1

Ankara İli Demografik Yapısı ve

Karşılaştırmalı Seçim Sonuçları Analizi

(2002-2018)

Filiz AYDIN KOÇ

EKİM 2018

2

3

İçindekiler

Tablo Listesi .................................................................................................................................................. 4

Grafik Listesi ................................................................................................................................................. 5

Giriş............................................................................................................................................................... 6

1. Ankara’nın Demografik Yapısı .................................................................................................... 7

2. Ankara Seçimleri ve Yıllara Göre Değişimler .............................................................................. 12

2.1. Ankara İli 2009-2013 Yılları Arasında Seçmen Sayısı ve Değişimi ............................................... 12 2.2. Yerel Seçim Sonuçları ................................................................................................................. 12 2.3. Genel Seçim Sonuçları ................................................................................................................ 14

3. 2009 Yerel Seçimleri- 2014 Yerel Seçimleri Karşılaştırması ......................................................... 19

3.1. Seçmen Sayısı Değişimleri .......................................................................................................... 19 3.2. 2009 ve 2014 Yerel Seçimlerine Katılım Oranı Ve Geçersiz Oylar .............................................. 20 3.3. 2014 Yerel Seçimlerinde Partilerin Kazandıkları İlçeler ve Oy Oranları ...................................... 22 3.4. 2009 ve 2014 Yerel Seçimlerinde Partilerin Artış Oranları ......................................................... 25 3.5. 2004-2009-2014 Yerel Seçim Sonuçlarının Karşılaştırması ........................................................ 27 3.6. 2004-2009 ve 2014 Yerel Seçimlerine İlişkin Genel Değerlendirme .......................................... 30 3.7. 30 Mart 2014 Ankara Büyükşehir Belediye Seçimi Sonuçları Değerlendirmesi ......................... 32 3.8. Yeni “Büyükşehir Belediyesi Yasası” 2014 Yerel Seçim Sonuçlarını Nasıl Etkiledi? .................... 33

4. 2010 Referandum, 2011 Genel Seçimler, 2014 Yerel Seçimler ve 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri Karşılaştırması ................................................................................................................................. 35

5. 7 Haziran 2015 Genel Seçimleri, 2014 Cumhurbaşkanlığı ve 2011 Genel Seçimleri Karşılaştırması42

6. 7 Haziran 2015-1 Kasım 2015- 24 Haziran 2018 Milletvekili Genel Seçimleri Karşılaştırması ........ 49

KAYNAKÇA .................................................................................................................................................. 59

4

Tablo Listesi Tablo 1. İlçelere göre nüfus – 2017 .............................................................................................................. 8 Tablo 2. Ankara Yaş Gruplarına ve Cinsiyete Göre Nüfus Sayı ve Dağılımı................................................. 10 Tablo 3. İlçelerin Seçmen Sayıları ............................................................................................................... 11 Tablo 4. Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı Oylarının Yıllara göre Değişimi ....................................... 13 Tablo 5. Ankara 1. Ve 2. Seçim Bölgesi Nüfusu (2013 Yılı Nüfusuna Göre) ................................................ 15 Tablo 6. 2002-2007-2011-2015-2018 Milletvekili Genel Seçimleri Türkiye Künyesi .................................. 17 Tablo 7. 2002-2007-2011-2015-2018 Milletvekili Genel Seçimleri Ankara Künyesi .................................. 17 Tablo 8. 2002-2007-2011-2015-2018 Milletvekili Genel Seçimleri Türkiye Sonuçları ............................... 17 Tablo 9. 2002-2007-2011-2015-2018 Milletvekili Genel Seçimleri Ankara Künyesi .................................. 17 Tablo 10. Ankara İli Genelinde İlçelere Göre Seçmen Sayısı Değişimi........................................................ 20 Tablo 11. Geçersiz Oyların İlçelere Göre Dağılımı- 2009-2014 Yerel Seçim Sonuçları Karşılaştırması ....... 21 Tablo 12. 2014 Yerel Seçimleri- İlçelerin AK Parti’nin oy oranına göre yüzdesel değişimi ......................... 22 Tablo 13. 2014 Yerel Seçimleri- Partilerin Sıralaması ................................................................................. 23 Tablo 14. 2014 Yerel Seçimleri- AK Parti İle CHP’nin Oy Oranlarının Karşılaştırması ................................. 23 Tablo 15. 2014 Yerel Seçimleri- AK Parti İle MHP’nin Oy Oranlarının Karşılaştırması................................ 24 Tablo 16. 2009 ve 2014 Yerel Seçim Sonuçlarına Göre AK Parti’nin İlçelere Göre Artış Oranları- ............. 25 Tablo 17. 2009 ve 2014 Yerel Seçim Sonuçlarına Göre CHP’nin İlçelere Göre Artış Oranı ........................ 26 Tablo 18. 2009 ve 2014 Yerel Seçim Sonuçlarına Göre MHP’nin İlçelere Göre Artış Oranı ....................... 27 Tablo 19. İlçe Belediye Başkanlığı 2004-2009-2014 Yerel Seçim Sonuçları ............................................... 28 Tablo 20. Belediye Başkanlığı 2004-2009-2014 Seçim sonuçları ................................................................ 28 Tablo 21. Belediye Başkanlığı seçim sonuçları 2004’ten 2014’e oy değişim .............................................. 29 Tablo 22. Seçim yıllarına göre kazanılan belediye başkanlık sayıları .......................................................... 29 Tablo 23. Seçim yıllarına göre İlçe belediye başkanlığı parti değişimleri ................................................... 30 Tablo 24. Ankara İl Geneli Yerel Seçim Sonuçları ....................................................................................... 30 Tablo 25. Ankara İli Oy Karşılaştırması ....................................................................................................... 36 Tablo 26. Ankara İli Oy Karşılaştırması Yüzde Oranları............................................................................... 37 Tablo 27. 2014 Yerel Seçimleri Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve İlçe Belediye Başkanlı için kullanılan oylar ve farklar ........................................................................................................................... 40 Tablo 28. Ankara İlçeleri seçmen ve sandık sayıları ................................................................................... 42 Tablo 29. Haziran Genel Seçimleri, Ankara seçim çevrelerine göre veriler ............................................... 42 Tablo 30. 7 Haziran 2015 Genel Seçimleri ile 2011 Genel Seçimlerinin Karşılaştırması............................. 44 Tablo 31. AK Parti açısından 2011 Genel Seçimleri ile 2015 Genel Seçimleri Karşılaştırması .................... 45 Tablo 32. CHP açısından 2011 Genel Seçimleri ile 7 Haziran 2015 Genel Seçimleri Karşılaştırması .......... 46 Tablo 33. MHP açısından 2011 Genel Seçimleri ile 7 Haziran 2015 Genel Seçimleri Karşılaştırması ......... 47 Tablo 34. HDP açısından 2011 Genel Seçimleri, 2014 Cumhurbaşkanlığı ile7 Haziran 2015 Genel Seçimleri Karşılaştırması ............................................................................................................................................ 48 Tablo 35. 2018 Seçimlerine Göre Partilerde Oluşan Oy Farkları ................................................................ 49 Tablo 36. 1 Kasım 2015 ve 24 Haziran 2018 Seçim sonuçlarına Göre Partilerin Oy Farkı .......................... 50 Tablo 37. 7 Haziran-1 Kasım 2015- 24 Haziran 2018 Genel Seçim Sonuçları Karşılaştırması ..................... 51 Tablo 38. 16 Nisan 2017 Referandum Sonuçlarının İlçelere Göre Sonuçları .............................................. 52 Tablo 39. 24 Haziran 2018 Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve Milletvekili Genel Seçimleri Karşılaştırması ....... 53

5

Grafik Listesi Grafik 1. Ankara İli İlçelere Göre Nüfus Dağılımı (2017) ............................................................................... 9 Grafik 2. Ankara İli Yaş Grupları Dağılımı .................................................................................................... 11 Grafik 3. 30 Mart 2014 Büyükşehir Belediye Başkanlığı Yerel Seçimleri .................................................... 12 Grafik 4. Ankara Büyükşehir Belediyesi 20004-2009-2014 Oy Oranları ..................................................... 13 Grafik 5. Ankara İli (İlçe Belediye Başkanlığı) Son Üç Yerel Seçim Sonuçları* ............................................ 13 Grafik 6. Ankara İl Geneli Son 2010’dan 7 Haziran 2015’e Seçim Sonuçları Karşılaştırması ...................... 38 Grafik 7. Ankara İl Geneli Son 2010’dan 7 Haziran 2015’e Seçim Sonuçları Karşılaştırması ...................... 38 Grafik 8. Ankara İli CB Seçimleri Oy Dağılımı .............................................................................................. 39 Grafik 9. 2014 Yerel Seçimleri Büyükşehir BB ile İlçe Belediye Başkanlarının oyları karşılaştırması .......... 41 Grafik 10. Ankara İli 2010 Referandum ...................................................................................................... 41 Grafik 11. Ankara İl Geneli 7 Haziran 2015 Genel Seçim Sonuçları ............................................................ 43

6

Giriş

“Ankara İli Demografik Yapısı ve Karşılaştırmalı Seçim Sonuçları” adlı bu çalışmamızda,

Ankara’nın demografik bilgileri ile 2002-2018 sürecindeki seçimlere ilişkin seçim sonuçlarına,

6360 sayılı yasanın seçim sonuçları açısından ve karşılaştırmalı analizlerine yer verilmiştir.

Demografi kısmında Ankara’nın nüfusu, yaş, cinsiyet dağılımı gibi çeşitli istatistikler ve

bunlara ilişkin tablo ya da grafikler yer almaktadır. Diğer bölümde, 2002 yılından itibaren

yapılan seçimlerde Ankara oy oranlarının tablo ya da grafiklerine yer verilmiştir. Devamında ise

2009 ile 2014 Yerel Seçim sonuçları ile 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri, 7 Haziran-1 Kasım

2015 Genel Seçimleri, 16 Nisan 2017 Referandumu ile 24 Haziran Cumhurbaşkanı Seçimleri ve

Milletvekili Genel Seçimleri sonuçları karşılaştırmalı olarak analiz edilmeye çalışılmıştır.

Bu analizler ile Ankara özelinde son 16 yılda yapılmış tüm seçimlerde belli başlı siyasal

partilerin aldıkları oy oranları her bir seçim için aktarılmakta ve aynı zamanda farklı seçim

sonuçları tek tabloda karşılaştırmalı olarak ortaya konmaktadır. Bu şekilde, siyasal partilerin

sözkonusu seçimlerde nasıl bir seyir gösterdikleri gözler önüne serilmektedir. Karşılaştırmaların

Ankara geneli için ve her bir ilçe için ayrı ayrı yapılması rapora ayrı bir anlam kazandırdığı

düşünülmektedir.

2014 yerel seçimleri öncesinde 12.11.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6360 sayılı yasayla

büyükşehir belediyesi kurulması ve sınırlarının belirlenmesi konusunda köklü değişiklikler

yapılmıştı. Yerel seçim karşılaştırmalarının ele alındığı bölümde, bu değişikliklerin seçim

sonuçlarına olan etkileri de ele alınmıştır.

Çalışmada, TÜİK ve YSK tarafından ilan edilen resmi sonuçlardan yararlanılmıştır.

Filiz AYDIN KOÇ

7

1. Ankara’nın Demografik Yapısı Nüfus Ankara’nın 2017 yılı itibariyle nüfusu 5.445.026 kişidir. 2017 itibarı ile Türkiye nüfusunun %6,7’si

Ankara’da yaşamaktadır. Yıllara göre bakıldığında Ankara’da yaşayan nüfus artış göstermektedir.

Population of provinces by years, 2000-2017

Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi

İl 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Toplam- 66 401 851 67 187 251 68 010 215 68 860 539 69 729 967 70 586 256 71 517 100 72 561 312

Ankara 4 050 309 4 128 889 4 210 596 4 294 678 4 380 736 4 466 756 4 548 939 4 650 802

Türkiye Nüfusuna Oranı (%) 6,1% 6,1% 6,2% 6,2% 6,3% 6,3% 6,4% 6,4%

İl 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Toplam- 73 722 988 74 724 269 75 627 384 76 667 864 77 695 904 78 741 053 79 814 871 80 810 525

Ankara 4 771 716 4 890 893 4 965 542 5 045 083 5 150 072 5 270 575 5 346 518 5 445 026

Türkiye Nüfusuna Oranı (%) 6,5% 6,5% 6,6% 6,6% 6,6% 6,7% 6,7% 6,7%

Ankara’nın ülke geneline göre nüfus artış hızına bakıldığında Türkiye ortalaması binde 12,4 iken

Ankara’nın binde 18,3’tür. Nüfus yoğunluğu olarak da Türkiye ortalamasının yaklaşık iki katı olduğu

görülmektedir.

Nüfus Artış Hızı & Yoğunluğu

Yıllara göre illerin yıllık nüfus artış hızı ve nüfus yoğunluğu,

2007-2017

İl-Provinces

Yıllık nüfus artış hızı(1 ) - Annual growth rate of population(1) (‰)

2007-2008 2008-2009 2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014 2014-2015 2015-2016 2016-2017

Türkiye 13,1 14,5 15,9 13,5 12,0 13,7 13,3 13,4 13,5 12,4

Ankara 18,2 22,1 25,7 24,7 15,1 15,9 20,6 23,1 14,3 18,3

Nüfus yoğunluğu- Population density

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Türkiye 92 93 94 96 97 98 100 101 102 104 105

Ankara 182 186 190 195 199 203 206 210 215 218 222

Kaynak: Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçları, 2007-2017

(1) Yıllık nüfus artış hızları hesaplanırken son yıl idari bölünüş yapısı dikkate alınmıştır.

İlçe Nüfusları

Nüfusun cinsiyet dağılımına bakıldığında ise Ankara’da kadınların nüfusunun (Ankara: %50,4) Türkiye

genelenin aksine (Türkiye: %49,9) erkeklerden daha yüksek olduğu görülmektedir.

8

Aşağıdaki tabloda (Tablo-1), ilçelere göre nüfus dağılımı verilmiştir. Bu tabloda 5. sütunda (İlçelerin

nüfusu %), ilçenin Ankara nüfusuna olan oranı gösterilmektedir. Buna göre Ankara’nın sırasıyla büyük üç

ilçesi Çankaya, Keçiören ve Yenimahalle’dir.

Tablo 1. İlçelere göre nüfus – 2017

İLÇE ADI

TOPLAM İLÇE NÜFUSUNUN İL NUFUSUNA ORANI

%

ERKEK YÜZDE %

KADIN YÜZDE % TOPLAM ERKEK KADIN

ÇANKAYA 921.999 442.882 479.117 16,9% 48,0% 52,0%

KEÇİÖREN 917.759 451.843 465.916 16,9% 49,2% 50,8%

YENİMAHALLE 659.603 322.415 337.188 12,1% 48,9% 51,1%

MAMAK 637.935 318.309 319.626 11,7% 49,9% 50,1%

ETİMESGUT 566.500 284.289 282.211 10,4% 50,2% 49,8%

SİNCAN 524.222 267.660 256.562 9,6% 51,1% 48,9%

ALTINDAĞ 371.366 187.428 183.938 6,8% 50,5% 49,5%

PURSAKLAR 142.317 71.316 71.001 2,6% 50,1% 49,9%

GÖLBAŞI 130.363 65.600 64.763 2,4% 50,3% 49,7%

POLATLI 124.464 62.858 61.606 2,3% 50,5% 49,5%

ÇUBUK 90.063 45.700 44.363 1,7% 50,7% 49,3%

KAHRAMANKAZAN 52.079 26.627 25.452 1,0% 51,1% 48,9%

BEYPAZARI 48.476 24.123 24.353 0,9% 49,8% 50,2%

ELMADAĞ 45.513 23.851 21.662 0,8% 52,4% 47,6%

ŞEREFLİKOÇHİSAR 33.599 16.999 16.600 0,6% 50,6% 49,4%

AKYURT 32.863 16.778 16.085 0,6% 51,1% 48,9%

NALLIHAN 28.621 14.275 14.346 0,5% 49,9% 50,1%

HAYMANA 27.277 13.972 13.305 0,5% 51,2% 48,8%

KIZILCAHAMAM 24.947 12.433 12.514 0,5% 49,8% 50,2%

BALA 21.682 11.254 10.428 0,4% 51,9% 48,1%

KALECİK 12.897 6.568 6.329 0,2% 50,9% 49,1%

AYAŞ 12.289 6.350 5.939 0,2% 51,7% 48,3%

GÜDÜL 8.050 3.907 4.143 0,1% 48,5% 51,5%

ÇAMLIDERE 7.389 3.690 3.699 0,1% 49,9% 50,1%

EVREN 2.753 1.365 1.388 0,1% 49,6% 50,4%

TOPLAM 5.445.026 2.702.492 2.742.534 100,0% 49,6% 50,4%

Aşağıdaki grafikte (Grafik-1), ilçelerin Ankara nüfusuna oranları gösterilmektedir.

9

Grafik 1. Ankara İli İlçelere Göre Nüfus Dağılımı (2017)

10

Ortanca Yaş

İl-

2013 2014 2015 2016 2017

Toplam

Erkek

Kadın

Toplam

Erkek

Kadın

Toplam

Erkek

Kadın

Toplam

Erkek

Kadın

Toplam

Erkek

Kadın

Türkiye 30,4 29,8 31,0 30,7 30,1 31,3 31,0 30,4 31,6 31,4 30,8 32,0 31,7 31,1 32,4

Ankara 32,2 31,5 32,8 32,3 31,6 33,0 32,7 32,0 33,4 33,1 32,4 33,8 33,4 32,7 34,2

Ankara ortanca yaşı, Türkiye ortanca yaşından hep 2 yaş daha yüksek süregelmektedir. Yaş Grupları ve Cinsiyet

Ankara’nın nüfusunun yaş gruplarına dağılımı aşağıdaki tabloda (Tablo-2) verilmiştir. Yüksek yaş grupları

sırasıyla, 30-34, 25-29 ve 35-39’dur.

Tablo 2. Ankara Yaş Gruplarına ve Cinsiyete Göre Nüfus Sayı ve Dağılımı

İl, yaş grubu ve cinsiyete göre nüfus, 2017

Yaş grubu Age group

Türkiye

Ankara

Toplam Nüfusa Oranı %

Ankara Nüfusuna Oranı

Türkiye Ankara

Erkek- Kadın-Fe Erkek- Kadın-Fe

Toplam- 80 810 525 5 445 026 6,7% 40 535 135 40 275 390 2 702 492 2 742 534

0-4 6 481 849 386 902 8,0% 7,1% 3 326 591 3 155 258 198 527 188 375

5-9 6 340 769 386 916 7,8% 7,1% 3 254 177 3 086 592 198 658 188 258

10-14 6 210 870 375 502 7,7% 6,9% 3 188 333 3 022 537 193 055 182 447

15-19 6 526 587 400 679 8,1% 7,4% 3 351 043 3 175 544 204 847 195 832

20-24 6 456 510 425 363 8,0% 7,8% 3 294 336 3 162 174 217 068 208 295

25-29 6 231 542 437 259 7,7% 8,0% 3 163 889 3 067 653 218 785 218 474

30-34 6 296 924 453 781 7,8% 8,3% 3 189 075 3 107 849 225 614 228 167

35-39 6 560 696 468 634 8,1% 8,6% 3 308 413 3 252 283 231 693 236 941

40-44 5 740 819 419 772 7,1% 7,7% 2 891 799 2 849 020 207 469 212 303

45-49 5 055 154 378 416 6,3% 6,9% 2 556 364 2 498 790 187 059 191 357

50-54 4 675 455 347 044 5,8% 6,4% 2 349 139 2 326 316 171 203 175 841

55-59 3 966 727 289 258 4,9% 5,3% 1 977 328 1 989 399 143 022 146 236

60-64 3 371 238 233 611 4,2% 4,3% 1 651 215 1 720 023 114 156 119 455

65-69 2 511 904 165 871 3,1% 3,0% 1 188 986 1 322 918 77 746 88 125

70-74 1 737 267 111 333 2,1% 2,0% 784 614 952 653 49 776 61 557

75-79 1 249 185 78 395 1,5% 1,4% 533 757 715 428 32 651 45 744

80-84 801 676 48 942 1,0% 0,9% 330 240 471 436 19 096 29 846

85-89 434 833 26 938 0,5% 0,5% 152 317 282 516 9 134 17 804

90+ 160 520 10 410 0,2% 0,2% 43 519 117 001 2 933 7 477

Ankara nüfusunun yaş gruplarına göre dağılımı aşağıdaki grafikte (Grafik-2) verilmiştir. En yüksek yaş grubu 35-39 yaş grubudur.

11

Grafik 2. Ankara İli Yaş Grupları Dağılımı

İlçelere Göre Seçmen Sayıları (2017) Seçmen sayılarına bakıldığında ise en yüksek seçmen sayısı %17,8 ile Çankaya ilçesinde yaşamaktadır. Sırasıyla Keçiören, Mamak, Etimesgut, Sincan ilçeleri gelmektedir. Tablo 3. İlçelerin Seçmen Sayıları (2017)

İlçe

Kayıtlı seçmen

sayısı Yüzde % Dağılımı

Akyurt 21.641 0,6%

Altındağ 255.182 6,6%

Ayaş 9.631 0,2%

Bala 15.447 0,4%

Beypazarı 36.934 1,0%

Çamlıdere 5.406 0,1%

Çankaya 684.755 17,8%

Çubuk 61.713 1,6%

Elmadağ 31.898 0,8%

Etimesgut 386.978 10,0%

Evren 2.281 0,1%

Gölbaşı 85.503 2,2%

Güdül 6.879 0,2%

Haymana 20.847 0,5%

Kahramankazan 34.701 0,9%

Kalecik 10.056 0,3%

Keçiören 656.315 17,0%

Kızılcahamam 20.334 0,5%

Mamak 446.418 11,6%

Nallıhan 22.713 0,6%

Polatlı 86.835 2,3%

Pursaklar 93.740 2,4%

Sincan 356.148 9,2%

Şereflikoçhisar 24.374 0,6%

Yenimahalle 477.165 12,4%

Toplam 3.853.894 100,0%

12

2. Ankara Seçimleri ve Yıllara Göre Değişimler

2.1. Ankara İli 2009-2013 Yılları Arasında Seçmen Sayısı ve Değişimi Ankara ilinin 25 ilçesi vardır. 12.11.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6360 sayılı yasayla büyükşehir

belediyesi kurulması ve sınırlarının belirlenmesi konusunda köklü değişiklikler yapılmıştır. Bu yasayla, 14

ilde yeni kurulan büyükşehir belediyesi ile toplam 30 büyükşehir belediyesi oluşturulmuş. 30 ilde il özel

idareleri kaldırılmış, yeni ilçeler kurulmuştur. Büyükşehirlerde bütün ilçe belediyelerinin sınırı mülki sınır

olmuş, bu illerdeki belde belediyeleri mahalleye, köyler de mahalle yapılmıştır. Büyükşehir belediyeli

dışındaki 51 ilde ise nüfusu 2000’den az olan belde belediyeleri köye dönüştürülmüştür. Bu yasa ile

Ankara’nın seçmen sayısı %8 oranında artmıştır. (Yaklaşık 260.000 seçmen)

Ankara’nın 29 Mart 2009 Yerel Seçimlerinde il genelindeki seçmen sayısı 3.224.796’dur. 30 Mart 2014

Yerel Seçimlerinde ise 3.607.785’tir. İki dönem arasında yaklaşık 382.989 kişi ve %11,8’lik bir fark olduğu

görülmektedir. Son birkaç seçime baktığımızda seçmen sayıları aşağıdaki gibi değişmiştir. Ankara’nın

Türkiye geneli seçmen içindeki ağırlığı %6,9’dur.

Seçimler Ankara

Seçmen Sayısı

24.06.2018 Genel Seçimi 3.904.585

16 Nisan Referandum 3.853.894

01.11.2015 Genel Seçimi 3.743.623

07.06.2015 Genel Seçimi 3.703.253

12. Cumhurbaşkanı Seçimi 3.610.942

30.03.2014 Mahalli İdareler Seçimi 3.607.785

24 Haziran 2018 CB ve MV Genel Seçimi 3.853.894

2.2. Yerel Seçim Sonuçları Bu kısımda, Ankara’nın bazı yerel seçim sonuçlarına yer verilecektir. Aşağıdaki grafikte (Grafik-3) 30 Mart

2014 tarihinde yapılan yerel seçimde Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı sonucu yer almaktadır.

Grafik 3. 30 Mart 2014 Büyükşehir Belediye Başkanlığı Yerel Seçimleri

13

Aşağıdaki grafikte (Grafik-4) ise Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı son üç yerel seçimin sonuçları

karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Bu seçimler 2004, 2009 ve 2014 seçimleridir. İlk üç sırayı alan partiler ve

oy oranları gösterilmektedir.

Tablo 4. Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı Oylarının Yıllara göre Değişimi Sandık

sayısı Kayıtlı

seçmen sayısı

Oy kullanan seçmen

sayısı

Geçerli oy sayısı

AK PARTİ CHP MHP SHP

2004

8.234 3.164.116 1.703.844 1.636.633 901.001 206.630 74.815 341.231

% 55,1 12,6 4,6 20,8

2009

9.911 2.979.744 2.533.176 2440455 940.230 763.879 667.871

% 38,5% 31,3% 27,4%

2014

12.253 3.609.048 3.286.145 3.162.112 1.417.212 1.385.576 245.765

% 44,8% 43,8% 7,8%

Grafik 4. Ankara Büyükşehir Belediyesi 20004-2009-2014 Oy Oranları

Grafik 5. Ankara İli (İlçe Belediye Başkanlığı) Son Üç Yerel Seçim Sonuçları*

14

Grafik-5’e baktığımızda CHP’nin 2004’ten itibaren oyunu artırdığı son iki seçimde ise birbirine yakın oylar

aldığı görülmektedir. MHP için de 2004’ten sonra oy oranları artış göstermiştir. AK Parti’nin oyu 2004’te

en yüksektir. 2009’da %10’luk bir düşüş göstermişken 2014 seçimlerinde yeniden yükselişe geçmiştir.

*İlçe Belediye Başkanlığı için verilen oy toplamalarına göre yüzdeler verilmiştir.

2.3. Genel Seçim Sonuçları Bu kısımda ise 2002-2007-2011-2015-2018 yıllarında gerçekleşen milletvekili genel seçimlere ilişkin

Ankara sonuçlarına yer verilecektir.

Ankara 24 Haziran 2018 milletvekili genel seçimlerine kadar aşağıdaki gibi 1. Ve 2. Bölge’ye ayrılmıştı.

Ancak yapılan yasal değişiklik ile Ankara 3 bölge ayrıldı, milletvekili sayısı 32’den 36’ya yükseldi. 24

Haziran 2018 Milletvekili genel seçimleri 3 bölgeye göre gerçekleşmiştir. Bu bölümde her iki bölge türü

için sonuçlar verilecektir.

ESKİ DURUM

Seçim çevresi Vekil Sayısı

Birinci Bölge Milletvekili Sayısı 18

İkinci Bölge Milletvekili Sayısı 14

Toplam 32

YENİ DURUM

Birinci Bölge Milletvekili Sayısı 13

İkinci Bölge Milletvekili Sayısı 11

Üçüncü Bölge Milletvekili Sayısı 12

Toplam 36

15

Tablo 5. Ankara 1. Ve 2. Seçim Bölgesi Nüfusu (2013 Yılı Nüfusuna Göre) Ankara 1. Bölge İlçeleri: Bala, Çankaya, Elmadağ, Etimesgut, Evren, Gölbaşı, Haymana, Mamak, Polatlı, Sincan, Şereflikoçhisar.

Ankara 2. Bölge İlçeleri: Akyurt, Altındağ, Ayaş, Beypazarı, Çamlıdere, Çubuk, Güdül, Kalecik, Kazan, Keçiören, Kızılcahamam, Nallıhan, Yenimahalle.

Sıra No

Ankara 1. Bölge Toplam Erkek Kadın İlçelerin Nüfus %

Erkek % Kadın %

1 Çankaya 914501 442058 472443 18,1% 48,3% 51,7%

2 Mamak 568396 284830 283566 11,3% 50,1% 49,9%

3 Sincan 484694 246990 237704 9,6% 51,0% 49,0%

4 Etimesgut 469626 236967 232659 9,3% 50,5% 49,5%

5 Pursaklar 123857 62327 61530 2,5% 50,3% 49,7%

6 Polatlı 117393 59267 58126 2,3% 50,5% 49,5%

7 Gölbaşı 115924 59395 56529 2,3% 51,2% 48,8%

8 Elmadağ 43873 22481 21392 0,9% 51,2% 48,8%

9 Haymana 42566 21778 20788 0,8% 51,2% 48,8%

10 Şereflikoçhisar 34577 17349 17228 0,7% 50,2% 49,8%

11 Bala 23138 11801 11337 0,5% 51,0% 49,0%

12 Evren 2995 1474 1521 0,1% 49,2% 50,8%

1. Bölge Toplam 2941540 1466717 1474823 58,3% 49,9% 50,1%

Ankara 2. Bölge Toplam Erkek Kadın İlçelerin Nüfus %

Erkek % Kadın %

1 Keçiören 848305 418559 429746 16,8% 49,3% 50,7%

2 Yenimahalle 591462 289015 302447 11,7% 48,9% 51,1%

3 Altındağ 359597 180652 178945 7,1% 50,2% 49,8%

4 Çubuk 83449 41948 41501 1,7% 50,3% 49,7%

5 Beypazarı 47234 23362 23872 0,9% 49,5% 50,5%

6 Kazan 45879 23542 22337 0,9% 51,3% 48,7%

7 Nallıhan 29797 14736 15061 0,6% 49,5% 50,5%

8 Akyurt 28349 14456 13893 0,6% 51,0% 49,0%

9 Kızılcahamam 26694 13283 13411 0,5% 49,8% 50,2%

10 Kalecik 13678 6878 6800 0,3% 50,3% 49,7%

11 Ayaş 12997 6479 6518 0,3% 49,8% 50,2%

12 Güdül 8921 4332 4589 0,2% 48,6% 51,4%

13 Çamlıdere 7181 3566 3615 0,1% 49,7% 50,3%

2. Bölge Toplam 2103543 1040808 1062735 41,7% 49,5% 50,5%

Genel Toplam 5045083 2507525 2537558 100,0% 49,7% 50,3%

16

Ankara 1. 2. Ve 3. Seçim Bölgesi Nüfusu (2017 Yılı Nüfusuna Göre)

SEÇİM ÇEVRESİ

İLÇE TOPLAM ERKEK KADIN İLÇE NÜFUSUNUN BÖLGE NUFUSUNA ORANI %

ERKEK YÜZDE %

KADIN YÜZDE %

1 BALA 21.682 11.254 10.428

1,1% 51,9% 48,1%

1 ÇANKAYA 921.999 442.882 479.117 47,4% 48,0% 52,0%

1 ELMADAĞ 45.513 23.851 21.662 2,3% 52,4% 47,6%

1 EVREN 2.753 1.365 1.388 0,1% 49,6% 50,4%

1 GÖLBAŞI 130.363 65.600 64.763 6,7% 50,3% 49,7%

1 HAYMANA 27.277 13.972 13.305 1,4% 51,2% 48,8%

1 MAMAK 637.935 318.309 319.626 32,8% 49,9% 50,1%

1 POLATLI 124.464 62.858 61.606 6,4% 50,5% 49,5%

1 ŞEREFLİKOÇHİSAR 33.599 16.999 16.600 1,7% 50,6% 49,4%

TOPLAM 1.945.585 957.090 988.495 100%

SEÇİM ÇEVRESİ

İLÇE TOPLAM ERKEK KADIN İLÇE NÜFUSUNUN BÖLGE NUFUSUNA ORANI %

ERKEK YÜZDE %

KADIN YÜZDE %

2 ALTINDAĞ 371.366 187.428 183.938

22,8% 50,5% 49,5%

2 ÇAMLIDERE 7.389 3.690 3.699 0,5% 49,9% 50,1%

2 ÇUBUK 90.063 45.700 44.363 5,5% 50,7% 49,3%

2 GÜDÜL 8.050 3.907 4.143 0,5% 48,5% 51,5%

2 KAHRAMANKAZAN 52.079 26.627 25.452 3,2% 51,1% 48,9%

2 KALECİK 12.897 6.568 6.329 0,8% 50,9% 49,1%

2 KEÇİÖREN 917.759 451.843 465.916 56,4% 49,2% 50,8%

2 KIZILCAHAMAM 24.947 12.433 12.514 1,5% 49,8% 50,2%

2 PURSAKLAR 142.317 71.316 71.001 8,7% 50,1% 49,9%

TOPLAM 1.626.867 809.512 817.355 100,0%

SEÇİM ÇEVRESİ

İLÇE TOPLAM ERKEK KADIN İLÇE NÜFUSUNUN BÖLGE NUFUSUNA ORANI %

ERKEK YÜZDE %

KADIN YÜZDE %

3 BEYPAZARI 48.476 24.123 24.353

2,7% 49,8% 50,2%

3 ETİMESGUT 566.500 284.289 282.211

31,0% 50,2% 49,8%

3 NALLIHAN 28.621 14.275 14.346 1,6% 49,9% 50,1%

3 SİNCAN 524.222 267.660 256.562 28,7% 51,1% 48,9%

3 YENİMAHALLE 659.603 322.415 337.188 36,1% 48,9% 51,1%

TOPLAM 1.827.422 912.762 914.660 100,0%

17

Tablo 6. 2002-2007-2011-2015-2018 Milletvekili Genel Seçimleri Türkiye Künyesi Türkiye Geneli Milletvekili Genel Seçimleri Künyesi

2002 2007 2011

7 Haziran 2015

1 Kasım 2015

24 Haziran CB ve Genel Seçimleri

Toplam Sandık 172.074 159.014 199.657 174.240 173.748 180.896

Toplam Seçmen 41.407.015 42.799.303 52.806.322 56.608.817 56.949.009 59.367.469

Kullanılan Oy 32.753.388 36.056.293 43.914.948 47.507.467 48.537.695 51.197.959

Geçerli Oy 31.624.042 35.049.691 42.941.763 46.163.243 47840.231 50.068.627

Katılım Oranı % 79.10 % 84.25 % 83.16 83,92% %85,23 %86,24

Tablo 7. 2002-2007-2011-2015-2018 Milletvekili Genel Seçimleri Ankara Künyesi

Ankara Geneli Milletvekili Genel Seçim Künye

2002 2007 2011 7 Haziran 2015

1 Kasım 2015

24 Haziran 2018CB ve Genel Seçimleri

Toplam Sandık 10.045 10.086 12.355 10.791 10.888 11.292

Toplam Seçmen 2.698.870 2.920.818 3.409.758 3.703.253 3.743.623 3.907.585

Kullanılan Oy 2.221.851 2.501.141 3.032.519 3.264.151 3.353.719 3.487.260

Geçerli Oy 2.152.251 2.459.587 2.989.046 3.202.704 3.317.826 3.435.260

Katılım Oranı % 82.33 % 85.63 % 88.94 88,14% 89,58% %89,24

Tablo 8. 2002-2007-2011-2015-2018 Milletvekili Genel Seçimleri Türkiye Sonuçları

Türkiye Geneli Milletvekili Genel Seçim Sonuçları

2002 2007 2011 7 Haziran 2015

1 Kasım 2015

24 Haziran 2018 CB ve Genel Seçimleri

AK Parti 34,42 46,58 49,83 40,87 49,50 42,56

CHP 19,42 20,88 25,98 24,95 25,32 22,65

DYP 9,52 5,42 @ @ @ @

MHP 8,35 14,27 13,01 16,29 11,90 11,10

HDP 1,00 5,24 6,57 13,12 10,76 11,70

SAADET P. 2,49 2,34 1,27 2,06 0,68 1,34

İYİ Parti @ @ @ @ @ 9,96

Tablo 9. 2002-2007-2011-2015-2018 Milletvekili Genel Seçimleri Ankara Künyesi

Ankara Geneli Milletvekili Genel Seçim Sonuçları

2002 2007 2011

7 Haziran 2015

1 Kasım 2015

24 Haziran 2018 CB ve Genel Seçimleri

AK Parti 38,11 47,57 49,2 41,22 49,00 39,34

CHP 28,04 27,97 31,37 29,45 30,43 26,14

MHP 8,59 15,17 14,59 18,02 14,01 13,00

18

HDP 0,96 1,25 1,00 5,21 4,43 6,05

SAADET P. 1,12 1,21 0,68 1,86 0,43 1,50

Diğer 25,26 9,29 4,84 4,23 1,70 1,72

İYİ Parti @ @ @ @ @ 12,26

Yukarıdaki tablolara (Tablo-6-7-8-9) baktığımızda, genel seçimlerde AK Parti’nin 7 Haziran 2015 Genel

Seçimlerine kadar Ankara’da devamlı olarak yükselen bir oy oranı olduğu görülmekte iken 7 Haziran

2015’deki 8 puan düşüşü ülke genelindeki oy kaybı ile paraleldir. 1 Kasım’daki yaklaşık 8 puanı tekrar

alması ve 24 Haziran’daki yaklaşık 10 puanlık kaybı AK Parti açısından çok iyi tahlil edilmelidir.

CHP’de ise küçük de olsa 2002 genel seçimlerinden bu yana bir artış olduğu görülmekte iken 7 Haziran

2015’de AK Parti gibi bir düşüş yaşamıştır. MHP de aynı şekilde yükseliş göstererek 7 Haziran 2015’deki 3

puanlık artışı AK Parti’nin kaybettiği oyların bir kısmının adresini göstermektedir. CHP’nin 1 Kasım’daki

yükselişi ve yine 24 Haziran’daki sert düşüşü Mart 2019 yerel seçimleri için değerlendirilmelidir.

HDP’nin bir puan civarındaki oylarının 7 Haziran 2015’de 5 puan düzeyine çıkması önemli bir gelişmedir.

Bu oyları ile yüzde 10’luk barajı da aşmasındaki Ankara’nın payıdır. HDP’nin büyük ölçüde 24 Haziran’a

kadar oyunu muhafaza etmesi önemlidir.

7 Haziran’da Saadet Partisi ile BBP ittifakı da Ankara’da sonuç vermiş ve oy oranı yaklaşık 1 puan

yükselmiştir. 1 Kasım’da yine eski haline dönmüş ancak 24 Haziran’da yine parti seçmeni partisinde

birleşmiştir.

Tüm partilerdeki 2011’e kadarki yükseliş, 2002 seçimlerinde Genç Parti (%7,24) DYP gibi partilerin

aldıkları oyların diğer partilere özellikle AK Parti’ye dağılmasından ortaya çıktığı anlaşılmaktadır.

19

3. 2009 Yerel Seçimleri- 2014 Yerel Seçimleri Karşılaştırması Bu kısımda, 2009 ve 2014 yerel seçimlerine daha ayrıntılı olarak bakılacak ve çeşitli açılardan

karşılaştırma ve inceleme yapılacaktır. Son iki yerel seçim karşılaştırması TÜİK ve YSK’nın resmi

verilerinden faydalanılarak hazırlanmıştır.

3.1. Seçmen Sayısı Değişimleri 2009 yılı ve 2014 yılı seçmen sayılarının ilçelere göre dağılımına 2014 yılını baz alarak en büyük ilçeden

en küçük ilçeye doğru sıralayıp, aynı tabloda (Tablo-10) seçmen sayısındaki değişimlere bakabiliriz. Ancak

buna geçmeden önce, hemen belirtmek gerekir ki 2013 yılında yürürlüğe giren 6360 sayılı yasa ile

büyükşehre bağlı ilçelerin mahalle sayılarında eksilme ya da azalma olmuş ve ilçelerin büyüklükleri ve

nüfusları değişmiştir.

Aşağıdaki tabloya baktığımızda (Tablo-10) en çok seçmen sayısı olan ilçe Çankaya’dır. Daha sonra ona

çok yakın bir seçmen sayısıyla Keçiören’dir.

Aşağıda aynı tabloya seçmen sayısı değişimi açısından baktığımızda, en yüksek seçmen artış oranının

Etimesgut’ta olduğu görülmektedir. Onu izleyen ilçeler Pursaklar, Gölbaşı ve diğerleridir. Buna karşılık

seçmen sayısında azalma görülen toplam 8 ilçe olduğu görülmektedir. En çok seçmen azalışı olan ilk 3

ilçe; Altındağ, Nallıhan Yenimahalle’dir. Son olarak bu tabloya, doğrudan seçmen sayısındaki artış ya da

azalış açısından da bakılabilir. Örneğin Çankaya ilçesindeki seçmen sayısındaki değişim oransal olarak

Pursaklar’a göre daha azdır. Ancak, Ankara ilindeki toplam oy açısından bakıldığında, toplam oya etki

eden, oranlar değil, doğrudan seçmen sayısıdır. Aşağıdaki tabloda görüldüğü üzere, Etimesgut hem

doğrudan seçmen sayısı olarak hem de oransal seçmen sayısı olarak en yüksek düzeyde, seçmen sayısı

açısından değişime uğramış ya da 6360 sayılı Büyükşehir Yasası ile değişime uğratılmış ilçedir. Diğer iki

ilçe ise Çankaya ve Keçiören’dir.

20

Tablo 10. Ankara İli Genelinde İlçelere Göre Seçmen Sayısı Değişimi Ankara'nın

İlçeleri 2014 Yerel Seçimleri Seçmen Sayısı*

2009 Yerel Seçimleri

Seçmen Sayısı

Fark Toplam Seçmen

Artışı

2009 Seçmen Sayısına Göre

Değişim %

Etimesgut 327.211 213.577 113.634 29,7% 53,2%

Pursaklar 81.985 60.284 21.701 5,7% 36,0%

Gölbaşı/Ankara 77.096 57.879 19.217 5,0% 33,2%

Kazan 30.669 24.958 5.711 1,5% 22,9%

Akyurt 18.989 16.208 2.781 0,7% 17,2%

Çankaya 683.071 602.249 80.822 21,1% 13,4%

Mamak 402.276 355.858 46.418 12,1% 13,0%

Sincan 327.066 289.497 37.569 9,8% 13,0%

Kızılcahamam 22.098 19.636 2.462 0,6% 12,5%

Keçiören 609.900 548.833 61.067 15,9% 11,1%

Polatlı 81.723 74.563 7.160 1,9% 9,6%

Çubuk 57.139 52.599 4.540 1,2% 8,6%

Elmadağ 30.873 28.859 2.014 0,5% 7,0%

Beypazarı 35.475 34.296 1.179 0,3% 3,4%

Ayaş 11.439 11.150 289 0,1% 2,6%

Haymana 29.628 28.943 685 0,2% 2,4%

Şereflikoçhisar 24.870 24.850 20 0,0% 0,1%

Altındağ 249.010 249.620 -610 -0,2% -0,2%

Nallıhan 23.534 24.163 -629 -0,2% -2,6%

Yenimahalle 435.579 453.069 -17.490 -4,6% -3,9%

Bala 22.183 23.392 -1.209 -0,3% -5,2%

Kalecik 10.481 11.282 -801 -0,2% -7,1%

Güdül 7.241 7.938 -697 -0,2% -8,8%

Çamlıdere 5.835 7.688 -1.853 -0,5% -24,1%

Evren 2.414 3.405 -991 -0,3% -29,1%

Toplam 3.607.785 3.224.796 382.989 100,00%

*2014 Seçmen Sayısı Cezaevleri hariç verilmiştir.

3.2. 2009 ve 2014 Yerel Seçimlerine Katılım Oranı Ve Geçersiz Oylar

Ankara’da 2009’da seçimlere katılım oranı %85 iken 2014’te katılım oranı %91’e yükselmiştir. Ankara’da

katılım Türkiye ortalamasının 2 puan üstündedir. Katılım oranı ve geçersiz oy karşılaştırması ilçe belediye

başkanlıkları için kullanılan oy 2014 ve 2009 yerel seçimleri geçersiz oy oranları ilçe belediye başkanlığı

seçim sonuçları üzerinden değerlendirilmiştir. Bunun nedeni 6360 sayılı yasa nedeni ile eşleşme sorunu

yaşanmasıdır.

2009 yerel seçimlerinde Ankara Genelinde Belediye başkanlığı için verilen oylarda geçersiz oy oranı %3,1

(82.285 kişi) iken 2014 yerel seçimlerinde bu oranın %3,9’a (127.056 kişi) yükseldiği görülmektedir.

2014’te en çok geçersiz oy kullanan ilçeler; Ankara’nın sosyo-ekonomik düzeyi düşük dış ilçeleri olduğu

söylenebilir (Tablo-11). Ancak 2009 yerel seçimleri ile karşılaştırıldığında geçersiz oy 25 ilçenin

21

tamamında da artış göstermiştir. En çok artış yaşayan ilçe Evren’dir. Geçersiz oyların 2009 ve 2014 yerel

seçimlerindeki oranlarını incelediğimizde;

• Evren’de %3,5’ten %7,97’ye yükselmesi,

• Çamlıdere’de %2,9’dan %6,5’e yükselmesi,

• Şereflikoçhisar’da %3,8’den %5,8’e yükselmesi,

• Güdül’de %2’den %5,6’ya yükselmesi geçersiz oylarda önemli bir artışın olduğunu

göstermektedir.

• 2014’te en az geçersiz oy kullanan ilçeler ise sırasıyla Çankaya(%2,1) ve Yenimahalle’dir (%3).

2009 yerel seçiminde en az geçersiz oy çıkan Güdül ilçesinde (%2), 2014’te en çok geçersiz oy veren

ilçeler sırasında 4. sırada yer alması; Çankaya’da 2009’da geçersiz oy kullanma oranı %2,1 iken (10221

kişi) 2014’te bu oranın %2,6’ya (16.058 kişi) yükselmesi ve 25 ilçenin tamamında geçersiz oy oranlarının

artış göstermesi oy verme yönteminin teknik olarak yeniden değerlendirilebilir olduğunu

göstermektedir.

Tablo 11. Geçersiz Oyların İlçelere Göre Dağılımı- 2009-2014 Yerel Seçim Sonuçları Karşılaştırması SN

İlçeler 2014 Yerel Seçimleri 2009 Yerel Seçimleri

Kullanılan Toplam Oy

Geçerli Oy Toplamı

Geçersiz Oy

Geçersiz Oy %

Kullanılan Oy

Geçerli Oy

Geçersiz Oy

Geçersiz Oy %

1 Evren 2.086 1.922 164 7,9% 1.651 1.593 58 3,5%

2 Çamlıdere 5.365 5.018 347 6,5% 2.929 2.843 86 2,9%

3 Şereflikoçhisar 21.387 20.137 1.250 5,8% 17.344 16.693 651 3,8%

4 Güdül 6.658 6.287 371 5,6% 4.176 4.091 85 2,0%

5 Akyurt 17.840 16.914 926 5,2% 14.467 13.936 531 3,7%

6 Nallıhan 21.583 20.510 1.073 5,0% 14.537 14.085 452 3,1%

7 Haymana 26.742 25.413 1.329 5,0% 13.669 13.226 443 3,2%

8 Keçiören 553.980 527.656 26.324 4,8% 463.444 448.450 14.994 3,2%

9 Pursaklar 75.543 72.018 3.525 4,7% 53.185 51.655 1.530 2,9%

10 Sincan 297.948 284.063 13.885 4,7% 251.140 242.676 8.464 3,4%

11 Bala 20.224 19.282 942 4,7% 10.613 10.255 358 3,4%

12 Beypazarı 32.512 31.017 1.495 4,6% 24.449 23.644 805 3,3%

13 Kızılcahamam 20.603 19.660 943 4,6% 11.172 10.789 383 3,4%

14 Kalecik 9.907 9.458 449 4,5% 6.396 6.179 217 3,4%

15 Altındağ 222.648 212.582 10.066 4,5% 210.545 202.035 8.510 4,0%

16 Çubuk 53.141 50.881 2.260 4,3% 43.657 42.282 1.375 3,1%

17 Polatlı 73.397 70.366 3.031 4,1% 49.427 47.475 1.952 3,9%

18 Mamak 368.462 353.740 14.722 4,0% 306.181 294.778 11.403 3,7%

19 Kazan 28.906 27.825 1.081 3,7% 21.308 20.725 583 2,7%

20 Elmadağ 29.015 27.959 1.056 3,6% 25.742 24.888 854 3,3%

21 Etimesgut 298.095 287.562 10.533 3,5% 180.161 174.950 5.211 2,9%

22 Gölbaşı 70.939 68.548 2.391 3,4% 49.175 47.892 1.283 2,6%

23 Ayaş 10.953 10.590 363 3,3% 8.684 8.438 246 2,8%

24 Yenimahalle 398.659 386.187 12.472 3,1% 384.724 373.134 11.590 3,0%

25 Çankaya 614.583 598.525 16.058 2,6% 496.180 485.959 10.221 2,1%

Toplam 3.281.176 3.154.120 127.056 3,9% 2.664.956 2.582.671 82.285 3,1%

22

3.3. 2014 Yerel Seçimlerinde Partilerin Kazandıkları İlçeler ve Oy Oranları

Ankara’da metropol ve dış ilçe olmak üzere toplam 25 ilçe bulunmaktadır. 2014 Yerel Seçimlerinde 20

ilçede AK Parti; 2 ilçede CHP; 2 ilçede MHP; 1 ilçede DP kazanmıştır. İlçe belediye başkanlığı sonuçlarına

göre oyların %42,3’ünü AK Parti, %31,5’ini CHP, % 16,9’unu MHP almıştır.

Her ne kadar yüzdelik olarak CHP Ankara genelinde ikinci en çok oyu alsa da ilçe geneline bakıldığında

sadece 6 ilçede ikinci parti olmuştur. (Tablo-13)

MHP ise 14 ilçede ikinci parti olarak daha fazla yayılım gösterdiği görülmektedir. Ancak bu ilçeler, nüfus

yoğunluğu düşük olan ilçelerdir. CHP’nin 25 ilçenin 16’sında 3. parti olması dikkat çekicidir. Toplam

oyda ikinci sırada gelmekle birlikte, ilçelerde kazanma potasına girmekte zorlandığı görülmektedir.

AK Parti seçmeninin en çok bulunduğu ilçeler sırasıyla Keçiören, Mamak, Sincan, Yenimahalle,

Altındağ’dır. İlçelerde ilçe belediye başkanlıkları için kullanılan oylar üzerinde değerlendirme yapıldığında

aşağıdaki tabloda (Tablo-12) yer alan sonuçlar görülmektedir.

Tablo 12. 2014 Yerel Seçimleri- İlçelerin AK Parti’nin oy oranına göre yüzdesel değişimi İLÇELER AK Parti CHP CHP-AK

Parti Fark

CHP % MHP 1. PARTİ 2.PARTİ 3.PARTİ

ÇANKAYA 129.191 388.365 259.174 200,6% 54.272 CHP AK Parti MHP

YENİMAHALLE 146.442 196.541 50.099 34,2% 30.665 CHP AK Parti MHP

MAMAK 169.357 137.643 -31.714 -18,7% 35.739 AK Parti CHP MHP

NALLIHAN 9.829 7.047 -2.782 -28,3% 3.397 AK Parti CHP MHP

BALA 8.875 5.729 -3.146 -35,4% 3.230 AK Parti CHP MHP

AYAŞ 5.179 3.280 -1.899 -36,7% 1.900 AK Parti CHP MHP

ETİMESGUT 106.730 57.438 -49.292 -46,2% 114.366 MHP AK Parti CHP

ELMADAĞ 11.038 5.460 -5.578 -50,5% 9.757 AK Parti MHP CHP

KEÇİÖREN 231.438 86.328 -145.110 -62,7% 38.885 AK Parti CHP MHP

ALTINDAĞ 135.246 49.391 -85.855 -63,5% 18.480 AK Parti CHP MHP

ŞEREFLİKOÇHİSAR 9.341 3.315 -6.026 -64,5% 6.593 AK Parti MHP CHP

EVREN 985 296 -689 -69,9% 601 AK Parti MHP CHP

GÖLBAŞI 30.086 8.362 -21.724 -72,2% 28.414 AK Parti MHP CHP

KALECİK 5.362 1.399 -3.963 -73,9% 2.027 AK Parti MHP CHP

BEYPAZARI 15.950 3.303 -12.647 -79,3% 10.509 AK Parti MHP CHP

SİNCAN 164.377 25.558 -138.819 -84,5% 82.630 AK Parti MHP CHP

POLATLI 30.146 3.910 -26.236 -87,0% 33.420 MHP AK Parti CHP

HAYMANA 9.937 1.082 -8.855 -89,1% 1.084 DP AK Parti MHP

GÜDÜL 2.538 252 -2.286 -90,1% 1.307 AK Parti MHP CHP

ÇUBUK 28.835 2.455 -26.380 -91,5% 9.728 AK Parti MHP CHP

PURSAKLAR 45.819 3.433 -42.386 -92,5% 19.662 AK Parti MHP CHP

AKYURT 9.518 660 -8.858 -93,1% 5.773 AK Parti MHP CHP

ÇAMLIDERE 3.412 203 -3.209 -94,1% 1.259 AK Parti MHP CHP

KIZILCAHAMAM 10.579 612 -9.967 -94,2% 7.856 AK Parti MHP CHP

KAZAN 14.864 676 -14.188 -95,5% 11.724 AK Parti MHP CHP

TOPLAM 1.335.074 992.738 -342.336 533.278

Aşağıdaki tabloda da (Tablo-13) görüldüğü üzere ilçe belediye başkanlığı verileri üzerinden

değerlendirdiğimizde CHP 2 ilçede birinci, 6 ilçede ikinci, 16 ilçede ise üçüncü partidir.

23

Tablo 13. 2014 Yerel Seçimleri- Partilerin Sıralaması Birinci Parti İkinci Parti Üçüncü Parti

AK Parti 20 5 0

CHP 2 6 16

MHP 2 14 9

DP 1 0 0

Toplam 25 25 25

Tablo 14. 2014 Yerel Seçimleri- AK Parti İle CHP’nin Oy Oranlarının Karşılaştırması İlçeler AK Parti CHP (CHP-AK

Parti) Fark CHP’nin AK Parti’ye Göre Değişimi %

CHP’nin

AK Parti

oyuna

göre %

Çankaya 129.191 388.365 259.174 200,6% 300,6%

Yenimahalle 146.442 196.541 50.099 34,2% 134,2%

Mamak 169.357 137.643 -31.714 -18,7% 81,3%

Nallıhan 9.829 7.047 -2.782 -28,3% 71,7%

Bala 8.875 5.729 -3.146 -35,4% 64,6%

Ayaş 5.179 3.280 -1.899 -36,7% 63,3%

Etimesgut 106.730 57.438 -49.292 -46,2% 53,8%

Elmadağ 11.038 5.460 -5.578 -50,5% 49,5%

Keçiören 231.438 86.328 -145.110 -62,7% 37,3%

Altındağ 135.246 49.391 -85.855 -63,5% 36,5%

Şereflikoçhisar 9.341 3.315 -6.026 -64,5% 35,5%

Evren 985 296 -689 -69,9% 30,1%

Gölbaşı 30.086 8.362 -21.724 -72,2% 27,8%

Kalecik 5.362 1.399 -3.963 -73,9% 26,1%

Beypazarı 15.950 3.303 -12.647 -79,3% 20,7%

Sincan 164.377 25.558 -138.819 -84,5% 15,5%

Polatlı 30.146 3.910 -26.236 -87,0% 13,0%

Haymana 9.937 1.082 -8.855 -89,1% 10,9%

Güdül 2.538 252 -2.286 -90,1% 9,9%

Çubuk 28.835 2.455 -26.380 -91,5% 8,5%

Pursaklar 45.819 3.433 -42.386 -92,5% 7,5%

Akyurt 9.518 660 -8.858 -93,1% 6,9%

Çamlıdere 3.412 203 -3.209 -94,1% 5,9%

Kızılcahamam 10.579 612 -9.967 -94,2% 5,8%

Kazan 14.864 676 -14.188 -95,5% 4,5%

Toplam 1.335.074 992.738

24

Tablo-14’te İlçelerden Kazan, Kızılcahamam, Çamlıdere, Akyurt, Pursaklar, Çubuk, Güdül’de (7 İlçe)

CHP; AK Parti’nin aldığı oyların %10’undan daha az oy alması dikkat çekicidir.

MHP'de durum biraz daha farklıdır. (Tablo-15) Ankara'nın hiçbir ilçesinde MHP, AK Parti’nin aldığı oyların

%10’nundan daha az oy almamış, %30’un daha altında oy aldığı ilçe sayısı CHP’de 14 ilçe iken MHP’de

sadece 5 ilçedir.

Bu analizinden de anlaşıldığı gibi MHP’nin Ankara’nın ilçelerindeki yayılımı CHP’den çok daha yüksektir.

CHP’nin Haymana da aldığı oy AK Parti’nin orunun %10,9’dur.

Tablo 15. 2014 Yerel Seçimleri- AK Parti İle MHP’nin Oy Oranlarının Karşılaştırması İlçeler AK Parti MHP (MHP-AK

Parti) Fark

MHP'nin AK Parti ye göre % Değişimi

CHP’nin AK

Parti oyuna

göre %

Polatlı 30.146 33.420 3.274 10,9% 110,9%

Etimesgut 106.730 114.366 7.636 7,2% 107,2%

Gölbaşı 30.086 28.414 -1.672 -5,6% 94,4%

Elmadağ 11.038 9.757 -1.281 -11,6% 88,4%

Kazan 14.864 11.724 -3.140 -21,1% 78,9%

Kızılcahamam 10.579 7.856 -2.723 -25,7% 74,3%

Şereflikoçhisar 9.341 6.593 -2.748 -29,4% 70,6%

Beypazarı 15.950 10.509 -5.441 -34,1% 65,9%

Evren 985 601 -384 -39,0% 61,0%

Akyurt 9.518 5.773 -3.745 -39,3% 60,7%

Güdül 2.538 1.307 -1.231 -48,5% 51,5%

Sincan 164.377 82.630 -81.747 -49,7% 50,3%

Pursaklar 45.819 19.662 -26.157 -57,1% 42,9%

Çankaya 129.191 54.272 -74.919 -58,0% 42,0%

Kalecik 5.362 2.027 -3.335 -62,2% 37,8%

Çamlıdere 3.412 1.259 -2.153 -63,1% 36,9%

Ayaş 5.179 1.900 -3.279 -63,3% 36,7%

Bala 8.875 3.230 -5.645 -63,6% 36,4%

Nallıhan 9.829 3.397 -6.432 -65,4% 34,6%

Çubuk 28.835 9.728 -19.107 -66,3% 33,7%

Mamak 169.357 35.739 -133.618 -78,9% 21,1%

Yenimahalle 146.442 30.665 -115.777 -79,1% 20,9%

Keçiören 231.438 38.885 -192.553 -83,2% 16,8%

Altındağ 135.246 18.480 -116.766 -86,3% 13,7%

Haymana 9.937 1.084 -8.853 -89,1% 10,9%

Toplam 1.335.074 533.278

25

3.4. 2009 ve 2014 Yerel Seçimlerinde Partilerin Artış Oranları 2014 Yerel Seçimi İlçe belediyelerinin Belediye başkanlığı için aldığı oylar 2009 yılı ile karşılaştırmalı olarak ele alındığında; Tablo 16. 2009 ve 2014 Yerel Seçim Sonuçlarına Göre AK Parti’nin İlçelere Göre Artış Oranları- AK Parti 2009 AK Parti 2014 FARK 2009’ A GÖRE

ARTIŞ YÜZDESİ

Gölbaşı 16.029 30.086 14.057 87,7%

Etimesgut 59.799 106.730 46.931 78,5%

Ayaş 2.953 5.179 2.226 75,4%

Pursaklar 29.852 45.819 15.967 53,5%

Kızılcahamam 7.398 10.579 3.181 43,0%

Mamak 118.863 169.357 50.494 42,5%

Beypazarı 11.450 15.950 4.500 39,3%

Sincan 121.382 164.377 42.995 35,4%

Kalecik 3.963 5.362 1.399 35,3%

Kazan 11.087 14.864 3.777 34,1%

Çankaya 98.708 129.191 30.483 30,9%

Çamlıdere 2.608 3.412 804 30,8%

Çubuk 23.208 28.835 5.627 24,2%

Altındağ 109.385 135.246 25.861 23,6%

Yenimahalle 120.257 146.442 26.185 21,8%

Keçiören 190.081 231.438 41.357 21,8%

Akyurt 7.881 9.518 1.637 20,8%

Polatlı 25.343 30.146 4.803 19,0%

Bala 7.497 8.875 1.378 18,4%

Elmadağ 9.832 11.038 1.206 12,3%

Şereflikoçhisar 8.469 9.341 872 10,3%

Nallıhan 9.796 9.829 33 0,3%

Güdül 2.705 2.538 - 167 -6,2%

Haymana 10.601 9.937 - 664 -6,3%

Evren 1.195 985 - 210 -17,6%

Toplam 1.010.342 1.335.074 324.732 32,1%

Tablo-16’da AK Parti; 2014 Yerel Seçimlerinde Ankara il genelinde oylarını, 2009 yerel seçimlerine oranla

%32 civarında arttırmıştır (Tablo-16). AK Parti Ankara’nın 22 ilçesinde oy artışı yaşarken sadece 3 ilçede

(Güdül, Haymana, Evren) 2009 seçimlerine göre oy kaybı yaşamıştır. En çok oy kaybettiği ilçe Evren

(%17,6) olmak üzere, en çok oyunu arttırdığı ilçeler ise Gölbaşı (%87,7), Etimesgut (%78,5), Ayaş (75,4),

Pursaklar (53,5), Kızılcahamam (%43,0) ve Mamak (%42,5) olduğu görülmektedir.

2009’a göre AK Parti’nin; CHP’nin kazandığı ilçelerden Çankaya’da %31, Yenimahalle’de ise %22 oranında

oyunu arttırdığı görülmektedir.

26

Tablo 17. 2009 ve 2014 Yerel Seçim Sonuçlarına Göre CHP’nin İlçelere Göre Artış Oranı İçeler CHP 2009

Oy Sayısı CHP 2014 Oy Sayısı

Fark 2009’a Göre Değişim Yüzdesi

Evren 32 296 264 825,0%

Ayaş 1.999 3.280 1281 64,1%

Bala 3.494 5.729 2235 64,0%

Nallıhan 4.373 7.047 2674 61,1%

Beypazarı 2.153 3.303 1150 53,4%

Çankaya 270.816 388.365 117549 43,4%

Mamak 101.245 137.643 36398 36,0%

Yenimahalle 146.046 196.541 50495 34,6%

Etimesgut 49.841 57.438 7597 15,2%

Altındağ 45.027 49.391 4364 9,7%

Pursaklar 3.176 3.433 257 8,1%

Gölbaşı 8.598 8.362 -236 -2,7%

Şereflikoçhisar 3.475 3.315 -160 -4,6%

Sincan 29.460 25.558 -3902 -13,2%

Keçiören 99.942 86.328 -13614 -13,6%

Elmadağ 6.607 5.460 -1147 -17,4%

Kızılcahamam 770 612 -158 -20,5%

Çubuk 3.276 2.455 -821 -25,1%

Kalecik 2.216 1.399 -817 -36,9%

Akyurt 1.181 660 -521 -44,1%

Kazan 1.596 676 -920 -57,6%

Güdül 722 252 -470 -65,1%

Polatlı 11.832 3.910 -7922 -67,0%

Haymana 4.007 1.082 -2925 -73,0%

Çamlıdere 847 203 -644 -76,0%

Toplam 801.852 992.738 190886 23,8%

2009’a göre CHP ise Ankara genelinde 11 ilçede oyunu arttırmış (Tablo-17). 14 ilçede ise oy kaybı

yaşamıştır. Ankara il genelinde yaklaşık %24 oyunu arttırmıştır. Oyunu en çok arttırdığı ilk 5 ilçe sırasıyla;

Evren (%825) Ayaş (%64,1), Bala (%64), Nallıhan (%61,1), Beypazarı (%53,4), Çankaya’dır (%43,4). En çok

oy kaybı yaşadığı ilçeler ise sırasıyla; Çamlıdere (%76), Haymana (%73), Polatlı (%67), Güdül (%65,1),

Kazan (%57,6), Akyurt’tur (%44).

27

Tablo 18. 2009 ve 2014 Yerel Seçim Sonuçlarına Göre MHP’nin İlçelere Göre Artış Oranı İlçeler MHP 2009 MHP 2014 FARK DEĞİŞİM %

Kazan 4.538 11.724 7.186 158,4%

Etimesgut 54.655 114.366 59.711 109,3%

Polatlı 17.624 33.420 15.796 89,6%

Gölbaşı/Ankara 16.089 28.414 12.325 76,6%

Elmadağ 5.959 9.757 3.798 63,7%

Çamlıdere 780 1.259 479 61,4%

Kızılcahamam 5.119 7.856 2.737 53,5%

Pursaklar 15.021 19.662 4.641 30,9%

Akyurt 4.472 5.773 1.301 29,1%

Sincan 75.517 82.630 7.113 9,4%

Beypazarı 10.699 10.509 - 190 -1,8%

Şereflikoçhisar 7.548 6.593 - 955 -12,7%

Çubuk 11.330 9.728 - 1.602 -14,1%

Ayaş 2.606 1.900 - 706 -27,1%

Nallıhan 4.726 3.397 - 1.329 -28,1%

Kalecik 2.911 2.027 - 884 -30,4%

Çankaya 87.658 54.272 - 33.386 -38,1%

Mamak 58.930 35.739 - 23.191 -39,4%

Altındağ 32.953 18.480 - 14.473 -43,9%

Evren 1.137 601 - 536 -47,1%

Güdül 2.545 1.307 - 1.238 -48,6%

Bala 7.241 3.230 - 4.011 -55,4%

Haymana 2.532 1.084 - 1.448 -57,2%

Yenimahalle 84.484 30.665 - 53.819 -63,7%

Keçiören 132.146 38.885 - 93.261 -70,6%

Toplam 649.220 533.278 - 115.942 -17,9%

2009 Yerel seçimlerine göre MHP ise (Tablo-18); 10 ilçede oyunu arttırırken, 15 ilçede oy kaybı

yaşamıştır. MHP’nin Ankara il genelinde yaşadığı oy kaybı %18 puandır. MHP’nin oyunu en çok arttırdığı

ilk 5 ilçe sırasıyla; Kazan (%158), Etimesgut (%109), Polatlı (%90), Gölbaşı (%77), Elmadağ (%64)

ilçeleridir. En çok Oy kaybı yaşadığı ilçeler ise sırasıyla Keçiören (%71), Yenimahalle (%64), Haymana

(%57), Bala (%55) ve Güdül (%49) ilçeleridir.

3.5. 2004-2009-2014 Yerel Seçim Sonuçlarının Karşılaştırması Ankara’nın yerel seçim sonuçlarını son üç yerel seçimi baz alarak da değerlendirebiliriz. Üç dönem; AK

Parti’nin 2001’de kuruluşundan sonra yerel seçimlere ilk defa girdiği 2004, 2009 ve 2014 yerel

seçimlerini kapsamaktadır. Bu 3 seçim dönemine göre ilçeler (Tablo-20), parti oy oranlarına (Tablo-19)

ilişkin veriler şöyledir:

28

Tablo 19. İlçe Belediye Başkanlığı 2004-2009-2014 Yerel Seçim Sonuçları Kayıtlı

seçmen sayısı

Oy kullanan seçmen

sayısı

Geçerli oy Sayısı

AK Parti CHP MHP AK Parti %

CHP % MHP %

2004 Yerel Seçimleri

2584527 1967299 1890407 890583 505670 186505 47,1% 26,7% 9,9%

2009 Yerel Seçimleri

3132917 2664956 2582671 999225 797255 641953 38,7% 30,9% 24,9%

2014 Yerel Seçimleri

3607785 3281176 3154120 1335074 992738 533278 42,3% 31,5% 16,9%

Tablo 20. Belediye Başkanlığı 2004-2009-2014 Seçim sonuçları

2004 2009 2014

Belediye AK PARTİ CHP MHP AK PARTİ CHP MHP AK PARTİ CHP MHP

Akyurt 3254 52 153 7960 1027 4605 9518 660 5773

Altındağ 121873 23824 7761 115699 44054 29040 135246 49391 18480

Ayaş 995 1576 58 2484 3586 739 5179 3280 1900

Bala 580 108 938 2762 1384 3782 8875 5729 3230

Beypazarı 8018 0 10320 7635 586 9575 15950 3303 10509

Çamlıdere 1507 391 27 1421 847 268 3412 203 1259

CÇankaya 144801 201269 13064 106311 287104 75790 129191 388365 54272

Çubuk 13264 646 7583 20346 1679 12002 28835 2455 9728

Elmadağ 3567 5040 4297 10206 7646 5357 11038 5460 9757

Etimesgut 37038 21201 21430 59411 46532 61604 106730 57438 114366

Evren 1000 777 44 714 32 827 985 296 601

Gölbaşı 6934 4391 0 18458 6922 21154 30086 8362 28414

Güdül 1029 171 618 1025 134 778 2538 252 1307

Haymana 1189 754 293 2204 326 1370 9937 1082 1084

Kalecik 1317 1297 366 1599 2048 1562 5362 1399 2027

Kazan 5454 1039 3587 11176 1057 2908 14864 676 11724

Keçiören 183983 50692 44680 189156 93745 146462 231438 86328 38885

Kızılcahamam 4499 734 3402 4261 283 5249 10579 612 7856

Mamak 106120 66222 27186 123352 103778 58259 169357 137643 35739

Nallıhan 2147 2227 2658 2820 1663 2837 9829 7047 3397

Pursaklar 0 0 0 19553 11110 13692 30146 3910 33420

Polatlı 12870 8438 5791 29669 2188 17548 45819 3433 19662

Sincan 83624 11874 15308 120459 26232 83956 164377 25558 82630

Şereflikoçhisar 6080 4614 2954 6109 2721 6003 9341 3315 6593

Yenimahalle 139440 98333 13987 134435 150571 76586 146442 196541 30665

Toplam 890583 505670 186505 999225 797255 641953 1335074 992738 533278

*2004 yerel seçimlerinde Pursaklar ilçe değildir.

Aşağıdaki tabloda (Tablo-21) 2004 yerel seçimlerinden 2014 yerel seçimlerine partilerin toplamda oy

değişimi görülmektedir. Örneğin Akyurt ilçesinde AK Parti 2004 günümüze 6264 seçmen arttırmıştır. CHP

608 seçmen MHP ise 5620 seçmen arttırmıştır. AK Parti seçmeninin en çok artış gösterdiği ilçe

Sincan’dır. MHP seçmeninin en çok arttığı ilçe ise Etimesgut’tur. CHP seçmeninin en çok arttığı ilçe ise

Çankaya ve Yenimahalle’dir. Son 10 yılda en çok seçmen artış yaşayan parti CHP’dir. (487.068 seçmen)

29

Tablo 21. Belediye Başkanlığı seçim sonuçları 2004’ten 2014’e oy değişim Belediye

2004’den 2014’e göre değişimi

AK PARTİ CHP MHP

Akyurt 6264 608 5620

Altındağ 13373 25567 10719

Ayaş 4184 1704 1842

Bala 8295 5621 2292

Beypazarı 7932 3303 189

Çamlıdere 1905 -188 1232

Çankaya -15610 187096 41208

Çubuk 15571 1809 2145

Elmadağ 7471 420 5460

Etimesgut 69692 36237 92936

Evren -15 -481 557

Gölbaşı 23152 3971 28414

Güdül 1509 81 689

Haymana 8748 328 791

Kalecik 4045 102 1661

Kazan 9410 -363 8137

Keçiören 47455 35636 -5795

Kızılcahamam 6080 -122 4454

Mamak 63237 71421 8553

Nallıhan 7682 4820 739

Pursaklar 30146 3910 33420

Polatlı 32949 -5005 13871

Sincan 80753 13684 67322

Şereflikoçhisar 3261 -1299 3639

Yenimahalle 7002 98208 16678

Toplam 444491 487068 346773

Kazanılan belediye başkanlıkları açısından baktığımızda (Tablo-22) Son 10 yılda AK Parti 52 kere belediye

başkanlığı kazanmış, CHP 9 kere, MHP ise 11 kere kazanmıştır.

Tablo 22. Seçim yıllarına göre kazanılan belediye başkanlık sayıları AK Parti CHP MHP DYP DP Toplam

2004 17 3 3 1 24

2009 15 4 6 25

2014 20 2 2 1 1 25

30

Tablo 23. Seçim yıllarına göre İlçe belediye başkanlığı parti değişimleri 2004 2009 2014

Akyurt AK Parti AK Parti AK Parti

Altındağ AK Parti AK Parti AK Parti

Ayaş CHP CHP AK Parti

Bala MHP MHP AK Parti

Beypazarı MHP MHP AK Parti

Çamlıdere AK Parti AK Parti AK Parti

Çankaya CHP CHP CHP

Çubuk AK Parti AK Parti AK Parti

Elmadağ CHP AK Parti AK Parti

Etimesgut AK Parti MHP MHP

Evren AK Parti MHP AK Parti

Gölbaşı/Ankara AK Parti MHP AK Parti

Güdül AK Parti AK Parti AK Parti

Haymana DYP AK Parti DP

Kalecik AK Parti CHP AK Parti

Kazan AK Parti AK Parti AK Parti

Keçiören AK Parti AK Parti AK Parti

Kızılcahamam AK Parti MHP AK Parti

Mamak AK Parti AK Parti AK Parti

Nallıhan MHP AK Parti AK Parti

Polatlı AK Parti AK Parti MHP

Pursaklar - AK Parti AK Parti

Sincan AK Parti AK Parti AK Parti

Şereflikoçhisar AK Parti AK Parti AK Parti

Yenimahalle AK Parti CHP CHP

Tablo-23’te ise ilçe belediye başkanlıklarının parti değişimleri verilmiştir.

3.6. 2004-2009 ve 2014 Yerel Seçimlerine İlişkin Genel Değerlendirme Ankara’yı kazanılan belediye başkanlığı sayısı açısından değerlendirdiğimizde AK Parti girdiği üç yerel

seçimde en yüksek başarıyı -kazanılan belediye sayısı olarak- 30 Mart’ta elde etmiştir. AK Parti; 2004’te

17 belediye başkanlığı kazanmışken, 2009’da 15’e düşmüş ve 2014’te 20 belediyeye çıkmıştır. Belirtmek

gerekir ki Ankara ili 2004’te 24 belediye iken, 2009’da 25 belediyedir.

Oy oranı olarak değerlendirdiğimizde 30 Mart’ta AK Parti; 2004 yerel seçimindeki başarısını yakalayamamıştır. AK Parti’nin Ankara il geneli oy oranları 2004’te %49,3, 2009’da %39,05, 30 Mart’ta ise %42,3’tür. AK Parti’nin 30 Mart yerel seçimleri öncesi yaşadığı yolsuzluk, kaset, paralel devlet, yargıya müdahale gibi çok önemli konular nedeni ile oy kaybı yaşayacağı beklentisine rağmen 2009 yerel seçimlerinden daha yüksek oy alması AK Parti açısından önemli bir başarıdır. Tablo 24. Ankara İl Geneli Yerel Seçim Sonuçları AK Parti CHP MHP

2004 49,3 27,2 10,8

2009 39,05 31,1 25,0

2014 42,3 31,5 16,9

AK Parti başarısının önemli nedenlerinden birinin yaptırdığı kamuoyu araştırmaları ile halkın nabzını

tutarak durum tespiti yaparak çalışmalarını yürütmesi olduğu söylenebilir.

31

AK Parti’nin belediye başkan adaylarını incelediğimizde aday belirlerken istikrara önem verdiği

söylenebilir. Bu istikrar arayışı yerel yönetimlerdeki beş yıl içinde aday değişikliğinden kaynaklanan

hizmetin kesintiye uğraması handikabını ortadan kaldırmaktadır. AK Parti’nin 2004’ten bu yana sürekli

kazandığı ilçelerde aday değişikliğine gitmediği görülmektedir. Bunu şöyle açıklanabilir; 2004’ten beri

AK Parti’nin devamlı kazandığı 11 ilçe vardır. Bu ilçeler; Akyurt, Altındağ, Çamlıdere, Çubuk, Güdül,

Kazan, Keçiören, Mamak, Pursaklar, Sincan, Şereflikoçhisar’dır. Diğer 14 ilçede parti değişimleri

yaşanmıştır. Sürekli kazandığı 11 ilçede, 6 belediye başkanını üç dönemdir değiştirmemiş, 2 tanesini

başka ilçe/ beldeden kaydırmış, 3 belediye başkanın da iki dönemdir aynı olduğu görülmektedir.

Ankara’da AK Parti’nin bu ezici üstünlüğü karşısında muhalefet partileri oldukça zayıf kalmıştır.

Muhalefet partilerinin düşük başarılarına rağmen kazandıkları belediye sayısı ve oy oranları açısından en

parlak yerel seçiminin 2009 yerel seçimleri olduğu söylenebilir. 30 Mart’ta her iki partinin de (CHP ve

MHP) kazandığı belediye sayısında önemli düşüş yaşanmıştır. Şimdi bunlara bakalım:

30 Mart’ta CHP 2009’a göre çok küçük bir oy artışı yaşasa da kaybettiği iki belediye açısından başarılı

olduğu söylenemez. (CHP’nin Ankara il geneli oy oranları 2004’te %27,2; 2009’da %31,1; 20014’te

%31,5’tir.) CHP 2004’te 3 belediye kazanmış, 2009’da 4’e çıkmış 30 Mart’a ise tekrar 2 belediyeye

düşmüştür. CHP’nin devamlı kazandığı ve parti değişimi yaşamayan tek ilçesi Çankaya’dır. Ancak 30

Mart’ta AK Parti Çankaya’da da oyunu %31 oranında yükselttiği görülmektedir. Diğer üç ilçede de parti

değişimleri yaşanmıştır. CHP’nin 2009’da kazanıp kaybettiği ilçeler iki dış ilçe olup Ayaş ve Kalecik’tir.

2014’te bu iki ilçeyi kaybetmelerinin bir nedeni de bütün ilçe olmaları yani köylerden gelen AK Parti

oyları ve aday belirleme sürecinin doğru işletilememesidir.

CHP’nin Kalecik’te tek dönem ve Ayaş’ta iki dönem aynı adayla kazansa da 30 Mart’ta iki ilçede de aynı

adayla yarışa girmesi, Yenimahalle’de iki dönem aynı belediye başkanı adayı ile kazanması istikrar

arayışında olduğunu göstermektedir. Ancak devamlı kazandığı Çankaya ilçesinde 2004’ten beri her

dönem farklı belediye başkan adayı ile seçime girmesi de Ankara’nın en büyük ve stratejik öneme sahip

ilçesinde istikrarı yakalayamaması açısından önemli bir sonuçtur.

MHP açısından baktığımızda ise 30 Mart’ta MHP seçmeni Ankara’da MHP adaylarından çok, çoğunlukla

AK Parti adaylarını desteklemek yönünde tercihini kullanmıştır. Bu il geneli sonuçlarından da

görülmektedir. (MHP’nin Ankara il geneli Oy oranlarına baktığımızda 2004’te %10,8, 2009’da %25,

20014’te %16,9 a gerilediği görülmektedir.) MHP 2004’te 3 belediye kazanmışken, 2009’da 7 belediyeye

yükselmiş, 30 Mart’ta ise 2 belediyeye düşmüştür. (Etimesgut ve Polatlı).

MHP seçmeninde AK Parti’ye geçişlerin yoğun yaşandığı görülmektedir. Bunun nedeni olarak vatandaşın

iktidar partisinin hizmet avantajlarından yararlanma isteği önemli bir unsurdur.

Bunu birkaç örneğe bakarak daha net anlayabiliriz. Bala belediye başkanının 2009’da MHP’den, 30

Mart’ta AK Parti’den aday olması; MHP oylarının yüksek olduğu Beypazarı’nda 2004-2009’da MHP

adayının kazanırken MHP’nin aday değişikliği ile AK Parti adayının kazanması, Etimesgut’ta 2004’te AK

Parti adayının yaşadığı sorunlar nedeni ile MHP’ye kaptırmış ve CHP’nin de ilçeye uygun aday

belirleyememesi nedeni ile MHP ittifak oyları ile yeniden kazanmıştır. Yine Nallıhan’da benzer durum

yaşanmıştır.

32

Sonuç olarak, muhalefet partilerinin Ankara’da daha yüksek başarı elde edebilmesi için özellikle CHP’nin

dış ilçelere yani Ankara dokusunun en az bozulduğu, en az göç alan ilçelerine yönelmesi, sosyal dokuya

uygun çalışma yaparak doğru aday belirlemesi önem taşımaktadır. Bu şekilde kazanamasa bile oy artışı

getirecek ve partinin güçlenmesine katkı sağlayacaktır. Uzun soluklu seçimlere hazırlık çalışmaları

yürütmelidir. AK Parti’nin özellikle saha çalışmaları, kamuoyu araştırma yöntemleri incelenerek model

alınmalıdır.

3.7. 30 Mart 2014 Ankara Büyükşehir Belediye Seçimi Sonuçları Değerlendirmesi

30 Mart Yerel Seçimlerinin resmileşen sonuçlarının ardından oldukça çekişmeli geçen Ankara Büyükşehir

Belediye Başkanlığı sonuçları mercek altına alınmış, analiz ilçelerin büyükşehir belediye başkanlığı için

verilen oyları üzerinden yapılmıştır. 30 Mart yerel seçimleri sonucunda AK Parti %44,8, CHP %43,8, MHP

ise %7,8 oy almıştır. 2009 Yerel seçimlerinde il geneli sonuçlarına baktığımızda ise AK Parti %38,7, CHP

%28,9, MHP %25 oy almıştır.

Şimdi sırasıyla partiler açısından 30 Mart 2014Yerel Seçimlerini Büyükşehir belediyesi sonuçları açısından

değerlendirelim.

Büyükşehir oylarını AK Parti açısından değerlendirdiğimizde;

AK Parti adayının en çok oy aldığı ilçelere baktığımızda; seçmen bazında Çamlıdere’nin %72’sinin,

Çubuk’un %71’inin, Pursaklar’ın %70’inin, Akyurt’un %68’inin ve Kızılcahamam’ın %63’ünün oyunu aldığı

görülmektedir. AK Parti adayı Ankara’nın 25 ilçesinin 15’inde seçmenin %50’sinden daha fazlasının

oyunu almıştır. AK Parti adayının en az oy aldığı ilçelere baktığımızda; Çankaya seçmenin %20’sinin,

Yenimahalle seçmenin %40’ının, Etimesgut seçmenin %42 sinin oyunu aldığı görülmektedir. Ankara’nın

25 ilçesinin 24’ünde ise (Çankaya dışında) seçmenin %40’ından daha fazlasının oyunu alması ise

çarpıcıdır. Toplamda ise AK Parti adayı aldığı oyların %19 unu Keçiören’den, %12 sini Sincan’dan, %11,5’i

ise Mamak’tan almıştır.

Büyükşehir oylarını CHP açısından değerlendirdiğimizde;

CHP açısından baktığımızda, CHP büyükşehir adayının oylarının yoğunlukla birkaç ilçede toplandığını

görüyoruz. CHP büyükşehir adayının en çok oy aldığı ilçe Çankaya’dır. Çankaya seçmenini %73’ünün CHP

büyükşehir adayını desteklediği görülmektedir. Sırasıyla Yenimahalle ilçesi %51,4, Etimesgut %45,5

gelmektedir. Başka bir deyişle, CHP büyükşehir adayı oylarının %31’ini Çankaya’dan, %14’ünü

Yenimahalle’den, %14’ünü Keçiören’den, %11’ini Mamak’tan almıştır. CHP’nin özellikle dış ilçelerden

aldığı oyların AK Parti’ye göre oldukça düşük olduğu görülmektedir. Ancak CHP büyükşehir adayı Mansur

YAVAŞ’ın Ankara’nın 25 ilçesinden 24’ünde (Bala hariç) CHP ilçe belediye başkanı adaylarından daha

fazla oy alması çarpıcıdır. CHP’nin ilçe belediye başkanlarından Keçiören’de yaklaşık 107 bin,

Etimesgut’ta 73 bin, Sincan’da 47 bin, Çankaya’da 46 bin daha fazla oy almıştır.

CHP adayı Mansur YAVAŞ’ın dış ilçelerde de azımsanmayacak oy artışları olmuştur. CHP’nin ilçe belediye

başkan adaylarının aldığı oylarla karşılaştırdığımızda, Kazan’da %90, Güdül’de %88, Kızılcahamam’da

%86, Polatlı’da %81, Haymana, Akyurt, Pursaklar, Çamlıdere, Çubuk, Beypazarı CHP ilçe belediye başkanı

adaylarından %70’ler civarında daha fazla oy aldığı görülmektedir.

33

Büyükşehir oylarını MHP açısından değerlendirdiğimizde;

Büyükşehir belediye başkanlığı ve ilçe belediye başkanlığı sonuçlarına karşılaştırmalı incelendiğinde;

MHP’de durum AK Parti ya da CHP adayını destekleme şeklinde gelişmiştir. Büyükşehir ve ilçe belediye

başkanlığı oylarındaki kaymalara baktığımızda; çoğunlukla MHP seçmenini AK Parti adayını desteklediği

ilçeler; Haymana, Altındağ, Çubuk, Keçiören, Beypazarı, Güdül, Ayaş, Pursaklar, Çamlıdere, Sincan,

Kalecik, Kızılcahamam, Akyurt, Kazan, Bala, Polatlı, Evren, Şereflikoçhisar ilçeleridir.

MHP seçmenini çoğunlukla CHP adayını desteklendiği ilçeler ise Çankaya, Yenimahalle, Etimesgut

ilçeleridir.

Sonuç olarak; Ankara’da seçime katılımının Türkiye ortalamasından daha yüksek olduğunu, geçersiz

oylarda yaşanan artışları, seçmen sayısındaki değişim gibi faktörlerle birlikte, Mansur YAVAŞ ile CHP

oylarındaki %15’lik artış, parti geçişleri Melih GÖKÇEK’İ değiştirme isteğini önemli ölçüde güçlendirse de

tüm bu durumlar; Ankara’da sonucu değiştirmemiştir.

3.8. Yeni “Büyükşehir Belediyesi Yasası” 2014 Yerel Seçim Sonuçlarını Nasıl Etkiledi?

Bilindiği üzere 12.11.2012 tarihinde yürürlüğe gire 6360 sayılı yasayla büyükşehir belediyesi kurulması ve

sınırlarının belirlenmesi konusunda köklü değişiklikler yapılmıştı. Bu yasayla, 14 ilde yeni kurulan

büyükşehir belediyesi ile toplam 30 büyükşehir belediyesi oluşturulmuştu. 30 ilde il özel idareleri

kaldırılmış, yeni ilçeler kurulmuştu. Büyükşehirlerde bütün ilçe belediyelerinin sınırı mülki sınır olmuş, bu

illerdeki belde belediyeleri mahalleye, köyler de mahalle yapılmıştır. Büyükşehir belediyeleri dışındaki 51

ilde ise nüfusu 2000’den az olan belde belediyeleri köye dönüştürülmüştü.

O günlerde çok tartışılan bu yasa CHP tarafından “Bütünşehir”, “idari federalizm”, MHP tarafından ise

“Bütünzehir”, “Eyalet Yasası”, “bölünme”, “vatana ihanet” gibi söylemlerle eleştirilmişti. CHP kanunun

iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuş bir değişiklik dışında reddedilmişti.

Bu bölümde, yeni büyükşehir belediyelerinin kurulması ve sınırlarının değiştirilmesinin 30 Mart 2014

yerel seçimlerini nasıl etkilediğine –bazı büyükşehirler için- kısaca bakmak istiyoruz. Sorumuz, “Eğer bu

yasal değişiklik yapılmasaydı, hangi ilde hangi parti kazanırdı?”

Öncelikle 6360 sayılı yasanın temel ilk maddesini hatırlayalım:

MADDE 1 –

(1) Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Tekirdağ, Trabzon,

Şanlıurfa, Ordu ve Van illerinde, sınırları il mülki sınırları olmak üzere aynı adla büyükşehir belediyesi

kurulmuş ve bu illerin il belediyeleri büyükşehir belediyesine dönüştürülmüştür.

(2) Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Konya,

Mersin, Sakarya ve Samsun büyükşehir belediyelerinin sınırları il mülki sınırlarıdır.

(3) Birinci ve ikinci fıkrada sayılan illere bağlı ilçelerin mülki sınırları içerisinde yer alan köy ve belde

belediyelerinin tüzel kişiliği kaldırılmış, köyler mahalle olarak, belediyeler ise belde ismiyle tek mahalle

olarak bağlı bulundukları ilçenin belediyesine katılmıştır.

34

2014 yerel seçim sonuçlarını incelediğimizde, yeni büyükşehir yasası çıkmadan 2014 yerel seçimleri

yapılmış olsaydı, yani eski yapı ile seçime gidilmiş olsaydı aşağıdaki sonuçlar ortaya çıkacaktı:

Antalya’da yaklaşık 2 puan farkla AK Parti yerine CHP kazanıyordu.

Mersin’de yaklaşık 2,5 puan farkla MHP yerine CHP kazanıyordu.

Ankara’da sonuç CHP lehine değişiyor. Oy farkı 0,5 oluyordu. Daha net bir ifade ile AK Parti

%44,27, CHP ise %44,74 oy alıyor ve seçimi CHP kazanıyordu.

Diğer 27 büyükşehirde oy oranları değişim gösterse de kazanan parti değişiklik göstermiyordu.

Aynı yasa ile ilçe sınırları değişen Yenimahalle ilçesine özel olarak baktığımızda; Yenimahalle ilçesine

bağlı Dodurga ve Alacaatlı mahallelerinin çevre yolu içinde kalan kısmı ile Çayyolu, A. Taner Kışlalı, Ümit,

Koru, Konutkent ve Yaşamkent mahalleleri, Çankaya ilçe sınırlarına dâhil edilerek, Çankaya Belediyesine

katılmıştır. Yenimahalle’de ise yasa değişikliği ile 2011 genel seçim sonuçlarına göre yaklaşık CHP 5 puan

oy kaybediyordu. Ancak CHP’li mevcut başkan Fethi Yaşar yaklaşık 15 puanlık bir artışla yeniden kazandı.

Yeni büyükşehir yasası ile birlikte büyükşehir belediye sınırlarının il geneline yayılması ve bu sayede kırsal

alanda yaşayan seçmenlerin büyükşehir belediyesi için oy kullanabilmesi sonuçları AK Parti lehine

değiştirmiş görünmektedir.

35

4. 2010 Referandum, 2011 Genel Seçimler, 2014 Yerel Seçimler ve 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri Karşılaştırması

Bu kısımda ise dört ayrı seçim sonuçları aynı tabloda bir arada yer alıyor. Bununla birlikte ilçe bazında da

oy oranlarını görmek mümkün. Aşağıdaki iki tablodan ilkinde, oy sayıları, ikinci tabloda ise yüzde (%)

oranları verilmiştir.

36

Tablo 25. Ankara İli Oy Karşılaştırması 2010 Referandum 2011 Genel Seçimleri 2014 Yerel Seçimleri (Büyükşehir BB Oyları) 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri

Evet Hayır AK Parti CHP MHP Bağımsız Diğer AK PARTİ CHP MHP HDP Diğer R. TAYYİP ERDOĞAN

SELAHATTİN DEMİRTAŞ

EKMELLETİN İHSANOĞLU

Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı

İl Toplamı 1423474 1209246 1471871 935688 436883 29852 114752 1417212 1385576 245765 27620 85939 1405405 94756 1238886

Akyurt 11968 2416 11821 1222 1628 73 883 11558 2606 2198 40 625 12619 255 3025

Altındağ 133787 64609 137871 49364 21869 2098 8576 128286 64566 12684 1831 6087 124037 5722 59694

Ayaş 5232 3733 4575 1630 1880 338 614 5166 4297 902 98 208 5103 231 3500

Bala 8704 2898 7233 1691 1616 177 520 9972 5332 3228 562 452 7690 976 2530

Beypazarı 18115 10076 18597 3629 6410 260 1530 16387 11451 2398 434 615 17686 763 9343

Çamlıdere 4253 789 3664 456 531 3 183 3749 734 500 11 151 3872 33 762

Çankaya 131851 328038 135718 291581 76752 7998 15777 122448 434752 27784 5643 9201 116504 24049 344571

Çubuk 38180 8486 36269 4760 5237 156 2836 36126 8716 3548 129 2595 37773 675 9611

Elmadağ 13837 11791 12554 7794 4589 323 1891 11966 10618 4092 314 1006 12285 1010 11833

Etimesgut 98149 91891 108859 69430 38508 3059 8004 121995 131121 26231 2630 6118 118077 8494 121515

Evren 1259 654 1079 300 365 6 79 1043 438 420 2 45 1117 15 548

Gölbaşı 31157 18095 32222 12089 10005 643 3040 33166 24170 9093 582 1629 33182 2485 23631

Güdül 4344 1888 3917 742 1219 29 333 3432 2103 496 8 305 4165 54 1679

Haymana 14812 3128 12727 2450 1450 464 1033 15799 4442 859 1354 2842 13088 2585 2584

Kalecik 6506 2729 5801 1552 1438 15 417 5582 2567 1049 7 234 5997 94 2433

Kazan 15821 5453 15513 2499 4087 102 1356 16332 6532 4364 115 566 17350 479 6751

Keçiören 273187 179700 284638 124315 80625 3503 19895 268808 193337 39077 3428 22874 269492 12542 185250

Kızılcahamam 12461 4116 11138 1884 3069 40 1079 12386 4286 2431 23 635 12153 148 4470

Mamak 161113 136432 166655 114512 39217 2674 12223 163431 154678 25377 2815 7907 164589 10008 142396

Nallıhan 10296 9838 10625 4923 4221 53 1026 9755 8091 2235 30 462 10014 309 8049

Polatlı 37506 24450 37847 12162 14366 731 2634 34872 20239 12515 1242 1536 36122 2987 23277

Pursaklar 46119 10353 48309 5471 7262 201 3239 50611 12548 6597 175 2613 52591 735 14273

Sincan 170281 71632 176865 40839 42252 2530 11918 171601 73285 30491 2384 8352 171604 7228 77567

Şereflikoçhisar 12475 7538 11652 4000 3864 318 796 9863 5614 3702 431 491 10513 847 6407

Yenimahalle 162061 208513 170297 173579 63602 4058 14635 152878 199053 23494 3332 8390 147782 12032 173187

37

Tablo 26. Ankara İli Oy Karşılaştırması Yüzde Oranları 2010 Referandum 2011 Genel Seçimleri 2014 Yerel Seçimleri (Büyükşehir BB Oyları) 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri

Evet Hayır AK Parti CHP MHP Bağımsız Diğer AK PARTİ CHP MHP HDP Diğer R. TAYYİP ERDOĞAN

SELAHATTİN DEMİRTAŞ

EKMELLETİN İHSANOĞLU

% % % % % % % % % % % % % % %

İl Toplamı 54,1 45,9 49,2% 31,3% 14,6% 1,0% 3,8% 44,8 43,8 7,8 0,9 2,7 51,3% 3,5% 45,2%

Akyurt 83,2 16,8 75,6% 7,8% 10,4% 0,5% 5,7% 67,9 15,3 12,9 0,2 3,7 79,4% 1,6% 19,0%

Altındağ 67,4 32,6 62,7% 22,5% 10,0% 1,0% 3,9% 60,1 30,2 5,9 0,9 2,9 65,5% 3,0% 31,5%

Ayaş 58,4 41,6 50,6% 18,0% 20,8% 3,7% 6,8% 48,4 40,3 8,5 0,9 1,9 57,8% 2,6% 39,6%

Bala 75 25 64,4% 15,0% 14,4% 1,6% 4,6% 51 27,3 16,5 2,9 2,3 68,7% 8,7% 22,6%

Beypazarı 64,3 35,7 61,1% 11,9% 21,1% 0,9% 5,0% 52,4 36,6 7,7 1,4 2 63,6% 2,7% 33,6%

Çamlıdere 84,4 15,6 75,7% 9,4% 11,0% 0,1% 3,8% 72,9 14,3 9,7 0,2 2,9 83,0% 0,7% 16,3%

Çankaya 28,7 71,3 25,7% 55,2% 14,5% 1,5% 3,0% 20,4 72,5 4,6 0,9 1,5 24,0% 5,0% 71,0%

Çubuk 81,8 18,2 73,6% 9,7% 10,6% 0,3% 5,8% 70,7 17,1 6,9 0,3 5,1 78,6% 1,4% 20,0%

Elmadağ 54 46 46,2% 28,7% 16,9% 1,2% 7,0% 42,7 37,9 14,6 1,1 3,6 48,9% 4,0% 47,1%

Etimesgut 51,6 48,4 47,8% 30,5% 16,9% 1,3% 3,5% 42,3 45,5 9,1 0,9 2,1 47,6% 3,4% 49,0%

Evren 65,8 34,2 59,0% 16,4% 20,0% 0,3% 4,3% 53,5 22,5 21,6 0,1 2,3 66,5% 0,9% 32,6%

Gölbaşı/Ankara 63,3 36,7 55,6% 20,8% 17,3% 1,1% 5,2% 48,3 35,2 13,2 0,8 2,4 56,0% 4,2% 39,9%

Güdül 69,7 30,3 62,8% 11,9% 19,5% 0,5% 5,3% 54,1 33,1 7,8 0,1 4,8 70,6% 0,9% 28,5%

Haymana 82,6 17,4 70,2% 13,5% 8,0% 2,6% 5,7% 62,5 17,6 3,4 5,4 11,2 71,7% 14,2% 14,2%

Kalecik 70,4 29,6 62,9% 16,8% 15,6% 0,2% 4,5% 59,1 27,2 11,1 0,1 2,5 70,4% 1,1% 28,5%

Kazan 74,4 25,6 65,9% 10,6% 17,3% 0,4% 5,8% 58,5 23,4 15,6 0,4 2 70,6% 1,9% 27,5%

Keçiören 60,3 39,7 55,5% 24,2% 15,7% 0,7% 3,9% 51 36,6 7,4 0,6 4,3 57,7% 2,7% 39,6%

Kızılcahamam 75,2 24,8 64,7% 10,9% 17,8% 0,2% 6,3% 62,7 21,7 12,3 0,1 3,2 72,5% 0,9% 26,7%

Mamak 54,1 45,9 49,7% 34,2% 11,7% 0,8% 3,6% 46,1 43,7 7,2 0,8 2,2 51,9% 3,2% 44,9%

Nallıhan 51,1 48,9 51,0% 23,6% 20,2% 0,3% 4,9% 47,4 39,3 10,9 0,1 2,2 54,5% 1,7% 43,8%

Polatlı 60,5 39,5 55,9% 18,0% 21,2% 1,1% 3,9% 49,5 28,7 17,8 1,8 2,2 57,9% 4,8% 37,3%

Pursaklar 81,7 18,3 74,9% 8,5% 11,3% 0,3% 5,0% 69,8 17,3 9,1 0,2 3,6 77,8% 1,1% 21,1%

Sincan 70,4 29,6 64,5% 14,9% 15,4% 0,9% 4,3% 60 25,6 10,7 0,8 2,9 66,9% 2,8% 30,3%

Şereflikoçhisar 62,3 37,7 56,5% 19,4% 18,7% 1,5% 3,9% 49,1 27,9 18,4 2,1 2,4 59,2% 4,8% 36,1%

Yenimahalle 43,7 56,3 40,0% 40,7% 14,9% 1,0% 3,4% 39,5 51,4 6,1 0,9 2,2 44,4% 3,6% 52,0%

38

Grafik 6. Ankara İl Geneli Son 2010’dan 7 Haziran 2015’e Seçim Sonuçları Karşılaştırması

Yukarıdaki grafikte (Grafik-6) AK Parti açısından oy oranları verilmektedir. İlk sütunda 2010 yılı yapılan

referandumda Evet oy oranı, ikinci sütunda 2011 genel seçimlerinde AK Parti’nin aldığı oy oranı, üçüncü

sütunda 2014 yılında yapılan yerel seçimlerde AK Parti’nin oy oranı ve dördüncü sütunda 2014

cumhurbaşkanlığı seçiminde T. Erdoğan’a çıkan oy oranı görülmektedir. 2010 Referandum sonucu ile

2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde R. T. ERDOĞAN’ın aldığı oyların yakınlığı dikkat çekicidir. 2015

Genel Seçimlerinde ise yaklaşık 10 puanlık gerileme AK Parti için çok önemli bir oy kaybıdır. Dolayısıyla

tek başına da ülke genelindeki oyu nedeni ile iktidar olamamıştır.

Grafik 7. Ankara İl Geneli Son 2010’dan 7 Haziran 2015’e Seçim Sonuçları Karşılaştırması

Bu grafikte ise (Grafik-7) yine son 5 seçime ilişkin CHP açısından oy oranları verilmektedir. İlk sütunda,

2010 yılı yapılan referandumda Hayır oy oranı, ikinci sütunda 2011 genel seçimlerinde CHP’nin aldığı oy

39

oranı, üçüncü sütunda 2014 yılında yapılan yerel seçimlerde CHP’nin oy oranı ve dördüncü sütunda 2014

cumhurbaşkanlığı seçiminde E. İHSANOĞLU’na çıkan oy oranı görülmektedir. 2010 Referandum sonucu

ile 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde İHSANOĞLU’nun aldığı oyların yakınlığı dikkat çekicidir. 7

Haziran 21015 Genel seçimlerinde yine CHP’nin AK Parti gibi oy kaybı dikkat çekicidir. CHP’nin MHP

kökenli belediye başkan adayı Mansur YAVAŞ ve E. İHSANOĞLU’nun oyları 10 puandan daha fazla

arttırdığı dikkat çekiyor. 2015’i 2011 ile karşılaştırdığımızda da yine CHP’nin 2 puanlık oy kaybı ülke

geneli ortalamasından daha yüksektir.

Grafik 8. Ankara İli CB Seçimleri Oy Dağılımı

Bu grafikte(Grafik-8) ise Ankara’nın ilçelerine göre cumhurbaşkanlığı seçimi oy dağılımları görülmektedir.

40

Tablo 27. 2014 Yerel Seçimleri Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve İlçe Belediye Başkanlı için kullanılan oylar ve farklar Büyükşehir Belediye Başkanlığı Oyları İlçe Belediye Başkanlığı Oyları FARK

İlçe AK Parti CHP MHP HDP AK Parti CHP MHP HDP AK Parti CHP MHP HDP

Oy Sayıları 1417212 1385576 245765 27620 1335434 993094 533544 30681

Oy Oranları 44,8% 43,8% 7,8% 0,9% 42,3 31,5 16,9 1 2,5 12,3 -9,1 -0,1

Keçiören 268808 193337 39077 3428 231438 86328 38885 3282 37370 107009 192 146

Etimesgut 121995 131121 26231 2630 106730 57438 114366 2652 15265 73683 -88135 -22

Sincan 171601 73285 30491 2384 164737 25914 82896 2611 6864 47371 -52405 -227

Çankaya 122448 434752 27784 5643 129191 388365 54272 8136 -6743 46387 -26488 -2493

Mamak 163431 154678 25377 2815 169357 137643 35739 2869 -5926 17035 -10362 -54

Polatlı 34872 20239 12515 1242 30146 3910 33420 1445 4726 16329 -20905 -203

Gölbaşı/Ankara 33166 24170 9093 582 30086 8362 28414 0 3080 15808 -19321 582

Altındağ 128286 64566 12684 1831 135246 49391 18480 2134 -6960 15175 -5796 -303

Pursaklar 50611 12548 6597 175 45819 3433 19662 0 4792 9115 -13065 175

Beypazarı 16387 11451 2398 434 15950 3303 10509 454 437 8148 -8111 -20

Çubuk 36126 8716 3548 129 28835 2455 9728 0 7291 6261 -6180 129

Kazan 16332 6532 4364 115 14864 676 11724 0 1468 5856 -7360 115

Elmadağ 11966 10618 4092 314 11038 5460 9757 356 928 5158 -5665 -42

Kızılcahamam 12386 4286 2431 23 10579 612 7856 0 1807 3674 -5425 23

Haymana 15799 4442 859 1354 9937 1082 1084 1830 5862 3360 -225 -476

Yenimahalle 152878 199053 23494 3332 146442 196541 30665 3621 6436 2512 -7171 -289

Şereflikoçhisar 9863 5614 3702 431 9341 3315 6593 492 522 2299 -2891 -61

Akyurt 11558 2606 2198 40 9518 660 5773 0 2040 1946 -3575 40

Güdül 3432 2103 496 8 2538 252 1307 0 894 1851 -811 8

Kalecik 5582 2567 1049 7 5362 1399 2027 0 220 1168 -978 7

Nallıhan 9755 8091 2235 30 9829 7047 3397 0 -74 1044 -1162 30

Ayaş 5166 4297 902 98 5179 3280 1900 0 -13 1017 -998 98

Çamlıdere 3749 734 500 11 3412 203 1259 0 337 531 -759 11

Evren 1043 438 420 2 985 296 601 0 58 142 -181 2

Bala 9972 5332 3228 562 8875 5729 3230 799 1097 -397 -2 -237

41

İl genelinde CHP’nin büyükşehir belediye başkanlığı için ilçe belediye başkanlıkları için verilen toplam

oydan %12,3 fazla oy aldığı, (MHP’nin %9,1 oy kayması yaşadığı) AK Parti’nin ise; %2,5 daha fazla oy

aldığı görülmektedir. İlçe belediye başkanlığı için CHP’ye oy vermeyip, Büyükşehir belediye başkanlığı

için CHP adayına en çok oy veren ilçeler sırası ile Keçiören, Etimesgut, Sincan, Çankaya, Mamak ilçeleridir

Grafik 9. 2014 Yerel Seçimleri Büyükşehir BB ile İlçe Belediye Başkanlarının oyları karşılaştırması

Grafik 10. Ankara İli 2010 Referandum

Bu grafikte (Grafik-10), 2010 yılı yapılan referandumundaki Evet-Hayır oylarının Ankara bazındaki

dağılımı görülmektedir.

42

5. 7 Haziran 2015 Genel Seçimleri, 2014 Cumhurbaşkanlığı ve 2011 Genel Seçimleri Karşılaştırması

Bu bölümde, 7 Haziran 2015 Genel Seçimleri partiler açısından değerlendirilecektir. Tablo 28. Ankara İlçeleri seçmen ve sandık sayıları

Türkiye genelindeki seçmen sayısı artış oranı yaklaşık %7 iken Ankara’da seçmen sayısı 2011 yılına göre yaklaşık %9 oranında artmıştır. Tablo 29.7 Haziran 2015 Genel Seçimleri, Ankara seçim çevrelerine göre veriler 1. bölge 2. bölge Toplam

Toplam Seçmen sayısı 2.074.389 1.628.864 3.703.253

56,0% 44,0% 100,0%

Oy kullanan seçmen sayısı 1.828.000 1.436.151 3.264.151

56,0% 44,0% 100,0%

Geçerli Oy sayısı 1.795.880 1.406.824 3.202.704

56,1% 43,9% 100,0%

Geçersiz oy sayısı 32.120 29.327 61.447

1,8% 2,0% 1,9%

Birinci bölgenin seçmen sayısı daha fazla olup, geçersiz oy oranı ikinci bölgede daha yüksektir.

43

Grafik 11. Ankara İl Geneli 7 Haziran 2015 Genel Seçim Sonuçları

Ankara genelinde AK Parti’nin oy oranı %41,2, CHP %29,5, MHP %18, HDP’nin ise %5,2’dir. AK Parti 15, CHP 11, MHP 5, HDP 1 vekil çıkarmıştır.

44

Tablo 30. 7 Haziran 2015 Genel Seçimleri ile 2011 Genel Seçimlerinin Karşılaştırması 2011 Genel Seçimleri 7 Haziran 2015 Genel Seçimleri

AK Parti CHP MHP Bağımsız Diğer Toplam AK Parti CHP MHP HDP DİĞER Toplam

Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı

İl Toplamı 1.471.871 935.688 436.883 29.852 114.752 2.989.046 1.320.132 943.237 577.165 166.980 195.190 3.202.704

-

Akyurt 11.821 1.222 1.628 73 883 15.627 11.621 1.526 2.782 387 1.185 17.501

Altındağ 137.871 49.364 21.869 2.098 8.576 219.778 116.843 46.161 28.430 8.816 13.084 213.334

Ayaş 4.575 1.630 1.880 338 614 9.037 4.337 1.554 2.077 231 707 8.906

Bala 7.233 1.691 1.616 177 520 11.237 6.801 1.648 2.235 1.397 485 12.566

Beypazarı 18.597 3.629 6.410 260 1.530 30.426 14.805 4.124 8.843 1.004 1.933 30.709

Çamlıdere 3.664 456 531 3 183 4.837 3.367 468 584 15 220 4.654

Çankaya 135.718 291.581 76.752 7.998 15.777 527.826 111.756 304.837 94.838 50.415 29.288 591.134

Çubuk 36.269 4.760 5.237 156 2.836 49.258 34.376 5.757 6.953 909 3.625 51.620

Elmadağ 12.554 7.794 4.589 323 1.891 27.151 9.899 7.930 6.302 1.324 2.032 27.487

Etimesgut 108.859 69.430 38.508 3.059 8.004 227.860 117.100 88.981 65.299 16.064 20.802 308.246

Evren 1.079 300 365 6 79 1.829 961 294 423 14 98 1.790

Gölbaşı 32.222 12.089 10.005 643 3.040 57.999 30.624 13.967 15.378 4.137 5.451 69.557

Güdül 3.917 742 1.219 29 333 6.240 3.711 788 1.181 34 346 6.060

Haymana 12.727 2.450 1.450 464 1.033 18.124 10.080 1.621 1.633 3.217 817 17.368

Kalecik 5.801 1.552 1.438 15 417 9.223 4.896 1.668 1.754 76 525 8.919

Kazan 15.513 2.499 4.087 102 1.356 23.557 16.450 3.079 6.176 641 1.730 28.076

Keçiören 284.638 124.315 80.625 3.503 19.895 512.976 255.664 127.740 103.894 21.149 35.538 543.985

Kızılcahamam 11.138 1.884 3.069 40 1.079 17.210 10.310 1.909 3.923 140 1.356 17.638

Mamak 166.655 114.512 39.217 2.674 12.223 335.281 152.632 121.633 58.469 17.225 16.860 366.819

Nallıhan 10.625 4.923 4.221 53 1.026 20.848 8.913 5.127 4.571 145 1.156 19.912

Polatlı 37.847 12.162 14.366 731 2.634 67.740 33.124 12.622 16.127 4.854 3.880 70.607

Pursaklar 48.309 5.471 7.262 201 3.239 64.482 50.755 6.914 11.420 1.154 5.917 76.160

Sincan 176.865 40.839 42.252 2.530 11.918 274.404 159.155 43.952 59.985 10.950 19.184 293.226

Şereflikoçhisar 11.652 4.000 3.864 318 796 20.630 9.030 3.769 4.555 979 1.246 19.579

Yenimahalle 170.297 173.579 63.602 4.058 14.635 426.171 142.922 135.168 69.333 21.703 27.725 396.851

45

Tablo 31. AK Parti açısından 2011 Genel Seçimleri ile 2015 Genel Seçimleri Karşılaştırması AK PARTİ

Sayı Sayı Fark Sayı Fark %

İl Toplamı 1471871 1.320.132 - 151.739 -10,3%

-

Etimesgut 108.859 117.100 8.241 7,6%

Kazan 15.513 16.450 937 6,0%

Pursaklar 48.309 50.755 2.446 5,1%

Akyurt 11.821 11.621 - 200 -1,7%

Gölbaşı 32.222 30.624 - 1.598 -5,0%

Ayaş 4.575 4.337 - 238 -5,2%

Çubuk 36.269 34.376 - 1.893 -5,2%

Güdül 3.917 3.711 - 206 -5,3%

Bala 7.233 6.801 - 432 -6,0%

Kızılcahamam 11.138 10.310 - 828 -7,4%

Çamlıdere 3.664 3.367 - 297 -8,1%

Mamak 166.655 152.632 - 14.023 -8,4%

Sincan 176.865 159.155 - 17.710 -10,0%

Keçiören 284.638 255.664 - 28.974 -10,2%

Evren 1.079 961 - 118 -10,9%

Polatlı 37.847 33.124 - 4.723 -12,5%

Altındağ 137.871 116.843 - 21.028 -15,3%

Kalecik 5.801 4.896 - 905 -15,6%

Yenimahalle 170.297 142.922 - 27.375 -16,1%

Nallıhan 10.625 8.913 - 1.712 -16,1%

Çankaya 135.718 111.756 - 23.962 -17,7%

Beypazarı 18.597 14.805 - 3.792 -20,4%

Haymana 12.727 10.080 - 2.647 -20,8%

Elmadağ 12.554 9.899 - 2.655 -21,1%

Şereflikoçhisar 11.652 9.030 - 2.622 -22,5%

AK Parti Ankara’nın 3 ilçesi hariç (Etimesgut, Pursaklar, Kazan) tüm ilçelerde oy kaybetmiştir. En çok oy kaybı sayısal olarak Keçiören, Yenimahalle, Çankaya gibi Ankara’nın metropol ilçelerinde yaşanmıştır. Oransal olarak en çok oy kaybı ise %22’lerde olup Kürt nüfusunun yaşadığı ilçelerden Ş. Koçhisar, Elmadağ, Haymana, Beypazarı ve en büyük ilçesi Çankaya’da yaşanmıştır.

46

Tablo 32. CHP açısından 2011 Genel Seçimleri ile 7 Haziran 2015 Genel Seçimleri Karşılaştırması CHP

Sayı Sayı Fark Sayı Fark %

İl Toplamı 935.688 943.237 7.549 0,8%

Etimesgut 69.430 88.981 19.551 28,2%

Pursaklar 5.471 6.914 1.443 26,4%

Akyurt 1.222 1.526 304 24,9%

Kazan 2.499 3.079 580 23,2%

Çubuk 4.760 5.757 997 20,9%

Gölbaşı 12.089 13.967 1.878 15,5%

Beypazarı 3.629 4.124 495 13,6%

Sincan 40.839 43.952 3.113 7,6%

Kalecik 1.552 1.668 116 7,5%

Mamak 114.512 121.633 7.121 6,2%

Güdül 742 788 46 6,2%

Çankaya 291.581 304.837 13.256 4,5%

Nallıhan 4.923 5.127 204 4,1%

Polatlı 12.162 12.622 460 3,8%

Keçiören 124.315 127.740 3.425 2,8%

Çamlıdere 456 468 12 2,6%

Elmadağ 7.794 7.930 136 1,7%

Kızılcahamam 1.884 1.909 25 1,3%

Evren 300 294 - 6 -2,0%

Bala 1.691 1.648 - 43 -2,5%

Ayaş 1.630 1.554 - 76 -4,7%

Şereflikoçhisar 4.000 3.769 - 231 -5,8%

Altındağ 49.364 46.161 - 3.203 -6,5%

Yenimahalle 173.579 135.168 - 38.411 -22,1%

Haymana 2.450 1.621 - 829 -33,8%

CHP Ankara’da 2011 genel seçimlerine göre yaklaşık %1 oy daha fazla almıştır. Türkiye genelindeki oy

artışının olmaması Ankara için de geçerlidir. Etimesgut CHP’nin de oyunu arttırdığı ilçedir. Pursaklar,

Akyurt, Kazan, Çubuk da %20’lerde oyunu arttırması önemlidir. Oy kaybı yaşadığı ilçelerden

Yenimahalle’de 38 bin oy kaybetmesi, HDP’ye giden 17 bin civarı oy düşürüldüğünde CHP’nin diğer

partilere de oy kaybettiği ifade edilebilir. Haymana, Ş. Koçhisar gibi Kürt nüfusun bulunduğu ilçelerde de

CHP’nin oy kaybetmesi HDP ye oy kaymasına işaret olabilir. CHP 7 ilçede 2011 e göre oy kaybederken, 7

ilçede cüzi miktarlarda oy artışı, kalan 9 ilçede ise %14- %28 oranları arasında oy artışı yaşamıştır.

47

Tablo 33. MHP açısından 2011 Genel Seçimleri ile 7 Haziran 2015 Genel Seçimleri Karşılaştırması MHP

Sayı Sayı Fark Sayı Fark %

İl Toplamı 436883 577.165 140.282 32,1%

Akyurt 1628 2.782 1.154 70,9%

Etimesgut 38508 65.299 26.791 69,6%

Pursaklar 7262 11.420 4.158 57,3%

Gölbaşı 10005 15.378 5.373 53,7%

Kazan 4087 6.176 2.089 51,1%

Mamak 39217 58.469 19.252 49,1%

Sincan 42252 59.985 17.733 42,0%

Bala 1616 2.235 619 38,3%

Beypazarı 6410 8.843 2.433 38,0%

Elmadağ 4589 6.302 1.713 37,3%

Çubuk 5237 6.953 1.716 32,8%

Altındağ 21869 28.430 6.561 30,0%

Keçiören 80625 103.894 23.269 28,9%

Kızılcahamam 3069 3.923 854 27,8%

Çankaya 76752 94.838 18.086 23,6%

Kalecik 1438 1.754 316 22,0%

Şereflikoçhisar 3864 4.555 691 17,9%

Evren 365 423 58 15,9%

Haymana 1450 1.633 183 12,6%

Polatlı 14366 16.127 1.761 12,3%

Ayaş 1880 2.077 197 10,5%

Çamlıdere 531 584 53 10,0%

Yenimahalle 63602 69.333 5.731 9,0%

Nallıhan 4221 4.571 350 8,3%

Güdül 1219 1.181 - 38 -3,1%

MHP 2011 genel seçimlerine göre bir ilçe dışında tüm ilçelerde oyunu arttırmıştır. Ülke genelindeki

MHP’nin oyunu arttırma eğilimi Ankara için de geçerlidir. Akyurt, Etimesgut, Pursaklar, Gölbaşı, Kazan

gibi AK Parti’nin güçlü olduğu ilçelerde %71-51 oy arttırması AK Parti’den MHP’ye oy geçişini işaret

etmektedir. Çankaya’da 18 bin oy arttırması önemlidir. Bu da oy geçişini göstermektedir.

48

Tablo 34. HDP açısından 2011 Genel Seçimleri, 2014 Cumhurbaşkanlığı ile7 Haziran 2015 Genel Seçimleri Karşılaştırması 2011 2014 2015 2011-2015 2011-2015 2014-2015 2014-2015

Bağımsız DEMİRTAŞ HDP

Sayı Sayı Sayı Fark Sayı Fark Yüzde Fark Sayı Fark Yüzde

İl Toplamı 29852 94756 166.980 137.128 459% 72.224 43%

Çankaya 7998 24049 50.415 42.417 530% 26.366 110%

Yenimahalle 4058 12032 21.703 17.645 435% 9.671 80%

Keçiören 3503 12542 21.149 17.646 504% 8.607 69%

Etimesgut 3059 8494 16.064 13.005 425% 7.570 89%

Mamak 2674 10008 17.225 14.551 544% 7.217 72%

Sincan 2530 7228 10.950 8.420 333% 3.722 51%

Altındağ 2098 5722 8.816 6.718 320% 3.094 54%

Polatlı 731 2987 4.854 4.123 564% 1.867 63%

Gölbaşı 643 2485 4.137 3.494 543% 1.652 66%

Haymana 464 2585 3.217 2.753 593% 632 24%

Bala 177 976 1.397 1.220 689% 421 43%

Pursaklar 201 735 1.154 953 474% 419 57%

Elmadağ 323 1010 1.324 1.001 310% 314 31%

Beypazarı 260 763 1.004 744 286% 241 32%

Çubuk 156 675 909 753 483% 234 35%

Kazan 102 479 641 539 528% 162 34%

Akyurt 73 255 387 314 430% 132 52%

Şereflikoçhisar 318 847 979 661 208% 132 16%

Ayaş 338 231 231 - 107 -32% - 0%

Evren 6 15 14 8 133% - 1 -7%

Kızılcahamam 40 148 140 100 250% - 8 -5%

Çamlıdere 3 33 15 12 400% - 18 -55%

Kalecik 15 94 76 61 407% - 18 -19%

Güdül 29 54 34 5 17% - 20 -37%

Nallıhan 53 309 145 92 174% - 164 -53%

HDP 2011 genel seçimleri ve 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimleri ile birlikte karşılaştırılmıştır. 2014

Cumhurbaşkanlığı seçimlerine göre %43 oy arttırırken, 2011 Genel Seçimlerine göre %459 oy arttırmıştır.

HDP’nin 7 Haziran’daki ülke genelindeki oy artış oranları büyük ölçüde Ankara ve ilçelerinde de

gerçekleşmiştir. 7 ilçe dışında 18 ilçede HDP oylarını arttırmıştır. En çok oyunu arttırdığı ilçeler sırasıyla

Çankaya’da %110, Yenimahalle’de %80, Keçiören’de %69, Etimesgut’ta %89, Mamak’ta %72 oranında

artış yapmıştır. Oy kaybettiği ilçeler ise; %55 oranında Çamlıdere’de, %53 oranında Nallıhan’da, %37

oranında Güdül’de oy kaybetmiştir. Kürt oylarının yoğun olduğu Haymana gibi ilçelerde oy artışının daha

az olması 2014 CB seçimlerinde yoğun olarak DEMİRTAŞ’ı desteklemiş olmalarındandır.

49

6. 7 Haziran 2015-1 Kasım 2015- 24 Haziran 2018 Milletvekili Genel Seçimleri Karşılaştırması

Son üç genel seçimleri de dikkat çekici sonuçlar içermektedir. AK Partinin 1 Kasım Genel Seçimlerine göre %17 oy kaybetmesi, CHP’nin %12, MHP’nin %5 oy kaybetmesi ve yeni kurulan İYİ Partinin 421 bin oy alması Ankara’da yeni dengeler kurulduğunu göstermektedir. Tablo 35. 24 Haziran 2018 Genel Seçimlerine Göre Partilerde Oluşan Oy Farkları 07.Haz.15 01.Kas.15 24.Haz.18 FARK (24

Haz-7 Haz) FARK (24 Haz-

1 Kasım) FARK Yüzde %

(24 Haz- 1 Kasım)

AK PARTİ 1.320.517 1.618.972 1.351.549 31.032 - 267.423 -17% CHP 943.550 1.022.500 897.917 - 45.633 - 124.583 -12% MHP 577.418 471.092 446.432 - 130.986 - 24.660 -5% HDP 167.654 134.449 207.898 40.244 73.449 55% SAADET P 59.728 14.155 51.383 - 8.345 37.228 263% İYİ PARTİ 0 0 421.079

30 Mart 2014 Mahalli idareler Genel Seçimlerin ’de Ankara’daki başa baş mücadeleye de burada değinmek gerekirse; %91,1 katılım ile 3.162.112 oyun 1.417.212’sini (%44,8) Melih Gökçek, 1.385.576’sını ( %43,8) Mansur Yavaş ve 245.765 oyu ise (%7,8) MHP adayı Mevlüt Karakaya almıştı. 113.559 oy (%3,5) ise diğer parti adayları almıştı. Mansur Yavaş resmi olmayan CHP- MHP ittifakı ile 1.385.576 oy almıştı. Yukarıdaki tablolarda parti oylarına bakıldığında 31 Mart 2019 Yerel seçimlerinde CHP-İyi Parti ittifakının adayı olarak Mansur YAVAŞ aday gösterildiğinde 897.917+421.079=1.318.996 oy ile 30 Mart 2014’e göre 66.580 oy daha düşük olduğu görülse de aradaki fark kapatılamaz görünmemektedir. Mansur Yavaş, CHP’nin 1 Kasım’da aldığı oy ile İYİ Partinin 24 Haziran’da aldığı oyu alması halinde ise (1.022.500+421.076= 1443.579) 30 Mart’taki 1.385.576 oyunu 58.003 oy geçebiliyor. Aşağıda ise 25 ilçeye göre son üç genel seçim sonuçları verilmiştir. Partilerin oy kayıplarına 1 Kasım 2015- 24 Haziran 2018 genel seçimleri babında bakıldığında ise AK Parti tüm ilçelerde oy kaybetmiş toplam oy kaybı 267.423’tür. CHP ise Akyurt ilçesi hariç tüm ilçelerde oy kaybetmiş toplam oy kaybı 124.583, MHP diğer partilere göre daha iyi durumda, 13 ilçede oy kaybederek 12 ilçede oylarını arttırmıştır. Burada dikkate değer olan üç partinin toplam oy kaybı 416.666 oy; İyi Partinin aldığı oy ise 421.079 oydur. Dolayısıyla AK Parti %64, CHP %30, MHP %6 İYİ partiye oy kaybetmiştir.

50

Tablo 36. 1 Kasım 2015 ve 24 Haziran 2018 Seçim sonuçlarına Göre Partilerin Oy Farkı SN İlçeler FARK AKP FARK CHP FARK MHP İYİ PARTİ

1 Akyurt - 1.546 18 1.819 1.494

2 Altındağ - 20.115 - 7.107 6.938 19.277

3 Ayaş - 1.191 993 - 585 853

4 Bala - 2.080 - 270 1.511 1.141

5 Beypazarı - 3.406 - 734 - 197 5.238

6 Çamlıdere - 201 - 17 842 316

7 Çankaya - 29.666 - 54.890 - 36.437 89.048

8 Çubuk - 6.721 - 216 4.799 4.080

9 Elmadağ - 2.128 - 122 - 1.011 3.405

10 Etimesgut - 24.271 - 4.818 - 10.398 55.046

11 Evren - 103 - 61 - 2 267

12 Gölbaşı - 7.535 - 1.141 1.680 9.879

13 Güdül - 680 - 124 12 754

14 Haymana - 1.921 - 70 713 888

15 Kalecik 11.621 1.481 4.809 3.825

16 Kazan - 15.484 - 1.920 - 3.669 963

17 Keçiören - 51.808 - 18.415 - 1.421 69.027

18 Kızılcahamam - 1.811 - 203 - 82 2.180

19 Mamak - 29.115 - 8.444 6.729 35.359

20 Nallıhan - 1.637 - 1.173 - 936 3.247

21 Polatlı - 8.071 - 2.283 - 569 11.102

22 Pursaklar - 6.717 - 707 5.008 7.729

23 Sincan - 31.921 - 4.505 6.702 33.393

24 Şereflikoçhisar - 1.700 - 430 - 706 2.855

25 Yenimahalle - 29.216 - 19.425 - 10.209 59.713

Toplam (-416.666) - 267.423 - 124.583 - 24.660 421.079

İyi Partinin Aldığı Oran % -64% -30% -6%

51

Tablo 37. 7 Haziran-1 Kasım 2015- 24 Haziran 2018 Genel Seçim Sonuçları Karşılaştırması

SN

07 Haziran 2015 01 Kasım 2015 24 Haziran 2018

İlçe Geçerli oy AK PARTİ CHP MHP HDP SAADET P Geçerli oy AK PARTİ CHP MHP HDP

SAADET P AK PARTİ CHP MHP HDP SAADET İYİ PARTİ

1 Akyurt 17.501 11.621 1.526 2.782 387 680 18.487 14.198 1.473 2.053 244 124 12.652 1.491 3.872 392 244 1.494

2 Altındağ 213.334 116.843 46.161 28.430 8.816 4.923 219.247 138.521 47.283 21.829 6.705 1.040 118.406 40.176 28.767 9.425 3.190 19.277

3 Ayaş 8.921 4.346 1.556 2.079 232 227 8.948 4.902 1.723 1.673 189 45 3.711 2.716 1.088 278 83 853

4 Bala 12.566 6.801 1.648 2.235 1.397 126 11.825 7.582 1.686 1.335 982 39 5.502 1.416 2.846 1.029 91 1.141

5 Beypazarı 30.709 14.805 4.124 8.843 1.004 455 30.455 18.228 4.251 7.011 212 139 14.822 3.517 6.814 573 381 5.238

6 Çamlıdere 4.654 3.367 468 584 15 78 4.847 3.908 428 394 7 15 3.707 411 1.236 11 49 316

7 Çankaya 591.134 111.756 304.837 94.838 50.415 5.517 603.302 135.248 337.417 76.746 42.124 1.650 105.582 282.527 40.309 64.257 8.488 89.048

8 Çubuk 51.620 34.376 5.757 6.953 909 1.470 53.810 40.744 5.610 5.498 619 266 34.023 5.394 10.297 987 815 4.080

9 Elmadağ 27.523 9.907 7.939 6.313 1.331 1.022 28.149 12.847 8.344 5.007 1.031 475 10.719 8.222 3.996 1.426 794 3.405

10 Etimesgut 308.246 117.100 88.981 65.299 16.064 5.717 326.211 148.833 99.453 58.328 13.199 1.363 124.562 94.635 47.930 21.398 6.103 55.046

11 Evren 1.790 961 294 423 14 26 1.763 1.031 350 325 6 13 928 289 323 13 22 267

12 Gölbaşı 69.557 30.624 13.967 15.378 4.137 1.677 71.850 37.916 16.426 12.562 3.193 543 30.381 15.285 14.242 5.048 1.774 9.879

13 Güdül 6.060 3.711 788 1.181 34 80 6.153 4.131 886 930 18 25 3.451 762 942 23 78 754

14 Haymana 17.368 10.080 1.621 1.633 3.217 277 16.850 11.717 1.714 1.104 1.918 155 9.796 1.644 1.817 2.300 298 888

15 Kalecik 8.931 4.900 1.671 1.759 76 161 9.018 5.802 1.570 1.334 57 28 17.423 3.051 6.143 818 449 3.825

16 Kazan 28.076 16.450 3.079 6.176 641 650 29.695 20.250 3.338 5.016 510 135 4.766 1.418 1.347 91 85 963

17 Keçiören 543.985 255.664 127.740 103.894 21.149 10.685 565.875 314.046 137.977 85.519 16.513 2.430 262.238 119.562 84.098 26.203 9.321 69.027

18 Kızılcahamam 17.648 10.315 1.909 3.926 140 739 17.844 11.959 1.891 3.389 63 145 10.148 1.688 3.307 126 358 2.180

19 Mamak 366.819 152.632 121.633 58.469 17.225 6.855 380.643 188.588 124.631 44.935 15.106 1.457 159.473 116.187 51.664 25.664 4.357 35.359

20 Nallıhan 19.912 8.913 5.127 4.571 145 335 20.093 10.527 4.834 3.931 80 102 8.890 3.661 2.995 127 171 3.247

21 Polatlı 70.607 33.124 12.622 16.127 4.854 1.163 72.120 40.749 13.846 12.650 3.183 340 32.678 11.563 12.081 4.735 918 11.102

22 Pursaklar 76.160 50.755 6.914 11.420 1.154 2.268 80.318 60.634 7.481 9.418 854 432 53.917 6.774 14.426 1.559 1.507 7.729

23 Sincan 294.889 159.488 44.240 60.198 11.602 7.676 307.453 199.291 45.154 47.127 8.706 1.492 167.370 40.649 53.829 11.449 4.214 33.393

24 Şereflikoçhisar 19.588 9.034 3.770 4.558 980 267 19.611 10.762 3.916 3.683 776 81 9.062 3.486 2.977 1.006 217 2.855

25 Yenimahalle 396.913 142.944 135.178 69.349 21.716 6.654 413.259 176.558 150.818 59.295 18.154 1.621 147.342 131.393 49.086 28.960 7.376 59.713

Toplam 3.204.511 1.320.517 943.550 577.418 167.654 59.728 3.317.826 1.618.972 1.022.500 471.092 134.449 14.155 1.351.549 897.917 446.432 207.898 51.383 421.079

52

Tablo 38. 16 Nisan 2017 Referandum Sonuçlarının İlçelere Göre Sonuçları İlçe Sandık

sayısı Kayıtlı

seçmen sayısı

Oy kullanan seçmen

sayısı

Katılım oranı

(%)

Evet oyları Hayır oyları

Sayısı Oranı (%) Sayısı Oranı (%)

Akyurt 69 21.641 19.589 90,5 15.310 79,4 3.963 20,6

Altındağ 646 255.182 225.637 88,4 140.456 63,3 81.298 36,7

Ayaş 42 9.631 8.743 90,8 4.681 54,4 3.929 45,6

Bala 67 15.447 12.441 80,5 8.193 67,2 4.004 32,8

Beypazarı 152 36.934 32.172 87,1 19.119 60,7 12.377 39,3

Çamlıdere 49 5.406 4.760 88,1 3.951 84,4 729 15,6

Çankaya 1.732 684.755 625.754 91,4 134.290 21,7 483.787 78,3

Çubuk 215 61.713 55.722 90,3 42.141 77,0 12.613 23,0

Elmadağ 95 31.898 29.147 91,4 13.392 46,8 15.216 53,2

Etimesgut 956 386.978 349.061 90,2 156.646 45,5 187.543 54,5

Evren 13 2.281 1.816 79,6 1.125 63,8 638 36,2

Gölbaşı 233 85.503 76.397 89,4 39.635 52,7 35.562 47,3

Güdül 37 6.879 6.008 87,3 4.008 68,2 1.866 31,8

Haymana 104 20.847 16.632 79,8 11.691 71,6 4.648 28,4

Kahramankazan 117 34.701 31.429 90,6 21.568 69,8 9.325 30,2

Kalecik 66 10.056 9.018 89,7 5.850 66,2 2.988 33,8

Keçiören 1.630 656.315 584.913 89,1 320.474 55,6 255.729 44,4

Kızılcahamam 139 20.334 17.733 87,2 12.089 69,7 5.264 30,3

Mamak 1.115 446.418 402.545 90,2 197.896 49,9 198.764 50,1

Nallıhan 119 22.713 19.920 87,7 10.560 54,3 8.873 45,7

Polatlı 270 86.835 74.510 85,8 39.832 54,3 33.484 45,7

Pursaklar 240 93.740 85.119 90,8 63.929 76,4 19.700 23,6

Sincan 937 356.148 324.747 91,2 208.871 65,3 110.898 34,7

Şereflikoçhisar 102 24.374 19.923 81,7 11.256 57,5 8.307 42,5

Yenimahalle 1.195 477.165 433.628 90,9 181.638 42,5 245.646 57,5

Cumhurbaşkanlığı sisteminin oylandığı 18 maddelik anayasa değişikliği 16 Nisan 2017 Referandumu’nda Çankaya, Elmadağ, Etimesgut, Mamak ve Yenimahalle dışındaki tüm ilçelerde “Evet” sonucu çıkmıştır.

53

Tablo 39. 24 Haziran 2018 Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve Milletvekili Genel Seçimleri Karşılaştırması

İlçe

CUMHURBAŞKANI SEÇİMİ MİLLETVEKİLİ SEÇİMİ FARKLAR

MUHARREM İNCE

RECEP TAYYİP ERDOĞAN

MERAL AKŞENER

S. DEMİRTAŞ

TEMEL KARAMOL LAOĞLU

DOĞU PERİNÇEK CHP AK PARTİ

İYİ PARTİ MHP HDP SAADET

FARK İNCE- CHP

FARK ERDOĞAN -AKP

FARK AKŞENER – İYİ PARTİ

FARK DEMİRTAŞ - HDP

Akyurt 2.114 16.488 1.368 271 176 32 1.491 12.652 1.494 3.872 392 244 623 3.836 -126 -121

Altındağ 53.265 146.292 15.339 4.825 2.117 355 40.176 118.406 19.277 28.767 9.425 3.190 13.089 27.886 -3.938 -4600

Ayaş 2.122 5.011 1.371 228 78 49 2.716 3.711 853 1.088 278 83 -594 1.300 518 -50

Bala 2.137 8.187 1.186 670 75 13 1.416 5.502 1.141 2.846 1.029 91 721 2.685 45 -359

Beypazarı 5.080 20.830 5.218 410 249 77 3.517 14.822 5.238 6.814 573 381 1.563 6.008 -20 -163

Çamlıdere 557 4.861 316 4 46 2 411 3.707 316 1.236 11 49 146 1.154 0 -7

Çankaya 385.519 141.430 52.200 12.830 4.899 1.998 282.527 105.582 89.048 40.309 64.257 8.488 102.992 35.848 -36.848 -51427

Çubuk 7.361 43.895 3.820 579 549 70 5.394 34.023 4.080 10.297 987 815 1.967 9.872 -260 -408

Elmadağ 10.108 14.375 2.937 935 548 50 8.222 10.719 3.405 3.996 1.426 794 1.886 3.656 -468 -491

Etimesgut 137.464 167.602 38.092 7.050 3.807 758 94.635 124.562 55.046 47.930 21.398 6.103 42.829 43.040 -16.954 -14348

Evren 350 1.253 258 9 14 6 289 928 267 323 13 22 61 325 -9 -4

Gölbaşı 23.100 43.408 7.961 2.001 1.199 156 15.285 30.381 9.879 14.242 5.048 1.774 7.815 13.027 -1.918 -3047

Güdül 1.004 4.335 695 9 40 34 762 3.451 754 942 23 78 242 884 -59 -14

Haymana 2.566 11.936 732 1.516 185 32 1.644 9.796 888 1.817 2.300 298 922 2.140 -156 -784

K.Kazan 4.863 23.001 3.349 585 288 55 3.051 17.423 3.825 6.143 818 449 1.812 5.578 -476 -233

Kalecik 1.760 6.078 913 35 53 19 1.418 4.766 963 1.347 91 85 342 1.312 -50 -56

Keçiören 167.229 340.097 53.258 10.760 5.736 965 119.562 262.238 69.027 84.098 26.203 9.321 47.667 77.859 -15.769 -15443

K.Hamam 2.546 13.143 2.101 63 233 31 1.688 10.148 2.180 3.307 126 358 858 2.995 -79 -63

Mamak 150.053 208.606 27.730 8.618 2.737 639 116.187 159.473 35.359 51.664 25.664 4.357 33.866 49.133 -7.629 -17046

Nallıhan 4.647 11.416 3.140 52 111 55 3.661 8.890 3.247 2.995 127 171 986 2.526 -107 -75

Polatlı 18.789 43.227 9.130 2.457 585 155 11.563 32.678 11.102 12.081 4.735 918 7.226 10.549 -1.972 -2278

Pursaklar 10.639 67.847 6.593 754 934 111 6.774 53.917 7.729 14.426 1.559 1.507 3.865 13.930 -1.136 -805

Sincan 58.772 218.544 28.115 6.979 2.802 457 40.649 167.370 33.393 53.829 11.449 4.214 18.123 51.174 -5.278 -4470

Ş.Koçhisar 4.685 12.027 2.538 654 148 31 3.486 9.062 2.855 2.977 1.006 217 1.199 2.965 -317 -352

Y.mahalle 182.791 192.249 41.014 8.243 4.577 949 131.393 147.342 59.713 49.086 28.960 7.376 51.398 44.907 -18.699 -20717

TOPLAM 1.239.521 1.766.138 309.374 70.537 32.186 7.099 897.917 1.351.549 421.079 446.432 207.898 51.383 341.604 414.589 -111.705 -137.361

54

Cumhurbaşkanı seçiminde de sonuçlar adaylar ve partiler açısından önemli farklılıklar içeriyor. CHP’nin adayı Muharrem İNCE, Ayaş dışında tüm ilçelerde daha fazla oy almış ve Ankara genelindeki oy farkı 341.604. ERDOĞAN, yine partisinden tüm ilçelerde daha yüksek oy almış ve toplamda 414.589 oy daha fazla almıştır. AKŞENER ve DEMİRTAŞ’da ise durum tam tersi. Her iki aday da partisinden daha düşük oy almışlar. AKŞENER 111.705 oy partisinden daha düşük oy alırken, DEMİRTAŞ ise 137.361 oy partisinden daha düşük oy almıştır. Aşağıda, raporda öne çıkan çeşitli sonuçlar başlıklar halinde özet olarak verilmiştir. Demografi ve Seçmen Sayısı Durumu

Ankara’nın 2017 yılı itibariyle nüfusu 5 445 026 kişidir.

Nüfusun %71’i seçmen. Seçmen sayısı 3.853.894 kişi (2017). Nüfus artış hızı Türkiye ortalamasının

üzerinde; Türkiye: binde 12,4; Ankara: binde 18,3). Nüfusu Türkiye ortalamasına göre daha yaşlı;

Türkiye ortanca yaşı, 31,7 Ankara’nın ortanca yaşı, 33,4. Dolayısıyla en yoğun olan yaş grupları (35-

39), (30-34), (25-29).

Ankara’nın 25 ilçesi bulunuyor. Nüfusun %78’i 6 ilçede (2017) (Çankaya, Keçiören, Yenimahalle,

Mamak, Etimesgut ve Sincan) yaşıyor.

Ankara’da kadınların nüfusunun (Ankara: %50,4) Türkiye genelenin aksine (Türkiye: %49,9)

erkeklerden daha yüksek olduğu görülmektedir.

6360 sayılı Büyükşehir Belediye Yasası ile 2012 yılında Ankara’nın seçmen sayısı %8 oranında

artmıştır.

2018 Milletvekili genel seçimleri öncesinde Ankara 3 bölgeye ayrılmış ve bölge milletvekili sayıları

13, 11, 12 olarak belirlenmiştir.

Ankara 1. Bölge İlçeleri: Bala, Çankaya, Elmadağ, Evren, Gölbaşı, Haymana, Mamak, Polatlı,

Şereflikoçhisar’dır. Nüfusu 1.945.585 kişi, nüfusa oranı ise %36’dır. (2017 yılı)

Ankara 2. Bölge İlçeleri: Altındağ, Çamlıdere, Çubuk, Güdül, Kalecik, Kahramankazan, Keçiören,

Kızılcahamam, Pursaklar’dır. Bölge nüfusu 1.626.867 kişi, nüfusa oranı ise %30’dur. (2017 yılı)

Ankara 3. Bölge İlçeleri: Beypazarı, Etimesgut, Nallıhan, Sincan, Yenimahalle’dir. Bölge nüfusu

1.827.422 kişi, nüfusa oranı ise %34’tür. (2017 yılı)

Ankara’nın sırasıyla üç büyük nüfusa ve seçmene sahip ilçeleri sırasıyla Çankaya, Keçiören ve

Yenimahalle’dir.

Etimesgut hem doğrudan seçmen sayısı olarak hem de oransal seçmen sayısı olarak en yüksek

düzeyde, seçmen sayısı açısından değişime uğramış ya da 6360 sayılı Büyükşehir Yasası ile değişime

uğratılmış ilçedir.

2013 nüfusuna göre Ankara ilinde en yüksek yaş grupları sırasıyla, 30-34, 25-29 ve 35-39’dur.

(Toplamı %26,1)-(2017 yılı).

AK Parti seçmeninin en çok bulunduğu ilçeler sırasıyla Keçiören, Mamak, Sincan, Yenimahalle,

Altındağ’dır. (Sırasıyla; 231.438; 169.357, 164.777, 146.442, 135.246 seçmen, 2014 Yerel Seçimleri)

2009’dan 2014’e AK Parti seçmeninin en çok artış gösterdiği ilçe Sincan’dır.

MHP seçmeninin en çok arttığı ilçe ise Etimesgut’tur.

CHP seçmeninin en çok arttığı ilçe ise Çankaya ve Yenimahalle’dir.

Son 10 yılda en çok seçmen artış yaşayan parti CHP’dir. (487.068 seçmen, 2014 Yerel Seçimleri)

55

Katılım ve Geçersiz Oylar

Ankara ilinde seçimlere katılım oranı son üç seçimde Türkiye ortalamasının üstündedir. Ankara’da

2009 Yerel Seçimleri’nde seçimlere katılım oranı %85 iken 2014 Yerel Seçimleri’nde katılım oranı

%91’e yükselmiştir.

Ankara’da katılım Türkiye ortalamasının 2 puan üstündedir.

2009 yerel seçimlerinde Ankara Genelinde Belediye başkanlığı için verilen oylarda geçersiz oy oranı

%3,1 (82.285 kişi) iken 2014 yerel seçimlerinde bu oranın %3,9’a (127.056 kişi) yükseldiği

görülmektedir.

2014’te en çok geçersiz oy kullanan ilçeler; Ankara’nın sosyo-ekonomik düzeyi düşük dış ilçeleri

olduğu söylenebilir Ancak 2009 yerel seçimleri ile karşılaştırıldığında geçersiz oy 25 ilçenin

tamamında da artış göstermiştir. En çok artış yaşayan ilçe Evren’dir. Evren’de %3,5’ten %7,97’ye

yükselmesi,

2014’te en az geçersiz oy kullanan ilçeler ise sırasıyla Çankaya(%2,1) ve Yenimahalle’dir (%3).

2014 Yerel Seçimleri İlçe Belediye Başkanlığı Sonuçları

2014 Yerel Seçimlerinde 20 ilçede AK Parti; 2 ilçede CHP; 2 ilçede MHP; 1 ilçede DP kazanmıştır.

İlçe belediye başkanlığı sonuçlarına göre oyların %42,3’ünü AK Parti, %31,5’ini CHP, % 16,9’unu

MHP almıştır.

Her ne kadar yüzdelik olarak CHP Ankara genelinde ikinci en çok oyu alsa da ilçe geneline

bakıldığında sadece 6 ilçede ikinci parti olmuştur.

MHP ise 14 ilçede ikinci parti olarak daha fazla yayılım gösterdiği görülmektedir. Ancak bu ilçeler,

nüfus yoğunluğu düşük olan ilçelerdir.

CHP’nin 25 ilçenin 16’sında üçüncü parti olması dikkat çekicidir. Toplam oyda ikinci sırada gelmekle

birlikte, ilçelerde kazanma potasına girmekte zorlandığı görülmektedir.

İlçe belediye başkanlığı verileri üzerinden değerlendirdiğimizde CHP 2 ilçede birinci, 6 ilçede ikinci,

16 ilçede ise üçüncü partidir.

Kazan, Kızılcahamam, Çamlıdere, Akyurt, Pursaklar, Çubuk, Güdül’de (7 İlçe) CHP; AK Parti’nin aldığı

oyların %10’nundan daha az oy alması dikkat çekicidir.

MHP'de durum biraz daha farklıdır. Ankara'nın hiçbir ilçesinde MHP, AK Parti’nin aldığı oyların

%10’nundan daha az oy almamış, %30’un daha altında oy aldığı ilçe sayısı CHP’de 14 ilçe iken

MHP’de sadece 5 ilçedir. Bu analizinden de anlaşıldığı gibi MHP’nin Ankara’nın ilçelerindeki

yayılımı CHP’den çok daha yüksektir.

AK Parti; 2014 Yerel Seçimlerinde Ankara il genelinde oylarını 2009 yerel seçimlerine oranla %32

civarında arttırmıştır. AK Parti Ankara’nın 22 ilçesinde oy artışı yaşarken sadece 3 ilçede (Güdül,

Haymana, Evren) 2009 seçimlerine göre oy kaybı yaşamıştır. En çok oy kaybettiği ilçe Evren (%17,6)

olmak üzere, en çok oyunu arttırdığı ilçeler ise Gölbaşı (%87,7), Etimesgut (%78,5), Ayaş (75,4),

Pursaklar (53,5), Kızılcahamam (%43,0), Mamak (%42,5) olduğu görülmektedir.

2009’a göre AK Parti’nin; CHP’nin kazandığı ilçelerden Çankaya’da %31, Yenimahalle’de ise %22

oranında oyunu arttırdığı görülmektedir.

2009’a göre CHP ise Ankara genelinde 11 ilçede oyunu arttırmış, 14 ilçede ise oy kaybı yaşamıştır.

Ankara il genelinde yaklaşık %24 oyunu arttırmıştır. Oyunu en çok arttırdığı ilk 5 ilçe sırasıyla; Evren

(%825) Ayaş (%64,1), Bala (%64), Nallıhan (%61,1), Beypazarı (%53,4), Çankaya’dır (%43,4). En çok

oy kaybı yaşadığı ilçeler ise sırasıyla; Çamlıdere (%76), Haymana (%73), Polatlı (%67), Güdül (%65,1),

Kazan (%57,6), Akyurt’tur (%44).

56

2009 Yerel seçimlerine göre MHP ise; 10 ilçede oyunu arttırırken, 15 ilçede oy kaybı yaşamıştır.

MHP’nin Ankara il genelinde yaşadığı oy kaybı %18 puandır. MHP’nin oyunu en çok arttırdığı ilk 5

ilçe sırasıyla; Kazan (%158), Etimesgut (%109), Polatlı (%90), Gölbaşı (%77), Elmadağ (%64)

ilçeleridir. En çok Oy kaybı yaşadığı ilçeler ise sırasıyla Keçiören (%71), Yenimahalle (%64), Haymana

(%57), Bala (%55) ve Güdül (%49) ilçeleridir.

Son 3 Yerel Seçim Sonucu Genel Değerlendirme

Kazanılan belediye başkanlıkları açısından baktığımızda Son 10 yılda AK Parti 52 kere belediye

başkanlığı kazanmış, CHP 9 kere, MHP ise 11 kere kazanmıştır.

AK Parti girdiği üç yerel seçimde en yüksek başarıyı -kazanılan belediye sayısı olarak- 30 Mart’ta

elde etmiştir. AK Parti; 2004’te 17 belediye başkanlığı kazanmışken, 2009’da 15’e düşmüş ve

2014’te 20 belediyeye çıkmıştır. AK Parti’nin Ankara il geneli oy oranları 2004’te %49,3, 2009’da

%39,05, 30 Mart’ta ise %42,3’tür.

AK Parti’nin belediye başkan adaylarını incelediğimizde aday belirlerken istikrara önem verdiği

söylenebilir. AK Parti’nin 2004’ten bu yana sürekli kazandığı ilçelerde aday değişikliğine gitmediği

görülmektedir.

30 Mart’ta CHP 2009’a göre çok küçük bir oy artışı yaşasa da kaybettiği iki belediye açısından

başarılı olduğu söylenemez. (CHP’nin Ankara il geneli oy oranları 2004’te %27,2; 2009’da %31,1;

20014’te %31,5’tir.)

CHP 2004’te 3 belediye kazanmış, 2009’da 4’e çıkmış 30 Mart’a ise tekrar 2 belediyeye düşmüştür.

CHP’nin devamlı kazandığı ve parti değişimi yaşamayan tek ilçesi Çankaya’dır. Ancak 30 Mart’ta AK

Parti Çankaya’da da oyunu %31 oranında yükselttiği görülmektedir.

CHP’nin 2009’da kazanıp kaybettiği ilçeler iki dış ilçe olup Ayaş ve Kalecik’tir.

MHP açısından baktığımızda ise 30 Mart’ta MHP seçmeni Ankara’da MHP adaylarından çok,

çoğunlukla AK Parti adaylarını desteklemek yönünde tercihini kullanmıştır. Bu il geneli

sonuçlarından da görülmektedir.

MHP’nin Ankara il geneli Oy oranlarına baktığımızda 2004’te %10,8, 2009’da %25, 20014’te %16,9 a

gerilediği görülmektedir.

MHP 2004’te 3 belediye kazanmışken, 2009’da 7 belediyeye yükselmiş, 30 Mart’ta ise 2 belediyeye

düşmüştür. (Etimesgut ve Polatlı).

Büyükşehir Belediye Başkanlığı

30 Mart yerel seçimleri sonucunda AK Parti %44,8, CHP %43,8, MHP ise %7,8 oy almıştır. 2009 Yerel

seçimlerinde il geneli sonuçlarına baktığımızda ise AK Parti %38,7, CHP %28,9, MHP %25 oy

almıştır.

AK Parti Büyükşehir Belediye Başkanı adayının en çok oy aldığı ilçelere baktığımızda; seçmen

bazında Çamlıdere’nin %72’sinin, Çubuk’un %71’inin, Pursaklar’ın %70’inin, Akyurt’un %68’inin ve

Kızılcahamam’ın %63’ünün oyunu aldığı görülmektedir.

AK Parti adayı Ankara’nın 25 ilçesinin 15’inde seçmenin %50’sinden daha fazlasının oyunu almıştır.

AK Parti adayının en az oy aldığı ilçelere baktığımızda; Çankaya seçmenin %20’sinin, Yenimahalle

seçmenin %40’ının, Etimesgut seçmenin %42 sinin oyunu aldığı görülmektedir.

Ankara’nın 25 ilçesinin 24’ünde ise (Çankaya dışında) seçmenin %40’ından daha fazlasının oyunu

alması ise çarpıcıdır.

57

Toplamda ise AK Parti adayı aldığı oyların %19 unu Keçiören’den, %12 sini Sincan’dan, %11,5’i ise

Mamak’tan almıştır.

CHP büyükşehir adayının oylarının yoğunlukla birkaç ilçede toplandığını görüyoruz. CHP büyükşehir

adayının en çok oy aldığı ilçe Çankaya’dır. Çankaya seçmenini %73’ünün CHP büyükşehir adayını

desteklediği görülmektedir.

Sırasıyla Yenimahalle ilçesi %51,4, Etimesgut %45,5 gelmektedir. Başka bir deyişle, CHP büyükşehir

adayı oylarının %31’ini Çankaya’dan, %14’ünü Yenimahalle’den, %14’ünü Keçiören’den, %11’ini

Mamak’tan almıştır.

CHP’nin özellikle dış ilçelerden aldığı oyların AK Parti’ye göre oldukça düşük olduğu görülmektedir.

Ancak CHP büyükşehir adayı Mansur YAVAŞ’ın Ankara’nın 25 ilçesinden 24’ünde (Bala hariç) CHP

ilçe belediye başkanı adaylarından daha fazla oy alması çarpıcıdır.

CHP’nin ilçe belediye başkanlarından Keçiören’de yaklaşık 107 bin, Etimesgut’ta 73 bin, Sincan’da

47 bin, Çankaya’da 46 bin daha fazla oy almıştır.

CHP adayı Mansur YAVAŞ’ın dış ilçelerde de azımsanmayacak oy artışları olmuştur. CHP’nin ilçe

belediye başkan adaylarının aldığı oylarla karşılaştırdığımızda, Kazan’da %90, Güdül’de %88,

Kızılcahamam’da %86, Polatlı’da %81, Haymana, Akyurt, Pursaklar, Çamlıdere, Çubuk, Beypazarı

CHP ilçe belediye başkanı adaylarından %70’ler civarında daha fazla oy aldığı görülmektedir.

Büyükşehir Belediye Başkanlığı Seçim Sonucu ile İlçe Belediye Başkanlığı Seçim Sonuçları

Büyükşehir belediye başkanlığı ve ilçe belediye başkanlığı sonuçlarına karşılaştırmalı incelendiğinde;

MHP’de durum AK Parti ya da CHP adayını destekleme şeklinde gelişmiştir.

Büyükşehir ve ilçe belediye başkanlığı oylarındaki kaymalara baktığımızda; çoğunlukla MHP

seçmenini AK Parti adayını desteklediği ilçeler; Haymana, Altındağ, Çubuk, Keçiören, Beypazarı,

Güdül, Ayaş, Pursaklar, Çamlıdere, Sincan, Kalecik, Kızılcahamam, Akyurt, Kazan, Bala, Polatlı, Evren,

Şereflikoçhisar ilçeleridir.

MHP seçmenini çoğunlukla CHP adayını desteklendiği ilçeler ise Çankaya, Yenimahalle, Etimesgut

ilçeleridir.

İl genelinde CHP’nin büyükşehir belediye başkanlığı için ilçe belediye başkanlıkları için verilen

toplam oydan %12,3 fazla oy aldığı, (MHP’nin %9,1 oy kayması yaşadığı)

AK Parti’nin ise; %2,5 daha fazla oy aldığı görülmektedir.

İlçe belediye başkanlığı için CHP’ye oy vermeyip, Büyükşehir belediye başkanlığı için CHP adayına en

çok oy veren ilçeler sırası ile Keçiören, Etimesgut, Sincan, Çankaya, Mamak ilçeleridir

CHP’nin 2004’ten itibaren oyunu artırdığı son iki seçimde ise birbirine yakın oylar aldığı

görülmektedir.

MHP için de 2004’ten sonra oy oranları artış göstermiştir.

AK Parti’nin oyu 2004’te en yüksektir. 2009’da %10’luk bir düşüş göstermişken 2014 seçimlerinde

yeniden yükselişe geçmiştir.

6360 Sayısı Yasa ve Sonucu

2014 yerel seçim sonuçlarını incelediğimizde, yeni büyükşehir yasası çıkmadan 2014 yerel seçimleri

yapılmış olsaydı,

Antalya’da yaklaşık 2 puan farkla AK Parti yerine CHP kazanıyordu.

Mersin’de yaklaşık 2,5 puan farkla MHP yerine CHP kazanıyordu.

58

Ankara’da sonuç CHP lehine değişiyor. Oy farkı 0,5 oluyordu. Daha net bir ifade ile AK Parti %44,27,

CHP ise %44,74 oy alıyor ve seçimi CHP kazanıyordu.

Diğer 27 büyükşehirde oy oranları değişim gösterse de kazanan parti değişiklik göstermiyordu.

Genel Seçimler ve Ankara

Genel seçimlerde AK Parti’nin Ankara’da devamlı olarak yükselen bir oy oranı olduğu görülmekte

iken (2002; 2007; 2011: %38,1; %47,6; %49,2), 7 Haziran 2015 Genel Seçimlerinde %41,2 ‘ye

düşmesi ülke genelindeki AK Parti’nin oy kaybı ile paraleldir. Ülke genelinde 9 puan düşerken,

Ankara’da yaklaşık 8 puan düşmüştür. 1 Kasım’da %48,8’ e yükselirken; 24 Haziran 2018’de ise

40,4’e düşmüştür.

CHP’de ise küçük de olsa 2002 genel seçimlerinden bu yana bir artış olduğu görülmekte iken (2002;

2007; 2011: %28; %27,9;%31,4) AK Parti gibi CHP’nin de 7 Haziran 2015 genel seçimlerindeki ülke

genelindeki yaklaşık 1 puanlık oy kaybı Ankara’da yaklaşık 2 puan seviyelerinde gerçekleşmiştir (7

Haziran 2015:%29,5).1 Kasım’da %30,8’e yükselirken; 24 Haziran 2018’de ise %26,1’e gerilemiştir.

MHP’nin 2011 e kadarki oy oranı yükselmesi 7 Haziran’da tavan yapmış ve %18’e yükselmiştir.

(2002; 2007; 2011;7 Haziran 2015; %8,6; %15,2 ;%14,6; 18,02).1 Kasım’da14,2’ye, 24 Haziran’da

13,1’e gerilemiştir.

HDP Ankara’da 2011’e kadar bir puan civarında iken 7 Haziran 2015’de 5,2 ile ilk defa bir milletvekili

çıkarmıştır. 24 Haziran 2018’de %6,4 oy almıştır.

İYİ Parti ise ilk defa denenmiş ve %12 oy almıştır.

Cumhurbaşkanlığı Seçimi

2010 Referandum sonucu ile 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde R. T. ERDOĞAN’ın aldığı oyların

yakınlığı dikkat çekicidir. (Evet: % 54,1, R. T. ERDOĞAN: %51,3)

2010 Referandum sonucu ile 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde E. İHSANOĞLU’nun aldığı oyların

yakınlığı dikkat çekicidir. (Hayır: %45,9 E. İHSANOĞLU: %45,2)

24 Haziran 2018 Cumhurbaşkanı Seçimlerinde ise R.T. ERDOĞAN %51,5 ilw 2014 CB seçimlerine çok

yakın bir oy almıştır.

Muharrem İNCE %36,2 oy alırken, Meral AKŞENER %9, S. DEMİRTAŞ %2, T. KARAMOLLAOĞLU %1 oy

almıştır.

R.T. ERDOĞAN AK Parti’den 11 puan, M. İNCE partisinden 10 puan yüksek alırken; M. AKŞENER İYİ

Partiden 3 puan, DEMİRTAŞ HDP’den 4 puan daha düşük alması Türkiye geneli ile paralellik

göstermektedir.

59

KAYNAKÇA

6360 Sayılı Yasa, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6360.pdf

ADNSK’ye göre 2013 Nüfus Sayım Sonuçları, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 Erişim Tarihi: 12 Ağustos

AYDIN KOÇ, Filiz, 2010-2014 Yılları Karşılaştırmalı Seçim Analizleri, Şubat 2015, Gazi Kitabevi, Ankara

Genel Seçim Sonuçları, http://tuikapp.tuik.gov.tr/secimdagitimapp/menusecim.zul Erişim Tarihi: 12 Ağustos

Halk Oylaması ve Cumhurbaşkanlığı Seçim Sonuçları, http://tuikapp.tuik.gov.tr/secimdagitimapp/menuhalk.zul Erişim Tarihi: 12 Ağustos

Nüfus Sayımı Sonuçları, http://tuikapp.tuik.gov.tr/nufusmenuapp/menu.zul Erişim Tarihi: 12 Ağustos

Sandıklara Göre Seçim Sonuçları, https://sonuc.ysk.gov.tr/module/GirisEkrani.jsf Erişim Tarihi: 12 Ağustos

Seçim Sonuçları Arşivi, http://www.ysk.gov.tr/ysk/faces/Secimler?_afrLoop=226809794907675&_afrWindowMode=0&_afrWindowId=11e0ss8urr_1#%40%3F_afrWindowId%3D11e0ss8urr_1%26_afrLoop%3D226809794907675%26_afrWindowMode%3D0%26_adf.ctrl-state%3D11e0ss8urr_23 Erişim Tarihi: 12 Ağustos 2015

Seçmen ve Sandık Sayıları, http://www.ysk.gov.tr/cs/groups/public/documents/document/ndq0/mdex/~edisp/yskpwcn1_4444011596.pdf

TÜİK; Genel Nüfus Sayımı Sonuçları, 1935-2000 ve Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2007-2013 Erişim: 10 Aralık 2014

Yerel Seçim Sonuçları, http://tuikapp.tuik.gov.tr/secimdagitimapp/menuyerel.zul Erişim Tarihi: 12 Ağustos 2015

60

Filiz AYDIN KOÇ

1995’te Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi İstatistik Bölümü’nden mezun olduktan sonra kurucusu

olduğu kamuoyu araştırma şirketi Olgu Araştırma bünyesinde uzun yıllar gerek kamu sektörüne, gerekse

özel sektöre, kalitatif ya da kantitatif pek çok araştırmada proje tasarımından, ana raporların hazırlanmasına

kadar tüm araştırma süreçlerinde etkin yer alarak hizmet verdi.

Son yıllarda bu çalışmalarla birlikte seçim sonuçlarına yönelik karşılaştırmalı analiz çalışmalarına yoğunlaştı.

Bu çalışmalarını 2010-2014 yıllarını içeren seçimlerin karşılaştırmalarını içeren “2010-2014 Karşılaştırmalı

Seçim Analizleri” (Şubat, 2015) kitabında topladı. Seçimlere yönelik çok sayıda çeşitli yazı ve makaleleri,

yazılı ve görsel basında yer aldı.

Yazarın bir diğer çalışma alanı ise yerel yönetimlerdir. Belediye araştırmaları temelinde uzun yıllardır yaptığı

çalışmaların yanında, Ahmet Yesevi Üniversitesi Ekonomi Fakültesi Yerel Yönetimler Bölümü’nde Yüksek

Lisans sahibidir.