ANKARA ÜNİVERSİTESİ

BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJESİ

SONUÇ RAPORU

Proje Başlığı

Köpeklerde Akciğer Hastalıklarının Tanısında Bilgisayarlı Tomografi ve Torasik Radyografi

Bulgularının Karşılaştırılması

Proje Yürütücüsünün İsmi

Prof. Dr. Ali BUMİN

Yardımcı Araştırmacıların İsmi

Doktora Öğrencisi Başak BOZTOK ÖZGERMEN

Araş. Gör. Dr. Yusuf ŞEN

Doktora Öğrencisi İlke BAYZIT KOÇER

Proje Numarası

13B3338003

Başlama Tarihi

05.04.2013

Bitiş Tarihi

05.04.2015

Rapor Tarihi

09.10.2015

Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri

Ankara - " 2015 "

2

I. Projenin Türkçe ve İngilizce Adı ve Özetleri

Köpeklerde Akciğer Hastalıklarının Tanısında Bilgisayarlı Tomografi ve Torasik Radyografi

Bulgularının Karşılaştırılması

ÖZET

Vücutta hayati önem taşıyan sistemlerden birisi olan solunum sistemi, hastalıklar nedeniyle

solunum fonksiyonunun bozulması hastanın hayatını riske sokar ve hastalıkların zamanında doğru

tanısı ve sağaltımı yapılmazsa hastanın ölümüyle sonuçlanabilmektedir. Evcil hayvanlarda solunum

yolu hastalıkları ile sıklıkla karşılaşılmakta ve toraks ve pulmoner hastalıkların incelenmesinde ilk

tercih edilen görüntüleme yöntemi radyografi olmaktadır; ancak hastalıkların kesin tanısının

konulmasında yalnızca radyografik muayene yapılması her zaman yeterli olmamakta ve klinisyenleri

zorlamaktadır. Bu nedenle, çalışmada ileri görüntüleme yöntemi olan BT’nin veteriner amaçlı, akciğer

hastalıklarının tanısında kullanımı ve iki görüntüleme yönteminin birbirine olan üstünlüklerinin

tanımlanması amaçlandı.

Çalışmanın hayvan materyalini, Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi kliniklerinden,

radyodiagnostik ünitesine akciğer hastalığı şikayetiyle sevk edilen ve toraks grafisi istenilen çeşitli ırk,

yaş ve cinsiyette 20 köpek oluşturdu.

Öncelikle radyografik muayeneleri yapılan olguların, BT ile transvers görüntüleri alınarak

hastalıkların kesin tanısı konuldu, lezyonların yerleşimi ve boyutları hakkında detaylı ve kesin bilgiler

elde edildi.

Sonuç olarak; köpeklerde akciğer hastalıklarının tansında sıklıkla kullanılan bir görüntüleme

yöntemi olan radyografinin özellikle kitlesel yapıların ve tümör metastazlarının tespit edilmesinde

yetersiz olduğu anlaşıldı. BT ile elde edilen görüntülerle, en küçük boyuttaki lezyonlar bile rahatlıkla

değerlendirildi. Efüzyon, pneumotoraks gibi hastalıklarda hastalığın tanısının konulmasında yeterli

bulunan radyografi, lezyonların yerinin belirlenmesinde ve şiddetlerinin değerlendirilmesinde ise

yetersizdi. BT sayesinde hastalığın şiddeti ve yerleşimi rahatlıkla değerlendirildi.

BT’nin kesit görüntü sağlama özelliği ile radyografiye olan üstünlüğü görüldü; ancak akciğer

hastalıklarının tespitinde ilk görüntüleme yöntemi olarak kullanılan radyografinin de tanı

konulmasında sağladığı yararlar bir kez daha tespit edildi. Hastaların anamnez ve klinik muayenelerini

takiben öncelikle radyografik inceleme yapılması, akciğer parankimi ve çevredeki organların detaylı

değerlendirilmesi içinse BT kullanılması önerildi.

Anahtar Sözcükler: Bilgisayarlı Tomografi, Toraks Radyografisi, Akciğer Hastalıkları, Toraks

Hastalıkları, Köpek.

Comparison of Computed Tomography and Thoracic Radiography Findings for the Assessment

of Pulmonary Diseases in Dogs

SUMMARY

Respiratory system is one of the vital systems in the body. Respiratory function disorders

due to respiratory system diseases can be life threatening for the patients. If accurate diagnosis and

treatment is not done properly, respiratory system diseases can result in death of the patient.

Respiratory diseases are frequently encountered in domestic animals. Diagnosis of pulmonary diseases

are often made by radiographic imaging of thorax, but radiographic examination alone is not always

3

adequate for accurate diagnosis of the disease. Therefore, an advanced imaging method such as CT

was used in this study for veterinary purposes to diagnose lung diseases. This study aimed the

comparison of the two imaging methods for evaluation of pulmonary diseases in dogs.

20 dogs with various breeds, age and sex that applied to Ankara University Faculty of

Veterinary Medicine radiodiagnostic unit, with complaints of lung disease made up the materials of

the study.

First of all, the patients underwent radiographic examination. After that, transverse CT

images revealed the presence of lesions and precise information about the location and size of the

diseases were obtained.

As a result, radiography which is an imaging method often used in diagnosis of lung diseases

in dogs, proved to be inadequate in evaluation of mass structures, particularly in the identification of

tumor metastasis. With the images obtained by CT, even the smallest sized lesions were evaluated

easily. For the diagnosis of diseases such as pleural effusion and pneumotoraks, radiography was

found to be sufficient, but in determining the location and evaluation of the severity of lesions it was

inadequate. By the help of the findings that were obtained by CT, placement and severity of the

diseases was assessed easily.

The superiority of CT to radiography was concluded by CT’s ability to provide cross-

sectional views, but as the first imaging modality for the diagnosis of lung diseases, radiographic

examinatoin’s benefits have been proven once again. Following the patient history and clinical

examination, radiographic examination of lung parenchyma and surrounding organs must be done

prior to CT examination. After that detailed evaluation of the thorax can be made by using CT.

Key Words: Computed Tomography, Thoracic Radiography, Pulmonary Diseases, Thoracic

Diseases, Dog.

II. Amaç ve Kapsam

Bu çalışmada, akciğer hastalığı bulunan köpeklerde anamnez alındıktan sonra; köpeklerin direkt

toraks grafisi alınarak akciğer hastalıklarının radyografik muayenesi yapılacaktır. Radyografik

muayene sonunda akciğer hastalıklarına ait elde edilen bulgular; yetersiz, şüpheli veya tanısı tam

olarak konulacaktır. Daha sonra bu olguların ileri görüntüleme yöntemi olan BT ile değerlendirilmesi

yapılacaktır. Böylece herhangi bir patoloji varlığı, konumu ve kapsamı ile ilgili Bilgisayarlı

Tomografi kullanılarak elde edilen bulgular değerlendirilerek, radyografik tanıyı doğrulayıp

doğrulamadığı, ayırıcı tanıya olan etkisi ve iki yöntemin birbirine olan üstünlükleri incelenerek,

akciğer hastalıklarının değerlendirilmesinde radyografik muayene ve BT bulgularının karşılaştırılması

ile hastalıkların kesin tanısının konulması amaçlanmıştır.

III. Materyal ve Yöntem

Materyal

Çalışmamıza Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Küçük Hayvan Kliniği’nden 9,

Doğum ve Jinekoloji Küçük Hayvan Kliniği’nden 5 ile Küçük Hayvan Cerrahi Kliniği'nden 6 adet

akciğer hastalığı şüphesi ile Radyodiagnostik ünitesine sevk edilen ve akciğer grafisi istenen çeşitli

ırk, cinsiyet ve yaştaki 20 köpek dahil edildi (Çizelge 2.1).

4

Çizelge 2.1. Çalışma materyalini oluşturan olgulara ait bilgiler.

Olgu

No Irk Yaş Cinsiyet

Canlı

Ağırlık

Gönderen

Klinik Anamnez

1 Terrier 14 Dişi 12 kg Cerrahi 2 haftadır devam eden solunum güçlüğü, egzersiz intolerans, son 3 gündür disfaji.

Meme tümörü metastazı şüpheli.

2 Melez 1 Dişi 5,5 kg Cerrahi Trafik kazası geçirmiş.

3 Melez 8 Dişi 18 kg Doğum Meme tümörü var, 1 aydır devam eden dispne.

4 Setter 9 Dişi 16 kg İç hastalıklar Soğuk ve yağmurlu havada dışarıda kalma, şiddetli abdominal solunum, dispne.

5 Rottweiler 5 Erkek 22 kg Ortopedi Sağ ön bacakta osteosarkom şüpheli kitle, akciğere metastaz şüphesi var.

6 Kangal 1 Erkek 10 kg İç hastalıklar Solunum güçlüğü.

7 Labrador 9 Erkek 23,5 kg İç hastalıklar Kalp hastası (aritmi), 1 yıl önce radyografi sırasında akciğerde kitle tespit edilmiş,

kontrole getirilmiş.

8 Doberman 8,5 Dişi 21 kg İç hastalıklar Meme tümörü var. 4 yıl önce mastektomi yapılmış, tekrarlamış. 2 haftadır

solunum güçlüğü. Burundan kanlı akıntı geliyor. Anoreksi, kilo kaybı.

9 Alman

çoban 8 Dişi 27 kg Doğum

Abdominal loblarda meme tümörü var, barınaktan alınmış, ovariektomi yapılmış,

yalancı gebelik geçirmiş.

5

Olgu

No Irk Yaş Cinsiyet

Canlı

Ağırlık

Gönderen

Klinik Anamnez

10 Golden 3 Dişi 24 kg İç hastalıklar Sokaktan alınmış, 10 gündür vaginal kanama, Transmissible venereal tümör

(TVT) var. Operasyon öncesi kontrol için geldi.

11 Melez 1 Erkek 4,5 kg Cerrahi Yüksekten düşme, dispne.

12 Rottweiler 9 Erkek 21 kg İç hastalıklar 1 aydır solunum güçlüğü, iştahsızlık.

13 Rottweiler 6 Erkek 24 kg İç hastalıklar Lenfoma şüpheli, akciğere metastaz yönünden inceleme için geldi.

14 Terrier 18 Erkek 11 kg Cerrahi Sırt, sternal ve perianal bölgede kitleler var, daha önce opere edilmiş. Akciğere

metastaz yönünden inceleme için geldi.

15 Terrier 13 Dişi 14 kg Doğum 3. ve 4. meme loblarda tümör var, akciğere metastaz yönünden inceleme için

geldi.

16 Chihuahua 13 Dişi 7 kg Cerrahi Brahisefalik sendrom, dispne, egzersiz intolerans, hırıltılı solunum.

17 Terrier 13 Dişi 14 kg Doğum Meme tümörü var, akciğere metastaz yönünden inceleme için getirilmiş.

18 Golden 7 Dişi 15 kg İç hastalıklar Son 1 ayda artmış egzersiz intolerans, taşipne, iştahsızlık.

19 Terrier 12 Dişi 11 kg İç hastalıklar Herhangi bir sorunu yok, rutin kontrole geldi.

20 Alman

Çoban 6 Erkek 20 kg İç hastalıklar Megaözefagus, timoma şüphesi, solunum güçlüğü.

6

Bu çalışma, Ankara Üniversitesi Rektörlüğü Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu 14/03/2012 tarih,

2012-6 toplantı no, 2012-31 dosya no ve 2012-6-44 sayılı kararı ile onaylanmıştır (Ek 1).

Çalışmada Kullanılan Cihazlar

Torasik bölgenin radyografisi için Innomed marka, TOP-X HF model iki tüplü röntgen cihazı kullanıldı.

Hayvanın boyutuna göre değişmekle beraber, küçük ırk köpekler için 18 x 24, orta boy ırk köpekler için 24 x 30

ve büyük ırklar için 30 x 40 cm Kodak marka röntgen kasetleri kullanıldı.

Bilgisayarlı Tomografi için General Electric (GE Medical Systems, Milwaukee, WI) Marka, 2119734-2

model, spiral (tek kesitli) BT cihazı kullanıldı. BT çekimi sırasında genel anestezi için AMS Junior 620 V

otomatik ventilatörlü anestezi cihazı ve Shei marka Sevoflurane vaporizatörü kullanıldı. BT görüntülerinin

bilgisayardan CD’lere aktarılması amacıyla Rimage marka 2000i 2 - serisi CD robot kullanıldı.

Yöntem

Olgularının Değerlendirme Protokolü

Anamnez Alınması

Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi Anabilim Dalı Radyodiagnostik ünitesine akciğer hastalığı

şüphesi ile sevk edilen hastaların öncelikle anamnezi alınarak şikayetlerin ne olduğu, ne kadar süredir devam

ettiği ve varsa daha önceki yapılmış sağaltımlar, cerrahi girişimler kayıt altına alındı. Anamnezi kaydedilen

hastaların sahipleri bilgilendirilmiş ve kendilerine sunulan aydınlatılmış onam formu ile yazılı onayları alındı.

Çalışmaya dahil edilen hastalar radyografi çekimi için yönlendirildi.

Radyolojik Değerlendirme

Solunum stresi olmayan hastalarda radyografi sırasında hastanın hareketsizliğini sağlamak amacıyla Propofol

(Propofol %1, 20 ml, Fresenius Kabi, İsveç) v. cephalica antebrachii’ye 6 mg/kg dozunda uygulandı. Ciddi

solunum stresi olan ya da travması olan hastalarda anestezi uygulanmadan gerekli radyasyondan koruyucu

önlemler alınarak hasta sahibinin yardımı ile hastaların radyografisi elde edildi.

İncelenecek bölgeye ve hastanın durumuna bağlı olarak sağ laterolateral, ventrodorsal veya dorsoventral

pozisyonlarda hastaların radyografileri alındı. Laterolateral radyografide akciğer parankimini daha detaylı

incelenebildiği için sağ laterolateral pozisyon tercih edildi. Bunun için hastanın sağ tarafı röntgen kasetine tam

olarak değecek şekilde, hayvanın başı ve ön ayakları öne doğru, arka ayakları ise geriye doğru gerdirildi.

Sternum ve vertebraların aynı seviyede olmasına dikkat edildi. Skapulanın kaudalinden başlanarak karaciğerin

bir bölümü de dahil olmak üzere tüm diyaframı içerecek şekilde ayarlandı. Kollimasyon da bu şekilde

ayarlanarak, 54 kV, 20 mAs dozunda ışınlama yapıldı. Akciğer parankiminin daha rahat incelenebilmesi için

hastanın durumuna göre dorsoventral pozisyon tercih edildi. Dorsoventral pozisyon için hasta sırtüstü

pozisyonda yatırıldı, ön ayaklar gerdirilerek kum torbaları ile sabitlendi ve arka ayaklar serbest pozisyonda

bırakıldı. Görüntülerin simetrik olması önem taşıdığından vertebra ve sternumun aynı hizada olmasına dikkat

edildi. Kollimasyon toraks girişi, diyafram ve kranial abdomen ile toraksın lateralini içerecek şekilde ayarlandı.

Hastanın sağ tarafını belirlemek için kaset üzerine işaretleyici koyuldu. Pulmoner yapıların daha iyi

değerlendirilebilmesi için radyografi inspirasyonun pik olduğu anda alındı.

Olguların radyografik değerlendirmesi danışmanım ile birlikte yapıldı. Trakea, akciğer parankimi,

mediastinum, pleurada ve diğer torasik yapıların sistematik incelemesi yapılıp, şüpheli alan tespit edilen olgular

ya da detaylı inceleme yapılacak olan hastalar, Bilgisayarlı Tomografi çekimi için yönlendirildi.

BT ile Görüntüleme

Bilgisayarlı Tomografi sırasındaki hareketsizliğin sağlanması için hasta genel anesteziye alındığından, hasta

sahipleri bilgilendirilerek BT çekiminden 12 saat önce hastalar aç bırakıldı. Anestezi indüksiyonu için v.

cephalica antebrachii’ye damar çapına göre 22 G ya da 20 G intraket (Beybi A. Ş., Türkiye) yerleştirilip

sabitlenerek, 6 mg/kg dozunda Propofol intravenöz yolla uygulandı. İndüksiyonu tamamlanan hasta oro-trakeal

yolla entübe edildi. Hasta BT masası üzerinde kuyruk gantriye yakın olacak şekilde, sternal yatış pozisyonuna

7

alınarak, otomatik ventilasyonlu anestezi cihazına bağlandı ve anestezi idamesi Sevoflurane (Sevorane likid 250

ml, Aesica, İngiltere) ile sağlandı. Kesit görüntü alındığı sırada harekete bağlı artefakt oluşumunu önlemek

amacı ile hastanın spontan ventilasyonu baskılandı. Anestezi süresince hastaların vital bulguları takip edildi.

Masanın hareketini engellemeyecek şekilde hasta flasterler ve bantlar ile uygun pozisyon verilerek sabitlendi.

BT ile akciğer taraması kaudalden kraniale doğru yapıldı. Kesit kalınlığı hastanın büyüklüğü ve

incelenecek bölgeye göre değişmekle birlikte 1 - 3 mm arasında olacak şekilde ayarlandı. Küçük boyutlu şüpheli

lezyonların incelenmesinde veya detaylı inceleme gerektiğinde 1 mm kesit kalınlığı seçilirken, daha büyük

kitleler ve daha az detay gerektiren incelemelerde 3 mm’lik kalınlık tercih edildi. Işınlama zamanı incelenecek

bölgenin büyüklüğüne göre 40 - 60 saniye, 120 kV, 100 - 150 mAs, pencere seviyesi (window level) -100 HU,

pencere genişliği (window width) 2000 HU ve pitch değeri 1 olarak ayarlandı.

BT ile kesit görüntüler alınmaya başlamadan önce “scout” adı verilen ön izleme ile hasta vücudu

tamamen tarandı. Scout görüntünün elde edilmesini takiben kesit görüntü alınacak bölgeler bilgisayar ekranı

üzerinde seçilip işaretlenerek akciğer taraması başlatıldı. Hipoksiyi engellemek amacıyla, görüntü alınmadan

önce ve alındıktan hemen sonra hastaya hiperventilasyon yaptırıldı.

Radyasyon riskine karşı, çekim sırasında BT cihazının bulunduğu odaya giriş engellendi. Işınlama

süresince kurşun ile kaplı olan gözetleme camından hastanın vital bulguları izlendi. Işınlama bittikten sonra

odaya giriş çıkış yapıldı.

Çekim tamamlandıktan hemen sonra anestezi sonlandırılıp hastaya yalnızca oksijen verilerek, hastanın

spontan solunuma başlaması beklendi. Spontan solunuma başlayan hasta anestezi cihazından ayrıldıktan sonra

tüpü reddetmesi beklenerek ekstübe edildi. Hastanın anesteziden tam olarak uyanması beklenerek yürüyecek

duruma gelene kadar sahibine teslim edilmeyip, gözlem altında tutuldu.

Elde edilen BT görüntülerinin bilgisayardan CD’lere aktarılması amacıyla Proje ile sağlanan Rimage

marka 2000İ 2 - serisi CD Robot kullanıldı ve görüntüler CD’ler ile arşivlendi.

BT Görüntülerinin Yorumlanması

Olguların BT değerlendirmesi danışmanım ile birlikte yapıldı. BT görüntüleri pneumotoraks, bronşial kollaps,

bronşitis, bronşiektazi, atelektazi, pulmoner enfeksiyon ve yangı, granülomatöz akciğer hastalıkları ve apseler,

post-travmatik pulmoner lezyonlar, pulmoner fibrozis, pulmoner ödem ve neoplazilerin varlığı ile derecesi

şeklinde değerlendirilip, elde edilen BT bulguları daha sonra radyografik bulgular ile karşılaştırıldı; kesin tanı,

ayırıcı tanı ve detay konusunda iki radyodiagnostik yöntemin çeşitli hastalıklarda birbirlerine olan üstünlükleri

belirtildi.

IV. Analiz ve Bulgular

Olgularını Oluşturan Irkların Dağılımı

olgularını 5 Terrier (Olgu no: 1, 14, 15, 17, 19), 1 Setter (Olgu no: 4), 3 Rottweiler (Olgu no: 5, 12, 13), 1

Kangal (Olgu no: 6), 1 Labrador retriever (Olgu no: 7), 1 Doberman (Olgu no: 8), 1 Chihuahua (Olgu no: 16), 2

Alman çoban (Olgu no: 9, 20), 2 Golden retriever (Olgu no: 10, 18) ve 3 melez ırk (Olgu no: 2, 3, 11) olmak

üzere 10 farklı ırka ait toplam 20 köpek oluşturdu.

Olguların Cinsiyet ve Yaşa Göre Dağılımı

Çalışma olgularını oluşturan köpeklerin 12’sinin (% 60) dişi (Olgu no: 1, 2, 3, 4, 8, 9, 10, 15, 16, 17, 18, 19),

8’inin (% 40) erkek (Olgu no: 5, 6, 7, 11, 12, 13, 14, 20) olduğu belirlendi. Buna ek olarak, olguların yaşlarının

1 ile 18 arasında (ortalama 8,2 yaş) olduğu belirlendi.

8

Çalışma Olgularını Oluşturan Hastaların Anamnezleri

Çalışma materyalini oluşturan 20 adet köpeğe ait hasta sahiplerinden alınan anamnezlerde; 10 olguda (Olgu no:

1, 2, 3, 6, 8, 11, 12, 16, 18, 20) solunum güçlüğü (dispne), 5 olguda (Olgu no: 1, 7, 16, 18, 19) egzersiz

intolerans, 1 olguda (Olgu no: 4) abdominal solunum, 1 olguda (Olgu no: 8) burun akıntısı, 6 olguda (Olgu no: 1,

8, 12, 13, 18, 20) disfaji, 1 olguda (Olgu no: 8) anoreksi, 2 olguda (Olgu no: 8, 20) kilo kaybı varlığı belirlendi.

Tez olgularını oluşturan köpeklerin 6’sında (Olgu no: 1, 3, 8, 9, 15, 17) meme tümörü varlığı tespit

edildi. Bu 6 olgudan yalnızca 1’i (Olgu no: 8) daha önce mastektomi geçirmiştir. 1 olguda (Olgu no: 5) sağ ön

bacakta osteosarkoma şüpheli kitle tespit edildi, 1 olguda (Olgu no: 7) 1 yıl önce radyografi ile akciğer

parankiminde kitle tespit edilmiş, 1 olguda ise (Olgu no: 14) sırt, sternal ve perianal bölgede kitlelerin varlığı

tespit edildi. 1 olgu (Olgu no: 2) trafik kazası geçirmiştir, 1 olgu ise (Olgu no: 11) yüksekten düşme şikayetiyle

Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Kliniklerine başvurmuş ve radyografi istemi ile Radyodiagnostik

bölümüne sevk edilmiştir.

Olgularının Radyografik Muayene Sonuçları

Çalışma materyalini oluşturan 20 adet köpeğe ait toraksın radyografik muayene sonuçları değerlendirildiğinde 1

olguda (Olgu no: 1) akciğer parankiminde yumuşak doku opasitesi veren en büyüğünün çapı yaklaşık 5 cm olan,

sağ ve sol hemitoraksta diffuz şekilde akciğer parankimine yayılmış multiple kitleler tespit edildi (Şekil 3.1 ve

3.2).

5 olguda (Olgu no: 3, 4, 6, 11, 12) akciğer loblarında detay kaybı ile sıvı görünümünde pleural efüzyon

şüpheli alanlar dikkati çekti. 3 no’lu olguda ventral akciğer loblarında detay kaybı görüldü ve kalp silüeti

kaybolmuştu. 4 no’lu olguda kalp çevresinde görülen efüzyon nedeniyle kalp silüeti tam olarak görülemiyordu

(Şekil 3.6 ve 3.7). 6 no’lu olguda V/D grafilerde kranial akciğer lobları hava ile dolu şekilde görülürken, kaudal

loblar sıvı nedeniyle net olarak görülemedi. 11 no’lu olguda L/L grafilerde ventral akciğer loblarında sıvı

birikimi nedeniyle kalp ve diğer torasik yapılar görülemezken, yine aynı olguya ait V/D grafide sağ 7, 8, 9.

kostaların orta bölgeden kırık olduğu ve özellikle bu bölgede efüzyon varlığı tespit edildi. 12 no’lu olguya ait

L/L grafide ise pleural efüzyonun şiddeti nedeniyle hiçbir torasik yapı görülemiyordu (Şekil 3.18). Aynı olguya

ait V/D grafi incelendiğinde efüzyonun özellikle sağ tarafta daha fazla miktarda biriktiği dikkati çekti (Şekil

3.19, 3.20 ve 3.21).

4 olguda (Olgu no: 7, 14, 15, 18) akciğerde yumuşak doku opasitesi veren kitle şüpheli odaklar tespit

edildi. 7 no’lu olguya ait L/L grafiler incelendiğinde 8. interkostal aralıkta yaklaşık 1,5 cm boyutlarında bir adet

nodül tespit edildi (Şekil 3.11). Aynı olguya ait V/D grafide ise tespit edilen nodülün median hatta yakın bölgede

olduğu görüldü (Şekil 3.12). 14 no’lu olguda ise 7 ve 8. torakal vertebra seviyesinde yaklaşık 2 cm boyutlarında

yumuşak doku opasitesi veren kitle şüpheli odak tespit edildi (Şekil 3.22). 15 no’lu olguda 5. interkostal aralıkta

büyüklüğü yaklaşık 1 cm olan kitlesel lezyon tespit edildi. 18 no’lu olguya ait L/L grafiler incelendiğinde

kranioventral ve kraniodorsal akciğer loblarında, yumuşak doku opasitesi veren kitle şüpheli büyük lezyonların

varlığı tespit edildi, kalp silüeti görülebiliyordu (Şekil 3.25).

1 olguda (Olgu no: 2) L/L grafiler incelendiğinde, kalbin sternumdan uzaklaştığı ve toraksta serbest gaz

alanları şeklinde görülen pneumotoraks varlığı dikkati çekti. Aynı olguya ait V/D grafiler incelendiği zaman sağ

ve sol olmak üzere her iki hemitoraksta serbest gaz alanları görüldü (Şekil 3.3, 3.4 ve 3.5).

5 olguda (Olgu no: 9, 10, 13, 17, 19) akciğer parankiminde radyoopasite gösteren çok küçük boyutlarda

kalsifiye odaklar izlendi. 9 no’lu olguda V/D grafiler incelendiğinde, özellikle 6. interkostal aralıkta hem sağ

hem de solda olmak üzere birden fazla kalsifiye alan görüldü. 10 no’lu olguda ise V/D grafiler solda 6, 7 ve 10.

interkostal aralıkta; sağda ise 7 ve 8. interkostal aralıkta kalsifikasyon varlığını gösterdi (Şekil 3.15, 3.16 ve

3.17). 17 no’lu olguda ise 7. kosta seviyesinde sağ hemitoraksta kalsifiye alan varlığı dikkati çekti (Şekil 3.23 ve

3.24). 19 no’lu olguya ait L/L grafilerde ise hastanın dorsal akciğer loblarında kalsifiye alanların varlığı görüldü.

9

1 olguda (Olgu no: 8) ise bu milier tarzdaki odakların opasitesi neredeyse kemik ile eş radyoopasitede

olduğu ve akciğerin bütün loblarına diffuz olarak yayıldığı gözlendi. Bu durum pneumoni varlığını düşündürdü

(Şekil 3.13 ve 3.14).

1 olguya (Olgu no: 16) ait L/L grafide; trakea halkalarında herhangi bir opasite artışı görülmeyen

hastada; toraks girişinde, özellikle 1. torakal omur hizasında trakeanın ventrodorsal yönde daralması ile

karakterize trakeal kollaps tespit edildi.

Ön bacağında tümör oluşumu bulunan (Şekil 3.10) 1 olguya (Olgu no: 5) ait L/L radyografide 7.

interkostal aralıkta kaudoventral akciğer lobunda metastaz şüpheli alan dikkati çekti (Şekil 3.8). Aynı olguya ait

V/D grafi incelendiğinde şüpheli alanın sol hemitoraksta yer aldığı ve boyutlarının yaklaşık 1 cm civarında

olduğu anlaşıldı (Şekil 3.9).

L/L toraks radyografisi incelenen 1 olguda (Olgu no: 20) akciğer parankimi normal olarak

değerlendirilirken, trakeanın sınırları net olarak görülememiş, trakea seyrinde detay kaybı izlenmiştir.

Şekil 3.1. 1 no’lu olguya ait L/L radyografi. Oklar: Akciğer parankiminde diffuz tarzda yayılmış yumuşak doku

opasitesi veren kitlesel lezyonlar görüldü.

Şekil 3.2. 1 no’lu olguya ait V/D radyografi. Oklar: Akciğer parankiminde sağ ve sol hemitoraksta diffuz tarzda

yayılmış kitlesel lezyonlar görüldü. R: Sağ.

10

Şekil 3.3. 2 no’lu olguya ait L/L radyografi. Kalbin sternumdan uzaklaştığı izleniyor. Oklar: Serbest hava.

Şekil 3.4. 2 no’lu olguya ait V/D radyografi. Oklar: Kollabe olmuş akciğer lobları.

Şekil 3.5. 2 no’lu olguda torakosentez ile serbest hava boşaltıldıktan hemen sonraki kontrol amaçlı alınan L/L

radyografi. Oklar: Serbest havanın azaldığı görülüyor.

11

Şekil 3.6. 4 no’lu olguya ait L/L radyografi. Ventralde sıvı varlığı nedeniyle kalp silüeti kaybolmuş.

Şekil 3.7. 4 no’lu olguya ait torakosentez yapıldıktan hemen sonra alınan kontrol amaçlı L/L radyografi. Yıldız:

Serbest sıvının aspirasyonu sonucunda tekrar genişleyip hava ile dolan akciğer lobları.

Şekil 3.8. 5 no’lu olguya ait L/L radyografi. Ok: Kitle şüpheli lezyon.

12

Şekil 3.9. 5 no’lu olguya ait V/D radyografi. Ok: Kitle şüpheli lezyon.

Şekil 3.10. 5 no’lu olguya ait sağ scapulanın A/P ve L/L radyografisi. Ok: Kemikteki tümöral oluşum.

Şekil 3.11. 7 no’lu olguya ait L/L radyografi. Oklar: 8. torakal vertebra hizasında yumuşak doku opasitesi veren

kitle şüpheli lezyon saptandı.

13

Şekil 3.12. 7 no’lu olguya ait L/L radyografi. Oklar: 8. torakal vertebra hizasında yumuşak doku opasitesi veren

kitle şüpheli lezyon saptandı.

Şekil 3.13. 8 no’lu olguya ait L/L radyografi. Akciğerde diffuz opasite artışı bronkopneumoni şüphesi oluşturdu.

Şekil 3.14. 8 no’lu olguya ait V/D radyografi. Bilateral akciğer loblarındaki diffuz opasite artışı bronkopneumoni

şüphesi oluşturdu.

R

14

Şekil 3.15. 10 no’lu olguya ait L/L radyografi.

Şekil 3.16. 10 no’lu olguya V/D radyografi.

Şekil 3.17. 10 no’lu olguya detaylı V/D radyografi. Ok: Kalsifiye alanlar.

R

R

15

Şekil 3.18. 12 no’lu olguya ait L/L radyografi. Şiddetli pleural efüzyon nedeniyle toraksa ait hiçbir anatomik

yapı görülemiyor.

Şekil 3.19. 12 no’lu olguya ait V/D radyografi. Şiddetli pleural efüzyon nedeniyle toraksa ait hiçbir anatomik

yapı görülemiyor.

Şekil 3.20. 12 no’lu olgunun efüzyon aspire edildikten 1 hafta sonraki kontrol L/L radyografisi.

R

16

Şekil 3.21.12 no’lu olgunun efüzyon aspire edildikten 1 hafta sonraki kontrol V/D radyografisi. Oklar: Sıvının

boşaltılması sonrasında tekrar hava ile şişen akciğer görüntüsü.

Şekil 3.22. 14 no’lu olguya ait L/L radyografi. Oklar: Kitlesel lezyon.

Şekil 3.23. 17 no’lu olguya ait V/D radyografi. Oklar: Kalsifiye alanlar.

R

17

Şekil 3.24. 17 no’lu olguya ait L/L radyografi.

Şekil 3.25. 18 no’lu olguya ait L/L radyografi. Oklar: Ventral ve dorsal akciğer loblarında yumuşak doku

opasitesinde kitle şüpheli lezyon.

Olgularının BT Muayene Sonuçları

Çalışma olgularını oluşturan 20 adet köpeğe ait Bilgisayarlı Tomografi ile muayenesi sonucunda 7 olguda (Olgu

no: 1, 5, 7, 8, 10, 14, 15) akciğer parankiminde kitle tespit edildi. 1 no’lu olguda tüm kranial, kaudal ve aksesor

akciğer loblarında en küçüğü yaklaşık 5 mm çapında olan çok sayıda nodül tespit edildi (Şekil 3.26 ve 3.27). 10

no’lu olguda ise sağ hemitoraksta, kaudal akciğer lobunun ventralinde, 7-8. interkostal aralıkta, boyutları 1,8 x

1,8 cm olan hiperdens nodül görüldü. 5 no’lu olguya ait BT görüntüleri incelendiğinde, 4. torakal vertebra

seviyesinde sol toraks duvarı ile ilişkili; 30,32 x 18,56 mm boyutlarında yumuşak doku ile izodens nodül tespit

edilirken; sağ toraks duvarı yakınında 8,83 x 7,14 mm boyutlarında nodül görüldü (Şekil 3.35 ve 3.36). Aynı

olguya ait 7. torakal vertebra seviyesinde alınan transvers BT görüntüsünde sol toraks duvarı ile ilişkili 55,73 x

82,38 mm boyutlarında hiperdens kitle tespit edildi (Şekil 3.37). 7 no’lu olguya ait 8. torakal vertebra

seviyesinde alınan transvers BT görüntüsü incelendiğinde, sağ kaudal ve aksesor akciğer loblarında hiperdens

kitle görüldü (Şekil 3.38 ve 3.39). 8 no’lu olguya ait 3. torakal vertebra seviyesinde alınan transvers BT

görüntüsünde, boyutları 3,26 mm kadar küçük olan nodüller tespit edildi (Şekil 3.40). Aynı olguya ait 6. torakal

vertebra seviyesinde alınan BT görüntüsünde ise sağ ve sol akciğer parankimine diffuz tarzda yayılmış,

hiperdens kitlesel odaklar tespit edildi (Şekil 3.41). 14 no’lu olguya ait BT görüntüleri incelendiğinde, sol kaudal

akciğer lobunda 17,7 x 19,19 mm boyutlarında; sağ kaudal akciğer lobunda ise 20,65 x 12,86 mm boyutlarına

sahip, yumuşak doku ile izodens nodüller tespit edildi (Şekil 3.48, 3.49 ve 3.50). 15 no’lu olguda ise 4. torakal

vertebra seviyesinde, sağ orta akciğer lobunda 6 x 4 mm boyutlarında nodül tespit edildi.

18

2 olguda (Olgu no: 2, 4) toraksta hava ile izodens, serbest gaz birikimi ile karakterize pneumotoraks

görüldü. 2 no’lu olguda hem sağ hem de sol toraksın dorsalinde gaz birikimi görüldü, buna bağlı olarak akciğer

loblarının da kollabe olduğu dikkati çekti (Şekil 3.28 ve 3.29). 4 no’lu olguda ise 1. torakal vertebra seviyesinde

alınan transvers BT görüntülerinde sol hemitoraksın dorsalinde hava ile izodens pneumotoraks alanı izlendi

(Şekil 3.33 ve 3.34).

Olguların 3’ünde (Olgu no: 3, 4, 12) serbest sıvı görünümünde yumuşak dokuya göre hipodens alanlar

görülerek pleural efüzyon varlığı tespit edildi. 3 no’lu olguda hem sağ hem de sol olmak üzere toraksın

kranioventralinde serbest sıvı görüntüsü veren hipodens alanlar akciğer penceresi ile bakıldığında görüldü (Şekil

3.30 ve 3.31). aynı olguda mediastinum penceresinden inceleme yapıldığında ventralde toplanan efüzyon tespit

edildi (Şekil 3.32). 4 no’lu olguya ait BT görüntüleri incelendiğinde ise bilateral ventral toraksta pleural efüzyon

varlığı tespit edildi. 1. kosta seviyesinde, sol hemitoraksta, bu duruma pneumotoraksın da eşlik ettiği görüldü

(Şekil 3.33 ve 3.34). 12 no’lu olguda, sağ ve sol olmak üzere her iki hemitoraksta da, özellikle kranioventral

bölgede şiddetli pleural efüzyon nedeniyle akciğer loblarının dorsale doğru itildiği görüldü.

3 olguda (Olgu no: 13, 17, 19) kemiksel yapılar ile izodens kalsifikasyon odakları görüldü. 13 no’lu

olguya ait BT görüntüleri incelendiğinde, 2. torakal vertebra seviyesinde, sağ ve sol akciğer parankiminde

boyutları 1 cm’den büyük olmayan kalsifiye alanlar görülürken; 4. torakal vertebra seviyesinde sağ kranial

akciğer lobunun dorsalinde, 5. torakal vertebra seviyesinde sol kaudal akciğer lobunda ve 7. torakal vertebra

seviyesinde sol kaudal akciğer lobunda kalsifiye alanlar tespit edildi (Şekil 3.45, 3.46 ve 3.47). 17 no’lu olguda

ise 7. torakal vertebra seviyesinde sağ kaudal akciğer lobunda 4 adet, solda ise 1 adet kalsifiye alan görüldü. 19

no’lu olgunun 4 ve 6. torakal vertebra seviyesinde alınan transvers BT görüntülerinde ise sağ ve sol akciğer

loblarında kalsifiye alanlar görüldü.

2 olguda (Olgu no: 6, 11) ventral akciğer loblarında izlenen hipodens alanlar pulmoner ödem varlığını

kanıtladı. 6 no’lu olguya ait radyografide pleural efüzyon benzeri olarak görülen şüpheli alanların BT ile

incelenmesi sonucunda mevcut sıvının toraksta serbest olmadığı, akciğer parankiminde yerleştiği görüldü.

Travma sonucunda kosta kırığı bulunan 11 no’lu olguda ise, kırıkların bulunduğu bölgedeki sağ akciğer

loblarında ödem görüntüsü izlendi (Şekil 3.42, 3.43 ve 3.44).

9 no’lu olguya ait toraks radyografilerinde rastlanan kalsifiye alanların varlığı nedeniyle oluşan kitle

şüphesi, BT görüntüleri değerlendirilmesi ile negatif olarak sonuçlandı. Hastaya ait 6. interkostal aralık

seviyesinde alınan transvers BT görüntüleri incelendiğinde hem sağ hem de sol hemitoraksta boyutları 0,3 mm

civarında birkaç kalsifiye alanların varlığı tespit edilirken, herhangi bir kitlesel lezyon görülmedi.

16 no’lu olguya ait radyografide toraks girişinde tespit edilen trakeal kollapsın nedeni BT ile

incelendiğinde, 1. torakal vertebra hizasında, trakeanın dorsalinde, yumuşak doku ile izodens görünümde kitlesel

lezyon tespit edildi. Lezyonun yeri nedeniyle büyümüş bir lenf nodülü olabileceği düşünüldü.

Toraks radyografisinde kranioventral ve kraniodorsal akciğer loblarında, yumuşak doku opasitesi veren

kitle şüpheli büyük lezyonların varlığı tespit edilen 18 no’lu olguya ait BT görüntüleri incelendiğinde, trakeal

birfurkasyon seviyesine kadar sağ ve sol hemitoraksta kitlesel yapının akciğer parankimi ile yer değiştirdiği

görüldü. Birfurkasyon seviyesinde alınan transvers BT görüntülerinde, yumuşak doku ile izodens kitlenin sağ

hemitoraksı tamamen kapladığı; sol hemitoraksta ise yalnızca dorsal akciğer lobu görüldü. 8. torakal vertebra

seviyesinde alınan transvers görüntülerde ise kitle nedeniyle kalbi sternumdan uzaklaştığı ve dorsale deviye

olduğu görüldü.

Toraks radyografisinde trakea seyrinde detay kaybı görülen 1 olgunun (Olgu no: 20) BT ile muayenesi

sonucunda, trakeanın dorsalinde seyreden özefagus gaz ile dolu olup, lümeni hava ile izodens görüldü.

Özefagusta oluşan anormal genişlemenin, sağ hemitoraksta kranial akciğer loblarına basınç yaptığı da görülerek

hastaya megaözefagus tanısı koyuldu.

19

Şekil 3.26. 1 no’lu olguya ait BT Scout görüntüsü. Akciğerde diffuz olarak yayılmış kitlelerin varlığı dikkat

çekiyor. R: Sağ, L: Sol, H: Baş, F: Ayak. Beyaz kesik çizgi: Transvers görüntünün alındığı 3. torakal vertebra

seviyesi.

Şekil 3.27. 1 no’lu olguya ait 3. torakal vertebra hizasından alınan transvers BT görüntüsü. Trakeanın

bifurkasyon bölgesinde sol tarafta 24,61 x 35,49 mm boyutlarında parankimde kitle. Sağ hemitoraksta toraks

duvarına yakın bölgede 5,97 x 5,52 mm boyutlarında nodül. R: Sağ, L: Sol, A: Dorsal, P: Ventral. Ao: Aort, B:

Bronş, K: Kalp, S: Sternum, Ko: Kosta, AC: Akciğer, V: Torakal Vertebra.

20

Şekil 3.28. 2 no’lu olguya ait BT Scout görüntüsü. Sağ ve sol hemitoraksta serbest gaz ve akciğerlerde atelektazi

görülüyor. R: Sağ, L: Sol, H: Baş, F: Ayak. Beyaz kesik çizgi: Transvers görüntünün alındığı 7. torakal vertebra

seviyesi.

Şekil 3.29. 2 no’lu olguya ait 7. torakal vertebra seviyesinde alınan transvers BT görüntüsü. Yıldız: Serbest

gazın olduğu alanlar. R: Sağ, L: Sol, A: Dorsal, P: Ventral. Ao: Aort, D: Diyafram, Ko: Kosta, AC: Akciğer, V:

Torakal Vertebra.

21

Şekil 3.30. 3 no’lu olguya ait BT Scout görüntüsü. Toraksın ventralinde sıvı nedeniyle kalp silüeti kaybolmuş.

H: Baş, F: Ayak, A: Ventral, P: Dorsal. Beyaz kesik çizgi: Transvers görüntünün alındığı 5. torakal vertebra

seviyesi.

Şekil 3.31. 3 no’lu olguya ait 5. torakal vertebra seviyesinde alınan transvers BT görüntüsü. Siyah oklar:

Ventralde sıvı ile izodens alanlar pleural efüzyonu gösteriyor. Akciğer penceresi. R: Sağ, L: Sol, A: Ventral, P:

Dorsal. B: Bronş, Ko: Kosta, AC: Akciğer, V: Torakal Vertebra.

22

Şekil 3.32. 3 no’lu olguya ait 5. torakal vertebra seviyesinde alınan transvers BT görüntüsü. Siyah oklar:

Ventralde sıvı ile izodens alanlar pleural efüzyonu gösteriyor. Mediastinum penceresi. R: Sağ, L: Sol, A:

Ventral, P: Dorsal. B: Bronş, AC: Akciğer, K: Kalp.

Şekil 3.33. 4 no’lu olguya ait BT Scout görüntüsü. Ventralde sıvı birikimi nedeniyle kalp silüeti kaybolmuş.

Siyah ok: Serbest sıvı. H: Baş, F: Ayak, A: Ventral, P: Dorsal. Beyaz kesik çizgi: Transvers görüntünün alındığı

1. torakal vertebra seviyesi.

23

Şekil 3.34. 4 no’lu olguya ait 1. torakal vertebra seviyesinde alınan transvers BT görüntüsü. Yıldız: Sol

hemitoraksın dorsalinde pneumotoraks. Siyah oklar: Toraksın ventralinde bilateral pleural efüzyon görüntüsü. R:

Sağ, L: Sol, A: Ventral, P: Dorsal. AC: Akciğer, T: Trakea.

Şekil 3.35. 5 no’lu olguya ait 4. torakal vertebra transvers BT görüntüsü. Siyah yıldız: Sol toraks duvarı ile

ilişkili; 30,32 x 18,56 mm boyutlarında nodül. Sağ toraks duvarı yakınında 8,83 x 7,14 mm boyutlarında nodül.

Akciğer penceresi. R: Sağ, L: Sol, A: Vental, P: Dorsal. AC: Akciğer, T: Trakea, Ö: Özefagus.

24

Şekil 3.36. 5 no’lu olguya ait 4. torakal vertebra transvers BT görüntüsü. Siyah yıldız: Mediastinum penceresi ile

incelendiğinde nodülün toraks duvarı ile ilişkili olduğu görülüyor. R: Sağ, L: Sol, A: Ventral, P: Dorsal. AC:

Akciğer, T: Trakea, Ö: Özefagus.

Şekil 3.37. 5 no’lu olguya ait 7. torakal vertebra seviyesinde alınan transvers BT görüntüsü. Sol toraks duvarı ile

ilişkili 55,73 x 82,38 mm boyutlarında kitle. R: Sağ, L: Sol, A: Ventral, P: Dorsal. AC: Akciğer, B: Bronş, K:

Kalp, T: Trakea, Ö: Özefagus.

25

Şekil 3.38. 7 no’lu olguya ait 8. torakal vertebra seviyesinde alınan transvers BT görüntüsü. Sağ kaudal ve

aksesor akciğer lobunda kitle görüldü. R: Sağ, L: Sol, A: Ventral, P: Dorsal. AC: Akciğer, Ao: Aort, D:

Diyafram.

Şekil 3.39. 7 no’lu olguya ait 3 ay sonraki kontrolde alınan 9. torakal vertebra seviyesinde transvers BT

görüntüsü. Sağ kaudal ve aksesor akciğer lobundaki kitlelerin boyutlarında önemli değişme görülmedi. R: Sağ,

L: Sol, A: Ventral, P: Dorsal. AC: Akciğer, D: Diyafram.

26

Şekil 3.40. 8 no’lu olguya ait 3. torakal vertebra seviyesinde alınan transvers BT görüntüsü. Boyutları 3,26 mm

kadar küçük olan nodüller dahi tespit edilebildi. R: Sağ, L: Sol, A: Ventral, P: Dorsal. AC: Akciğer, T: Trakea.

Şekil 3.41. 8 no’lu olguya ait 6. torakal vertebra seviyesinde alınan transvers BT görüntüsü. Sağ ve sol akciğer

loblarında parankimine diffuz tarzda yayılmış kitlesel odaklar tespit edildi. R: Sağ, L: Sol, A: Ventral, P: Dorsal.

AC: Akciğer, Ao: Aort, B: Bronş, K: Kalp.

27

Şekil 3.42. 11 no’lu olguya ait BT Scout görüntüsü. Siyah oklar: Travmaya bağlı oluşmuş 5, 6 ve 7. kostalarda

kırık tespit edildi. R: Sağ, L: Sol, H: Baş, F: Ayak. Beyaz kesik çizgi: Transvers görüntünün alındığı 5. torakal

vertebra seviyesi.

Şekil 3.43. 11 no’lu olguya ait 5. torakal vertebra seviyesinde alınan transvers BT görüntüsü. Siyah oklar: Sağ ve

sol hemitoraksta pleural efüzyon. Akciğer penceresi. R: Sağ, L: Sol, A: Ventral, P: Dorsal. AC: Akciğer, K:

Kalp.

28

Şekil 3.44. 11 no’lu olguya ait 5. torakal vertebra seviyesinde alınan transvers BT görüntüsü. Siyah ve beyaz

oklar: Sağ ve sol hemitoraksta pleural efüzyon. Mediastinum penceresi. R: Sağ, L: Sol, A: Ventral, P: Dorsal.

AC: Akciğer, K: Kalp.

Şekil 3.45. 13 no’lu olguya ait BT Scout görüntüsü. Siyah oklar: Akciğer parankiminde kitle şüpheli alanlar. H:

Baş, F: Ayak, A: Ventral, P: Dorsal. Beyaz kesik çizgi: Transvers görüntünün alındığı 6. torakal vertebra

seviyesi.

29

Şekil 3.46. 13 no’lu olguya ait 6. torakal vertebra seviyesinde alınan transvers BT görüntüsü. Sağ orta akciğer

lobunda boyutları 1 cm’ye yakın olan hipodens kalsifiye odaklar izlendi. R: Sağ, L: Sol, A: Ventral, P: Dorsal.

AC: Akciğer, B: Bronş, K: Kalp, Ö: Özefagus, V: Vertebra.

Şekil 3.47. 13 no’lu olguya ait 5. torakal vertebra seviyesinde alınan transvers BT görüntüsü. Siyah oklar: Sol

kraniyal ve sol orta akciğer lobunda hipodens kalsifiye odaklar izlendi. R: Sağ, L: Sol, A: Ventral, P: Dorsal.

AC: Akciğer, Ao: Aort, B: Bronş, K: Kalp.

30

Şekil 3.48. 14 no’lu olguya ait 6. torakal vertebra seviyesinde alınan transvers BT görüntüsü. Sağ orta akciğer

lobunda boyutları 1 cm’den küçük, yumuşak doku ile izodens nodül tespit edildi. R: Sağ, L: Sol, A: Ventral, P:

Dorsal. AC: Akciğer, B: Bronş, K: Kalp.

Şekil 3.49. 14 no’lu olguya ait 8. torakal vertebra seviyesinde alınan transvers BT görüntüsü. Sol kaudal akciğer

lobunda boyutları 1 cm civarında, yumuşak doku ile izodens 2 adet kitle tespit edildi. R: Sağ, L: Sol, A: Ventral,

P: Dorsal. AC: Akciğer, K: Kalp.

31

Şekil 3.50. 14 no’lu olguya ait 10. torakal vertebra seviyesinde alınan transvers BT görüntüsü. Sol kaudal

akciğer lobunda 17,7 x 19,19 mm boyutlarında; sağ kaudal akciğer lobunda ise 20,65 x 12,86 mm boyutlarına

sahip, yumuşak doku ile izodens nodüller tespit edildi. R: Sağ, L: Sol, A: Ventral, P: Dorsal. AC: Akciğer, K:

Kalp.

V. Sonuç ve Öneriler

Bu çalışmada, değişik solunum sistemi hastalığı şikayeti ile gelen köpeklerin anamnezleri alındı. Akciğerlerin

önce radyografik muayeneleri yapıldı. Daha sonra bu olguların BT ile değerlendirilmesi yapılarak elde edilen

bulguların, radyografik tanıyı doğrulayıp doğrulamadığı, ayırıcı tanıya olan etkisi ve iki yöntemin birbirine olan

üstünlükleri incelenerek, akciğer hastalıklarının değerlendirilmesinde radyografik muayene ve BT bulgularının

karşılaştırılması ile hastalıkların kesin tanısının konulması amaçlandı.

Çalışmaya dahil edilen 20 köpekte anamnez ve klinik bulguların önemli olduğu kanısına varıldı.

Solunum sistemi hastalıklarında en sık karşılaşılan klinik bulgular; burun akıntısı, burun kanaması, dispne,

öksürük ve egzersiz intoleranstır. Bunlara ek olarak disfaji ve kaşeksi de bazı olgularda karşılaşılan klinik

bulgulardandır.

Kedi ve köpek gibi küçük hayvanlarda, toraks ve pulmoner hastalıkların incelenmesinde ilk tercih

edilen görüntüleme yöntemi radyografidir. Radyografi, kolay kullanımı ile tercih edilen bir görüntüleme yöntemi

olmakla birlikte, süperpozisyon nedeniyle bazı lezyonların tanımlanamaması, radyografik bulguların bazı

hastalıklarda geç dönemde ortaya çıkması, küçük boyutlardaki lezyonların tespit edilememesi gibi dezavantajları

da bulunur.

Kedi ve köpeklerde akciğer hastalıklarından şüphelenildiği durumlarda radyografi, ultrasonografi gibi

diğer görüntüleme yöntemleri ile hastalığın nedeni ve boyutları anlaşılamıyor ise BT kullanımının kesin

endikasyonu vardır.

Radyografi ile tanısı konulabilen pleural efüzyonlu olgularda, efüzyonun nedeninin anlaşılabilmesi için

BT kullanımının endikasyonu vardır. Efüzyonun intratorasik kaynağının kitlesel lezyonlar ya da

hemangiosarkom olması durumunda, BT’nin sağaltıma yönelik yol gösterici olabileceği literatürde

belirtilmektedir. Çalışmada, bunlar haricindeki nedenlerden kaynaklanan efüzyonlu olgularda BT ile muayene,

hastalığın nedeninden çok, şiddeti ve yeri konusunda ayrıntılı bilgi verdi. Aynı şekilde radyografik olarak varlığı

tespit edilen pneumotorakslara ait detaylı tanısal bilgi de BT muayenesi sonucunda elde edildi.

32

Radyografik bulguları pleural efüzyona benzer olan olgularının BT ile muayenesi sonucunda pulmoner

ödem tanısı konuldu. Yalnızca radyografiler değerlendirilerek sıvı ya da ödemin akciğer parankiminde ya da

pleurada serbest şekilde bulunduğu tespit edilemedi, bu nedenle BT ile görüntülenen bu olgularda, BT’nin ayırıcı

tanıya yardımcı olduğu sonucuna varıldı.

Trakeal kollapslar radyografik olarak çoğu zaman tespit edilebilmektedir. Kollapsın nedenlerinin

anlaşılması ise yalnızca radyografik muayene ile yapılamamaktadır. Bronkoskopi gibi gerçek zamanlı

görüntüleme yöntemleri yalnızca trakeal lümen ile ilgili bilgi sağlamaktadır. BT’nin kesit görüntü sağlama

avantajı ile trakeaya komşuluk eden yapıların değerlendirilmesi ve böylelikle kollapsın nedeninin lümen

içerisinde şekillenen bir patoloji mi yoksa etraftaki dokuların yaptığı baskı mı olduğu ya da kitle varlığının olup

olmadığı tespit edildi.

Özefagusun görüntülenmesi için kontrastlı radyografi, endoskopi gibi görüntüleme yöntemleri

kullanılmaktadır. Trakea gibi boşluklu bir organ olan özefagusa ait patolojilerin belirlenmesinde, kontrastlı

radyografinin kontrendike olduğu durumlarda BT kullanılarak patolojiler tespit edilmektedir. Çalışmada, direkt

radyografide tespit edilemeyen bu patoloji, BT ile toraksın incelenmesi sırasında elde edilen transversal

pozisyonda alınan görüntülerde özefagusun anormal gelişmesiyle karakterize megaözefagus rahatlıkla

tanımlandı.

İnsanlarda akciğer tümörlerinin varlığının tespitinde, metastazların değerlendirilmesinde ve kanser

evrelemesinde kullanılan toraks BT, en iyi akciğer parankimi görüntüleme yöntemi olarak kabul edilmektedir.

Çalışmada, kitle ya da nodüllerin radyografik olarak tespit edilebilmesi için boyutlarının en az 8 - 9 mm olması

gerektiği görüldü. Bu boyutlara ulaşan lezyonların birçoğu için sağaltım seçenekleri sınırlıdır. Lezyonların erken

tespiti ile cerrahi sağaltım ya da kemoterapi düşünülebilir. İşte bu nedenle pulmoner nodüllerin tespitinde

duyarlılığı çok yüksek olan BT ile boyutları 3 mm kadar küçük olan nodüller bile tespit edildi. Çalışmada

radyografik olarak tespit edilen nodül ya da kitlelerin haricinde, BT muayenesi ile boyutları küçük olan ve

radyografide süperpozisyon nedeniyle tespit edilemeyen lezyonlar da rahatlıkla görüldü.

Vücutta akciğer dokusu haricindeki dokularda oluşan primer kitlelerin metastazları BT ile tespit edildi.

Özellikle meme tümörü görülen olgularda BT ile torasik görüntüleme yapıldığında, olguların birçoğunda

radyografik olarak tespit edilemeyen nodüller görüldü.

BT inceleme sırasında hastanın aldığı radyasyon miktarı radyografiye göre daha fazladır. Ancak elde

edilen bilgiler sonunda hastalığın tanısı kesin konulduğu zaman, radyasyonun önemi ikinci sıraya gerilemektedir.

Sonuç olarak; köpeklerde akciğer hastalıklarının tansında sıklıkla kullanılan bir görüntüleme yöntemi

olan radyografinin özellikle kitlesel yapıların ve tümör metastazlarının tespit edilmesinde yetersiz olduğu

anlaşıldı. BT ile elde edilen transversal düzlemde alınan görüntülerle, en küçük boyuttaki lezyonlar bile

rahatlıkla değerlendirildi. Efüzyon, pneumotoraks gibi hastalıklarda hastalığın tanısının konulmasında yeterli

bulunan radyografi, lezyonların yerinin belirlenmesinde ve şiddetlerinin değerlendirilmesinde ise yetersizdi.

Kesit görüntü olanağı sağlayan BT sayesinde hastalığın şiddeti ve yerleşimi rahatlıkla değerlendirildi. Trakea,

özefagus gibi boşluklu organlara ait lezyonlarda süperpozisyonun da etkisiyle radyografik muayenenin detaylı

bilgi sağlayamadığı kanısında varıldı. Boşluklu organların kesit görüntülerinin alınması sonucunda lezyonların

lümene ya da çevresel organlara ait olduğu anlaşıldı. BT’nin kesit görüntü sağlama özelliği ile radyografiye olan

üstünlüğü görüldü; ancak akciğer hastalıklarının tespitinde ilk görüntüleme yöntemi olarak kullanılan

radyografinin de tanı konulmasında sağladığı yararlar bir kez daha tespit edildi. Ancak radyografi ile elde edilen

bilgilerin her zaman sınırlı olacağı unutulmamalıdır. Hastaların anamnez ve klinik muayenelerini takiben

öncelikle radyografik inceleme yapılması, akciğer parankimi ve çevredeki organların detaylı değerlendirilmesi

içinse BT. kullanılması önerildi.

33

VI. Geleceğe İlişkin Öngörülen Katkılar

Anabilim Dalımızda bulunan Bilgisaylı Toomografi ve Manyetik Resonans ünitelerinde rutin olarak

yapılan muayene sonuçları ve bu cihazları kullanarak yapılacak olan yüksek lisans ve doktora çalışmalarında

elde edilen sonuçlar proje ile sağlanan CD robot sayesinde dijital ortamda kayıt edilerek gerektiğinde bilimsel

çalışmalarda kullanılacaktır.

VII. Sağlanan Altyapı Olanakları ile Varsa Gerçekleştirilen Projeler

VIII. Sağlanan Altyapı Olanaklarının Varsa Bilim/Hizmet ve Eğitim Alanlarındaki Katkıları

Anabilim Dalımızda Doktora Eğitimi Yapan Araş. Gör. Sinan Ulusan’ a “Köpeklerde Dirsek Displazisine

Bağlı Topallıkların Radyolojik ve Bilgisayarlı Tomografi ile Karşılaştırmalı Olarak Değerlendirilmesi”

konusunda doktora konusu verilmiş olup çalışma sonunda elde ettiği muayene görüntülerini proje ile sağlanan

CD Robot ile kayıt ederek dijital ortamda arşivleyecek ve bilimsel çaşmalarda kullanacaktır.

IX. Kaynaklar

BALLEGEER, E. A., ADAMS, W. M., DUBIELZIG, R. R., PAOLONI, M. C., KLAUER, J. M., KEULER, N.

S. (2010). Computed tomography characteristics of canine Tracheobronchial lymph node metastasis.

Veterinary Radiology & Ultrasound, 51: 397–403.

BEUKERS, M., GROSSO, F. V., VOORHOUT, G. (2013). Computed tomographic characteristics of presumed

normal canine abdominal lymph nodes. Veterinary Radiology & Ultrasound, 54: 610–617.

BURK, R. L., FEENEY, D. A. (2003). Small Animal Radiology and Ultrasonography. ABD: Saunders. Chapter:

2.

DIANA, A. , PIVETTA, M., CIPONE, M. (2006). Imaging Evaluation of the Small Animal Mediastinum.

Veterinary Research Communications, 30: 145–151.

ETTINGER, S. J., FELDMAN, E.C. (2010). Textbook of Veterinary Internal Medicine, 7th Edition, USA:

Saunders. Page: 10-150.

FARROW, C. S. (2003). Veterinary Diagnostic Imaging: The Dog and Cat. ABD: Mosby. Chapter 36.

FINA, C., VIGNOLI, M., TERRAGNI, R., ROSSI, F., WISNER, E., SAUNDERS, J. H. (2014). Computed

tomographic characteristics of eosinophilic pulmonary granulomatosis in five dogs. Veterinary Radiology

& Ultrasound, 55: 16–22.

GOGGS, R., CHAN, D. L., BENIGNI, L., HIRST, C., KELLETT-GREGORY, L., FUENTES, V. L. (2014).

Comparison of computed tomography pulmonary angiography andpoint-of-care tests for pulmonary

thromboembolism diagnosis in dogs. Journal of Small Animal Practice, 55: 190–197.

GOUGH A. (2007). Differential Diagnosis İn Small Animal Medicine. İngiltere: Blackwell Science. Page: 193-

214.

HOFER, M. (2007). CT Teaching Manual. Almanya: Thieme. Page: 74-99.

JOHNSON, E. G., WISNER E. R. (2007). Advances in Respiratory Imaging. Veterinary Clinics of North

America: Small Animal Practice, 37: 879–900.

JUNG, J., CHANG, J., OH, S., YOON, J., CHOI, M. (2010). Computed tomography angiography for evaluation

of pulmonary embolism in an experimental model and heartworm infested dogs. Veterinary Radiology &

Ultrasound, 51: 288–293.

34

KEALY, J. K., MCALLISTER, H. (2011). Diagnostic Radiology and Ultrasonography of The Dog and Cat.

ABD: Saunders. Page:149-192.

MANNION, P. (2006). Diagnostic Ultrasound in Small Animal Practice. İngiltere: Blackwell Science. Page:

170-186.

MILLER, C. J. (2007). Approach to the Respiratory Patient. Veterinary Clinics of North America: Small

Animal Practice, 37: 861–878.

NEMANIC, S., LONDON, C. A., WISNER, E. R. (2006). Comparison of Thoracic Radiographs and Single

Breath-Hold Helical CT for Detection of Pulmonary Nodules in Dogs with Metastatic Neoplasia.

Journal of Veterinary Internal Medicine, 20: 508–515.

OTONI, C. C, RAHAL, S. C, VULCANO, L. C, RIBEIRO, S. HETTE, M, GIORDANO, K., T., DOICHE, D.

P, AMORIM, R. L. (2010). Survey Radiography and Computerized Tomography Imaging of the Thorax

in Female Dogs with Mammary Tumors. Acta Veterinaria Scandinavica, 52: 20.

PARRY, A., LAMB, C. (2012). Radiology of Thoracic Trauma in the Dog and Cat. In Practice, 32: 238-246.

PRATHER, A. B., BERRY, C. R., THRALL, D. E. (2005). Use Of Radiography in Combination with Computed

Tomography for the Assessment of Noncardiac Thoracic Disease in the Dog and Cat. Veterinary

Radiology & Ultrasound, 46: 114-121.

RADEMACHER, N., PARIAUT, R., PATE, J., SAELINGER, C., KEARNEY, M. T., GASCHEN L. (2014).

Transthoracic lung ultrasound in normal dogs and dogs with cardiogenic pulmonary edema: a pilot study.

Erişim: [http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/vru.12151/abstract]. Erişim tarihi: 27.05.2014.

REETZ, J. A., BUZA, E. L., KRICK, E. L. (2011). CT Features of Pleural Masses and Nodules. Veterinary

Radiology & Ultrasound, 1: 1–7.

RIVERO, M. A., RAMIREZ, J. A., VAZQUEZ, J. M., GIL, F., RAMIREZ, G., ARENCIBIA, A. (2005).

Normal Anatomical Imaging of the Thorax in Three Dogs: Computed Tomography and Macroscopic

Cross Sections with Vascular Injection. Anatomia, Histologia, Embryologia, 34: 215–219.

RODRIGUEZ-PANADERO, F., JANSSEN, J. P., ASTOUL, P. (2006). Thoracoscopy: general overview and

place in the diagnosis and management of pleural effusion. European Respiratory Journal, 28: 409– 421.

SAUNDERS, J. H., VANBREE, H. (2003). Comparison of radiography and computed tomography for the

diagnosis of canine nasal aspergillosis. Veterinary Radiology & Ultrasound, 44: 414-419.

SAUNDERS, J. H., VANBREE, H, GIELEN, I. (2003). Diagnostic value of computed tomography in dogs with

Chronic nasal disease. Veterinary Radiology & Ultrasound, 44: 409-413.

SAUNDERS, J. H., ZONDERLAND, J., CLERCX, C., GIELEN, I., SNAPS, F. R., SULLIVAN, M.,

VANBREE, H., DONDELINGER, R. F. (2002). Computed tomographic findings in 35 dogs with Nasal

aspergillosis. Veterinary Radiology & Ultrasound, 43: 5-9.

SCHULTZ, R. M., PETERSY, J., ZWINGENBERGER, A. (2009). Radiography, Computed Tomography and

Virtual Bronchoscopy in Four Dogs and Two Cats with Lung Lobe Torsion. Journal of Small Animal

Practice, 50: 360–363.

SCHWARZ, T., JOHNSON, V. (2008). BSAVA Manual of Canine and Feline Thoracic Imaging. İngiltere:

BSAVA Publishing. Page: 5-72.

SCHWARZ, T., SAUNDERS, J. (2011). Veterinary Computed Tomography. İngiltere: Wiley-Blackwell.

Chapter 1, 6.

SCHWARZ, L. A., TIDWELL A. S. (1999). Alternative Imaging of the Lung. Clinical Techniques in Small

Animal Practice, 14: 187-206.

SCRIVANI, P. V., THOMPSON, M. S., DYKES, N. L., HOLMES, N. L., SOUTHARD, T. L., GERDIN, J. A.,

BEZUIDENHOUT, A. (2012). Relationships Among Subgross Anatomy, Computed Tomography, and

35

Histologic Findings in Dogs with Disease Localized to the Pulmonary Acini. Veterinary Radiology &

Ultrasound, 53: 1–10.

SECREST, S., SAKAMOTO, K. (2014). Halo and reverse halo signs in canine pulmonary computed

Tomography. Erişim: [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24417646]. Erişim tarihi: 27.05.2014.

ŞEN, Y. (2011). Kedi ve Köpeklerde Pleural Efüzyonun Tanısal Değerlendirilmesinde Radyografik,

Ultrasonografik ve Torakoskopik Yaklaşım. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Sayfa: 10.

THRALL, D. E. (2002). Textbook of Veterinary Diagnostic Radiology. ABD: Elsevier. Chapter 5.

TSAI, S., SUTHERLAND-SMITH, J., BURGESS, K., RUTHAZER, R., SATO, A. (2012). Imaging

Characteristics of Intrathoracic Histiocytic Sarcoma in Dogs. Veterinary Radiology & Ultrasound, 53: 21-

27.

X. Ekler

a) Mali Bilanço ve Açıklamaları

Proje kapsamında Makine ve techizat olarak Rimage Marka, CD robot 16.815 TL’ na alındı, Sevofluran,

Propofol ve Omnipaque gibi tüketimi yönelik mal ve malzeme için 4851 TL kullanıldı.

b) Makine ve Teçhizatın Konumu ve İlerideki Kullanımına Dair Açıklamalar

Anabilim Dalımızda bulunan Bilgisayarlı Tomografi ve Manyetik Resonans Görüntüleme ünitelerinde rutin

olarak muayene edilen hastaların görüntüleri dijital ortamda kayıt edilmesinde kullanılacaktır. Daha sonraki

dönemde bilimsel çalışmalarda değerlendirilmek üzere arşivlenecektir.

c) Teknik ve Bilimsel Ayrıntılar (varsa Kesim III'de yer almayan analiz ayrıntıları)

d) Sunumlar (bildiriler ve teknik raporlar) (Altyapı Projeleri için uygulanmaz)

e) Yayınlar (hakemli bilimsel dergiler) ve tezler (Altyapı Projeleri için uygulanmaz)

Bu proje kapsamında Doktora Öğrencisi Başak BOZTOK’ A aynı isimli doktora tezi yaptırılarak, tez

başarı ile tamamlanmıştır.

Ayrıca yapılan bu doktora çalışması yaynlanmak üzere SCI – Expanded kapsamında olan Ankara

Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisine gönderilmiştir.