖZLEM YÖNTEMİGÖZLEM YÖNTEMİ

4.4. GÖRÜŞME YÖNTEMİGÖRÜŞME YÖNTEMİ

5.5. TARAMA YÖNTEMİTARAMA YÖNTEMİ

1.1. ANKET YÖNTEMİANKET YÖNTEMİ

ANKET;ANKET; belli bir amaç ve plana belli bir amaç ve plana göre düzenlenmiş soru listesidir. göre düzenlenmiş soru listesidir.

Bu yöntem daha çok Bu yöntem daha çok sosyal sosyal içerikliiçerikli araştırmalarda araştırmalarda kullanılmaktadır.kullanılmaktadır.

ANKET HAZIRLANIRKEN DİKKAT ANKET HAZIRLANIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KURALLAREDİLMESİ GEREKEN KURALLAR

A- GENEL KURALLARA- GENEL KURALLAR

Anket formunu hazırlamaya başlamadan Anket formunu hazırlamaya başlamadan önce araştırılacak konu ile ilgili ön önce araştırılacak konu ile ilgili ön çalışma yapılmalı, konuya hakim çalışma yapılmalı, konuya hakim olunmalıolunmalı

Araştırmanın kapsamı ve araştırmanın Araştırmanın kapsamı ve araştırmanın hitap edeceği kitle ile kişilerin profilleri hitap edeceği kitle ile kişilerin profilleri mümkün olduğunca doğrumümkün olduğunca doğru belirlenmelidir.belirlenmelidir.

B- BİÇİMSEL KURALLARB- BİÇİMSEL KURALLAR

Anket formunda anketi cevaplayan kişinin Anket formunda anketi cevaplayan kişinin kimliğini ortaya çıkarmaya yönelik her kimliğini ortaya çıkarmaya yönelik her

türlü sorudan özenle kaçınılmalıtürlü sorudan özenle kaçınılmalı Anket formunda sorular en az düzeyde Anket formunda sorular en az düzeyde

eğitim almış bir kişinin bile anlayıp, eğitim almış bir kişinin bile anlayıp, cevaplayabileceği kadar; basit, sade ve cevaplayabileceği kadar; basit, sade ve

anlaşılır olmalıanlaşılır olmalı Anket formunda olabildiğince açık uçlu Anket formunda olabildiğince açık uçlu

soru bulundurmaktan kaçınılmalısoru bulundurmaktan kaçınılmalı

B- BİÇİMSEL KURALLARB- BİÇİMSEL KURALLAR Soruya verilebilecek bütün cevaplar, Soruya verilebilecek bütün cevaplar, şıklar halinde verilmeli, son olarak diğer şıklar halinde verilmeli, son olarak diğer

şıkkı mutlaka eklenmelişıkkı mutlaka eklenmeli

Olabildiğince “evet-hayır-bazen” gibi iki-Olabildiğince “evet-hayır-bazen” gibi iki-üç şıkkı olan sorular sormaktan üç şıkkı olan sorular sormaktan

kaçınılmalıkaçınılmalı

Olabildiğince doğrudan sorular Olabildiğince doğrudan sorular sormaktan kaçınılmalı, daima dolaylı sormaktan kaçınılmalı, daima dolaylı

sorular hazırlanmalısorular hazırlanmalı

Değişik yerlere kontrol soruları konmalıDeğişik yerlere kontrol soruları konmalı

B- BİÇİMSEL KURALLARB- BİÇİMSEL KURALLAR 30 en fazla 35 soru içerisinde ölçülmek 30 en fazla 35 soru içerisinde ölçülmek

istenen bütün sorular sorulmalıdır. İdeal anket istenen bütün sorular sorulmalıdır. İdeal anket formu; 15-20 sorudan oluşmalıdır.formu; 15-20 sorudan oluşmalıdır.

Tanımlanacak olan kitlenin her bir üyesinin Tanımlanacak olan kitlenin her bir üyesinin belli bir yöntemle örneklem gurubunda yer belli bir yöntemle örneklem gurubunda yer

almasına özen gösterilmelialmasına özen gösterilmeli

Araştırma verilerinin, doğruluk düzeyini Araştırma verilerinin, doğruluk düzeyini sağlayacak sayıda örneklem seçilerek, evreni sağlayacak sayıda örneklem seçilerek, evreni

temsil etmesi sağlanmalıtemsil etmesi sağlanmalı

Örneklemdeki herkesin soruları cevaplaması Örneklemdeki herkesin soruları cevaplaması sağlanmalısağlanmalı

SORU KAĞIDININ HAZIRLANMASISORU KAĞIDININ HAZIRLANMASI

Soru kağıdı kendisinden bilgi edinilmesi Soru kağıdı kendisinden bilgi edinilmesi planlanan deneğin yazılı olarak planlanan deneğin yazılı olarak cevaplayacağı soruları içermektedir. O cevaplayacağı soruları içermektedir. O nedenle anket sorularının hazırlanmasında nedenle anket sorularının hazırlanmasında iki temel ilke dikkate alınmalıdır.iki temel ilke dikkate alınmalıdır.

TEMEL İLKE 1:TEMEL İLKE 1: Sorular araştırmanın amacını Sorular araştırmanın amacını belirleye araştırma problemindeki belirleye araştırma problemindeki değişkenlere uygun nitelikte olmalıdır.değişkenlere uygun nitelikte olmalıdır.

TEMEL İLKE 2:TEMEL İLKE 2: Her soru araştırmada ele Her soru araştırmada ele alınan yalnız tek bir değişkenin ölçülmek alınan yalnız tek bir değişkenin ölçülmek istenen niteliğini belirleyici olmalıdır.istenen niteliğini belirleyici olmalıdır.

SORU TÜRLERİSORU TÜRLERİ

A- KAPALI UÇLU SORULARA- KAPALI UÇLU SORULAR

Bu tür sorularda cevap seçeneklerle Bu tür sorularda cevap seçeneklerle verilir. Cevaplayıcıdan düşüncelerini verilir. Cevaplayıcıdan düşüncelerini en iyi yansıtan seçenek yada en iyi yansıtan seçenek yada seçenekleri işaretlemeleri istenir.seçenekleri işaretlemeleri istenir.

ÖRNEK:ÖRNEK:

““Hastalanınca doktora gider misiniz?” Hastalanınca doktora gider misiniz?” a) EVET b) HAYIRa) EVET b) HAYIR

KAPALI UÇLU SORULARINKAPALI UÇLU SORULARIN OLUMLU YÖNLERİOLUMLU YÖNLERİ OLUMSUZYÖNLERİ OLUMSUZYÖNLERİ

Örneklem gurubu arasında Örneklem gurubu arasında karşılaştırma yapılmasını karşılaştırma yapılmasını kolaylaştırır.kolaylaştırır.

Dökümün yapılması, Dökümün yapılması, bilgisayara girilmesi kısa bilgisayara girilmesi kısa zaman alır.zaman alır.

Cevap seçeneklerinin belli Cevap seçeneklerinin belli olması abartısız, ilgisiz, olması abartısız, ilgisiz, unutulmuş vb. cevapların unutulmuş vb. cevapların gelmesini engellergelmesini engeller

Maliyet ve zaman Maliyet ve zaman yönünden daha yönünden daha ekonomiktir.ekonomiktir.

Cevap seçeneklerinden Cevap seçeneklerinden biri rasgele biri rasgele işaretlenebilir.işaretlenebilir.

Örneklem gurubundaki Örneklem gurubundaki farklılıklar net bir şekilde farklılıklar net bir şekilde ortaya konulamayabilir.ortaya konulamayabilir.

Soruların deneklerce Soruların deneklerce doğru, anlaşılıp doğru, anlaşılıp anlaşılmadığı anlaşılmadığı denetlenemez.denetlenemez.

B- AÇIK UÇLU SORULARB- AÇIK UÇLU SORULAR

Cevaplayıcıya istediği cevabı Cevaplayıcıya istediği cevabı yazabilme fırsatı verir. O nedenle; yazabilme fırsatı verir. O nedenle; sorularda kullanılan sözcükler sorularda kullanılan sözcükler dikkatle seçilmeli, objektif bilgi dikkatle seçilmeli, objektif bilgi alabilme hedeflenmelidir.alabilme hedeflenmelidir.

ÖRNEK:ÖRNEK:

“ “ Öğrenci temsilcisinden beklentileriniz Öğrenci temsilcisinden beklentileriniz nelerdir?”nelerdir?”

““Sizce kuşaklararası çatışmada temelSizce kuşaklararası çatışmada temel sorunlar nelerdir?”sorunlar nelerdir?”

AÇIK UÇLU SORULARINAÇIK UÇLU SORULARIN OLUMLU YÖNLERİOLUMLU YÖNLERİ Deneklerin Deneklerin

görüşleri tutumları görüşleri tutumları ve kendileri ve kendileri hakkındaki algı ve hakkındaki algı ve yorumlamaları yorumlamaları konusunda konusunda derinliğine bilgi derinliğine bilgi edinilmesini sağlar.edinilmesini sağlar.

Toplanan veriler Toplanan veriler araştırıcının araştırıcının düşünceleri ile düşünceleri ile sınırlı kalmaz. sınırlı kalmaz. Araştırıcının Araştırıcının düşünemediği, düşünemediği, beklenmeyen beklenmeyen veriler toplanabilir.veriler toplanabilir.

OLUMSUZ YÖNLERİOLUMSUZ YÖNLERİ

Araştırmanın amacı Araştırmanın amacı ile ilgili olmayan ile ilgili olmayan cevaplar yazılabilir.cevaplar yazılabilir.

Elde edilen Elde edilen bilgilerin istatistik, bilgilerin istatistik, analiz için analiz için sınıflandırılması sınıflandırılması gerekir.gerekir.

Bu tip sorular için Bu tip sorular için cevaplama süresi cevaplama süresi uzun olmalıdır.uzun olmalıdır.

SORU TİPLERİSORU TİPLERİ Demografik soru tipleriDemografik soru tipleri

““Cinsiyetiniz nedir?” “Kaç Cinsiyetiniz nedir?” “Kaç yaşındasınız”yaşındasınız”

Olgusal soru tipleriOlgusal soru tipleri

- - Bilgi soruları:Bilgi soruları: “Bebeğe ek gıda “Bebeğe ek gıda vermeye ne zaman başlanmalıdır?”vermeye ne zaman başlanmalıdır?”

-- Davranış soruları:Davranış soruları: “Bebeğinize ek “Bebeğinize ek gıda vermeye ne zaman başladınız?”gıda vermeye ne zaman başladınız?”

Yargısal soru tipleriYargısal soru tipleri

““Okulunuzdaki eğitim kalitesi düzeyiOkulunuzdaki eğitim kalitesi düzeyi nasıldır?”nasıldır?”

SORU YAZIMINDA TEMEL SORU YAZIMINDA TEMEL İLKELERİLKELER

Amaca cevap vermeliAmaca cevap vermeli Kısa ve basit olmalıKısa ve basit olmalı Karmaşık ve farklı kavramlar içermemeliKarmaşık ve farklı kavramlar içermemeli Bir soru yalnız bir konu içermeliBir soru yalnız bir konu içermeli Fonksiyonel olmalıFonksiyonel olmalı Geçerli olmalıGeçerli olmalı Güvenilir olmalıGüvenilir olmalı Evreni temsil etmeliEvreni temsil etmeli Temsil gücü zayıflatılmamalıTemsil gücü zayıflatılmamalı Anket formunun görünümü özenli Anket formunun görünümü özenli

hazırlanmalıhazırlanmalı

ARAŞTIRMAYA İLİŞKİN TANIMLAMA ARAŞTIRMAYA İLİŞKİN TANIMLAMA BİLGİLERİBİLGİLERİ

Ankette kapak bulunuyorsa kapakta,Ankette kapak bulunuyorsa kapakta,

bulunmuyorsa iç kesimde sorularabulunmuyorsa iç kesimde sorulara

başlamadan önce birbaşlamadan önce bir yönergeyönerge yeryer

almalı.almalı. Araştırma yada projenin adıAraştırma yada projenin adı Araştırmayı yürüten kurumun adıAraştırmayı yürüten kurumun adı Görüşmecinin adı ve soyadıGörüşmecinin adı ve soyadı Görüşme süresi yer almalı.Görüşme süresi yer almalı.

ÖRNEKLEME İLİŞKİN TANIMLAMA ÖRNEKLEME İLİŞKİN TANIMLAMA BİLGİLERİBİLGİLERİ

Araştırma sorularına giriş Araştırma sorularına giriş niteliğindeki bu bölüm; anketi niteliğindeki bu bölüm; anketi cevaplayan bireyin, kişilik cevaplayan bireyin, kişilik özelliklerine ilişkin soruları özelliklerine ilişkin soruları kapsamaktadır.kapsamaktadır.

Örnek: “Eğitim durumunuz Örnek: “Eğitim durumunuz nedir?”nedir?”

a) Lise b)Ön Lisans c)Lisans a) Lise b)Ön Lisans c)Lisans

d) Yüksek lisans e)Diğerd) Yüksek lisans e)Diğer

SORU KAĞIDI DÜZENİSORU KAĞIDI DÜZENİ Monotonluğu kıracak şekilde, aynı sayfada farklı tip Monotonluğu kıracak şekilde, aynı sayfada farklı tip

yazıların kullanılmasıyazıların kullanılması Soru tipinin yumuşak, dolgun ve kolay okunabilir Soru tipinin yumuşak, dolgun ve kolay okunabilir

olmasıolması Soru sayfası bütününde soru köklerinin, Soru sayfası bütününde soru köklerinin,

seçeneklerin, soru kalıplarının düzen ve yazı seçeneklerin, soru kalıplarının düzen ve yazı karakteri açısından birbirinden ayırt edilebilir karakteri açısından birbirinden ayırt edilebilir nitelikte düzenlenmesinitelikte düzenlenmesi

Soruların yanıtlarını yazabilmek ve kodlayabilmek Soruların yanıtlarını yazabilmek ve kodlayabilmek için boş yer bırakılmasıiçin boş yer bırakılması

Görüşmecinin not alabileceği boş yer bırakılmasıGörüşmecinin not alabileceği boş yer bırakılması Soru sayfasının, estetik açıdan hoş bir etki Soru sayfasının, estetik açıdan hoş bir etki

yaratacak şekilde tasarlanmasıyaratacak şekilde tasarlanması İdeal soru formunun A4 büyüklüğündeki bir kağıdın İdeal soru formunun A4 büyüklüğündeki bir kağıdın

ikiye katlanarak elde edilen ölçüyle sınırlandırılmasıikiye katlanarak elde edilen ölçüyle sınırlandırılması

ANKETÖR SEÇİM VE EĞİTİMİANKETÖR SEÇİM VE EĞİTİMİSoru kağıdı araştırıcı tarafından uygulanabildiği Soru kağıdı araştırıcı tarafından uygulanabildiği gibi geniş kapsamlı araştırmalarda görüşmeci gibi geniş kapsamlı araştırmalarda görüşmeci (anketör) tarafından da uygulanabilmektedir.(anketör) tarafından da uygulanabilmektedir.

ANKETÖR SEÇİMİ KRİTERLERİANKETÖR SEÇİMİ KRİTERLERİ

o Araştırma konusu ve görüşülecek deneklerin Araştırma konusu ve görüşülecek deneklerin yapısal özellikleri görüşmeci seçiminde etkilidir.yapısal özellikleri görüşmeci seçiminde etkilidir.

o Araştırma konusu ve deneklerin cinsiyeti, Araştırma konusu ve deneklerin cinsiyeti, görüşmecinin cinsiyetinin belirlenmesinde görüşmecinin cinsiyetinin belirlenmesinde

etkilidir.etkilidir.o Görüşmecinin deneklerle benzer demografik Görüşmecinin deneklerle benzer demografik

özelliklere sahip olmaları bir avantaj olarak özelliklere sahip olmaları bir avantaj olarak görülür.görülür.

o Görüşmecinin araştırma konusuna karşı bilgisi Görüşmecinin araştırma konusuna karşı bilgisi önemli bir seçim kriteridir.önemli bir seçim kriteridir.

ANKETÖR EĞİTİMİANKETÖR EĞİTİMİ Araştırmanın amacı,Araştırmanın amacı,

Soru kağıdındaki her sorunun amacıSoru kağıdındaki her sorunun amacı Sorunun nasıl sorulacağı Sorunun nasıl sorulacağı

Görüşmeciye anlatılmalıdır.Görüşmeciye anlatılmalıdır. Eğitimin bazı aşamaları uygulamalı Eğitimin bazı aşamaları uygulamalı

yapılmalıdır.yapılmalıdır. Anketör Eğitimi üç aşamada ele alınmalıAnketör Eğitimi üç aşamada ele alınmalı

*Araştırma Konusu*Araştırma Konusu

*Görüşme Yöntemi*Görüşme Yöntemi

*Görüşme İlkeleri*Görüşme İlkeleri

ANKET UYGULAMA YÖNTEMİANKET UYGULAMA YÖNTEMİKarşılıklı görüşme, gönderme, Karşılıklı görüşme, gönderme,

telefon, internet hangi yöntem telefon, internet hangi yöntem kullanılırsa kullanılsın, insanlar kullanılırsa kullanılsın, insanlar

cevaplama konusunda çok istekli cevaplama konusunda çok istekli olmamaktadırlar. Cevaplayıcıların olmamaktadırlar. Cevaplayıcıların

katılımını sağlamak için; katılımını sağlamak için; araştırmanın öneminin ve yaşam araştırmanın öneminin ve yaşam

kalitesine katkısının iyi aktarılması kalitesine katkısının iyi aktarılması ve çalışmanın her aşamasının ve çalışmanın her aşamasının hatasız, özenle profesyonelce hatasız, özenle profesyonelce

yürütülmesiyürütülmesi gerekmektirgerekmektir..

ANKET UYGULAMA ANKET UYGULAMA YÖNTEMLERİ ŞÖYLEDİRYÖNTEMLERİ ŞÖYLEDİR

Görüşme YöntemiGörüşme Yöntemi

Gönderme YöntemiGönderme Yöntemi

Telefon YöntemiTelefon Yöntemi

2- 2- DENEYSEL YÖNTEMDENEYSEL YÖNTEM

Bir araştırma konusuna Bir araştırma konusuna ilişkin veri elde etmek amacı ile;ilişkin veri elde etmek amacı ile;

Araştırıcının kontrolündeAraştırıcının kontrolünde Neden-sonuç ilişkilerini Neden-sonuç ilişkilerini

belirlemeye dönükbelirlemeye dönük Toplanmak istenen verilerin Toplanmak istenen verilerin

üretilmesi çalışmalarıdır.üretilmesi çalışmalarıdır.

3- 3- GÖZLEM YÖNTEMİGÖZLEM YÖNTEMİ

Çeşitli davranış nedenlerinin Çeşitli davranış nedenlerinin tanımlanmasında, karmaşık tanımlanmasında, karmaşık davranışların (insan ilişkileri) davranışların (insan ilişkileri) araştırılmasında kullanılan bir araştırılmasında kullanılan bir veri toplama yöntemidir.veri toplama yöntemidir.

Gözlem yoğunluğu araştırma Gözlem yoğunluğu araştırma kapsamına göre değişmektedir. kapsamına göre değişmektedir. Bir oluşum için tek bir gözlem Bir oluşum için tek bir gözlem yeterli değildir.yeterli değildir.

GÖZLEM YÖNTEMİNİN İLKELERİGÖZLEM YÖNTEMİNİN İLKELERİ

• Gözlem; birçok duyu organıyla yapılır.Gözlem; birçok duyu organıyla yapılır.• Gözlem; olabildiğince objektif bakışla Gözlem; olabildiğince objektif bakışla

yapılmalıdır.yapılmalıdır.• Farklı gözlemcilerin gözlem yaptığı Farklı gözlemcilerin gözlem yaptığı

durumlarda; bakış standardı durumlarda; bakış standardı oluşturulmaya çalışılmalıdır.oluşturulmaya çalışılmalıdır.

• Gözlem formu ve kayıt düzeni doğru Gözlem formu ve kayıt düzeni doğru kullanılmalı, verilerin geçerliliği kullanılmalı, verilerin geçerliliği sağlanmalıdır.sağlanmalıdır.

• Gözlenen ünitenin gözlem süresince Gözlenen ünitenin gözlem süresince doğal durumunu koruması doğal durumunu koruması amaçlanmalıdır.amaçlanmalıdır.

4- 4- GÖRÜŞME YÖNTEMİGÖRÜŞME YÖNTEMİ

““Sözel olarak bilgi toplama” ve Sözel olarak bilgi toplama” ve “yüz-yüze deneklere soru sorarak “yüz-yüze deneklere soru sorarak veri toplama” olarak ifade veri toplama” olarak ifade edilmektedir.edilmektedir.

GÖRÜŞMEDE TEMEL İLKELERGÖRÜŞMEDE TEMEL İLKELER

Konuya ilişkin kesin ve kapsamlı bilgiye Konuya ilişkin kesin ve kapsamlı bilgiye sahip olunmalısahip olunmalı

Görüşmeye başlarken araştırmacı kendini ve Görüşmeye başlarken araştırmacı kendini ve araştırmayı tanıtmalıaraştırmayı tanıtmalı

Görüşme süreci iyi ilişkilerle yürütülmeliGörüşme süreci iyi ilişkilerle yürütülmeli Görüşülen gurubun güveni kazanılmalıGörüşülen gurubun güveni kazanılmalı Tarafsız ve yorumsuz şekilde soru sorulmalıTarafsız ve yorumsuz şekilde soru sorulmalı Görüşülen kişiye ilişkin bilgiler gizli Görüşülen kişiye ilişkin bilgiler gizli

tutulmalıtutulmalı Görüşmenin son aşaması her iki taraf için de Görüşmenin son aşaması her iki taraf için de

memnuniyet verici bir şekilde tamamlanmalımemnuniyet verici bir şekilde tamamlanmalı

VERİLERİN ANALİZİ VERİLERİN ANALİZİ VEVE

YORUMLANMASI YORUMLANMASI

““İŞLENMEMİŞ VERİLER İŞLENMEMİŞ VERİLER HAM MADDE GİBİDİR.”HAM MADDE GİBİDİR.”

Verileri düzenlemek ve analizVerileri düzenlemek ve analiz

etmekteki amaç; daha anlamlı,etmekteki amaç; daha anlamlı,

kolay anlaşılır hale getirmek vekolay anlaşılır hale getirmek ve

başkalarıyla yapacağımızbaşkalarıyla yapacağımız

iletişimde yararlanabilmekiletişimde yararlanabilmek

içindir.içindir.

TASNİF VEYA GRUPLAMA

•Büyüklüklere Göre GruplamaBüyüklüklere Göre Gruplama

•İnsanları Yaşlarına Göre İnsanları Yaşlarına Göre

GruplamaGruplama

•Coğrafi Bölgelere GöreCoğrafi Bölgelere Göre

•İllere Göreİllere Göre

•Tabakalara GöreTabakalara Göre

TABLOLARIN HAZIRLANMASI

Çok sayıdaki anket formlarından Çok sayıdaki anket formlarından veya başka dokümanlardan bilgilerin veya başka dokümanlardan bilgilerin çıkarılması ve bunların düzgün çıkarılması ve bunların düzgün şekilde sunulması için verilerin şekilde sunulması için verilerin tabloya dökülmesi zorunludur.tabloya dökülmesi zorunludur.

Bilimsel raporlarda ve tezlerde Bilimsel raporlarda ve tezlerde tablolar birden başlayarak tablolar birden başlayarak numaralandırılır.numaralandırılır.

Okul ÇeşidiOkul Çeşidi Okul SayısıOkul Sayısı Öğrenci Öğrenci SayısıSayısı

Ticaret MeslekTicaret Meslek

Kız MeslekKız Meslek

Endüstri MeslekEndüstri Meslek

TOPLAMTOPLAM

Tablo 27:Okul Türleri

Kaynak:

GRAFİKLERİN HAZIRLANMASI

Grafikler verilerin irdelenmesinde Grafikler verilerin irdelenmesinde uygulayıcılara etkin anlamlı mesajlar uygulayıcılara etkin anlamlı mesajlar veren araçlardır.veren araçlardır.

Görsel olmaları nedeniyle uygulayıcı Görsel olmaları nedeniyle uygulayıcı ve okuyucuya ilk bakışta çok anlamlı ve okuyucuya ilk bakışta çok anlamlı bilgiler verirler.bilgiler verirler.

Doğru seçilmiş bir grafik veriler Doğru seçilmiş bir grafik veriler hakkında en isabetli yorum yapmayı hakkında en isabetli yorum yapmayı sağlayan yegane araçtır.sağlayan yegane araçtır.

GRAFİK ÇEŞİTLERİ

ÇUBUK GRAFİK

PASTA GRAFİK

1. Çeyrek

2. Çeyrek

3. Çeyrek

4. Çeyrek

HİSTOGRAM GRAFİK

PRAMİT GRAFİK

ÇİZGİ GRAFİK

İSTATİSTİK ANALİZLERİSTATİSTİK ANALİZLERİstatistik yöntemlerin verilere İstatistik yöntemlerin verilere uygulanarak yapılan işlemlereuygulanarak yapılan işlemlere İSTATİSTİK ANALİZİSTATİSTİK ANALİZ denir.denir.

İstatistik Analiz yapmaktaki amaç:İstatistik Analiz yapmaktaki amaç:• Tezde veya raporda belirtilmiş Tezde veya raporda belirtilmiş

olan hipotezin test edilmesi,olan hipotezin test edilmesi,• Mevcut durumu olduğu gibi Mevcut durumu olduğu gibi

ortaya koymak ve daha iyi ortaya koymak ve daha iyi anlaşılmasını sağlamak,anlaşılmasını sağlamak,

• İleriye dönük tahminler yapmakİleriye dönük tahminler yapmak

BAŞLICA İSTATİSTİK ANALİZ BAŞLICA İSTATİSTİK ANALİZ ÖRNEKLERİÖRNEKLERİ

Aritmetik Ortalama:Aritmetik Ortalama: TümTüm rakamsal rakamsal verilere uygulanırverilere uygulanır

Ortanca: Ortanca: Sıraya konulmuş verilerde Sıraya konulmuş verilerde tayin edilmiş değerdirtayin edilmiş değerdir

Korelasyon Katsayısı:Korelasyon Katsayısı: İki değişken İki değişken serisine uygulanır.serisine uygulanır.

StandartStandart Sapma:Sapma: Tüm verilere Tüm verilere uygulanıruygulanır

Değişim Aralığı (RANGE): Değişim Aralığı (RANGE): Sıraya Sıraya konmuş verilerde uygulanır.konmuş verilerde uygulanır.

BİLGİ KAYNAKLARIBİLGİ KAYNAKLARI

““BİLİM TASNİF BİLİM TASNİF DEMEKTİR.”DEMEKTİR.”

BİLGİ TOPLAMADA BAŞVURULACAK KAYNAKLARBİLGİ TOPLAMADA BAŞVURULACAK KAYNAKLAR 1.1. ARAŞTIRMA KURUMLARIARAŞTIRMA KURUMLARI

*TÜİK*TÜİK(TÜRKİYE İSTATİSTİK(TÜRKİYE İSTATİSTİKKURUMU)KURUMU)*TÜBİTAK *TÜBİTAK (TÜRKİYE BİLİMSEL VE TEKNİK(TÜRKİYE BİLİMSEL VE TEKNİKARAŞTIRMA KURUMU)ARAŞTIRMA KURUMU)*TSE (TÜRK STANDARTLARI *TSE (TÜRK STANDARTLARI

ENSTİTÜSÜENSTİTÜSÜ))2.2. KÜTÜPHANELER, MÜZELER KÜTÜPHANELER, MÜZELER

VE ARŞİVLERVE ARŞİVLER*YÖK KÜTÜPHANESİ*YÖK KÜTÜPHANESİ*ÜNİVERSİTEKÜTÜPHANELERİ, *ÜNİVERSİTEKÜTÜPHANELERİ, *MİLLİ KÜTÜPHANE*MİLLİ KÜTÜPHANE*OSMANLI ARŞİVLERİ*OSMANLI ARŞİVLERİ

3.3. ÇEŞİTLİ KURUMLARÇEŞİTLİ KURUMLARBAKANLIKLAR, BAKANLIKLAR, BELEDİYELİR,BELEDİYELİR,SİVİL KURUM SİVİL KURUM ÖRGÜTLERİÖRGÜTLERİ

4.4. BİLİMSEL TOPLANTILARBİLİMSEL TOPLANTILARTEZLERTEZLERARAŞTIRMA ARAŞTIRMA RAPORLARIRAPORLARIUZMAN GÖRÜŞLERİUZMAN GÖRÜŞLERİ

5.5. DOĞA VE TOPLUMDOĞA VE TOPLUM6.6. İNTERNETİNTERNET

LİTERATÜR TARAMASILİTERATÜR TARAMASILiteratür taraması, araştırma Literatür taraması, araştırma

konusunun seçilerek anlaşılmasına ve konusunun seçilerek anlaşılmasına ve araştırmanın tarihsel bir perspektife araştırmanın tarihsel bir perspektife oturtulmasına yardımcı olur.oturtulmasına yardımcı olur.

Bir araştırmacı araştırmasına Bir araştırmacı araştırmasına başlarken o konuda yapılan önceki başlarken o konuda yapılan önceki araştırmaları ve kavramsal literatürü bilmek araştırmaları ve kavramsal literatürü bilmek zorundadır.zorundadır.Literatür taraması;Literatür taraması;

veri toplama ve toplanan verinin öneminin veri toplama ve toplanan verinin öneminin tartışılması, tartışılması,

toplanan verilerin konuyla yada ilgilenilen toplanan verilerin konuyla yada ilgilenilen problemle ilişkisinin kurulması ve problemle ilişkisinin kurulması ve

bilginin sınıflandırılması aşamalarından bilginin sınıflandırılması aşamalarından oluşan bir süreçtir.oluşan bir süreçtir.

LİTERATÜR NASIL TARANMALIDIR?LİTERATÜR NASIL TARANMALIDIR?

Literatür taramasına araştırma Literatür taramasına araştırma konusu ile ilgili anahtar kelimenin konusu ile ilgili anahtar kelimenin

seçilmesiyle başlanır. seçilmesiyle başlanır.

Daha sonra ilgili veri tabanına Daha sonra ilgili veri tabanına ulaşılmaya çalışılır.ulaşılmaya çalışılır.

Anahtar sözcüklerin seçilmesi Anahtar sözcüklerin seçilmesi taramanın en önemli noktasıdır.Bu taramanın en önemli noktasıdır.Bu sözcükler araştırmanın konusunu sözcükler araştırmanın konusunu

oluşturan “DEĞİŞKENLER” dir.oluşturan “DEĞİŞKENLER” dir.

LİTERATÜR TARAMASI 2 LİTERATÜR TARAMASI 2 ŞEKİLDE YAPILIRŞEKİLDE YAPILIR

ELLE MEKANİK TARAMAELLE MEKANİK TARAMA

BİLGİSAYAR DESTEKLİ BİLGİ TARAMABİLGİSAYAR DESTEKLİ BİLGİ TARAMA

LİTERATÜR TARAMASININ LİTERATÜR TARAMASININ DÜZENLENMESİDÜZENLENMESİ

Araştırmalar sınıflandırılmalıAraştırmalar sınıflandırılmalı Birbiriyle karşılaştırılmalıBirbiriyle karşılaştırılmalı Birleşen ve ayrılan yönleri Birleşen ve ayrılan yönleri

gösterilmeligösterilmeli Bilgiye katkıları ve yöntemleri Bilgiye katkıları ve yöntemleri

eleştirilerek yazılmalıdır.eleştirilerek yazılmalıdır.

Literatür taraması, araştırmacının Literatür taraması, araştırmacının bilim adamlığı düzeyinin bir bilim adamlığı düzeyinin bir göstergesidir. göstergesidir.

Araştırmanın niteliğini, doğruluğunu Araştırmanın niteliğini, doğruluğunu ve güvenirliğini yansıtır.ve güvenirliğini yansıtır.

Literatür taraması tamamlandıktan Literatür taraması tamamlandıktan sonra bulunan tüm araştırma sonra bulunan tüm araştırma makaleleri, dikkatle okunup özet makaleleri, dikkatle okunup özet bilgiler alınarak raporla ilgili yerlere bilgiler alınarak raporla ilgili yerlere kaynak gösterilerek bildirilmelidir.kaynak gösterilerek bildirilmelidir.

RAPOR YAZMARAPOR YAZMA

““SÖZLER UÇAR, SÖZLER UÇAR, YAZILAR KALIR.”YAZILAR KALIR.”

ARAŞTIRMA RAPORUNUN ARAŞTIRMA RAPORUNUN YAZILMASIYAZILMASI

Araştırma Yazımındaki Genel KurallarAraştırma Yazımındaki Genel Kurallar Sürekli okumaSürekli okuma İş takvimi hazırlamaİş takvimi hazırlama Yazmak için özel Yazmak için özel

zaman ayırmazaman ayırma Salim kafayla yazmaSalim kafayla yazma Yazma mekanını Yazma mekanını

belirlemebelirleme Yazı yazmaya Yazı yazmaya

yoğunlaşmayoğunlaşma

Bölümler halinde Bölümler halinde yazmayazma

Yazılan kısımları Yazılan kısımları tartışmatartışma

Düşünerek yazmaDüşünerek yazma İşi zamanında İşi zamanında

yapmayapma En son teknolojiden En son teknolojiden

yararlanmayararlanma MotivasyonMotivasyon

ARAŞTIRMA YAPISININ OLUŞTURULMASIARAŞTIRMA YAPISININ OLUŞTURULMASIHER ÇALIŞMADA BULUNMASI GEREKEN HER ÇALIŞMADA BULUNMASI GEREKEN

BÖLÜMLERBÖLÜMLER

Kapak SayfasıKapak Sayfası ÖzetÖzet ÖzÖz İçindekilerİçindekiler Çizelgeler DiziniÇizelgeler Dizini Şekiller DiziniŞekiller Dizini KısaltmalarKısaltmalar GirişGiriş

Kuramsal Çerçeve Kuramsal Çerçeve ve Kaynak ve Kaynak BildirileriBildirileri

Materyal ve Materyal ve YöntemYöntem

Bulgular ve Bulgular ve TartışmaTartışma

Sonuç ve ÖnerilerSonuç ve Öneriler KaynakçaKaynakça TeşekkürTeşekkür EklerEkler

KAPAK SAYFASIKAPAK SAYFASI

Araştırma raporunun ilk Araştırma raporunun ilk sayfasıdır.sayfasıdır.

Araştırmanın konusu, araştırmayı Araştırmanın konusu, araştırmayı yapanlar, araştırmanın yapıldığı yer yapanlar, araştırmanın yapıldığı yer

ve tarih gibi bilgilerin kapak ve tarih gibi bilgilerin kapak sayfasında yer alması asgari sayfasında yer alması asgari

koşuldur.koşuldur.

ÖZETÖZET

Araştırma hakkında, genel bir kanının Araştırma hakkında, genel bir kanının en kısa sürede oluşturulabilmesi amacıyla en kısa sürede oluşturulabilmesi amacıyla

oluşturulmuş bir bölümdür. oluşturulmuş bir bölümdür.

Araştırmanın hangi konuda yapıldığı, Araştırmanın hangi konuda yapıldığı, hangi yöntemin izlendiği ve hangi hangi yöntemin izlendiği ve hangi

sonuçlara ulaşıldığı özet bölümünde sonuçlara ulaşıldığı özet bölümünde belirtilir.belirtilir.

Her araştırmaya bir de YABANCI Her araştırmaya bir de YABANCI DİLDE özet konmalıdır. Araştırmayı uluslar DİLDE özet konmalıdır. Araştırmayı uluslar

arası alana açar.arası alana açar.

ÖZÖZ

Kısa özet olarak da bilinir. Öz; Kısa özet olarak da bilinir. Öz; özetten farklı olarak, çok daha özetten farklı olarak, çok daha

kısadır. kısadır. Tek bir paragraftır Tek bir paragraftır

Anahtar kelimeler içerir.Anahtar kelimeler içerir.

Öz konan araştırmalara yabancı Öz konan araştırmalara yabancı dili de eklenmelidir.dili de eklenmelidir.

İÇİNDEKİLERİÇİNDEKİLER

Araştırmanın başlıklarının olduğu Araştırmanın başlıklarının olduğu bir fihrist çıkarılır. bir fihrist çıkarılır.

Okuyucu; Okuyucu; hem araştırmanın içerisinde hangi hem araştırmanın içerisinde hangi

başlıkların olduğunu başlıkların olduğunu hem de kaçıncı sayfada bulunduğunu hem de kaçıncı sayfada bulunduğunu

görebilir.görebilir.

ŞEKİLLER VE ÇİZELGELERŞEKİLLER VE ÇİZELGELER

Eğer bir araştırmada 10’dan Eğer bir araştırmada 10’dan fazla sayıda çizelge var ise; mutlaka fazla sayıda çizelge var ise; mutlaka

çizelgeler dizini hazırlanmalıdır.çizelgeler dizini hazırlanmalıdır.

Çizelgenin başlığı tam olarak Çizelgenin başlığı tam olarak yazılır. Karşısına kaçıncı sayfa olduğu yazılır. Karşısına kaçıncı sayfa olduğu

belirtilir.belirtilir.

KISALTMALARKISALTMALAR

Kısaltmalar zaman ve yerden Kısaltmalar zaman ve yerden kazanmak için kullanılır.kazanmak için kullanılır.

Araştırmacının çok sık kullandığı Araştırmacının çok sık kullandığı kavramları kısaltmasından veya kavramları kısaltmasından veya

ülkenin kendi ulusal sınırları ülkenin kendi ulusal sınırları içerisinde günlük yaşamda kabul edip içerisinde günlük yaşamda kabul edip

uyguladığı kendiliğinden oluşan uyguladığı kendiliğinden oluşan sözcüklerdirsözcüklerdir..

GİRİŞGİRİŞ

Araştırmanın yapılmasına neden olan Araştırmanın yapılmasına neden olan problemin ortaya konduğu,problemin ortaya konduğu,

çözüm için neler yapıldığı,çözüm için neler yapıldığı, problemin çözümü ile bilimin-insanlığın-problemin çözümü ile bilimin-insanlığın-

yaşamın neler kazanabileceğinin yaşamın neler kazanabileceğinin belirtildiğibelirtildiği

araştırmanın amacının, öneminin araştırmanın amacının, öneminin kapsamının belirtilerek,kapsamının belirtilerek,

araştırmanın gerekçesinin ortaya konduğu araştırmanın gerekçesinin ortaya konduğu bölümdür.bölümdür.

KURAMSAL ÇERÇEVE VE KURAMSAL ÇERÇEVE VE KAYNAK BİLDİRİŞLERİKAYNAK BİLDİRİŞLERİKuramsal çerçeve bölümünde Kuramsal çerçeve bölümünde

araştırmanın oturduğu temeller araştırmanın oturduğu temeller hakkında bilgi verilir.hakkında bilgi verilir.

Daha önce araştırma konusuyla Daha önce araştırma konusuyla doğrudan ve dolaylı olarak yapılmış doğrudan ve dolaylı olarak yapılmış çalışmalar esas alınarak, temeli çalışmalar esas alınarak, temeli oluşturan kuramlar hakkında bilgi oluşturan kuramlar hakkında bilgi verilir.verilir.

Kaynak bildirişleri bölümünde, Kaynak bildirişleri bölümünde, araştırma konusu ile ilgili yapılmış araştırma konusu ile ilgili yapılmış çalışmalar kronolojik bir sıra çalışmalar kronolojik bir sıra içerisinde özetlenerek verilir.içerisinde özetlenerek verilir.

MATERYAL VE YÖNTEMMATERYAL VE YÖNTEM

Materyal bir araştırmanın Materyal bir araştırmanın yapılabilmesi için toplanan her türlü yapılabilmesi için toplanan her türlü

malzemedir.malzemedir.Yöntem ise söz konusu malzemeyi Yöntem ise söz konusu malzemeyi

elde etmek ve elde edilmiş malzemeyi elde etmek ve elde edilmiş malzemeyi değerlendirmek amacıyla izlenen yoldur.değerlendirmek amacıyla izlenen yoldur.

Bu nedenle materyal bölümünde Bu nedenle materyal bölümünde çalışmanın hangi malzemeden çalışmanın hangi malzemeden

oluştuğunun yazılması ile yetinilir. oluştuğunun yazılması ile yetinilir. Malzemenin nasıl toplandığına ilişkin bilgi Malzemenin nasıl toplandığına ilişkin bilgi

verilmez.verilmez.

BULGULAR VE TARTIŞMABULGULAR VE TARTIŞMA

Araştırıcının konuya olan Araştırıcının konuya olan hakimiyetini göstermesi bakımından hakimiyetini göstermesi bakımından bu bölüm önemlidir.bu bölüm önemlidir.

Araştırmada bir tek bölümde Araştırmada bir tek bölümde toplanabileceği gibi, birkaç bölümde toplanabileceği gibi, birkaç bölümde de verilebilir.de verilebilir.

Araştırıcı bu bölümde objektif Araştırıcı bu bölümde objektif olarak bulguları yorumlamalıdır. olarak bulguları yorumlamalıdır. Yorumlarken son derece açık ve net Yorumlarken son derece açık ve net olmalıdır.olmalıdır.

SONUÇ VE ÖNERİLERSONUÇ VE ÖNERİLER

Bulgu için en azından bir adet Bulgu için en azından bir adet sonuç oluşturmak gerekir. sonuç oluşturmak gerekir.

Sonuçlar hiçbir zaman zorlama Sonuçlar hiçbir zaman zorlama olmamalı fakat bulgulara dayalı olmamalı fakat bulgulara dayalı olmalıdır.olmalıdır.

Araştırıcı bu bölümde ulaştığı Araştırıcı bu bölümde ulaştığı yargıya da dayalı olarak, öneriler yargıya da dayalı olarak, öneriler geliştirmelidir.geliştirmelidir.

KAYNAKÇAKAYNAKÇA

Başka araştırıcılar tarafından yapılmış Başka araştırıcılar tarafından yapılmış bulunan ve araştırmada yararlanılanbulunan ve araştırmada yararlanılan

fikir, düşüncü, teknik bilgi ile fikir, düşüncü, teknik bilgi ile araştırma sahiplerinin haklarını teslim araştırma sahiplerinin haklarını teslim

etmek, etmek, o konuda yapılmış çalışmaları derli toplu bir o konuda yapılmış çalışmaları derli toplu bir

araya getirmek, araya getirmek, böylece bu konuda çalışacak olanların daha böylece bu konuda çalışacak olanların daha

önce bu konuda yapılmış olan çalışmalardan önce bu konuda yapılmış olan çalışmalardan haberdar olmalarını sağlamakhaberdar olmalarını sağlamak

amacıyla yararlanılan tüm kaynaklar amacıyla yararlanılan tüm kaynaklar alfabetik bir düzen ve belirli sistem alfabetik bir düzen ve belirli sistem içerisinde verilir.içerisinde verilir.

EKLEREKLER

Metin içerisinde bütünlüğü ve Metin içerisinde bütünlüğü ve akışı bozacağı gerekçesiyle akışı bozacağı gerekçesiyle tabloların, şekil, resim, harita veya tabloların, şekil, resim, harita veya belgelerin raporun en sonunda bir belgelerin raporun en sonunda bir arada verilmesidir.arada verilmesidir.

TEŞEKKÜRTEŞEKKÜR

Araştırmada her türlü yardım, Araştırmada her türlü yardım, destek ve işbirliği sağlayan kişi ve destek ve işbirliği sağlayan kişi ve kurumlara teşekkür edilmesidir.kurumlara teşekkür edilmesidir.

ARAŞTIRMA YAZIMINDA ARAŞTIRMA YAZIMINDA KULLANILACAK ÜSLUPKULLANILACAK ÜSLUP

Bir araştırmanın yazımı herşeyden Bir araştırmanın yazımı herşeyden önce bilimsel bir çalışmanın önce bilimsel bir çalışmanın okuyucuya duyurulma aracıdır. Bu okuyucuya duyurulma aracıdır. Bu nedenle bilimsel bir üslup nedenle bilimsel bir üslup kullanılmalıdır.kullanılmalıdır.

YAZIM SIRASINDA DİKKATE ALINMASI YAZIM SIRASINDA DİKKATE ALINMASI GEREKEN HUSUSLARGEREKEN HUSUSLAR

1.1. Araştırmada birinci tekil şahıs ve birinci Araştırmada birinci tekil şahıs ve birinci çoğul şahıs hiçbir zaman kullanılmamalı, çoğul şahıs hiçbir zaman kullanılmamalı, daima üçüncü tekil şahıs kullanılmalıdır.daima üçüncü tekil şahıs kullanılmalıdır.

2.2. Araştırıcı mümkün olduğunca objektif Araştırıcı mümkün olduğunca objektif olmalıdır.olmalıdır.

3.3. Araştırmada mutlaka elde edilen Araştırmada mutlaka elde edilen bulgulardan bir sonuç çıkarılmalıdır. bulgulardan bir sonuç çıkarılmalıdır. Bulgulardan çıkan sonuç ne ise doğru Bulgulardan çıkan sonuç ne ise doğru odur.odur.

4.4. Anlatımda açık, basit, dolaysız ve yalın bir Anlatımda açık, basit, dolaysız ve yalın bir ifade kullanılmalıdır.ifade kullanılmalıdır.

5.5. Araştırıcı araştırmayı yazdığı dile hakim Araştırıcı araştırmayı yazdığı dile hakim olmalıdır.olmalıdır.

6.6. Araştırmada imla kurallarına mümkün Araştırmada imla kurallarına mümkün olduğunca uyulmalıdır.olduğunca uyulmalıdır.

7.7. İnternet günümüzde bir yaşam biçimi İnternet günümüzde bir yaşam biçimi olmuştur. Internetten yararlanılırken çok olmuştur. Internetten yararlanılırken çok dikkatli olunmalıdır.dikkatli olunmalıdır.

KAYNAKÇAKAYNAKÇA

1.1. ARIKAN, Rauf (1995) Araştırma Teknikleri ve Rapor ARIKAN, Rauf (1995) Araştırma Teknikleri ve Rapor Yazma.TUTİBAY Ltd.Şti.Ankara Yazma.TUTİBAY Ltd.Şti.Ankara

2.2. _______ (2002) Araştırma Teknikleri. Gazi Kitapevi. _______ (2002) Araştırma Teknikleri. Gazi Kitapevi. Ankara Ankara

3.3. ARLI, Mine ve NAZİK.M.Hamil (2004) Bilimsel ARLI, Mine ve NAZİK.M.Hamil (2004) Bilimsel Araştırmaya Giriş. Gazi Kitapevi. Ankara. Araştırmaya Giriş. Gazi Kitapevi. Ankara.

4.4. AZİZ, Aysel (2003) Araştırma Yöntemleri-AZİZ, Aysel (2003) Araştırma Yöntemleri- İletişim. Turhan Kitapevi. Ankara İletişim. Turhan Kitapevi. Ankara

5.5. BAYKUL, Yaşar ve GELBAL, Selahattin, KELECEOĞLU, BAYKUL, Yaşar ve GELBAL, Selahattin, KELECEOĞLU, Hülya. (2006) Araştırma Teknikleri. M.E.B Yayınları. Hülya. (2006) Araştırma Teknikleri. M.E.B Yayınları. Ankara Ankara

6.6. KARASAR, Niyazi (2005) Bilimsel Araştırma Yöntemi. KARASAR, Niyazi (2005) Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım. Ankara. Nobel Yayın Dağıtım. Ankara.

KAYNAKÇAKAYNAKÇA

7.7. OKAN, Kenan(2003) Araştırma Yöntemleri. OKAN, Kenan(2003) Araştırma Yöntemleri. M.E.B. Yayınları. İstanbul. M.E.B. Yayınları. İstanbul.

8.8. YAZICIOĞLU, Yahşi;ERDOĞAN, Samiye(2004) YAZICIOĞLU, Yahşi;ERDOĞAN, Samiye(2004) SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma

Yöntemleri. Detay Yayıncılık. Ankara. Yöntemleri. Detay Yayıncılık. Ankara.9.9. AKÇİL TEMEL, Mehtap(2007) Araştırma AKÇİL TEMEL, Mehtap(2007) Araştırma

Yöntemleri Dersi Ders Notları. Yöntemleri Dersi Ders Notları.10.10. YILMAZ, Vildan. G.Ü.Rektörlüğü Bilgi İşlem YILMAZ, Vildan. G.Ü.Rektörlüğü Bilgi İşlem

Dairesi Başkanlığı. Etkili Sunum Dairesi Başkanlığı. Etkili Sunum Hazırlama TeknikleriHazırlama Teknikleri

11.11. GÜLER CAN, Nejla. Bilimsel Araştırma GÜLER CAN, Nejla. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. AB Uzmanı. Yöntemleri. AB Uzmanı.

SONUÇSONUÇ Araştırma yöntem ve tekniklerinin

verildiği bu çalışmada amacın hangi bilim dalı ile yada toplumsal araştırma ile uğraşılırsa uğraşılsın belirli noktalara dikkati çekmek olduğu bilinmelidir.

Verilen bilgilerin yol gösterici olduğu bunların işe yarar duruma getirilmesinde araştırmacının kendisinin önemli olduğu unutulmamalıdır.

Her şeyden önce araştırma bir takım çalışmasıdır. Bu bakımdan iyi bir araştırmacının iyi bir iletişimci olması gerektiği gerçeği her zaman anımsanmalıdır.