Annette Raaijmakers - Volledig Vrij

7/26/2019 Annette Raaijmakers - Volledig Vrij

1/103


2/103

Voledig vrij


3/103

Volledig vrijEen gids voor bewust zijn

Annete Raamakers

samsara


4/103

Anete Raajmakers, 2009

Nederandse uitgave: Samsaa Ugeverj bv 2009

Omslagoterp: E Th: w.erkhedesgncom

Lay-out: Sudio 28, Hiegom

ISBN: 978-90-77228-906 I Nu 28

Nies ui deze gave mag gereprodceerd worde zonde

sfelike toesemmg va:Samsaa geveri bv

Heregacht 341 106 A Amstedam

samsaraooscom

Voor Vince, Mare en Chrtiaan, mijn klenkndern

Voor Will Raaijmakers mijn vader

En voor alle mensen die wllen leven in vrhed


5/103

Inhoud

Dakwoord11

Inleidg 3

. Kjk naa de dingen alsof e ze voor het eest zie 2

Verdeelde aandacht

Geeede aandacht

Neutae aandacht

Gedachten

Oeening

De ander betaa ie

Poecies

Beaden proectes

Het eec van proectes

Veel vookomende poecie: verwachtgen

roecie bi paterkeuze

Anne en Bat

de ander beangike dan ezef?

35


6/103

Ae en Bar 7 Geduld is weten wt e kom 29

noducie op de oeeng Controle

Oeenig Intie

3 Onvoowaadeijke ede i een iusie 6 noduce op de oefeng

Veedhed Oeeg

De eee leugen ... 've hoop 8 Om e te knen angen moet je het eet oaten 141

Maea igedchten

Onoowardelke ede Losen

Oeeng Oeeng

4.

Ee k bestaat nie7 9

Sd en oegae5

Schaduwoetigg Strd

dentte Oegae

Roet Mke

De deei a a Oeenng

Suzae en Has 0 Vrjhed 16

Oeeng K

5 Ne a ede nde w k geukkg z 9 Keuzevheid

dentcae Commcae

moies Wad en Maike

De po Veondenheid

Oeeng Oeeng

6. Het even i een ees May ontwaakt 9

Onviwge ideicie 2 Het cht s aan 183

eciekeuzemome Oeeng

Oeeng Oe de aueu 9


7/103

dankwoord

Mij dank gaa uit aar: Ce Seens-Meews, Peer Wie

enga, Gabee Lady, Eddy Micels, Gee Broo,

MaieHne Va, Cathene Veenmp en Abee

va Pese die boek sch hebbe geleze e

hebbe gehopen me hun cosceve feedba.

Ae csste de h verrowe hebbe gegeve,

aadoo i hen on hepen ze e een ennen.

Me hen heb ennis unne ontwee en z

hebben m gespieerd o he schrive va d boek

r Nisargadaa Maharaj n gote inspaiebo.

1


8/103

Aexander Sm, mjn vriend.

Jus Benden mj menor en end.

Saah Keel mjn ee doche, die ondas of danzihe ei dat haa moeder ben in saa was o he geenan opbouwende riiek en waadeolle adezen

Willem-Jeroen Seens mn heelke zondagskd, die

m me zin oimsme en aanwjzgen stmuleede omdoor e gaan

Fokko Keel min geede ma, e zonde moen edee euwe erse an he boek hee gelezen gereigeeden an commenaa hee oorzien.

Zonde hen zo i e zn waar n ben

12

Inleidng

Jaen geleden am i op bezoek bi mn derbare endJs Benen en ond hem op zn eras waa j eenboek za e lezen me de el: 'Ik Ben H ga he boekaa m badede he doo en werd beagen doo eeneemde opwng Di boek moes en zou lezen! koeg hem of ik he moch enen maar , e me nooies weigede ze Da kan nie wan w e eke keewee in ezen Eenmaa b hem eoken ben eogenbkek naa op zoek gegaan k heb sad en landa moeen eizen om da boek an Si Nisargadaa Mahaa e den, omda he derd in hedruk was Toen he uedek in mjn handen had, oelde he aso ikeen scha had geonden

3


9/103

De woorden die las gngen over degene de n wezen

ben. Ze raakten mj dep n mn hart en met een dreun

realiseerde ime dat ' nooit geboren was en nooit zou

ster ven. Dt besef werkte dusdaig op mn lachspieren

dat dagenlang heb lopen lachen en hernner me dat

ales met een glach door w erd ontvagen

Waarom zou me nog ergens tegen verzetten?

Er kwam een nnerke rust n m de me nooit meer

hee veaten.

In die tijd werkte als psychotherapeut.

n mijn eigen praktijk gaf ndividuen, echparen en

geznnen therapeutische hup Mijn wachtst werd ge

staag anger k vroeg me af of er een andere meer e

feceve maer zou zijn om deze mensen te helpen Zo

ontstond de Core Management Trang

Utgangspunt voor deze trainng waren de woorden

van Sri Nisargadatta Maharaj en mn ervange as

psychotherapeut Het moest een ndividuele ervargs

trang worden waarbij mensen konden leren om zich

vrijwg te identceren Door n contacten met mensen die genteresseerd waren n spirateit, viel m op

dat psychische problemaek een beemmerig kon zijn

14

bj hun zoektocht Het inspireerde m om een rag

te maken die elementen van psychoogie en spiriuateit

combneerde. Ik ben zestien jaar geeden begoen om

deze vjfdaagse tranng te geven en nddes hebben er

meer dan duend cursisten aan deegenomen.

Cursisten leren zicelf keen en zij leren om te

gaan met hun gedachten oordeen gevoeens en ident

caes door geige te zijn van alles wat zch voordoet

Doel is dat zij zich met behup van oeengen eren os

maken van hun 'oude verhaa zodat zj gaan zen wie zij

werkelijk zjn

Voor somge mensen betekent deze trag eenbe

vrjdng van oude beperkende patronen en een leerschool

hoe om te gaan met hun gedachten en emoies Zij wor

den zichzelf en gaan keuzes maken de bij hen passen

Voor anderen is de trag een spiritee ervaing, waar

bij zij door 'eege en voheid te ervaren kuen komen

tot non-duatet Doordat de traning ndviduee is is de

evag voor iedereen anders

Dit boek bevat aspecten van deze rang en van mn

evangen met cursisten Ik pretendeer iet de waarheid

n pacht te hebben In mn boek zu je lezen dat de waar

hed net bestaat. De waarheid ligt namelijk n de oge

van de waarnemer Mjn doel was een gids te schrjve

15


10/103

waameeje op weg help in de zoektocht naa 'wie e

werkelik be. Op he moet da het cht et mee

wodt vertroebed en he helde kan scnen, zul je in

saa zi o een leven vihed te leiden.

Ik wee da het ka

Di boek i een gds. Je knt een hoodstuk ezen en

daana de oeeng doen de ebi hoo. Je k he boek

ook

n kee itezen, o het na iede hoodstk evenwegleggen en de nzchen tot e door laen dngen n

d boek gee i beschivgen va n vel vookomende

probemen van en tssen mensen. De nzichen de de

voorbeeden en de oeengen e geven, ze e helpen

om e eigen even onde de oep te nemen. Je lee aspec-

en van eze keen de je zen verassen, vebazen o

soms zen egenvallen.

Hoe vaak komt het net voor dat e na he ezen van

een boek verassende nzchen hebt geegen, maa dat

e e ec daarna aaagt: Wat n? k heb he veo-

wen da he d kee andes kan gaan Msscien is er

voo o een dempel o aan de oeege n boek

e beginnen maa ust doo de oeeningen e doen kan

e daadwerkek es verandeen in e leven. As e wt,

kun je d oo het doen van de oeengen eren hoe e op

16

een andee manie o n gaan e wa zich n e leven

voodoet Waee e de lessen it het boek goed to e

doo aa drngen en de oefenngen doet, z da e hepen

een even e leden n vede met ezef Uitedejk is dat

waa he om gaa

Een leven in vihed waabi je net as kun zeggen:

het ch s aan.

Anete Raaimakers

7


11/103

'Op een mooie zonnge dag wandel door Anwerpen.

Op het moment da een ange, smae saat n w o-

pen ze een man aan het eind van de staat Ik sa s

Hj saat ook st. Ik kk naa hem asof hem voo het

ees zie He k eop dat h hetzefde doet Ik ze hem

h ziet m. k ben hem en h m. Hi s neuw voor m,

ook aben i a derig aa me hem getrowd Wj open

angzaam naa ekaar toe en veriezen ekaa geen moment t het oog Het s een adembenemende evag

19


12/103

Hoofdstuk 1

Kjk naar de dingen alsof e ze voor het eerst ziet

Als je om je heen kijkt, ben je geneigd om objecten die

je waarneemt te beoordelen. Eigenk ze je et datgene

wat er s, maar ze je vooral jouw oordeen Dat zorgt

ervoor dat as je aan verscende mensen vraagt naar

een beschvng van een gezamek beeefde gebeurte

nis je verschiende nterpretaes van die gebeurtenis te

horen krjgt

ow ervaing wordt onmddek gekleurd door je

ovattingen en oordeenZo kan et geberen dat als e samen met emand o

een feest bent, de een zegt: 'Het was er rokeg uidruc-

21


13/103

tig en vol terwil de ander eg 'Het was saai, er waren

te weiig mensen.

Het versci interpretate hee e maken met eer-

dere ervagen e dart voortkomende gedachten en

emoties.

Waee ei het vereden ets hebt meegemaak dat

je angstig maakte heb e kans dat een soortgeke erva-

rg meteen he ode, voor ou bekende gevoel van angst

weer oproept As e ooit een slechte sesuee ervag

heb gehad kn het zn dat op het moment dat een po-tentle mnaar e benadert dee vroegere nare evaring

weer aar boven komt. Je reageert dan met weerstand

op dee loe, terl het ets met hem te maken hee.

Oude oveerkte lee of grote pike ervarigen

speen een ol de wizB waarop jj een euwe ervarng

iterpreteet.

Je kut zeggen dat de absolute waarheid niet bestaat, er

bestaat aleen jouw waarheid. ouw bnenwereld s van

ivoed op e buitenwered.

Doordat aerei opvattngen, deen en vewachtngen

e aandacht vragen kun je et meer heder waarnemen

wat e zet. Je bent met e aandacht bi verscllende idee-

en, de in de vorm van gedachten onophoudeik de revue

22

passeren Vaak neem je de gedachten seeus en vind e

deze heel bizonder Toch zin de meeste gedachten iet

zo speciaal en orignee as e det. Soms word e over-

spoed door gedachten en a die mentale activiteit op

een druk kippehok met vee gekakel

Voorbeelden va mentae actviteten in:

Ik ga caoen teen wat word ted. (redeneren)

Hj kan er ets aan doen omdat ...begipen)

Als k met pensioen ga al ik veel gaan rezen. (ver-

beelden)Ik ben boos op n vrend. (voelen)

Ik wi succes i min werk. (wien)

Dat is misschien een inbreker. nterpretatie van ho-

ren)

Het zou we eens kuen gaan regenen. (nterpretate

va zen)

Dit smaakt naar ananas. nterpretatie va proeven)

Het rut er naar gas (terpretatie van ruen)

Dit is zacht en gad. (nterpretate van araken)

Hoe i de wered ervaart hee aes te maken met de

interpretate van ouw gedachten. lles begt met een

gedachte Gedachten bepalen je emoties je aat je eden

door e gedachten en eke ervarg s begonen met ouw

gedachten

23


14/103

s e denkt da e er gewedg uziet, voet da ook zo

en z je da gevoel ustraen naar de buitenwered s

e de gedache heb da je door je doof ed net mee kan

doen een gesprek, gee die gedachte je een naar gevoel

waardoor je e mogek terugrekt gezeschap Je er

vaar dan het resuaat van je oorsprokejke gedachten

Gee e bepaade gedachen energie, dan maak e deze

tot werkeijkeid e dageijks even

Dit betekent oa dat je de reaies de je me mensen

heb, in de eerste paas beee met e gedachten He-

zelfde gedt voor e kjk op de wered. He stoejk un

versum zoas zch dat voordoe, bevdt zch gehee in je

bewuszn.

Zoas i denkt, zo neem jij de wered om je heen waar

en zonder jouw waarneng bestaat ouw (de) wered

iet

Verdeelde aandact

Ook het contac me anderen is je waarneming opper-

vlag. Aangezien je soms voedig besag wordt ge-

nomen door je egen gedachten, ben e met je aandacht

et bi de ander en gen mensen het gevoe da e e

naar hen uistert Vaak dek je e ween wa een ander za

gaan zeggen en v e de gedachen van die ander in Je

24

bent genegd opmerkigen van de ander te inerpreeren

Je kunt horen dat iemand zeg: e bent een fanassche

coega' maar e terpreteert Hij hee een ooe op

m Doorda e niet echt user, vang e vaak verkeerde

boodschappen op Je aandacht is dan meer geich op e-

zef dan op de ander Je bent in communicate met jeze,

n paas van te commuceren me de ander

Op het moment dat e op deze maer waarneemt,

creer je asand ussen jou en de ander Meesta voe e

dat ook

Om waar te kunen nemen s aandacht nodg Doe-

wuste aandachsconoe houd n dat i besst waneer

en waa je je aandach op richt en wanneer je e aandacht

terugek As je andact aan ies besteed, groei het s

e je aandach richt op gedachten en emoties groeen ze.

Soms wordt je aandacht heen en weer gesngerd ssen

ene dageijse besommengen de evoor zorgen dat

je e sne uitgeput voet Je heb dan moete om je aandach

e ichen op de werkejk beangrke zaken Soms ben je

n staa om e aandac zodag te ichten da je het gevoe

hebt dat ales wate onderneem moeiteoos tot stand kom

Deze momenten geven je ad een gekig gevoe

Meestal ben e e echter et bewus van de posiieveracht die e kunt ontenen aan het doegericht gebruik

van je aandacht

5


15/103

Omdat je pobeet aes tegejk te oen, zie en oo je

steeds mde. s e n gesprek bent met eman en je

pobeet tegeljketjd een telefoongesprek van je end

te oge hoo e ne mee at je gespespae zeg

Als e n e auto een ntense telefoongesprek voet kun

e et mee aert eageen op vekeessiuaes en kun-

nen er ongeukken van komen

Je aandact s an veeed ove vescende activi-

teiten en obecten Zo ben e bjvoorbeeld tegekertjd

bezg mt teevisie kken eten de kant lezen en een ge-

sprek voeren met je knd Je denkt dan msscen dat je

ecint bezg bent maar ee verdeele aandact levert

je in e paktk oogstaasclk een knd op dat zc

tekot geaa voet

Wat kan er bjvoorbeed gebeuren wannee je ets

moet opaen bij e oon? e zt n de auto en e vog de

weg naa zijn us Je kunt dan zo n geacten vezon-

ken zjn at e pas alverege n de gaten gt dat je een

verkeee oute ebt genomen

As er spake s v veeede aanact ben je juist

weg eecte en aa je ook mnder voldoenng ut et

geen je an et doen bent

26

Geurd aandac

Aadct kan ook geeed raken Wanneer je gecon-

otee wot me een bepad poeem een epaalde

gedacte of een bepaad gevoe waar steeds je aandact

naa utgaat, s e spake v geeerde aanact

As e een eigen zaak ebt kan et zjn at je vooa

bezgbent met e omzet de e wlt maken Je tet steeds

de opacten e zn bnnengekomen, je bent onmd-

dellk ongeust als de teeoon een dje net gaat en b

iee contact pobee je een opdact bnen te aen

De geeede aandact veooaakt veel stess en zorgt

e tegeljkertjd voo dat je geen oog meer ebt voor je

podct en je weknemes Deze gexeere aanact aat

naa alle waasnke net e omzet maa vooal

e zogen goeen

As je op een feeste bent en e zet ut je oogoeken

ieman aan we je een ekel ebt kan et gebeuen dat

je deze pesoon de ee avon bl vogen Naar de per-

soon gaat egematg je aanact ut Je zet em oveal

omt je al e aanact moet gebuken om em st te

ontlopen!

Ook je gedacten ove wat e et veeen gebeuris kunnen je aandact vastouden Deze ebben vaak te

maken met scudgevoelens Je maakt eze vewten

7


16/103


17/103

te taa waar je mee bezig bent, zoda je ae gevoe voo

td en uimte veest Dan is e spake van onvedeede,

neuae aandach.

Deze neurae aandach sel e i saa om dngen

waar e nemen sof e ze voo he ees zie Het is hee-

jk as e da heel vaa un evaren Op he momen dat

je naar een object k aso je het voor he eerst zie,

omt het objec as he wae naa je oe Je bent dan vo

edig waar je aandach s.

Gedachten

Gedachten omen en gaan Het is een natuuijk proces

en het is nu eemaa de aa van de denker om voo-

drend gedachen e produceren Daar s es mmee

Waar he om gaa s da e niet het sahtoe wod van

e gedachen en daar ijk he vaa op De gedachen ij-

en de baas te zin, want zij een zich soms hane-

g Toch is het mogei om zodag me e gedachten

om e gaan dat gedachen ejougebken maar dajij

besst o je geb maa an e gedachen

Gedachen zn van eaa gescheiden ussen eaa

opvogende gedachten s een imte Je ben je net be-

wus van deze rume en sprngt van de ene naa de an-

dee gedachte

30

Waee je echter eet om e gedachen waa te nemen

s obecen, zu e zen da na ee gedahe een openg

zonde gedachten volg

Je un gedachten vergeen me wolen Soms n

e tussen de wolen doo het blaw van de hemel zen

Maa wolen unnen ook zo dch op ekaa gepat

zn da de heme erboven heemaa net zchbaar is.

De heme s er echer ad, o e hem nu ze o nie

zet

Hetzede gebe in jo ij bent de bauwe heme en

gedachen verschnen als woken aan de heme Gedach-

ten staan los van jou, ze hoen e b e ze omen en

gaan As e pobeet een gedahte vas te houden z e

da ne lken en e zu er evenmn i sagen om 'geen

gedachen e hebben

Naulk zn e 'goede en sleche gedachten. Die

horen b ekaa Hoe un e aan geweldoosheid denen,

zonde aan gewed te deen? Voor de bauwe heme

maa he e u o e donere o he woen ver-

snen He is dus zaa om ae gedachten e ontan

gen, maar je er niet mee e veeenzelvgen, wan andes

maken zij de diens it

Wech heb je he dee da gedachen van ou zijn Ser-

er nog e vch voor ze e probeer e bewzen da

1


18/103

ouw gedachten war zin. Maa geen enkele geahte s

vaou en geen enkee gedhe s 'w.

Oefeng:

Deze oening zorgt ervoor dat je jeze traint in het vrkrjgen

van neutrale aandacht

Stap 1 Richt je voledige aandacht op een object je staat of

zit erge en jouw aandacht strekt zich uit naar het

object.

Stap 2. Op ontspannen en genteresseerde mani ondeoek

je het object aof je het voor het eest ziet

Stap Kijk hoevee ruimte het inneemt. (ek er as het wae

een lijntje omhe

Stap 4 Ga in e rig tempo van het ne naar ee ander

object.

Stap 5 Al er tijde het doen van deze oening allerlei ge-

dachten of gevoelens in je opkomn neem deze danwaar en aa ze a wk aan de ucht voo

gaan.

3

e gaat in deze oefening van het ene object naar het andee Dat

betekent dat je de gedachten en oordelen die wellicht in je opko-

men niet seeus neemt.

e hoe je niet te verzett tegen gedachten die verschnen,

maar je bepaalt wel of je er aandacht aan ge

A er tijdens het doen van de oefening een gedachte in je

opkom (ijvoorbeeld: teijl je loopt in de uin.. 'ik moet

een het gras maaien o wa sta ik hier eigenijk te doen?)

verzet je dan niet tegen deze gedachte e laat deze voorbij

gaan al een wolk aan de hemel. Dit betekent dat je de wolkI

'de gedachte waarneemt maar beluit er geen aandacht aante geven. e aat hem gewoon voorij gaan en rcht je aandacht

weer op het object.

Deze oening doe je elke dag ongeveer dertig minute e het

fn om deze oening buite te doen

Door naar mee dingen en gedachten te kijken alsof je ze

voor ht eerst ziet maak je je vj van idee en oordelen die je

hebt.e ziet wat zich voordoet zonder interpretaes en toevoe-

gingen. Ek mmet e eke ituaiei dan nieuw, waardoo je

je bevdt van jouw ideeen over giteren en morgen Eri dan

alleen maar nu

3


19/103

Hoofdstuk 2

De ander bestaat niet

Wij weten het beste wat goed s voor andeen. Wi we-

ten meestal preces hoe et komt dat de buuvouw of

onze collega ongelug s En we weten oo nog wat zij

zouden moeten doen om veanderng aan te bengen

un leven.

As et echter om onze eigen prolemen gaat hebben

wij vaa een lnde ve.

Dat is begpeijk Als je naa een ander jt, zt e let-

tek en guur astand tssen jou en de ander waar-doo je bete naa zjn/haar siuate unt kken As et

om eze gaat zit e e met je neus bovenop waadoo je

35


20/103

niet goed kut zien wat er me je gebeur. Ook heb je al-

ere deen over jezelf die een heder beeld over je egen

gedrag versuieren

Proectes

Je proeceer de hele dag al jouw deen op de buiten

wereld Je zou nnen zeggen da de butenwereld en

de ader niet besaa De wered besaat bj de graie

van jow projectes wan wa jj zet en hoe ij es zet s

ow waarhed.Projecie s he mechansme da ervoor zorg dat a

datgene wa jij vindt wordt toegeschreven aan dngen

gebeurenssen en anderen

Geprojeceerd worden deen, overtigngen ver

wachgen oordelen verondersegen, conclses,

beeden verlangens gevoeens en al he andere dat je n-

vt voor anderen. Ji ben de zender van deze projecties

en strt deze, meestal onbest naar personen ie zich

jow omgevg bevden Ueraard ben je oo de on

vager van de proeces van anderen

Je z als he ware n de boscoop en ji projecteer

jow deen op het lmscherm da e voor e ze Deandere mensen n de boscoop ken alemaal naar he

zelde scherm maar zien eder een andere lm omdat

36

zj hn eigen deeen proeceren Veel proecies zin niet

beaden en bezorgen jo en anderen geen ast Als je b-

voorbeed een dee heb over wa een ander zo moeen

doen en e n da idee makeljk oslaen s da geen

beladen projecte

Sommige projectes zn echer sorend. Je herent ze

gemakelj as e gaat eten op regelmaig ergerende

gedachen de je over ies o emand hebt. Vooral gedach-

ten met een serke emoionele ladg n e moelj van

e afzeen.

He nnen boze gedachen zijn de gaan over eenviendn die een gehem v an jo aan een ander hee ver

eld Het an gaan over je vrouw de onveranwoord veel

geld igee O over je baas die jou aid aawijs als de

zondebo

Het laat e nie os en soms kn je er niet van slapen

Je heb allele oordeen over het gedrag van de per-

sonen en een dg weet e hee zeer: jj ben ie zoas

die ander De ander is onverantwoordei en ie jij De

ander s wreed, maar jj net

Een belangri enmer van een beladen proecie s

de ontenning en asptsg van een idee da e net w

hebben.

7


21/103


22/103

het gebeuen dat je, drect nadat e persoon dat gezegd

hee snel een spiege opzoekt om te kijken of je e moe

uitzet ...

In een ander voobeed ben e ustig bezig met je wek

en stapt een coega je kame bnnen Je zet aan hem dat

e ets is. Hi begt te veteen over een pobleem dat

hee et zn patne. Voordat je het weet zt je een uu

naa hem te usteen en gee e hem uitgebed advies.

Na aoop voel e e uitgeput. Wat s e gebeud? De co

lega voelt zch net goed en dekt dat h zn probleem

niet kan oplossen. Hij poecteert op jou: jij kunt het op

lossen, en zet in ou de hupvelener. Zonde dat jij

het je bewust bent, ben je eens hupverene gewoden

tel e dat msscen niet wde op dat moment Het

sachtoe proecteet de edde op ou en i bent daa

van het 'sachtoer

s e een sterk oodeel hebt ove iets o iemad zoek

je vaak naa een bevestgng van je geik. Het s dus heel

ogisch dat je naar pesonen zoekt die zich zodanig ge

dagen dat je hen jouw poectie kan aanbieden. Als net

hed hoog e vaandel staat zal een echtgenoot, de alles

aat slngeen, egelmag gecononteed woden met

jouw pojectie hi is sordg. As je waarde hecht aan eenbescheiden opsteing, zal iemand de tidens vegaden

gen steeds aan het wood s, de pojectie rgen hij is ar-

40

ogant Op deze manie dee je de hee dag cadeaus uit

aan de mensen ie je tegekomt. En rijg je ze ook!

As je een oodee hebt ove zak zn, dan kun e e

zef waascijk moeik toesta zwak te zijn. Je bent

genegd door te ga te je veoed bent en je gaat

egematg ove e gezen Je hoot jezel vaak zeggen

dat je noot moe bent en dat je es onde ontole hebt.

As e dan bijvoobeeld b iemand in de buut bent de

kaag, zou je geiteerd kunen raken en bij jee kun

nen deken: wat ee gezeu o ets, wat een zielge

aanstele Op dat moment eg je eigenk dat ie ande

zwak en niet ok is, en vnd je jezef een hele piet

Veel voorkomnde pojectes: verwachtngen

Ook je patne wodt dooropend met ouw pojecties

gecononteed Stond je moede roege atijd voo je

klaa, dan veacht jj dat ook van e vouw As jj een

vader had e ae kussen deed huis dan veacht je

t ook van e an

e hebta vee deen ove hoe e zel zou moeten zjn,

maa e hebt zeker uitgespoken verwachtingen over je

patne en agemeen bekende veachtng/poecie isdat de ande je gelukig moet maken Wat dat 'geuk

houdt, s voo iedereen anders Msscen kan je pae

1


23/103

aanvoelen wa e wt, maa het is praksch onmogeijk

voo hem om eraan e vodoen.

Je wensen en vengens knen in de oop van de ijd

veandeen As e het oot e vond om naa feesen e

gaan,w da nie zeggen da e dat eee jaen ae nog

seeds e vndt. Een man de zijn vouw w verassen

met een eis naa Inda, krg tot zijn verbazng e ma-

ken me een teegesede vouw Ooi vond zij dat e,

maa n nie mee! Hij had vewacht dat z dat euk zo

vnden maar komt bedogen i

Vewachgen ken een beangjke ro speen n

e dageijks even Zij hebben aijd te maken me de toe

komst en kunen e soms me angs en hoop veruen

Doodat z zch aspeen n je bewuszn zn ze meesta

ne eaisisch, waadoo je vaak n je vewachtngen

wordt eergested.

One kinderen zin vaak de dpe van one vewach

gen A dagene waavan wj nden da he waadevo

s voo een pesoon wordt onbewus op oze ndeen

geproeceerd. Wij hebben hoge vewachtngen van hen

i vetegenwoordgen een dee van ons en zn daardoo

'voobestemd om oze ideen waa te mken. Kdeen

krgen te maken met oze iek as zj niet vodoen aanonze ideen Sommige kndeen hoen de hee dag nega

eve opmekgen en zij woden dan as he wae onde

42

het paad doogeroen. Andee knderen woden st

gecononteed me compmenen en woden 'ove het

paad ged As ee tekening wod bejubed, voet een

kd dat het e waar kan zijn H ijg d een dbbe

gevoe: de beong s n maa he ongeoof is pijnk

Het kd da e mken ijg met een moede die hem

behande as een pins, kan ziche s het mddepnt

van de weed gaan beschouwen Hij kan het gevoe

gen dat aes om hem daai en ook as hj vowassen s,

b h da geoven. Hij gedaag zch as een mster,

kan net ech isteren en n gezeschap vd h he

aeen maa ek as hj kan veteen ove ziczef He

is as he veha van Narcssus de zche bewonde

zn actes zn erop geich om o e oogsen Daar

doo ken hj weg nvoeend vemogen voo anderen,

maa ook voo zcze He za moek voor hem zijn

om van iemad e houden, wan houdt aeen maa

van zczef Dit zogt ervoo da zo iemand zich vaak a

leen voe en aee acivtiten n e buenweed moet

ondenemen om seeds wee e voeen da hj besaat en

begk is.

He ove he paad geide kind kan zjn hee even ge

vgen bjven zijn eigen weedAs we zijn opgegroeid in een ge waar vee negaie

ve krtek was, kan he zijn da w ons voonemen het b

43


24/103

o egn kdr ands t do We wl i da

onz kderen gan lijd odr dzlfde gevolns van

p ozeerd. Va de wost ovrlad w

o kd m comp daar oz

kdr ovr t paard Ht gvolg daava ka z

da d ov paad gtld inde dzeld gvoe

lns va onzkerd gaa evar as d kderen die

odr paard zin doogrok. da s r ds

w vscl

et s voor een kd et beste als doo i odes

op st paad word gzt D beeke dat de o

drs aavoeen wa god is voo he kd dat z anvo

n wa z kwaiee endat z d steren Zij

don i t om r zl gelkkgr van wod aar

omda z geloven dat e nd gkg wodt als kan

do wa m pas.

Project bij partnerkeuze

Op t omt dat j aagokken voel to imad,

vd en kor d e iwisseg van bag

gegeves paats

Ogsproen n msal onbews wodt n varia gemaak va dagee wa d and bi

de h er compensatie van d igschappe de e

44

bj zelf dkt t missn. ier bgin ogebke

k d projecs. Als j ht ide bt dat niet god

voor zelf t orgen, da ul e als blok vallen

voo e sre psoolkd d e had

m

Als e gaag op de voorgrond saat dan kn je j aa

gok voel tot ee s, trggtrok prsoon.

s j moie ebt om j aan en adr bndn da

kis e ee paner de d dk maa da w te kn

e D panr s gvoeg op n warm waardoor e

ht gevol rgt da d ander evoo an zog da e

j l bnden

En j denkt: dat pas precs! J verag aa een

heid zorgt r obews voo dat j j aagroken voel

o d persoon die igeshapp d z dnt

mss verwa 'as im em b worde w

Aag he gaat om poects ( da eg ds

m ov jo dan over d ad) knn d idee

ov e ande nooi waar Di adr an daar oot

aan odo

J dnk dat i ande serk s omdat h da bld eer

z, maar hoe t niet te zijn J dn wec dat

d ande s n rstg s maa j weet nog hoe drk

d and n z gdachten bg s J dnt dat die a-

45


25/103

der gevoelig en warm is, maar in wezen kn di persoon

ich ne zo slecht bden as jij. Zijn openheid bi een

soort soile openhed te zjn, waardoo er voo deeen

i n nwek een isterend oor maa is nooi

eens voo ou

Afgzn van het fet da e wordt aangtroken

door siee en psychische enmeen van een an-

der, bijt dat je parneeue onbewus gebaseerd is

op een overeenomst in de basisproblemati bi jo

en je toeomstige patner Iemand me een negatief

ebeld an zich aangeokken voeen tot emand

me een opmstische en volie j op he ven De

indruk onsaat da dee opmstische persoon geen

negave gedachten hee ove zchzel Toch an he

o zjn dat negatieve gedachen bij dee persoon wel

degelik en ro spelen maar da dee wordn gcom-

penseerd doo posie gedrag. n een aer sadim

an dan bijen da beden een negatief lf beed

hebben, oo al was dee oveeenoms tij niet

zchbaar Het gebeur vaa dat n de ea ieder de

ters as van hezelfde pobeemgebied innemt en

e och op een verschilende wijze mee om gaat He

lkt dan over verschiende dngen te gaan, maa n deen gaat he o m hezelfde

6

Anne e Ba I

A en geowde vow wod verlefd op ar Z

dek da haar zl geven wat z bi aar hudge man

mst Hi is gevoelig, hee aandacht voor haar en gaat

metn scheden. Di ma haar erg gelig: 'ende

li s e iemand die heemaa es voo mij Z gaan

samnwonen, terj z nog e oice gescheiden

s. a begt haa veijen e maken ov he e da

zij gen aansten maat om te gaan scheiden van haar

ees man. Hij drg er seeds meer op aan Tegeler-

td neemt hj meer afstnd van haar wa voor hem hee

verkaabaa s Ze gaat mmes niet schdn, en kes

ds ne voor mj As z na jaren edek he besi

nemt om e scheden is het vogens hem t aa

n it voobeed ware de eerste os /ij

kes voor mj en ede iemand de et staan

art besist ogenblie en ondersept zin keze

doo meeen van in eeste vow te schiden en een

relate aan te gaan met zjn niewe pane Het lij er

in ae opzchten op dat hi zich wi en gaat bnden aan

An

e besst ook om weg te gaan bi haa mn. Zjgaat aleen nog et scheden, waardoor zj nog me een

been n haar vorg hwelij bij hangen

47


26/103

Hermee jkt z te zeggen: bind m nog nie hee-

maal aan min nieuwe ptne. Bt ervart d as een

izig e tekt ich terug in moke e d ne-

men, w hi echadigt doo ha gebe iiti-

ef om e gn scheden an e gripen. H ervt ten

voe dat i hem niet serieus neemt en hem niet ziet

san Zi ear nmddes oo afsand in de relie.

Zn geoelge open en warme houding en opzichte

van ha erdwenen en ie met ede ogen n dt

hi deze oo ne oor in contacten met de bu-

enweeld Zels op he momen d ga shedenvan ha eese man komt e geen verndering in zn

gedrag Bar b zeggen dt he nu te aa is ierdoo

evar zi oo izing en een diep gevoe vn pn

omdt hi haa nie begp en ne ziet stan Beide

voele zich een

Beden hebben moeie me he ngn van een bn-

ding en me he nemen van veantwoodeheid.

Hoewel het erop lk d Bat dat we deed is dit

slechts een ade Op he momen dat h smeeede

me z ieuwe 'nog getouwde vouw en mekte dat

hj het op die mner niet wilde nam h ne de vernt-

woordelhed hievoo en sede geen grenzen n znneuwe vriendi

8

Ane maate wel een kee door weg e gaan van h

eese mn m nm geen ernoordelhed oor

ha etek

Voo beiden lkt er nu een reden e zn om gee b-

ding me eka n e (unnen) gan.

De bsispoblemekbi beiden hezede moeie om

een bding n te gn met een ande, mar nog deper

lg het probleem om een relae n e gn me chze

Een goede eie hebben met ezel beteen dt e weet

we wensen vengens en weesanden in en dt e

deze seeus neemt

Is de ander belangriker dan ezelf?

Je heb vk geleed e ees e rchte op de wensen vn

adee e e bent e et mee bes van het fet dt e

op dee mnie communicee. e vt nmel meeen

de gedchten n de nder : z zal we eve bi de Chi-

nees eten h z we wen di de ode uk antre en

min oudes willen gaag dat i echen g suderen ...'

Het s nog aogant en bzonde dt e det te we-

en w e ndeen omgaat. e komt vak oo dat e

eest vl wt de ander wi voordt e e zegt wt e een bepde siuaie wenst i veoozk een veemde

oop de communicte met de nde. In paas vn uit

49


27/103


28/103


29/103

het wae aan ekaar vaszien. De 'goede pesoon pas

precies bij de net goede pesoon en dee combnaie

maak er een geheel van Dt wodt we de 'neuotische

colusie genoemd, wa beteken da mensen met de

efde neoische probemaek aan ekaar vaszien.

Tevens gaa a n conacen me andeen inensive

ren waadoo steeds minde aandach hee voo

ne. As h zijn diepe wens seieus had genomen was

e mogelijk ies anders gebeud. H had ch dan wel

lich geealseed dat h Anne ne kan dwingen en da

vewijen nie hepen H had in een open communica

te me haa knnen vagen en bespeken wat e weke

lk aan de hand was. Hij had ch knnen ealseen da

h elf nie goed gehanded hee doo vooda nne

is gaan scheden a met haa e gaan samenwonen Hij

had een sandpun kunnen nnemen en opiche van

ne doo haa ustig dudelk te maken da h op

dee manie de eaie nie w vooeen. Zn sand

pnt had knnen beachigen door de daad b he

wood e voegen oda Anne dudek had begepen

da he ne om een deigemen gng. Natuik is dat

net gemakkeijk Ba is bang om een sandpun in te

nemen en genen e seen. He s waaschnk dabij ar de angst om wee te aen n een elate maa

vooal de angs o alleen e kome saan evoo ge-

54

ogd hee da hi ichze ne seeus nam. De age

die is echte da h alang aleen was en da di gevoe

aleen maa vesterkt is

Onkeing van behoeen onugespoken veach

tngen (poecies) en he iet commuiceen daaan

speen een begike ol speen i de onkkeg va

elaes Op he momen da e me aeei veach

gen aan een elae begin en teeugested raak omda

e patner ne aan dee veachgen vodoe w e

de ande gaan veandeen Wa e sschien he beg

aanekelik aan de ande vond: i s o heek s

ig veande na veloop van jd i: ze egt noo wa

he iate moe ad van mi komen. O de eers o

gewaadeede ougondische levenssj van e patne

veande n af kee omda e in onveanoodelike

en sodige gedag niet mee kun ustaan Wa ees een

voordee voo e was wod nu een nadeeL

De bewuse pane moe ineens i heapie o naar

een aining en voe zch vaak beiieerd. Wat eens we

goed was is nu ie meer goed

Als e e pae wt verandeen ga e e me hem be

moeien en wee j keneik wa goed voo hem is Je geeiek en adveen en reagee boos a e pae geen

sappen ondeeem om dee advee op e vogen


30/103

Soms lijkt he erop da e geen kiiek heb op e parne omdat e deze net u, maa toch heb je voordurendboze gedachten over hem. Deze booshed kom dan opeen andee manie tot uiting Je ku je gaan verzeentegen voorsellen die h doet of e wilt et mee ngaanop seksuele oenadeng.

He eec van de oordelen die je heb ove anderen sgoo. He benvloedt degene me we e ben, maar heeook veel mpac op jezel. Je wod er et vrojk van en

e mek da e op een vennige manie steeds bezig bent

met de negaeve aspecen van die andeWa zou nu het voodeel kunen zijn om dat te

doen?He levet je es op ... het zog evoo da i je ne

me je eigen zaken hoe bezg e houden. He s aangenamer om e pojecteren da de ander ies nie goed doeten te denken dat jj he pma doe He s ner om epojeceren dat een ande moe verandeen, dan e denken dat je zef ies moe doen

Een ander verander eche noo omda 'i het wl,maar aeen as zelf tot het besef kom dat ies wilveandeen. Hoe meer e wl da een ander veandet

des te mee die zch daaegen zal vezeen.Jj kun e maar het beste me jezelf bezighouden

Daaaan heb je je handen vol Je moet je eigen spege

56

schoonmaken en e s maa een iemand de da kan doenen dat ben je zelf

Introductie op de oefening

De oodelen die je heb ove andeen zeggen vee oveou. Ze vetegenwoodgen aspecen van ou e je ieveet w zen en e spits de deen af Je zeg egen ezef:dat hoort et bj m As e iemad veroordeelt omdat ui is dan kun je er zeker van zjn dat e een sterk

oodee heb ove lu zn. Maar natuuk ben jj ook weleens ui, of zou je het graag willen zjn.

Op he moment dat je je bewus wordt van jouw oordeen en van dagene wa e pojeceert op andeen, kue een afgespst aspec van eze tegeren. Dan wordthe afgesptse deel wee een ondedee van het grotegehee dat jj bent

Het gevog van deze negrate is dat je eze toestaatom ae gevoelens deen en gedragngen te mogen hebben zonder da deze je as bezogen en j e leven en eaties negaef benvloeden

Dan zet e een beangke sap naa persoonljke vr-

heid.Da hee ook recte gevogen voor je omgang met

andere mensen.

7


31/103

Jij mag zjn zoas je bent, maar anderen mogen dat oo

Beteken dat nu a e an geen oorelen meer hebt

over egenscappen van anderen? Naurjk eb e e

nog, at is een normaal verscnse en ben ne beer

an anere mensen.

He grote versc s ecter dat ee ooreen geen

lang meer hebben e wee mmers dat ook e egen-

schap eb

Oefeng

Stap

Stap2

Stap

Voobeeld:

Stap 1

Stap2

8

Richt je aandacht op iemand die je diebaa .

Schi op wat je aan die pesoon wilt veandeen of

vebeteen.

Wat zegt dit ove jour

Mijn man

Hijislodig. Hij lui Hij houdt geen ekening metmij

Stap3 zou ze welee wat gemakkeijke wilen zijn

I haat luihd, maa ik zou meze ook weeens wat

mee ontspanning toe wilen staan

houd ook geen ekening met hem En ik houd ze-

ke te weinig ekening met meze

59


32/103

Hoofdstuk 3

Onvoorwaardelijke liefde is een illuse

Uit naam van de liefde gebeut er vee ssen mensen

dat nets met liefde te maken hee. Het begint al op et

moment dat je verliefd wodt Je denkt dat je te maken

hebt met de ene gote wae ede. Op het moment dat

je overvalen wodt doo verliedeid wod e veblind

Je dicht de ande alee bizondere gaven toe De an-

der za e gelukig maken: ij o zij is de perecte e

soon voo jo

In ete begin je vee van je wensen en verachngente proecteen op die ande; dat wat e mst bij ezef za

de ander aanvllen

61


33/103

Je bent genegd veliefd te worden op personen de een

essentile eigenschap beztten die een van je oudes

ook had. De bepaade eigenschap heeft in e jeugd een

aantrekelike en tegelik taumatsche betekens ge-

had

Het hoe overgens niet zo te zijn dat de pesoon op

we e vered wodt innerlk of utek op je odes

ijkt Integendee, vaak ziet er z anders uit dat het

bna onmogelk is e voo te stellen dat ets gemeen

hee met een van je oudes.

In het begin s dat niet makkek te herkennen maan een late stadium zie je soms tot e schk dat e met 'je

vader o je moede bent getouwd

Het is aanemeijk dat je ervargen de e met je o-

des hebt opgedaan je hee even meeneemt Zj zn je

eeste ervargen met vaste relaties en e leet van hen en

met hen wat een elatie is

As je te maken hebt gehad met een zwgzame a-

wijzende moede is dat pijljk. Je hebt welcht soms

knnen geeten van haa nabheid of van haar blken,

maar je hebt ook ets gemist. Was dt ede?

As e te maken hebt gehad met een vade de atijd

te aat kam, o die zich zeden aan zn afspaken hedmet o, kan het zijn dat e dat geterpreteerd hebt as:

Ik ben et belangrijk

62

Het kan goed zn dat je je dan vooneemt dat de vo-

gende reae andes moet zijn

Toch bestaat e een gote kans dat e een zwijgzaam

atent aijzende persoon itkiest. Of dat e een patne

uzoekt e ook nooit op tijd is.

En naurjk is er de hoop en het veangen dat het

deze kee anders zal gaan

Waaom doe je dat

In de eerste paats omdat je gewend bent aan een per

soon die zich zwgzaam of aezig gedraag Jij hebt

daa ervaring mee en je hebt in je jegd manieren geleedom desondaks toch aandacht en efde te gen Vaak

ben e je op een bepaade maer gaan gedragen, zodat je

toch waadeng eeg Nauurk wl e in een efdesre-

latie belangeoze efde en dat er van e gehoden wordt

zols je bent Dus ben e onverzettek en ga je het nog

eens poberen. Je wit bewzen dat je staat bent om

een edeselatie te hebben met iemand de de speceke

eigenschappen van een van je odes bez Meestl kom

e bedogen uit

Dit jkt een test vooritzcht maar dat s het niet

Uitedejk gaat he eom dat e onder ogen zie hoe

de reae met je ouders is geweest Je knt dan de eventu-ele pn en het gemis verweken Hiedoor kun je andere

patnes gaan kiezen of kun je de patner de je hebt

3


34/103

accepteen zoas hj s Je knt dan tevens tot het besef

kmen dat 'het zwigen van e moede o 'he te laat ko

men van e vade ets met te maken had.

As e as knd het gevel heb gehad dat e do e

ders nie 'geen bent, kan he zin dat e een pane

heb gekoen die niet iet H s atd aan het

wek en hee zeden d en aandacht v u Ms

schen heb e net echt evaen wat da vo u bee

ken Het enige wa e mekt s dat e egematig mp

pe en zet en dat e aele dingen ben gaan doenm maa beg e n In ee ve e e nie gelkg

en heb e het idee dat dat km mda de ande e niet

ziet staan He is een hehang van een ud paton

Je des zagen e niet staan en wat vo een knd van

evensbelang is: 'gezien wden wdt n veangd van

e pane De pecte op e patne is hi ie mi ne

De wens en poetie s: moet mi en da al m

geig maken

In ete hoo de pn van de azende evaing met

de patne b de aizende evaing met de des

Nu e vwassen ben is het net een evensbehoee

m gezen te woden d andeen maa e gezenwrden p het mmen da 'eze ie

64

Verliefdheid

As e veed ben poeceet een dee van e a het ge

ms aan iede en aandacht op de ande Je peceet het

spe van de edde, he vehaa van Asepese het

antd p a e vagen. Je poeceet: vana n ben

not mee aeen

Dit ales speet zich a n en de ande hee e geen

idee van Hi de oveigens peces hetzelde. Daaom

zie een veied sel e ook bina naads t

Je zie et twee mensen maa eenTwee vesmten ieen die de usie beeven een e

zn Ze gaan op in eaas pecte

Maa ien ze eaa we?

Je zou eede kunnen zeggen dat de ande en tide

van e veiedheid et bestaa

Di kt hee egensdg wan veiede mensen zn

vodend b eaa en beeven veel intimiet

Th n e e ande niet echt ien mdat e voa

w pectes ie

Dewekeke peson ache de man vuw op wie

e veed bent bi vebgen achte een schem van

wensen en veangens die i p hem/haa pecteee ee met he dee dat ow dmen wekekhed

woden en saat dat t De hee weed et e t-

5


35/103

wen verukeijk ui en je hebt het gevoel alle aan e

kunnen

Vaak ent velefded m de eee legen . De le-

gen een jeze

Zo vete Baaa, een uccevolle advocae da zj

haar man had een kennen op het jaalke utje van he

kantooHij donk noga veel maar zj negeerde da vo

komen en zei egen zichzel: 'Da komt omda h zolang

aeen is gewee Nu h m gevonden hee a dat al

emaa veandeen Jaen lae ljkt da deze man nogeed egemaig de oeg e vnden en dat hj een

alcohoprobleem hee

e ee leugen egen haarzel Het zal we overgaan

omdat i nu en achevog haar a de jaen dat zj

een ea me hem hee He 'vale hoo

Ook h verhaal van Een iureert hoe de erte leugen

haar parten pee Ze vertelt da haar man ztoen h

heel veled wa op haar contact bee zoekn met an

dee vrouwen Toen vond zij da nog we leuk omdat zj

zich asouut de belangijkte voelde Ze dach ook da

al h enmaa me haa getouwd wa dat wel ove zougaan Jaren ae wa de lol er we a wan he beek dat

haar man alee aae had

66

D erst lugn... 'vs hoop

He vlangen naar onvoorwaadeljke liede zo terk

at apeen van e p de wel zjn, ne w

zien en de apecten de er niet zijn de ande oedich

Onvoowaadejk van emand houden wl zeggen da

je ondak alle wa een ande doe van hem o haa bij

houdn Onvooraadeljke lede het velangen naar

ymboe de vemeng me de gelede A aby heb

jevoo een koe tjd deze pemanente eenhidevang

gehad waadoor je je hele leven op zoek bi j naar dezepaadjejke eenhed Moch er al onvooaadeljke

ied betaan tuen moede en nd de vowaene

ates betaat deze nie

Maclla

Maela, een bjzonder mooe nelgene en ieve

vouw vete dat zj teed veled wod op oudere

maen Zij bewonder deze mannen en zj hee aljd

he idee dat ze op een bepaade manie boven haa taan

Vaak deze man haar wergever

Op het momen dat zij een vate relate aangaa mede man van haa domen hee zj he gevoel geed e

zjn

67


36/103

Zij lee met hem dysch in een kle husje ver van de

bewoonde weeld en elee een bijna symbioische band

met hem. Zij is volgzaam en s geneigd haa wensen aan

de an e zetten.

Koote haar man voo haar oen hi haar leede en

nen, nu weiget te oken. Als zij weg is ee et of

gaa zijn moede een Hi om haa ancieel niet

egemoe zodat z voordurend in gednood zi.

E komen ee arsjes in de reaie en a na een jaa

onstaa e egemaig stjd over ged, haar sue en haar

aezighed thusZe mag zich ie meer leden zoals zij zelf w. De

aarzen met haen en haa euwe stae broek wor

den door hem de vnsak gegooid Toch zin e nog

momenten waarop zij samen versmeen en deze zorgen

voor een pseudo-liefdesgevoeL Marcea span zich nog

meer in maa mer dat ze hem seeds mde an waa

deren Ze hee geen z mee om me hem e vren De

siuate escaeert

Regematg voe zij zich door hem gezelschap ver

nederd Zi wordt verefd op andee mannen en droom

ove hen. He is voor haar een manie om de wekelijk

heid te onvuchen

68

Macea om u een gez me een hystersche moe

de die regematg deigde met zeoord en een vade

de op vernederende wze zin kinderen opvoedde H

wist op een sadsische manier zijn docher e manpue

en. Beide ouders heben op epaalde momenten n haa

jeugd haa dingen onomen die haa het mees derbaa

waren Zij wed op geen eee manier nancieel doo

haa oudes ondersteund en moes van ongs af aan haa

even in ae opzichen zel egeen

Macea hee op kachtge wijze geeageerd op deze

sitatie en is op heel onge leed van hus weggegaanHeel ver weg.

Da was op da moment een goede en seke oplos

sng maa de evagen met haa ouders nam zij met

zch mee

De elates die zij aanknoopte waen vaa sadissch

en hysersch van aard Haar arelange evang n de

omgang met haar ouders hee Macela geeerd hoe zj

n een dergeje reaie moet oveeven en dat hee haa

de stmulans en he uthoudgsvemogen gegeven om

deze elates lang vol e houden Zij an nogal wa aan

Waa een ander al lang de elatie zou heben vebroken,

gaat zi door De wetsende evagen die zj opdoemet haar paes geven haa naast pijn, oo een gevoel

van macht

69


37/103

Doorzh te laten ketsen kan zi zich n moee opzht

de stekte voeen, en doo zch moee stek te voelen

kan j wraak nemen op a datgene wat haa voege n

de te et aa oudes ngedaa.

Zi henet zch ook dat zi al op onge leed nee-

keek op haa oders en zch ds toen ook speier

opstelde

Net s voege s het van beang dat z as ovewn-

naa t de stid komt

Maea dt onder de sitate maa e s ook een kant

n haa de genet van het fet dat zi 'beter en teker sdan haa man. Waaom zo ze andes na dverse keen te

znveroken steeds wee terggaan naa hem?

Het eigeke cont g tssen haa en haa vade en

oede Dat s moek te epeen voo Mea om-

datz het idee hee dat z haar veeden ette de g

hee toegedraad en achter zi ch hee geaten

Maa haa veedeni n een bepad opzcht net voobi

Eke dag speet de ode geschedens zch wee a Daaom

s het ook zo moek voor har om deze eae te bend-

gen. Hoe mee onverwerkte oderaspecten een ol speen

een relae hoe moeker het s om deze te vebekenDe bendgng vn een dergeike reate kan betekenen

date (wee) gefaald hebt en dat het weer mskt s

70

Dit aes heeft natk heemaa nets met echte

liefde e maken

Wa ddek wodt s dat Macea het dee ee dat zj

de ede vn de ande moet denen Zj wodt een k

meeon de zch vootdend aanpast aan de wensen van

de ander In veel reates s dt aan de ode van de dag

Wat moet een mens aemaal et doen om het gevoel

te kigen dat h de efde van de nder vedent Je gaat

e ke mken aanpassen en probeen het de nde naa

de z te maken. Je gaat e mond hoden en ets mee

zeggen as ets e stoort

Je oet e wensen op om de ander te pleeen, maa

w de ander dat we Weet e egenk wel wt de ande

w

dekt dat dit efde s Je det ook nog dat e het

doe voo de nde. n ete doe e et vooa voo ezef

Er s td een egenbelang

De angst voo vees s voor veel mensen een reden

om ih af haek te maken van de partne Sommgen

gan daar hee ve Ut angst om de ande kwt te a

ken en it angst voo e egen vhed zet e ezef en de

ande gevangen n een goden koo Je dekt dan dat e

een goede elate hebt maar de lefde s atd sprakevan kezevheid De behoee om de ande e wen be-

zitten hee ets met efde te maken De panes een

1


38/103

dergeijke reatie hebbe aa de ee kat he idee de

hemel te zn gekome, maa voeen ch tegekerd

ne sereus geomen hun autoomie. Je zou zes ku

ne zegge dat des te mee e e hech aa e geefde, des

te mnder 'ede er s

In het voorbeed va Macea s de otvate tot o

dergeschkthed de bevegng van oude waakgevoe

es Ook de behoee om endek de obeede ede e

krge dr Marcea o (sc) oderdanghed

Op he moment da Macea zch reaseede hoezee

de eate een destucteve herhag was va haa rea

te me haar ouders - e dat de haar op den duu kapot

zou ake - kon zi de reae benge Z ko toen

endek gaa eze voor ee reate waan z wech

mnde spang maar mee gekwaarghed e ede

ko ervae

Onvoorwaardeljke efde

Veefhed s een droom ee heerke d waan sek

suate ee groe ro speet Het gee e eor vee

eege e meesa s he een veueke e ovegete

ke peode n e even ust deze peode n e veeeen ove eze

2

Verehed moet echte et verwad woden me ef

de As de verefdhed over s ku e e soms verbsterd

arage hoe he mogek was om op deze pesoo ve

efd e zn geworde A e verefhed het aatse

staum kom kan he z dat e ees zet hoe vreed

emad oopt o ee het e hoe eand eet. neens

ze e da h ooopt met een mobee eefoon aa z

rem en pakke draag met gouden knopen Hoe k e

oo met he b e vrede verschne?

Het was e nog e opgevaen Meesa heb e het we

eeder opgeekt maar je heb he iewle zie

Opees w adee dgen doen H wil aa de lm

e wt us leke ut ete eens bk da z ne van

utgaa houdt en us we Was he ven vroeger een

ees nu heb e egeag gee z en hee de ader al

d n

De usoe eehed va u elaar Nu bk ede

weer ee ege pesoon te zn me zn nuen wense

e gen

Verehed gaat ad ove Aes s vegankek en ver

ehed dus ook De beteende pesoo ka nog wel

bagrijk voor je z aar de xtase is voorb Hegeveehed ovevat e vaak op he mome dat e net

bewust be van een naged gems ezelf es n ou

73


39/103

moet vervuld worden. Een ander wordt gezocht om dit

gems op te heen

Uiteraard s het et nodg om eke verefhed aan te

gaan Op het moment dat je e reaseert dat het iets met

efde te maken hoe te hebben, kun e ervoor kezen om

van de verlefheid te geneten of et. Soms s het een

goed moment soms ook net

Na de verefdhed komt het erop aan te kken of het

de moeite waard s de reate voort te zetten As een ver

iefdhed endg en de reate stopt kan dat een goed mo

ment zn om te kken wat e projecteerde op de ander.

Misschen kun e da tot het wze besut komen om dat

gene wat e verachtte van de ander aan eze te geven

Het verlangen naar onvooraardeke iefde s de df

veer voor strid, manipulatie en aanpassig.

Je hebt het idee dat als iemand onvooraardeijk' van

e zou houden het geluk nabi s Als emad onvoor

waardeljk' van e zou houden dan zou de ader alles

van jou accepteren Maar het echte even s dat meesta

een onmogejke opgave.

Op het moment dat e partner zonder overleg de autowaar e gek op bent nrut zu e hem net onvooraar

delk ief hebben Dan ben e daar boos over. Als de aar-

74

ge' autoverkoper hem dan ook nog een leke auto

terug verkoopt heb e iet aeen een hekel aan e ver

koper maar ook aan je man Weg is de onvoowaarde

ike iefde.

Oefeng:

Stap 1 Sch op wat jij vacht van jouw partne Wees

uitgebreid en specifiek.

Bijvoorbeed: ' wl dat hij Izij voor mi j zorg

Stap 2 Rcht je aandacht op elk opgechrevn it en bedenk

hoe je de gewente apectn aan jeze kan geven

Bijvoorbeed Hoe kan ik goed voor mijze zorgen?'

Stap 3 Neem actie en pas het toe in je even

75


40/103

Hoofdstuk 4

Een I bestaat nit

Mensen jken op ekaar, maa veschen ook. As e van

naue een introvert pesoon bent, zal t van invoed ijn

op e gedag Je ut het ivoobeed peg nden om

aeen e in en r stg een oek e ezen. Je en ne me-

en haane de vooste en je voet ne op je gemak as je

in he mddepun van de beangseng staa Als je daa-

entegen van nare exavet ent u e het weht fin

viden om tdens een recepe aeei neuwe mensen

te ontmoeen Jouw vookeuen maken e tot een nekpesoon en ondescheden e n ekere n van andeen

Ook beshien mensen ove deefde mogeheen

7


41/103

tot spreken deken horen, zien en voelen toch s geen

eel mens hezelfde en hee ieder zijn egen persoon

jkheid. Dit wordt weleens 'de aard van het beestje ge

noemd As Piet zoee mogeijk kan Pieten za het hee

goed gaan met et Toch doen we de aard an het beest

je vaak gewed aan Hoe dwijls gebeurt het iet dat we

vnden dat iets of iemand anders moet zn?

We maken van een hond een pop en zijn dan erbaasd

dat h bt We wen van ons kind een chrrg maken,

maar we zien et dat h wee nkerhanden hee We

wen oe sordige echtgenoot netes maken ter

het iet in zijn systeem zit De aard van het beeste s

een gegeven dat ieder an ons unek maakt

'De aard an jow beeste, e opvoeding en de era

rgen de e opdoet met lasgenoten en vriendes zijn

vn ioed op e gedrag Sommige ervarngen zijn sti

mlerend en positie terw andere traumatsch kuen

zijn As e regematg werd gepest op schoo kan dit le

den tot een negatef zelf beeld waar je jaren onder gebukt

kunt gaan Het kan je he gevoe geven een slachoer te

zijn, maar het kan e ook drven tot: Ik za ze weeens

aten zien wat kan!

s je op schoo geliefd was en ales je voor de windgng da za dat vloed hebben op je gedrag Je hebt dan

aong geeerd hoe je iets moet aanpakken om succesvol

78

te zjn Dan heb je positiee deeen oer jeze ontwi

ked die je stuleren in het bereiken van je doelen ls je

toevag op zondag geboren bent en alle ooms en tantes

boen e wieg uisteren Het is een zondagsnd en t

word je later keer op keer voorgehouden dan za dat

dee an geluk hebben een bjvende oed op e heb

ben Omdat e dit dee nmiddels ook geoo worden de

bezen je regeatig aangere en uken e dgen de

een ander et voor elkaar krg

ve

Bj een baby komen idrkken ongelterd bnen Er s

aeen maar nu en een baby is v van oordeen Nog

niet staat tot ogisch deken zal h ervaigen die h

et kan begpen gaan duide. a de geboote voe een

baby zich nog een tjd verbonden met de moeder en de

objecten die h waarneemt et moment waarop deze

heerlijke symbiose wordt doorbroken kan traumatsch

zijn neens valt het nd uit het parads en ondek h

dat h en zn moeder twee azonderlke wezens znDe

ersmeting m et het gehee wordt erbroken en het kd

bese dat h een agescheiden ik hee. In de psychoanayische theoie wordt gespoken oe de narcssche

wond ls het knd geen troost krijgt of zch aleen ge-

79


42/103

laten voe kan hj iet nschatten wanneer hj hup an

verwachten. Hi oet zich macheoos, wat hem he ge

voe k a geven 'aleen op de wered te zin Deze ea

g s dermate pjk dat die onend moe worden en

moe woden opgesagen in he onbese Het s voor

he nd onmogek om de pin van de azng en de

daaraan gekoppede va ui het paadjs op een ogsch

veau te begrpen en te verdragen Dus moe h een

vekaing vnden voor wa hem is overomen en te

hj een concuse. H kan concudeen da hj e aeen

voo staat. Of hj an o de concuse omen dat h nede moeite waad is. Deze aannames zin niet uist maar

woden doo het kind as waa en zee pn ervaren.

Samen met de oorsponkeie eaingen vedwnen

deze as het ware n een pot met een stevige dese. Deze

po is een mentaa pncentum geworden, dat eageer

as een gevoege pek.

De piie ervarngen en de onuse concusies zn

nu vestopt Z vebjven in de schaduw, waar z on

zichtbaa zn. He zin schaduwovetigingen geworden.

Vooreeden van schaduwoverugngen zin:

-I en nie goed genoeg

Ik ben onbekwaam het is mn schud-I ben macheoos

-Ik en aeen

80

Ik esta ne

-E s es mis met m

-I en iet de moeie waad

He i aso deze ovetgngen voorgoed vebogen

zn maar de schaduw van de geroken concuse b

zn we doen en s aaneidng voor het gedag dat een

d gaat ontween. Sommige kinderen gaan bew

zen da de schaduwovertugg kopt, maa meesa gaat

he kind een compensaie zoeen voor de onuise con

cusie

As een kind de concuse hee getoen da h nie

de moeie waard is, za h er aes aan gaan doen om

het tegendee e bewzen H za zch aanpassen aan de

wensen an zn oudes h za zin uteste es doen

op schoo en za et astg zn As een nd de concu

sie hee geroen da hj aeen is za hi aes n het

wer steen om het mensen naar de zin te maken en e

hupzaam te zin om op een degeke maie vebon

dehed e voeen Het vees an de eenhedservarng

wordt voor eens en voo aid de dieer o he na

gende veangen naa eenwording

Ouders vragen zich wech a of z hun ndde voming an een schaduwoeuiging kunen voor

komen Di is een begpee vraag as e den dat e

1


43/103

as our s acf o waaroo bj h

sauwovgg osaa Msa s a h g

va ki p z 'val paas

mo aavoo rklarg v D oues zn

schug aa schauwogg bj hu

oaa h s a ook omoglk opach

voo h om voorkom

Ous ch bws z va h bsaa a scha

uwovgg ku z mssc gaa hk

j hu k. Z ku a paas va h com

psagag v hu k blo ( ' s zo lkkr

usg j hoo hm oo 'zj hp al zo go m)

hu smul om ook a grag vo.

Identitei

Obwus owk kr schauwo

gg b hu aag hu aa va h bsj

pas. H grag a compsa va chauw

ogg wor owkl s orspg va

a aawg vookur kwa va h k

As j aalg hb om lu hupvaag z

zal schauwougg k b all h aarjho bhupzam gag owus kuz ku

z

82

H compsagrag vorm waam

h afhakljk saa waa k ka

'ovev.

en bk vau Egls vg: I

y chg va h . H s pkg,

vrmg va h z waa h o

sch maak ss wl a b i .

E kom o sa oo ca. D

k a j j vrzlvg m paa ( b

i) a j afkr va j schauwovgg (a

.

D aagom j as jas ak

s kk sa aquaa maar zog voor

a j gk zl

o zou zl ku z als gag gbasr

s op vk pas va o rag?

J j msa wus va h a j og

s au oo jou als aagom

l. D schauwovgg smu mrs j

grag H vr aa ka gav a

g op wa schauwovgg g lm

m Aa ar ka ka ouw comp

sagag l o go pas J ku azj jag om p promo mak maa ku

a och h gvol hb gukg z Er o-

3


44/103

eek ie Oneus en je vduend sd me

e schduwveging Je me seed n ezel en n-

deenewijzen d deze ne kp D da e den lij

je ui gelven d ude idee ve jze ma je he

e nie in de gaen Je je znde j da ews vn

e zijn ng eeds gedgen l e hnkeijke kd Z

kan iemnd die zich a ind 'ne gezin hee geved

en gecncludeed hee: Ik ea e zich als vlwas-

sene jven anpaen n de wensen vn andeen

Robrt

e, een zee nelligene mn vel d hj ndk

a zin inpnngen nie de caienwikeng maak

die gaag zu willen. In gezelschap ve zich vaak

de mindee Hi zeg in vee gevaen nie w h denk

en sel zich ndedng p Zijn chdwveuiging: 'Ik

en ne de mei wad is de diee n gedag

e hee p hl jnge eed de cnclusie gek-

ken da hi zin udes me hepen n nzien Na de

geevan zijn gndicpe e wed deze iden-

iei een ng ma veek waad h zic ina

nzica mke Hij gedeg zich zdang da jgeen andach k v zn wenen ws sl en wa

alle pzichen he peec kind Hi vede he l zn

84

aak m zijn udes gelukg e mken en dch d

den d een npvllend, a en leegieg kd

e zin. Als ndek d zin chduwveigg

en ne de meie waad ng eed een elangijke l

speel zin leven, kn zin gedg ee egipen

Hij ee zic zin hee leven l d klee jngee g-

dagen ij gefde de ude, indlke waheid en

make zich nzichaa Op he mmen d e

zich ew wd vn de schduwveigg 'i en

ne de meie wad kan de ande kan van deze ve

uiging vzichig egelaen wden in zin e

zijn De veuiging en de mei wd i en

mnsen even waa al de veigng en ne d

meie wd e is v e van eng egip

heen v de geveen en ideen de h a knd hd

Hi i een ansice zn gewee v zin ude en

as nd w zijn gedag een gede pg v hem

en v de gezniuie. Znde e d da en

ws e veden kan h nu id nemen vn zn

ude gedg H knd n e kan micen ng w

eens zijn sem en hen en pen vlwasen e

aan e zeen ndedangheid m nu kan e

deze indejke sem ekeen Hij kan die ude emliedev zwijgen engen wd h nie mee au

maich eg vanui een d veigng Hj n

85


45/103

dan iezen voor een volwassen opsteng, die past bij de

siae waa h ch bevndt. Robert hee door ch

best e woren van n shdwovergg de as

om newe deen en daarb beorend gedag te onw-

keen Dee scaduwoverugg was op he momen dat

dee aanam 'net waar en s nu oo 'ne waar ook

a voe et vak anders.

De identiteit as

De aangenomen denttei en he daarb orende gedrag

waren voor jo als nd nodig om n de toenmage s

ate e oveeven N e vowassen bent jn dee meestal

e adeqaa omdat je niet meer af aej ben van

je oders of opvoeders Was het voor jo as d va

levensbeag om de efde van j ow ouders of verorgers

e wnnen n s da evensbelang er iet e bent vowas-

sen en tegensteg o vroeger ster genoeg om zelf

e bepaen wa goed voor jo s

He s echer begrpej da e bent gaan deen dat je

de idente e e heb angenomen ben e ent dee

a je hee leven en niets s je vertrouwder dan de jow

bekende 'jas e wee ecer oo dat diezede jas e regemag pn bezorgt en dat deze e ondas ae moeie

de e doe nie oplevert wa e vewacht van e even

86

De 'jas s een ersjf geworden waarin e je onvi voelt

om te jn we je wereijk ben

Je bent ozeer samengesmoe met de oor jou on-

w ee ideitet da je heg geoo in e deen de

door dee deniteit worden voortgebracht Sommige

mensen vecen voor hn opvattngen otdat e er dood

b nee rven. De idente ret ten sride en vndt e

beangj om gej e igen. Op he moment dat je

geen gel rgt wordt e dentite gekwett en slaa

terg.

De er varngen die zijn opgesagen n he 'menaa pn

cenrum ggen steeds op de loer om weer geactveerd te

worden door staes de e egenom s e as ind

gepes ben wl je da nooit meer meemen e gaat je

kei men n groepen of hebt jeef t ngeeerd

om de oe e overschreewen. Als je hebt meegemakt

da e vader op jonge eed e leven is verdwenen

n je angsg jn om een bndng aan te gaan De angst

om opnew weer de pjn van veratng te voeen weer

hodt e As e als ind een isce oder heb gehad

ee voortdrend he gevoel gaf et ne goed e doen

ben je iermae gevoeig voor aanmerkngen van ande

ren Het geaciveerde ' menae pijncentrm s een voe-dingsbodem voor ch herhaende concten met ande-

ren en met jee

87


46/103

Op onverwachte momenten worden pijlen geict op

deze onverwerke heieingen. Ploseng, zonder ec

e aanledig, onsteek e in woede Iemand hee een ri

ische opmerking gemaa en e dentte kom onmd

deijk n opstand. De kische opmerng zorgt eroor

dat je geest word en dat kun je net toestaan Je mept

meteen terug De ritische ander ee e utgedaagd tot

deze neracie sse de denieten en jij ben e mee

gegaan

Dit gebeut eelvdig ussen mensen en ooal in n

tieme reaes e parer weet iers precies e zwake

pleen en op e momen da zijn of aar denie weer

een boot nog hee word e aangeaen. De 'aanva

er maakt zch supeieur, waardoo de zich een 'beter

oelt In de interace tussen Caroie en aar man Eric

spee zih d regemaig a As rc oorset om samen

naar een museum te gaan zegt Caone da zij daar geen

zin n hee H verijt aar 'jij wt noo doen wat i

wi en voegt er bend aan oe dat ij een 'cutuurbar

baa s

Caroe ervaar op dat moment een pijk gevoe

van azing oe zich dom en onterech bertseerd

rc voet zc een upereur Hij is geen cuuurbarbaar en zo hoor he ook!

88

Se e Has

Hoezeer aangenomen identieten een rol kunnen speen

n een relaie en kunnen eiden o een vasgeoest pa

roon hebben uzanne en Hansaan den ve unen er

aren. Toen Hans en uzanne eaar oor de eerste keer

in een oeg ontmoetten, zag Hans een zeerzekerde,

vroke en ineigene rouw Hij oede zih sterk to

haar aangetrokken en begon een relatie me haar. Hans

ziet ziczel as emand de zeden problemen ee. Hij

is zch niet bewust an angsten, voe zc sterk en stel

zic vaa op as degene die he beer weet Dat vnd

uzane erg aantrekelk Ondaks het et dat z zich

gedraagt als een zelerzekerde rouw die me een

te baan midden n he een saat hee zij ast an ang

sge en depresseve gedachen Deze kome idens de

verkerngstijd niet naar boen Het s leuk en gezeg ze

ondernemen aerlei activiteten en ze besuen a sne

dat ze met eaar wlen rouwen. Korte jd n het huwe

jk komen de eerse onzekeheden b zae naa bo

en. Hans staat ogenbkelk kaar me advezen en pro

beer haar op deze maner te onderseunen As uzane

na een zwangerschap an drie maanden een miskraamkg wordt zij overspoed doo negaeve gedachten en

'onterechte scudgeoeens Haar depressiee gedac-

89


47/103


48/103


49/103

Doorda je bent gedeniceed me je identite is er wei-

g bewegngsuimte. Jij en ook de butenweeld geoven

da jij deze ideniet ben

Maa jj bent deze denei et, e hebt deze den-

ei eze identei is als een as die e de buitenwereld

kun dagen i ben ehe es andes dan de 'jas die je

daagt ij bent he sille bewustzijn waain alle gedachten

vescnen en ook wee vedwnen Zoas je in he da-

gelijks leven ouw as aan en ui kun ekken, kn je de

jas me jouw favoiete denei ook aan en uekken

Agezien van he feit da ouw 'jas ook omoabelvind zou he een enome vhed beekenen om rege-

maig van 'jas e kunnen wisseen

Oefening:

Me dee oefening kun je jouw schaduwovertuigng vndn.

Ga ergen op e rustige pek zittn n doe je og dicht Sta

jee toe elke stap echt te ervare.

Stap 1. Richt je aandacht op en situatie waar je vaak lat

van hebt Beeef deze situatie.

Stap 2. Alje de emotie die bij die situatie past voelt, vraag

dan aan jeze 'wanneer heb ik mij net zo gevoed?

Beeef die situatie.

Herhaal deze stap steeds totdat je bij je vroegste henneng

bent aangekomen Dat waarschijnlijk het moment waarop je

die schaduwovertuigng hebt aangenomen

9495


50/103

Hoofdstuk 5

Net as ieder ander w i gelu ig zijn

Je bent saat om een kore tjd een groe verschei-

denheid aan emotes e eraren.

Een voorbeeld: je ben op een reetie en iemand

maak e een ommen oer de toesraak die e heb

geouden Je oe e ogenblikkek geveid en b Ter

w e rondoop word je benaderd door emand de e

niet kunt uitsaan en e oet je gerreerd Een olega

komt naar e toe en ertel dat ij een andere baan hee

gevonden Je werkt graag met em samen en e bentgeshroken Je voe e eeurgested eijl e nog na-

den over het naderende afsched komt je man naar je

97


51/103

toe. Je had hem nie op deze plek verwacht en je voe everederd en verrast

In een vr korte d heb je een groe variae aan ge-voeens kunnen er varen

Gevoeens kunnen een enorme rach hebben en je

leven verijken als e ze op een gezonde maner gebruik

Aan de andere kan kunnen gevoeens veel kapot maen

He is evergeiken me vur; gevoelens knen e ver-warmen of verbranden

Wa zijn emoes? e woord emoie komt van he La

tijnse woord 'emovere Emoe betekent: 'energie n be-wegng Deze energie is van oorsprong neutraa Deze

gee rach aan onze gedachen

Wij hebben de gave om emoes e ervaren, wat een

bijzondere bijdrage s aan de wze waarop wj relaties

kunnen aangaan Tegeijkerd kunnen wi ons sacho

er voeen van ozeemoes en deze ervaren as nie be-wus gemaae keuzes

Vee mensen hebben moee me hun emoes en we-

ten niet hoe zij ermee om moeten gaan

Identifcatie

Vaak zn mensen genegd om zich me aee zaen die

zch n hun even voordoen onvwg te identceren

98

Onvijwge identicae w zeggen dat e as he ware

onbews samensme met een bepaalde gebeurtes ende daarbij behorende emoties

kele voorbeelden de e sschen herkent

Je rg krek van een viend en je hebt meeen he

gevoel dat er iets meer goed is aan jou Je voe je age-wezen en ben genegd de vrend te onopen

e krg dre keer op dezede dag e horen da e er

moe en sech uitzet et maakt e angstig en je denk

da je een zieke onder de eden hebt Je gaat de vogende

dag naar de doker.Je bent een enhousiaste en vaardge kusser en voor-

da e het wee ben e bij vrenden en kennissen wasma-

chnes aan het repareren

Je hoort verdretig nieuws en e zak n eaar Je meld

je zek en zi dagen op de bank apahsch voor je ui e

staren

Je heb promoie gemaak. Je ben n de woken enben e n staa om mee te voelen me een vend die

hemoeik hee.

n deze voorbeeden is het gevoel de baas en ben e niet

n staat e daarvan os e maken. Di zijn de beangrksekenmerken van 'onvrwiige dencae

99


52/103

Andere mensen zijn juist geneigd om zch ne e identi

ceren. Als zo iemand een hee vervelend beic gt,

kan e ijn da h zn gevoelens daaoer meee pro

bee e verergenAje em dan ' s aond onmoet en

aan hem vraagt hoe he met hem gaat zeg h: Prma

ets aan de hand!

Mensen die zich net gemakek denfieren zin

zch aa et bewust van hun emoties Z hebben soms

et idee da zij heel weig gevoelens kennen en erken

nen Z beeven de wereld mee met hun oofd Door

da zij i besag genomen worden door hun gedachtenzjn ze net aawezg oo hun omgeg Voor de bui

enwereld kan deze maer van omgaan met emoes wel

aaneelijk zin Deze mensen ijken zc noo slach

oe van un emoes e voeen

He even van ersonen die zh sec kuen iden

eren kent eche weng toppen en daen Het is vij

eeg sai en ak omdat veel emotes worden ontkend

As de e-identicatie lange jd word oorgeze

nnen mensen depessief worden Depressie zjn bete

kent voora dat je net meer in saat bent om e voelen Je

kunt et meer et versch voelen tssen koud en warm

ssen moo en lejk o tssen blij en vedetig

10

Ee

zn geznen waa een taboe rus op e ebben van

emoes Kderen leren dan al een roeg sadm n

geoeens te verbergen Z erstoppen hun gevoelens

n angs booshed en ediet voor hun ouders en voo

zihe r zijn schijnende veraen van kderen de op

he moment da z een ege emoe hadden deze gn

gen onkennen Zij ersopten zich soms eterlijk in hun

kamer me speelgoed of ggen buiten adreen As

je an jongs a aan selselmatig emoes eb onkend

kn je as vowassene e emoties vaa niet mee heken

nen Deze moeten nog steeds verstopt worden omdat e

a d e geeerd ebt een ondersced te maen s

sen de versillende nuances van emoes. He was oen

moek om e versc e zien ussen woede iae

waoo en angt en da is he nu nog

Zo verelt acques dat h zic niet kan heeren dat

zijn ouders emoties uitten H kan zc net enneren

ooit genueld te zijn Zin vader had a en oe een woe

deaanval wat zee beangstigend was Zijn moeder was

koel Hij erer zich dat zijn ouders soms dageang

geen woord me eaar spraen en hj weet nog heegoed da hzef een kee ee weken ang adekig

zjn mond hee geouden He was zijn orm van verzet

1


53/103


54/103

Depot

Ranasate en onkennng hebben op kte temn he

eect da je je emes net meer hoe te elen maar ze

zn op de angee en ne eecte. Ze eden ertoe

da e w seche emoes aoert aa een denbee-

ge po.

Deze po hee een sevge desel Je sop e emes

en en de dan da je van ze a bent

Omdat deze po vrdurend word aanged me

neuwe emes raak deze oveo en zwaar Je gaat soms

ettejk gebuk onde de ast e e met je mee trst n

die po maak e er echt een sep van en deze gaa na ver

oop n d been en gsten Deze pt ungee dan ls

mentaa 'pncenum

Een kene aanedng zoals een sche opmerkng

kan e al zogen da de dekse van de po viegt en

da de nhoud van de po wdt gestrt ve het hod

van degene e dan n jouw buurt s En meesta s da

een an je erbaren, wan daa dur je da we bj. Een

dergeke ontang kan heel ko een opuhtng geven

maa zet geen zoden aan de dk Sms gebeur een

paa keer pe week soms een paa keer per jaar.e pbleem s da nada de nhoud van de p s

geeegd he hele pces weer van voor a aan begn Je

104

voel je waarschk schug en zegt egen jezef 'Hi

hee het net erend. Ogenbkejk word ook t ge-

voe weer ageoerd naar de po en begn je er wee een

sep an e maken.

In ee s eke emoe enege n bewegng en neu-

tral Voo het bewustzn maakt het dus ne ut o een

emote goed o sech s Dat beeken da wannee e

'negatee gevelens i de pot sop, de pseve em

tes daa ammer genoeg ooki vedwnen

Ouders en andee voor ons beangke personen z

een vorbeeld i hoe je om gaa me emoes Je heb je

gedenceerd met de beonende o saende der

waabj e het daarbj horende gedag heb overgenomen

o verorpen D raag bj aan de vormng an he n-

neke erbedende aspect ou

Je kk s een sche uder naar wa zch op emo-

oneel gebed aspeel en wee preces wat goed en out s

De 'strenge ouder iju es de ongewense emes

naa de p Wecht vd e he acceptabe da anderen

huen boos worden angig oor eze eur e

he a. Daamee maak e e supereu aan nderen Maar

de emoes e i ken, ken iedeeen Geees vaangs geuk boshed nzekerhed en ede zjn unver

see Waarom zou e dan ne doen o ze er nie oe doe?

05


55/103

In plaas van een emoe te onkennen en e beoordeen

als negaef, kun je beginnen met e emotie waa te ne-

men. Je bnte he gevoe, maa e hebt een gevoel.

Een gevoel en de identicaie daamee kuen zo

sterk zijn dat e geoo da e he beteende gevoel bnt.

Je voe e secht en ongeukkg en voo jou bene dan ook

slech en ongeukig

Toch s he 'maar een gevoe, en op het momen da

je de emoe kunt waanemen kom er afsand tussen ou

en de emotie Dan kun e e ealiseen dat je een emoe

hbt plaats van de emotie e zijn.Da maak he gemakkeliker om jezel oe e saan de

emotie e te aen zjn Je hoe nets e doen je hoe e

e gaan denken. He is helemaa nie van beang om te

ween waar het gevoel vandaan kom Gevoelens komen

alleen maar op om gezen te woden en as ze gezien zin

zn ze v om wee weg te gaan. e zou kunen zeggen

da ze dan hun diens hebben bewezen

e beang z in de (h)erkenning et is er en da is

genoeg

Het gevoe mag e gewoon zijn

Op het momen dat je saat bent om een emoe

e e aen zin, zu e meken da de emoe zjn achtverest De emoe vedwint vanzef en deze keer et n

de pot, omdat die werd gezen

106

Het s een tid de mode geweest om mensen aan e

moedgen hun emoties te uiten D dee werd vaak

acht bigeze door cnen tijdens bepaade therapien

op kussens e aen slaan o had e laen schreeuwen

De gedachte erache s dat mensen doo het uen van

hun oude onverekte emoties deze achte zch kunnen

aten Deze aanname s gebaseerd op een sversand

Expressie van een emotie saat net auomaisch gejk

aan he evaen van een emotie n een bepaald opzch

ljken expressie en onderduking op eaa omda beide

er juis voo zorgen dat een emoe net evaen wodGevoelens zuen er ad zjn en soms is he goed om

ze te uen en soms nie

Naas ondedrukng en expressie is e een derde ma

nie om me emoes om e gaan

Daab gaa he er voo om dat e een emotie er-

vaart, zonde da de met je op de loop gaa

Op he moment dat je een emotie kunt waanemen

zonde je daa voeg mee e identiceren ben jj de

gene die bepaat wa e me die emoe doe

Vaak beoodee e emotes en besta je ezef voor

emoes die bi e opkomen De oodeen umelen doo

eaar heen Zij varen van: ste e niet aan e is niesom bang voo te zin, o: 'i mag e huen want wa

zullen andeen daavan denken.

7


56/103

As jeje emoties kun waarnemen en ze toestaa om h

e maeseen, dan egje es anes tegen jeelf

In plaas van: 'seje net aan egje: 'het s ogsch at

i t gevoel heb ee suatie he s ok.

Dan wot e emote vrj en maak jejee vj.

Oefeng:

In deze oening gaat het er niet om dat je stoom gaat afblazen,

maar dat je je emoties ervaart waardoor je ze een plaa kunt

geven

Neem een vel papie

1 Schri zonder al teveel na te denken al datgene op

waar je boos, angstig of verdietig over bent Wees

uitgebreid en laat het vooral gaan over gebeurtenis-

sen waain je je onrechtvaardig behandeld voelt Ga

net zo lang door tot je papier vol is. Stop niet halver-

wege. Maak het helemaal a

2. Lees alles wat je hebt opgeschreven hardop voor aan

jeze en voel de emoties die daarbij horen.

Neem vi minuten pauze1. Schri op de achterkant van hetzede papier al dat-

gene waar je dankbaar voor bent. Wees uitgebreid,

08

3

4

denk ook aan kleine dingen die je de normaalste

zaak van de wereld vindt

ees alles wat je op de achterkant hebt geschreven

hardop voor aan jeze en voel de emoties die daarbij

horen

Verbrand of verscheur je papie Het is klaa

Mk een wandeling en kijk naar de dingen alsof je

ze voor het eerst ziet.

9


57/103

Hoofdstuk 6

Het leven is een feest

In he leven van alledag komen er alerlei ndrkken op

je af e een respons bij je opoepen. Ek gedrag is het

gevog van een pike, een mpus of een 'gge Daar-

op vog een besissng en de daarbj horende handeing

Waar kom die besssng n vandaan?

Weenschappeijk is aangeoond dat gedrag in gang

wodt gezet door het onbeuse. Een bewuse bess-

sng wordt een paa honderd miseonden genomen

nada het onbeste he gedag a n gang hee gee.

11


58/103

Onvrjwilige identifcatie

Jouw reaces op de buitenwered zijn meesta onbewust

en mpulsie As je s morgens opstaat ga e zonder erb

na te deken naar het toet en poets je daarna je tanden

As je n de auto zit en er gevaar dreig onderneem e on

middek actie As je per ongeu heet water op je and

krg trek e je hand vegensvlug terug Dt gebeurt di

rect, j oeent daar geen invoed op ut Het autonoom

zenuwstesel- de naam zegt et al-regelt dat voor je Dat

beteent dat je onbewt e and terugtrekt omdat, wanneer e zou wacten totdat je dat bwt hebt besloten, e

ernstige brandwonden zou kgen Deze reacepatronen

velopen onbewust Dat is maar goed oo, want anders

zou het bewste dee van jou overuren maken

Je bent je ook vaak iet bewst van datgene wat zich emo-

tinl n je aspeet s e vriendn boos op e is reageer

je weicht woedend op aar o tre je je juist terug ut

het contact As een coega je vraag om ets voor em

te doen, kan et zijn dat je zonder nadeken ja zeg

terijl e het msscien egen net wilt

Deze reacties omen voort uit onvwilge identcatie. Je vereezevg je met datgene wat er gebeurt o

gezegd wordt Het s goed moge dat ouw scaduw

12

overtuigng: 'ben aeen' je motiveert tot een impulsief

ja tegen e coega, omdat e aardg gevonden wt wor

den. Op dat moment ben je onvwig gedenticeerd,

want je ben e niet bewst van het fet dat je ja zeg op

de vraag van e collega vanwege e schaduwovertuigng

Het s dus et de deze keuze maakt Oo a voelt het

voor ou als een keze dat is het net In dt geval eb je

geen keuze en overomt het e De euze wordt onbe

wust gesmuleerd door onvrwge identcatie met e

scaduwovertugng

Kemerken van onvjwlige dentcate zjn

Het gevoe o de satie overkomt je en e hebt er last

van Je voelt e slachtoer van de satie

Het s een impusieve ervarng

Je unt e er moelk van osmaen

Het gevoe waar je n terect omt s moek te stop

pen Het b malen n e oofd

Onvwige identficae voet onpreg Je hebt et ge

voe dat je n een situae bent beand waar e net in wt

ztten Het levert ongezonde stress op

Op de momenten waarop e e zorgen maakt over de toe

komst kunnen deze zorgen voedg bezit van je nemen

13


59/103

Je neemt ze overa mee naar toe. Je kn er zelfs niet v

sapen Je probeer deze zorgen van je a e zeen, maar

ee keer duiken ze weer op Je ben op een dergek mo

ment onvrwig gedentifceerd met deze zorgen

Ee onvrijwge dencae is een belemmeng Je

kn onvrjwg gedenceerd zn me gedachen zor

gen dentteen emotes gebeurtenssen andere men

sen en he maak je altijd onvr

As e n saat ben om e vjwillig e identceren

opent da de weg naar een vrij leven.

Het is wecht de enge vrheid de je heb

Reactiekeuzenorent

Vrwige dencate betekent dat je ervoor kies om e

ergens mee te denceren Om dat e knnen moet e

eerst n staa zin om wa zich voordoet waar e nemen

en ech te zen

In de nterace me de benwered en jeze kn je

door het reacekezemomen (rm) oe te passen je v

maken van onvrwge denticatie Da ben e niet an

ger he sachoer van omsandgheden of ouw emoties

To nu toe ken je wecht maar twee maneren om met jeemoties om e gaan e kunt ze uten of n de po stoppen

Het reactiekeuzemoment gee je de kans om op een an-

dere manier met je emoes om e gaan Deze derde opte

is een tansormaie en hee he reacekezemomen.

e reactekeuzemoment veoopt as vog:

1 r gebeurt es buen ou of n e ze

2. Je ste je open om het waar e nemen e onvangt

he

3 Je maakt een keuze hoe e omgaat me datgene wat

zch voordoe

4 Je reactie gaa gepaard met waardeng wa eer

k betekent dat je de 'waarde eert van dagene wat

er s Da betekent dus nie dat e het euk hoe e

vden

Deze ver sappen horen bij ekaar en vormen samen het

reaciekeemomen

n de praktk ziet da er as vog uit e wordt b je

baas op he matje geroepen en h begnt e diec aere

vewijten e maken Je normae reace zou sschen zijn

dat e ezef gaa verdedigen o da je in huen tbarst

Documents

Annette Raaijmakers - Volledig Vrij