António Emiliano – Dissertações e publicações, 2012 · Certas palavras funcionais (preposições) unidas graficamente à palavra seguinte no manuscrito e na edição, e exibindo

AntónioEmiliano–Dissertaçõesepublicações,2012

[06] 1995a LatimeRomanceemDocumentaçãoNotarialdaSegunda

MetadedoSéculoXI.,VolumeI:AnáliseScripto‐Linguísticade

TextosProvenientesdoTerritoriumBracarense(LiberFidei,

1050‐1110),VolumeII:AnexosDocumentaiseConcordâncias,

Lisboa:FaculdadedeCiênciasSociaiseHumanasda

UniversidadeNovadeLisboa,dissertaçãodedoutoramento,

410páginas(volI)+290páginas(vol.II)+Errata.(publicadaem

Lisboa,FundaçãoCalousteGulbenkian,2003).[dissertação]

António Henrique de Albuquerque Emiliano

LATIM E ROMANCE

EM DOCUMENTAÇÃO NOTARIAL DA SEGUNDA METADE DO SÉCULO XI

❆

VOLUME II

ANEXOS

Dissertação para a obtenção do grau de Doutor em Linguística

Faculdade de Ciências Sociais e Humanas

UNIVERSIDADE NOVA DE LISBOA

1995

1

ÍNDICE DOS ANEXOS

1. Corpus de Textos Notariais do Liber Fidei

Critérios de transcrição dos documentos do Corpus 3

Conteúdo documental do Corpus: listagem de documentos 10

Corpus de Textos Notariais do Liber Fidei (1050-1110): textos N.058 a N.210 32

2. Documentos originais do séc. XI em letra visigótica

Critérios de transcrição 390

Transcrição paleográfica dos documentos 408

3. Colação de documentos originais do séc. XI em letra visigótica com as cópias do ‘Liber Testamentorum I’

Convenções e símbolos (legenda) 460

Colação justa-linear de testemunhos 461

4. Extracções de formas em contexto 510

2

Anexos

Conteúdos:

• O Corpus de Textos Notariais do Liber Fidei (‘Liber Testamentorum I’,

1050-1110)

• Documentos originais do séc. XI em letra visigótica

• Colação de documentos originais do séc. XI em letra visigótica com as

cópias do ‘Liber Testamentorum I’

• Extracção de formas em contexto

3

1. Corpus de Textos Notariais do Liber Fidei (‘Liber Testamentorum I’, 1050-1110)

Critérios de transcrição dos documentos do Corpus

O Corpus de Textos Notariais do Liber Fidei existe em várias versões. A versão

que é aqui apresentada é a ‘versão geral’ , ou ‘versão de consulta’ ou ‘versão de

leitura’, em formato RTF. As outras versões são versões de trabalho, em formato

ASCII, e contêm diversos tipos de indexação e etiquetagem, destinando-se ao

processamento informático e estatístico dos textos. Para além do aspecto gráfico,

as únicas diferenças de relevo entre as versões RTF e ASCII dizem respeito à

ausência de cabeçalhos nas versões ASCII, e à referência dos textos em ASCII

através dos três campos ‘Ano’ ‘Número de Texto’ e ‘Parágrafo’. Ou seja, para

efeitos de processamento tanto a numeração da edição crítica como a do Corpus

(de #001 a #210) são ignoradas, servindo apenas para consulta.

*

Os critérios de transcrição referem-se tanto a opções tomadas em relação à

leituras da edição crítica como, nalguns casos, em relação às lições do

manuscrito, quando a edição obrigou à sua consulta.

1. abreviaturas

Todas as abreviaturas são desenvolvidas literal e integralmente, com

excepção dos numerais ordinais e partitivos, e ‘conf’ e ‘ts’, de acordo com

os critérios da edição crítica; são no entanto eliminados os pontos que

indicam abreviação: e.g. ‘conf.’ passa a ‘conf’, ‘VII.a’ passa a ‘VIIa’.

4

2. pontuação

A pontuação da edição crítica é completamente eliminada, sendo

introduzida a divisão em parágrafos ou cláusulas numerados indicados por

‘¶’.

3. capitalização

As maiúsculas são substituídas por minúsculas, excepto nos numerais, visto

que a capitalização no manuscrito está quase sempre associada a pontuação

forte; ao contrário, a capitalização na edição crítica obedece aos critérios da

ortografia moderna do português, e não é portanto considerada.

Por outro lado, dado o carácter funcional restrito da capitalização no

manuscrito, e nos textos medievais em geral, a possibilidade de eliminação

das maiúsculas apresenta a vantagem de se utilizar um conjunto de

caracteres menor na transcrição dos textos, aumentando assim a rapidez e

facilidade de processamento.

4. distinção entre ‘v’ e ‘u’:

É eliminada a distinção entre ‘v’ e ‘u’ da edição crítica, que não

corresponde a uma distinção grafémica do manuscrito; assim o ‘v’ é

substituído por ‘u’ em todos os casos, excepto nos numerais (com ‘V’

maiúsculo).

5. união e separação de palavras

A separação de palavras funcionais em relação às palavras lexicais

seguintes, efectuada na edição crítica, é mantida.

Certas palavras funcionais (preposições) unidas graficamente à palavra

seguinte no manuscrito e na edição, e exibindo alterações gráficas que

5

parecem reflectir fenómenos fonológicos de assimilação (“sanddhi gráfico”)

não são separadas; são poucos os exemplos deste tipo no Corpus

(assinalados em nota), e podem representar re-lexificação da sequência

original: ‘apprestitum’ (por ‘ad prestitum’), ‘imodico’ (por ‘in modico’)

‘impario’ (por ‘in pario’), ‘suddie’ (por ‘sub die’).

A preposição ‘de’ unida no manuscrito e na edição crítica a palavras

iniciadas por vogal é separada por apóstrofe seguido de espaço <d’ >; são

também poucos os casos deste tipo (assinalados em nota): ‘uallo d’ onnego’

, ‘senra d’ onega’, ‘uilla d’ onega’ (2 vezes), ‘uilar d’ ermuganes’.

Certas palavras que o editor separa são aqui unidas, visto serem lexias

complexas, locuções adverbiais, prepositivas e conjuncionais, ou verbos

prefixados. Exemplos: de-fora, de-foris, proad, proque, proquo, proqua,

propterquod, hoc-die, hac-die, hodie-die, infesto, in-primis, in-primo,

in-primus, in-primiter, in-primitus, in-primitius, inprono, ita-ut, preter-mitto

(= per+mitto), quoque-gentis/quo-gentis (= cogentis), supra-dictus/-a,

supra-nominatus/-a, usque-ad.

6. formas duvidosas e erros de copista

As formas resultantes de erro de cópia (geralmente por dificuldades dos

copistas dos sécs. XII-XIII com a letra visigótica), quer resultem em

distorção marcada da forma original conjectural, quer constituam uma

alteração superficial, são transcritas sem alterações ou correcções e a forma

restituída correspondente é indicada em nota.

7. omissões ou lacunas do manuscrito

Letras ou grupos de letras omissas e restituídas pelo editor, ou detectadas na

consulta do manuscrito, são indicadas entre [ ].

6

8. acrescentamentos da edição crítica

Todos as palavras acrescentadas pelo editor são eliminadas, para evitar o

seu surgimento, como atestações, em concordâncias e listagens. As palavras

acrescentadas da edição crítica pretendem suprir lacunas ou omissões do

copista, e são baseadas em juízos subjectivos e implícitos do editor: por isso

não podem ser tomadas como atestações. Todos os casos são remetidos para

nota.

9. cabeçalhos

Os textos são precedidos de um cabeçalho contendo os seguintes campos:

número de ordem, no Corpus (e.g. #050);

número de texto, em função da ordenação cronológica dos textos do Liber

Fidei (e.g. TEXTO N.108); a existência de mais de um testemunho não-

original é indicado por uma letra maiúscula a seguir ao número de

referência (e.g. TEXTO N.110C);

datação do texto, por ‘ano’, ‘mês’ e ‘dia’ (e.g. DATA: 1072 Junho 20); há

documentos em que a datação é feita apenas com referência ao ano, por

omissão no próprio manuscrito;

número do texto na edição crítica, (e.g. LIBER FIDEI: doc. LF135);

tipo de documento, em primeiro lugar de acordo com os sub-tipos de

textos considerados no capítulo 4, P — transacção entre particulares, R —

transacção entre particular(es) e uma instituição religiosa, e PL —

documentos processuais (plácitos); em segundo lugar de acordo a tipologia

diplomático-jurídica descrita no capítulo 2: ‘venda’, ‘doação’, ‘permuta’,

‘plácito (pleito ou pacto)’ e ‘notícia’, ou uma combinação destes termos no

caso do único documento misto do Corpus; nos actos jurídicos entre

particulares é dada apenas a indicação ‘venda’, ‘doação’ ou ‘permuta’.

7

10. notas

O Corpus é anotado em rodapé (ao fundo da página). As notas são

numeradas para a totalidade do Corpus, e não por documento.

As notas explicam divergências em relação à leituras da edição crítica

(referida sempre pelas iniciais do editor ‘AJC’) ou esclarecem aspectos de

determinadas lições duvidosas, desviantes ou romanceadas.

*

Como exemplo prático das diferenças de formatação e organização dos textos que

existem entre este Corpus e a edição crítica, apresento na íntegra o mesmo texto

na versão da edição crítica juntamente com a versão do Corpus. Notem-se por

exemplo as diferentes opções na divisão do texto em unidades textuais.

8

Exemplo de um documento da edição crítica do Liber Fidei Sanctae Bracarensis Ecclesiae: doc. 225 (in Costa (Ed.) 1965-1990:vo.I:260-261)

225

1085, Janeiro, 25 — Pedro e esposa Goldregodo vendem a Tolquide Fagildiz e esposa os bens que têm na Portela de leitões (conc. de Gui- marães). Liber Fidei, fl.73, doc. 225. Publ.: VMH., 60, doc. 55. Reg.: P. A. DE J. DA COSTA, O Bispo D. Pedro, II, 27 e 39. KARTA VENDICIONIS QUAM FECIT PETRUS CUM UXORE SUA GOLDREGODO IN VILLA DE PORTELA IN RIPA DE PEL In Dei nomine. Ego Petrus et uxor mea Goldregodo in Domino Deo eternam salutem amen. Ideo placui nobis per bona pacis et voluntas ut faceremus vobis Tolquide et uxori vestre Gelvira karta venditionis et confirmationis de hereditate nostra propria quam habui de matre mea domna Senior. Iacet (1) in villa Portela sub monte Telarias territorio Bracharensi discurrentes aguas ad rivolum Pel et habet iacentia in villa Porte[la ] ipsa hereditate cum edificiis, sautos, pumares (2), vineas, exitus, aquis aquarum, petras moviles et inmobiles accessum vel regressum vel quantum hominis ad prestitum est cum omni sua prestantia ab integro minus illa larea de Lamela vobis concedimus pro quo accepimus LX.a modios tantum obis bene complacuit et de precio nihil remansit pro dare. Iuri quieto vindicetis ita ut de hodie die vel tempore sit ipsa hereditas [de iure meo] abrasa et in dominio vestro sit tradita vel confirmata. Habeatis vos firmiter et omnis posteritas vestra usque in perpetuum. Et si aliquis homo venerit uel vene- rimus ad inrumpendum et nos in concilio non potuerimus devindicare vel auctorizare post vestra parte aut vos in voce nostra demus ipsam hereditatem duplatam vel triplatam vel quantum vobis fuerit meliorata. Notum die quod est VIII.o Kalendas Februarii Era M.a C.a XX.a III.a . Petrus et uxor mea Goldregodo hanc kartam manibus nostris roboramus. Qui testes fuerunt: Danila ts., Ordonio ts., Guntemiru ts., Menen- dus ts., Pelagius qui notavit. (1) No texto: iucet , por confusão do a visigótico redondo com u. (2) No texto: pomores .

9

Exemplo de um documento do Corpus de Textos Notariais do Liber Fidei (1050-1110): N.152/1085

#090. TEXTO N.152 • DATA: 1085 Janeiro 25 LIBER FIDEI: doc. LF225 TIPO: P (venda)

¶01 in dei nomine ¶02 ego petrus et uxor mea goldregodo in domino deo eternam salutem amen ¶03 ideo placui nobis per bona pacis et uoluntas ut faceremus uobis tolquide et uxori uestre

geluira karta uenditionis et confirmationis de hereditate nostra propria quam habui de matre mea domna senior iucet 232 in uilla portela sub monte telarias territorio bracharensi discurrentes aguas ad riuolum pel et habet iacentia in uilla porte[la]

¶04 ipsa hereditate cum edificiis sautos pomores 233 uineas exitus aquis aquarum petras mouiles et inmobiles accessum uel regressum uel quantum hominis ad prestitum est cum omni sua prestantia ab integro minus illa larea de lamela uobis concedimus proquo accepimus LXa modios tantum nobis 234 bene complacuit et de precio nihil remansit pro dare

¶05 iuri quieto uindicetis ita-ut de hodie die uel tempore sit ipsa hereditas 235 abrasa et in dominio uestro sit tradita uel confirmata

¶06 habeatis uos firmiter et omnis posteritas uestra usque in perpetuum ¶07 et si aliquis homo uenerit uel uenerimus ad inrumpendum et nos in concilio non potuerimus

deuindicare uel auctorizare post uestra parte aut uos in uoce nostra demus ipsam hereditatem duplatam uel triplatam uel quantum uobis fuerit meliorata

¶08 notum die quod est VIIIo kalendas februarii era Ma Ca XXa IIIa ¶09 petrus et uxor mea goldregodo hanc kartam manibus nostris roboramus ¶10 qui testes fuerunt danila ts ordonio ts guntemiru ts menendus ts ¶11 pelagius qui notauit 232 iucet] por ‘iacet’, AJC ‘iacet’, em nt.: «No texto: ‘iucet’, por confusão do ‘a’ visigótico redondo com o ‘u’.». 233 pomores] por ‘pumares’, AJC id., em nt.: «No texto: ‘pomores’.» 234 nobis] AJC ‘obis’ 235 AJC acresc. [de iure meo]

10

Conteúdo documental do Corpus: listagem de documentos

Apresento nesta secção a lista dos documentos incluídos no corpus, bem como

dos documentos do ‘Liber Testamentorum II’ abarcados pelo período

considerado. Uma vez que há 24 documentos do ‘Liber Testamentorum II’ que

não foram transcritos pelo ‘Liber Testamentorum I’, e há um texto com 2 cópias

no ‘Liber Testamentorum II’ e uma no ‘Liber Testamentorum I’, é necessária a

inclusão dos documentos do ‘Liber Testamentorum II’ para se obter a numeração

geral dos textos notariais do Liber Fidei e seus testemunhos.

Em primeiro lugar dou a lista geral dos 210 documentos do ‘Liber

Testamentorum I’ ordenados cronologicamente e numerados em função dessa

ordenação, e em seguida dou uma tabela de correspondência entre a numeração

da edição crítica (que reflecte a disposição dos textos no cartulário) para fácil

referenciação de qualquer documento do Corpus a partir da consulta da edição

crítica.

Recorde-se que o processamento do Corpus, para efeitos de extracção de formas

quer em concordâncias quer em listagens de formas, é feito a partir da referência

de texto, que reflecte a ordenação cronológica de todos os documentos notariais

do Liber Fidei até pelo menos 1110. Não será por isso de estranhar que o

documento com referência #001 no Corpus, ou seja o primeiro documento do

Corpus, seja o Texto N.058, uma vez que há 57 textos notariais no Liber Fidei

anteriores a 1050; também se não estranhará que o último documento do Corpus,

com a referência interna #210 (Liber Fidei 388), seja o Texto N.291, pois a

acrescentar aos 57 textos anteriores a 1050, e não incluídos no Corpus, há os 24

textos do ‘Liber Testamentorum II’ de cópia única, que também não são

incluídos: ou seja, de um total de 291 textos notariais (com as suas variantes) do

11

Liber Fidei anteriores a 1110, são substraídos 81 do ‘Liber Testamentorum II’, o

que dá os 210 documentos do Corpus.

12

Relação geral dos textos (e suas variantes) do Corpus de Textos Notariais do Liber Fidei (1050-1110)

Legenda

# referência atribuída a um documento em função da ordenação cronológica do

Corpus;

N. referência atribuída a um texto em função da ordenação cronológica de todos os

textos notariais do ‘Liber Testamentorum I’ e do ‘Liber Testamentorum II’ do Liber

Fidei anteriores a 1110, independentemente da sua inclusão no Corpus;

as letras ‘B’ ‘C’ ou ‘D’ a seguir ao número de referência distinguem testemunhos de

um mesmo texto;

datação data (ano, mês, dia) expressa no documento, ou datação criticamente determinada na

edição crítica;

LF referência atribuída a um documento em função da sua colocação no Liber Fidei (=

numeração da edição crítica);

Var variantes; ou seja, a tradição conhecida do documento: original, cópia dos sécs. XII-

XIII, ou outras cópias do Liber Fidei;

Orig. N. documento original do séc. XI em letra visigótica ou visigótica de transição copiado

no Liber Fidei;

referenciado como [A] quando exista;

Cópia N. cópia dos sécs. XII-XIII em letra carolina feita a partir do documento original;

referenciado como [B] quando exista;

referência crítica dos originais dos textos transcritos no Liber Fidei (conhecidos ou

não);

13

[B] [C] [D] referência das várias cópias conhecidas dos textos transcritos no Liber Fidei;

Lista dos documentos do Corpus

#001. N.058 1050-Fev-19 LF 057 Var: —

#002. N.059 1050-Mar-22 LF 056 Var: —

#003. N.060 1052-Jan-03 LF 184 Var: —

#004. N.061 1052-Jun-08 LF 080 Var: —

#005. N.062 1054-Jan-06 LF 084 Var: —

#006. N.063 1054-Jan-17 LF 187 Var: —

#007. N.064 1054-Jan-20 LF 085 Var: —

#008. N.065 1054-Fev-07 LF 087 Var: —

#009. N.066 1054-Abr-01 LF 082 Var: —

#010. N.067 1054-Abr-24 LF 186 Var: —

#011. N.068 1054-Jun-07 LF 086 Var: —

#012. N.069 1054-Ago-24 LF 081 Var: —

#013. N.070 1054-Set-08 LF 058 Var: —

#014. N.071 1054-Nov-24 LF 083 Var: —

#015. N.072 1054-Dez-19 LF 188 Var: —

#016. N.073 1055-Mai-26 LF 189 Var: —

#017. N.074 1056-Jan-27 LF 353 Var: —

#018. N.075 1056-Mar-28 LF 088 Var: —

#019. N.076 1056-Abr-12 LF 192 Var: —

#020. N.077 1056-Abr-12 LF 193 Var: —

#021. N.078 1056-Abr-12 LF 196 Var: —

#022. N.079 1056-Abr-13 LF 190 Var: —

#023. N.080 1056-Abr-13 LF 194 Var: —

#024. N.081 1056-Abr-13 LF 195 Var: —

#025. N.082 1056-Abr-13 LF 197 Var: —

#026. N.083 1056-Abr-13 LF 198 Var: —

#027. N.084 1056-Abr-13 LF 200 Var: —

#028. N.085 1056-Abr-18 LF 191 Var: —

#029. N.086 1056-Mai-02 LF 060 Var: —

#030. N.087 1056-Mai-08 LF 199 Var: —

14

#031. N.088 1056-Mai-28 LF 059 Var: —

#032. N.089 1056-Dez-11 LF 089 Var: —

#033. N.090 1057-Mar-10 LF 090 Var: —

#034. N.091 1057-Abr-04 LF 091 Var: —

#035. N.092 1057-Abr-08 LF 092 Var: —

#036. N.093 1058-Jan-27 LF 093 Var: —

#037. N.094 1058-Mar-13 LF 094 Var: —

#038. N.095 1058-Jun-15 LF 095 Var: —

#039. N.096 1060-Dez-31 LF 354 Var: —

#040. N.097 1062-Fev-05 LF 355 Var: —

#041. N.098 1062-Set-05 LF 023 Var: —

#042. N.099 1065-Fev-22 LF 223 Var: —

#043. N.100 1069-Mar-29 LF 356 Var: —

#044. N.101 1071-Fev-19 LF 062 Var: —

#045. N.102 1071-Mar-27 LF 061 Var: —

#046. N.103 1071-Nov-29 LF 377 Var: —

#047. N.104 1072-Mar-04 LF 075 Var: —

#048. N.105 1072-Mar-31 LF 063 Var: —

#049. N.106 1072-Abr-11 LF 201 Var: —

#050. N.108 1072-Jun-20 LF 135 Var: Orig. N.2[A] • LF1 135[B]

#051. N.109C 1072-Mai-25 LF 398 Var: LF1 360[B] • LF1 398[C] • LF1 401[D]

#052. N.110C 1072-Ago-25 LF 397 Var: LF1 359[B] • LF1 397[C]

#053. N.111B 1073-Abr-04 LF 024 Var: LF1 024[B] • LF2 604[C]

#054. N.112 1073-Abr-17 LF 361 Var: —

#055. N.113 1073-Mai-19 LF 065 Var: —

#056. N.114 1073-Ago-03 LF 066 Var: —

#057. N.116 1074-Abr-27 LF 096 Var: —

#058. N.117 1074-Abr-29 LF 202 Var: —

#059. N.118 1074-Mai-12 LF 098 Var: —

#060. N.119 1074-Jun-01 LF 099 Var: —

#061. N.120C 1074-Jun-25 LF 142 Var: Cópia N.1[B] s.XIII • LF1 142[C] • LF2 611[D]

#062. N.121 1074-Jul-28 LF 097 Var: —

#063. N.123 1075-Mar-17 LF 204 Var: —

#064. N.124 1075-Mar-20 LF 203 Var: —

#065. N.125 1075-Abr-19 LF 224 Var: —

#066. N.126 1076-Jul-17 LF 352 Var: —

#067. N.128 1076-Dez-06 LF 100 Var: —

15

#068. N.129B 1077-Mar-08 LF 136 Var: LF1 136[B] • LF2 609[C]

#069. N.130 1077-Mar-29 LF 357 Var: —

#070. N.131 1078-Jan-20 LF 101 Var: —

#071. N.132 1078-Jan-28 LF 104 Var: —

#072. N.133B 1078-Jul-10 LF 140 Var: LF1 140[B] • LF2 625[C]

#073. N.134B 1078-Jul-27 LF 103 Var: Orig. N.4[A] • LF1 103[B] • LF2 615[C]

#074. N.135 1078-Set-21 LF 102 Var: —

#075. N.136B 1078-Dez-18 LF 021 Var: LF1 021[B] • LF2 619[C]

#076. N.138 1079-Mai-12 LF 106 Var: —

#077. N.139 1079-Mai-21 LF 105 Var: —


#079. N.141 1080-Jul-09 LF 134 Var: —

#080. N.142 1080-Dez-26 LF 107 Var: —

#081. N.143 1081-Abr-02 LF 108 Var: —

#082. N.144 1081-Jul-24 LF 109 Var: —

#083. N.145B 1082-Fev-19 LF 112 Var: LF1 112[B] • LF2 608[C]

#084. N.146B 1082-Mai-07 LF 113 Var: LF1 113[B] • LF2 617[C]

#085. N.147 1082-Jun-06 LF 111 Var: —


#087. N.149 1083-Abr-14 LF 114 Var: —

#088. N.150 1084-Dez-22 LF 412 Var: —


#090. N.152 1085-Jan-25 LF 225 Var: —

#091. N.153 1085-Jun-14 LF 116 Var: Orig. N.5[A] • LF1 116[B]

#092. N.154 1085-Out-23 LF 138 Var: —

#093. N.155 1085-Out-28 LF 137 Var: —

#094. N.157 1086-Fev-23 LF 400 Var: —

#095. N.158 1086-Abr-09 LF 118 Var: —

#096. N.159 1086-Jun-16 LF 120 Var: —

#097. N.160C 1086-Jul-19 LF 117 Var: Cópia N.2[B] s.XIII • LF1 117[C] • LF2 623[D]

#098. N.161B 1086-Ago-11 LF 121 Var: LF1 121[B] • LF2 620[C]



#101. N.166B 1087-Out-19 LF 413 Var: Orig. N.6[A] • LF1 413[B] • LF2 601[C]


#103. N.169 1088-Jun-15 LF 126 Var: —

#104. N.170 1088-Dez-28 LF 123 Var: —

16

#105. N.171 1088-Dez-31 LF 124 Var: —

#106. N.172B 1088 LF 122 Var: LF1 122[B] • LF2 600[C]

#107. N.173B 1089-Jun-03 LF 128 Var: LF1 128[B] • LF2 613[C]

#108. N.175 1089-Set-21 LF 127 Var: —

#109. N.176 1090-Mar-19 LF 129 Var: —

#110. N.177 1090-Mar-24 LF 130 Var: —

#111. N.178 1090-Out-28 LF 376 Var: —

#112. N.179 1091-Jul-31 LF 132 Var: —

#113. N.180 1091-Out-21 LF 378 Var: —

#114. N.181 1091-Dez-04 LF 131 Var: —

#115. N.182 1092-Mai-12 LF 379 Var: —

#116. N.183 1092-Nov-01 LF 380 Var: —

#117. N.184 1095-Mar-28 LF 326 Var: —

#118. N.185 1095-Mai-05 LF 327 Var: —

#119. N.186 1095-Out-10 LF 328 Var: —

#120. N.187B 1095-Nov-30 LF 133 Var: LF1 133[B] • LF2 610[C]

#121. N.188 1096-Abr-24 LF 375 Var: —

#122. N.189 1097-Fev-17 LF 329 Var: —

#123. N.190 1097-Fev-22 LF 330 Var: —

#124. N.191 1097-Abr-27 LF 331 Var: —

#125. N.192 1097-Abr-29 LF 148 Var: —

#126. N.193 1097-Dez-20 LF 321 Var: —

#127. N.194 1098-Ago-05 LF 332 Var: —

#128. N.195 1098-Nov-22 LF 146 Var: —

#129. N.196 1099-Fev-26 LF 334 Var: —



#132. N.199 1099-Jul-30 LF 151 Var: —

#133. N.200 1099-Out-21 LF 219 Var: —

#134. N.201 1099-Out-25 LF 150 Var: —

#135. N.203 1100-Jan-05 LF 410 Var: —

#136. N.204 1100-Mar-30 LF 153 Var: —




#140. N.210 1100-Nov-14 LF 155 Var: —


17


#143. N.213 1101-Jun-08 LF 232 Var: —


#145. N.215C 1101-Ago-21 LF 159 Var: Cópia N.3[A] s.XII • LF1 159[C] • LF2 682[D]

#146. N.216B 1101-Set-07 LF 161 Var: LF1 161[B] • LF2 683[C]

#147. N.217B 1101-Set-07 LF 162 Var: LF1 162[B] • LF2 684[C]

#148. N.218B 1101-Set-10 LF 220 Var: LF1 220[B] • LF2 652[C] • LF2 674[D]

#149. N.219B 1101-Out-18 LF 160 Var: LF1 160[B] • LF2 672[C]



#152. N.222 1101-Dez-22 LF 333 Var: —

#153. N.223 1102-Mar-19 LF 152 Var: —

#154. N.224 1102-Abr-30 LF 351 Var: —

#155. N.226 1102-Jun-25 LF 324 Var: —

#156. N.227 1102-Set-07 LF 221 Var: —

#157. N.228 1102-Nov-06 LF 168 Var: —



#160. N.231B 1102 LF 315 Var: LF1 315[B] • LF2 643[C]

#161. N.232 1103-Jun-24 LF 348 Var: —

#162. N.233 1103-Jul-27 LF 173 Var: —

#163. N.234 1103-Ago-04 LF 169 Var: —

#164. N.235 1103-Ago-07 LF 170 Var: —

#165. N.236 1103-Ago-07 LF 171 Var: —

#166. N.237 1103-Out-08 LF 347 Var: —



#169. N.240B 1104-Jan-23 LF 226 Var: LF1 226[B] • LF2 660[C]

#170. N.241 1104-Jun-19 LF 349 Var: —



#173. N.245 1104-Jul-28 LF 350 Var: —

#174. N.246B 1104-Set-13 LF 335 Var: Orig. N.10[A] • LF1 335[B] • LF2 646[C]

#175. N.247 1105-Jan-08 LF 229 Var: —

#176. N.249 1105-Abr-05 LF 228 Var: —

#177. N.250 1105-Abr-11 LF 227 Var: —


18

#179. N.252B D: 1105-Ago-21 LF 230 Var: LF1 230[B] • LF2 638[C]

#180. N.253 1105-Dez-20 LF 323 Var: —










#190. N.264 1106-Jul-20 LF 341 Var: —

#191. N.265C 1106-Nov-12 LF 396 Var: LF1 358[B] • LF1 396[C] • LF2 653[D]

#192. N.266 1107-Fev-10 LF 366 Var: —


#194. N.268 1107-Set-03 LF 362 Var: —

#195. N.270 1107-Out-14 LF 363 Var: —






#201. N.278 1108-Mar-03 LF 369 Var: Orig. N.12[A] • LF1 369[B]

#202. N.279 1108-Mar-09 LF 373 Var: —




#206. N.285C 1109-Set-28 LF 395 Var: Cópia N.5[B] s.XII • LF1 395[C] • LF2 704[D]


#208. N.287 1110-Out-22 LF 387 Var: —


#210. N.291 1110-Nov-19 LF 388 Var: —

19

Tabela de correspondência entre a numeração da edição crítica e a numeração do Corpus de Textos Notariais do Liber Fidei

• LIBER TESTAMENTORUM I (de 900 a 1110): 210 documentos de 1050-1110 incluídos no Corpus da dissertção; 10 documentos com original; 4 documentos com cópia dos sécs. XII-XIII; 70 documentos

com cópia múltipla no Liber Fidei; 137 documentos de tradição simples.

Documentos diversos

Liber Fidei 001-020 não incl.

Liber Fidei 021 Texto N. 136B Data: 1078 Dezembro 18

Liber Fidei 022 Texto N. 015 Data: 1025 Agosto 30

Liber Fidei 023 Texto N. 098 Data: 1062 Setembro 05

Documentos de D. Pedro (1070-1091)

Liber Fidei 024 Texto N. 111B Data: 1073 Abril 04

Liber Fidei 025 Texto N. 003 Data: 0974 Maio 18

Liber Fidei 026 Texto N. 004 Data: 0982 Janeiro 23

Liber Fidei 027 Texto N. 005 Data: 0990 Fevereiro 20


Liber Fidei 029 Texto N. 008 Data: 1000 Dezembro 27

Liber Fidei 030 Texto N. 010 Data: 1006 Junho 06

Liber Fidei 031 Texto N. 011 Data: 1012 Julho 18




Liber Fidei 035 Texto N. 023 Data: 1031 Março 19


Liber Fidei 037 Texto N. 030 Data: 1032 Abril 17


Liber Fidei 039 Texto N. 033 Data: 1032 Novembro 05


Liber Fidei 041 Texto N. 035 Data: 1032





20




Liber Fidei 049 Texto N. 047 Data: 1042 Outubro 22















Liber Fidei 064 Texto N. 162B Data: 1086 Agosto 29










Liber Fidei 074 Texto N. 140B Data: 1079 Julho 28









21






























Liber Fidei 112 Texto N. 145B Data: 1082 Fevereiro 19

Liber Fidei 113 Texto N. 146B Data: 1082 Maio 07




Liber Fidei 117 Texto N. 160C Data: 1086 Julho 19



22



Liber Fidei 122 Texto N. 172B Data: 1088



Liber Fidei 125 Texto N. 168B Data: 1088 Março 31



Liber Fidei 128 Texto N. 173B Data: 1089 Junho 03





Liber Fidei 133 Texto N. 187B Data: 1095 Novembro 30






Liber Fidei 139 não incl.



Liber Fidei 142 Texto N. 120C Data: 1074 Junho 25




Documentos de S. Geraldo (1099-1108)










23





Liber Fidei 159 Texto N. 215C Data: 1101 Agosto 21

Liber Fidei 160 Texto N. 219B Data: 1101 Outubro 18

Liber Fidei 161 Texto N. 216B Data: 1101 Setembro 07















Liber Fidei 176a Texto N. 017 Data: 1027 Março 18

Liber Fidei 176b Texto N. 018 Data: 1027 Março 20






Liber Fidei 182 Texto N. 037 Data: 1032-1043









24















Liber Fidei 205-218 não incl.








Liber Fidei 226 Texto N. 240B Data: 1104 Janeiro 23







Liber Fidei 233-313 não incl. (docs. do Most. de Sto Antonino de Barbudo)


Liber Fidei 315 Texto N. 231B Data: 1102






25






































26
























Documentos de D. Maurício Burdino (1109-1118)













27



Liber Fidei 395 Texto N. 285C Data: 1109 Setembro 28

Liber Fidei 396 Texto N. 265C Data: 1106 Novembro 12


Liber Fidei 398 Texto N. 109C Data: 1072 Maio 25
















Liber Fidei 414-599 não incl. (docs. posteriores a 1110, e docs. não notariais)

28

• LIBER TESTAMENTORUM II (de 1072 a 1110): 92 documentos notariais (não incluídos no Corpus da dissertação); 2 documentos com original; 1 documento com cópia do séc. XII; 68 documentos de cópia

múltipla no Liber Fidei; 24 documentos não transcritos no ‘Liber Testamentorum I’, dos quais

21 de tradição simples.

Documentos de D. Pedro (1070-1091)

‘karte domni petri archiepiscopi primi’

Liber Fidei 600 Texto N. 172C Data: 1088

Liber Fidei 601 Texto N. 166C Data: 1087 Outubro 19



Liber Fidei 604 Texto N. 111C Data: 1073 Abril 04


Liber Fidei 606 Texto N. 163C Data: 1086 Dezembro 23


Liber Fidei 608 Texto N. 145C Data: 1082 Fevereiro 19

Liber Fidei 609 Texto N. 129C Data: 1077 Março 08


Liber Fidei 611 Texto N. 120D Data: 1074 Junho 25












Liber Fidei 623 Texto N. 160D Data: 1086 Julho 19




29





Documentos de S. Geraldo (1099-1109)

‘isti tres caterni continui sunt archiepiscopi sancti geraldi’













Liber Fidei 643 Texto N. 231C Data: 1102










Liber Fidei 653 Texto N. 265D Data: 1106 Novembro 12







30

Liber Fidei 660 Texto N. 240C Data: 1104 Janeiro 23














Liber Fidei 674 Texto N. 218D Data: 1101 Setembro 10








Liber Fidei 682 Texto N. 215D Data: 1101 Agosto 21






Documentos de D. Maurício Burdino (1109-1118)

‘karte archiepiscopi domni mauricii’






31












Liber Fidei 704 Texto N. 285D Data: 1109 Setembro 29






32

Corpus de Textos Notariais do Liber Fidei (1050-1110): textos N.058 a N.210

33

TEXTO #001 • CTNLF N.058 • DATA: 1050 / 02 / 19

LIBER FIDEI: doc. LF057

TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego gundisalus et uxor mea iulia placuit nobis bone pacis et uoluntas

ut uinderemus uobis domna aragunti hereditate nostra propria que habemus in

uilla aliste subtus monte spino riuulum aliste territorio bracarensi habet iacentia in

loco predicto in linare que uocitant platanito

<P03> leua se de succo de gefra presbiter et audit 1 infesto 2 et fere in larea

de fratre saule et torna se in proprio per succo de alio gefra et fer de testa in ipso

succo unde primiter incoauimus

<P04> ipso linar quomodo est concluso in omnique giro in carta uendimus

uobis illum ab integro et aduenit nobis in portione de mater mea nomine froilo

propterquod accepimus de uos pretio Ia uacca de XXti modios que nobis bene

complacuit ita_ut de hodie_die uel tempore sit ipso linar de iuri nostro abrasa et in

uestro tradita uel confirmata

<P05> habeatis uos firmiter et omnis posteritas uestra

1 audit] por ‘uadit’ AJC id., em nt.: «Por ‘uadit’.»; erro de cópia devido a confusão dupla

entre <a> e da letra visigótica.

2 infesto] AJC ‘in festo’; a edição crítica separa sempre como se tratasse da preposição ‘in’

seguida de nome, quando na realidade se trata do advérbio ‘enfesto’ que ocorre em textos

galego-portugueses do séc. XIII (cf. Maia 1986:863ss).

34

<P06> si quis tamen quod fieri non credimus aliquis homo uenerit uel

uenerimus contra hanc cartam ad inrumpemdum tam nos 3 qualibet homo fuerit

que pariemus uobis uel uoci uestre que in carta resonat duplato et exoluat iudicata

et uos perpetim habitura

<P07> facta carta notum die quod est XIIm kalendas marcii era Ma LXXXa

IIIIa

<P08> gundisaluo et iulia in hac carta manus nostras roboramus

<P09> froila ts piniolo ts nepotiano ts paulo presbiter ts gunsaluo ts stephano

ts garcia ts sismiru ts fromarigu ts gundesindus ts

<P10> osoredus notuit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego osoredo in domino deo eternam salutem amen

<P03> ideo placuit mihi per bona pacis et uoluntas nullus quogentis 4 imperio

nec suadentis articulo sed propria mea mente et expontanea mea mente 5 et forte

3 AJC acresc. ‘[quam]’

4 quogentis] AJC ‘quo[que] gentis’

35

meum consilium ut facerem uobis aragunti carta uenditionis de larea mea propria

que habeo in uilla aliste subtus monte spino discurrente fonte aliste territorio

bracarensi habet iacentia in loco predicto in pratanito

<P04> leua se de succu de recaredo et perge per succu de gunzaluo et figit se

in carrariam antiquam et de sursum per sucu de osorio et inde unde primiter

incoauimus

<P05> ipso que in carta conclusimus finto sub uno damus atque concedimus

uobis illa in ofretione pro ipsa mulier nomine iulia tantum proque persoluit illa et

que sedeat mea malata

<P06> habeatis uos et omnis posteritas uestra iuri quieto

<P07> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc cartam

uendicionis ad inrumpendum que nos in iudicio non potuerimus deuindicare post

parte uestra que pariemus uobis duplata uel triplata et auri bini libra talenti

<P08> facta carta uendicionis notum die XIo kalendas aprilis era Ma LXXXa

VIIIIa

<P09> osoredo in hac carta manu mea roboro

<P10> osoredo confirmo

<P11> gundulfu ts uermudu ts gutier ts uilifonso ts arias ts

<P12> ermegildu notuit notauit 6

5 mente] por ‘uoluntate’, AJC id., em nt.: «Por ‘voluntate’.»

6 notuit notauit] AJC ‘notuit (?) notauit’, em nt.: «Está escrito: ‘Ermegildunt notau � ’.»; a

segunda forma parece ser uma tentativa do copista clarificar a abreviatura <nt>

36

provavelmente escrita no original sem o sinal de abreviação, e sem separação da palavra

precedente.

37



TIPO: P (venda)

<P01> in nomine domini

<P02> ego uilifonso una pariter cum uxore mea nominata mania cognomento

7 ermosinda placuit nobis per bona pacis et uoluntas nullius quoque_gentis

imperio nec suadentis articulo nec pertimescentis metum sed expontanea mea

uoluntate ut faceremus uobis comitissa domna ilduara prolis ermegildii et tuda

domna karta de medietate de nostras hereditates quantas habuimus in nostro iure

siue de auolenga siue de conparatela siue de ganantia siue de mea muliere nomine

mania cognomento ermosinda uilla pernominata gualtar cum suo edificio

quantum in se obtinet et ad prestitum hominis est in casas mureas siue lineas in

sautos in pumares in uineas in linares in montes in fontes accessum uel regressum

aquas aquarum sedes molinorum siue edificia que in se obtinent et habent

iacentiam in territorio bracarensi et riuulo aliste

<P03> obinde ego quomodo contigit ipsi uilifonso homicidium et exiliarunt

illum maiorinos de rege domno fredenando et de gomizo egicaz et uenit uilifonsus

et feriuit se ad pedes de illa comitissa que erat sua radice et de sua matre et

definitus fuerunt proinde in uimaranes et ibi erat gomize egicaz et pelagio midiz

qui erat malorino 8 de rege et illas 9 abbas domnus petrus et prepositus domnus

7 cognomento] AJC ‘cogomento’

8 malorino] por ‘maiorino’, AJC ‘maiorino’, em nt.: «No texto: ‘malorino’, por confusão do

‘i’ alto visigótico com o ‘l’.»

38

petrus osorio teliz et gundisaluo raupariz et alii filii bene natorum et deuenimus

inde ad conpaginam de pacto per manus de pelagio midiz

<P04> et misit illa comitissa suum ganatum pro ipso uilifonso et pro sua

muliere per precium dinumeratum et iustum D solidos in ganato promiscuo ipsum

nobis bene conplacuit ita_ut de hodie_die et tempore sit ipsa hereditas de iure

nostro abrasa et in uestro sit tradita atque confirmata



uenditionis et nos in iudicio non potuerimus deuindicare post uestra parte aut uos

in uoce nostra quomodo pariemus illas duplatas uel triplatas uel quantum uobis

fuerint melioratas

<P07> facta carta uenditionis IIIo nonas ianuarii era Ma LXˇa

<P08> nos superius nominati hanc cartam uobis comitissa domna ilduara

manibus nostris roboramus

<P09> fafilaz odoriz conf froila sidiz conf pelagio godiniz conf iohannes

pelaiz conf menendo rodeuertiz conf ordonio arias conf froila petriz conf eirigo

arias conf didacus pelaiz conf menendo gondesendiz conf astrulphi conf

menendus baltariz conf

<P10> petro aspuiz conf notuit

9 illas] por ‘ille’, AJC ‘ille’, em nt.: «No texto. ‘illas’.» ; erro de cópia devido a antecipação

da terminação da palavra seguinte (efeito de ‘concordância visual’) ‘ill-as abb-as’.

39



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego susanna et filio meo fromarigo placuit nobis per bona pacis et

uoluntas ut uenderemus uobis eirigo et uxor uestra elderiga hereditate nostra

propria que habemus in uilla egican territorio bracarense subtus mons sancte

marte ribulo alister et pernominata de ipso linar que dicent refogiolo

<P03> quomodo est concluso de aqua in aqua de quarta IIIa integra uobis

uendimus atque concedimus proque accepimus de uos precium IIos modios

tantum nobis bene complacuit et de pretio apud uos non remansit in debito

<P04> habeatis uos et omnis posteritas uestra firmiter

<P05> et si hunc factum nostrum aliquis homo infringere uoluerit que in

iudicio non potuerimus deuendicare post parte uestra aut uos in uoci nostra tunc

pariemus uobis ipso 10 que in carta taxamus duplatum uel triplatum uel quantum

ad uos in fuerit meliorati et uos perpetim habere

<P06> facta carta uenditionis die quod est VIo idus iulii era LXa super

millesima

10 ipso] AJC ‘ipso’, em nt.: «Com o ‘p’ entrelinhado.» (AJC) ; a forma <iso>, corrigida para

<ipso>, pode revelar influência da forma portuguesa posteriormente grafada <isso>,

pronunciada [i!ßu].

40

<P07> susanna et filio meo fromarigo in hanc karta firmitatis manus nostras

roboramus

<P08> reirigu ts gundemaro ts gunsaluo ts

<P09> sisnandus notuit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego ermegundia placuit mihi bone pacis et uoluntas ut uinderemus

uobis eirigu et uxori tue elderigu 11 hereditate mea propria que habeo in uilla

egicam territorio bracarensi subtus monte sancte marte riuulum aliste

<P03> est pernominata de hereditate que fuit de mea matre sendiuerga 12 per

suis terminis et locis antiquis per ubi illa potueritis inuenire cum quantum ibi ad

prestitum hominis est

11 elderigu] por ‘elderiga’, AJC id., em nt.: «Por ‘Elderiga’ devido a confusão do ‘a’ visgótico

redondo com o’u’.»

12 sendiuerga] AJC ‘Sendiverga’., em nt.: «Ou ‘Sendueriga’. É impossível distinguir se no

‘Liber Fidei’ está ‘iu’ ou ‘ui’, a que se sobrepõe a abreviatura de ‘er’. No primeiro caso é o

nome transcrito no texto, e no segundo, é o indicado nesta nota.»; a leitura ‘sendiuerga’ é

mais plausível em termos da onomástica germano-hispânica.

41

<P04> medietate integra uendimus uobis atque concedimus proque

accepimus de uos precium Io lenzo in III modios et in pane et in carne Io modio

tantum nobis bene conplacuit et de precio apud uos nihil remansit in debito

<P05> habeatis uos et omnis posteritas uestra

<P06> et si hunc factum meum aliquis homo inrumpere uoluerit tunc

pariemus uobis ipsum quod in carta resonat duplatum uel quantum fuerit

meliorata et uos perpetim habere

<P07> facta karta uenditionis die quod est VIIIo idus ianuarii era Ma LXa IIa

<P08> ermegundia in karta manu mea roboro

<P09> menendo ts floila ts suandila ts

<P10> sisualdo notauit



TIPO: P (venda)


<P02> ego sauarigu et uisclario et seruando pro se et pro sua germana teudilo

placuit nobis per bona pacis et uoluntas nullius quoque_gentis imperio nec

42

suadentis articulo nec pertimercentis 13 metum sed expontanea nostra uoluntate ut

faceremus uobis comitissa domna ilduara kartam uenditionis et firmitatis de

hereditate nostra propria quam habemus in uilla nogaria sub monte spino

territorio bracarensi et riuulo aliste et habet iacentiam in illo casale inter illum de

uisclario aloitiz et honorigo ouequiz

<P03> et sunt in ipso casale duas casas mureas et de illa cortina que iacet tras

casa de kiseiro aluitiz medietatem integram in fundo et illud casale cum suo

plantato integro quomodo obtinuit sisnando in suo iure et illas lareas de fora

pernominatas larea que leuat se de illo casale et ferit in auterio de ecclesia et alia

larea que dicimus perral de mascro de uisclario aluitiz usque in uallo d= onnego

14 medietatem integram et in concagatos larea que leuat se de illa lama et uadit

per succum de tanoi et ferit in senra d= onega 15 et tornat per comarum de uisu et

finit in lama ubi primiter incoauimus et larea de sautelo per suos marcos et alia

larea in malatelos per suos marcos et nostros quiniones integros cum quantum in

se obtinent et ad prestitum hominis est ubi illam potueritis inuenire

<P04> et uenit nobis ipsa hereditas in portione parentum nostrorum et

accepimus de uobis precium XXti modios tantum nobis bene complacuit ita_ut de

13 pertimercentis] por ‘pertimescentis’, AJC ‘pertimescentis’, em nt.: «No texto:

‘pertimercentis’, por confusão do ‘s’ visigótico com o ‘r’.»

14 d’ onnego] AJC ‘Donnego’, em nt.: «Parece que devia ser antes ‘de Onnego’ e ‘de Onnega’

(V. doc. 181, nota 2).».

15 d’ onega] AJC ‘Donega’, em nt.: «Parece que devia ser antes de ‘de Onnego’ e ‘de

Onnega’ (V. doc. 181, nota 2).».

43

hodie_die et tempore sedeant 16 de iure nostro abrasa 17 et in uestro traditas atque

confirmatas

<P05> habeatis uos illas firmiter et omnis posteritas uestra

<P06> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc kartam

uenditionis et nos in concilio non potuerimus deuindicare post uestra parte aut uos

in uoce nostra unc pariemus uobis illas duplatas uel triplatas uel quantum uobis

fuerint melioratas

<P07> facta karta uenditionis die Xo VIo kalendas februarii era millesima

LXˇa IIa

<P08> nos superius nominati uobis comitissa domna ilduara hanc kartam


<P09> odorio arias conf pelagio nuniz conf osorio fafilas conf ordonio arias

conf

<P10> paulo ts petrus ts ordonio ts

<P11> auolinus presbiter notauit



TIPO: P (venda)

16 sedeant] AJC ‘sede ant’

17 abrasa] por ‘abrasas’, AJC ‘abrasas’, em nt.:«No texto: ‘abrasa’.» ; tanto pode tratar-se de

erro de cópia como um lapso (?) de concordância do próprio original.

44

<P01> in dei nomine

<P02> ego honorigo et uxor mea goegia placuit nobis per bona pacis et

uoluntas ut faceremus tibi eirigo et uxor tua elderiga textum scripture firmitatis

karta uenditionis de hereditate nostra propria que habemus in uilla egicam monte

sancte marte territorio bracarensi riuulum cantabrion

<P03> damus tibi eirigo de ipsa uilla de meo patre dono VIIa integra in casas

in uineas terras ruptas uel inruptas petras mobiles uel inmobiles exitus montium

accessum uel regressum uel quantum ibi ad prestitum hominis est per suis

terminis et locis antiquis ubi illa potueritis inuenire

<P04> damus atque concedimus uobis propterquod accepimus de uobis

precium XII modios tantum nobis bene complacuit et de pretio apud uos nihil

remansit in debito ita_ut de hodie uel tempore sit ipsa hereditas de iure nostro

abrasa et in uestro dominio sit tradita atque confirmata

<P05> habeatis uos illam firmiter et omnis posteritas uestra aut propinquibus

uestris

<P06> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hunc factum

que nos in iudicio deuindicare non potuerimus post uestra parte quomodo

pariemus ipsum que in karta resonat duplatum uel triplatum uel quantum uobis

fuerit melioratam et uos perpetim habitura

<P07> facta karta uenditionis notum die quod est Xo IIIo kalendas februarii

era Ma LXˇa IIa

<P08> honorigus et uxor sua godegia in hac cartula uenditionis manus nostras

roboramus

45

<P09> hic testes pelagio ts menendo ts suario ts alius menendo ts fromarigo

ts

<P10> ualentino notuit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego honorigo et uxor mea godegia placuit nobis per bona pacis et

uoluntas ut faceremus tibi eirigu et uxor tua elderiga et pelagio et uxor tua spanili

carta uenditionis de hereditate mea que habeo in uilla egicam monte sancte marte

territorio bracarensi riuulum cantabrion

<P03> do uobis de ipsa uilla de patre meo dono IIIIa integra in casas in sautos

in pumares linares uineas quantum ibi ad prestitum hominis est per suis terminis

et locis antiquis

<P04> propter 18 accepimus de uobis pretium VIIIo modios ipsum nobis bene

complacuit de hodie_die sit de nostro iure abrasa et in uestro tradita atque

confirmata

<P05> habeatis uos illam firmiter et omnis posteritas uestra

18 AJC acresc. ‘[quod]’

46

<P06> si aliquis homo uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hunc factum

nostrum que nos in iudicio deuendicare non potuerimus post uestra parte

quomodo pariemus uobis ipsum que in carta resonat duplatum uel triplatum uel

quantum uobis fuerit melioratum et uos perpetim habitura

<P07> facta carta uenditionis die quod est VIIo idus februarii era Ma LXa IIa

<P08> honorigo et uxor mea godegia in hac karta manus nostras roboramus

<P09> fromarigu ts gesulfu ts dominico ts ebregulfu ts

<P10> ualentinus notuit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego eleuua placuit mihi per bona pacis et uoluntas ut uenderemus

uobis eirigu et uxori tue elderiga et pelagio et uxor tua spanili nostra hereditate

propria que habemus in uilla egican de nostro patre ermosindu subtus monte et

sancta martha territorium bracarense riuulum aliste habet iacentia super casale de

donno gunsaluiz

<P03> quantum ibi ad prestitum est damus uobis atque concedimus

<P04> leua se de ipso sucu de badoi et uadit per ipso sucu de maleli et uadit

per ipsa canale de ipso uallo et fere in termino de cortinas et tornat se ad ipso sucu

unde primiter incoauimus

47

<P05> damus uobis atque concedimus propterquod accepimus de uos pretium

IIos modios que nobis bene conplacet

<P06> habeatis uos firmiter et omnis posteritas uestra aut propinquibus

uestris

<P07> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hunc

nostrum factum que nos in iudicio non potuerimus deuindicare quomodo

pariemus ipsum que in karta resonat

<P08> eleuua in hac cartula manu mea roboro

<P09> notum die kalendas aprilis era Ma LXa IIa

<P10> roirigu ts menendus ts sauarigu ts

<P11> anagildus notuit



TIPO: P (venda)


<P02> ego lezeno 19 guilo 20 prolis uisclaris placuit nobis per bona pacis et

uoluntas nullius quoque_gentis imperio nec suadentis articulo nec pertimescentis

19 AJC acresc. ‘[et]’

48

metum sed expontanea mea uoluntate ut faceremus uobis comitissa domna ilduara

cartulam uenditionis sicuti et facimus de hereditate mea propria quam habemus in

uilla nogaria sub monte spino territorio bracarensi et riuulo aliste in illa uilla que

fuit de adrocia et filiis suis cum casas et plantatos quomodo est conclusa in omni

giro medietatem integram que in illa uilla siue in nostras hereditates ubi illas

potueritis inuenire in montes in fontes cum quantum in se obtinet et ad prestitum

hominis est

<P03> et uenit nobis illa uilla in portione de matre nostra nomine magida et

dedimus ad nostros germanos similes alias tales pro eis et accepimus de uobis

precium XXXa modios tantum mihi bene conplacuit ita_ut de hodie_die et

tempore sit de iure meo abrasa et in uestro tradita atque confirmata

<P04> habeatis uos illa firmiter et omnis posteritas uestra


uenditionis ad inrumpendum et nos in iudicio non potuerimus deuindicare post

uestra parte aut uos in uoce nostra quomodo pariemus uobis illas duplatas et

triplatas uel quantum uobis fuerint melioratas

<P06> facta karta uenditionis die VIIIo kalendas maii era Ma LXˇa IIa

20 guilo] AJC ‘Giulo’, em nt.:«O protocolo deste documento menciona ‘Lezeno Giulo’, como

se fosse apenas um vendedor, mas na subscrição vem ‘Lezenio et Giulfo’. Trata-se, com

efeito, de dois vendedores, porque ‘Giulo prolis Visclaris’ é filha de ‘Visclarius’ como

consta do doc.188. Também pode ler-se ‘Guilo’ e ‘Guilfo’, mas a primeira leitura parece

preferível.» ; o antropónimo ‘guilu’, nome fem. de origem germ. (tema em ‘-o � ’: ‘Willo �

’) ocorre no doc. LF185.

49

<P07> luzenio et guilo 21 uobis comitissa domna ilduara hanc kartam


<P08> sesnando ts gontigiu ts ordonio ts petrus ts pelagio ts

<P09> pelagio nuniz ts conf tedon odariz conf michael conf

<P10> petro aspuiz notuit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego adousenda et filias meas nominibus palili et aragunti et gontrode

placuit nobis per bona pacis et uoluntas ut faceremus tibi eirigo et uxor sua

elderiga textum scripture firmitatis karta uenditionis de hereditate nostra propria

que habemus in uilla egicam monte sancte marta territorio bracarensi riuuolo

cantabrion

21 guilo] AJC ‘Giulfo’ , v. supra nt. anterior ; erro de cópia devido a dificuldade de leitura da

letra visigótica, com confusão de ‘guilo,-u’, nome fem., com ‘guiulfo/-us’ (ou ‘guiliulfus,

uiliulphus’), nome masc. também de origem germânica (tema em ‘-a’: ‘Williwulfs’). Este

erro de cópia revela os efeitos da ‘leitura’ palavra a palavra (leitura local) sem atenção ao

sentido global do texto (leitura textual ou proposicional), pois ‘guilo’ ocorre na intitulatio

do mesmo documento, e aí é correctamente transcrito.

50

<P03> damus uobis de pumare de tiamatre 22 leua se de suco de frater

ermosindo et uai infesto 23 per illa carraria antiqua per succo de argemiro et fer in

canpo et torna per illo rego et fer in suco de dono et uai inprono 24 proad ille

succo de frater ermosindo et dono et uai in directo proad illa carraria antiqua

deinde a aiuso 25 medietate et de illa alia medietate dat inde palili VIIIa et

aragunti VIIIa et gontrode VIIIa et dat dona adousinda de illa VIIIa de dono IIIa et

de illo succo de frater ermosindo et de dono et uenit in directo proad illa carraria

antiqua deinde a susu dat inde domna adousinda IIIa et dat palili de illas IIa partes

VIIIa et aragunti VIIIa et gontrode VIIIa et de illa VIIIa de dono dat inde

adousinda IIIa

<P04> damus uobis illas cum quantum ibi a prestitum hominis est cum suo

plantato ab integro quomodo in carta resonat et accepimus proinde IIos lenzos et

III carnarios et III sextarios de centeno 26 tantum nobis bene complacuit et de

22 tiamatre] AJC id., em nt.: «No ‘Liber Fidei’ está ‘tia matre’ mas parece tratar-se do nome

próprio do pomar ‘Tiamatre’, atendendo ao doc.98.»

23 infesto] AJC ‘in festo’

24 inprono] AJC ‘in prono’; a edição crítica separa sempre como se tratasse da preposição IN

seguida de nome, quando na realidade se trata dum advérbio que ocorre em textos

galego-portugueses do séc. XIII com diversas grafias ‘amproom’, ‘anproom’, ‘emproo’,

etc. (cf. Maia 1986:872-3).

Cf. ‘de alia parte per illa tauza carualiza ad inprono proad aqua’ (N.179/1091); este

exemplo mostra que ‘inprono’ constitui um único item lexical, precedido neste caso de

preposição.

25 a aiuso] AJC ‘a a iuso’, em nt.: «Sic.»;

cf. ‘damus uobis de ille casal qui fuit de patre meo dono IIIIa exceptis VIes passales et IIIes

cubitus in fundo que demus ad pelagio deinde ad asuso illa IIIIa integra’ (N.093/1058).

26 III sextarios de centeno ] AJC id., em nt.: «No texto está: ‘I I I s de c n t».

51

precio non remansit pro dare de hodie_die sit de suo 27 iure abrasa et in suo 28

dominio tradita atque confirmata



uenerimus ad inrumpendum hunc nostrum factum que nos in iudicio deuindicare

non potuerimus pro uestra parte quomodo pariemus ipsum que in carta resonat

duplatum uel triplatum uel quantum uobis fuerit melioratum et uos perpetim

habitura

<P07> facta carta uenditionis die quod est VIIo idus iunii era Ma LXˇa IIa

<P08> adosinda palili aragunti gontrode in hac karta manus nostras

roboramus



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

27 suo] por ‘nostro’, AJC id., em nt.: «Por ‘nostro’.»

28 suo] por ‘uestro’, AJC id., em nt.: «Por ‘vestro’.»; esta lição e a anterior explicam-se pelo

fenómeno que Bastardas descreve como ‘concordancia desde el punto de vista del

amanuense’ (Bastardas Parera 1953:10ss.). Como este tipo de variante textual é

relativamente frequente deixo de anotá-lo.

52

<P02> ego uida placuit mihi per bona placis et uoluntas ut uinderemus uobis

eirigu et uxor tua ilderica hereditate mea propria que habeo in uilla egicam subtus

monte sancte marte territorio bracarensi riuulum aliste

<P03> est prenominata de hereditate que fuit de auios meos argemiru et ninna

de Va IIIIa integra uobis concedimus per suis terminis et locis antiquis uel ubi illa

potueritis inuenire cum quantum ibi ad prestitum hominis est

<P04> et accepimus de uos precium modio de milio et Ia ouelia sic nobis

bene complacuit et de pretio apud uos nihil remansit

<P05> et ego gundesindu uindo uobis de illo petazo qui iacet inter refololo et

pumar de arili de aqua in aqua usque ubi se illas aquas miscent et fere in pennelas

et torna ad ille porta de illas nesperarias

<P06> de illo concluso IIIa integra uobis uendimus proque accepimus de uos

pretio Ia porca in IIos modios tantum nobis bene conplacuit et de precio apud uos

nihil remansit

<P07> habeatis illas firmiter uos et omnis posteritas uestra

<P08> et si hunc factum nostrum aliquis homo inrumpere uoluerit que in

iudicio non potuerimus deuindicare post parte uestra tunc pariemus uobis illas

duplatas uel quantum uobis fuerint melioratas et uos perpetim habere

<P09> facta karta notum die VIIIIo kalendas sebtembris era Ma LXa IIa

<P10> uida et gundesindu in hac cartula uenditionis manus nostras roboramus

<P11> reirigu ts gundemaro ts gunsalub ts sisualdus ts VIIa


53


TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego strouedo et germanas meas eleuua et idilo placuit nobis bone pacis

et uoluntas ut uenderemus uobis aragunti larea nostra propria que habemus in

uilla aliste subtus monte spino riuulum aliste sedis bracarensis habet iacentia in

loco predicto in pumar de saul

<P03> 29 se de carral antiqua et pergit per sucu de stephano et figit se in testa

de larea de domna aragunti et de altera parte per succu de stephano unde primiter

incoauimus

<P04> damus uobis ipsa terra ab integro et de plantatu medietate proque

accepimus de uos precio modios que nobis bene complacuit 30 de nostro iure

abrasa et in uestro tradita uel confirmata

<P05> habeatis uos et omnis posteritas uestra iuri quietum


uenerimus contra hanc cartulam ad inrumpendum que nos in iudicio non

potuerimus deuindicare post parte uestra que pariemus uobis ipsum que in carta

resonat duplatum uel triplatum

29 «Falta a palavra ‘leva’.» (AJC)

30 «Falta-lhe : ‘sit ipsa larea’.» (AJC)

54

<P07> facta karta uenditionis die quod est VIo idus septembris era Ma LXˇa

IIa

<P08> strouedo et eleuua et idilo in hac carta manus nostras roboramus

<P09> qui presentes fuerunt stephano ts paulo ts cidi ts menendo ts

<P10> manualdus notuit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego honorigo placuit mihi bone pacis et uoluntas ut ui[n]deremus

uobis eirigu et uxori tue elderica hereditate nostra propria que habeo in uilla

egican territorio bracarensi subtus monte sancte marte riuulum aliste et

pronominata de illo linar de refoiolo

<P03> quomodo iacet de aqua in aqua de IIIIa IIIIa uobis uendimus atque

concedimus pro precio uno porco in X quartarios et I taleiga de milio tantum

nobis bene complacuit et de precio aput uos nihil remansit in debito

<P04> abeatis uos et omnis posteritas uestra firmiter

55

<P05> et si hunc factum nostrum aliquis homo inrumpere uoluerit que in

iudicio non potuerimus deuindicare post parte uestra aut uos in uoce uestra 31

tunc pariemus uobis ipsum que in karta resonat duplatum uel quantum uobis fuerit

melioratum et uos perpetim habitura

<P06> facta karta uenditionis notum die quod est VIIIo kalendas decenbris

era Ma LXˇa IIa

<P07> honorigus in hac karta manu mea roboro

<P08> gedulfo ts ariastro ts gonzaluo ts

<P09> sergudus 32 notuit



TIPO: P (venda)


<P02> ego uisclarius placuit mihi per bona pacis et uoluntas nullius

quoque_gentis imperio nec suadentis articulo sed expontanea mea uoluntate ut

faceremus uobis comitissa domna ilduara kartam uenditionis et firmitatis sicuti et

31 uestra] por ‘nostra’, AJC id., em nt.: «Por ‘nostra’.»

32 sergudus] por ‘sesgudus’, AJC id.; erro de cópia devido a confusão de <s> visigótico com

<r>.

56

facio de hereditate mea propria quam habemus in uilla nogaria sub monte spino

propre bracaran discurrente riuulo aliste

<P03> in ipsa uilla casale quod fuit de mea germana nomine odrocia quod

cadiuit illi in portione inter suos fratres et heredes et ganauimus illam per pretium

iustum et ueriticum et illud casale medium quomodo illud a liuo obtinuistis in Ia

carta quam fecit mea filia guilo 33 et illos casales cum intrinsecus suis et per illam

uillam nostras hereditates quantas ibidem habuimus usque hodie ubi illas

potueritis inuenire per suos terminos et locos antiquos in montes in fontes cum

quantum in se obtinet et 34 ad prestitum hominis est

<P04> et accepimus de uobis precium XXXa modios in pane et in pannos et

in res tantum nobis bene complacuit


<P06> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hoc nostrum

factum siue de propinquis nostris etiam de extraneis et nos in iudicio non

potuerimus deuendicare post uestra parte aut uoce mea quomodo pariamus post

uestra parte duplata uel triplata uel quantum uobis fuerint melioratum

<P07> facta carta uenditionis Xo IIIIo kalendas ianuarii era Ma LXˇa IIa

<P08> uisclarius aloitiz uobis comitissa domna ilduara hanc kartam manu

mea roboro

33 guilo] AJC ‘Giulo’, em nt.:«Sobre este nome e sua leitura vid. doc. 186, nota 1.» ; v. supra

nt.19.

34 et] AJC ‘at’

57

<P09> froila seueriz conf gondesindo honoriquiz conf honorigus seueriz conf

pelagio menendiz conf froila mauraniz conf pelagio sesnandiz conf fernando

gontiniz conf

<P10> ordonio arias ts michael ts froila ts fernando ts pelagio ts

<P11> petrus aspuiz notauit



TIPO: P (permuta)


<P02> ego patrina una pariter cum filiis nostris odorio et ermesinda placuit

nobis per bona pacis et uoluntas ut faceremus uobis comitissa domna ilduara

kartam contramutacionis sicuti et facimus de VIIIa de monasterio de sancti petri

de aleste quod fuit de uimara menendiz et obiugauit illud per plures annos et

laxauit illud in iure de suos filios aloito uimaraz et quindiuerga uimaraz

<P03> et presit illa godino uenegas et misit ipsa patrina suos filios ad godino

uenegas pro VIIIa de ipso monasterio per solutione de sua sacra 35 quindiuerga

uimaraz conputat inter suos heredes et habet iacentiam ipsum monasterium sub

monte spino et sancta martha et riuulo aliste et misit ipsa patrina cum suos filios

pro ipsa VIIIa Xˇa modios ad gontino uenegas

35 sacra] por ‘socra’, AJC ‘socra’, em nt.: «No texto: ‘sacra’.»

58

<P04> damus VIIIa de ipso monasterio atque concedimus cum intrinsecus

suis et atestationibus de fora ubi illos potueritis inuenire per suos terminos et

locos antiquos in casas in pumares in sautos in uineas in plantatos in terras ruptas

uel barbaras aquas aquarum et sedes molinorum uel quantum ad prestitum

hominis est in ipsa uilla VIIIa integra et accepimus de uobis comitissa IIIIa de

sancto iacobo de reuordanos que fuit de sergundia et de suo filio arias

<P05> ita_ut de hodierno die habeatis uos illas firmiter et usque in perpetuum

uindicetis et quodcumque 36 uolueritis inde facere aut donare aut uendere in dei

nomine liberam habeatis potestatem

<P06> et si unus de propinquis nostris seu etiam de extraneis ad

inrumpendum hoc nostrum factum 37 et nos in iudicio non potuerimus

deuindicare post uestra parte aut uos in uoce nostra pariat uobis quantum ausus

fuerit inrumpere in duplo et iudici iudicatum

<P07> facta karta VIIo kalendas iunii era milesima LXˇa IIIa

<P08> patrina una pariter cum filiis meis odorio et ermosinda hanc kartam


<P09> et adicimus in ipsa karta pro hereditate que ibi cadet ad ipsos

nominatos odorio et ermosinda que si migrata fuerit sua auola quendiuerga ante

illos quod ipse meum quinionem quantum nobis ibi cadebit siue de testatos siue

36 quocumque] AJC ‘quoqumque’

37 AJC acresc. ‘[uenerit]’

59

laicales que nec uindamus nec donemus nisi ad uos comitissa et 38 inde aliter

fecerimus que pariamus uobis Dos solidos et ipsas hereditates duplatas

<P10> osorio fafilaz conf gundisaluo gutierriz conf tedon odoriz conf iohanne

saluatoriz conf gontigio conf belleco aluitiz conf ordonio arias conf

<P11> petro aspuiz notuit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego gondisaluo et uxor mea palloi placuit nobis ut uenderemus uobis

uermudo daudiz larea quam habemus in uilar sub monte sp[i]no territorio braccara

riuulo aliste et habet iacentiam in ipso linar de bouias

<P03> leuat se de illa uerea et ferit in illo iuncal et habet in amplo IIos passos

et palmo

<P04> et accepi de uos precio Io modio de milio tantum nobis complacuit ita

ut des hodie_die uel tempore sit de nostro iure abrasa et in uestro tradita atque

confirmata


inrumpendum 39 nos in concilio deuendicare non potuerimus post uestram partem

38 AJC acresc. ‘[si]’

60

aut uos in uocem nostram pariemus uobis ipsam hereditatem duplatam aut

quantum uobis fuerit melioratam et uos perpetim habitura

<P06> facta karta uenditionis VIo kalendas februarii era Ma La Xˇa IIIIa

<P07> gondisaluo et paloi hanc kartam manibus nostris roboramus

<P08> eita ts paulo ts sauarigo ts sesnando ts

<P09> paulo presbiter notuit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego ermegildu cognomento menendo et uxor mea riquilo placuit nobis

bone pacis et uoluntas ut faceremus tibi eirigu et uxor tua elderiga carta

uenditionis de hereditate nostra propria que habemus in uilla egican subtus monte

sancte marte territorio bracarensi discurrente riuulo aliste et habet iacentiam in

loco predicto egican

<P03> de ipsa hereditate do uobis meam rationem integram que fuit de dona

et comparauimus illam per precio et per cartam in concilio et damus illa per sucu


61

de argemiru et uadit per fonte de badai et torna per illo uallo infesto 40 et inde

torna per illa carraria antica et fere in illo suco de aluito et uadit inprono 41 proad

alio suco de argemiru quomodo iacet conclusa et mea ratione de illo linare et de

illo pumare de tiu igu et in testa de casale de salamiro alia larea et fere in illo

casale damus atque concedimus

<P04> uos dedistis et nos accepimus de uobis precium V modios pro illa

hereditate et pro illo plantato que habemus de matre mea et que plantaui in egican

castinerios figarias cessarias cum quantum in illa potueritis inuenire et habeatis

uos licentiam donandi et uendendi et faciatis de illa que uos quesieritis

<P05> nullas imissiones nullas intentiones nullas aligas monalias scripturas

non habeant licentia sicut istam karta ita_ut de hodie_die sit de nostro iure abrasa

et in uestro iure confirmata atque tradita

<P06> si quis tamen quod fieri non credimus aliquis homo uenerit contra

hanc factum nostrum ad inrumpendum que nos in iudicio deuindicare non

potuerimus aut uos in uoce nostra tunc habeatis 42 aprehendere que in karta

resonat dublata uel triplata uel quantum uobis fuerit 43 meliorata et uos perpetim

habitura


41 inprono] AJC ‘in prono’

42 AJC acresc. ‘[licentiam]’

43 quantum fuerit uobis fuerit] AJC ‘quantum fuerit vobis’ , em nt.: «Repete ‘fuerit’.» ; o

primeiro ‘fuerit’ resulta de erro de cópia (não corrigido). Nas fórmulas cominatórias

‘fuerit’ ocorre sempre depois do pronome. A sequência completa é habitualmente

‘quantum/quomodo uobis fuerit melioratum/-o/-a’.

62

<P07> facta karta uenditionis die quod est V kalendas aprilis era Ma LXa IIIIa

<P08> ermegildus et uxor sua riquilo in hac karta manus nostras roboramus

<P09> saluator ts spasando ts menendo ts sauarigo ts patre ts

<P10> gondesindus presbiter notuit



TIPO: P (venda)


<P02> ego tanoi eiriquiz et uxor mea teudili et ego gualatrula pro alias meas

placuit nobis per bona pacis et uoluntas uobis faceremus comitissa domna ilduara

cartulas uenditionis sicuti et facimus de lareas nostras proprias quam habuimus in

uilla nogaria sub monte spino prope bracaram et riuulo aliste et habent iacentiam

in ipsa uilla

<P03> et ipsa larea de tanoy et de sua muliere teudili quam uobis uendo in

ipso pumare de concagadi meam rationem et de meo germano uiliulphu et facit se

inde de illo marco in illo uallo IIIa integra cum mea ratione de ipso plantado et

dabo uobis illam cartam per quam illam ganaui

<P04> et ego gualatrula uendo uobis meas lareas in agro fundon unam laream

habet in anplo passales IIIIa in longo XXXa et IIos et in agro de elenio habet in

amplo in uno caput passales VIa et in alio caput V et in longo XXXa et II et in

63

agro de bolpileiras in testa de senra de comitissa inter ambas meum quinionem

quantum me ibidem computat inter meos heredes

<P05> et accepimus de uobis precium placibile VIIII quartarios de milio

tantum nobis bene complacuit

<P06> et ego gualatrula accepi de uobis precium Ia uaca apreciata in XIII

modios et IIos quartarios de milio tantum nobis bene complacuit ita_ut de

hodie_die sint de iure meo abrasas et in uestro traditas atque confirmatas


<P08> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hoc factum nostrum ad

inrumpendum et nos in iudicio non potuerimus deuindicare post uestra parte aut

uos in uoce mea pariemus uobis duplatas uel triplatas et quantum uobis fuerint

melioratas

<P09> facta carta uenditionis IIe idus aprilis era Ma LXˇa IIIIa

<P10> tanoi et uxor mea teudili et ego gualatrula hanc cartam manibus nostris

roboramus

<P11> u[er]mudu sidis conf gundisaluo gutierriz conf pelagio uermudiz conf

sendon gutierriz conf gontigiu conf

<P12> menendo ts suario ts ordonio ts

<P13> anserigus notauit



64

TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego sauili una pariter cum filia mea uita placuit nobis per bona pacis et

uoluntas ut faceremus uobis comitissa domna ilduara kartam uendicionis sicut_et

facimus de hereditate nostra propria quam habemus in uilla nogaria sub monte

spino prope bracaram discurrente riuulo alister et habet iacentiam in ua[r]zena et

ipsa larea habet in amplo VIIIo passales et in longo LXXXa

<P03> et accepimus de uobis precium XV modios ipsum nobis bene

complacuit et de precio apud uos nihil remansit in debito ita_ut de hodie_die et

tempore sit de nostro iure abrasa et de uestro tradita atque confirmata



uenditionis et nos in iudicio deuendicare non potuerimus post uestra parte aut nos

in uoce nostra pariemus illas duplatas uel triplatas quantum uobis fuerint

melioratas

<P06> facta karta uenditionis IIe idus aprilis era Ma LXˇa IIIIa

<P07> sauili una pariter cum filia mea uida hanc cartam manibus nostris

roboramus

<P08> gondesindo ordoniz conf nuno odoris conf

<P09> nonido ts anagildo ts odario ts


65


TIPO: P (venda)


<P02> ego paulo anagildiz et soror mea manina 44 placuit nobis per bona

pacis et uoluntas ut faceremus uobis comitissa domna ilduara cartula uenditionis

sicuti et facimus de hereditate nostra quam habemus in uilla nogaria sub monte

spino discurrente riuulo aliste propre bracaram et habet iacentiam in uarzena

<P03> leuat se in longo de uallo de uarzena et figit se in larea 45 amplo leuat

se de larea de comitissa et figit se in larea de honorigu ouequiz

<P04> damus uobis atque concedimus ipsas lareas et accepimus de uobis

precium XXti I modios placibiles et de precio apud uos non remansit in debitum

ita_ut de hodie_die et tempore sint de meo iure abrasa et in uestro tradita atque

confirmata



uendicionis et nos in iudicio non potuerimus deuendicare post uestra parte aut uos

in uoce nostra pariemus uobis illam duplatam uel triplatam et quantum uobis

fuerit melioratam

44 manina] no protocolo ‘manina’ mas no escatocolo ‘nanina’.

45 et figit se in larea] AJC id., em nt.:«Seguem-se traçadas as palavras ‘Honorigu Ovequiz’,

mas o contexto exigia que se cortassem também as cinco palavras anteriores, ficando

apenas “de Varzena et in amplo levat ...”»

66

<P07> facta karta uenditionis die II idus aprilis era Ma LXˇa IIIIa

<P08> paulo ee 46 nanina 47 hanc cartam uenditionis manibus nostris

roboramus

<P09> fafila odariz conf pelagio uermudiz conf uermudus siliz conf cendon

gutierriz conf gundesindu ordoniz conf petro aspuiz conf ordonio arias conf

<P10> petrus notuit



TIPO: P (venda)


<P02> ego froila didaz placuit mihi per bona pacis et uoluntas ut faceremus

uobis comitissa domna ilduara kartam uenditionis de hereditate mea propria quam

habeo in nogaria et habet iacentiam in uilla 48 uarzena inter laream de elderigu

foloiz et de alia parte figit se in larea de comitissa que ibidem comparauit

<P03> et ego eita elderiquiz uendo uobis comitissa meam laream in uilla

uarzena et habet iacentiam inter laream de eita ariastriz et honorigo ouequiz sub

monte spino riuulo aliste prope bracaran

46 ee] por ‘et’, AJC ‘et’, em nt.: «No texto: ‘ee’.»

47 nanina] no protocolo ‘manina’ mas no escatocolo ‘nanina’.

48 uilla] AJC ‘illa’

67

<P04> damus atque concedimus uobis ipsas lareas et accepimus de uobis

precium ego froila didaz VIIIo modios de millo tantum mihi bene complacuit et

ego eita elderibao 49 pro ipsa larea mea accepi de uobis precium VIIem modios de

milio et de precio aput uos nihil remansit in debitum ita_ut de hodie_die et

tempora sit de nostro iure abrasas et in uestro traditas atque confirmatas



uenditionis ad inrumpendum et nos in iudicio non potuerimus deuendicare aut uos

in uoce nostra tunc pariemus uobis illas lareas duplatas uel triplatas uel quantum

uobis fuerint melioratas

<P07> facta carta uenditionis idus aprilis era Ma LXˇa IIIIa

<P08> froila didaz et eita elderiquiz uobis comitissa hanc cartam manibus

nostris roboramus

<P09> pelagio uermudiz conf gunsaluo gutierriz conf menendo gondesindiz

conf ordonio arias ts adaulphu ts senteiro ts petrus aspuiz conf

<P10> petrus cidiz notuit



TIPO: P (venda)

49 elderibao] AJC ‘Elderiquiz’, em nt.: «No texto: Elderibao.»

68

<P01> in dei nomine

<P02> aragunti una cum filiis meis elderigu ariastro menendo placuit nobis

per bona pacis et uoluntas 50 pro nostra hereditate quam habemus in nogaria habet

iacentiam in uilla uarzena inter larea de elderigu anfloci et honorigu ouequiz

<P03> et ego reirigu cognomento eita facio uobis comitissa domna ilduara

cartulam uendicionis de hereditate mea propria quam habeo in ipsa uilla nogaria

et habet iacentiam in ipsa uarzena inter larea de honorigu ouequiz et de illa

comitissa quam ibi comparauit sub monte spino prope bracaram et riuulo aliste


precium ego aragunti cum filiis meis VIIem 51 modios de miliu et II quartarios

tantum nobis bene complacuit ita_ut de hodie_die et tempore sint ipsam 52 de

nostro iure abrasas et in uestro traditas atque confirmatas



uenditionis ad inrumpendum et nos in iudicio non potuerimus deuindicare post

parte uestra aut uos in uoce nostra pariemus uobis illas duplatas uel triplatas uel

quantum uobis fuerint melioratas

<P07> facta carta uenditionis die idus aprilis era Ma LXˇa IIIIa

50 placuit nobis ... uoluntas] a fórmula está incompleta.

51 VIIem] AJC ‘VII.im ’

52 ipsam] por ‘ipsas’, AJC ‘ipsas’ e acresc. ‘lareas’ [italicizado, sem parênteses rectos], em

nt.: «No texto apenas ‘ipsã’.»

69

<P08> ego aragunti una cum filiis meis supra_nominatis et ego rei[ri]gu

cognomento eita uobis comitissa domna ilduara hanc cartam manibus nostris

roboramus

<P09> gontigio ts petro aspadiz ts ordonio arias ts menendus gonderediz ts

<P10> uermudus siliz conf gundisaluo gutierriz conf pelagio uermudiz conf

<P11> menendo gutierriz conf et notauit



TIPO: P (venda)


<P02> ego sauaricus placuit mihi per bona 53 et uoluntas ut facerem uobis

comitissa domna ilduara kartam uendicionis sicuti et facio de hereditate mea

propria quam habeo in uilla nugaria in illa uarzena

<P03> leuat se de larea de froila didaz et ferit in larea de menendo pepiz sub

monte spino et prope bracaram discurrente riuulo aliste

<P04> damus atque concedimus uobis ipsam laream et accepimus de uobis

precium VIIIo modios tantum nobis bene conplacuit et de precio apud uos nihil

53 «Omite ‘pax’.» (AJC)

70

remansit in debitum ita_ut de hodie_die et tempore sit de meo iure abrasa et in

uestra 54 tradita atque confirmata


<P06> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc kartam ad

inrumpendum et nos in iudicio non potuerimus deuindicare post uestra parte aut

uos in uoce nostra pariemus uobis illas duplatas uel triplatas uel quantum uobis

fuerint melioratas

<P07> facta karta uenditionis die idus aprilis era Ma LXˇa IIIIa

<P08> sauarigu hanc cartam uobis comitissa domna ilduara manu mea roboro

<P09> uermudo sidiz 55 conf gunsaluo gutierriz conf pelagio uermudiz conf

<P10> gontigiu ts adaulphu ts senteiru ts gunterigu ts guimiru ts ariulfu ts

<P11> petrus cidiz notuit



TIPO: P (venda)

54 uestra] por ‘uestro’, AJC ‘vestro’, em nt.: «No texto: ‘vestra’.» ; erro de cópia por

influência da terminação das palavras seguintes (‘concordância visual’): ‘in uestr-a tradit-a

atque confirmat-a’.

55 sidiz] nos docs. N.078 e N.080 ‘siliz’.

71


<P02> ego aragunti una cum filiis meis nominibus elderigu uimaraz ariastro

et menendo placuit nobis ut faceremus uobis comitissa domna ilduara carta

uenditionis sicut_et facimus de hereditate nostra propria quam habemus in uilla

nogaria sub monte spino et riuulo aliste prope bracaram in loco predicto in agro

de uarzena

<P03> leuat se ipsa larea de amplo de sucu de elderigu anfloci et figit se in

larea de honorigu ouequiz

<P04> et accepimus de uobis precium XII modios de milio et II quartarios

<P05> et ego ariastro sesnandiz facio uobis comitissa domna ilduara kartam

uendicionis de hereditate mea propria quam habeo in ipsa uilla in illo casale de

romeidas meum quinionem qui partit cum illa comitissa

<P06> et accepimus de uobis precium V modios de milio

<P07> et ego reirigu cognomento eita do uobis hereditatem quam habeo in

ipsa uilla et habet iacentiam in uarzena inter larea de honorigu ouequiz et de illa

comitissa

<P08> et accepimus de uobis precium VI modios et II quartarios tantum

nobis bene complacuit

<P09> et ego eita cognomento azanar et odorio selges contramutaui cum eita

ariastriz Ia larea que est in uilla tenones et dedit aliam in nogaria pro ea et facio

uobis cartam de ipsa larea habet iacentiam in uarzena inter larea de menendo

pepiz et de frogiulfu monaco et accepimus de uobis precium VII quartarios de

milio

72

<P10> nos omnes superius nominati hanc cartam uenditionis manibus nostris

roboramus

<P11> pelagius ts gundesindus ts suario ts cendon ts gontigiu ts

<P12> petro cidiz notuit



TIPO: P (permuta)


<P02> ego azanar cognomento eyta et osorio serges qui contramutauimus

nostram hereditatem et 56 in superiori carta resonat ita_ut de hodie_die et tempore

sit ipsa hereditas de iure nostro abrasa et in uestro tradita atque confirmata


<P04> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc cartam ad

inrumpendum et nos in 57 in iudicio deuendicare non potuerimus post parte uestra

aut uos in uoce nostra pariemus uobis duplatas uel triplatas et quantum uobis

fuerint melioratas 58

56 et] AJC ‘ut’, em nt.: «No texto: ‘et’.»

57 in] AJC id., em nt.: «Repete ‘in’.»

58 melioratas] AJC ‘meliaratas’

73


<P06> azanar cognomento eyta et osorio selges hanc cartulam manibus

nostris roboramus



TIPO: P (venda)


<P02> ego uistrario sisnandiz 59 uobis comitissa domna ilduara karta

uenditionis de casale meo proprio quam habemus in uilla nogaria quem dicent

romeidas meum quinionem qui partit cum illa comitissa ad radicem montis spino

prope bracaram discurrente riuulo aliste

<P03> damus atque concedimus uobis ipsam hereditatem cum omni sua

prestancia propterquod accepimus de uobis precium V modios de miliu tantum

nobis bene complacuit ita_ut de hodie_die et tempore sit de nostro iure abrasa et

in uestro tradita atque confirmata



uenditionis ad inrumpendum tunc habeatis de nobis licentiam apprehendere ipsam

59 AJC acresc. ‘[facio]’

74

hereditatem duplatam et quantum uobis fuerit melioratam et uos perpetim

habitura


<P07> uistrario hanc kartam uenditionis manu mea roboro

<P08> uermudo siiz 60 conf pelagius uermudiz conf cendon gutierriz conf

gondesendo ordoniz conf petro cidiz conf ordonio arias conf

<P09> petrus aspuiz conf notuit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego elderigu et menendo placuit mihi per bona pacis et uoluntas ut

facerem uobis comitissa domna ilduara prolis ermegildu et tuda domna cartulam

uenditionis sicut_et facimus de larea nostra propria quomodo se leuat de succu de

frogiulfu et ferit in illum de illa comitissa uel uendimus ipsas lareas per suos

terminos et locos antiquos et habet iacentiam in uilla nogaria sub monte spino

territorio bracarensi discurrente riuulo aliste


pretium ego elderigu et menendo Ia uacca apreciata in XIII modios tantum nobis

60 siiz] Nos docs. LF078 e LF080 ‘siliz’, no N.081 ‘sidiz’.

75

bene complacuit et de precio aput uos nihil remansit in debitum ita_ut de

hodie_die et tempore sint de nostro iure abrasas et in uestro traditas atque

confirmatas



uenditionis ad inrumpendum et in iuditio non potuerimus deuendicare aut uos in

uoce nostra que pariamus uobis illas lareas duplatas uel triplatas uel quantum


<P06> facta carta uenditionis die Xo IIIIo kalendas maii era Ma LXˇa VIIIIa

<P07> elderigu et menendo uobis comitissa domna ilduara hanc kartam


<P08> uermudu ts cendon gutierre ts gundesindu ordoniz ts petrus louesindiz

ts conf tructesindu ts menendo ts odario ts

<P09> pelagio diaconus conf pelagius presbiter conf gutierre presbiter conf

<P10> dauid presbiter notauit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

76

<P02> ego stephano et uxor mea troili placuit nobis per bone pacis et

uoluntas ut uenderemus uobis aragunti sicuti et uendimus lareas nostras proprias

que habemus in uilla aliste territorio bracarensi et habet iacentia hic in aliste

subtus monte spino riuulum aliste

<P03> de casal de saul quomodo est concluso per suos terminos nostra

ratione integra et de ille rego de platanito de susu et de lusu 61 per fontano et de

testa per carrale et de alio cubo per riu de ipso concluso mea ratione integra et in

casal de stephano mandiniz quomodo se leua de carral antiqua et pergit in illo

lagar et uadit per sucu de gonza et torna unde primiter incoauimus et in pumar

grande de succo de gonza et figit se in illo linar et pergit per succo de martino

<P04> ipso concluso integro uobis uendimus cum omni sua pretium XIIim

modios in pane et in biuere que nobis conplacuit 62 stant 63 propter 64 accepimus

de uos pretium XIIim modios in pane et in biuere que nobis conplacuit

<P05> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hunc factum nostrum

et inrumpere uoluerit que nos in concilio deuendicare non potuerimus post parte

61 lusu] por ‘iusu’, AJC id., em nt.:«Sic por ‘iusu’ (Vid. nota do doc. 53).»; erro de cópia

devido a confusão de alto da escrita visigótica com <l>.

62 pretium … conplacuit] palavras sublinhadas no ms., AJC id., em nt.: «Espaço em branco.

Desde “pretium” o texto foi posteriormente sublinhado, para indicar que houve erro do

copista ao transcrever, como se prova pela repetição do preço (Vid. Est. III).»

63 stant] trata-se de uma nota de copista.


77

uestra pariemus uobis omnia que in carta resonat in duplo uel tripo 65 et uos

perpetim habitura

<P06> facta carta uendicionis V kalendas iunii era Ma LXˇa IIIIa

<P07> stephano et troili manus nostras roboramus

<P08> arias presbiter fagildu ts paulo ts argemiru ts eita ts teudila ts

manualdo ts

<P09> eyta notauit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego aloitus sermiriz et meo germano uermudo placuit nobis per bona

pacis et uoluntas ut faceremus uobis comitissa ilduara kartam uenditionis sicuti et

facimus de hereditate nostra propria quam habemus in uilla nogaria 66 sub monte

spino prope bracaram discurrente riuulo aliste et habet iacentiam in agro quam

uocant campum

65 tripo] AJC ‘trip[l]o’; não se trata de um erro de cópia mas sim de uma forma romanceada

apontando para uma representação fonémica /t|e!vo/ ou /t|e!bo/. A supressão do <l> no

derivado ‘triplatu-’ é frequente (cf. Sletsjø 1958).

66 nogaria] AJC id., em nt.: «Seguem-se traçadas as palavras ‘quem dicent Romeidas’.» ;

interpolação de um fragmento do documento seguinte (LF200, q.v.).

78

<P03> leuat se de illo fontano et ferit in arrugio qui uenit de sauto

<P04> damus atque concedimus uobis propterquod accepimus de uobis

precium X modios tantum nobis bene complacuit et de precio apud uos nihil

remansit in debitum



scripturam pro qualibet uoce et nos in iudicio deuendicare non potuerimus post

uestra parte aut uos in uoce nostra quomodo pariemus uobis illam duplatam uel

triplatam uel quantum uobis fuerit melioratam et iudicatum

<P07> facta karta uenditionis die VIIIIo idus maii era Ma LXˇa IIIIa

<P08> ego aluitu sermiriz et meus germanus uermudus hanc cartam manibus

nostris roboramus

<P09> gontigius ts ordonius ts suarius ts arias ts petrus ts

<P10> petrus notauit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego stephano et uxor mea troilli salutem placuit mihi per bone pacis et

uoluntas ita_ut faceremus uobis domna aragunti carta de hereditates nostras

79

proprias que habemus in uilla aliste subtus monte spino riuuolo aliste sedis

bracarensis et habent ipsas hereditates iacentia in loco predicto in aliste

<P03> de ipso casale quomodo est concluso in omnique giro per suos marcos

uel clausuras mea ratione integra et de alia testa per illo riuuolo ipso agro

quomodo est concluso in carta

<P04> uendimus uobis inde nostra ratione ab integro et inde illo casal de

stephano mandiniz quomodo se leua de carr[ar]ia antiqua et pergit per illo lagar et

pergit per succo de gonza et pergit in illo linar et uadit per succo de martino et fer

in uestro succu

<P05> uendimus uobis ipsas lareas integras cum omni sua prestantia

quoque 67 accepimus de uobis pretium XIIim modios in pane et in beuer

<P06> notum die Vo kalendas iunii era Ma LXˇa IIIIa

<P07> stephano et troili in hac carta manus nostras roboramus

<P08> eyta ts teadila 68 ts ramiru ts anagildu ts

<P09> arias ts presbiter conf paulo presbiter conf argemiru presbiter conf

<P10> eyta notuit



67 quoque] por ‘pro que’, AJC id., em nt.: «Sic, por ‘pro que’.»

68 teadila] por ‘teudila’; erro de cópia devido a confusão entre <a> visigótico e .

80

TIPO: P (venda)

<P01> era Ma LXa IIIIa IIIo idus decenbris sic dedit honorigus et godegia

hereditate in uilla egicam ad eirigu et alderiga

<P02> leuat se de pennelas et inde per illum riuulum de refoilo et uadit

infesto 69 inter terminu de badai et de agrelo et fer in patornelo et per fogio lobal

et uenit ad pennelas unde primiter incoauimus

<P03> damus uobis de illa medietate que fuit de patre meo dono IIIIa integra

exceptis pumar de gogina et tridigal de fontanelas et ille pumar de fontanela que

habet dominico et accepimus proinde VII modios et II quartarios

<P04> honorigu et godegia in hac cartula manus nostras roboramus

<P05> didagu ts ariastro ts eirigu ts baldoi ts




TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine


81

<P02> ego aluitu et uxor mea uistrili placuit nobis per bone pacis et uoluntas

ut uinderemus uobis eirigu et uxori tue elderiga in ille linar de refoilo quomodo

iacet de aqua in aqua cum cunctis prestationibus eorum de IIIIa VIIIa media est 70

territorio bracarensi subtus monte sancte marte riuulum aliste

<P03> uendimus uobis ipso que diuidimus proque accepimus de uos pretio V

taleigas et proque fecimus uobis alfaia ante nostros donnos 71 ad nostra presa 72

ita_ut de hodie_die uel tempore sit i[s]ta 73 hereditate de iure nostro abrasa et iure

uestro sit tradita atque confirmata quia de pretio nihil remansit in debito

<P04> habeatis uos ipso que diuidimus firmiter

<P05> et si hunc factum nostrum aliquis homo inrumpere uoluerit et in

iudicio non potuerimus deuindicare post parte uestre aut uos in uoce nostre tunc

pariemus uobis ipsum que in karta resonat duplatum uel quantum fuerit

melioratum et uos perpetim habere

<P06> die quod est VIo idus martii era Ma LXˇa Va super millesima

<P07> aluitu et uxor mea uestrili in hanc karta firmitatis manus roboramus

<P08> sauarigu ts saluator ts ualentino ts patre ts

<P09> sisualdus notuit

70 AJC acresc. ‘[in]’

71 donnos] no texto <do � nos>’, AJC ‘domnos’, em nt.: «Com a abreviatura ‘dõnos’.»

72 presa] AJC id., em nt.: «Com a abreviatura ‘ ps a’.»

73 i[s]ta] AJC ‘ita’, em nt.: «Por ‘illa’ ou ‘ista’.»

82



TIPO: PL (plácito: pleito particular)

<P01> in era Ma LXˇa Va orta fuit intentio inter eirigo et honorigo super

ipsam hereditatem que honorigo uendeu ad eirigu et post hoc habuerunt inde

iudicio ante honorigo ouequis per sagione pelagio et fuerunt ad casa de uimaranes

ante ille abbate domno petro et iudices et iudicauit menendo pelaiz que iurasset

eirigo cum suo testimonio illa karta et post hoc uenerunt ad iuramento et agnouit

se honorigo quia erat ueritas de eirigo et conrogauit illum et dedit in rogo illum

agrum de pumares IIIIa integra et IIIIa de illo pumarino qui iacet inter illo casale

de dono et de menendo et inde fere in carraria

<P02> do uobis illas pro illa baralia que habuimus super illas terras et super

illa carta et do uobis illa quintana et excabezamus illa spica de ille celario

quomodo uadit inprono 74 per illos marcos petrineos et fere in suco de badai et

uadit per terminum de cemeira ad alia spica de ille celario

<P03> damus uobis inde IIIIa cum suas arbores et accepimus proinde IIos

quartarios et sunt 75 tantum nobis bene conplacuit et de pretio non remansit pro

dare de hodie_die uel tempore sedeant ipsas terras de meo iure abrasas et in uestro

dominio sint tradite uel confirmate


75 sunt] por ‘sextarium’, AJC id., em nt.: «Sic. Deve ser abreviatura errada de ‘sextarium’,

que também se menciona no documento seguinte.»

83

<P04> habeatis uos firmiter et omnis posteritas 76 aut propinquibus uestris

<P05> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hunc factum

nostrum que nos in iudicio deuindicare non potuerimus post uestra parte quomodo

pariemus ipsum que in carta resonat duplato uel triplato uel quantum ibi fuerit

melioratam et uos perpetim habitura

<P06> facta carta agnitionis uel confirmationis et uendicionis die erit Vo

nonas aprilis era Ma LXa Va

<P07> honorigo et godegia in hac agnitione cartula uenditionis manus nostras

roboramus

<P08> eirigu ts baldoi ts formarigu ts aloitu ts

<P09> ualentinus notauit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego godemiro et filio meo germondo placuit nobis per bona pacis et

uoluntas ut uinderemus uobis eirigu et uxor tua elderiga in uilla nugaria territorio

bracarensi subtus monte sancte marte riuulum aliste

76 AJC acresc. ‘[vestra]’

84

<P03> concedimus uobis 77 ipsa uilla nostro plantato que ibidem habuimus

est pernominato in ipso petazo que iacet super illo rego diuidet infesto 78 per uallo

de mongulfario et fer de testa in suco de agrelo et torna insuper carraria antiqua ad

ille rego unde primiter incoauimus

<P04> in ipso conclusu de quanto plantato ibi fecimus pumar sauto perarias

cessarias nugarias de illo de goemiro IIIIa integra et de illo de germondo

medietate integra et sub illo rego germondo IIa mazanarias medietate et godemiru

in illo casal ad illa fonte ad illa porta de nugaria de illa uinea et de quanto plantato

ibi feci IIIIa integra uobis ipso iam dicto proque accepimus de uos precium VII

quartarios et sextarium tantum nobis bene conplacuit et de pretio nihil remansit

ita_ut de hodie_die sit ipso plantato de iure nostro abrasa et in iuri uestro sit

tradito et confirmato

<P05> habeatis uos et omnis posteritas uestra firmiter

<P06> et si hunc factum nostrum aliquis homo irumpere uoluerit que in

iudicio non potuerimus deuindicare post parte uestra tunc pariemus uobis ipso que

in carta resonat duplatum uel triplatum uel quantum fuerit melioratum et uos

perpetim habitura

<P07> die quod est VIo idus apriles era Ma LXˇa Va

<P08> gudemiro et gesmondo in hac karta uenditionis manus nostras

roboramus

<P09> pro testes reirigo ts baldoi ts froila ts ualentino ts



85

<P10> sisaldus notuit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego honorigus et uxor mea godegia placuit nobis per bona pacis et

uoluntas ut faceremus tibi eirigo et uxor tua elderiga kartam textum scripture

firmitatis kartam uenditionis de hereditate nostra que habemus in uilla eicani et

monte sancte marte territorio bracarensi riuuo cantabrion

<P03> damus uobis de ille casal qui fuit de patre meo dono IIIIa exceptis VIes

passales et IIIes cubitus in fundo que demus ad pelagio deinde ad asuso illa IIIIa

integra quomodo iacet concluso cum suas casas et cum quantum ibi hominis ad

prestitum est et uadit infesto 79 usque in suco de uenendo et casas et uineas et

plantatas illa IIIIa integra et accepimus proinde II modios et taleigam tantum

nobis bene complacuit et de precio non remansit pro dare de hodie_die sit ipsa

hereditas de nostro iure abrasa et in uestro dominio tradita atque confirmata

<P04> habeatis uos illa firmiter et omnis posteritas uestra aut propinquibus

uestris


factum que nos in iudicio deuind[ic]are non potuerimus post uestra parte


86

quomodo pariemus ipsum que in karta resonat duplatum uel triplatum uel

quantum uobis fuerit melioratum et uos perpetim habitura

<P06> facta karta uenditionis die quod est VI kalendas februarii era Ma LXˇa

VIa

<P07> honorigu et godegia in hac carta manus nostras roboramus

<P08> aluitu ts didagu ts louegildu ts eirigu ts selges ts




TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego palili et filios meos nominibus adousinda et menendo placuit

nobis per bona pacis et uoluntas ut faceremus tibi eirigo et uxor tua elderica

textum scripture firmitatis kartam uenditionis de plantado que fecit anagildo in

larea de dono et de menendo de ipsas arbores medietate et iacent in uilla egicam

monte sancte marte territorio bracarensi riuulo alister

<P03> et accepimus proinde modio de milio que a nobis bene complacuit et

de precio non remansit pro dare de hodie_die sedeant de nostro iure abrasa et in

tuo dominio tradita atque confirmata

<P04> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hunc

nostrum factum que nos in iudicio deuindicare non potuerimus post uestra parte

87

quomodo pariemus ipsum que in karta resonat duplato uel quantum ibi fuerit

melioratum et uos perpetim habitura

<P05> facta karta uenditionis die erit IIIo idus martii era Ma LXˇa Va post T

80

<P06> pallili et adousinda et menendo in hac karta uenditionis manus nostras

r[oboramu]s

<P07> hic testes pelagio confirmo espassando ts odorio ts uermundo ts




TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego aluito et coniungia mea uistrili ideo placuit mihi asto animo atque

consilio ut faceremus ad uos eirigo et coniuge mea 81 elderiga et ad pelaio et

coniuge sua godina textum scripture firmitatis de illo casale que fuit de zemera et

iacet conclusum inter illo casale de salamiro et de dono de illo que diximus

medietate et de IIIIa VIIIa cum quantum a prestitum hominis est habet iacentia

80 post T] AJC id., em nt.: «A expressão “post T” (= ‘millesima’) é erro, aliás seria o ano

2.058, uma vez que já está a palavra ‘millesima’ depois de ‘Era’ (Vid. doc. 90, nota 1).»

81 mea] por ‘tua’, AJC id., em nt.: «Sic por ‘tua’.»

88

ipso casal in uilla que uocitant egicam subtus mons sancte marte riuulo aliste

territorio bracarensi

<P03> damus uobis ipsum quod diximus proque accepimus de uobis pretio

IIIIor modios tantum nobis bene complacuit et uos dedistis et nos hac accepimus

et de pretio nihil remansit in debito pro dare ita_ut de hodie_die uel tempore sit de

nostro iure abrasa et in uestro confirmata et omnis posteritas uestra

<P04> et super ista karta non habeant nullus plazos 82 licentia nec anteriores

nec posteriores sed ista karta habeat robore iuri quieto


uenerimus contra karta hanc kartam 83 ad inrumpendum que in iudicio non

potuerimus deuendicare aut uos in uoce nostra quomodo pariemus illum dublatum

uel triplatum uel quantum uobis fuerit melioratum et uos perpetim habitura

<P06> facta karta uenditionis die quod est Xo VIIo kalendas iulii era Ma LXˇa

VIa

82 plazos] AJC id., em nt.: «Com a abreviatura ‘pl zs ’.»

83 contra karta hanc kartam] AJC id., em nt.: «Sic.» ; a repetição de ‘kartam’ é um erro (por

omissão inicial do pronome demonstrativo ‘hanc’) de redacção ou cópia? Tratando-se de

um erro de redacção do original, seria uma ocorrência extremamente interessante de

variação na utilização da preposição ‘contra’ que, regendo caso acusativo em latim, ocorre

em muitos documentos regendo um sintagma nominal sem caso marcado (forma casual

geral). No entanto quando o pronome demonstrativo ‘hanc’ ou ‘hoc/hunc’ ocorre entre a

preposição e o substantivo, este apresenta quase sempre caso acusativo marcado, o que

mostra uma correlação directa entre o emprego do demonstrativo obsoleto e a marcação de

caso: prep + ‘karta’, prep + ‘kartam’ e prep + ‘hanc’ + ‘kartam’ são sequências possíveis e

frequentes, enquanto prep + ‘hanc’ + ‘karta’ embora possível é raro, o que indica menor

aceitabilidade.

89

<P07> aluitu et coniugia mea uestrili uobis eirigo et pelagio menendiz et

coniugia uestra quod sursum resonat manus nostras ro[boramu]s

<P09> hic sunt testes fragulfu ts quandila ts ebregulfa ts reirigo ts

<P10> frarengus notuit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego osorio moniz et uxor mea geluira placuit nobis ut uenderemus

uobis paloi menendiz unam laream que iacet in uilla nesperaria sub monte spino

territorio braccare riuolum alister et habet iacentiam in loquo ubi dicent agra

<P03> leuat se de arrugio quod uenit de pumar de baldoi et uadit per succo de

godino uenegas et ferit in succo de asiulfo baltariz et habet in amplo IIos passos et

in longo XXXa et III

<P04> et accepimus de uobis precium Io lenzo de XVI cubitos tantum nobis

bene complacuit ita_ut de hodie_die sit de nostro iure abrasa et in uestro tradita

atque confirmata


inrumpendum et in concilio deuendicare non potuerimus post partem uestram aut

uos in uoce nostra pariemus uobis ipsam hereditatem duplatam aut quantum fuerit


90

<P06> facta karta uendicionis IIe kalendas ianuarii era Ma La Xˇa VIIIa

<P07> ego osorio et geruira in hac karta manibus nostris roboramus

<P08> pipi ts gutiere ts oueco ts sesnando ts




TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego menendo sesgutiz et uxor mea unisco placuit nobis ut uenderemus

tibi palloi menendiz hereditatem nostram propriam quam habemus in uilla uilar

sub monte spino ribulo alister territorio bracare et habet iacentiam in agro de eitor

<P03> leuat se de comaro de mauriscal et ferit in pumar de sunilo

<P04> de isto quomodo est concluso medietatem integram et accepimus de

uobis precium unam pellem coneliam adpreciatam in XIIII modios et VI

quartarios de milio tantum a nobis bene complacuit ita_ut de hodie_die et tempore

sit de iuri nostro abrasa et in uestro tradita atque confirmata

<P05> et si aliquis uenerit uel uenerimus contra hanc kartam ad

inrumpendum 84 in concilio non potuerimus deuendicare post partem uestram aut

84 AJC acresc. ‘[et nos]’

91

uos in uoce nostra pariemus uobis ipsam hereditatem duplatam aut quantum fuerit


<P06> facta karta uenditionis nonas februarii era Ma Ca

<P07> menendo et unisco in hac karta manus nostras roboramus

<P08> popi ts menendo ts oueco ts alio menendo ts




TIPO: PL (plácito: pleito com a Sé de Braga)

<P01> dubium quidem non est sed multis manet 85 eo_quod in era Ca post

milesima tempore domni fredenandi regis facta fuit altercatio inter episcopo

domno uistrario lucensis et homines bracarenses nominatos domna 86 piniola pro

uilla de socolina et de tornarios que iacent iuxta bracara similiter et pelagio dauiz

et duceonna et matronna pro uilla de columnas et pelagio yquilaz pro uilla de

gonderiz

<P02> fecit ipse pontifex querimoniam ad predictus princeps de illos homines

que tenebant uillas et hereditates de sede sancte marie bracarensis et prendiderant

85 «Omite: “cognitum”.» (AJC)

86 domna] por ‘domno/domnu’, AJC ‘dña’, em nt.: «Por ‘domnus’.» ; concordância de género

com ‘piniola’ (erroneamente interpretado pelo copista como nome feminino).

92

eas de iure de illa sede uillas pernominatas que desuper resonant sine sagione et

de acomentatione de gutino uenegas et querebat ueritatem accipere per suos

scriptos et per tempus de suos antecessores

<P03> ad hanc uocem responderunt illos homines qualiter supra_dictas uillas

que ad nos in iudicio repetent ipsius cultores ecclesie bracarensis sunt nostras

proprias de nostra hereditate de auiorum et parentum nostrorum et debent ad

sedere 87 nostras proprias

<P04> tunc rex iussit uenire episcopus domnus cresconius apostolice sedis

qui tenebat uilla de bracara et gutinus ueniegas qui tenebat illa terra de portugale

de ille rex et precepit eis que fuissent proad illas uillas ad perexquirendum

ueritatem cum homines bonos secundum et fecerunt

<P05> nos uero iudices et perexquisitores ueritatem nominibus cresconius

episcopus et gutino uenegas una pariter cum sapitores mito petriz de leomar et

pelagio menendiz de nucaria et gutier menendiz de aleste incipimus ad priores

fundatores et presores per ganationes et tuos et uenimus per eorum prosapies

usque_ad suos parentes et ad illos per semetipsos et non potuimus illos homines

facere heredes in ipsas uillas nec possesores et inuenimus fuissent proprias de

sede sancte marie bracarensis possesio episcoporum

<P06> tunc predictus rex iussit uenire arias didaz que erat iudex et illos

iudices et illos exqui[si]tores ad iudicandum illa presumptione de illas uillas

<P07> iusserunt sentenciam legis duplare predictas uillas

87 ad sedere] AJC ‘adsedere’

93

<P08> tunc omnes supra_nominatos qui putabant heredes esse et non erant

uiderunt se per legaili iudicio constrictos ad ueritatem sublectare 88 se rogandum

ad misericordiam que dedissent illas uillas ad ille episcopo domno uistrario et ad

supra_dictam sedem sicut_et dederunt per regiam iussionem et serenissimam

preceptionem et que dedissent iudicatum ad gutino beniegas tenebat 89

<P09> obinde supra_dictos homines nominibus piniola pelagio dauiz

dulceonna matreonna pelagio iquilaz facimus ad uobis domno uistrario episcopo

et ad cultores ecclesie uestre tam presentis quam presentis 90 istum placitum

agnitionis uel deliberationis et scriptura firmitatis tam pro nos quam etiam et pro

heredibus nostris uel propinquis tam presentis quam futuris super illas uillas unde

inter nos iudicio uertitur nominatas uilla de tornarios et uilla que dicunt sucolina

et uilla de columnas ut iam amblis 91 de hodie incebs 92 non mittamus ad uobis

super illas uillas de gonteriz et super ipsas alias uillas desuper nominatas nulla

contemptione nec nulla supra_dicta mala per ubi eas minus abeatis uos aut

cultores de predicta sede sancte marie bracarense sed abeatis illas firmiter tam de

nostra parte quam etiam de propinquis nostris uel extraneis

<P10> et quisquis ille fuerit uel fuerimus tam nos quam aliquis homo tam

potens quam impotens de nostris propinquis uel de extraneis tunc pariam uel

88 sublectare] por ‘subiectare’, AJC id., em nt.: «Sic.» ; erro de cópia devido a confusão de

 alto da escrita visigótica com <l>.

89 gutino ueniegas tenebat] AJC id.; a forma ‘tenebat’ explica-se por um erro de copista, um

‘salto de igual para igual’: cf. acima ‘gutinus ueniegas qui tenebat illa terra de portugale’.

90 presentis] AJC id., em nt.: «Por ‘futuris’.»

91 amblis] AJC id., em nt.: «Por ‘amplius’.»

92 incebs] AJC id., em nt.: «Por ‘deinceps’.»

94

pariemus uobis uel qui uoci uestre aut de illa sede pulsauerit ipsas uillas in duplo

et insuper a parte regis duas auri libras fisco persoluant

<P11> et hanc scripturam plena abeat roborem per cuncta seculorum secula

<P12> facta scriptura firmitatis et placitum ag[n]itionis die nonas septembris

era desuper nominata

<P13> nos supra_nominatos piniola pelagio duceonna et matreonna item

pelagio uobis pontifex domno uistrario uel uoci uestre et cultores ecclesie sancte

manus nostras roborauimus

<P14> qui presentes fuerunt cresconius episcopus manu mea conf arias didaz

iudex manu mea conf gutinus beniegas manu mea conf guderteus 93 presbiter

lucensis conf aerigo spasandiz conf petrus iudex conf martino erandiniz conf

uiliamondo ts

<P15> fredenandus rex conf

<P16> sunila presbiter lucensis ts notuit

<P17> uilialmundo ts senta ts petro ts cresconio ts dauti ts iohanne ts

<P18> et sunt terminos de illas uillas per termino de sancto uictore 94

93 guderteus] por ‘gudesteus’, AJC id.; erro de cópia devido a confusão entre <s> visigótico e

<s>.

94 et sunt terminos … uictore] AJC id.: «Estas palavras, escritas a tinta vermelha, formam

uma linha dando a impressão de serem a rubrica de um novo documento. Todavia, o texto a

seguir deve considerar-se antes um aditamento ao documento anterior, não só por dele

fazer parte integrante mas também por não haver inicial ornamentada a separá-los entre si,

como costume nos outros documentos do ‘Liber Fidei’.»

95

<P19> et per termino de sancto fructuoso de montelios tendenque ad riale

uaditque directa linea ad penna tomentosa et feret in termino de olcoso

ascendensque ad penna scripta reuertensque ad terminos de ferrarios et fige se in

illa uia de illa strata que discurrit de sancto petro de mexominus pro alestes et

sunt certos terminos de illas uillas que in ista agnitione resonant et sunt

pernominatas uilla de tornarios et uilla de subcolina et uilla de columnas etiam et

uilla de gonderiz et sedent uigarios in ipsas uillas undila subcolina et in columnas

teuderedo et in gonteriz uriastro et sunt ipsas uillas per ipsos terminos de sancta

maria de bracara et illos homines qui in illas commorant et nos omnes confessi

sumus qualiter auiis nostris se unde nos nomen abemus fuerunt proprii de familia

sancte marie bracarensis sedis et uenerunt cum domno flalano 95 episcopo de sede

lucense de uilla que uocitant uillare qui iacet iuxta montem exomnino et ueritatem

non abemus que adponerent

<P20> facta scriptura die nonas septembris era Ma Ca

<P21> nos omnes supra_nominatos in hanc scriptura manus nostras

roborauimus in hanc manifestationem

<P22> qui presentes fuerunt cidi petriz uermudo ts menendo ts piniolo testes



95 flalano] por ‘flaiano’ , AJC id., em nt.: «Por ‘Flaviano’.» ; erro de cópia devido a confusão

entre da escrita visigótica e <l>. A lição original é <flaiano> e não <flauiano> (cf.

«Flaianus Bracarae Luco episcopus arce» in Crónica Albeldense (881), cit. por Avelino de

Jesus da Costa in DHP vol. I, ‘PEDRO, Metropolita de Braga, D.’ p.41).

96

TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego petrus miriz placuit mihi per bona pacis et uoluntatem 96 ut

facerem uobis uermudo exemeni et uxori tue sancia cartula uenditionis et

firmitatis de hereditate mea propria quam habeo in uilla portela sub monte

tedeiras territorio bracarensi discurrente riuulo pel et habet iacentiam in loco

predicto portela illam hereditatem quam habui de parentibus meis

<P03> do tibi inde meam rationem per illos terminos et locos antiquos ubi

illam potueritis inuenire casas uineas sautos pumares deuesas aquas aquarum

sedes molinorum exitus montium uel regressum

<P04> damus uobis atque concedimus propterquod accepimus de uobis

pretium LXa modios in pane et uino tantum nobis bene complacuit et de precio

aput uos nihil remansit in debito


<P06> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus tam nos quam ex progenie

nostra quisquis illam hereditatem calumniauerit pariet uobis aut uocem uestram

pulsanti illam hereditatem duplatam uel triplatam uel quantum uobis fuerit

melioratam

<P07> facta karta uenditionis et firmitatis in die VIIIo kalendas marcii era Ma

Ca IIIa

96 uoluntatem] AJC id. em nt.: «Corrigido de ‘voluntas’.»

97

<P08> ego petro miriz hanc kartam manu mea roboro

<P09> froncon ts guagildu ts suarius ts ordonius ts

<P10> gundulfus notuit



TIPO: P (venda)


<P02> ego palloi aluitiz placuit mihi ut uenderemus uobis ledegundia et

palloi laream meam quam habeo in uilla uilar sub monte spino riuulo alister

territorio braccarense et habet iacentia in illo linar de bouias

<P03> de ipso quomodo est concluso IIas VIIIIas integras et in pumar de sarili

de illo talio quod iacet contra uiniola medietate integra et illa macaneira et de

ipsos castenarios de cortinas medietatem et de illos grandes IIIa propterquod

accepimus de uobis precium IIIIor modios et IIos quartarios de milio tantum nobis

bene complacuit ita_ut de hodie_die sit de nostro iure abrasa et in uestro tradita

atque confirmata


inrumpendum 97 in concilio non potuerimus deuendicare post parte uestra aut uos


98

in uoce nostra pariemus uobis ipsam hereditatem duplatam uel quantum uobis

fuerit meliorata et uos perpetim habitura

<P05> facta karta uendictionis IIIIo kalendas aprilis era Ma Ca VIIa

<P06> palloi hac karta manu mea roboro

<P07> asiulfo ts osorio ts paulo ts monio ts ts

<P08> paulo notuit



TIPO: PL (plácito: pacto com a Sé de Braga)

<P01> manualdus presbiter et meos eredes riue 98 monachis siue laici pactum

simul et placitum facio uobis petrus episcopus omnibus canonicis bracarensis

sedis per scripture firmitatis in die quo est XIIm kalendas martii era Ma Ca

XXXIa pro parte de ipsa hereditate cum suo pumare que inuenistis super nos

furtiue

98 riue] por ‘siue’, AJC id., em nt.: «Sic, por ‘sive’, devido a confusão do ‘s’ visigótico com o

‘r’. A troca de ‘a’ por ‘u’ e vice-versa e de ‘s’ por ‘r’ mostra que o copista de ‘Liber Fidei’

utilizou um texto em redonda visigótica (talvez o próprio original), ao transcrever os

documentos 61 e 62. Não se trata, portanto, de “resumir hechos conservados por tradición

no escrita”, como supôs Ruíz-Zorrilla (obra cit.,. p. 433).»

99

<P02> et fecistis super nos misericordia pro illa ut non parire secundum

canonum biber 99 iudicum dicit ut teneamus ipsa hereditate cum suo pumare et

quanta inde alia habemus et teneamus illa de uestra manu et faciamus inde uobis

seruitio in 100 fide et ueritate

<P03> et si aliter fecerim et hunc placitum excesserim pariete 101 post parte

uestra sicut liber canon et iudicum dicit

<P03> manualdus presbiter et meos heredes manus nostras roboramus

<P04> uiliamondo ts sueiro ts odario ts eirigu ts aluitu ts

<P05> presbiter 102 notuit

<P06> petrus episcopus bracarensis conf




99 biber] por ‘liber’, AJC id., em nt.: «Sic, por ‘Liber’.»

100 inde] no texto <in � >, por ‘in’, AJC id., em nt.: «Sic, por ‘in’.»; erro de cópia

provavelmente provocado pela proximidade, na mesma linha, de outro ‘in(de)’: ‘faciamus

in(de) uobis seruitio in(de) fide’.

101 pariete] por ‘pariem’, AJC id. em nt.: «Sic, por ‘pariem’.»; erro de cópia (?) provavelmente

provocado pela proximidade (na mesma linha) de uma palavra semelhante com a mesma

terminação: ‘excesserim parie-te post par-te uestra’; pode também tratar-se de ‘falsa

concordância’ por efeito do pronome ‘uestra’.

102 «Falta o nome do notário.» (AJC)

100

<P01> manualdo presbiter de sancto mamete de aliste que ganauit de aragunti

mittit 103 episcopus et inuenimus ea super te manualdo furtiue petrus episcopus

bracarensis et omnes sui canonici

<P02> 104 ego manualdo uobis petrus episcopus et omnes canonici bracare

pactum simul ee 105 placitum facimus uobis pro hereditate que tenemus de uestras

manus et de illu 106 sede per illa uestra carta quantum in ea resonat per passos et

cubitos in uilla aliste ut teneas et edifices et plantes post partem bracare non

sobrini nec nepti nec nulla prosapie nisi per manu ipsius sedis

<P03> et ego manualdu presbiter si minime fecerim et placitum excessero

quomodo pariam ipsa hereditate que mihi dedistis de uestras manus in quadruplo

et ad potestatem regis similiter

<P04> era Ma Ca VIIIIa VIo kalendas aprilis

<P05> aderigus conf odario conf andulfa 107 conf gontado conf ego

manualdo manu mea roboro

103 mittit] AJC id., em nt.: « ‘Sic’, por ‘Mlttiz’.» [sic, gralha por ‘Mittiz’].

104 AJC acresc. ‘Ego Manualdo vobis Petrus episcopus et omnes sui canonici.’

105 ee] por ‘et’, AJC id., em nt.: «Sic,.por ‘et’.»; a sequência gráfiac <et> na letra visigótica

pode facilmente ser tomada como <ee>, devido à semelhança entre as duas letras.

106 illu] por ‘illa’, AJC id., em nt.: «Sic, por ‘illa’, devido a confundir o ‘a’ visigótico

caligráfico com o ‘u’.»

107 andulfa] por ‘andulfu’, AJC id., em nt.: «Por ‘Andulfu’, pelo motivo indicado na nota

anterior.»; erro de cópia devido a confusão de da letra visigótica com <a>.

101

<P06> petrus episcopus conf

<P07> menendus presbiter notauit



TIPO: P (venda)

<P01> in nomine domini nostri ihesu christi

<P02> ego famulus dei suario mandinis in domino deo eterne salute amen

<P03> ideo placuit mihi nullis quoque_gentis imperio nec suadentis articulo

sed propria mea accessit uoluntas ut facerem uobis pelagio petriz et uxor sua

domna maria pelagii kartam uendicionis et firmitatis de hereditate mea propria

quam habeo in uilla de sancto christoforo subtus mons sancta marta territorio

bracarense discurente riuulo cantabron et habet iacentia in loco predicto in illa

agra de sancto christoforo

<P04> leuat se de illo aluio et feret in termino de illa petra de illo quinione de

citi patriz IIIa integra et in agro fonsim illo quinione de illo linare quod fuit de

cidi padriz in longo XVIIIo passales et in amplo VIes passales et cubito de illas

ambas lareas cum suos ressius IIIa integra proque accepimus de uobis precium

XXi modios tantum mihi complacuit

<P05> uos dedistis et ego accepi et de precio non remansit pro dare ita_ut de

hodie_die et tempore sedeat de iuri meo abrasa et in uestro dominio tradita atque

confirmata

102

<P06> habeatis uos illas firmiter et omnis posteritas uestra usque in

perpetuum

<P07> si quis tamen quod fieri non creditis et aliquis homo uenerit uel

uenerimus contra hunc factum meum quem ego in concilio deuendicare non

potuero post uestra parte aut uos in uoce mee quomodo pariam uobis que in karta

resonat duplata uel triplata uel quantum uobis fuerit meliorata

<P08> facta karta uendictionis III kalendas decembris era Ma Ca VIIIIa

<P09> ego suarius mandiniz in hac karta uenditionis manibus meis roboro

<P10> qui presentes fuerunt silualdus ts ansemondus ts arias ts tedon ts

<P11> saluator presbiter notuit



TIPO: R (doação à Sé de Braga)

<P01> in nomine sancte pater omnipotens totius conditor celum terram mare

et omnia que in eis habetur et filium eius unicum dominum nostrum redemptorem

mundi unde sancta scriptura nobis denuntiat «ego et pater unus sumus» spiritus

sanctus ex utroque procedens in unitate trinitatis persistens unius essentia per

cuncta semper secula gloriatur unus amen

103

<P02> ego quidem famulo dei eiriga 108 citaz 109 cum peccatorum mole

depressi per prophetam me redarguens audiui «tua enim domine sunt omnia et

que de manu tua accepimus dedimus tibi»

<P03> unde cogitans rogaui ut de omnia possessione mea quatulumcumque

sancte ecclesie offerem ubi reliquie deprecaturi conuenitur sancte marie uirginis

que cathedre bracarensis metropolitane petrus episcopus electus stat cum omni

congregatione episcoporum monacorum clericorumque ibi persistentium

concedere ibi pro me et uxor mea elderica medietatem cuncta que habeo in uilla

que uocitant egican alpe sancta marta fluuius cantabrion territorio ipsius bracare

temporibus adefonsi inperatoris prolix fredenanda 110 princeps spanie atque

galletie pontifex ipsum petrum

<P04> unde se leuat ipsa uilla de agra molino et feret in termino de ipsas

uillares de sancta marta et uadit ad ille patonello et inde inter uullo 111 de agrello

et de agrella et uadit per illo arrogio inprono 112 proad sauto et inde unde primiter

incoauimus

108 eiriga] por ‘eirigu’, AJC id., em nt.: «Por ‘Eirigu’ devido a confusão do ‘a’ visigótico

redondo com o ‘u’.»

109 citaz] por ‘eitaz’, AJC id., em nt.: «O doc.77 e outros trazem ‘Eitaz’.» ; confusão e

cruzamento com o patronímico ‘Citiz’.

110 fredenanda] por ‘fredenandu’, AJC id.; erro de cópia devido a confusão do <a> redondo da

escrita visigótico com .

111 uullo] por ‘uallo’, AJC ‘vullo’, em nt.: «Por ‘vallo’ pelo motivo alegado na nota 3.» ; erro

de cópia devido a confusão do <a> redondo da escrita visigótico com .


104

<P05> concedo ad ipsum locum sanctum de hereditate que fuit de domno

gunzaluiz et filius eius honorigo et de illa que conparaui de gondesindo et de uxor

sua matre bona et de illa que conparaui de ermegundia et de sua prima

cungermana uida et de illa que conparaui de aloito menendiz et de menendo

aloitis et uxor sua riquilo medietate integra

<P06> et illa alia media habeat ea meo libero eirigo et sic ut habeat ea in sua

uita et si habuerit semine habeat et possideat et si sine liberos obierit tornet se

cum illa alia media ad illum locum sanctum et illa alia media deseruiat ad ipsum

sicut iam sanctum locum diximus per suis terminis et locis antiquis cum omne

que in se obtinet saltus pumares arbores fructuosas uel infructuosas aquis

aquarum et sessigas molinarum cum exitu montium accessum uel regressum

<P07> et ganauit ipsa hereditate pelagio petriz hac tamen seruato ut omnia in

mea uita in meo iure discurrant et post obitum meum filius qui de me natus est si

illi possibilitas fuerit non abstraantur illa ab eo

<P08> laboret et det rationem in ipsius loci ut habeant inde seruis dei

subsidium qui boni fuerint et uita sancta perseuerauerint pauperum quoque et

peregrinorum qui habitauerint inter eos

<P09> et si uenerint aliquis tam filii quam unus ex prosapie nostra per rex aut

per comes aut per potestas aut per triumphatus qui hanc factum meum inrumpere

uoluerit in_primis sit confusus et cum iuda proditore sit particeps qui tale

sacrilegium comisit et insuper pariat auri talenta duo et potestati terre inperanti

aliud tantum in duplo quantum inquietauerit et ipsa uilla duplata uel triplata

<P10> facta hec series testamenti notum die quod est IIIIo nonas marcii era

Ma Ca Xa

<P11> ego eirigo supra_nominatus in hoc testamento manu mea roboro

105

<P12> qui uiderunt et presentes fuerunt sindinus abba qui uidit eirigus

presbiter qui uidit gundisaluus presbiter qui uidit adulfus diaconus presens

galindus diaconus presens adefonsus hanc concessionem a nobis factam


<P14> adefonso presbitero manu mea conf florentius presbiter manu mea

conf aloitus presbiter manu mea conf

<P15> pro testes andulfo ts cendas ts monio ts

<P16> ranimirus notuit




<P01> domnis inuictissimis ac triumphatoribus sanctisque martiribus ac

gloriosissimorum martirum sancti saluatoris et sancte marie semper uirginis sancti

michaeli arcangeli sanctorum apostolorum petri et pauli sancti antonini et illos

sanctos qui ibi sunt reconditos in cenouio uimaranes cuius baselica fundata esse

dignoscitur quia sic dicit in euangelio «date et dabitur uobis querite et inuenietis

pulsate et aperietur uobis»

<P02> et ego apusilius seruorum domini anagildus presbiter confrater

penitente

106

<P03> magnum est enim titulum donationis in quo nemo potest actum

largitatis inrumpere sed quicquid aliquid danauerit uel ferre 113 uoluerit ualeat

donatio sicut_et uenditio sicut lex iudicum docet ubi oritur dicit in liber IIIIo

titulus Ius sententia XXa ut qui filios non relinquerit faciendi de rebus suis quod

uoluerit habeat potestatem

<P04> et ego anagildo da uobis et concedimus menendus fromarikiz et

presbitero et fratres uestros de sancti antonini concedimus uobis omnias nostras

hereditates tam de parentela quam etiam ganationes ab integro cum illa ecclesia

uocabulo sancti petri apostoli cum suis domus edificiis uel adtestationibus

<P05> damus uobis illas hereditates cum domus edificiis cum casas uineas

pumares saltus exitum montium uel regressum et cum suis aquis que illas irrigant

damus uobis ipsas hereditates qui in scriptura resonant per terminis et locis

antiquis per ubi uobis illas delimitauimus et coram testis adsignauimus

concedimus uobis illas pro remedio anime mee ut habeatis uos in mente ut ante

dominum inueniamus inde merces copiosas uel dignam remunerationem

<P06> habeatis uos firmiter et ubi eas uos relinquere uolueritis

<P07> omnia notuimus quod de octores intellegunt et ueritate perexquirant

qui fuit in altercatio in presentia episcopus domnus petrus cathedre bracarensis et

abbas suario pelaiz ut aliquis homo ipsas hereditates licentiam non habeant nec

participationem faciat pro nullaque actio nisi habeat illas menendo fromarikiz in

sua uita et suos fratres et post obitum suum ubi eas ille relinquere uoluerit

113 aliquid danauerit uel ferre] AJC id., em nt.: «Sic, por ‘aliquo donauerit vel offerre’.» ; erro

de cópia de que resulta um sentido inverso para a fórmula original (cf. N.161C ‘quiquid

alicum donauerit uel ferre uoluerit’)

107

<P08> et si aliquis homo uenerit contra hunc factum nostrum ad

inrumpendum uel infringendum temptare uoluerit in_primiter sedeat

excomunicatus et ad sancta ecclesia mater sedeat reparatus 114 et cum iuda

domini traditore habeat participationem in eterna dampnatione pena nunquam

finiendam et insuper dona 115 secularia septies conponat quantum ualere constat

auri libra talenti ad qui uoce de ipsa scriptura obseruauerit et iudicato

<P09> et alias scripturas super ista non ualeant de nullaque pars nisi ista

semper habeat roborem et firmitatem

<P10> facta scriptura an series testamenti notum die quod est IIe kalendas

aprilis era Ma Ca Xa

<P11> ego anagildu presbiter et confratres et penitente in hac scriptura

testamenti manu mea propria roboraui

<P12> quos uident pro testes magister aluarus quos uidit et conf menendus

presbiter conf atan diaconus conf pelagius presbiter conf sendamirus presbiter

conf petro roderiquiz conf

<P13> pro testes uitila ts cidi ts pelagius ts uiliulfu ts petro ts uimara ts

<P14> iulianus presbiter notauit

<P15> et ego menendus fromarikiz dedi illam ad petrus episcopus

<P16> et petrus episcopus do sancte marie bracarensi hanc hereditatem

114 reparatus] por ‘separatus’ AJC id. , em nt.: «Sic, por ‘a sancta ... separatus’ (Vid. nota do

documento anterior).»; erro de cópia devido a confusão de <s> visigótico com <r>.

115 dona] por ‘damna’, AJC id., em nt.: «Sic, por ‘damna’.»

108

<P17> ego petrus episcopus conf



TIPO: P (doação)

<P01> in nomine domini nostri ihesu christi regnantis in secula seculorum

amen

<P02> magnus est titulus donationis in quo nemo potest artum 116 largitatis

inrunpere neque extra legem proicere sed quicquid grato animo ofertur opportet

semper libenter amplecti

<P03> denique lex canet gotorum ut rem donatam si presentibus tradita fuerit

magis nullo modo repetatur a donatore sed per testes uel scripturam comuncat

ueraciter que narrat et donatio semper seruetur

<P04> ego quidem comitissa domna gontrode prolis nuno aloitiz et matre

comitissa domna ilduara placuit mihi asto animo et propria uoluntate nullo metu

pertimescentis sed gratuita accessit uoluntas ut facerem uobis eyta gondesindiz et

geluira gunsaluiz cartam donationis sicut_et facio de uilla mea propria quam

habeo de susceptione parentum meorum uocitata nogaria et est ipsa uilla in terra

portugalensis territorio bracare sub monte spino riuulo aliste

<P05> damus uobis de ipsa uilla iam dicta nogaria medietate cum suis

adiunctionibus sicut_et illam diuisi cum meo subrino comite nuno menendiz ad

116 artum] por ‘actum’, AJC ‘actum’, em nt.: «No texto: ‘artum’.»

109

obitum de matre mea comitissa domna ilduara et sicut est demarcata per suos

terminos antiquos sic de auolenga quomodo et de ganantia

<P06> damus uobis inde medietatem sicut me hereditat sic in casas quomodo

in pumares in uineas arbores fructuosas et infructuosas in montes in fontes in

aquas aquarum uel sedes molinorum uel quantum ipsa uilla in se obtinet et ad

prestitum hominis est ubi illam potueritis inuenire licentiam habeatis

adprehendere


uenerimus contra hoc factum nostrum ad inrumpendum in_primis sit extraneus a

sancta matre ecclesia et fide catholica et cum iuda domini traditore partem

accipiat in eterna damnatione et insuper pariat uobis ipsam uillam iam dictam 117

uendendi donandi testandi ut uestra fuerit uoluntas uel de semine uestro

<P08> et accepi de uobis in offretione pro ipsa carta confirmare Iam mulam et

Im cauallum et Im pannum ciquilaton et unum accipitrem et unum potengum

ipsum nobis conplacuit

<P09> facta carta donationis VIIIo idus aprilis era Ma Ca Xa

<P10> ego comitissa domna gontrode hanc cartam donationis quam fieri elegi

et legendo cognoui manu mea confirmo

<P11> qui uiderunt et presentes fuerunt nunnus uelasquiz manu 118 conf

comitissa domna ilduara 119 manu mea r[oboro] luzu petriz conf petrus uelasquiz

117 «0 texto está incompleto, devendo faltar-lhe o seguinte passo ou outro semelhante:

‘duplatam et quantum a vobis fuerit melioratam et habeatis vos potestatem.» (AJC)

118 AJC acresc. ‘[mea]’

110

conf uermudus petriz conf louesendo fromariquiz conf oueco pelaiz conf

menendus cidici conf gundesi[n]dus eiriquiz conf suarius galindiz conf

<P12> didacus auzandiz ts menendo reueliz ts pelagius teliz ts suarius

ordoniz 120 fromarigu cidiz ts

<P13> gutierre presbiter notauit




<P01> domnis inuictissimis ac triumphatoribus sanctisque martiribus

gloriosis ac principis nostri sancti saluatoris redemptoris nostri et sancte marie

semper uirginis quorum baselica fundata est in ciuitate bracare

<P02> ego quidem humilissimus et indignus zamarius frater qui sumus

peccatorum molle depressus 121 suscipiens in celum ingenui 122 cum tantis

amaritudinibus afflictus deo cui cura est de omnibus hoc statui in corde meo ut

119 ilduara] por ‘gontrode’, AJC ‘Gontrode’, em nt.: «No texto: ‘Ilduara’, o que é erro, porque

a condessa D. Ilduara, mãe de D. Gontrode, já tinha falecido, como se diz neste mesmo

documento.»

120 AJC acresc. ‘[ts]’

121 depressas] por ‘depressus’, AJC ‘depressus’, em nt.: «No texto: ‘depressas’ por confusão

do ‘u’ com o ‘a’ visigótico caligráfico.»

122 ingenui] por ‘ingemui’, AJC ‘ingemui’, em nt.: «No texto: ‘ingenui’.»

111

pro remedio anime mee et constestarem sicuti facio ad ipsum locum sancti

saluatoris et sancte marie et eorum quorum sanctorum reliquie ibidem recondite

sunt hereditatem meam propriam quam habeo in uilla cauilam subtus monte

uermui territorio portugalensi discurrente flumine pedio 123 in ipsa uilla cauilam

illam de termino de ecclesia et inde sub termino de ecclesiam per illum arrugium

et inde per lammas de ialia 124 usque ferit in petra cauada super baucola contra

aurientalem partem

<P03> do et concedo ad ipsum locum omnes nostras hereditates quantas in

ipso termino potueritis inuenire cum cunctis prestationibus suis quas in se

obtinent et ad prestitum hominis est tan de parantela quam etiam et de

conparadela sicut in nostris scripturis et inuentariis resonat ut aliquid de ipsa

hereditate nostra ad ipsos sanctos et ad dominum hofferamus ut mercedis

adtributa ante eos accipiamus

<P04> sed quicquid tibi dare domine promittimus quoniam omnia tua sunt

sicut in testem euangeliorum nuntiatum est «da domine qui dedit tu miserere quia

misericordiam feci» et alibi dicitur «deo ergo datur quicquid a fidelibus ecclesiis

iustissimam deuotionem offertur»

<P05> damus atque concedimus ad ipsum locum sanctum et episcopis et

clericis qui ibi habitantes fuerint in amore dei casti sobrii et humili discipline

subditi et precipimus ut cuncta quod offerimus integra ibi permaneant semper et

non deficiant sed semper habeat stabilitatem robore

123 pedio] AJC ‘pelelio’, em nt.: «No texto: ‘Pedio’.»

124 ialia] por ‘iulia’, AJC ‘Iulia’, em nt.: «No texto: ‘Ialia’, pelo motivo indicado na nota 2.

[nota 1 supra].»

112


uenerimus contra hoc factum nostrum scripture testamenti infringere quesierit tan

de propinquis quam de extraneis quomodo pariet post partem de ipso loco sancto

ipsa hereditate duplata uel triplata 125 et ad potestatem qui illam terram

imperauerit alio tantum et iudicatum

<P07> facta series testamenti notum die XIIo kalendas iulii era Ma Ca Xa

<P08> zamarius abba in hac series testamenti manu mea conf

<P09> gunsaluus 126 notauit

TEXTO #051 • CTNLF N.109C • DATA: 1072 / 05 / 25


TIPO: R (doação ao Mosteiro de Sto Estêvão de Faiões, conc. de Chaves)

<P01> in dei nomine

<P02> ego meirina uobis fratribus monasterii sancti stephani nominibus frater

martinus et frater gundesindus et aliis uestris comitibus

<P03> ideo placuit mihi bona pacis et uoluntas ut faceremus uobis ob

amorem sancti stephani qui ibidem recondite sunt cartula testamenti de hereditate

nostra sicut_et modo facio quam habeo de auios et parentes meos in uilla sancti

125 «Desde aqui até ‘iudicatum’ é acréscimo do ‘Liber Fidei’, porque falta no original.» (AJC)

126 gunsaluus] em [A] ‘Gundesindus’

113

stephani territorio flauias discurrente riuulo tamice abet iacentia in illo predicto ad

aula de ipsa ecclesia sancti sthepani

<P04> damus uobis illam pro remedio anime mee et parentum meorum et

proque gubernastis et uestistis me in senectute mea et post hoc sepellistis me

<P05> proinde damus ibidem casas uineas terras cultas uel incultas petras

mobiles uel immobiles aquis aquarum uel sesigas molinarum exitu uel regressu

uel quantum in ipsa uilla a prestitum hominis est per ubi illam potueritis inuenire

per suis terminis et locis antiquis ad ipsius uestri monasterii concedimus

<P06> habeatis uos et qui ibidem in seruitio dei perseuerauerint


uenerimus contra hac series testamenti tam propinquis quam extraneis qui talia

comiserit in_primis sit excomunicatus et insuper pariat illam hereditatem

duplatam uel quantum uobis fuerit meliorata

<P08> facta karta testamenti die quod erit VIIIo kalendas iunii era Ma Ca Xa

<P09> ego meirina in hoc quod fieri iussi manu mea roboro

<P10> qui testes fuerunt framiro ts ieremias ts transmiro ts

<P11> regnante rex santio uimara gondesindizi in flauias maiorino gontemiro

uigario

<P12> menendo presbiter notuit



114

TIPO: P (doação)

<P01> notitia uel inuentario de uillas uel hereditates que sunt de fratre

martinus que habet de auiorum et parentum siue et de comparatura uel de gantia

127

<P02> in dei nomine

<P03> ego martino in domino deo eterno salute amen

<P04> ideo placuit mihi per bona pacis et uoluntas asto animo adque consilio

meo ut facerem tibi suprino meo fernando presbitero kartula firmitatis de omnibus

meis hereditatibus et scriptum alligabile sicut lex gotorum docet

<P05> hii sunt in territorio flauias discurrente riuulo tamice determinantes

pro illa fontanella de felzes que fere in tamize deinde per illo souerecoso et pro

mediatorio de marius et pro aquas frigidas et ueni ad ciuitatem de batocas et fere

pro illa sculca in corrago et proueni inter amexinus et almondres et conclaudet

usque in primo loco quod in_primus resonamus

<P06> do tibi atque concedo et coram testibus consigno ita_ut habeas dum

uita uixeris et post obitum tuum reuertatur et testatur in cimiterio uocabulo sancto

stephano et ad reliquie qui ibidem reconciliate sunt in tesauro sancto suo

<P07> et sunt ipsas hereditates que hic testamus et cum dei amore

auctorizamus et pronominatas hic dictus casale medio qui iacet sub ipsa ecclesia

sancti stephani quam habui de meo auolo ranosindo cum adiunctionibus suis in

127 gantia] por ‘ganantia’, AJC ‘gan[an]tia’; a forma <gantia> pode indicar pronúncia

vernácula com queda de /-n-/ inter-vocálico e nasalização da vogal precedente.

115

illo arraualde ibi de proprio casale integro qui fuit de meditaman 128 et de patre

suo susto 129 et abui comparato meo patre charraco 130 in precio Xˇa modios cum

adiunctionibus suis era Ma Ca Xˇa VIIIa alio casale in illo arraualde medio quem

ganauit meo patre charracho de suo sogro baltasar pro suo precio et uenit ei alias

rationes de suis filiis cum adiunctionibus suis illa quintana de illa ecclesia sancta

131 stephani cum sua fonte et cum suas cortinas et uineas quas comparauit meo

patre charraco de domna tota in precio legitimo modios VIIIIem alia terra super

illa uereda et habet iacentia cum alia terra de domna exemena quam comparauit

meo patre in modios XXti IIIIor de homine nomen meditaman era Ma XXa IIa

alias lareas IIas discurente karrale ad almondre una hic et alia inde una iusta terra

de domna fonsina alia de nuno guandilazi iacent alio tridigale qui fuit de sagato

qui est atestato a sancti stephani alia terra que iacet ubi dicent petra fita precio

modios XXi item ibi alia larea quam comparauit mea mater leta seminatura

quarteiros IIIes et fere de testa in illa uereda item alia larea que iacet iuxta larea de

froia iemondizi alia larea que iacet cum larea de domna tota alia larea que iacet

cum larea de sancto stephano alia larea que iacet inter illos moraucos cum larea

de sancto stephano alia larea leuat se de illo morauco et fere in illo rego et fere in

tamega et diuide cum larea de gonderigo ennequezi alia larea similiter leuat se de

rego et fere in tamega et diuide cum larea de nuno guandilaci alia larea leuat se de

128 meditaman] AJC id., em nt.: «O doc. 400 chama-lhe ‘Meidaman’.»

129 susto] por ‘iusto’, AJC ‘Iusto’, em nt.: «No texto: ‘Susto’, mas os docs.359 e 400 chamam-

lhe ‘Iusto’.»

130 charraco] AJC id., em nt.: «‘Zarraco’ no doc.400.»

131 sancta] por ‘sancti’, AJC ‘Sancti’, em nt.: «No texto: ‘sancta’.» ; erro de cópia por

concordância com o vocábulo anterior (‘ecclesia’), e não com o seguinte (‘stephani’),

devido ao efeito de leitura local e interpretação parcelar.

116

illo rego et fere in tamega diuide cum larea de domna ieluira alia 132 larea que

diuidet cum uilla de turre alia larea que iacet ubi dicent fusarios seminatura VII

quarteiros alia larea media que diuidet cum larea de iquilia alia larea media que

diuidet cum larea de domna tota de alia parte de illa uereda alia larea que diuidet

cum larea de gonderigo emulquia que iacet sub placellos alia larea super placellos

que diuidet cum larea de iquilia alia larea que diuidet cum larea 133 ieluira 134

seminatura quarteiros IIIes de tritico alia larea de illa sorte que f[e]ret in illa

uereda alia larea que iacet ad illo forno in lagunella lareas alias tres alia larea que

iacet in lagona maiore in illas quanietis lareas tres diuide cum larea de gonterigo

enniquizi alia cum larea de iquilia in sortes longas lareas IIIes in uellaneta lareas

IIIes ad illo porto de arcozolo linares IIos unum super uereda alio sub uereda in

rotendello lareas duas Ia hinc aqua et alia inde aqua uno molino in illo riuulo

arcuguelo 135 in arnosa alia larea leuat se de riba f[r]eita 136 et fere in illa fonte de

cepello cum suas piscarias alia larea in porto counioso et fere in lauaculos et de

alia parte fere in larea de garcia uencizi in eruiliales alias lareas IIIes in illo

caunieto alias lareas IIIIor medias in plazello alia larea

<P08> ego martinus frater do tibi suprino ipsas hereditates pernominatas sicut

iam superius resonamus

132 alia] AJC ‘Ali’

133 «Repete ‘que dividet’, supontadas.» (AJC)

134 ieluira] AJC ‘ [de] [domna] ielvira’

135 arcuguelo] AJC id., em nt.: « ‘Arcobolo’ no doc.539 e ‘Arcozelo’ no doc.400.»

136 riba freita] AJC ‘Riba Feita’, em nt.: « ‘Ripa Freita’ no doc.359 e ‘Riba Fracta’ no

doc.400.»

117


uenerimus contra hanc cartam ad inrumpendum et ad eum non uenerit

recognitionis hoc peccati ut sedeat excomunicatus et a fide christi separatus et

anathematizatus et non audia 137 illam uocem que dicenda est in iherusalem

celeste «uenite benedicti patris mei percipite regnum quod uobis paratum est ab

origine mundi» et non appareat in concilio resurrectionis et non uideat que bona

sunt in iherusalem et insuper pariat ipsam hereditatem duplatam uel tripatam 138

aut quantum uobis fuerit melioratam et qui uocem uestram pulsauerit solidos

mille

<P10> facta cartula testamenti notum die quod erit VIIIo kalendas septembris

era Ma Ca Xa

<P11> ego martino frater tibi suprino fernando in hac karta testamenti manu

mea signum inieci et roborem feci

<P12> et qui uiderunt et audierunt et presentes fuerunt

<P13> regnante adefonso rege in sede legione qui illa terra imperauit

fernando menendiz et sagio rodrico fernandiz in flauias

<P14> hi sunt pro testes miron ts menendus ts spasando ts alfonso ts

<P15> eusebius presbiter conf danilla presbiter conf petro presbiter conf

raupeiro sarracinizi conf godino sarraciniz conf

<P16> menendus presbiter notuit

137 audia] AJC ‘audia[t]’

138 tripatam] AJC ‘trip[l]atam’

118

TEXTO #053 • CTNLF N.111B • DATA: 1073 / 04 / 04



<P01> in nomine domini nostri ihesu christi sancte et indiuidue trinitatis siue

honorem sancti saluatoris sancte marie semper uirginis sancti micheli arcangeli

sanctorum apostolorum petri et pauli sancte marie uirginis cuius baselice fundata

esse dinoscitur in sedis bracarensis quia sic dicitur in euangelio «date et dabitur

uobis»

<P02> ego apusilla ancilla christi aragunti prolix mitiz satlutem 139 in

domino deo eternam amen

<P03> ut faceremus sicut_et facimus ad uobis domnus petrus episcopus sedis

bracarensis textum scripture firmitatis de uilla mea propria que abemus quos

uocitant fontes de aliste subtus monte spine territorio bracarensi discurrente aqua

fluuius alistes et abet ipsa uilla iacentia iuxta domum sancti mametis

<P04> damus uobis illa uilla cum casas uineis pomiferas sautos reuoretos

montes fontes pascuis padulibus exitus accersus 140 uel regressus aquis aquarum

uel sessicas molinarum per suis terminis et locis antiquis cum quantum in se

obtinet et a prestitum hominis in ipsa uilla ubi ea potueritis inuenire

139 satlutem] por ‘salutem’, AJC id., em nt.: «Sic.»

140 accersus] por ‘accessus’ (em C: ‘accessus’) ’, AJC id.; erro de cópia devido a confusão

entre <s> da escrita visigótica e <r>.

119

<P05> concedimus uobis in testamento illa uilla ad integro tam de parentela

quam de comparedela uel ganantia et cambiatione et cadiui a nobis illa uilla ad

integro per participatione 141 inter nostros filios

<P06> concedimus ad uobis domnus petrus episcopus illa uilla per ubi uobis

delimitauimus et coram testibus adsignauimus et per persoltas de totas scripturas

confirmauimus ad uobis ipso que in testamento resonat pro remedio anime mee ut

ante dominum inueniamus inde mercedis copiosa uel digna remuneratio ita_ut de

hodie_die et tempore sedeat de nostro iure abrasa et in uestro iurit 142 sit tradita et

confirmata

<P07> abeatis illa firmiter et omnibus sucessoribus uestris

<P08> si quis tamen aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc scripture

testamenti ad inrumpendum uel ad infringendum in_primis sedeat decaluatus et

excomunicatus et de sancta mater ecclesia sedeat segregatus et cum iuda traditore

communionem accipiat et insuper damna secularia septies componat quantum

ualere constat auri libra talenta post parte testamenti et iudicate

<P09> facta scriptura in hanc series testamenti die erit IIes nonas aprilis era

Ma Ca XIa

141 participatione] por ‘particione’ (em C: ‘particione’),.AJC id.

142 iurit] por ‘iuri’ (em C: ‘iure’)’, AJC id. ; erro de cópia por influência da terminação da

palavra seguinte: ‘iurit sit’. Há variação entre ‘iuri’ e ‘iure’ no mesmo contexto sintáctico:

nos docs. LF024 a LF062 (que formam um núcleo documental relativo aos bens de Pedro

Lovesendes e Aragunte Mides) ‘iure’ ocorre 21 vezes, ‘iuri’ 14 vezes. Neste documento,

quatro palavras antes de ‘iurit’ ocorre ‘iure’. C tem ‘iure’ nos dois casos. Mas LF026

(N.004), por exemplo, tem as duas formas: ‘sit ipse casal de iuri nostro abrasa et in uestrum

iure sit tradita’.

120

<P10> aragunti prolis mitiz in hanc series testamenti manu mea propria

r[oboro] 143

<P11> qui uiderunt pro testes gutierre menendiz testis gutierre ariatriz testis

pelagius menendiz testis onorigu froilaz testis

<P12> petrus bracarensis episcopus nec mutetur

<P13> gu[n]disaluus 144 nec mutetur abbas suarius patris conf sandinu

spasandiz conf ihoanne anerihiz conf


LIBER FIDEI: doc. LF361 [cf.399]

TIPO: R (doação ao Mosteiro de Sto Estêvão de Faiões, conc. de Chaves)

<P01> in dei nomine

<P02> ego iquila rodosendiz uobis fratribus monasterii sancti stephani placuit

mihi propter amorem dei et sancti stephani et propter peccata mea ut facerem

sancto stephano testamentum de hereditate mea propria quam habeo de parte de

comparatura de mea muliere nomine canauria quia incomuniuimus nostras

hereditates unus ad alios et uendimus illas meas pro precio et placuit nobis ut

habuissemus illa uilla de sancto stephano in unum siue in uita quomodo post

mortem

143 roboro] AJC ‘r[ovoro]’

144 gundisaluus] AJC ‘Gudisalvus’

121

<P03> accepimus pro illa mea hereditate de uillarino in precio quod metiui

me mulieri canauria pro illa sua media

<P04> id est duas uaccas cum suos filios capras VII cum suos filios Io cabron

I quenape in VIIIo modios Ia pelle in VIIIo modios alia pelle in IIIIor modios Ia

saia in IIIes modios manta de VIes quarteiros et alia pro facere fiato pro Io stopazo

ferramenta in IIIes modios Ve nastalos de lana et Io de sirico inter panem et uinum

VIII modios in plumazo Io modio

<P05> concedo illam meam illo loco sancto et ego sim ibi frater usque_ad

obitum meum

<P06> et si aliquis homo uenerit uel uenero contra hoc testamentum

infringere tam de propinquis quam de extraneis in_primis sit excomunicatus et a

fide catholica segregatus et insuper pariat ipsam hereditatem duplatam uel

tripatam 145 uel quantum uobis fuerit meliorata

<P07> facta series testamenti XVo kalendas maii era Ma Ca XIa

<P08> ego frater iquila hoc testamentum quod fieri iussi manu mea roboro

<P09> zacarias ts gaudinas 146 ts sarracinus ts

<P10> uimara presbiter notuit


145 tripatam] AJC ‘trip[l]atam’

146 gaudinas] por ‘gaudinus’, AJC ‘Gaudinus’, em nt.: «No texto: ‘Gaudinas’ por confusão do

‘u’ com o ‘a’ da visigótica redonda.»

122


TIPO: R (venda à Sé de Braga)

<P01> in dei nomine

<P02> ego aloitu uilifo[n]siz in domino deo eternam salutem amen

<P03> nullis quoque egentis imperio nec suadentis articulo sed grato animo

et expontanea mea uoluntate ut faceremus uobis domnus petrus bracarense sedis

gratia dei episcopus sicut_et facimus carta uenditionis de hereditate nostra propria

que habeo in uilla nuncupata que uocitant gualtar subtus caluelo monte

discurrente riuuolo aliste sedis bracara et habet iacentia in loco predicto in agra

fonte

<P04> leuat se de fonte et uadit inprono 147 et ferer 148 in illa larea de

suuarigu 149 aloitiz et torna sursum per succu de ipse sauarigu aloitiz et uadit ad

illo uallo super illa fonte unde primiter incoauimus

<P05> damus uobis ipsam laream cum sua ratione de illas mazanarias que

ibidem stant et in casaelio de illo succo de froila didaz et fere in termino de


148 ferer] por ‘feret’, AJC id., em nt.: «Sic.»; erro de cópia por repetição mecânica do <r>

medial (v. infra ‘fere’ e ‘feret’)

149 suuarigu] por ‘sauarigu’, AJC ‘Suvarigu’, em nt.: «Por ‘Savarigu’ devido ao copista ter lido

por ‘u’ o primeiro ‘a’ do original escrito em visigótica redonda.»

123

bracara et fere 150 bauza medietate et de longo leuant se de longaras et feret in

termino de bracara quomodo iam diximus

<P06> et accepimus de uos pretio VIes modios tantum nobis bene conplacuit

et de pretio non remansit ita_ut de hodie_die sit ipsa hereditate de nostro iure

abrasa et in uestro tradita atque confirmata


uenerimus contra hunc factum nostrum inrumpendum que nos deuendicare non

potuerimus aut autorizare noluerimus pariemus a uestra parte illa hereditate

duplata uel quantum fuerit meliorata et iudicato

<P08> facta carta uenditionis die erit XIIIIim kalendas iunii era Ma Ca Xa Ia

<P09> aloitu uilifo[n]siz in hac carta manu mea roboro

<P10> hic testes saluator ts dauid ts toderigu ts raquila ts sidi ts

<P11> balteiru notuit

<P12> petrus bracharensis gratia dei episcopus conf





124


gloriosis ac principis nostri sancti saluatoris redemptoris nostri et sancte marie

uirginis quorum baselica metropolitana fundata est in ciuitas huius bracarense

sedis

<P02> nos quidem humilimum et indignum adefonsus prolix nantemeriz qui

sum in peccatis de omnibus conpunctus hoc statui in corde meo ut pro remedio

anime mee damus et contestamus ad ipso loco sancti saluatoris et sancte marie et

nomina apostolorum reliquie eorum qui ibidem recondite sunt ereditate nostra

propria que habemus in uilla palatio subtus monte bastuzio discurrente riuuolo

labiortus et alias uillas egelanes et rial et barcellos et sancta maria cum suo

lairigale in ripa neuiola et sancti uereximi de quintanela territorio bracarense

discurrente riuuulo cantaho 151

<P03> damus et concedimus ad ipsum locum sanctum suerius nominato mea

portione ab integro inter meos fratres et heredes ubi eam potueritis inuenire tam

de parentela quam et contramutationes et de ganantia ut habeam ego in mea uita

<P04> et si fuero migratus de hoc seculo tornent ipsas hereditates ad sancta

maria ab integro et si habuerim filios que tribuat inde ad illos sanctos que

supra_nominauimus quantum mihi conplacuerit

<P05> et si mortuus fuerim 152 ego antequam liberos habeam que teneat ipsas

hereditates de ripa de catabo et de ripa de neuia meo fratre menendo siiz in sua

151 cantaho] AJC id., em nt.: «Sic, por Cantabrion.»

152 fuerim] por ‘fueri’ (= ‘fuero’), AJC id.; na cláusula anterior ocorre ‘fuero’ com o mesmo

valor. O copista corrigiu a forma romanceada do original <fueri> substituindo no primero

caso a terminação pela terminação da categoria verbal latina correspondente (futuro

125

uita et post obitam 153 suum tornet illas ad illum locum sancte marie pro remedio

anime mee

<P06> facta series testamenti die erit IIIo nonas augusti era Ma Ca Xa Ia

<P07> ego adefonso manu mea roboro

<P08> pelagio goterriz conf pel[agius] pelaiz conf onorigu fafilaz conf

<P09> midu ts odario ts dauid ts didagu ts uermudu ts sandino abba ts

<P10> fromarigu quos uidit ermerode presbiter quos uidit baltarius presbiter

quos uidit

<P11> oseredus presbiter notuit



TIPO: PL (plácito: pleito particular)

<P01> pelagio menendiz et coniugia eius louilli pactum simul et plazum

facimus tibi eirigo eitaz per scriptura firmitatis die quod est Vo kalendas maii era

Ma Ca XXa IIa pro parte de illas hereditates que habent iacentia in uilla egican

que fuerunt de dono gunzaluiz et de filio suo honorigo

perfeito), e no segundo caso pelo simples acrescentamento da terminação <-m> de pretérito

do conjuntivo.

153 obitam] por ‘obitum’, AJC id., em nt.: «Sic, por o copista ter lido o ‘u’ visigótico redondo

por ‘a’.»

126

<P02> et comparaui ego eirigo eas de illo per meum precium et cartas et

habuimus iudicium et assessiones super eas usque hodie

<P03> et deuindicaui ego eirigo illas hereditates de pelagio menendiz et de

sua muliere et de illis qui illas uoces inpulsant et proinde roboramus nos tibi isto

plazo pro illa hereditate de pumar tiamatre quam coperarauit 154 de nostra matre

adosinda et tornauit nobis illam in nostras manus ut des odie die non sedeamus

ausatum ut te calamniare 155 pro illis hereditatibus que sursum resonant non per

scriptos neque per illam 156 formam humanam per nullamque actionem

<P04> et si inde aliter fecerimus et istum plazum exierimus quomodo

pariamus ad uestram partem uel qui istum plazum obseruauerit quantu petierimus

tan[tum] pariamus in dublo et insuper mille solidos et iudicato

<P05> et careatis illa larea de pumare tiamatre unde mihi tua mater cartam

mihi roborauit et tornes illam in meas manus pagatam

<P06> pelagio et leouilli hoc plazum manibus nostris roboramus

<P07> pro testes leogriciu ts eirigu ts gulfario ts alias 157 eirigo ts

<P08> paulus notauit

154 coperarauit] por ‘comparauit’, AJC ‘comparavit’, em nt.: «No texto: ‘coperarauit’.» ; erro

de cópia devido a colocação errónea e confusão do sinal braquigráfico na forma original

<co(m)parauit>. O sinal correspondente ao <m> (ou <n>) foi erroneamente transcrito como

abreviatura de <er>.

155 calamniare] por ‘calumniare’, AJC ‘calumniare’, em nt.: «No texto: ‘calamniare’.»

156 illam] por ‘ullam’, AJC ‘ullam’, em nt.: «No texto: ‘illam’.»

157 alias] por ‘alius’, AJC ‘alius’, em nt.: «No texto: ‘alias’.»

127



TIPO: P (doação)

<P01> in dei nomine

<P02> ego domnus sisnandus et uxor mea lupa nuniz cartam facimus uobis

eyta gondesindiz et uxori uestre geluira confirmationis et firmitatis de hereditate

nostra propria quam habemus in uilla nugaria sub monte spino territorio

bracarensi discurrente riuulo aliste prope bracaram

<P03> damus uobis de ipsa uilla medietatem sicut fuit de comite nunnu

menendiz et quam habuit diuisam cum tia sua comitissa domna gontrode per suos

terminos antiquos cum omnibus adprestationibus suis quas in se obtinet et dedit

uobis illam rex domnus adefonsus per cartam firmissimam ut faciamus nos inde

quod uoluerimus et damus uobis illam per istam firmitatem quod habeatis uos

illam et omnis posteritas uestra

<P04> et si aliquis homo uenerit uel uenerint in uoce nostra ad inrumpendum

quomodo pariat post uestram partem illam hereditatem in duplo uel triplo

<P05> notum die IIIo kalendas maii era Ma Ca Xa IIa

<P06> domnus sisnandus et domna lupa hanc cartam manibus nostris

roboramus

<P07> ego sisnandus prolis dauid et uxor mea lupa nuniz adfirmamus uobis

domno eita gondesindiz et uxori uestre geluira gunsaluiz omnia que sunt scripta

desuper ad uos et ad progeniam uestram cum dei adiutorio

128

<P08> qui presentes fuerunt in coninbria pelagius fafilaz conf egas ermigiz

conf gundesindo eiriquiz conf adefonsus ciprianus martinus uelido eirigu

anseriquiz suario abdelaz arias eitaz cidi gunsaluo ouequiz ansur didaz petrus

pelagius aloitus galindus testes et confirmatores

<P09> didacus uermudiz notauit



TIPO: P (doação)

<P01> in dei nomine

<P02> ego ermegildo presbiter in domino deo eternam salutem amen

<P03> ideo placuit mihi per bona pacis et uoluntas ut faceremus uobis

pelagio guterriz et uxori uestre dorathea cartulam concessionis et firmitatis de

hereditate quam habeo in uilla uocitata riu malo iuxta domum sancti stephani et

alia parte arrogio quanta ibi ganaui et dedi ea uobis quia fui uester malorinus 158

in ipsa uilla sicut est conclusa ab integro

<P04> damus atque concedimus eam ubi illam potueritis inuenire in montes

in fontes aquas curriles uel incurriles aquis aquarum et sesigas molinarum exitus

montium et regressum uel quantum ad prestitum hominis est

158 malorinus] por ‘maiorinus’, AJC ‘Maiorinus’, em nt.: «No texto: ‘malorinus’, devido a

confusão do ‘i’ alto visigótico com o ‘l’.»

129

<P05> si quis tamen quod fieri non credimus aliquis homo uenerit uel uenero

ad inrunpendum quomodo pariamus uobis illa duplatum uel quantum fuerit

melioratum

<P06> facta kartula concessionis et firmitatis IIIIo idus magii era Ma Ca Xa

IIa

<P07> ermegildus presbiter hanc kartam manu mea roboraui




<P01> ordonio ermegildiz placitum facimus uobis domno petro dei gratia

bracarensi episcopo et ad uestros clericos habitantes in sede bracarense per

scripturam firmitatis die quod est kalendas iunii era Ma Ca Xa IIa pro parte de illis

hereditatibus que fuerunt de patre nostro ermegildo quas ganauit in riu malo quas

uobis testauit pelagius gutierriz et coniux eius dorathea ad sanctam mariam de

bracara et de illo casale de domno ergemondo IIIIa integra quam nobis datis de

uestra manu et de uestro testamento ut teneamus eas in nostra uita sanas et

intemeratas nec uendamus nec donemus nec in parte aliena extraniemus sed

plantemus et edificemus in quantum potuerimus et ad obitum nostrum tornemus

eas in uestras manus uel eius quem dominus fuerit de illa sede

<P02> et si minime fecerit et istum placitum exederit pariet post uestra parte

uel de illa sede illas hereditates dublatas et domino qui illa terra imperauerit alio

tantum

130

<P03> ordonio in hoc placito manu mea robora

<P04> cidi ts uiliamondo ts iusta ts gundesindu ts

<P05> domnus eldebredus conf fredenandus conf michael conf

<P06> sub christi nomine petrus bracarensis gratia dei episcopus conf

<P07> petrus diaconus notuit


LIBER FIDEI: doc. LF142 †


<P01> in nomine sancte et indiuidue trinitatis patris et filii et spiritus sancti

cuius honor et gloria regnum et imperium manet per infinita tempora amen

<P02> nos famulos dei ualentino et leufo presbiteros placuit nobis per bone

pacis et uoluntas ut faceremus uobis domno petro episcopo et clericis bracarensis

ecclesie sicut_et facimus seriem testamenti ad sanctam mariam metropolitanam

ecclesiam pro remedio animarum nostrarum et parentum et auiorum nostrorum

<P03> damus uobis atque concedimus ipsum locum sanctum uocabulum

sancti petri que est sita inter palmeria et briteiros quomodo est conclusa per illo

arrugio que discurret sub sancta leocadia de palmeira et miscet se in feueros et

† «O texto do ‘Liber Fidei’ deve ter sido copiado do texto [B] e não do original.» (AJC)

131

inde per ipsum feueros ad infesto 159 et diuidet cum sauto et inde diuidet per illam

ubi dicent turrem quantum que ibi habuimus nos et fratres nostros concedimus

<P04> et intergamus 160 alios nostros fratres in alias nostras hereditates

nominatas unum in briteiros et alium in sala et concedimus adhuc ad sanctum

petrum medietatem de matu de mitu et medietatem nostris fratribus

<P05> itaque nos clericos supra_nominatos damus atque concedimus ipsam

supra_nominatam ecclesiam cum suis domibus et cum suis uineis sautos pumares

deuesas et cum suis aquis accessum uel regressum ut contineatis nos in uita nostra

cum cibo et uestimento et post obitum meum habeatis uos illa firmiter et omnes

successores uestros usque in perpetuum et faciatis de illa quod uolueritis

<P06> si quis audaciter inuadendo surrexerit qui hunc factum nostrum

infringere uoluerit tam ex nostris quam de extraneis sit excomunicatus et maneat

ab omni cetu catolicorum extraneus et cum iuda traditore domini in profundo

inferni eternis ignibus concrematus et insuper reddat ipsam ecclesiam ad uos uel

successoribus uestris et D solidos ad regem

<P07> facta series testamenti VIIo kalendas iulii era Ma Ca Xa IIa

<P08> nos famulos dei ualentino et leupho in hac series testamenti proprias

manus roboramus

<P09> pro testes eirigo ts monio ts natal ts


160 intergamus] AJC id., em nt.: «Em [B]: ‘integramus’.»

132

<P10> abbas suarius conf abbas ordonius conf abbas cometius conf petrus

suariz qui uidi conf fromarigo suariz conf uermudo suariz conf petrus galindiz

confirmo

<P11> michael notuit





<P02> ego gundesindus presbiter placuit mihi per bona pacis et uoluntas ut

faceremus uobis domno petro dei gratia bracarensi episcopo scripturam firmitatis

uel testamentum de omni nostra hereditate ipsa ecclesia de sancto iuliano de

tabulazas integra et illo casale de baraldo integro per suis locis antiquis

<P03> de alia parte que illo testauit domna munma casale de seuero integro

quantum ibi ganaui uineis toto circuitu de illo monasterio ab integro quantum

habuimus et quod in mea uita faciamus uobis seruicium qualiter uobis placeat et

sten in illa pro canonica in quantum uixero in ipsa ecclesia

<P04> et post obitum meum quilibet homo seruus christi quam uos bene

uideritis aut episcopus de illa sede bracarensi qui post uos uenerit faciat quod

uoluerit et faciat uobis testamentum proquo sacrastis illam et dedistis

benedictionem et pacem et habeatis uos inde mercedem sic placeat christo amen

<P05> Vo kalendas augusti era Ma Ca Xa IIa

133

<P06> ego gundesindu presbiter in hoc placito uel series testamentum manu

mea roboro

<P07> qui presentes fuerunt arias abbas ts aluitu ts sendamirus ts petrus

diaconus ts

<P08> galindus diaconus notuit



TIPO: P (doação)

<P01> in dei nomine

<P02> ego uermundus 161 deiseruiz et germana mea ledegundia placuit nobis

per bona pacis et uoluntas ut faceremus uobis eita gondesindiz et coniugia uestra

domna geluira sicut_et facimus textum scripture firmitatis et incomuniationis de

hereditate nostra propria quam habemus in uilla lamazales sub monte spino

discurrente riuulo aliste territorio braccarensi habet iacentiam in illo casale qui

fuit de deiseruo

<P03> damus uobis de duas quintas medietatem siue casas arbores pascuis

padulibus 162 accessum uel regressum uel quantum ad prestitum in se obtinet et

nostras conparatelas et ganantias quantas lareas in nostro iure obtinuimus usque

161 uermundus] AJC ‘Vermudus’, em nt.: «No texto: ‘Vermundus’, mas é erro, uma vez que no

escatocolo vem a forma correcta ‘Vermudus’.»

162 padulibus] AJC ‘paludibus’, em nt.: «No texto: ‘padulibus’.»

134

hodie medietatem integram uobis concedimus propterquod accepimus de uobis

quod nobis bene conplacuit ut detis nobis aprestamum bonum bouem et ferrum et

laboremus et partiamus uobiscum per medium et filii et nepti et sanguinitas nostra

et uestra propterquod traxistis nos de iudicio aliorum dominorum et quod non

habeatis licentiam alii homines super nos in quantum uos potueritis

<P04> habeatis uos firmiter et omnis posteritas ita_ut de hodie_die et

tempore sit de nostro iure abrasa et in uestro tradita atque confirmata


uenditionis ad inrumpendum et nos in concilio deuendicare non potuerimus post

uestra parte aut uos in uoce nostra tunc pariemus uobis quod in carta resonat

duplatum uel triplatum et quantum uobis fuerit melioratum et uos perpetim

habitura

<P06> facta carta incomuniationis Xo VIo kalendas aprilis era Ma Ca Xa IIIa

<P07> uermudus et ledegundia uobis domno eita et domna geluira hanc

cartam manibus nostris roboramus

<P08> et si habuerimus aut uendere aut donare unus ad alios

<P09> qui presentes fuerunt gutierre menendiz conf gutierre pauliz conf

gutierre ariastriz conf uermudu uisclariz conf ts

<P10> gundesindus ts menendus ts froila ts

<P11> honoricus notuit



135

TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego gaudila et filio meo pelagio placuit nobis per bona pacis et

uoluntas ut faceremus uobis domno eita et coniugia uestra domna geluira sicut_et

facimus textum scripture firmitatis de hereditate nostra propria quam habemus in

uilla lamazales sub monte spino discurrente riuulo aliste et habet iacentiam in illo

casale qui fuit de deiseruo

<P03> leuat se de illo fontano qui discurrit ad sanctam christinam usque in

suco de pumar clauso de illo quinione qui fuit de meo patre deiseruo Va integra et

ferit in illa bauza et in cercedo de iusano de Va tercia integra et in agrelo mea Va

integra et de ipsas deuesas ambas mea Va integra cum quantum in se obtinent

casas arbores pascuis padulibus 163 accessum uel regressum cum omnibus

prestationibus suis

<P04> propterquod accepimus de uobis XXXa Ve modios tantum nobis bene

complacuit et de precio apud uos non remansit ita_ut de hodie_die et tempore sint

de nostro iure abrasas et in uestro traditas atque confirmatas



factum et nos in concilio deuendicare non potuerimus post uestra parte aut uos in

uoce nostra tunc pariemus quod in carta resonat duplatum uel triplatum et uos

perpetim habitura

163 padulibus] AJC ‘paludibus’, em nt.: «No texto: ‘padulibus’.»

136

<P07> facta karta uenditionis die IIIo Xo kalendas aprilis era Ma Ca Xa IIIa

<P08> gaudila et pelagio uobis domno eita et domna geluira hanc cartam

uenditionis manibus nostris roboramus

<P09> tedon ts eita ts romanus ts eldebredo ts menendus ts pelagio ts cidi ts

<P10> honoricus notauit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego goldregodo et ordonio uegidiz placuit nobis asto animo et propria

nostra uoluntate ut faceremus uobis tolquide fagildiz et uxori tue geluira uermudiz

cartulam uenditionis et donationis et firmitatis de hereditate nostra propria quam

habemus de auia nostra cenosenda et de patre nostro uegido et habet iacentiam

ipsa hereditas in uilla portella sub monte telarias territorio portugalensi

discurrente riuulo pel

<P03> damus inde uobis de ip[s]a uilla quam ibi habemus medietatem

integram in casas in uineas pumares sautos deuesas terras ruptas uel barbaras

aquas aquarum exitus montium per suos terminos et locos antiquos ubi illam

potueritis inuenire cum quantum in se obtinet et ad prestitum hominis est

137

<P04> et accepimus de uobis precium casa ubi nos habitamus et alfaia que

nobis facitis tantum nobis bene complacuit ita_ut de hodie_die et tempore

habeatis uos firmiter et omnis posteritas uestra

<P05> si quis tamen 164 quod fieri non credimus aliquis homo uenerit uel

uenerimus per quam illam minus habeatis et nos in iudicio deuendicare non

potuerimus aut uos in uoce nostra quomodo pariemus uobis ipsam hereditatem

duplatam uel triplatam uel quantum uobis fuerit melioratam

<P06> facta carta incomuniationis et uenditionis die Xo IIIo kalendas maii era

Ma Ca Xa IIIa

<P07> goldregodo et ordonio hanc kartam manibus nostris roboramus

<P08> ordonius ts auarigu ts pelagius ts odarius ts

<P10> egas uermudiz notuit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego onorigo et uxor mea dominica placuit nobis ut uenderemus uobis

guandila et onega hanc laream quam habemus in uilar et iacet inter illa de tedon

pelaiz et de domno eldebreo

164 tamen] AJC ‘amen’

138

<P03> damus uobis illam quomodo est demarcata per suos terminos

<P04> et accepimus de uobis precium VII modios tantum nobis bene

complacuit ita_ut de hodie_die sit de nostro iure abrasa et in uestro tradita atque

confirmata


inrumpendum et nos in concilio deuendicare non potuerimus post partem uestram

aut uos in uoce nostra pariemus uobis ipsam hereditatem duplatam aut quantum

fuerit melioratam et uos perpetim habitura

<P06> facta karta uenditionis XVI kalendas augusti era Ma Ca Xa IIIIa

<P07> ego onorigo et uxor mea dominica hanc kartam manibus nostris

roboramus

<P08> ansemondo ts sisualdu ts baldui ts eirigo ts

<P09> guandila presbiter notuit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego nanti gutierici eidonia gutieriz placuit nobis per bona pacis et

uoluntas ut faceremus uobis pelagio godiniz et uxori uestre guntina nuniz cartula

139

uenditionis de hereditate nostra propria ibi 165 fundata est eclesia sancti saluatoriz

et sancte marie uirginis sancti stephani leuite sancti micahelis archangeli in uilla

forozos subtus monte sancti mametis urbis ciuitas bracara discurrente riuulo torto

<P03> et uenit nobis ipsa hereditate de subcessione parentum meorum et fuit

de auio nostro uimara suariz et est de illa ecclesia de tercia IIIa et alias ganantias

quantas ganauit tio nostro nanti super et concludi ipsas ganantias in illo

testamento

<P04> damus uobis ipsas hereditates quomodo ibi resonant per suos marcos

proque accepimus de uobis pretium XV modios tantum nobis bene conplacuit et

de pretio apud uos nihil remansit pro dare ita_ut de hodie_die uel tempore de

nostro iure sit abrasa et in uestro tradita atque confirmata


<P06> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus ad inrumpendum

auctoricemus nos illa et si non auctorizauerimus duplemus nos illa quomodo in

carta resonat

<P07> facta karta firmitatis et uenditionis notum die VIIIo idus decembris era

Ma Ca Xa IIIIa

<P08> nanti et monia et eidonia in hac karta manus nostras roboramus

<P09> ermigius ts pelagius ts sesnandus ts

<P10> petrus notuit

165 ibi] por ‘ubi’, AJC ‘ubi’, em nt.: «No texto: ‘ibi’.»

140




<P01> in nomine domini sancte et indiuidue trinitatis patris et filii et spiritu

sancti

<P02> ego humilima et deuota christi donailli cognomenti bona prolis

gundisaluis et gudine in domino deo eterna salutem amen


conditor et redemptor et saluator noster cum apostolis martiribus confessoribus

atque uirginibus suis quorum ecclesia metropolitana uocabulo sancte maria dei

genitrix semper uirginis fundata est in ciuitate bracara subtus monte sancte marte

riuulo aliste

<P04> in dei nomine ihesu christi amenitate illius perpetuitatis honore ancilla

supra_nominata cum peccatorum mole depressa in spe fiduciaque sanctorum

meritis respirante non usquequaque disperante deicio qui etiam testem conscientie

mei criminis se 166 expauesco ut per te sanctissime uirginis tandem reconciliari

merear deo omni supplicatione uotis omnibus imploro et ideo deuotio mee extitit

ut inicium nascendi nescio nec finem seculo scire potero quando ab hac luce

migrata fuero

166 se] AJC id., em nt.: «Talvez por ‘sepe’.»

141

<P05> exlegi 167 ex uoluntate mea ob honorem sancte uirginis de mea

facultate offerre domino deo dicente «uouete et reddite domino deo uestro» do et

concedo in loco predicto uilla teudilanes ad aulam beate marie uirginis et est

fundata ipsa uilla prope alueum cadauo de ipsa uilla ubi modo fundato est

monasterio

<P06> do inde VIa integra pro remedio anime mee ad sancte marie uirginis et

ad episcopus domnus petrus qui tenet catedram bracarensem et fuit ipsa uilla de

auiorum et parentum meorum et de parte de mea mater domna godina

<P07> do et concedo illa mea VIa ab integro in casas in uineas pumares

sautus deuesas et omne genus arborum ubique mea ueritas potueritis inuenire per

suis terminis et locis antiquis et sicut in carta superius resonat et sicut ego illa

obtinui in meo iure si 168 concedo illa pro anima mea ad domum sancte marie

uirginis et ad iste domno petro episcopo et ad alios qui post illum in ordine

pontifici uenerint

<P08> habeant et possideant tam episcopi quam sui clerici euo perenni quo et

iuratione confirmo per indiuiduam trinitatem

<P09> qui contra hunc factum nostrum uenerit ad inrumpendem tam filiis

neptis aut propinquis uel extraneis in_primis sit excomunicatus ab omni gradu

ecclesie segregatus a comunione sancta et separatus a fide catholica et cum iuda

christi traditore in perpetua damnatione et insuper carea et 169 lucerna amborum

167 exlegi] por ‘ellegi’ ou ‘et ego’ , AJC ‘ellegi’., em nt.: «No texto ‘ex legi’. Em [C]: ‘et

ego’.»

168 si] (= ‘sic’) AJC ‘sic’, em nt.: «No texto: ‘si’.»

169 carea et] por ‘careat’, AJC ‘careat’, em nt.: «No texto: ‘carea et’.» ; em C ‘careat’

142

frontium et a uertice usque_ad pranta pedis lepra percutiatur et ad ipsam sedem

metropoli quantum inde tulerit in quadruplum reddat et ad episcopum eiusdem

ciuitatis libra auri componat et ad regem uel comes qui illa terra inperauerit Xm

talenta fisco exsoluat

<P10> facta series testamenti VIIIo idus martii era Ma Ca Xa Va

<P11> ego deouota donailli cognomento bona in hac series testamenti quam

fieri uoluit manu mea roboro et confirmo

<P12> hic testes gresconio ts ioacino ts petro ts fernando ts

<P13> eldrebedo frater conf sendinus presbiter notuit 170 fromarigus presbiter

conf galindus diaconus conf ranemirus diaconus conf

<P14> petrus bracarensis episcopus confirmo

<P15> menendus notauit



TIPO: P (doação)

<P01> magnus est titulus donationis quem nemo potest insumere 171

quia omnis uir ingenuus atque femina debet facere de sua hereditate quod uoluerit

170 sendinus ... notuit] AJC id., em nt.: «Em [C]: ‘Sendinus presbiter conf.’»

171 insumere] por ‘inrumpere’ (= ‘irrumpere’), AJC ‘irrumpere’, em nt.: «No texto está

‘insumere’, mas com o sinal de correcção que não chegou a ser feita.»

143

<P02> obinde ego sesnando todemiriz placuit mihi ut facerem uobis uermudo

daudiz et [u]xori uestra palloi menendiz kartam donationis et firmitatis de

medietate de mea hereditate quam habeo in uilla uilar sub monte spino riuulo

alister territorio braccara propterquod curastis me in mea infirmitate et in

occulorum cecitate

<P03> et proinde do uobis medietatem de tota mea he[re]ditate ubi illam

potueritis inuenire ita_ut de hodie_die sit de iuri meo abrasa et in uestro tradita

atque confirmata


inrumpendum 172 in concilio non potuerimus deuendicare post parte uestra aut

uos in uoce nostra pariemus uobis ipsam hereditatem duplatam aut quantum uos

fuerit meliorata et uos perpetim habitura

<P05> facta karta donationis IIII kalendas aprilis era Ma Ca XVa

<P06> ego sesnando in hac karta manu mea roboro

<P07> pelaio ts uimara ts menendo ts reirigo ts




TIPO: P (venda)


144

<P01> in dei nomine

<P02> ego eilo sergutiz placuit mihi per bona pacis et uoluntas ut faceremus

tibi germano meo pelagio sergutiz cartula firmitatis de hereditates meas proprias

quantas habeo in uillam rekeiso et ueniunt mihi de portione parentum meorum per

ubi illam potueritis inuenire cum quantum ad prestitum hominis proque

accepimus de uobis pretium VIIIo modios de milio et I quinale de uino et III

sextarios de tritico et II lenzos Ia uaca tantum nobis bene conplacuit et de pretio

apud uos nihil remansit et habent ipsas hereditates iacentiam in loco predicto

quem supra_diximus subtus monte soueroso 173 discurrente riuulo feueros

territorio bracarensi ita_ut de hodie_die uel tempore sint de nostro iure abrasa et

in uestro tradite atque confirmate


<P04> si quis tamen aliquis homo uenerit uel uenerimus tam nos quam aliqua

persona in nostra uoce et in concilio auctorizare non potuerimus pariemus illas

hereditates in duplo et insuper quantum uobis fuerit meliorata uos perpetim

habitura

<P05> facta karta uenditionis et firmitatis die Xo IIIo kalendas februarii era

Ma Ca Xa VIa

<P06> eilo hanc kartam manu mea roboro

<P07> mandinu ts monio ts naido ts

<P08> zamarius abba conf menendus presbiter conf gundisaluus conf

173 soueroso] AJC ‘Soveroso’, em nt.: «O documento seguinte chama-lhe ‘Reveroso’.»

145

<P09> fromarigus notuit et nouilio conf




<P01> in dei nomine sancte et indiuidie trinitatis seu in honore sancte marie

semper uirginis cuius basilica fundata est in urbe bracara prouintia gallecia

<P02> ego quidem froila cre[s]coniz ac si indignus cum peccatorum meorum

more 174 depressus placuit mihi ut aliquid darem ad illum locum prefatum et ad

episcopum domnum petrum et ad omnes ibidem persistentes de omni paupertarula

175 mea et propter omnia que manifestus ipsi episcopo

<P03> concedo ad ipsum locum sanctum medietate de sancto michaele qui

est fundatus in uilla paredes et in uilla de comite XII talios de salinas et XII inter

boues et uaccas ipsum mihi complacuit et pro remedio anime mee

<P04> et si aliquis uenerit qui de ipso testamento aliquid uoluerit aufferret

176 auferat deus memoriam eius de libro uite et cum iustis non scribatur sed cum

174 more] por ‘mole’, AJC id., em nt.: «Por ‘mole’.»

175 paupertarula] por ‘paupertacula’, AJC id., em nt.: «Por ‘paupertacula’.»

176 aufferret] por ‘aufferre’, AJC id., em nt.: «Sic.» ; erro de cópia causado por influência de

formas verbais contíguas com a mesma terminação: ‘uolueri-t aufferre-t aufera-t’. Cf. nota

seguinte.

146

iuda proditore sit particeps et pariat pro ipsius loci quantum tulerit in dublo et

iudicato et insuper secularia dampnat 177 lugeat penas

<P05> facta exeries 178 testamenti temporibus adefonsi prolis fredenandis

principis era Ma Ca Xa VIa quod est Vo kalendas februarii

<P06> ego froila au 179 petrum episcopum cum omnibus suis clericis hoc

testamentum manu mea ro[bor]o 180

<P07> et pro auruuam 181 que tenet didagu cresconiz cadunt pelagio

cresconiz et menendo in argeriz et ego froila in sancto michele 182

<P08> qui uiderunt et presentes fuerunt teoderigus abba ts monio abba ts

ederonius abba ts suarius abba ts eldebredus ts fafila ts michael ts fromarigus ts

177 dampnat] por ‘dampna’, AJC id., em nt.: «Sic.» ; erro de cópia causado por influência de

uma forma contígua com terminação semelhante: ‘dampn-at luge-at’.

178 exeries] AJC id., em nt.: «Por ‘hec series’.» ; esta forma gráfica revela a lexificação da

expressão jurídica HEC SERIES numa única lexia não decomponível. Levanta alguns

problemas. É um hapax. Se se trata da forma original, pode indicar a transcrição mecânica

e grafofonémica de um ditado. Tratando-se de uma reformulação do copista (que comete

aliás vários erros de cópia, demonstrando deficiências na compreensão do texto original) é

difícil explicar a conversão da sequência grafémica original ‘hec series’ para ‘exeries’, a

não ser por ditado, ou por conversão fonográfica de uma forma soletrada (com oralização)

pelo próprio copista, sem consciência já da existência uma fronteira interna de palavra.

179 au] por ‘autem’ ?, AJC id.; pode tratar-se de erro de cópia por antecipação das primeiras

letras do topónimo ‘auruuam’ na cláusula seguinte, e que por lapso não foi rasurado.

180 roboro] AJC ‘ro[vor]o’

181 auruuam] AJC ‘Auruuam’, em nt.: «O doc. 616 chama-lhe ‘Orvamus’.»

182 michele] AJC ‘mich[a]ele’

147

<P09> petrus episcopus confirmo




<P01> in nomine domini et pii 183

<P02> ego cendon nunix et uxor mea tota ouequiz in domino deo eternam

salutem amen

<P03> mos quipe extat felicium seruientibus deo aliquid tribuere unde sibi

comoda celestia conquirant

<P04> quapropter concedo uobis domno petro episcopo bracarensis sedis et

omnibus clericis et sancte marie uirginis unum casalem de hereditate nostra

propria quam habemus in uilla lagenas sub monte sancti adriani riuulo sanguineto


<P05> damus ipsam 184 casalem integrum cum omnibus edificiis et terris de

foris et cum suis aliquis 185 ut habeant inde serui dei stipendium et ego ante deum

inconuulsum premium

† Este documento é uma versão reduzida e em certos aspectos deficiente do texto transcrito

por C.

183 pii] AJC id., em nt.: «Em [C]: ‘In nomine Sancte et individue Trinitatis Patris et Filii et

Spiritus Sancti cuius honor et gloria regnum et imperium manet per infinita tempora

amen.’»

148

<P06> neminem quidem ordinamus exteris uel propinquis qui ibidem uobis

aliquam distribucionem 186 nec in modico faciat

<P07> et si aliquis homo uenerit qui hoc factum nostrum uiolare temptauerit

aut de iure sancte marie aufferre quiuerit 187 hoc quod damus christo a tobt 188

demonum legionibus arripiatur et in euo cum eisdem legionibus assaras 189 in

tartarum ubi iudas piceas portat incendii penas 190 et pro damna secularia pariat

post partem inperatoris duo auri talenta et illa hereditate in quadruplum post

partem pulsantis uocem ipsius testamenti

<P08> facta series testamenti VIo idus iulii era Ma Ca Xa VIa

<P09> nos superius nominati hoc testamentum manibus nostris roboramus

<P10> pelagius ts gunsaluus ts ordonius ts

184 ipsam] por ‘ipsum’, AJC ‘ipsum’, em nt.: «No texto: ‘ipsam’, por confusão do ‘u’ com o

‘a’ visigótico, mas com o ‘a’ sopontado.»

185 aliquis] por ‘aquis’, AJC id., em nt.: «Em [C]: ‘aquis qui eam inrigare solent do atque

concedo ipsam hereditatem.’»

186 distribucionem] por ‘disturbacionem’, AJC id., em nt.: «Em [C]: ‘disturbationem’.»

187 quiuerit] AJC id., em nt.: «Em [C]: ‘voluerit’.»

188 tobt] AJC ‘tot’., em nt.: «No texto: ‘tobt’.»

189 assaras] por ‘arsurus’, AJC ‘arsurus’, em nt.: «No texto: ‘assaras’, em vez de ‘arsurus’

como tem [C], devido a confusão do ‘r’ visigótico com o ‘s’ e do ‘a’ redondo com o ‘u’.»

190 «[C] acrescenta outras penas espirituais.» (AJC)

149

<P11> ouecus cendoniz conf fernandus honoriquiz palatinus fernandiz conf

argemondus de conciliario conf romanus ciprianiz conf miduz uiliamondiz conf

romanus romaniz conf

<P12> honorigus uilliamondiz notauit




<P01> in dei nomine

<P02> ego froila cresconiz uobis donno petro bracarensi episcopo et omnibus

clericis facio textum scripture firmitatis pro remedio anime mee de uilla sauariz

inter riale et paredes medietate cum sua ecclesia et in foce de aue quinque talios

de salinas 191 in illa corte que fuit de uermudo iheremias

<P03> et dedi illi in precio una equa de Xa modios et Io boue et Ia sagia

maceril in X modios

191 salinas] AJC id., em nt.: «Corrigido de ‘salineis’.» ; esta nota é particularmente importante

no que concerne a relação entre originais e cópias, pois revela dois aspectos do processo de

cópia: por um lado, a atitude de corrigir ‘erros gramaticais’ do original, neste caso

substituindo a terminação flexional de acusativo ‘-as’ por ‘-is’, como exige a preposição

‘de’; por outro lado, o respeito pelo original, restaurando a forma corrigida, neste caso

duplamente alterada, na flexão e na categoria lexical (‘salineis’ é uma forma adjectival,

ablativo de SALINEUS,-UM,-A). As inúmeras correcções por entrelinhamento de letras ou

formas revelam também esta tendência, nem sempre seguida pelos copistas, diga-se em

abono da verdade, de copiar fielmente o texto original.

150


uenerimus ad inrumpendum contra hunc testamentum quomodo pariam illud in

duplo et qui illa terra inperauerit similiter

<P05> froila cresconis hoc testamentum manu mea roboro

<P06> era Ma Ca Xa VIa et quotum VIo kalendas augusti

<P07> eldebredo ts baltarius ts galindus ts menendus ts gualtarius ts

<P08> pelagius qui notauit

<P09> petrus bracarensis episcopus conf



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego famula dei eilo placuit nobis per bona pacis et uoluntas ut

uenderemus tibi pelagio sergutiz sicut_et uendimus laream meam propriam quam

habeo in uilla rekeiso subtus monte reueroso 192 discurrente riuulo feuero

territorio bracarense et habet iacentiam in agro que fuit de donno sergudo 193

192 reueroso] AJC ‘Reveroso’, em nt.: «O documento seguinte chama-lhe ‘Soveroso’.»

193 sergudo] por ‘sesgudo’, AJC id.; erro de cópia devido a confusão de <s> visigótico com

<r>.

151

<P03> et leuat se de illo riuulo et ferit in illo rego et inde in illa carraria

antiqua

<P04> de illo quod conclusimus do tibi meam rationem integram cum

quantum in se obtinet et ad prestitum hominis est

<P05> propter 194 accepimus de uobis pretium VII modios de milio et II

quartarios et II puzales de uino et fuerunt illos modios de debito et habuimus eos

dare et non habuimus et damus proinde illam laream tantum nobis bene

conplacuit et de pretio nihil remansit in debitum ita_ut de hodie_die uel tempore

sit de nostro iure abrasa et in uestro tradita atque confirmata

<P06> habeatis illam firmiter et omnis posteritas uestra


uenerimus contra hanc cartam uenditionis ad infringendum tam nos quam

quislibet homo pariam uobis omnia que in karta resonant duplata uel triplata uel

quantum uobis fuerit meliorata et debitum crescat

<P08> facta carta uenditionis notum die quod est Vo kalendas octobris era Ma

Ca Xa VIa

<P09> eilo hanc cartam manu mea roboro

<P10> qui presentes fuerunt mandinu ts christoualo ts monio ts uelasco ts

pelagio ts suario ts



152




<P01> ut scitum est a cunctis et diuulgatum ad uniuersis ut in cunctis

omnibus notum fiat eo_quod in temporibus adefonsi principis intentio horitur

inter episcopos nominatos petrus bracarensis et hefronius 195 auriense super

dioceses et parrocias de bracare super territorio baroncelli dicente petrus

episcopus de bracara esse et dicente ederonius episcopus eo_quod erat de auriense

<P02> et super hanc causam coniuncti fuerunt ante ille rex hic in opido

nominato froila ubi erant comites gundisaluo saluatoriz petrus prolis pelagii et de

urbs coninbrie sisnandus qui uocatur aluazir et omne caterua palatii regis et

altercati fuerunt super illa terra et inuenerunt per liber canon ueritate esse de

bracara sicut illa sententia declarat quomodo in temporibus teudemirus rex

sueuorum ipsos episcopos de omnes urbes et prouincias plurimas sub imperio eis

in concilio lucense dioceses et parrocias diuiserunt ne inter episcopos contemptio

aliquatenus fieret

<P03> tempore ipsi theodemiri era DCa Xa editum est ipsum sinodum et ibi

diuiserunt ad cathedra bracarensem ecclesias et parrocias ubi scriptum est totis et

ibi inuenitur omne ruina antiqua sicut equisis et uergancia atque alias

195 hefronius] por ‘hederonius’ (em C ‘ederonius’), AJC id.

153

<P04> dum autem talia uidit adefonsus princeps elegit cum omne concilium

ut iudicasset sesnandus aluariz 196 inter eos ueritate sicut_et iudicauit ut dedisset

petrus episcopus suum clericum qui iurasset quia erat ueritas de bracara sicut_et

iurauit ibi in castro froila in ipsa ecclesia menendus nomine et recepisset suam

diocesim et recepit

<P05> ipse autem petrus episcopus bracarense ad misericordia motus dedit

hederonius medietate de ipsam diocesem

<P06> obinde ego hederonius episcopus pactum simul et placitum facio ad

tibi petro episcopo bracare per scripturam firmitatis pro parte de medietate de illa

terra que mihi dates ad tenendum ut teneam ea sana et intemerata in mea uita et

non extraniem ea in alia parte et non supponam uobis super ea supposita mala per

quo illa careatis aut in illa impedimentum habeatis non ego non alii in mea uoce

per quod uos aut successores uestros de sede bracarensi illa minus habeatis non

per me non per successores meos neque per nullo generis homo non per scripturas

antiquiores uel posteriores

<P07> et qui talia ausus fuerit comittere et ista agnitio placiti uoluerit

infringere quisquis ille fuerit pariat post parti uestre aut de qui uoce de bracara

pulsauerit dublata illa terra uel triplata et iudicato

<P08> facta agnitio placiti in die quod erit Xo Vo kalendas ianuarias era Ma

Ca XVIa

<P09> ego iam supra_nominato hederonio in hac agnitio placiti manu mea

roboraui

196 aluariz] por ‘aluazir’, AJC id., em nt.: «Por ‘alvazir’.»

154

<P10> qui presentes fuerunt ego gundisaluo saluatoriz qui et comes manu

mea conf petrus pelaiz qui et comes manus conf ego sisnandus aluariz 197 qui

iudicaui manu ego fredinando flaginiz armiger regis manu mea conf

<P11> adefonsus rex in ista agnitio placiti manu mea conf

<P12> pelagius ts eirigo ts menendo ts ero ts

<P13> ranemirus notuit





<P02> ego famula dei bona gunsaluiz cognomento donaili deouota in honore

sancte marie uirginis cathedra bracarensis et dei concedo ad ipsam sedem et ad

petrum episcopum et ad omnes clericos canonicos hereditatem quam canbiau[i]

cum pelagio gutierriz et coniugia sua dorothea menendiz in uilla gualtar et dedi

ego bona gunsaluiz pro ea in teadilanes 198 hereditatem quam pelagio gutierriz

ganauit de gaudiloso de illa aqua de aliste usque_ad montem quanta ibidem

ganaui cum suas quintas in montes in fontes et in deuesas cum quantum in se

obtinet et ad prestitum hominis est

197 aluariz] por ‘aluazir’, AJC id., em nt.: «Por ‘alvazir’.»

198 teadilanes] por ‘teudilanes’, AJC id., em nt.: «Por ‘Teudilanes’, por confusão do ‘u’ com

o’a’ visigótico caligráfico (Vid. doc. 622).»

155

<P03> ita_ut de hodie habeatis illa hereditate firmiter et ego inde merces

copiosa ante dominum

<P04> era Ma Ca Xa VIIa IIIIo idus magii

<P05> ego famula dei donailli confessa roboraui et confirmaui

<P06> qui presentes fuerunt menendo menendiz ts pelagio ts menendo ts

gunsaluus ts





<P01> in dei nomine

<P02> ego 199 placuit mihi p[er] bona pacis et uoluntas nec per uin 200 et

metum extorsa sed propria mihi accesserit uoluntas ut facerem uobis episcopo

donno petro et clericis uestris carta uenditionis et firmitatis de hereditate mea

propria que habeo de parte de meo patre nomine nazur et habet iacentia sub illa

culina de bracara

199 ego] AJC id., em nt.: «Repete ‘ego’, que foi sopontado.»

200 uin] por ‘uim’, AJC id., em nt.: «Sic.» ; trata-se de uma simples transliteração do sinal

braquigráfico por <-n> em vez de <-m>, ou um verdadeiro de erro de cópia por

interpretação lexical incorrecta (‘vinho’ em vez de ‘força’) da forma abreviada <ui � >.

156

<P03> de illa hereditate mea ratione integra do atque concedo per suis

terminis et locis antiquis per ubi illa potueritis inuenire cum quantum ad prestitum

hominis est et accepimus de uobis in pretio VI quartarios tantum mihi bene

conplacuit et de pretio apud uos nihil remansit in debitum

<P04> habeatis uos et cui uos relinqueritis illa usque temporibus seculorum


uenerimus contra hanc 201 factum nostrum temptare uel infringere uoluerit tam de

propinquis uel de extraneis uel qualibet forma hominis unde uos impedimentum

habeatis pariemus uel parient illa hereditate duplata uel triplata

<P06> et ista carta in robore permaneat

<P07> notum die XIIo kalendas iunii era Ma Ca Xa VIIa

<P08> narzari hanc cartam manu mea propria roboro

<P09> uiliamondo ts iustus presbiter ts anagildu ts dauid ts

<P10> arias notuit




201 hanc] por ‘hunc’, AJC id; erro de cópia por confusão entre da letra visigótica e <a>.

157

<P01> geluira donnaniz ad uobis petrus episcopus bracarensis et clericos

uestros et ad episcopos qui post uos uenerit pactum simul et plazum uel

testamentum ad exitum mortis pro remedio anime mee et pro meo filio adefonso

nantemiriz qui migrauit ante me et est suo lunion 202 per ueritate facio uobis per

scriptura firmitatis ut deinceps a modo 203 quod est Vo kalendas augusti era Ma

Ca Xa VIIa ut de hodie_die et tempore quale ora migrata fuero habeatis meo corpo

et mea anima proad deum et sepelite me secundum et meum filium adefonsum in

sancta maria

<P02> proinde facio uobis scriptura testamentum et plazum de IIIIa de mea

hereditate quos uenit mihi in portione de meo pater donan teadilaz 204 et de meo

205 mater nomine astragundia de quanta illos habuerunt de parentela et ganantia

de sancti michaeli de torgoloso 206 de illa medietate IIas VIas et media de sancto

iuliano de palatio sauariz et sancti saluatoris de amborum partes VIIIa integra

<P03> et mando ad mea nepta nomine geluira menendiz similiter sicut_et ad

bracara ut ad_mea 207 in sua uita et si habuerit semen habeat et possideat nec

202 lunion] por ‘quinion’, AJC id., em nt.: «Em [C]: quinione.»

203 a modo] AJC ‘amodo’

204 teadilaz] por ‘teudilaz’ (em C ‘teudilaz’), AJC id.; erro de cópia por confusão entre e

<a> da letra visigótica.

205 meo] por ‘mea’ (em C ‘mea’), AJC id.

206 torgoloso] por ‘torgolosa’ (em C ‘torgolosa’), AJC id.

207 ad mea] por ‘habeat’, AJC id., em nt.: «[C]: ‘habeat’ em vez de ‘ad mea’.»; a sequência <-

eat> na letra visigótica redonda podia facilmente, e por um escriba pouco atento, ser

confundida com <m>, logo, com a abreviatura de ‘mea’; o contexto textual e a lição de C

mostram inequivocamente que houve erro de cópia.

158

uidendi nec donandi nec testandi nisi ad bracara et si non habuerit semen tornet se

pro anima de adefonso in bracara

<P04> et super ista scriptura non ualeat alia nec interior 208 nec posterior nec

filii nec nepti nec nulla prosapie nisi sancta maria de bracara quos uocitant

gallecie et sunt istas hereditates liberas et absolutas de alias scripturas de filios et

de potestas terre

<P05> geluira in hoc plazo manu mea roboraui

<P06> de illos clericos florentius archidiaconus quos uidit et testis fuit

<P07> baltarius ts petrus petriz ts pelagio sesgutiz ts honorigo eriz ts gomice

mitiz ts

<P08> et ego geluira nec uindam nec donem nec testem nec in pario 209

mittam sed tantum ad bracara

<P09> petrus episcopus notuit et confirmo

<P10> et qui minime fecerit et plazum exierit uel testamentum pariet post

partem sancte marie D solidos




208 interior] por ‘anterior(a) ’, AJC id., em nt.: «[C]: ‘anteriora’.»

209 in pario] AJC ‘inpario’; no texto sem separação entre as palavras.

159

<P01> in era Ma Ca Xa VIIIa VIIo idus iulii

<P02> nos fideiussores qui sumus de parte de ipsos infanzones pro uilla de

subcolina ego sancio teliz de mea mulier et duara 210 gunsaluiz et adousinda efoz

et de matreonna gondesendiz et de petro gunsaluiz in Cm solidos ego didago

gondesendis de me et de meos germanos suario et galindo et fernando in Cm

solidos et sum ego sancio teliz fidiator de IIIa tres IIIas et ego didago de IIIa tertia

et ego pelagio adefonso de parte de patrina confessa pro quanto tenet inde in suo

iure in C solidos et ego pelagio uermudiz de parte de meo germano pelagio

uermudiz in C solidos pro VIIIa de ipsa uilla et ego godino suariz de meo

germano gutierre suariz pro VIIIa in Cm solidos ego pelagio rodoriquiz pro me et

meos germanos pro VIIIa in C solidos nominibus nuno et adousinda

<P03> placitum facimus uobis petro episcopo bracare per scripturam

firmitatis pro parte de illa uilla que sursum resonat que inquietas proad

inuocatione usque_ad IIIes eidomadas 211 ante ille rex domno adefonso ubi ille

rex fuerit et faciamus uobis quantum ille iudicauerit et lex ordinauerit

<P04> et si minime fecerimus et istum placitum exierimus que pariemus

uobis CCos solidos pagatos et uos inquiratis uestra uoce

<P05> nos supra_nominati in hoc plazum manus nostras roboramus

<P06> et si contenderimus illos solidos que duplemus

210 et duara] por ‘elduara’, AJC ‘Elduara’, em nt.: «No texto: ‘et Duara’.»

211 eidomadas] AJC ‘ebdomadas’, em nt.: «No texto: ‘eidomadas’.»

160

<P07> pro testes aloitu ts petro ts

<P08> diaconus notauit





<P02> ego t[r]uctesindo in christo salutem amen

<P03> ideo placuit mihi pro amore dei et redemptione anime mee dare ad

sancte ecclesie bracarense sedis VIIIam partem de cuncta mea hereditate quam

tenebo in uita mea ego solus et post obitum meum possideant eam clerici

bracarensis ecclesie per manum episcopi petri et alii aduenientes

<P04> et ego gemondus et omni uoluntate mea do episcopo petro et sancte

bracarensi ecclesie decimas de cuncto ganato et de pauperta 212 mea quam habeo

ut habeant apud deum paradisum cum iustis

<P05> facta scriptura die VIIo kalendas ianuarii era Ma Ca Xa VIIIa

<P06> ego tractesindus 213 et gemondus confirmamus et roboramus

212 pauperta] AJC ‘pauperta[cula]’

213 tractesindus] por ‘tructesindus’, AJC id., em nt.: «Devido a confundir o ‘u’ com o ‘a’

visigótico caligráfico.»

161

<P07> uiliamondus conf anagildus conf guimirus conf

<P08> menendo notuit

<P09> petrus episcopus



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego dolquite moniniz et uxor mea geluira pelaiz in domino salutem

amen

<P03> annuit nobis ex spontanea nostra uoluntate ut faceremus tibi galindo

prolis aloitiz et diaconus carta uenditionis et firmitatis de hereditate nostra propria

quam habemus in uilla amenitelo secus litore maris subtus alpe boue castro

territorio portugali et habemus ipsa hereditate de auia nostra donna patrina

<P04> concedimus tibi de ipsa uilla VIa integra per suis locis et terminis

antiquis ubique illa potueritis inuenire cum exitu montium accessum uel

regressum et de ipsa ecclesia et in ipso mari suas piscarias secundum

possibilitatem tuis et accepimus de te pretium CXX solidos in argento in equa et

in alia causa que nobis placibiles fuerunt et de pretio nihil apud te remansit in

debito

<P05> habeas tu illa firmiter et omnis posteritas tua euo perenni

162

<P06> et si uenerit aliquis ex propinquis nostris quam etiam et de exterris qui

hunc factum nostrum infringere uoluerit quisquis ille fuerit pariat ad partem uoce

pulsantis de ipsa hereditate quantum infringere in duplo uel triplo et iudicato et

insuper centum auri libras ad patre 214 regis

<P07> facta carta uenditionis in die IIIIo nonas aprilis era Ma Ca Xa VIIIIa

<P08> nos superius nominati in hac cartula uenditionis et firmitudinis manus

nostras roboramus

<P09> pro testes petro ts menendo ts

<P10> fromarigus pater eius conf animia mater uxoris eius conf pelagio

moniniz frater eius conf gundesindo beraz conf pelagius guterriz uicarius regis

conf gunsaluus menendiz conf suario menendiz conf egas ermoigis conf pelagio

fafilas conf eirigu quos uidit roderigu ferdandiz que uidit gutinus presbiter que

uidit






<P01> in dei nomine

214 patre] por ‘parte’, AJC ‘parte’, em nt.: «No texto ‘Patre’.»

163

<P02> ego famula dei eidonia gunsaluiz et filius meus godinus in domino deo

eterna salutem amen

<P03> annuit nobis per bona pacis et uoluntas ut faceremus tibi petro

episcopo et omni congregationi sedis bracare cartulam uenditionis et firmitatis de

hereditade nostra propria quam habemus in uilla subcolina secus urbem

bracarensem subtus alpe castro maximo et riuulo katauo

<P04> concedo uobis de ipsa uilla VIIIa integram sicuti comparaui illam cum

uiro meo adefonso dauid de onega guteriz per precium et cartam per suis terminis

et locis antiquis ubi illam potueritis inuenire in monte in fonte cum exitum

montium uel regressum cum quantum in se obtinet et ad prestitum hominis est et

accepimus de uos in precio Cm La solidos in argento in palio et loberno ipsum

nobis bene complacuit et de pretio apud uos nihil remansit

<P05> habeatis illam firmiter et omnis posteritas uestra euo perenni

<P06> si autem quod fieri non credimus aliquis homo uenerit uel uenerimus

tam de propinquis quam etiam de extraneis qui hunc factum nostrum infringeret

215 temtauerit pariat parti uestre ipsam hereditatem duplatam uel triplatam uel

quantum uobis fuerit meliorata

<P07> et non sit licentia ualendi contra istam cartam alia scriptura anterior

uel posterior sed ista cunctis temporibus sit in robore permanens et damus uobis

eam excusatam de tota alima sicut dicitur in lege gotorum

215 infringeret] por ‘infringere’, AJC id., em nt.: «Sic.» ; erro de cópia causado por influência

de formas verbais seguintes com a mesma terminação: ‘infringere-t temtaueri-t paria-t’.

164

<P08> facta carta in die VIIIIo kalendas augusti era Ma Ca Xa VIIIIa

temporibus adefonsi principis

<P09> nos supra_nominati hanc carta manibus nostris roboramus

<P10> gundisaluus ts pelagius ts menendus ts galindus ts






<P02> nos fratres nominati sauarigus presbiter petrus presbiter fromarigus

laicus et soror nostra adosinda et tia nostra godegia et recelli in honore sancte

marie uirginis et omnium sanctorum apostolorum martirum confessorum atque

uirginum et uobis domno petro bracarensis ecclesie episcopo et omnibus

canonicis uestris pauperibus peregrinis ospitibus aduenis et pupillis testamus

atque concedimus ad illum locum sanctum omnes nostras hereditates in loco

prefato subcolino 216

<P03> et habemus illas de auis et bisauiis parentum nostrorum ganationes et

conparationes ubi illas potueritis inuenire cum quantum in se obtinet et ad

216 subcolino] por ‘subcolina’, AJC id., em nt.: «Subcolina.» ; erro de cópia causado pela

influência de duas formas nominais anteriores com a mesma terminação (efeito de

‘concordância visual’): ‘loc-o prefat-o subculin-o’.

165

prestitum hominis est in casis uineis et omnia arbusta pomifera aquas aquarum

cum eductibus earum

<P04> ita_ut de hodie_die et tempore habeatis illas firmiter euo perenni

<P05> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hoc nostrum factum ad

inrumpendum quomodo pariamus illas hereditates uel in quadruplum sicut canon

docet et liber iudicum

<P06> nos superius nominati hanc seriem testamenti manibus nostris

roboramus

<P07> era Ma Ca XXa die erit XIo kalendas marcii

<P08> pro testes uilamondo ts menendus ts sudario ts eirigo ts odarius ts

<P09> aluitus ts presbiter notuit




<P01> in dei nomine

<P02> ego petrus galindiz placuit mihi ut facerem tibi petro episcopo

cartulam uenditionis et firmitatis de hereditate mea propria quam habeo in ripa de

cadauo in uilla merlim subtus alpe castro maximo territorio bracarensi de ipsa

uilla que fuit de galindo gunzaluiz de suo auolengo VIa integra et de sua ganantia

IIIa integra

166

<P03> concedo uobis illas ab integro et quantum in se obtinet per illa uena de

cadauo et suas piscarias et suos molinos et canales in monte in fonte per 217 suos

terminos et locos antiquos exitus montium uel regressus cum quantum a prestitum

hominis est uidetur habere ubi illa potueritis inuenire

<P04> et accepi de uobis in precium Io cauallo raudiane adpreciatum in

LXXXa modios tantum mihi bene complacuit

<P05> habeatis uos illa firmiter et omnis posteritas uestra usque in secula

seculorum

<P06> et si uenerit aliquis ex proprinquiis nostris uel extraneis qui hoc

factum nostrum infringere tentauerit et ego in iudicio deuindicare non potueri

quomodo pariam uobis illas dublatas uel triplatas et iudicato

<P07> facta karta in die nonas maii era Ma Ca XXa

<P08> ego iam supra_nominatus hanc kartam manu mea roboro

<P09> ego germanus de menendo galindiz manu mea conf ego petrus suariz

conf ego egas pelaiz conf ego uicoi 218 conf

<P10> eirigo ts pelaio ts menendus ts froila ts exemenus ts



217 per] AJC ‘por’

218 uicoi] AJC id., em nt.: «Em [C]: ‘Vizoi’.»

167



<P01> domnis inuictissimis ac triumphatoribus sanctisque martiribus luce

gloriosa perfusis cuius basilica fundata esse dinoscitur in urbe bracara ciuitate

sancte marie semper uirginis et sancti saluatoris et sancti petri apostoli et aliarum

reliquiarum que ibi recondite sunt

<P02> ego famulus dei garsea prolis gadiz et uxor mea malorina 219 per bona

pacis et uoluntas ut faceremus sancte marie et petro episcopo bracarensi

discurrente riuulo corrago in loco predicto quintanela quomodo fuit de meo auolo

medietate integra et in refontaria 220 IIIIa de uno casale

<P03> damus ipsam hereditatem pro remedio animarum nostrarum et pro

nostro filio qui migrauit ab hoc seculo paganus et non potuimus illam penitentiam

portare

<P04> proinde damus eam quod absoluat dominus nostra peccatum per

benedictionem illius episcopi quia sic dicitur in euangelio «quorum remiseritis

peccata remittuntur eis et quorum retinueritis retenta erunt»


uenerimus ad inrunpendum hoc testamentum tan de genere nostro quam de

extraneis in_primis sit excomunicatus et a corpore domini segregatus et cum iuda

219 malorina] por ‘maiorina’, AJC id., em nt.: «Por ‘Maiorina’, devido a confusão do ‘i’ alto

com o ‘l’.»

220 refontaria] por ‘refontoria’, na rubrica que precede o documento no LF ‘refontoira’ (actual

‘Refontoura’) ; erro de cópia devido a confusão entre <o> e <a> da escrita visigótica.

168

traditore habeat participium in eterna damnatione et insuper pariat ipsam

heretitatem quadruplatam et duo auri talenta

<P06> facta series testamenti die VIIIo idus iunii era Ma Ca XXa

<P07> ego garsea et uxor mea malorina 221 hunc 222 seriem testamentum


<P08> eldrebedus archidiaconus conf gualtarius archidiaconus conf baltarius

archidiaconus conf pelagio eriz conf gundisaluus petriz conf

<P09> gundisaluus ts eirigu ts menendo ts ero ts





<P01> in nomine domini nostri ihesu christi patris et filii et spiritu sancti in

honore sancti saluatoris et sancte marie genitricis dei et sancti michaelis

archangeli et sanctorum apostolorum petri et pauli et sancti andree apostoli et

omnium sanctorum et aliarum reliquiarum 223 que sunt recondite in ista sede

sancte marie

221 malorina] cf. nota 1.

222 hunc] por ‘hanc’, AJC id.; erro de cópia devido a confusão de <a> visigótico com .

223 reliquiarum] AJC id., em nt.: «Com o ‘a’ corrigido de ‘u’.»

169

<P02> ego famulus dei galindus aluitiz diaconus indignus et peccatorum

mole depressus facio seriem testamenti de hereditatibus meis propriis et de mea re

tota ad istam sedem sancte marie et ad petrum gratia dei episcopum et ad clericos

uel monacos qui ibi fuerint habitantes

<P03> et conparaui ego illam hereditatem de tolquide et de geluira pelaiz per

meum precium et roborauit mihi inde cartam et habet iacentiam in uilla

amenitello secus litus maris subtus alpe boue castro territorio portugali et

habemus ipsam hereditatem de auia nostra patrina

<P04> concedimus tibi de ipsa uilla VIa integram per suis locis et terminis

antiquis ubi illam potueritis inuenire exitus montium accessum uel regressum et

de ipsa ecclesia VIa sicut_et de ipsa uilla cum adiunctionibus suis et in ipso mari

suas piscationes secundum possibilitatem tuam et accepimus de te pretio C XX

solidos et sacauit ille galindo de illo archidiaconato ganato que tenia de manu de

illo episcopo domno petro

<P05> et facio ego galindo inde ipsa scriptura et ipso testamento ad ipsam

sedem pro remedio anime mee ut habeam inde mercedem copiosam ante deum

sicut dicit in euangelio «date et dabitur uobis querite et inuenietis pulsate et

aperietur uobis» ut habeatis me in mente in sacrificium et in oratione et reddatis

pro me elemosinam post obitum meum et facio ego uobis ille scripto ad illam

sedem et ad illum episcopum domnum petrum per illum scriptum quod uobis

roboraui quando illa terra mihi dedistis

<P06> et si qualibet forma humana istum nostrum factum infringere quesierit

aut inrumpere uoluerit aut in aserto miserit illa hereditate uobis aut qui post uos

uenerit et ista uoce pulsauerit de ista sancta maria sedis braccarensis in_primiter

sit excomunicatus et segregatus et condennatus et cum iuda traditore abet

participium et corpus suum non accipiat sedem et insuper pariat istud que in ista

170

scriptura resonat in quadruplo sicut in libro iudico et in canono docet et domino

qui illa terra imperauerit libra auri talenta

<P07> facta series testamenti notum die IIIo kalendas ianuarii era Ma Ca XXa

<P08> ego famulus dei galindus aluitiz diaconus in hac series testamenti

manu mea roboro

<P09> petrus ts sandinu ts menendus ts

<P10> pelagio guterriz conf gunsaluus menendiz conf suario menendiz conf

pelagio petriz conf

<P11> sergudus 224 notuit




<P01> in nomine patris et filii et spiritu sancti qui est in trinitate unus et uerus

deus

<P02> in honore sancte marie semper uirginis cuius basilica fundata est in

sede braccara secus fluuium alister siue sanctorum

224 sergudus] por ‘sesgudus’, AJC id.; erro de cópia devido a confusão de <s> visigótico com

<r>.

171

<P03> ego clientulus ac pusillus omnium seruus seruorum dei licet indignus

famulus dei eldebredus peccator qui testamentum facere decreui de uilla mea

propria quam habeo in lectones in uillas de quanto ibi habet sesnando honoriguiz

et quod nos comparamus

<P04> damus inde medietatem integram et est VIa integra de quanto in se

obtinet per suos terminos et locos antiquos et in uillar iuxta ipsam de migarii

hereditatem quam ganaui de onega uermudiz et de suis congermanis et de

menendo loueriquiz et domna sidi et de godino et de sua germana et illa de

aragunti eldreuediz et de sua germana adosinda et illa de paulo

<P05> et extremant se ipse hereditates inter terminum de nogaria et terminum

de uelasco ennequiz et adicimus ibidem laream de lica baldoiz et de emisu

<P06> rogo tamen uniuersum cetum et per ipsum in cuius amore ex mea

deuotione exoratus sum ut iste uille a loco sancto supra_nominato non aufferantur

<P07> si quis tamen quelibet potestas aut aliquis homo eas a predicto loco

auferre uoluerit auferat dominus memoriam eius de libro uite et cum iustis non

scribantur sed cum iuda proditore parem patiatur penam et pariat ipsas uillas

quadruplatas et insuper duo auri talenta

<P08> facta series testamenti die Xo VIIIIo kalendas maii era Ma Ca XXa Ia

<P09> eldrebedus peccator hunc 225 scripturam testamenti manu mea

roboraui

225 hunc] por ‘hanc’, AJC ‘hanc’, em nt.: «No texto: ‘hunc’, devido a confusão do ‘a’ redondo

visigótico com o ‘u’.»

172

<P10> ee 226 ego menendo anagildiz adicio ad ipsum testamentum de ipsis

lareis quod cum domnus eldreuedus cum matre mea sortiauit nomine spanili

<P11> et ego eldreuedo quantum ganaui in sancta maria de ferrarios



TIPO: R (doação ao Most. de Sto Estêvão de Faiões, conc. de Chaves)

<P01> in dei nomine

<P02> ego uimara presbiter et frater eius pelagius presbiter in domino deo

eterna salute amen

<P03> annuit nobis atque conuenit nullius quoque_gentis imperio nec

suadentis articulo neque pertumescentis 227 metum sed propria nobis accessit

uoluntatis ut faremus uobis matartara nostra domna leta sicut_et facimus kartula

benefactis et firmitatis de hereditate 228 nostra propria quam habemus de matre

nostra fachilo hic in territorio flauias discurrente flu[u]ius tamice

<P04> concedimus uobis in ipso loco predicto quem uocitant sancti stephani

IIas tercias de ipso araualde ab omni integritate id sunt nominibus terris uineis

226 ee] por ‘et’, AJC ‘et’, em nt.: «No texto: ‘ee’.»

227 pertumescentis] por ‘pertimescentis’, AJC ‘pertimescentis’, em nt.: «No texto:

‘pertumescentis’.»

228 hereditate] AJC ‘hereditare’

173

arbores fructuosas uel infructuosas pascuis padulibus et exitus montium uel

regredientium petras mobiles uel immobiles aquis aquarum sesegas molinarum et

piscarias cum ductibus earum

<P05> damus et concedimus uobis per suis terminis et locis antiquis ubique

illam potueritis inuenire per continentia uel benefactoria quod habemus de uobis

sic et habeamus in uita quos uixeritis et post obitum uero unus ex nobis qui

primitus migrauerit aut ambo ut sepeliatis nos sicut est consuetudo nostra ab

integro deinde habeatis nos in mente ad eclesiam dei cereum et oblationem

offeratis et bucellas panis pauperibus distribuatis

<P06> istudque fideliter obtineatis pro remedio animarum nostrarum et uestre

ut sit inde nobis dominus mercis copiosa ante deum et premium inconuulsum

habeatis uos et omnis posteritas uestra

<P07> post obitum uero uestro reuertat se ipsa hereditas ad ipsius reliquiarum

locis aulam sancti stephani ubi cadaueres nostros tumulati fuerint et hoc quod

uobis concedimus habeatis uos et semen uestrum qui boni fuerint et in uita sancta

perseuerauerint

<P08> neminem 229 quidem pretermittimus qui ibidem ad uos aliqua damna

uel inruptionem 230 faciat sed quod fecerit sit excommunicatus et insuper pariat

uobis uel semini uestro ipsam hereditatem in duplo uel triplo et ad partem regis

solidos D

229 neminem] AJC ‘nenimem’

230 inruptionem] AJC ‘inru[m]ptionem’

174

<P09> facta karta die quod erit Xo kalendas ianuarii era Ma Ca XXa IIa

regnante illustrissimo rege adefonso in legionense mandante flauias comes

rodrigo uelasce et eius uicarius

<P10> nos quod supra_taxati 231 sumus uimara presbiteri una cum fratre meo

pelagio presbiteri uobis domna leta in hac karta firmitatis quod fieri iussimus

manus nostras roboramus

<P11> gidissilo conf zacarias conf meitamam conf

<P12> hic testes garcia conf godesteus conf miro mirez conf caudinas ts

guandila conf gondesendo conf martinus conf ualide ts ranosindus ts

<P13> sancius notuit





<P02> ego famula dei godina in domino deo eternam salutem amen

<P03> ideo placuit mihi per bona pacis et uoluntas ut facerem uobis petro

bracarensis sedis episcopo textum scripture firmitatis sicut_et facio de hereditate

mea propria quam habeo in uilla agrela subtus monte longo territorio bracarensi

231 taxati] AJC ‘ttaxati’.

175

discurrente riuuolo aue in loco predicto in ipsa uilla agrela et uenit mihi in

portione de patre meo sentario

<P04> damus uobis in ipsa uilla siue de parentela quomodo et de ganantia et

de comparatura quanta que ibidem habuit ab integro uobis concedo ubi illam

potueritis inuenire per suos terminos et locos antiquos et quantum in se obtinet et

ad prestitum hominis est

<P05> do uobis illa ut contineatis me in mea uita quomodo potueritis et pro

pretio Xˇa modios tantum mihi bene complacuit

<P06> habeatis uos illam firmiter et faciatis de illa que uolueritis usque in

sempiternum

<P07> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hanc cartam

uenditionis et ego in iudicio deuendicare non potuero aut noluero aut uos in uoce

mea quomodo pariam uobis illam hereditatem duplatam uel quantum uobis fuerit

melioratum

<P08> facta karta uendicionis die VIIo kalendas ianuarii era Ma Ca XXa IIa

<P09> ego godina sentariz hanc cartam uendicionis manu mea roboro

<P10> menendo ts ordonio ts pelagio ts gualtarius arias ts

<P11> ordonius ts presbiter notuit



TIPO: P (venda)

176

<P01> in dei nomine

<P02> ego petrus et uxor mea goldregodo in domino deo eternam salutem

amen

<P03> ideo placui nobis per bona pacis et uoluntas ut faceremus uobis

tolquide et uxori uestre geluira karta uenditionis et confirmationis de hereditate

nostra propria quam habui de matre mea domna senior iucet 232 in uilla portela

sub monte telarias territorio bracharensi discurrentes aguas ad riuolum pel et

habet iacentia in uilla porte[la]

<P04> ipsa hereditate cum edificiis sautos pomores 233 uineas exitus aquis

aquarum petras mouiles et inmobiles accessum uel regressum uel quantum

hominis ad prestitum est cum omni sua prestantia ab integro minus illa larea de

lamela uobis concedimus proquo accepimus LXa modios tantum nobis 234 bene

complacuit et de precio nihil remansit pro dare

<P05> iuri quieto uindicetis ita_ut de hodie_die uel tempore sit ipsa hereditas

235 abrasa et in dominio uestro sit tradita uel confirmata

<P06> habeatis uos firmiter et omnis posteritas uestra usque in perpetuum

<P07> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus ad inrumpendum et nos in

concilio non potuerimus deuindicare uel auctorizare post uestra parte aut uos in

232 iucet] por ‘iacet’, AJC ‘iacet’, em nt.: «No texto: ‘iucet’, por confusão do ‘a’ visigótico

redondo com o ‘u’.».

233 pomores] por ‘pumares’, AJC id., em nt.: «No texto: ‘pomores’.»

234 nobis] AJC ‘obis’

235 AJC acresc. ‘[de iure meo]’

177

uoce nostra demus ipsam hereditatem duplatam uel triplatam uel quantum uobis

fuerit meliorata

<P08> notum die quod est VIIIo kalendas februarii era Ma Ca XXa IIIa

<P09> petrus et uxor mea goldregodo hanc kartam manibus nostris

roboramus

<P10> qui testes fuerunt danila ts ordonio ts guntemiru ts menendus ts





<P01> in nomine patris et filii et spiritu sancti

<P02> ego famulus dei pelagius godiniz aduenit mihi ex propria mea

uoluntate ut aliquid ex paupertacula mea offerem ad aulam beate genitricis marie

atque uirginis que est fundata in ciuitate bracara sicut_et offero pro remedio

anime mee de ipsa ecclesia sancti michaelis que est fundata in uilla forozos mea

ratione integra sicuti illa comparaui de nanti guterriz et de suas germanas mennina

et bona per meum pretium et per cartas VIIIIa integra cum quantum in se obtinet

et ad prestitum hominis ut habeant inde ratione qui boni fuerint et uita sancta

p[er]seuerauerint

<P03> habeant et possideant extra illa larea que inde subtraho que dicent

cotesseta

178

<P04> et acceperunt ipsos uenditores pro illa ecclesia in pretio placibile

XXXa modios et de pretio aput uos nihil remansit in debito

<P05> et si uenerit aliquis de proprinquis meis uel extraneis qui ipsa ecclesia

uel adiunctionibus suis infringere temptauerit auferat dominus memoriam eius de

libro uite et pariat ad pars testamenti ipsam ecclesiam in quadruplum et insuper D

solidos

<P06> factum testamentum die Xo VIIIIo kalendas iunii era Ma Ca XXa IIIa

<P07> ego pelagius super nominatus hoc testamentum manu mea roboro

<P08> menendus ts alter menendus ts

<P09> gutierriz pauliz iudex qui uidit




TIPO: PL (plácito: pacto com a Sé de Braga) †

<P01> nos homines qui sumus sub una scriptura uel signa facturi id sumus

gundesindus presbiter uimara trasmiriz et alius gundesindus presbiter ga[u]inus

presbiter guandila angulfiz et alius gaui[n]us presbiter aluitus presbiter plazum

† Referente à dotação da Igr. de S. Mateus de Soalhães, conc. de Vila Nova de Famalicão. V.

N.155/1085 (LF137 ‘Dotação da Igr. de S. Mateus de Soalhães’).

179

facimus inter nos et unus ad alius per scriptura firmitatis die Xo kalendas

nouembris era Ma Ca XXa IIIa

<P02> roboramus istum plazum unus et 236 alius et uobis domno petro

bracarensis sedis gratia dei episcopo et guitu archidiaconus qui tenet

archidiaconatum de aue in aliste quia nos omnes sine eramus ecclesia et aliis ab

ecclesiis sepe fugati fuimus et in maxima dispectione eramus et ministerium dei

multociens perdidimus et illa ecclesia in qua eramus non erat sub beneditione

episcopi

<P03> ideo placuit nobis ut edificemus nostra hereditate in honore sancti

mathei apostoli et sancti genesii martiris et dedimus in eodem loco ad ecclesiam

edificandum LXXXa IIIIor passales pro remedio animarum nostrarum et alios

tantos ad gundisaluo menendiz et ad suario menendiz

<P04> et non habeamus licentiam de ipso quod ad ecclesiam damus neque

uendendi neque donandi neque nos neque nostri heredes et ipsum quod damus ad

ipsos dominos damus per canbiationem pro ipso quod ad ecclesiam damus et

quod demus inde quartam partem ad ecclesiam sancte marie bracarensis sedis

decimas et magnificentias et ad archidiacono decimas de ipsos dextros de quanto

labore ibidem fuerit nos et semen nostrum similiter faciat

<P05> et est ipso que damus pro ecclesia edificare in loco nuncupato

sunilanes inter aue et aliste territorio bracarensi

<P06> et si istum plazum unus ex nobis excederimus que pariat post parte

uestra de que plazum obseruauerit unusquisque LXXa solidos et post partem

236 et] AJC ‘ad’, em nt.: «No texto: ‘et’.»

180

episcopi domni petri et guitus archidiaconus ipsud 237 quod in plazum resonat

quadruplatum et aliud tantum in iudicato ad quem illa terra inperauerit et ad alium

episcopum qui post ipsum in sede bracara successerit

<P07> nos superius nominati uobis donno petro episcopo et guito

archidiacono mente deuota et spontanea nostra uoluntate manus nostras

roboramus

<P08> didagus ts petrus ts pelagius ts leodefreo ts menendo ts

<P09> petrus bracarensis confirmo



TIPO: R (dotação da Igr. de S. Mateus de Soalhães, conc. de V. N. de Famalicão)

<P01> in christi nomine pii et misericordissimi et in honore sancte dei

genitricis marie et in honore omnium sanctorum et sancti mathei apostoli sancti

generi 238 martir ad honorem quorum ecclesia fundata est in uilla sunilanes 239

territorio bracarensi subtus monte sancti micahelis

237 ipsud] AJC ‘ipsum’, em nt.: «No texto: ‘ipsud’.»

238 generi] por ‘genesi’, AJC ‘Genesi’, em nt.: «No texto: ‘Generi’, por confusão do ‘s’

visigótico com o ‘r’.»

239 sunilanes] AJC ‘Sumilanes’

181

<P02> nos famuli dei gondesindus presbiter uimara trasmiris et alius

gundesindus presbiter gauino presbiter guandila angulfiz alius gauinus presbiter

aloitus presbiter prouidentes nostra peccata et timentes periculum mortis et

infernalia supplicia et pauentes diem magni iudicii cum dominus ad iudicandum

uenerit ante cuius conspectum angeli et archangeli pauescunt et omnes sancti

tremiscunt et ut nos ante faciem illius in die illa terribili pro redemptione

peccatorum nostrorum auxilium habeamus et misericordiam ab omnipotente deo

consequamur et pro remedio parentum nostrorum edificamus ecclesiam uocabulo

sancti mathei apostoli et sancti genesii martiris

<P03> damus ibidem ad corpora tumulandu XIIm dextros et pro celeratione

clericorum LXXXa IIos passales in circuitu et ornamenta ecclesie sicut canon

romane ecclesie docet ad possidendum atque lucram 240 ordine aduene et

peregrini pauperes et pupilli uidue et orffani pro redemptione peccatorum

nostrorum uel parentum rationem accipiant extra IIIIor episcopi et X archidiaconi

<P04> nos superius nominati facimus istum testamentum ad illam ecclesiam

pro eo_quod eramus sine ecclesia et ab aliis eclesiis sepe fugati fuimus et in

maxima dispectione eramus et ministerium dei multociens perdidimus et illa

ecclesia in qua eramus non erat sub benedictione episcopi

<P05> ideo placuit nobis ut edificemus ecclesiam in nostra hereditate in

honore sancti mathei apostoli et genesii martiris per benedictionem episcopi

domni petri et dedimus pro ipsa hereditate in qua ecclesiam fundamus aliam

tantam de nostra hereditate gundisaluo menendiz et suario menendiz

240 lucram] por ‘lucrum’, AJC id.; erro de cópia devido a confusão entre e <a> visigótico.

182

<P06> et quicquid ad ecclesiam damus 241 semper in libertate permaneat et

nullus homo sub iugo seruitutis inde aliquid licentiam accipiendi habeat neque

nostri heredes neque extraneos sine licentia episcopi et insuper hoc pro

redemptione animarum nostrarum et parentum nostrorum dedimus medietatem de

nostris piscariis et sedibus molinorum cum ipso introitu atque omni utilitate ad

prestancia clericorum uel pauperum ita non erimus reuerssuri 242 hoc factum

nostrum inrumpere sed coram deo et multis testibus confirmare


uenerimus qui hoc factum nostrum quesierit inrumpere uel infringere aut modice

temptauerit in_primis sit excomunicatus et a fide christiana separatus et cum iuda

traditore in inferno sociatus et nullam participationem cum christianis habeat

donec ad satisfactionem ueniat et quantum inde abstulerit reddat quadruplum et ad

partem ecclesie et episcopi unam auri libram et post partem qui illam terram

imperauerit aliud tantum in iudicato

241 damus] AJC id., em nt.: «Corrigido de ‘siamus’.» ; a forma corrigida <siamus> (discutida

no capítulo 3) é equivalente à variante <sedeamus>, português ‘sejamos’. A ser assim, é

um elemento importante para se compreender o processo de cópia enquanto leitura

parcelar ou local de um texto, já que a forma ‘siamus/sedeamus’ faz sentido no âmbito

local da sequência ‘siamus semper in libertate’ se esta for tomada isoladamente do

contexto. O copista avançaria pelo texto texto bloco a bloco, lutando com as dificuldades

de uma caligrafia antiga, obsoleta, e tentando atribuir um significado imediato a cada

bloco. Uma leitura mais atenta (já textual ou global), sua ou de um revisor, obrigaria a uma

correcção posterior. Uma explicação mais prosaica, e também plausível, poderia ser a

influência da palavra anterior ‘ecclesiam’ com repetição por lapso da última sílaba, e

acrescentamento da sílaba ‘-mus’ da palavra seguinte ‘damus’.

242 reuerssuri] AJC ‘recessuri’, em nt.: «No reclamo do fundo da folha anterior está

‘reverssuri’.»

183

<P08> facta scriptura testamenti die Vo kalendas nouembris era Ma Ca XXa

IIIa

<P09> nos supra_nominati uobis domno petro episcopo bracarensis sedis et

tibi gaito 243 archidiacono hoc testamentum manibus nostris roboramus

<P10> sisnandus abba confirmo guntadus abba conf rudericus archidiaconus

conf midus presbiter conf sendinus diaconus conf guitus archidiaconus conf

<P11> menendus ts pelagius ts maiori ts item pelagius ts petrus presbiter ts

<P12> menendus presbiter qui hoc notauit et confirmo



TIPO: P (doação)

<P01> in dei nomine

<P02> ego martino zarraquiz in domino deo eterna salute amen

<P03> ideo placuit mihi adque conueni nullis quoque_gentis imperio nec

suadentis articulo nec pertimescentis metu quod est fraudis ingenuo 244 sed

propria mea uoluntas haccessi ut facio tibi suprino meo fernando pelagii et

presbiter kartam donationis sicut facio de ipsas meas hereditates proprias quas

243 gaito] por ‘guito’, AJC ‘Guito’, em nt.: «No texto: ‘Gaito’, por confundir o ‘u’ com o’a’

visigótico caligráfico.»

244 ingenuo] AJC id., em nt.: «Corrigido de ‘ingenio’.»

184

habeo de auios et parentes meos aut de ganantia territorio flabias subtus mons

batoccas discurrente flumen tamice in uilla quod uocitant sancti stephani

<P04> et habent ipsas hereditates t[er]minos per illa fontana frigida de felzes

et inde per soueroso et per mediatorio de marius et per illa penna de fernando

iohannis et inde per aquas frigidas et sub ipsa ciuitatelia de batoccas et inde per

illa fonte et per illa carrale antiqua et uenit inter aquatones et ille sauto et fere in

sancta eolalia et de alia parte habent terminos cum fagiones et inde inter

ameisinos et calmanderes 245 et feres 246 in tamice et claude in loco ubi primo

resonamus

<P05> do tibi ipsam ecclesiam de sancti stephani et ipsa quintana cum sua

fonte et cum suas uineas et suas cortinas quas comparauit pater meus zarracho 247

et mater mea domna leta de domna tota uel precio modios VIIII de centeno era

Ma Ia medio casuie 248 qui iacet sub ipsa ecclesia sancti stephani qui fuit de abolo

meo ranosindo cum aiunctionibus suis item sub ipso casale qui fuit de mea mater

item alio casale qui fuit de domno pelaiz et comparauit meo pater zarracco et

mater mea domna leta uel precium quarteiros VIs de farina et Io ariete cum

aiunctionibus suis et sub ipso casale alio casale qui iacet cum ipso de uimara

ualitiz sub ipsa ecclesia sancti stephani quos ganauit de ferro donoiz item alio

245 calmanderes] AJC id., em nt.: «‘Almondres’ nos docs.359 e 397.»

246 feres] por ‘feret’, AJC id.; erro de cópia devido a influência (concordância visual) da

palavra anterior ‘et calmander-es et fer-es’.

247 zarracho] AJC id., em nt.: «‘Charraco’ e ‘Charracho’ nos docs.359 e 397.»

248 casuie] por ‘casale’, AJC ‘casale’, em nt.: «No texto: ‘casive’ mas os docs.359 e 397

trazem ‘casale’.» ; erro de cópia por confusão de <a> visigótico com , e de <l> com

 por hipercorrecção, devido a confusão frequente de alto com <l>.

185

casale quem ganauit de uermudo sordo et de pater eius pelagio sandiniz habet

iacentia in ipso atrio sancti stephani ad illas pennas et determina cum illo casale

de ecclesia et de alia parte cum arias fernandiz et de fagildus cum aiuntionibus

suis et ipse ualle que se leua de illa figale aluare et fere uel 249 uinea de fratre

maruam sub ipsa ermita quas comparauit pater meus et mater mea de tobias et de

principio et de gaudinas et de meidaman 250 et illa uinea de fratre maruam que

ego ganaui et illa quintana de illa ermita integra et de illa eclesia cum suas uineas

et suas arbores medietate in illo arraualde ibidem prope alio casale integro qui fuit

de meidaman et de patre suo iusto et habuit eo comparato meo patre zarracco uel

precio modios Xˇa cum adiunctionibus suis era Ma Xˇa VIIIa item alia larea que

leua se de illo casale de daniel camaniz et fere in larea de ualiti alia larea sub ipsa

abet iacentia cum illa de nunno guandilaz et fere in illa uereda sub ipso forno

antigo alia larea item alia larea super uereda et leuat se de illa de ualiti et de alia

parte de domna eisemena et fere in illo uallato quos comparauit meo pater modios

XXi IIIIor de omine nomine meidaman era Ma XXa IIa item alias IIas lareas

discurrente carrale ad almondre Ia hic et alia de altera parte cum illa de domna

fonsina alia de nunno guandilaz alio triticale qui fuit de sagato qui est testato ad

sanctum stephanum alia terra que iacet ubi dicent petra fita precio modios XXi

item de alia parte alia laria que comparauit mea mater et est seminatura quarteiros

VIIII et fere in illa uereda item alia laria que iacet iuxta illa de froila gemondiz

alia laria que iacet cum illa de domna tota alia larea que iacet cum illa de sancti

stephani alia laria que iacet inter illos murauzos seminatura modios uis et

sextarios IIIs et fere cum illa de sancti stephani alia laria leua se de illo murauzo

et fere in illo rego et diuide cum illa de marcho alia laria leua se de illo rego et

249 uel] por ‘in’, AJC ‘in’, «No texto: ‘vel’.»

250 meidaman] AJC id., em nt.: «‘Meditaman’ nos docs.359 e 397.»

186

fere in tamica et diuide cum illa de gonderigo enniquiz item alia similiter leua se

de rego et fere in tamica et diuide cum illa de nunno guandilaz alia laria leua se de

rego et fere in tamica et diuide cum illa de domna geluira alia laria que diuide

cum illa de turre alia laria que iacet ubi dicent fusarios et seminatura quarteiros

VIs alia laria media que diuide cum illa de iquila alia laria media que diuide cum

illa de domna tota de alia parte de illa uereda alia larea que diuide cum illa de

gonderigo enniquiz et iacet sub plazellos alia laria super plazellos et diuide cum

illa de iquila alia laria que diuidet cum illa de domna goluira seminatura tritico

quarteiros IIIs alia de illa sorte que fere in illa uereda alia laria que iacet ad illo

forno in lacunela alias IIIes lareas alia larea in lagona maior in illas quanietas

larias IIIs diuide una cum illa de gonderigo enniquiz alia cum illa de iquila in

sortes longis alias laria IIIs in auellaneda larias IIIs ad illo porto de arcozolo

linares duos I super uereda alio sub uereda in rodundellos larias IIs una hic in

aqua alia inde aqua uno molino in riuulo de arcozolo 251 in arnosa alia laria leua

se de riba fracta 252 et fere in illa fonte de cepello cum suas duas piscarias alia

laria in porto conioso 253 et fere in lauaculos et de alia parte fere in illa 254 garsea

aueniz in illo conieto larias IIIIor medias in placello alia laria in batocas media de

illa azorera cum suo sauto et per suis terminis ut de hodie_die et tempore ipsa

hereditates de iuri meo abrasas et in uestro traditas atque confirmatas

<P06> habeas tu et omnis posteritas tua et quidquid de eas facere uolueris

251 arcozolo] AJC id., em nt.: «‘Arcobolo’ no doc.359, e ‘Arcuguelo’ no doc.397.»

252 riba fracta] AJC id., em nt.: «‘Ripa Freita’ no doc.359 e ‘Riba Feita’ no doc.397 »

253 conioso] AJC id., em nt.: «Nos docs.359 e 397 respectivamente ‘Caunioso’ e ‘Counioso’.»

254 AJC acresc. ‘[de]’

187

<P07> si quis tamen quod fieri non credis et aliquis homo contra hanc kartam

donationis ad inrumpendum uenerit uel uenerimus aut nos uel propinquis aut

extraneis in_primis sit excomunicatus a corpus et sanguis domini nostri ihesu et a

fide catholica separatus et non uideat que bona sunt in iherusalem celestem nec

pax in iherusalem sed cum iuda traditore domini lugeat in eterna damnatione

<P08> facta karta donationis sub die quod erit VIIo kalendas marcii era Ma

Ca XXa IIIIa regnante rege adefonso in toleto mandante flauias fernando

menendiz et eius uigario roderigo fernandi in bracarense sede petrus

archiepiscopus ecclesie

<P09> ego martinus zarracco tibi suprino meo fernando pelaiz adque

presbiter in hac karta donationis manus meas roboro

<P10> item qui ista karta donationis infringere uoluerit quod sursum resonat

que pariat in duplo et a parte regis aliud tantum

<P11> et qui hoc uiderunt et audierunt oseuio presbiter conf p[e]lagio

presbiter conf petro presbiter conf petro uistellaz conf raupeiro sarraziniz conf

daniel iquilaz conf menendo citiz conf espasando eriz conf adefonso uenegas conf

<P12> et pro testes miron ts 255 godino ts arias ts

<P13> menendus notuit



255 ts] AJC ‘te.’

188

TIPO: P (doação)


<P02> ego monio prolis fafilaz placuit mihi per bona pacis et uoluntas ut

facerem uobis menendo brandilaz cartula donationis de hereditate mea propria

quam habeo in uilla que uocitant prataluari quam habeo de parentela quomodo

etiam et de comparantela subtus monte spino castro laginoso discurrente riuiolo

256 prouizola territorio bracarensi

<P03> damus uobis de ipsa hereditate medietate integra ubi illam potueritis

inuenire per suos terminos et locos antiquos cum quantum in se obtinet et ad


<P04> et accepimus de uobis uestras donas et uestras alfagias tantum nobis

bene complacuit et de pretio nihil remansit in debito

<P05> habeatis uos illa firmiter et omnis posteritas uestra


uenerimus contra hanc cartam donationis ad inrumpendum que ego in iudicio

deuendicare non potuero aut uos in uoce mea tunc habeatis licentiam aprehendere

de nos ipsa hereditate duplata uel triplata et quantum uobis fuerit meliorata et uos

perpetim habitura

<P07> facta carta die Vo idus aprilis era Ma Ca XXa IIIIa

256 riuiolo] por ‘riuuolo’, AJC ‘rivolo’, em nt.: «No texto: ‘ruvolo’ ou ‘riviolo’.» ; a leitura

‘ruvolo’ não é plausível. O copista por lapso não escreveu a segunda haste do .

189

<P08> monio fafilaz hanc cartam manu mea roboro

<P09> qui presentes fuerunt honorigus conf nunnus conf didagus conf lilo

conf

<P10> pelagius notuit





gloriosissime uirginis marie et omnium sanctorum martirum apostolorum

eu[an]gelistarum prophetarum et omnium corus angelorum sicut recondite sunt in

bracarense ecclesia

<P02> nos quidem pusilli ac minimi serui se[r]uorum dei nomine godegia

receli sauarigus presbiter petrus presbiter ad[o]sinda guterre presbiter uobis petro

episcopo et omnibus clericis bracarensis ecclesie concedimus omnes nostras

hereditates per suos terminos et loca antiqua sicut antea fuit bracara sic de

parentela quam etiam de pa[re]ntela 257 seu ganationes per montes ualles de illo

monte de sancta marta usque in morauzos cum aquis uineis pomeriis exitibus et

regressibus et cum omnibus aprestantiis quas in se obtinent et ad prestitum

hominis est

257 pa[re]ntela] AJC ‘[com]pa[ra]ntela’

190

<P03> si quis tamen quod fieri non credimus aliquis homo uenerit tam 258

extraneis quam de propinquis habeat damnationem perpetuum et sit anathema

perditus in aduentum domini et insuper in quadruplum et duo auri talenta et ad

regem suam compositionem una pariter cum episcopo secundum canonum et liber

iudicum docet

<P04> facta series testamenti notum die erit Xo VIo kalendas iulias era Ma Ca

XXa IIIIa

<P05> nos superius nominati in hanc series testamenti manus nostras

roboramus

<P06> menendus presbiter conf pelagius presbiter conf midus diaconus conf

petrus diaconus conf galteiru diaconus conf oueco diacono conf ordonio diacono

conf pelagio cidiz confirmo




<P01> domnis inuictissimis ac triumphatoribus sanctisque martiribus et

omnium sanctorum quorum basilica fundata est in ciuitate bracara metropolitana

ecclesia

<P02> nos homines nominati de boruela cum mulieribus et filiis senator

froila petrus gunterigus testamus illam ecclesiam cum suis dextris et dedimus nos


191

singulos petazos de terra inter lama de monte et hereditate de domno auriulfo III

quartarios et sunt 259 de centeno seminatura

<P03> sarracinas gonteriquiz 260 iusta illos passalles in ripa de illo fontano I

quartarium de centeno seminatura

<P04> teodemirus 261 ferrarius unum petazum de terra in illo porto de ripa

foramia 262 quartarium de centeno seminatura in pannonias

<P05> adolina dedit hereditatem pro suo uiro propter peccatum quod fecit

cum sua antenata nomine froila uizoriz 263 XV mazanarias cum suo terreno in

carualiales iuxta illum testamentum de sancto martino de ecclesia uocabulo sancti

martini hic in pannonias inter palacios et anta quomodo concludet per suos ualos

usque in fontano seco

<P06> et nos homines de oueliola adunati muli[er]es et filii testamus nostram

ecclesiam uocabulo sancti saluatoris cum suis passalibus uobis domno petro

259 sunt] por ‘sextarium’, AJC id., em nt. lição de B: « ‘Sextarium’, como exige o contexto.»

260 sarracinas gonteriquiz] por ‘sarracinus gonteriquiz’, AJC ‘Sarracinas Gonteriquiz’, em nt.

lição de B: « ‘Sarracinus Gonteriguiz’.» ; a diferença na redacção do patronímico, entre as

duas versões do texto, revela claramente a fixação dos dígrafos <qu> e <gu> com os

valores românicos de /k/ e /g/ o primeiro, e /g/ o segundo; além disso, a sua alternância

corresponde às alternâncias entre <t> e <d>, e , <c> e <g>.

261 teodemirus] AJC id., em nt. lição de B: «‘Todemirus’.»

262 foramia] AJC id., em nt. lição de B: « ‘Forania’.»

263 uizoriz] AJC id., em nt. lição de B: « ‘Vizoiz’.»

192

episcopo et omnibus clericis bracarensis 264 ecclesie concedimus atque

confirmamus ab hodierno die usque in eternum

<P07> et qui hunc factum nostrum infringere conauerint tam nos quam semen

nostrum pariemus in parte de illa sede et regi terre in quadruplum

<P08> nos superius nominati in hac series testamenti manus nostras

roboramus

<P09> anaia adefonso ts aspagia 265 ts alius adefonsus ts sindo ts petro ts

<P10> gualtarius archidiaconus conf


<P12> era Ma Ca XXa IIIa




<P01> domnis inuictissimis hac t[ri]umphatoribus sanctorum apostolorum

martirum et confessorum atque uirginum sancta maria mater domini que assunta

est in celo et illos sanctos qui ibidem recondite sunt in cenouio sancte marie

264 bracarensis] AJC id., em nt. lição de B: « ‘Bracarensi’.»

265 aspagio] AJC id, em nt. lição de B: « ‘Aspagia’.»

193

bracarense sedis metropolitane sedis cuius baselica fundata est quia sic dicit in

eu[an]gelio «date et dabitur uobis querite et inuenietis pulsate et aperietur uobis»

<P02> ego michael froiaz cum peccatorum mole depressus do et contesto

uobis domno petro gratia dei episcopus et uestris clericis quantos in ista sede

morantes sunt et ad locum sancte marie bracarensis sedis de illa nostra uilla de

fonte coua que fuit de patre meo et de mea matre et de quantum ganauimus et

contramutauimus medietatem uobis contestamus exceptis illa lairohia 266 que

ganauit mater filie nostre guntilli et illa altera sub una cum quantum ad prestitum

hominis est et cum sua fonte medietatem damus et contestamus sancte marie et

medietatem nostris filiis laxamus

<P03> et de illis quas ganauimus de filiis de tio nostro ramiro IIIa integra

uobis damus et contestamus pro remedio anime mee ut habeatis me in mente ut

ante deum inueniatis mercedem et ego teneam illam de uestris manibus in mea

uita et seruiam uobis cum illis

<P04> habeatis uos firmiter et omnis posteritas uestra episcopi uel clerici qui

ibi habitauerint firmiter teneant et possideant cum quantum ad prestitum hominis

est que in se obtinent uel obtinuerint

<P05> si aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hoc factum nostrum ad

inrumpendum uel infringendum temptare uoluerit in_primiter sit excomunicatus

et a sancta matre ecclesia separatus et cum iuda traditore domini habeat

participium in eterna dannatione penam nunquam finiendam et insuper dona

secularia septies componat quantum ualere constat auri libra talenta ad partem de

quo ista scriptura obseruauerit

266 lairohia] AJC id., em nt.: «Por ‘lairoina’.»

194

<P06> super ista scriptura non ualeat sed ista semper habeat roborem

<P07> facta series testamenti notum die IIIo idus augusti era Ma Ca XXa IIIIa

<P08> ego michael froilaz in hac scriptura testamenti manu mea roboro

<P09> pro testes uiliamondo ts eita ts nunus ts ueremudo ts ordonius ts

<P10> menendus ts brandilaz qui uidit menendus gunsaluiz qui uidit pelagius

abba teudilanensis qui uidit

<P11> michael froilaz qui exaraui et manu mea confirmaui

<P12> pelagius diaconus qui notuit





<P01> in era Ma Ca XXa IIIIa et die erit et IIIIo kalendas sebtembris

<P02> ego anagildu gundesindiz pactum simul et placitum ligale facimus

uobis petrus episcopus sedis bracara pro parte de illo casale de uilla ruiuolos que

mihi destes ad abitandum et fuit ille medio de luiuila que uendiuit ad illo episcopo

et illo medio de anagildo presbiter que testauit ad illa sede de sancta maria de

bracara que popule illo et plante et edificet et que non mittat nulla supposita mala

195

<P03> et habeamus et partiamus nos uobiscum quantum que 267 ibi

laborarmus et edificarmus et nostras posteritas com domnos de illa casa

<P04> et si ego anagildu inde quesierit exire pro in alia parte que lexe illo

uestro casale cum quantum que ibi edificauerimus et si inde aliter fecerim et istum

plazum exierim aut menciosum fueri de isto que in plazum resonat que pariemus

uobis illo casale in duplo aut qui illo plazum obseruauerit et iudicato

<P05> anagildo in hoc plazo manu mea roboraui

<P06> pro testes eirigu ts uermudu ts aldetro ts

<P07> pelagius presbiter notauit





<P02> ego famulus dei pelagius presbiter placuit mihi per bona pacis et

uoluntas de omni mea hereditate tam de ecclesia quam etiam de laicale facimus

uobis scripturam donationis et firmitatis sicut clericus bonus suo episcopo in

267 quantum que] AJC ‘quantumque’

196

montes in fontes aquis aquarum cum educatis 268 earum petras mobiles uel

inmobiles exitum uel regressum et sessigas molinarum

<P03> ita_ut de hodie_die et tempore habeatis illa firmiter petrus episcopus

bracarensis et omnes clerici illius sedis et teneam ego illam in mea uita et post

obitum meum tornet se in partem bracare sedis

<P04> et si aliquis homo uen[er]it uel uenerimus hunc factum nostrum

infringere tunc pariam eam parti sedis regi 269 duplata uel triplata et insuper D

solidos

<P05> pelagius presbiter pro remedio anime patris mei froila in hac cartula

testamenti manus meas roboro

<P06> era Ma Ca XXa IIIIa

<P07> pelagius presbiter de bastuzio rouoro

<P08> pro testes eirigus ts suarius ts nunnus ts menendus ts


<P10> petrus episcopus notuit 270

268 educatis] por ‘eductis/aductis’ (= ‘ad+ductibus’), AJC id., em nt.: «Aductis.» ; erro de

cópia devido leitura de <t> visigótico como <at>, ou forma romanceada, morfologica e

lexicalmente mais transparente, do original?

269 parti sedis regi] em C ‘ad partem sedis et regis’.

270 notuit] por conf., em C ‘pelagius presbiter notuit’

197



TIPO: R (dotação da Igr. da Várzea, Chaves)

<P01> in dei nomine

<P02> ego famulus dei godesteu eizonis et godesteu froilaz et godesteu miriz

et ero eriz et uimara maruaniz et gundisaluo pelaiz et furtunio pelaiz et famulas

dei geluira miriz et geluira lopis et auria eizoniz in domino deo eterna salute amen

<P03> annuis 271 nobis uoluntas ut faceremus uobis domno petro bracarensi

episcopo dotem baselice uocabulo sancti saluatoris et sancti iuliani in uilla quam

uocitant uarzena territorio flauias discurrente ribolo tamega

<P04> quociens ab aliquo fidelium consecrandas ecclesias episcopus euitatur

272 per donationem confirmatur 273 accipiat et non sic 274 sine luminariis uel sine

sustentatione clericorum qui ibidem seruituri sunt sed in omni circuitu ecclesie

LXXX et IIIIor dextros terminetur per manus gutino petriz 275 dum uita uixerit

<P05> et habeat licitum ad nullam formam hominis extraniare uel seruire nisi

ad illum episcopum sicut_et alias ecclesias et illos heredes qui non faciant ibi

271 annuis] AJC ‘annuit’, em nt.: «No texto: ‘annuis’.» ; em A e C ‘annuis’.

272 euitatur] AJC ‘invitatur’, em nt.: «No texto: ‘evitatur’.» ; em A e C ‘euitatur’.

273 confirmatur] por ‘confirmatam’, AJC id.; em A ‘confirmatam’

274 sic] AJC ‘sit’, em nt.: «No texto: ‘sic’.» ; em A e C ‘sic’.

275 petriz] por ‘presbiter’, AJC id.; em A e C ‘presbiter’.

198

n[u]llam disturbationem que lex uetat et illos clericos qui faciant seruitium ad

illos heredes sicut 276 canuum 277 docet et si extraniarent auersus episcopus uel

eredes D solidos parient et illos heredes similiter

<P06> nos superius nominati in hanc dotem manus nostras roborauimus

<P07> et qui exinde aliter fecerit anatema sit et insuper pariat ad illum

episcopum bracarensem illam ecclesiam in quadruplum

<P08> regnante adefonso rex filius fernandi facta scriptura sub die quod erit

Xo IIIIo kalendas nouember era Ma XXa Va

<P09> qui uiderunt et audierunt id sunt menendus ts mitu ts aio 278 menendo

ts

<P10> didago quos uidi conf pelagius quos uidi conf godesteu quos uidi conf


<P12> pelagio quasi presbiter qui notuit




276 AJC acresc. ‘[Liber]’

277 canuum] AJC ‘Canonum’, em nt.: «No texto: ‘canuum’.» ; em A e C ‘canuum’.

278 aio] AJC ‘a[l]io’

199


<P02> ego famulus dei pelagius prolis suariz et coniugia mea matreona

cognomento goldregoto placuit nobis per bona pacis et uoluntas non per uim nec

per metam 279 nec per storta non inuictus non sine etas non dolore euanissimus

non per ebrietate uini sede in nostras uoluntates et in uestras 280 rouores ut

uinderemus uobis pontifici nostro domno petro cathedre bracarensis hereditade

nostra propria que habemus in uilla uocitata subcolina de hereditate que fuit de

didago 281 segerediz territorio bracarensi subtus alpe castro de gonteriz

discurrentes aquas ad flumen catauum

<P03> incartamus uobis de illa hereditate que fuit de digago 282 segerediz

IIIIa integra de tota illa uilla exceptis illa que nobis prendiuit ille episcopus don

didago per manus et si nos illa potuerimus sacare tornaremus illa in uestras manus

et si illa non potuerimus sacare non inquiratis illam nobis nec aliquis homo qui

post uos uenerit

<P04> damus uobis illam hereditatem per suos terminos et locos antiquos

sicut illam obtinuimus in nostro iure et tenuerunt illam post nostra parte proquo

accepimus de uobis uno cauallo apreciato in IIIes equas et alio cauallo amarelo

adpreciato in III equas et II lenzos tantum nobis bene conplacuit et de precio nihil

remansit in debitum iuri quieto uindicetis

279 metam] por ‘metum’, AJC ‘metum’, em nt.: «No texto: ‘metam’, por confusão do ‘u’

visigótico redondo com o ‘a’.»

280 uestras] por ‘nostras’, AJC id., em nt.: «Por ‘nostras’, como traz [C].»

281 didago] AJC id, em nt.: «Com o segundo ‘d’ corrigido de um ‘g’.»

282 digago] AJC id.; cf. nt. anterior.

200


uenerimus contra hunc factum nostrum ad inrumpendum et nos in iudicio

deuindicare non potuerimus aut uos in uoce nostra quomodo pariemus uobis quod

in carta resonat in duplum et triplum uel quantum uobis fuerit meliorata

<P06> et damus uobis illa per persolutione de nostris heredibus et sacata de

totas scripturas et de totas actiones et de totas alimas que super ea fuerant 283 et

nullus scriptus non anteriore non posteriores non abeant roborem sed ista semper

habeat roborem et firmitatem

<P07> die kalendas aprilis

<P08> menendus ts pelagius ts gunsaluus ts honorigus ts

<P09> qui uiderunt et presentes fuerunt pelagius guterriz qui uidi conf

pelagius petriz conf pelagius godiniz conf suarius menendus conf menendo pelaiz

conf pelagius fafilaz conf lecenius gutierriz quos uidi petrus adefonso quos uidi

gudinus suariz conf pelagius uermuiz conf arianus abba de acisterio lodomari conf

louegildus abba de acisterio tiudilanes conf gontatus abba de acisterio adaulfi conf

gutierre pauliz et michael froilaz iudex conf

<P10> petrus bracarensis æpiscopus confirmo

<P11> leuita qui notuit


283 fuerant] por ‘fuerunt’, AJC id.; erro de cópia devido a confusão entre e <a> visigótico

(a forma ‘fuerant’ não só não é esperada neste contexto formulaico particular, como não

ocorre em mais nenhum outro lugar do corpus).

201



<P01> in dei nomine

<P02> ego fernandus gondesendiz et galindus gondesendiz placuit mihi per

bona pacis et uoluntas nullius quoque_gentis imperio nec suadentis articulo sed

propria nobis accessit uoluntas ut faceremus tibi petro episcopo et omnibus

canonicis bracarensis sedis cartula uendicionis et firmitatis de hereditate nostra

propria que habemus in uilla que uocitant subcolina et habemus ipsa hereditate de

auio nostro didago segeridiz subtus monte castro maximo secus riuulo aliste


<P03> et leuat se ipsa hereditate de termino de tornarios et inde uadit per

ecclesiam sancti fructuosi et inde uadit per termino de columnas et pergit per

termino de maxominos et inde per illas 284 et inde unde primiter incoauimus 285

<P04> et sapete de ipsa hereditate que fuit de ille didago supra_nominato

faciunt sedea IIIIor partes nos uero damus uobis de illa IIIIa parte IIas quintas ab

integro ubique illa potueritis inuenire in monte in fonte per suis terminis et locis

antiquis cum quantum in se obtinet et ad prestitum hominis est

<P05> et damus uobis illa per absolutione de nostris heredibus et abstraximus

eam de_sub totos scriptos qui non ualeant super ista carta nullum scriptum non

preterito non presente neque posterior sed istud semper in robore maneat

284 «Não indica o topónimo.» (AJC)

285 incoauimus] AJC ‘incoamimus’

202

<P06> et accepimus de uobis in precio ego galindo Io cauallo colore

maurizello adpreciato in La modios et ego fernando X lenzos per filo in pannos

tantum nobis bene complacuit et de precio aput uos nihil remansit

<P07> habeatis uos illa firmiter et omnis posteritas uestra euo perenni

<P08> et si uenerit aliquis homo tam de propinquis quam de extraneis qui

hunc factum nostrum infringere temptauerit que nos in iudicio deuendicare non

potuerimus post parte uestra pulsauerit ipsa hereditate duplata uel triplata aut

quantum uobis fuerit meliorata et uos perpetim habitura

<P09> facta carta in die Xo VIIo kalendas iulii era Ma Ca XXa VIa

<P10> ego pelagius petriz et maria pelaiz hoc testamentum manibus nostris

roboramus

<P11> pro testes ordonio ts mido ts honorigo ts petro ts





TIPO: P (venda)


<P02> ego geluira froilaz placuit mihi nullius quoque_gentis imperio nec

suadentis articulo nec memoria ablata sed propria mihi accessit uoluntas ut

203

facerem uobis eirigo presbitero carta uendicionis et firmitatis de hereditate mea

propria quam habeo de auiis et parentibus meis et uenit mihi in portione de mea

matre ilduara prolis rodoriquiz in uilla que uocitant e don tedon 286 subtus monte

castro territorio bracarensi riuuolo aliste et habet iacentiam ipsa hereditate in ipsa

uilla supra_nominata subcolina

<P03> leuat se de termino de mexominus et feret in termino de riale et uadit

per termino de sancto fructuoso et inde per termino de tornarios et uadit per

termino de sancta maria et inde unde primiter incoauimus

<P04> de ipso quod conclusimus damus uobis inde de VIIIa IIIa integra

proquo accepimus de uobis pretium uno cauallo apreciato in Cm solidos tantum

nobis bene complacuit et de pretio non remansit in debito ita_ut de hodie 287 uel


<P05> abeatis uos illa firmiter et omnis posteritas uestra usque in perpetuum


et ego in iudicio non potuero deuindicare uel auctorizare aut uos in uoce mea

quomodo pariam uobis ipsa hereditate duplata uel triplata quomodo uobis fuerit

meliorata

<P07> facta karta notum die Vo kalendas ianuarias era Ma Ca XXa VIa

286 e don tedon] por ‘de don tedon’ (cf. doc. seg. nt.1), AJC id. No original provavelmente

‘dedontedon’ sem separação das palavras: o copista omitiu o <d> por considerar

‘edontedon’ um nome próprio (com contracção da preposição precedente) interpretando

erroneamente a sequência como ‘ d(e)’ + ‘Edontedon’. O verbo ‘uocitant’ quando introduz

um nome próprio não selecciona a preposição ‘de’.

287 AJC acresc. ‘[die]’

204

<P08> geluira froilaz hanc cartulam manu mea roboro

<P09> qui presentes fuerunt pelagio ts nuno ts uiliamondo ts uermudo ts

<P10> egas presbiter notuit




TIPO: P (venda)

<P01> in nomine dei

<P02> ego geluira proles froilaz in domino deo eternam salutem amen

<P03> ideo placuit mihi nullius quoque_gentis imperio nec suadentis articulo

nec memoria ablata sed propria mihi acessit uoluntas ut facerem uobis eirigo

presbiter kartam firmitatis de hereditate mea propria quam habeo de auis et

parentibus meis et uenit mihi in portione de mea mater ilduara prolis roderiquiz in

uilla de don tedon 288 subtus monte castro territorio bracarensi et ribulo cadauo

habet iacentiam ipsa hereditas in uilla supra_nominata subcolina

<P04> leuat se de illo termino ciuitatis bracare et fer in termino de tornarios

et uadit per termino de sancto fructuoso et inde per terminum de rial et inde per

† Este documento parece ser uma redacção diferente de LF123 (cf. notas de AJC aos docs.

LF123 e LF124).

288 uilla de don tedon] (= uilla de domno tedone), AJC ‘uilla dedontedon’.

205

terminum de columnas et inde per terminum de maxeminos et inde unde primiter

incoauimus

<P05> de ipso quod conclusimus damus uobis de VIIIa IIIIa integram

propterquod accepimus de uobis pretium unum cauallum adpretiatum in Cm

solidos tantum nobis bene conplacuit et de pretio non [re]mansit in debito pro

dare ita_ut de hodie_die et tempore sit de iuri meo abrasa et in uestro tradita atque

confirmata

<P06> habeatis uos firmiter et omnis posteritas uestra usque in perpetuum

<P07> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus ad inrumpendum contra hoc

factum nostrum et ego in iudicio deuendicare non potuero aut auctorizare post

uestra parte aut uos in uoce mea quomodo pariam uobis que in carta resonat

duplata uel triplata quomodo uobis fuerit meliorata

<P08> facta carta notum die IIe kalendas ianuarii era Ma Ca XXa VIa

<P09> geluira froilaz hanc cartam manu mea roboro

<P10> qui presentes fuerunt uiliamondo ts lecenius ts goties ts louegillo ts

<P11> aloitus ts notuit


TEXTO #106 • CTNLF N.172B • DATA: 1088



206

<P01> domnis inuictissimis ac triumphatoribus sanctisque martiribus luce

gloriose perfusus cuius baselica fundata dinoscitur sedis bracarensis

metropolitana ecclesia

<P02> ego gontrode comitissa proliz nuniz et ilduara menendiz annuit enim

mihi uoluntas ut pro remedio anime mee facio testamentum ad illa sede que est

misera et orbata et uobis petro episcopo et omnibus clericis canonicis ecclesie de

hereditate mea propria que habeo in territorio pannonias uilla que uocita[n]t

quintanela subtus monte celarorios et riuulum corrago territorium bracarense

<P03> obinde ego comitissa donna gontrote ut de hodie et tempore sit de iure

meo abrasa et in iure de illa sede sit confirmata semper habitura

<P04> ut si aliquis ex generis mei euenerit tam de propinquis quam extraneis

uel exter sit extraneis a sancta ceta 289 ecclesia et insuper illa hereditate in

quadruplo et duo auri talenta et regi qui illam terram imperauerit suo iudicato et

illa sede perpetim habitura

<P05> ego comitissa donna gontrote prolis nunus et ilduare manu mea

confirmo et illa hereditate per suos terminos et locos antiquos cum omni sua

prestantia ubi eam potueritis inuenire et ganaui eam cum uiro meo comite domno

uelasco

289 ceta] por ‘cetu’, AJC id., em nt.: «Por ‘cetu’ como traz [C] devido a confusão do ‘u’

visigótico redondo com o ‘a’.»

207

<P06> aditio etiam hic uno frontal grecisco de VIIIo cubitos in longo et sicut

illa ecclesia in amplo et uno fagazario 290 nomine galindo et illum passionarium

ipsum mihi bene complacuit

<P07> et ipsa professione feci ea in monasterio argintin in mea salute et sana

mente ablata ubi fuerunt multi filii bonorum hominum

<P08> facta series testamenti era Ma Ca XXa VIa

<P09> manu mea roboro

<P10> qui presentes fuerunt aloitus abba ts mitus ts frogia ts petrus ts argelo

ts

<P11> eldrebedo archidiacono menendus brandilaz conf galindus

archidiaconus conf baltarius archidiaconus menendus menendiz conf pelagius

arias conf




TIPO: R (permuta com a Sé de Braga)

<P01> in nomine domini nostri ihesu christi patris et filii et spiritu sancti

amen

290 fagazario] por ‘fugazario’, AJC id.; erro de cópia devido a confusão entre e <a>

visigótico.

208

<P02> ego famula dei godina froilaz placuit mihi per bona pacis et uoluntas

sano animo atque consilio et spontanea mea uolumtate non per uim neque per

metum neque per ebrietatem uini sed propria mea uoluntate et in meo rouore

ita_ut faceremus uobis domno petro episcopo cartam mutationis per

persolutionem de heredibus nostris et propinquis nostris de hereditate mea propria

quam habeo in uilla subcolina iuxta cathedram bracare subtus monte castro

maximo discurrente riuulo lauiortus territorium bracarense de ipsa hereditate que

fuit de matre mea ilduara roderiquiz de VIIIa IIIa integra per suos terminos et

locos antiquos cum domibus et edificiis cum quantum in se obtinet et ad prestitum

hominis est

<P03> et illam que presit domnus didacus per torto quod nos adiuuemus uos

super eam sine arte et si non potuerimus eam saccare 291 que non calumnietis nos

pro ea nec intercessores 292 uestri qui post uos uenerint meum semen

<P04> leuatur ipsa hereditas de termino de sancta maria et extrematur per

terminum de torneiros et uadit per terminum sancti fructuosi et inde per terminum

de rial et inde per columnas et inde per mexominos et inde unde primiter

incoauimus

<P05> propterquod accepimus de uobis aliam hereditatem in uilla asperones

quam ganauit pelagius fafilaz de mea germana geluira froilaz et comparauit eam

menendo brandilaz siue illam quomodo et illas que comparauit et ganauit et

ganaturas tenuit

291 saccare] AJC ‘saccara’

292 intercessores] AJC id., em nt.: «Por ‘sucessores’ [sic].»

209

<P06> tantum nobis bene complacuit et de precio aput uos non remansit in

debito ita_ut de hodie_die et tempore sit ipsa hereditas de meo iure abrasa et in

uestro tradita atque confirmata

<P07> habeatis uos illam firmiter et omnis posteritas uestra iuri quieto


uenerimus contra hunc factum nostrum ad infringendum et nos in concilio

deuendicare non potuero post partem uestram aut uos in uoce mea habeatis

licitum apprehendere de nostra parte istum quod in carta resonat duplatum et

triplatum uel quantum uobis fuerit melioratum

<P09> et super ista karta non ualeant nullas scripturas sed istud semper

habeat roborem et plenum 293 firmitatem et damus uobis ipsam hereditatem

excausata et deliberata de totis scripturis et de totas alimas

<P10> facta carta in die IIIo nonas iunii era Ma Ca XXa VIIa

<P11> godina froilaz hanc cartam manu mea roboraui

<P12> pelagius arias conf suario gondesendiz conf gutierre pelaiz conf

menendo arias conf

<P13> uiliamondo ts nunnus ts menendus ts suarius ts

<P14> gutierre pauliz qui lex gotorum solet comprobare conf


293 plenum] por ‘plenam’, AJC id.; erro de cópia devido a confusão de <a> visigótico com

.

210





<P01> domnis inuictissimis ac triumphatoribus sanctisque martiribus sancta

maria uirginis et sancti saluatoris sancti petri apostoli et sancti iohannis babtiste et

ad ipsos sanctos qui ibi reconditi sunt

<P02> obinde ego famula dei genllorandiz placuit mihi per bona pacis et

uoluntas ut facerem uobis petro episcopo et cathedre sedis bracarensis et illis

canonicis qui ibi habitant textum scripture firmitatis de hereditate mea propria

quam habeo in uilla pauca subtus monte bastucio discurrente riuulo lauiortus


<P03> leuat se de illa porta de sancta marta et ferit in illo arugio de sauto de

muel

<P04> do inde ad ipsum locum sanctum medietatem de omni mea hereditate

quantam que ibi habeo per ubi illam potueritis inuenire cum quantum in se obtinet

et ad prestitum hominis est et illa alia media si meos filios non uenerint ad istam

terram tornet se ad illa se[de] integra cum quantum in se obtinet et ad prestitum

hominis est pro remedio anime mee ut habeant et possideant episcopi et clerici qui

in illa sede habitantes fuerint et uita sancta perseuerauerint et ego a deo recipiam

mercedem in celestibus regnis

211

<P05> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus de propinquis nostris uel de

extraneis ad inrumpendum hoc factum nostrum in_primis sit excomunicatus et

separatus ab omni cetu catolicorum et cum iuda domini traditore equalem

sustineat penam et insuper pariat post partem ipsius sedis IIo auri talenta et regi

terre alio tantum

<P06> facta series testamenti notum die XIo kalendas octobris era Ma Ca XXa

VIIa

<P07> ego genllo randiz hoc testamentum manu mea roboro

<P08> pro testes ordonio ts mido ts honorigu ts petrus ts






<P02> ego eita una cum filia adousinda placuit nobis per bona pacis et

uoluntas ut faceremus uobis petro episcopo cartam uenditionis et firmitatis de

hereditate nostra propria quam habemus in uilla subcolina secus bracaran subtus

monte castro maximo et riuulo torto et habemus ipsam hereditatem de parentibus

nostris nominibus cidi arias et uxore sua donna et uenit mihi in particione de ipsa

hereditate inter meos germanos VIa integra sicuti illam obtinuerunt in suo iure et

quantum in se obtinet et ad prestitum hominis est ab integro concedimus uobis

intus et foris ubi illam potueritis inuenire per suos terminos et locos antiquos

212

exitus montium uel regressum et accepimus de uobis in pretio placibile VIex

modios in pleno et de pretio nihil remansit aput uos pro dare ita_ut de hodie_die

et tempore sit ipsa hereditas de nostro iure abrasa et in uestro tradita atque

confirmata habituri suos firmiter et omnis posteritas uestra euo perenni


uenerimus tam de propinquis quam de extraneis et hunc factum nostrum

infringere temptauerit que nos in iudicio deuendicare non potuerimus aut uos in

uoce mea quomodo pariemus uobis ipsa hereditate duplata uel triplata aut


<P04> facta karta in die Xo IIIIo kalendas aprilis era Ma Ca XXa VIIIa

<P05> nos supra_nominati in hac kartula manus nostras roboramus

<P06> pro testes galindus ts menendus ts pelagius ts petrus ts





<P01> magnum est enim titulus donationis in quo nemo potest actum

largitatis inrumpere nec foris legis proicere sed quicquid homo ingenuus uir atque

femina qui filios uel nepotes non relinquerit de omni sua re faciat quod uoluerit

<P02> ego famulus dei uiliabredo placuit mihi per bona pacis et uoluntas ut

faceremus sancte marie sedis bracarensis et omnibus clericis qui ibi fuerint

213

habitantes cartula donationis et firmitatis de hereditate mea propria que habeo in

uilla que uocitant samuelis subtus monte sancti mametis discurrente riuulo

lauiortus territorio bracarensi et habeo ipsam hereditatem de parte de mea matre et

de auis et bisauis

<P03> concedo uobis meam rationem integram ubi illam potueritis inuenire

cum quantum in se obtinet et ad prestitum hominis est

<P04> do uobis illam pro remedio anime mee et pro manifestatione et pro

uictu quem dedistis mihi in mea infirmitate et uestitum et ut habeam illam

hereditatem in mea uita de uestris manibus et de uestris manibus to 294 et ad

obitum meum relinquam eam uobis ita_ut de hodie_die uel tempore de iure meo

sit abrasa et in uestro tradita atque confirmata

<P05> habeatis uos illa firmiter et qui in illam sedem habitauerint usque in

perpetuum

<P06> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hoc factum

nostrum et nos in concilio deuendicare non potuerimus post parte uestra aut uos in

uocem sua qui quantum inde quesierit infringere tam nos quam extranei uel

qualibet forma humana qui pariet istum que in karta resonat duplatum uel

triplatum uel quantum uobis fuerit melioratum

<P07> et super ista karta non ualeant alias scripturas non anteriores non

posteriores sed ista karta in robore permaneat

<P08> facta karta donationis et firmitatis notum die VIIIIo kalendas aprilis

era Ma Ca XXa VIIIa

294 to] AJC id., em nt.: «Sic. Talvez abreviatura incorrecta de ‘teneam’.»

214

<P09> uiliabredo hanc cartam manu mea roboraui

<P10> pro testes anagildus ts uiliamondus ts dauid ts didagus ts menendus ts

<P11> honorigus conf menendus presbiter conf petrus presbiter conf gutierre

pauliz conf

<P12> petrus notauit



TIPO: P (venda)


<P02> ego famulo dei gutierre aluitiz placuit mihi per bone pacis et uoluntas

ut facerem uobis pelagio petriz et cuniugia uestra maria pelagii kartam

uendicionis de hereditate mea propria quam habeo in uilla gualtar et tenones sub

monte spino et ribulo alister territorio bracare de illas hereditates quas fuerunt de

auios meos uilifonso aluitiz et nonia et de patre meo aluitu uilifonsiz

<P03> de quantas hereditates meo patre ibidem habui in ipsas uillas iam

supra_dictas uendimus uobis inde medietatem minus VIa et illas lareas de laurido

quas fuerunt de froila aloitiz extra illo monasterio de sancti michaelis et totas alias

quantas in meo iure teneo ad integro uobis uendo siue de ganantia quomodo de

auolenga uel quanta ganare potuero usque_ad obitum meum uobis do cum

quantum ad prestitum hominis est qui in se obtinet uel obtinuerit per suos

terminos et loquos antiquos ubi eas potueritis inuenire exitus montium et

regressum

215

<P04> habeatis uos et omnis posteritas uestra et incartaui uobis illas proque

accepi de uobis precium La modios et alias alfagias bonas quas mihi placabilis

sunt tantum mihi bene complacui et de precio non remansit et totas illas scripturas

finem ponimus et istam erigimus

<P05> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc kartam quam ego

in concilio deuendicare non potuero aut 295 uoce mea quomodo pariam uobis illas

in duplo et triplo et uos perpetim habitura

<P06> facta karta uendicionis Vo kalendas nouembris era Ma Ca XXa VIIIa

<P07> gutierre aluitiz in hac karta manu mea roboro

<P08> qui uiderunt eita ts sauarigus ts fromarigus ts froila ts

<P09> micahel froilaz quod uidi conf pelagio uermudiz conf eita rodriguiz

conf uermudo toderiguiz conf

<P10> petrus presbiter notuit





gloriosissima mater uirginis cuius baselica fundata esse dinoscitur in sede

bracarensi sub christi nomine et eius misericordia antestite nostro petro episcopo

295 AJC acresc. ‘[uos] [in]’

216

<P02> obinde ego audia placuit 296 mihi pro remedio anime de froila qui fuit

meo uiro facere textum scripture firmitatis sicut_et facio ad ipsam domum

sanctam et ad reliquias qui ibidem recondite sunt in basilica sancte marie

<P03> contestamus nostram hereditatem quam habemus in uilla mondrones

sub illa quintana Io petazo de louio 297 quomodo leuatur de illo rego per illas

cessarias et de alia parte per illa tauza carualiza ad inprono 298 proad aqua et Io

petazo de terreno in caput de illo et testamento de sancto martino et de alia parte

per illa carrale de illas mazaneiras et IIIIa 299 parte in fundo recto illa mazaneira

cum medietate de illas mazarias et damus illas ad uerbo que teneat illa hereditate

meo filio uel homo de nostra radice et post te illa et extenda per mea hereditate

quantum potuerit et de sua medietate ad uigario de illo episcopo habeant et

possideant episcopi qui in illa sede habitauerint

<P04> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hac seriem testamenti

pariat ista hereditate in quadruplum ad partem illius sedis et iudicato et sit

excomunicatus

<P05> facta series testamenti IIe kalendas augusti era Ma Ca XXa VIIIIa

<P06> aulina hoc testamentum manu mea roboro

<P07> furtunio ts ramiro ts todereo ts aluitu ts

296 placuit] AJC ‘placutit’

297 louio] AJC id., em nt.: «Esta palavra pode ler-se ‘lovio’ ou ‘loivo’ (‘louio’ ou ‘loiuo’,

porque não usavam o ponto no ‘i’).»


299 IIIIa] AJC ‘IIII.e ’

217

<P08> menendo menendiz archidiaconus qui uidit

<P09> gunsaluus notuit



TIPO: P (misto: venda e permuta)

<P01> in dei nomine

<P02> ego gu[n]disaluo galindiz in domino deo eterne saluta 300 amen

<P03> placuit mihi per bone pacis et uoluntas ut facerem uobis pelagio petriz

et uxori uestre maria pelaiz kartam contramutatane 301 et uenditione de

hereditates meas proprias quas habeo in uilla arcos subtus mons sancta marta

territorio braccare et ribulo ca[n]tabron

<P04> do uobis de ipsa uilla ipsa quod est pernominata VIa integra per suos

terminos et locos antiquos et uenit mihi in portione de auiorum meorum petrus

louesindiz et aragunti mitiz et de ipsa ecclesia de sancti pelagii VIa cum omnes

aprestationes suas et ornamenta eclesiarum

300 saluta] por ‘salute’ ?, AJC ‘salute’, em nt.: «No texto: ‘saluta’.»

301 contramutatane] por ‘contramutatione’, AJC ‘contramutatione’, em nt.: «No texto:

‘contramutatane’.»

218

<P05> et nos pelagius et uxori mee maria damus uobis gundisaluo pro ipsa

alia hereditate in uilla caldelas que nos habemus de cambia de menendo reueliz

proque demus aliam hereditatem in uilla morteira

<P06> et insuper solidos tantum nobis bene complacuit uos dedistis et ego

accepi et de precio apud uos non remansit pro dare ita_ut de hodie_die et tempore

abeatis ipsam hereditatem et omnis posteritas uestra usque in perpetuum

<P07> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hunc factum meum ad

inrumpendum et ego non potuero in concilio deuindicare post uestra parte aut uos

in uoce nostra de uestra carta tunc habeatis licentia aprehendere de me illam

hereditatem duplatam uel triplatam uel quantum uobis fuerit meliorata et uos

perpetim habitura

<P08> facta karta uenditionis XIIo kalendas nouembris era Ma Ca XXa VIIIIa

<P09> gunsaluo uobis pelagio et uxor uestre maria manum meam roboro

<P10> pro testes menendus ts galindus ts nunnus ts pelagius ts

<P11> rodericus notuit




<P01> in dei nomine

<P02> ego audina famula dei placuit mihi per bona pacis et uoluntas et pro

remedio anime mee ut facio testamentum de tota mea hereditate quanta habeo ad

219

sancta maria de bracara et habet iacentia ipsa hereditate in uilla que uocitant

mondrones et bisalianes subtus celiarelios discurrente riuulo mazados territorio

bracarensi

<P03> do ipsa hereditate per suos terminos et locos antiquos ubi illam

potueritis inuenire cum quantum in se obtinet et ad prestitum hominis est


uenerimus contra hoc factum nostrum ad inrumpendum in_primis sit

excomunicatus et cum iuda traditore habeat participium et ipsa hereditate sedet

302 in quadruplo ad quem illa sede tenuerit

<P05> facta series testamenti notum die IIe nonas decenbris era Ma Ca XXa

VIIIIa

<P06> ego audina hoc testamentum manu mea roboro

<P07> pro testes petro ts iohanne ts pelagius ts gutierre ts

<P08> uimara notuit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

302 sedet] por ‘redet’ (= ‘reddat’), AJC ‘reddat’, em nt.: «No texto: ‘sedet’.» ; erro de cópia por

confusão do <r> visigótico com <s>.

220

<P02> ego exscemena petriz placuit mihi per bone pacis et uoluntas ut

uenderemus uobis p[e]lagio petri et coniugia uestra maria pelagii hereditatem

meam propriam quam habeo in uilla arcos sub alpe sancte marte et ribulo alister

territorio bracare

<P03> et incarto uobis illam uillam pernominatam in illo casal qui fuit de

domna uita 303 contra asperones super karrale in longo XXXIII passales et in

amplo XXti VI cum suas casas et de alia parte karral contra arcos XXVI in longo

et in amplo XXti extra carrales que sunt de_sub unos kasales et in agro de cernato

in longo Cm XVI passales et in amplo contra arcos XXXa Ve et in medio XXti III

et cubito et de alia parte contra sancto christoforo VIIIto passales et in uarzenas

trauessas in longo LXXa VI passales et in amplo de una VIx et cubito et de alia

parte V et in agro sauariz in longo XII passales et in amplo VIIIto et in longaras in

longo XXX VIIIIm passales et in amplo IIos passales et IIos cubitos et in alio loco

in lo[n]garas in longo Cm Xm VIIIIm pasales et in amplo Xm VIIIIm pass[ales] et

IIos cabos et in medio et in laminus in longo Xˇa VIIIto passales et in amplo XV

passales et II cubitos et de alia parte XVII passales et in agro de taliones in longo

Xˇ VIIII et cubito teso et in amplo XXti IIIes passales ab integro

<P04> uobis uendo illam uillam integram quod 304 de domno uita et ganauit

illam inde pelagio ascariquiz uiri meo extra illas leirolinas super sancto pelagio de

arcos quas dedit sancto pedro de lodomar pro remedio anime sue et illa alia a

pelagio odoriz apreciata in VI modios

303 domna uita] por ‘domno uita’, AJC ‘domno Vita’, em nt.: «No texto: ‘domna Vita’ mas

linhas depois vem ‘domno Vita’.»

304 AJC acresc. ‘[fuit]’

221

<P05> totas alias firmiter habeatis per suos terminos et locos antiquos

quantum ibi habuit de domno uita cum quantum a prestitum hominis est uos et

posteritas uestra proque accepi de uobis precium Cm La et VIeis modios tantum

mihi bene complacui et de precio non remansit pro dare

<P06> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hunc factum meum et

ego in iudicio deuindicare non potuero aut uos in uoce mea quomodo pariam

uobis illam uillam duplatam uel triplatam et uos perpetim habiture

<P06> facta karta uenditionis IIIIo idus magii era Ma Ca XXXa

<P07> exscemena petriz in hac karta manus meas roboro

<P08> iohannes ts pelagius ts eirigo ts

<P09> abbas arriani conf eirigo preposito conf pelagius odoriz conf godinus

pelaiz conf

<P10> micahel froilaz quod exaraui conf

<P11> stephanus notuit



TIPO: P (permuta)

<P01> in dei nomine

222

<P02> ego bona pelagii placuit mihi per bone pacis et uoluntas ut facerem

uobis 305 et coniugia uestra maria pelaiz karta contramutationis et firmitatis de

hereditate mea propria quam habemus in uilla arcos sub alpe sancte marte et

ribulo cantebron territorio bracare

<P03> et est illa hereditate in illa corte de illa quintana cum suas casas et cum

suo casale sunt in longo La passales super caput et in amplo X et accepi de uobis

proinde Im casalem in portella ad illam meam portam cum suas kasas et cum

uineas alia tanta per mediata tantum mihi bene complacui et de precio apud uos

non remansit pro dare


<P05> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc kartam que nos in

iudicio deue[n]dicare non potuerimus aut uos in uoce nostra quomodo pariemus

illa que in carta resonant in duplo et in tripo 306 et uos perpetim habiture

<P06> facta karta scripture ista die kalendas nouembris era Ma Ca XXXa

<P07> bona pelaiz a 307 per solutionem de uiro meo piniolo menendiz et per

mandatione de mater mea adosinda galindiz que mihi illam hereditatem dedit in

anc kartam manum meam roboro

<P08> pro testes cidi ts pelaio ts alio pelagio ts nunnus ts

305 AJC acresc. ‘[pelagio] [petriz]’, em nt.:«Omite o nome do marido que é ‘Pelagius Petriz’

como consta dos documentos 376 a 379.»

306 tripo] AJC ‘trip[l]o’

307 «Devia seguir-se, talvez, ‘vobis Pelagio Petriz et coniugia vestra Maria Pelaiz’, porque

assim não tem sentido.» (AJC)

223

<P09> gotinus pelaiz quod uidi conf pelagius didaci conf

<P10> micahel froilaz quod exaraui

<P11> petrus notuit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego iohannes sesnandiz placuit mihi ut facerem tibi uisclario

ermerodiz et germane tue sauilli kartam uenditionis de larea mea propria quam

habeo in uilla sancte tecle sub monte custodias riuulo aliste territorio bracarensi et

iacet in casale qui fuit de uimaredo rodoriquiz

<P03> do inde uobis 308 integram et de larea de uistrili medietatem integram

et accepi de uobis in precio IIIIor modios et II quartarios tantum mihi bene

complacuit et de precio aput uos non remansit in debito

<P04> et si aliquis homo uenerit uel uenero contra hanc kartam ad

inrumpendum et ego in iudicio deuendicare non potuero post partem uestram aut

uos in uoce mea quomodo pariam uobis que in karta resonat duplata uel triplata et


<P05> facta karta Vo kalendas aprilis era Ma Ca XXXa IIIa

308 «Espaço em branco que deve corresponder a III.am, que parece ter sido rasurada.» (AJC)

224

<P06> iohannes hanc kartam manu mea roboro

<P07> uermudus ts suarius ts rudericus ts argemirus ts




TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego iohannes sesnandiz placuit mihi ut facerem tibi gutierre aluitiz et

uxori tue adosinda kartam uenditionis de larea mea propria quam habeo in uilla

sancte tecle sub monte custodias riuulo aliste territorio bracarensi iacet in illo

pomare qui fuit de sisnando uimaredi

<P03> do uobis de V quarta et accepi de precio VI quartarios tantum mihi

complacuit et de precio apud uos nichil remansit


inrumpendum et ego in iuditio deuendicare non potuero post partem uestram aut

uos in uoce mea quomodo pariam uobis quod in carta resonat duplata uel triplata

uel quantum uobis fuerit meliorata

<P05> facta karta IIIo nonas mai era Ma Ca XXXa IIIa

<P06> iohannes anc kartam manu mea roboro

<P07> uermudus ts petrus ts aluitus ts

225




TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego aragunti uermudiz et uiro meo balteriro iulia uermuiz et uiro meo

elderigo placuit nobis ut faceremus tibi uisclario cognomento eyta carta

uenditionis de he[re]ditate nostra propria que fuit de patre nostro uermudo in uilla

sancte tecle sub monte custodia riuulo aliste territorio braccarensi et iacet in ipso

concluso qui fuit de auio nostro uimaredo

<P03> damus inde tibi medietatem siue de auolengo quomodo de ganantia

proque accepi de uobis in precio IIIIor modios et II quartarios tantum nobis

complacuit et de precio apud uos non remansit


inrrumpendum et nos in iuditio deuendicare non potuerimus post partem uestram

aut uos in uoce mea quomodo pariamus ip[s]am hereditatem duplatam uel


<P05> facta karta uenditionis VIto idus octobris era Ca XXXa IIIa

<P06> nos superius nominati hanc kartam manibus nostris roboramus

<P07> rodericus ts menendus ts aluitus ts argemirus ts

<P08> honoricus notauit

226




<P01> in dei nomine

<P02> ego toda pelaiz placuit mihi per bona pacis et uoluntas ut faceremus

tibi ruderigo uermudiz archidiacono et clericis qui in illa sede habitant uel

habitantes fuerint carta uenditionis et scripture firmitatis de hereditate mea propria

quam habeo de auis et parentibus meis in uilla que uocitant uillarino subtus monte

soueroso discurrente riuulo homine territorio bracarensi et habet iacentia in

uillarino

<P03> damus uobis de ipsa uilla Xa integra et de alia Xa medietate inde uobis

concedimus per ubi illam potueritis inuenire per suos locos et terminos antiquos

cum quantum in se obtinet et ad prestitum hominis est

<P04> et accepimus de uobis in precio uno cauallo radan apreciato in Cm La

solidos qui fuit de palatino fernandiz et ille palatino sub uestra manu prior in illa

sede de bracara et uenit ad illum obitum et mandauit illos solidos uobis et proinde

damus uobis illam hereditatem et de precio aput uos nihil remansit ita_ut de

hodie_die uel tempore sit ipsa hereditas de iure meo abrasa et in uestro tradita

atque confirmata


inrumpendum et nos in iudicio deuindicare non potuero aut uos in uoce mea

quomodo pariam uobis illam hereditatem duplatam uel triplatam aut quantum

uobis fuerit melioratam

227

<P06> facta karta uenditionis notum die IIe kalendas decembris era Ma Ca

XXXa IIIa

<P07> ego toda hanc kartam manu mea roboro

<P08> qui presentes fuerunt suarius ts sarracinus ts menendus ts gauino ts

<P09> rudericus cidiz conf

<P10> menendus notuit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego pelagio eriz et uxor mea gaudiosa petriz in domino deo eterne

salute amen

<P03> ideo placuit nobis per bona pacis et uoluntas nullis quoque_gentis

imperio nec suadentis articulo nec memoria ablata sed propria nobis accessit 309

uoluntas ut faceremus uobis domna maria pelagii kartam uendicionis et

susceptionis et firmitatis de hereditate nostra propria quam habemus in uilla arcos

subtus mons sancta marta territorio bracara et ribulo cantabron et habet iacentia in

agro cernado

309 accessit] AJC ‘ascessit’

228

<P04> et comparamus ea de pelagio aschariquiz et damus ea uobis proque

accepimus de uobis VI modios tantum nobis bene complacuit et de precio non

remansit in debitum pro dare iuri quieto ita_ut de hodie_die et tempore sedeat de

nostro iure abrasa et in uestro tradita atque confirmata

<P05> habeatis uos firmiter usque in perpetuum

<P06> si quis tamen quod fieri non credimus ut aliquis homo uenerit uel

uenerimus ad infringendum hunc factum nostrum quod nos in concilio non

potuerimus deuendicare uel autorizare post uestra parte aut uos in uoce nostra

quomodo pariemus uobis que in karta resonant duplata uel tripata 310 uel quantum

uobis fuerit meliorata

<P07> notum die eri[t] VIIIo kalendas maii era Ma Ca XXXa IIIIa

<P08> ego pelagio eriz et gaudiosa petriz in hac karta uendictionis manus

nostras roboramus

<P09> pro testes aloitus ts petrus ts tanoi ts iohannes ts

<P10> egas presbiter notuit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

310 tripata] AJC ‘trip[l]ata’

229

<P02> ego guandila et onega placuit nobis ut uenderemus tibi eita ermerodiz

et tue germane sauilli hereditatem nostram propriam quam habemus in illo

pumare de sancta tecla de ipsa hereditate IIIIa integra cum quantum ad prestitum

hominis est

<P03> et accepimus de uobis in precio Ve modios et de precium non remansit

in debitum pro dare

<P04> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hoc factum nostrum ad

inrumpendum et nos in concilio non potuerimus deue[n]dicare post uestram

partem quomodo pariemus uobis ipsam hereditatem duplatam uel quantutum 311

uobis fuerit meliorata

<P05> facta karta uenditionis IIIXo kalendas martii era Ma Ca XXXa Va


<P07> pelagius ts eirigus ts aluitus ts selges ts

<P08> tedon notuit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

311 quantutum] por ‘quantum’, AJC ‘quantum’, em nt.: «No texto: ‘quantutum’.»

230

<P02> ego adefonso placuit mihi ut facerem tibi eyta ermerodiz kartam

uenditionis de larea mea propria quam habeo in uilla sancte tecle in loquo ubi

dicent sancte marte et riuuo 312 aliste territorio braccarensi et iacet in loquo ubi

dicent bauzas

<P03> leuat se de illo carualiale et ferit in petra natiua de ipsa larea que fuit

de auia mea bragundia

<P04> do tibi IIIIam integram meam rationem integram et de meo germano

ubi illam potu[er]itis inuenire per suos locos et terminos antiquos et accepi de te

in precio VIos quartarios tantum mihi complacuit et de precio non remansit in

debito

<P05> et si aliquis homo uenerit contra hanc kartam ad inrumpendum et ego

in concilio deuendicare non potuero post uestram partem tunc pariam uobis ipsam

hereditatem duplatam uel quantum fuerit meliorata

<P06> facta karta uendicionis VIIIto kalendas marcii era Ma Ca XXXa Va

<P07> adefonsus hanc kartam manibus nostris roboramus

<P08> magidus ts pelagius ts branderigus ts menendus ts

<P09> fernandus notuit



TIPO: P (venda)

312 riuuo] AJC ‘riuu[l]o’

231

<P01> in dei nomine

<P02> ego tedon sesnandiz et fratres mei petro et odrocia placuit nobis ut

faceremus tibi eita ermerodiz cartula uenditionis de mea casa et de mea quintana

quas habemus in uilla sancta tecla et fuerunt de auio nostro sesnando uimaraz sub

monte custodias riuulo aliste territorio bracarensi

<P03> et do uobis medietatem de uno castenario et Xa de alio et VIIIa de Ia

ficulnea et accepimus de uobis in precio IIIIor solidos et medium tantum nobis

complacuit et de precio apud uos non remansit in debitum

<P04> habeatis uos firmiter et iuri quieto


inrumpendum et nos in concilio deuendicare non potuerimus post partem uestram

aut uos in uoce mea tunc pariamus uobis ipsum quod in carta resonat duplatum

uel triplatum et quantum fuerit meliorata et iudici iudicato

<P06> facta karta uendicionis V kalendas maii era Ma Ca XXXa Va


<P08> eiricus ts aluitus ts pelagius ts gutiere ts

<P09> tedon notuit



TIPO: P (venda)

232

<P01> in nomine domine

<P02> ego donailli cognomento bona ideo placuit mihi per bona pacis et

uoluntas ut faceremus uobis petro petriz cartula uendicionis et firmitatis de

hereditate mea propria que habeo in uilla que uocitant bracara in loco predicto

subcolina subtus mons montelius discurrente riuulo catauo territorio bracare

<P03> damus uobis illa uilla et de illa colina VIIIa integra ubi illam potueritis

inuenire per suis locis et terminis antiquis cum quantum in se obtinet et ad


<P04> damus illam hereditatem proque accepimus de uobis in precio uno

cauallo apreciato in CCos solidos tantum nobis bene complacuit et de pretio apud

uos nihil remansit pro dare

<P05> proinde habeatis uos illam firmiter et omnis posteritas uestra iuri

quieto temporibus seculorum faciatis de illa quod uolueritis


uenerimus ad inrunpendum tan propinquis nostris quam extraneis que nos ad

iudicio deuendicare non potuerimus uel autorgare noluerimus post parte nostra

313 aut uos in uoce nostra quomodo pariemus uobis illam hereditatem duplatam in

ipso loco

<P07> facta carta uenditionis et firmitatis notum die IIIo kalendas maii era

Ma Ca XXXa Va

313 nostra] por ‘uestra’, AJC ‘uestra’, em nt.: «No texto: ‘nostra’.»

233

<P08> ego bona odoriz cognomento donailli hanc cartulam uenditionis et

firmitatis manu mea roboro

<P09> petrus ts alius petrus ts nunu ts gundisalus ts

<P10> gundisaluus notauit



TIPO: P (doação)


<P02> ego famulus dei sisnandus uisclariz placuit mihi ut facerem tibi uxor

mea monia sicuti facio kartam scripture firmitatis 314 de lareas meas quas habeo

in sancta christina de lamas et dedit illas mihi suario ualentiniz per precium et

carta et do illas tibi pro alias tales que uendiui in caldelas et uimaredi et

gondemari

<P03> do illas tibi cum quantum in se obtinent et ad prestitum hominis est

per suos locos et terminos antiquos quomodo illas tenuit suario ualentiniz in suo

iure ab integro ubi illas potueris inuenire ita_ut de hodie_die et tempore sedeant

de meo iure abrasas et in tuo traditas et confirmatas

<P04> et si aliquis homo uenerit uel uenero contra hanc kartam donationis ad

inrumpendum et ego in concilio deuendicare uel autorizare non potuero post

314 firmitatis] AJC ‘firmatis’

234

partem uestram habeas licentiam apprehendere de mea parte illas hereditates

duplatas uel triplatas et iudicatum

<P05> facta karta die XIII kalendas ianuarii era Ma Ca XXXa Va

<P06> sisnandus uisclariz hanc kartam manu mea roboro

<P07> aluitus ts pelagius ts petrus ts godinus ts

<P08> petrus notuit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego petrus sisnandiz placuit mihi ut facerem tibi eita kartam

uenditionis de larea mea propria quam habeo in uilla sancte tecle sub monte

custodias riuulo aliste territorio braccarensi et iacet in illo pomare qui fuit de

sisnando uimarediz

<P03> de ipso pumare do uobis de IIIIa IIas partes integras propterquod

accepi de te IIo[s] modios tantum mihi complacuit et de precio apud te non

remansit in debito

<P04> habeas illam firmiter et iuri quieto

<P05> et si aliquis homo uenerit uel uenero contra hanc cartam ad

inrumpendum et ego in concilio deuendicare non potuero aut tu in uoce mea tunc

235

pariam tibi ipsam hereditatem duplatam uel triplatam uel quantum uobis fuerit


<P06> facta karta nonas augusti era Ma Ca XXXa VIa

<P07> petrus sisnandiz hanc kartam manu mea roboro

<P08> aluitus ts mido ts pelagius ts menendus ts

<P09> hildebredus notuit



TIPO: P (venda)


<P02> ego menendus presbiter placuit mihi per bona pacis et uoluntas nullius

quoque_gentis imperio nec suadentis articulo nec per uim nec per metum sed

propria mea uoluntas ut facerem uobis guito archidiacono cartam uenditionis et

firmitatis sicut_et facio de hereditate mea propria quam habeo in uilla que

uocitant sesin subtus mons terroso territorio portugalensi prope litore maris habet

iacentiam inter IIos amnes aue et catauo

<P03> damus uobis de ipso meo quinione et de argelo et neptos de aulfo et

illo quinione de matre danieliz et de argelo danieliz et illo termino de amorim

derecto catelli usque_ad mare et ganaui illo de pelagio spoemiriz et de suos filios

pro precio

236

<P04> damus uobis de ipso que in carta resonat medietate inde uobis

concedimus

<P05> et de hodie quantum ibi ganarmus de qualibet parte et applicare

potuerimus siue a morte siue ad uita damus uobis atque concedimus cum quantum

in se obtinet et ad prestitum hominis est in casas in quintanas in montes in fontes

exitum et regressum et in terras ruptas et barbaras per suos terminos et locos

antiquos per ubique illam potueritis inuenire et delimitare manus nostras

roborauimus et coram testibus adsignauimus

<P06> et proinde accepimus de uobis pretium adereatum et definitum uno

boue in Xm modios et V quartarios de uino et medio de uno asino tantum nobis

bene complacuit et de precio aput uos nihil remansit in debito ita_ut de hodie et


<P07> habeatis illam firmiter et cui uos illam relinquere uolueritis tam uita

quam in morte


uenerimus tam propinquis quam extraneis per qualibet actio contra hanc cartulam

uenditionis que nos in concilio deuendicare non potuerimus aut autorgare

noluerimus quomodo pariemus uobis illam hereditatem duplatam aut quantum

uobis fuerit melioratam et uos perpetim habitura

<P09> facta karta uenditionis et firmitatis die Xo kalendas decembris era Ma

Ca XXXa VIa

<P10> menendus presbiter uobis guito archidiacono hanc cartulam

uenditionis manu mea roboro

<P11> auauibe confirmo uermudo conf tructesindus conf didago conf

237

<P12> guitu ramiriz ts uermudo ts alio uermudo ts




TIPO: P (doação)

<P01> eita ermerodiz et mea germana sauilli plazum ligale facimus inter nos

de hereditate nostra quam habemus de nostro auolengo et de nostra ganantia et

habet iacentiam ipsa hereditas in uilla sancte tecle

<P02> habeamus ipsam hereditatem in nostra uita et si aliquis nostrum

migratus fuerit relinquat ipsam hereditatem in manu de suo fratre et si habuerimus

filios habeant illam per medium

<P03> et si unus de nobis habuerit filium habeat integram et si non

habuerimus filios uadat ad partem dei pro remedio animarum nostrarum

<P04> et si unus de nobis istum plazum exierit pariat La solidos et ipsam

hereditatem duplatam aut 315 qui istum plazum obseruauerit

<P05> eita et sauilli hoc plazum manibus nostris roboramus

<P06> notum diem IIIIor kalendas martii era Ma Ca XXXa VIIa

<P07> eirigus ts suarius ts pelagius ts gutierre ts

315 aut] por ‘ad’, AJC ‘ad’, em nt.: «No texto: ‘aut’.»

238

<P08> tedon notuit




<P01> in nomine patris et filii et spiritus sancti amen

<P02> ego famulo dei petro petriz in domino deo eternam salutem amen

<P03> placuit mihi per bona pacis et uoluntas sano animo integroque consilio

non memoria ablata sed mente considerata et integrata non per ebrietas uinum non

per dolore uanissima sed propria mea uoluntate et in mea rouore ita_ut faceremus

et uinderemus uobis domino episcopo geraldo carta uenditionis et comutationis de

hereditate mea propria quam habeo in uilla que uocitant subcolina iuxta sedis

bracarensis subtus monte castro maximo territorio bracarensi et riuulo aliste

<P04> et habeo ipsa hereditate de comparatione quos comparaui de bona

odoriz cognomento donailli per meo pretio

<P05> et concedimus uobis de ipsa uilla VIIIa integra per suis terminis uicos

et locis antiquis ubi illa potueritis inuenire ab integro uobis concedimus in ista

carta propterquod accedimus 316 de uobis alia hereditate in commutatione que

316 accedimus] por ‘accepimus’, AJC ‘accepimus’, em nt.: «No texto: ‘accedimus’.»

239

comparaui meo intercessore 317 petrus episcopus in uilla uocitata auelaneta per

suo precio et resonat in suas cartas et insuper LXXXa solidos

<P06> tantum mihi bene complacuit et de precio apud uos non remansit in

debitum pro dare ita_ut de hodie_die et tempore sedeat ipsa hereditate de iuri meo

abrasa et in uestro dominio sedeat tradita atque confirmata

<P07> habeatis uos illa firmiter et omnis posteritas uestra iuri quieto

uindicetis

<P08> se quis tamen quod fieri non creditis et aliquis homo uenerit uel

uenerimus contra hoc factum nostrum ad infringendum et nos in concilio

deuendicare non potuerimus aut uos in uoce nostra tunc habeatis uos licentiam

apprehendere de nostra parte istum quod in carta resonat duplata uel triplata uel


<P09> et super ista carta nullus scriptus non ualeant non anteriores neque

posteriores sed ista habeat rouore et plena firmitate usque in perpetuum

<P10> et facimus uobis ista carta per absolutione per de totas formas

humanas

<P11> facta karta die kalendas martii era Ma Ca XXXa VIIa

<P12> petro petriz in hac carta manu mea roborauit

<P13> qui presentes fuerunt uermudo ts pelagio ts monio diacono ts petro

diacono ts

317 intercessore] AJC id., em nt.: «Por ‘antecessore’.»

240

<P14> frogia archidiaconus qui uidit conf pelagius petriz qui uidit conf petrus

ermigiz qui uidit conf uimara moniz qui uidit pelagius uermudiz conf mito

uiliamondiz qui uidit conf petro uiliamondiz qui uidit conf

<P15> gutierre pelagiz qui anuntiauit et exarauit

<P16> honorigus presbiter notuit





<P02> nos famuli dei ordonius et sancia in domino eternam salutem amen

<P03> ideo placuit mihi per bona pacis et uoluntas nullius quoque_gentis

imperio nec suadentis articulo sed propria nobis accessit uoluntas ut faceremus

uobis sicut_et facimus ipso 318 domno geraldo et ecclesie uestre bracarensi

testamentum scripture de hereditate nostra propria quam habemus in uilla

pratanido

<P04> damus inde uobis uno casale cum quantum in se obtinet et ad

prestitum hominis est pro remedio animarum nostrarum ut habeatis uos illum et

318 ipso] por ‘episcopo’, AJC ‘episcopo’, em nt.: «Com a abreviatura ‘ip � o’ que costuma usar-

se para ‘ipso’, mas aqui o contexto exige ‘episcopo’, devendo, portanto, a abreviatura estar

errada em vez de ‘ep � o’.»

241

ecclesie uestre usque temporibus seculorum et scitote quia ganauimus illam

hereditatem de menendo uenegas et de suo germano gomizo uenegas

<P05> habeatis uos illa firmiter per suos terminos et locos antiquos ab integro

eam uobis concedimus ita_ut de hodie_die et tempore sit ipsa hereditate de iure

nostro abrasa et in uestro tradita atque confirmata

<P06> quod si aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hunc factum

nostrum et inrumpere uoluerit ille qui irrumperit pariat uobis uel qui uoce eclesie

uestre pulsauerit ipsam hereditatem in duplo et iudicato et insuper

excomunicatione damnetur

<P07> facta karta uel series testamenti sud= die 319 quod erit IIe idus aprilis

era Ma Ca XXXa VIIa

<P08> ego ordonius et sancia in hac karta testamenti manus nostras

roboramus

<P09> pro testes fernando ts pelagio ts egas ts gundisaluus ts

<P10> egica 320 cenouio palunbario conf menendus de cenouio baucensis

conf gundisaluus de arianes conf galindus de uillela conf petrus presbiter quos

uidi petrus archidiaconus conf midus archidiaconus conf

<P11> uimara notuit


319 suddie] = ‘sub die’, AJC ‘sud die’


242



<P01> magnus est titulus donationis in quo nemo potest actum largitatis

inrumpere nec foris legis proicere ut quicquid omnis ingenuus uir atque femina de

omni sua re uel hereditate faciat quod uoluerit

<P02> ego famulus dei pelagius uermudiz in domino deo eternam salutem

amen

<P03> ideo placuit mihi per bona pacis et uoluntas sano animo integroque

consilio non memoria ablata sed mente considerata et integra nec per uim nec per

metum nec per stortam sed propria mea uoluntate et in meo robore ita_ut

faceremus ad sanctam mariam sedem bracarensem et uobis episcopo domno

geraldo episcopo 321 et omnibus clericis canonicis cartam de tota mea hereditate

quam 322 in uilla uocitata asperones subtus monte sancta marta discurrente riuulo

aliste territorio bracarensi de ipsa hereditate quanta ibi habeo et in meo iure

obtinui siue de auolengo quomodo de para[n]tela 323 et de ganantia siue de

contramuta 324

<P04> concedimus inde uobis in ista cartam medietatem integram ubi illam

potueritis inuenire cum quantum in se obtinet et ad prestitum hominis est ab

321 episcopo] AJC omite, em nt.: «Repete ‘episcopo’.»

322 AJC acresc. ‘[habeo]’

323 para[n]tela] AJC ‘[com]paratela’

324 contramuta] AJC ‘contramuta[tione]’

243

integro uobis concedimus domos cum edificiis exitus montium accessum uel

regressum aquas aquarum sedes molinorum

<P05> et proinde roboro ego pelagius uobis istam cartam proque sacasti me

de manu de hominibus fortiosis et impiis et adiuuastes me contra illos et pro

remedio anime mee et quo teneatis me in salute et faciatis mihi bene quantum

uestra bona fuerit et que non laxetis me in quantum uos potueritis ita_ut de

hodie_die et tempore sit de iure meo abrasa et in uestro dominio tradita atque

confirmata

<P06> habeatis uos illam firmiter et omnes successores uestri

<P07> nunc autem si uobis domno 325 episcopo obitum uenirit ante me

pelagio ille qui post uos uenerit faciat mihi sicut_et uos


uenerimus contra hoc factum nostrum ad infringendum et nos in concilio

deuendicare non potuerimus uel auctorizare aut uos in uoce nostra tunc habeatis

uos licentiam apprehendere de nostra parte istum quod in scriptura resonat duplata

uel triplata uel quantum uobis fuerit meliorata

<P09> et super ista scriptura nullus scriptus ualeat nec anterior nec posterior

sed iste in robore permaneat usque in perpetuum

<P10> et do uobis illam hereditatem solutam de totas formas humanas et

excausata et deliberata de totas actiones et de totas alimas

<P11> facta carta notum die IIIo kalendas augusti era Ma Ca XXXa VIIa

325 AJC acresc. ‘[geraldo]’

244

<P12> pelagio in hac carta manu mea roboraui

<P13> iohannes ts pelagius puerulus ts aloitus subdiaconus ts midus puerulo

ts ego pelagio uermudiz conf romanus qui uidi conf mido uiliamondiz qui uidi

conf petro uiliamondiz conf uimara archidiaconus conf uimara moniz conf monio

uermudiz conf

<P14> gutierre pauliz qui renuntiauit et exarauit conf


<P16> geraldus episcopus hoc testamentum conf




<P01> duodecimo kalendas nouenbris era Ma Ca XXXa VIIa

<P02> pelagius cresconiz et uxor mea flamula et fratres 326 mei didacus

alfonsus et menendus pactum simul et placidum facimus uobis geraldo episcopo

de sede bracara et clericis et successoribus uestris pro ipsa uilla sauariz et sancti

michaelis quam testauit frater meus froila cresconiz ad sanctam mariam de

bracara et episcopo domno petro

<P03> et post mortem froile presit illam pelagius gutierriz et baralauimus

illam cum pelagio petriz et suario menendiz et gunsaluo menendiz et fecerunt

326 fratres] AJC ‘frates’

245

inter se diuisionem et dederunt inde medietatem ad regem et IIIIa ad uarzenam et

aliam IIIIam tenui ego pelagius cresconiz in uoce de fratre meo froila

<P04> et cognouimus in ueritate et tornauimus illam in manus de episcopo

domno geraldo ad sedem bracaram per suos terminos et locos antiquos cum

domibus et edificiis quantum in se obtinet et ad prestitum hominis est ipsam IIIIa

ab integro uobis confirmamus et coram testibus adsignamus sicut in illa carta

resonat per ipsum codum et era

<P05> habeatis illam de mea parte absolutam et non calumniemus uobis

neque sanguinei nostri ad intercessoribus uestris per nullam actionem

<P06> et si minime fecerimus et istum plazum exierimus pariemus post

uestram partem uel illi qui istum plazum obseruauerit quantum petierimus in

duplo et insuper duo bine mille auri talenta et iudicatum ad XII dies post plazum

exelsum pagatum et sicut tenderim quod duplent sententia de illo plazo

<P07> nos superius nominati hoc placitum manibus nostris roborauimus

<P08> fredenandus ts petrus ts egica ts pelagius ts

<P09> gugitus abbas conf menendus ordoniz conf pelaius petriz conf arias

abbas conf midus archidiaconus conf menendo tructiz conf ero suariz conf

<P10> petrus notuit




246

<P01> sub christi nomine sancte trinitatis patris et filii et spiritus sancti ob

honorem sancte marie uirginis genitricis domini nostri ihesu christi «in principio

erat uerbum et uerbum erat apud deum et deus erat uerbum»

<P02> ego famulus dei guitus archidiaconus placuit mihi ut faceremus

sicut_et facio ad sancta maria sedis bracarensis et ad geraldum episcopum et ad

omnes clericos canonicos qui ibi habitatores fuerint karta textum scripture

firmitatis et donationis pro remedio anime mee nec per uim uel metum non

inuitus nec per extorta non per ebrietatem sed mente considerata sicut_et facio

carta de hereditates meas et domos proprias quas comparaui de menendo tructiz

per precium et carta in uilla quam uocitant sesin subtus monte terroso territorio

bracarense prope litore maris et iacet inter aue et catauo

<P04> damus ad ipsum locum iam supra_dictum meam rationem quam

comparaui de menendo tructiz per precium et cartam in uilla quam uocitant sesin

et menendo de filiis et neptis de aulphu et rationem de matre danieliz et de argelo

astremendiz

<P05> leuat se de termino de amorin et de directo de catelli usque_ad mare et

conparaui illam de palacio spoemeriz et de suos filios per precium et cartam et de

alie parte ferit in termino de abonemar

<P06> damus uobis de ipsa uilla sesin per suos locos et terminos antiquos de

sua ratione de menendo tructiz medietatem integram in carta resonat cum

quantum in se obtinet et ad prestitum hominis est et adicimus in textum uno boue

et uno barco et tres oues pro remedio anime mee et in honorem geraldi episcopi

<P07> habeatis uos illam et omnes successores uestri firmiter ita_ut de

hodie_die et tempore sedeat et ipsa uilla de iure meo abrasa et in uestro tradita et

confirmata

247

<P08> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc cartam testamenti

ad inrunpendum et nos in concilio non potuerimus deuindicare post uestra parte

aut uos in uoce nostra in_primis sedeat excomunicatus et cum iuda traditore abeat

participio in eterna damnatione et insuper pariat illam in quadruplum et duo auri

talenta post uestra parte et iudicato

<P09> et super istam 327 testamentum nullus scriptus ualeat nec anterior nec

posterios 328 sed sedeat inualidus et traditus post parte de isto testamento

<P10> et damus illam uobis per persoltam de fratribus uel heredibus de ipsa

uilla sub unus et in suas facies et sunt inde confirmatores et a totas alias causas

hodie_die finem ponimus et admortificamus et istam eligimus et adnuntiamus et

confirmamus et cum nostris manibus roboramus quia non fecimus inde alias

scripturas ad nullos homines nisi ista uobis et fecimus isto texto in puplico in

sedis bracarensi

<P11> facta karta series testamenti die VIIIo kalendas nouembris era Ma Ca

XXXa VIIa

<P12> guitus uobis geraldo episcopo et successoribus uestris hanc cartam

testamenti manu mea roboro

<P13> fernando ts petrus ts sesnandus ts menendus ts frogia archidiaconus

conf uiliamondiz midu conf uimara moniz conf uimara gondesendiz conf fragia

327 istam] por ‘istum’, AJC ‘istum’, em nt.: «No texto: ‘istam’, por confusão do ‘u’ com o ‘a’

visigótico redondo.»

328 posterios] por ‘posterior’, AJC ‘posterior’, em nt.: «No texto: ‘posterios’ por confusão do

‘r’ visigótico com o ‘s’.»

248

329 abbas conf menendus uermudiz conf eirigu aluitiz conf menendo tructiz conf

guitus archidiaconus docet pelagius petriz conf

<P14> petrus qui exarauit




TIPO: P (doação)

<P01> in dei nomine

<P02> ego exemena danieliz in domino deo [e]terna salute amen

<P03> ideo 330 mihi atque conuenit nullius quoque_gentis imperio nec

suadentis articulo neque pertimescentis metum neque per ebrietas uino sed

propria mihi accessit per bone pacis et uountas 331 ut facerem uobis pelagio

danilaz kartam donationis et scriptum firmitatis de omnia mea hereditate in loco

quem uocitant sancto stephano de xauias discurente riuuolum tamice illa una

habet iacentia inter sancti stephani et faiones

329 fragia] por ‘frogia’, AJC ‘Frogia’, em nt.: «No texto: ‘Fragia’.»

330 AJC acresc. ‘[placuit]’

331 uountas] AJC ‘uo[l]untas’; a forma do LF pode dever-se a influência do vernáculo: port.

ant. [voõtáde] com queda de /-l-/ inter-vocálico.

249

<P04> illa mea ratione integra per ubi illam 332 inuenire per suis terminis et

locis antiquis que sociatis cum meos germanos terras uineas pomares ortos linares

casas arbores fructuosas uel infructuosas aquis aquarum sesegas molinarum

montes fontes sautus petras mobiles uel immobiles per 333 illas potueritis inuenire

que edificetis et iudicetis cunctis diebus uite uestre

<P05> et post obitum meum si ego 334 migrata fuerim mitatis illas pro mea

anima et pro uestra et si uos primiter uenerit obitum dimittatis in meas manus et

post obitum meum similiter ego mittam illas pro nostras animas

<P06> neminem quidem pretermitto non de iermanis nec de propinquis meis

qui inde uobis aliquam dampnationem faciant

<P07> quod qui fecerit et hunc factum meum ad inrumpendum uenerit

in_primis accipiat iram dei patris omnipotentis et a corpus et sanguinis domini

nostri ihesu christi sit excomunicatus et cum iuda domini traditore sit particeps in

eterna dampnatione et pariat a parte uestra uel qui uoci uestre pulsauerit D solidos

de argento et a parte calumnia regis alio tantum

<P08> facta karta donationis notum die quod erit nonas ianuarii era Ma Ca

XXXa VIIIa regnum et imperium adefonso gratia dei rex in toleto in sede sancta

maria de 335 bernardus 336 archiepiscopus mandante zamora ille comite domnus

reimundus et in xauias ille comite domnus sancius et eius uigarii

332 AJC acresc. ‘[potueritis]’

333 AJC acresc. ‘[ubi]’

334 AJC acresc. ‘[primiter]’

335 AJC acresc. ‘[toleto]’

250

<P09> ego exemena uobis pelagio in hac karta donationis que fieri elegi et

manu mea signum iniecit

<P10> qui uiderunt et audierunt fernandus pelaiz ts

<P11> pro testes alfonso uenegas conf godino uenegas conf zab ts uimara

froilaz conf menendus cidiz conf cidi ts m[i]ron luciz conf pelagius garcia conf

ueilidi ts petro iemundiz conf gunsaluus pelagii conf petro iemundiz conf petro

iustilaz conf rodrico uermuiz conf daniel iquilaz conf uimara genediuiz conf

didaco iquilaz conf fafila gontemiriz conf

<P12> et si uobis tale laceria aut minuetas uenerit aut nuditas que uendatis

uos pelagius danilaz illam mediam et aliam mittatis pro nostris animabus

<P13> monio notuit




<P01> sub imperio sancte trinitatis patris et filii et spiritus sancti et sancte

marie sedis bracarensis et apostolorum martirum uirginum et confessorum

<P02> ego famulus dei menendo tructiz presbiter ut faceremus uobis

episcopo domno geraldo et clericis et intercessoribus 337 uestris de ipsa sede carta

336 bernardus] AJC ‘Bernardcs’

337 intercessoribus] AJC id., em nt.: «Por ‘successoribus’.»

251

de omnia mea hereditate et domus que habemus in uilla sesin de comparatura uel

ganantia

<P03> leuat se de termino de cateli et ferit se in mare de alia parte per

termino de abonemar et inde unde primiter incoauimus

<P04> de ipso conclusu de hereditate de sando et de suo subrino aluitu uobis

inde damus medietatem et de mexom de alimia medietate et de mexomia

medietate tantum uobis damus quantum in se obtinet uel a prestitum hominis est

<P05> propterquod accepimus de uos pretium IIIes solidos tantum nobis bene

conplacuit et de precio non remansit aput uos pro dare et des hodie_die sedeant

ipsas lareas de meo iure abrasas et in uestro dominio traditas et confirmatas

<P06> habeatis illas firmiter et intercessoribus 338 uestri 339 sede 340 sancta

maria usque in perpetuum

<P07> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc cartam testamenti

et uendicionis ad inrumpendum que nos in iudicio non potuerimus deuindicare uel

338 intercessoribus] cf. nt. anterior.

339 uestri] AJC ‘vestris’

340 sede] AJC ‘et’, em nt.: «No texto: ‘ede’.»; AJC interpretou o <s> inicial de ‘sede’ como

letra final de ‘uestris’ por as duas palavras estarem escritas no ms. sem separação notória.

Se do ponto de vista da gramática clássica o possessivo deveria concordar em caso com o

nome antecedente, é necessário notar a ocorrência frequente na língua notarial de nomes

de tema consonântico com terminação de ablativo/dativo (‘-ibus’) em função de sujeito; a

sequência ‘successores uestri’ (‘intercessores’ sendo equivalente a ‘successores’) é aliás

corrente neste contexto formulaico nos documentos deste corpus (cf. ‘habeatis uos illam

hereditatem et illam ecclesiam firmiter et omnes successores uestri et clericis habitantibus

bracare sedis’ N.286B/1110)

252

auctorizare post parte uestra aut uos in uoce nostra pariemus uobis uel uoci uestre

qui ille textum pulsauerit omnia que in textum resonat in quadruplum uel triplum

et iudicatum

<P08> et super istam cartam uel textum non habeant licentiam nullus scriptus

super ea sed sedeat inuallidus et traditus post parte de ista

<P09> et damus illam uobis excusatam et deliberatam et limpia de totas uoces

et per persolta de subrino meos fratres uel heredes et in suas facies et sunt inde

confirmatores et a totas alias causas hodie_die finem ponimus et amortificamus et

istum eligimus et anuntiamus et confirmamus et cum nostras manus roboramus

quia non fecimus inde alias scripturas ad nullos homines nisi istum uobis et

facimus ista karta in puplico in conuentu sancte ecclesie sedis bracarensis

<P10> et qui illam cartam irrumpere quesierit ipsum pariet post uestra parte

in quadruplum et uos perpetim habitura

<P11> facta carta series testamenti die IIIo kalendas aprilis era Ma Ca XXXa

VIIIa

<P12> menendus uobis geraldo episcopo in hac carta testamenti manu mea

roboro

<P13> petrus ts pelagius ts egas ts menendo ts sesnandus ts aloitus ts

<P14> frogia archidiaconus conf suarius conf honoricus conf uimara

prepositus conf mido conf

<P15> monio diaconus notauit


253




regnantis per cuncta secula seculorum amen

<P02> ego famulus dei in misericordia domini confidens tolquide fagildiz

placuit mihi ex omni mea uoluntate dare aliquid ex paupertate mea ad aulam

sancte marie semper uirginis et genitricis dei qui est fundata in urbe bracare secus

fluuium cadauo sicut dominus in euangelio ait «date et dabitur uobis»

<P03> concedo ad ipsum sanctum locum in uilla que uocitant portella de

lactones de ipsa hereditate que comparaui cum uxore mea geluira uermudiz de

uimara sesnandiz et de goldregodo iohannis et gunsaluo menendiz et de iohanne

gontemiriz quomodo incipit de illa uia antiqua et uadit posterum porte de gontado

et inde per carrariam maiorem que uadit ad ecclesiam sancti martini

<P04> quantum que ibi comparaui et ganaui do ea inde medietate in domos et

edificiis cum quantum in se obtinet et ad prestitum hominis est in montes in

fontes per suis terminis et locis antiquis et exitus montium et regressum sicut

superius scriptum est ad ipsum locum sanctum et episcopo domno geraldo et

omnibus clericis in ipsa sede commorantibus pro toleratione eorum in cibo

potaque 341 uestimento et ego 342 remissionem peccatorum meorum

341 potaque] por ‘potuque’, AJC ‘potuque’, em nt.: «No texto ‘potaque’, por confusão do ‘u’

com o ‘a’ visigótico redondo.»

342 ego] por ‘ergo’ ou ‘in’ ?, AJC ‘in’, em nt.:«No texto: ‘et ego’.»

254

<P05> habeatis uos ea et omnibus clericis post uos ibi habitantibus quod et

iurationem confirmo per sanctam 343 et indiuiduam trinitatem quod nunquam

ueniam ad hunc textum uel scripturam ad infringendum sed coram testibus ad

confirmandum

<P06> si quis tamen quod fieri non credo aliquis homo tam ego quam

propinqui mei uel extranei uenerit ad hoc factum nostrum inru[m]pendum

in_primis sit excomunicatus et cum iuda domini traditore in inferni baratro lauat

344 penas et pariat ipsam hereditatem quisquis fuerit ad ipsum locum sanctum in

quadruplum et aliud tantum imperatori terre et iudicatum

<P07> datum IIe idus aprilis era Ma Ca XXXa VIIIa

<P08> et super confirmationem huius scripture non do ibi licentiam ualere

ullas scripturas anteriores uel posteriores

<P09> ego supra_nominatus hanc scripturam testamenti manu mea roboro

<P10> frogia archidiaconus conf honorigu tesaurarius conf uimara prepositus

conf

<P11> petrus ts guntatus ts ordonius ts

<P12> ego ranemirus iudex manu mea conf



343 sanctam] AJC id., em nt.: «Corrigida de ‘secundum’.»

344 lauat] por ‘luat’ AJC ‘luat’, em nt.: «No texto: ‘lavat’.»

255



manet per infinita tempora seculorum amen

<P02> mos quipe est omnibus seruientibus deo aliquid sue facultatis tribuere

propter deum unde clementer cum sanctis et electis portionem accipiant comoda

quoque sibi celestia adquirant

<P03> quapropter ego famulus dei nunnus filius suariz concedo propter

nomen domini mei ihesu christi illi sancte ecclesie que sita et cognita propalatur

et dinoscitur in uilla que uocatur sancta maria bracarensis de hereditate mea

propria quam habeo de parentebus 345 auorum meorum que uilla uocatur mauri et

monasterium sancti antonini terminata quidem sub monte baruuti territorio

bracarensi discurrentibus aquis in riuulum feueri

<P04> ipsam enim hereditatem integram et ipsum monasterium integrum

concedo sancte ecclesie iam dicte et uobis archiepiscopo domno geraldo etiam et

clericis qui ibidem morantur aut demoraturi sunt ubicumque potueritis inuenire

tam in termino quam in locis antiquis cum omni sua comodatione et prestatione

tam in hominibus quam in generibus arborum scilicet tam fructuosis quam

infructuosis tam mobilibus quam inmobilibus tam in molendinis quam in exitus et

regressus montium

345 parentebus] AJC ‘parentibus’, em nt.: «No texto: ‘parentebus’.»

256

<P05> et inde leuare 346 mando ad perfectum et transferre in locum sanctum

predestinatum sic concedo et annuo illi loco predicto sicut scriptura docet et

continet ut inde serui dei habeant stipendium et ego ante deum inextimabile

premium

<P06> ideo offero istam offerendam sancte marie braccare pro meis peccatis

et iniquitatibus quia nunquam eam tribui ulli loco uel homini neque scripsi in ullis

scripturis

<P07> neminem quidem permitto qui ibidem aliquam conturbationem nec in

modico faciat nec filii nec nepotes neque unus ex prosapia mea

<P08> et hec scriptura testamenti briti nec prius nec posterius habeat ullam

disruptionem uel subpositionem sed plenum 347 habeat firmitatem et ullus

extraneus uel propinquus ibidem minime habeat licitum

<P09> igitur ergo si quis audaciter inuadendo surrexerit qui hoc factum

meum infringere uoluerit primitus sit excomunicatus et maneat ab omni cetu

catholicorum extraneus et cum iuda domini traditore in eternalibus penis

supplicium patiatur et insuper emendet ipsam uillam uel ipsum monasterium in

dublo et mille solidos

<P10> est facta series testamenti regnante adefonso rege et dominatore

eiusdem terre comite henrico sedente archiepiscopo domno geraldo in sede

braccara currente era Ma Ca XXXa IIIIa VIIIo kalendarum mai

346 leuase] por ‘leuare’ (C omite’), AJC ‘levare’, em nt.: «No texto: ‘levase’ por confusão do

‘r’ com o ‘s’ da visigótica redonda.»

347 plenum] por ‘plenam’, AJC id., em nt. variante de C: « ‘plenam’. Vid. nota 15. [i.e. «...

confusão do ‘a’ visigótico redondo com o ‘u’.», cf. infra nt.6]

257

<P11> ego nunnus proles suariz hanc scripturam testamenti manibus meis

roboro

<P12> et hoc iterum tam presentibus quam futuris in ista mea carta donationis

dico utque 348 testificor quatenus homines qui illius monasterii iuris sunt

nunquam alium dominum habeant preter dominun solum et archiepiscopum

domnum geraldum qui presens est et successores eius qui in ipsa sede uenturi sunt

ut habeant et possideant et in bonum forum parent ipsum locum et ipsos homines

ut habeant me in memoriam et uxorem meam per cuius consilium ego hoc feci

apud deum et sanctos eius

<P13> et ut ista karta mee roborationis firma permaneat uolo atque mando ut

ipsi homines uotum suum deferant ad ipsam sedem omnibus annis in die

festiuitatis beate marie pro salute anime mee

<P14> contestor autem omnes homines tam maiores quam minores principes

atque potestates maiorinos atque sagiones ut nullus eorum aliquod preiuditium aut

torturum aliquum 349 facere presumat

<P15> quod si presumpserit omnipotentis dei et sanctorum eius iuditio

submittendum et iudicandum immo damnandum hic et in eternum comitto

<P16> qui presentes fuerunt gomizo ts honoricus ts mido ts pelagius ts

348 utque] por ‘atque’, AJC ‘atque’, em nt.: ««No texto: ‘utque’ por confusão do ‘a’ visigótico


349 torturum aliquum] por ‘torturam aliquam’, AJC ‘torturam aliquam’, em nt.: «No texto:

‘torturum aliquum’ pelo motivo alegado na nota 15.» ; v. supra nt.6.

258

<P17> midus uiliamondiz conf egas pelaiz conf iohannes archidiaconus tudis

conf uimara gondesindiz conf gomizo pelaiz conf honoricus uiliamondiz conf

comes domnus henricus conf pelagius arias conf pelagius petriz conf

<P18> gundisaluus presbiter fincrit 350 et notauit




<P01> in nomine domini nostri ihesu christi regnantis in secula seculorum

amen

<P02> magnus est enim titulus donationis in quo nemo potest actum largitatis

imrumpere nec foris legis proicere sed quicquid omnis ingenuus faciat de omni

sua re uel hereditate quod uoluerit

<P03> obinde ego famulus dei pelagius dolquidiz in domino deo eternam

salutem amen

<P04> ideo placuit mihi per bona pacis et uoluntas nec uim nec per metum

nec per storta sed propria mea uoluntate et in mea rouore sano animo et mente

considerata ita_ut faceremus uobis geraldus episcopus bracarensis carta

uenditionis et firmitatis de hereditate mea propria quam habeo in uilla quos

350 fincrit] AJC ‘scripsit’, em nt.: «No texto: ‘fincrit’.»

259

uocitant 351 portella subtus mons telarias in castro frogeua territorio bracarensi in

riuulum pel

<P05> et habemus ipsa hereditate per precium et carta et uenit mihi pelagio

dolquidiz in portione de matre mea geluira de ipsa hereditate quos ganauit et

comparauit meo pater cum mea matre de uimara sesnandiz et de gundizaluo

meendiz et de iohanne gontemiriz et de goldregodo de ipsa que conclude in nostro

testamento alia tanta medietate integra

<P06> propterquod accepimus de uobis precium Io cauallo roselo apreciato in

LXXXa solidos tantum nobis bene conplacuit et de precio non remansit in

debitum pro dare

<P07> habeatis uos illa firmiter et omnis posteritas uestra episcopi et clerici

bracarenses usque in perpetuum

<P08> et damus uobis ipsa hereditate excausata de totas aimas 352 et de totas

calumnias et per 353 persolucione 354 de heredibus uel sanguineis nostris

<P09> et super ista carta non ualeant nullus scriptus nec anteriores nec

posteriores sed ista habeat semper robore et plena firmitate

<P10> si quis tamen quod non creditis aliquis homo uenerit uel uenerimus

contra hunc factum nostrum ad inrumpendum et nos in concilio non potuerimus

351 uocitant] AJC ‘uocitante’

352 aimas] AJC ‘alimas’, em nt.: «No texto: ‘aimas’.»

353 per] AJC id., em nt.: «Repete ‘per’.»

354 persolucione] AJC ‘solucione’ ; cf. nt. ant.

260

deuindicare et autorizare post uestra parte aut uos in uoce nostra tunc pariemus

ipsa hereditate quod in karta resonat duplata uel triplata uel quantum uobis fuerit

meliorata et uos perpetim habitura

<P11> facta karta uenditionis et firmitatis sub die quod erit Xo IIIo kalendas

iunii era Ma Ca XXXa VIIIa

<P12> ego pelagio tolquidiz in hac karta manu mea roboro

<P13> pro testes egica ts pelagio ts suario ts ordonio ts

<P14> guidus archidiaconus conf frogia archidiaconus conf

<P15> romanus presbiter notuit atque conf





gloriosis ac principis nostri sancti saluatoris redemtoris nostri et sancte marie

uirginis quos et basilica metropolitana fundata est in ciuitate huius bracarensis

sedis

<P02> ego quidem humilimum radulfus leouegiz presbiter que sum in

peccatis de omnibus compunctus hoc statuit in corde meo ut pro remedio anime

mee damus et contestamus ad ipsum locum sancti saluatoris et sancte marie et

nomina apostolorum et reliquie eorum que ibi recondite sunt hereditate mea

261

propria quam habeo in uilla quos uocitant de conde que est in litore maris subtus

mons castro sancti iohannis discurrente riuo aue territorio bracarensi

<P03> damus et concedimus ad ipso loco sancte marie bracarensis IIas salinas

cum sua uita et habent iacentiam in illa corte que dicent de sendino in illo abrigo

sub illo muro grande et ueniant 355 nobis de nostra auolenga et de

contramudatione et comparatione damus illas IIos modios de sal

<P04> damus ad ipsum locum que sursum resonat et ad archiepiscopus

domnus geraldus et clericis qui ibidem habitantes fuerint pro remedio anime mee

in temporibus adefonsus rex et sophia regina et comite domno erico et maiorino

eitas et sagione pelagio cresconiz

<P05> et damus illas delimitatis et descausatas de totas aimas 356 et per 357

persolutione 358 de sanguinibus et heredibus nostris et ad totus scriptus hodie

finem ponimus et istam 359 deligimus manus nostras roboramus

<P06> et qui isto testamento inrumpere quesierit in_primis sedeat

excomunicatus et segregatus et in diem iudicii non resurgat et cum iuda traditore

domini habeat participio et insuper ponat D solidos et ad parte rex alio tanto in

iudicato

355 ueniant] por ‘ueniunt’, AJC id.; erro de cópia devido a confusão do visigótico com

<a>.

356 aimas] AJC ‘alimas’, em nt.: «No texto: ‘aimas’.»

357 per] AJC id., em nt.: «Repete ‘per’.»

358 persolutione] AJC ‘solutione’ ; cf. nt. ant.

359 istam] por ‘istum’, AJC id.; erro de cópia devido a confusão de visigótico com <a>.

262

<P07> facta carta testamenti ad diem obitus mei Xo VIIIo kalendas decenbris

era Ma Ca XXXa VIIIa

<P08> ego famulo dei randulfo conf in hac carta testamenti ad ipsum locum

sancte marie sedis bracarensis manu mea roboro

<P09> qui presentes fuerunt gundisaluo ts pelagio ts tedon ts leouegildus ts

<P10> romanus presbiter bracarensis notuit et confirmo





siue in honore sancti saluatoris et sancte marie uirginis et omnium sanctorum

apostolorum martirum confessorum atque uirginum

<P02> ego famulus dei gomizo midiz indignum et peccatorem 360 mole

depressus facio ego series testamenti ad illa sede sancte marie sedis bracarensis et

geraldo archiepiscopo et omnes clerici habitantes de hereditate mea propria que

habeo in uilla uocitata penso subtus mons sancta marta et aut[in]o et coruiana et

riuulum aliste territorio bracarensi

<P03> et habeo ipsa hereditate de auiorum et parentum meorum et

conpararunt illa de illa comitissa domna ermesenda per precium et carta

360 peccatorem] por ‘peccatorum’, AJC ‘peccatorum’, em nt.: «No texto: ‘peccatorem’.»

263

<P04> do uobis de ipsa uilla n[omi]nata penso de VIa ubi illam potueritis

inuenire per suis locis uiguis et terminis antiquis cum quantum in se obtinet uel ad

prestitum est hominis et domos uel edificiis que in ipsa uilla est de sexta quinta ab

integro uobis concedimus pro remedio anime mee

<P05> et damus uobis alias hereditates et domos in uilla ribanios in illo

autario de frea[n]da circu 361 uilla barrios et gualtar subtus mons spino

<P06> damus uobis de ipsa uilla ribanios de quantum ibidem habuit pater

meus mido petriz IIIIa integra ubi illas potueritis inuenire cum quantum in se

obtinet et ad prestitum hominis est ab integro uobis damus pro remedio anime

mee et habeam inde mercedem copiosam ante deum sicut dicit in euangelio

«dabitur date et uobis 362 querite inuenietis pulsate et aperietur uobis»

<P07> recolimus memoria sepe non darda ut subitane casu exitus homo

claustra corporea ut transfferatur anima

<P08> «dissolue fasciculos deprimentes qui confracti sunt liberas 363 et

honus eorum disrumpe»

<P09> et damus uobis illas hereditates pagatas et liberatas et sacatas de totas

actiones uel aimas 364 et damus uobis in facies de meos fratres uel heredes et per

361 circu] por ‘circa’, AJC ‘circa’, em nt.: «No texto: ‘circu’, por confusão do ‘a’ visigótico


362 dabitur ... uobis] AJC id., em nt.: «Em [C] : “date et dabitur vobis”, que é a forma

correcta.»

363 liberas] por ‘liberos’, AJC ‘liberos’, em nt.: «No texto: ‘liberas’.»

364 aimas] AJC ‘alimas’, em nt.: «No texto: ‘aimas’, mas ‘alimas’ em [C].»

264

suas solutiones et sunt inde confirmatores et a totas alias causas hodie finem

ponimus et amortificamus et istam scripturam eligimus et anuntiamus et

confirmamus nostras manus rouoramus quia non fecimus inde alios scriptos ad

nullos homines nisi istum uobis


ad infringendum que nos in concilio non potuerimus deuendicare uel autorguare

post uestra parte aut uos in uoce nostra tunc habeatis licentia apprehendere de

nostra parte ipsum que in carta resonat in quadruplum

<P12> et si qualibet alias formas humanas ista scriptura inrumpere quesierit

in_primis sedeant excomunicatus et segregatus et cum iuda traditore habeat

participium et insuper pariat post uestra parte uel qui ista scriptura obseruauerit

quantum condemnare in quadruplum et iudicato

<P13> facta carta series testamenti die IIIIo idus februarii era Ma Ca XXXa

VIIIIa

<P14> gomizo mitiz uobis archiepiscopo domno geraldo uel clerici de sancte

marie hanc scriptura manu mea roboro

<P15> et adicimus ibi ipsa hereditate que comparauit de uilla de eirigu cidiz

in sancto martino et illo quinione de domna godina integro et in tenones IIIIa

integra de illa que fuit de iquila

<P16> qui presentes fuerunt menendus ts petrus ts sisnando ts pelagius ts

<P17> honorigus mitiz conf godinus mitiz conf tota mitiz conf fernandus

gondesindiz conf pelagio eriz conf frogia archidiaconus conf uimara gondesendiz

conf mido uiliamondiz conf petro uiliamondiz conf

<P18> honorigus presbiter notauit

265




<P01> † mos quipe extat felicium seruientibus deo aliquid tribuere unde sibi

commoda celestia conquirent

<P02> quapropterea concedo uobis domno geraldo archiepiscopo bracarensis

sedis uel omnibus clericis qui tecum in dei seruitio permanent et sancte marie

uirginis et sanctorum apostolorum petri et pauli et alii sancti quorum reliquie hic

continentur Io casale de hereditate mea que conparaui cum uiro meo pelagio dauiz

de gundisaluo lucidi in uilla uocitata auelaneda subtus mons lonbata et riuolum

alister territorio bracarensi

<P03> do uobis ipso 365 ab integro cum omnibus edificiis et terris de foris et

cum suis aquis qui eam inrigare solent extra medietate VIIa que est de guterre

pelagiz

<P04> do atque dono ipsa hereditate ut habeant inde semper serui dei

stipendium et ego ante deum inconuulsum premium

<P05> neminem quidem ordino extraneus uel propinquis qui ibidem uobis

aliquando in tempore disturbationem nec in modico faciat

† Falta a intitulatio; o texto C é mais completo.

365 do uobis ipso] AJC ‘do vobis ipso[casale]’, em nt.: «Segue-se a palavra ‘concedo’ riscada,

mas [C] tem ‘casale’, como o contexto exige.»

266

<P06> hec feci unde mihi copia mercis ueniat uel id quod obto desuper

adquiram ipso domino iubente merear

<P07> quod qui hoc factum meum exiguum uiolare temtauerit aut de iure dei

et sancte 366 marie tullere quiberit quod do christo a tot demonum legionibus

arripiatur et in euo cum eisdem legionibus assurus 367 in tartara 368 ubi iudas

piceas portat incendii penas

<P08> o quisquis ille es qui meum ius frangere tenorem lege aut pauidus a

tua uoluntate teipsum compesce aut uiolatus predictus demonum turbis si ueris

369 amisce et pro damna secularia parias post partem imperatoris auri talenta una

et illa hereditate in quadruplum post partem pulsantis uocem ipsius testamenti

<P09> VIIIo idus maii era Ma Ca XXXa VIIIIa facta series testamenti

<P10> ego adibergo cognomento bona manibus meis roboraui

<P11> godino pelaiz conf petro ts pelagio ts aluitu ts menendo ts

<P12> pelagio uermudiz ts cum filiis suis conf godino afonso conf cum

fratribus et sororibus meis god[in]o pelaiz conf onega pelaiz conf matredomna

conf abbas seserigus qui uidi magister bernaldus qui uidi pelagius petriz qui uidi

suarius gundisaluiz qui uidi petrus ermigiz qui uidi pelagius menendiz qui uidi

honorigus prior qui uidi midu uiliamondiz qui uidi pela[gius] gutierriz qui uidi

366 sancte] AJC ‘Sante’

367 assurus] por ‘arsurus’, AJC id.; erro de cópia devido a confusão de <r> visigótico com <s>.

368 tartara] por ‘tartaru, -o’, AJC id., em C ‘tartarum’; erro de cópia devido a confusão de 

ou <o> com <a> visigótico.

369 ueris] por ‘uelis’, AJC id., em nt.: «Em [C]: ‘velis’.»

267

frogia archidiaconus qui uidi uimara archidiaconus qui uidi uimara moniiz qui

uidi monio diaconus qui uidi

<P13> pelagius aroniz notauit



TIPO: Régio (doação dos Condes de Portugal à Sé de Braga)


cuius regnum permanet in secula seculorum amen

<P02> ego comes henricus una cum uxor mea infante tarasia adefonsi regis

filia in christo salutem amen

<P03> hoc donum est ualde felicissum 370 seruientibus deo aliquid tribuere

unde sibi celestia quomodo 371 conquirant

<P04> quapropter nos superius prefati henricus et tarasia concedimus deo

omnipotenti et ad locum sancte marie uirginis cuius uenerabile templum situm

esse uidetur metropoli ciuitate braccara monasterium nostrum quod dicunt sancti

antonini cum tota sua testatione et cum suis hominibus martino louegildiz de

portela mito oariz louegildo sisuertiz pelagio louegildiz uermudo midiz goterre

370 felicissum] por ‘felicissimum’, AJC ‘felicissimum’, em nt.: «No texto: ‘felicissum’.»

371 quomodo] por ‘quomoda’ (= ‘comoda’), AJC ‘comoda’, em nt.: «No texto: ‘quomodo’.»

268

uelasquiz nunnu danieliz goterre tetoniz ihoanne maureliz idilo cidiz cum suos

filios sesnando agifrediz

<P05> damus ad illam sedem bracare et ripa catauo de uila palmeira et

pitanes omnem hereditatem quantam ibi habuit nunnus suariz et habuimus hoc

monasterium et has hereditates ex datu domini nostri et patri adefonsi regis qui

eas ganauit de nuno suariz

<P06> hoc tantum damus que in eis sunt et ad usum hominum prestantur per

suos terminos ubique eos inuenire potueritis

<P07> hoc quippe concedimus ipsi loco sancto superius dicto et tibi geraldo

archiepiscopo cum cunctis adiacentiis et testationibus suis ut habeant inde serui

dei semper stipendium et nos ante deum remunerationem et remissionem de

peccatis meis

<P08> neminem quidem permittimus qui ibidem uobis aliquam

disturbationem nec in modico faciat

<P09> quod si quis presumptiosus fuerit et aliquid ex eis auferre uoluerit quis

ille fuerit sit excomunicatus et maneat ab omni cetu catholicorum extraneus et

cum iuda domini traditore pariles penas uidat in eterna damnatione et ad ipsum

locum sanctum pariat quantum inde abstulerit in quadruplum et insuper auri

talenta una

<P10> et hoc factum nostrum firmitatis roborem habeat in secula seculorum

sicut scriptum est in libro iudicatum 372 Vo kapitulo Io sententia IIIa «de

donationibus ecclesie datis siue famulorum meritis»

372 iudicatum] por ‘iudicum’, AJC ‘Iudicum’, em nt.: «No texto: ‘iudicatum’.»

269

<P11> actum et confirmatum est hoc testamentum VI idus iunii era Ma Ca

XXXa VIIIIa

<P12> ego comes henricus et infans domna tarasia hoc testamentum manibus

nostris roboramus

<P13> martinus ts erus ts uermudus ts suarius ts

<P14> suarius nuniz conf menendus guetas conf petrus pelagii conf

menendus presbiter conf

<P15> fagildus presbiter notuit




<P01> dubium quidem non est sed multis plebs manet cognitum atque

notissimum et quos habuit adefonso aluitiz hereditatem in terra de panonias

discurrente riuulo corrago in uilla que uocitant auamores

<P02> accidit autem ut filium eius nomine menendo inpediente peccato

occidit hominem et proinde deuenerunt ante pedes archiepiscopi domni geraldi

qui in hoc tempore obtinet sedem bracarensem metropolis ut penitentiam illi dare

sicut_et dedit XIIem annos

<P03> dum autem uidisset adefonso filium suum in penitentiam graue doluit

cor eius super filium et deprecauit ille archiepiscopus cum multis aliis seruis dei

ut faceret misericordiam super illum et dedit proinde ad illum archiepiscopum

270

medietate de ipsa hereditate de auamores pro illa penitentia et ipsa et alia

medietate uendid[i]t ea ad ille archiepiscopus pro XXXa solidos et consumpta est

omnis hereditas in iudicio 373 ei

<P04> in nomine domini dei et saluatoris nostri ihesu christi uidelicet

magnum est enim titulum testamenti et cartula uenditionis in qua foris legis

adimplere potest et adinplectere

<P05> obinde ego adefonso prolis aluitiz facio uobis domno geraldo

archiepiscopo cartula uenditionis et textum firmitatis de hereditate mea propria

que habeo in uilla auamores sicut illa habuit de meos auolos per ubi illa potueritis

inuenire et habet iacentia iuxta hereditate de domna godina

<P06> do illam uobis pro precio que mihi bene complacuit id est XXXa

solidos et pro illa penitentia ita_ut de hodie_die et tempore habeatis illam firmiter

iuri quieto temporibus seculorum

<P07> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus qui hoc factum nostrum

inrumpere uoluerit et nos in iudicio post uestra parte non potuerimus

deui[n]dicare aut uos in uoce nostra quomodo pariemus uobis ipsa hereditate

duplata uel quantum uobis fuerit meliorata et iudicato et insuper maneat in

excomunicatione anatemate

<P08> facta karta uenditionis et textum firmitatis notum die VIIIo idus iulii

era Ma Ca XXXa VIIIIa

<P09> adefonso uobis archiepiscopo geraldo hanc cartam uenditionis et

textum firmitatis propria manu mea roboro

373 iudicio] AJC ‘iudicicio’

271

<P10> qui presentes fuerunt menendo ts aloitus ts pelagius ts

<P11> gutierre pelaiz que uidi conf aluarus gundesindus conf uimara

archidiaconus que uidi conf arias archidiaconus conf mido capiscor que uidi conf

<P12> aluarus presbiter notuit




<P01> in nomine patris et filii et spiritus sancti trinitatis indiuise que

nunquam est fienda 374 per cuncta secula seculorum amen

<P02> magnus est enim titulus donationis in quo nemo potest factum 375

largitatis inrumpere neque extra legem proiecere 376 sed quicquid grato animo et

prona uoluntate ofertur opportet semper libenter amplecti etenim lex gotorum

docet ut omne quod datum fuerit coram testibus non licet denegari

<P03> et ideo nos famuli dei pelagius uermudiz et geluira aluitiz donamus

sancte marie sedi bracarensi et uobis archiepiscopo domno geraldo ipsius sedis

necne clericis illius domus et fatemur dare absque mendatio et absque ui nostram

374 fienda] AJC ‘fi[ni]enda’; a forma <fienda> pode reflectir uma pronúnica vernácula com

queda de /-n-/ inter-vocálico e nasalização da vogal precedente.

375 factum] por ‘actum’ (em B ‘hactum’), AJC id.

376 proiecere] AJC ‘proicere’, em nt.: «No texto: ‘proiecere’.»

272

hereditatem quam habemus in uilla que uocitatur asperones sub monte sancte

marte discurrentibus aquis riuulum aestis territorium bracarensium

<P04> ipsius enim hereditatis que in iuri nostro est mediam partem uobis

concedimus ubicumque illam potueritis inuenire tam in termino quam in locis

antiquis cum sua acomodatione et prestatione tam in hominibus quam in

generibus arborum scilicet tam fructuosis tam in petris mobilibus quam

inmobilibus tam in molendidis quam in exitus et regressus montium ita_ut

concedimus uobis medietatem nostrorum hereditatum auiorum uel parentum sic

amnuimus ganantiarum uel acomodationum

<P05> ideo dedimus uobis illam hereditatem eo_quod eripuistis nos de

manibus hominum potentium uel aduersariorum nostrorum ferocissimorum et

adiutorium egistis nobis contra eos uel pro remedio animarum nostrarum et

teneatis nos omnibus diebus uite nostre saluos et faciatis nobis bonum ut uires

habueritis

<P06> et teneamus eam semper in nostra uita et plantemus et edificemus ut

melius ualuerimus sicuti et aliam nostram hereditatem quam habuerimus et illa

alia hereditas que remansit posideamus eam in nostra uita et post obitum uero

nostri reuertatur ad sedem iam sursum nominatam extra partem quam

reliquerimus nostris fratribus uel gentibus

<P07> et illi fratres uel gentes quibus remanserit si semine 377 fuerint aut

uoluerit uenundare non habeat licitum alicui homini uendendi nec donandi uel

acomodandi nisi uobis tantum aut cui post uos uenerit

377 si semine] falta ‘sine’, em B ‘si sine semine’

273

<P08> et uos uel qui post uos uenerint non mittatis nos du[m] uixerimus inde

foras ullis temporibus et nos non simus ausi uocare alios dominos sine uestro

iussu nisi uos ita ex presenti die et tempore sit illa he[re]ditas de iuri nostro abrasa

et in uestro dominio sit tradita atque confirmata

<P09> si quis uero quod minime fieri credimus uenerit uel uenerimus ad

inrumpendum hunc factum et nos in iudicio minime potuerimus uindicare uel

autorizare dupliciter uel tripliciter conponamus in uestra parte uel cui tenuerit

uocem uestre carte

<P10> igitur ista carta ideo nec prius nec posterius habeat ullam dirruptionem

uel supposicionem eo_quod dedimus eam uobis absque potestatibus et sagionibus

et causatam 378 et deliberatam de omnibus actuum malorum

<P11> hec carta donationis et firmitatis facta est in temporibus adefonsi regis

uel dominationibus terre comitis domni enrici et sagionibus suarii pelaiz currente

era Ma Ca XXXa VIIIIa cotum autem Xo IIo kalendas septembris

<P12> ego pelagius et geluira carta in hac manus nostras roboramus

<P13> qui presentes fuerunt




378 et causatam] em B ‘escusatam’, em D ‘excausatam’, AJC id.

274

<P01> in dei nomine

<P02> ego gutierre pelaiz et uxor mea dordia eldreuediz in domino deo

eternam salutem amen

<P03> placuit mihi per bona pacis et uoluntas nullius quoque_gentis

imperium nec suadentis articulo sed propria nobis accessit uoluntas ut faceremus

uobis archiepiscopo domno geraldo et sancte marie de bracara carta uenditionis et

firmitatis de hereditate nostra propria quam habemus in uilla auenaleta sub monte

sancti mametis territorio bracarensi discurrentibus aquis in riuulo aleste

<P04> de ipsa uilla que ibi est conclusa de medietate VIIa integram uobis

concedimus ubi illam potueritis inuenire per suos locos et terminos antiquos cum

quantum in se obtinet et ad prestitum hominis est pro precio quod accepimus a

uobis unum cauallum maurcellum adpretiatum in Xˇa solidos tantum nobis bene

conplacuit et de precio apud uos nihil remansit in debito pro dare

<P05> et illa hereditas uenit nobis uel 379 portione de patre nostro pelagio

dauiz et pater noster conparauit illam de gu[n]disaluo 380 luz ita_ut de hodie_die

uel tempore sit illa hereditas de iure nostro abrasa et in uestro sit tradita atque

confirmata

<P06> habeatis uos firmiter et omnes qui post uos uenerint et in bracara

habitauerint iuri quieto temporibus seculorum


uenerimus contra hanc cartam uenditionis et firmitatis ad inrumpendum et nos in

379 uel] por ‘in’, AJC ‘in’, em nt.: «No texto tem a abreviatura de ‘uel’.»

380 gu[n]disaluo] AJC ‘Gudisalvo’

275

iudicio deuendicare non potuerimus post parte uestra tunc habeatis licentiam de

nobis apprehendere ipsam hereditatem duplatam uel quantum uobis fuerit

melioratam et iudicato

<P08> facta carta uenditionis et firmitatis die VIIo idus sebtembris

<P09> ego gutierre et dorothea hanc cartam manibus nostris roborauimus era

Ma Ca XXXa VIIIIa

<P10> pelagius ts honorigus ts suarius ts petrus ts

<P11> honorigus uiliamondiz conf mido uiliamondiz conf petro uiliamondiz

conf suarius gundisalui conf monio uermudiz conf romano romaniz conf





<P01> septimo idus septembris era Ma Ca XXXa VIIIIa

<P02> ego petro petriz plazum facio uobis archiepiscopo domno geraldo et

sancte marie de bracara pro parte de ipso plantato que iacet in auelaneta et

uendiuit uobis gutierre pelaiz et testauit domna bona proquo dedistis 381 mihi

VIIIo solidos in precio ut non sim ausus aliquando uos proinde calumniare neque

381 dedistis] AJC ‘desistis’

276

inde rationem querere nec ego nec mulier neque filiis neque unus ex prosapia mea

in nullis temporibus pro nullaque actio

<P03> et si minime fecerim et istum placitum exesserim 382 aut alius in uoce

de illo plantato ut pariemus uobis et clericis de bracara uel cui tenuerit uocem de

isto plazo D solidos et iudicatum

<P04> ego petrus petriz in hoc placito firmitatis manu mea roboro

<P05> pro testes pelagius ts honorigus ts suarius ts

<P06> gundisaluus notuit




<P01> era Ma Ca XXXa VIIIIa IIIIo idus sebtembris

<P02> ego fernando gondesendiz qui sum fideiuxor 383 de petro gunsaluiz

pro parte de illa hereditate subcolina ideo roboro hunc plazum uobis

archiepiscopo domno geraldo et clericis de bracara ut ad inuocationem quando

inuocaueritis petrum gunsaluiz ut faciat uobis iudicium quod iudicauerit rex

domnus adefonsus super illam hereditatem iam dictam et ego similiter cum eo

382 exesserim] AJC ‘excederim’, em nt.: «No texto: ‘exesserim’.»

383 fideiuxor] por ‘fideiussor’, AJC id.; a grafia <x> por <ss> mostra que era realizada como

simples sibilante; a alternância entre <x> e <s> é frequente na língua latino-notarial.

277

<P03> et si minime fecerit et iudicii quod rex iudicauerit non acceperit uel

impleuerit pariam ego uobis uel qui uocem de illa sede pulsauerit CCos solidos

pagatos sine ulla mora

<P04> et si contempserim sint in duplo ad inuocationem post VIIIIem dies et

roboret uobis agnitionem ubi nunquam sit ausus uos calumniare pro illa hereditate

nec ille nec ego neque unus ex prosapia nostra

<P05> ego fernando gondesindi hoc plazum manu mea roboro

<P06> pro testes honoricus ts suarius ts menendus


<P08> postea uero ego geraldus archiepiscopus uocaui fideiussorem et

imtemptorem ut irent mecum ad regem quod habuissemus iudicium ante eum et

noluerunt illuc ire neque ullum iudicium facere.





cuius honor et gloria regnum et imperium manet per infinita tempora in domino

deo eternam salutem amen


propter deum unde clementer cum sanctis electis portionem accipiant quomoda


278

<P03> quapropter ego famula dei geluira fafilaz concedo propter nomen

domini dei nostri sancte marie et uobis archiepiscopo domno geraldo uel clericis

que scita et cognita propalatur et dinoscitur in uilla que uocatur bracara de

hereditate mea propria quam habeo in uilla que uocatur broncelii et ganaui eam

pro illa que iacet in illa somoza de radicata 384 de testamento siluestri terminata

quidem sub monte spino territorio bracarensi discurrentibus aquis et locum in quo

dicunt casalem lucii odariz et habet separationem cum ipso casale

<P04> ipsam enim hereditatem que est VIIIam integram uobis concedo

ubicumque eam potueritis inuenire tam in termino quam in locis antiquis cum

quantum in se obtinet et ad prestitum hominis est

<P05> et inde leuare mando et transferre ad perfectum in locum sanctum


continet ut inde serui dei habeant stipendium et ego habeam inestimabile

premium

<P06> neminem quidem permitto qui ibidem uobis aliquam conturbationem

nec in modico faciat nec filii neque nepotes siue unus ex prosapia mea aut

extraneas 385

<P07> igitur si quis audaciter inuadendo surrexerit qui hunc factum nostrum

infringere uoluerit prius sit excomunicatus et maneat ab omni cetu catholicorum

384 de radicata] AJC ‘deradicata’, em C ‘raigatu’ por ‘raigata’, com confusão de <a> visigótico

com .

385 extraneas] por ‘extraneus’, AJC ‘extraneus’, em nt.: «No texto: ‘extraneas’ por confusão do

‘a’ visigótico redondo com o ‘u’.»

279

extraneas 386 et cum iuda domini traditore in eternalibus penis supplicium patiatur

et insuper det ipsam hereditatem in duplo et D solidos

<P08> et facta series testamenti regnante adefonso rege in era Ma Ca XXXa

VIIIIa Xo Vo kalendas nouembris

<P09> ego iam sursum nominata hanc scripturam testamenti manibus meis

roboro

<P10> qui presentes fuerunt





<P01> in nomine sancte et indiuidue trinitatis patris et filii et spiritu sancti

cuius honor et gloria regnum et imperium manet per infinita tempora

<P02> mos 387 quipe est omnibus seruientibus domino aliquid sue facultatis

tribuere propter deum unde clementer cum sanctis et electis portionem accipiant

comoda quoque sibi celestia adquirant

386 extraneas] por ‘extraneus’, AJC ‘extraneus’, em nt.: «No texto: ‘extraneas’ por confusão do

‘a’ visigótico redondo com o ‘u’.»

387 mos] AJC ‘mox’, em nt.: «No original: ‘mos’. » ; cf. outros casos de alternância <x> / <s> (

‘iuxta’ vs ‘iusta’, ‘genitris’ vs. ‘genitrix’, etc.).

280

<P03> quapropter ego famulus dei gundisaluus tauroniz concedo propter

nomen domini dei nostri sancte marie et uobis archiepiscopo domno geraldo uel

clericis bracarensis ecclesie de hereditate mea propria quam habeo de parentibus

auorum meorum in uilla que uocatur sancta maria de mauri terminata quod est sub

mo[n]te spino territorio bracarensi discurrentibus aquis in riuum cadaui

<P04> et habet terminos per salcetam 388 et inde ad catauum et inde per

antonianes et inde per monte sixti et inde unde incipit

<P05> ipsius enim hereditatis uel ecclesie mediam integram et de media

sextam concedo ubi eam potueritis inuenire cum quantum in se obtinet et ad

prestitum hominis est extra illas lareas quas dedi filiis meis defontibus 389 fafile et

marie et gundisaluo

<P06> et do uobis aliam heremitam que uocatur sancti laurentii quomodo est

conclusa per suos terminos

<P07> sic de 390 ecclesias quomodo etiam et laicalem quantam 391 inde mihi

uenit inter fratres et eredes quantam 392 in se obtinet et ad prestitum hominis est

ubi eas potueritis inuenire

388 salcetam] por ‘salcetum’, AJC id.; erro de cópia devido a confusão de com <a>

visigótico.

389 defontibus] = ‘defunctis’, AJC ‘de fontibus’ (mas trancreve em LF665[C] ‘defontibus’; v.

nt.2 ao doc. [A] — ORIGINAL N.8).

390 sic de] por ‘sic do’, AJC ‘sic de’, em nt.: «No original: ‘sic do’.»

391 quantam] por ‘quantum’ (em [A] ‘quantum’), AJC id.; erro de cópia devido a confusão de

 com <a> visigótico.

281

<P08> et inde leuare mando et transferre ad perfectum in locum sanctum


continet ut inde serui dei habeant stipendium et ego habeam ante deum

inextimabilem premium

<P09> neminem quidem permitto qui ibidem uobis aliquam conturbationem

nec in modico faciat nec filii neque nepotes siue unus et 393 prosapia mea aut

extraneus et ullus scriptus neque ullum testamentum neque illud quod prius feci in

adaufi nunquam ualeat super istum non anteriores nec post[er]iores

<P10> igitur si quis audaciter inuadendo surrexerit qui hunc factum nostrum

infringere uoluerit prius sit excomunicatus et maneat ab omni cetu catholicorum

extraneus et cum iuda domini traditore in eternabilibus 394 penis supplicium

patiatur et insuper det ipsas ecclesias et ipsam hereditatem laicalem in duplo et D

solidos in iudicatum

<P11> est facta series testamenti regnante adefonso rege in era Ma Ca XXXa

VIIIIa Xo Vo kalendas nouembris

<P12> ego sursum nominatus in hac series testamenti manus meas roboro

<P13> qui presentes fuerunt petrus ts suarius ts stephanus ts pelagius ts

392 quantam] por ‘quantum’ (em [A] ‘quantum’), AJC id.; erro de cópia devido a confusão de

 com <a> visigótico.

393 et] por ‘ex’, AJC ‘et’, em nt.: «No original: ‘ex’.»

394 eternabilibus] por ‘eternalibus’, AJC ‘eternalibus’, em nt.: «Assim no original, mas no

texto: ‘eternabilibus’.»

282

<P14> frogianus archidiaconus conf suarius gundisaluiz conf gundisaluus

frater conf egas dominguiz conf


<P16> adicio ut mihi semper bonum faciatis et induatis et gubernetis et

defendatis et in sede bracara cathedram et scamnum detis et ex generis meis qui

dignus fuerit et seruitium cum ueritate fecerit teneat eas




<P01> in era Ma Ca XXXa VIIIIa Xo Vo kalendas nouembris

<P02> ego gundisaluus tauroniz placitum facio uobis archiepiscopo uel

clericis bracare pro parte de ipsis ecclesiis uel hereditatibus sancte marie mauri

uel sancti laurentii extra illud quod sursum resonat ut nunquam sim ausus uos

proinde calumniare nec in aliam partem extraniare uel contestare nec uendere uel

donare nisi semper firmus in uestra parte stare in nullisque temporibus per

nullamque actionem

<P03> et si minime fecerim et istum placitum exesserim 395 dem uobis

archiepiscopo aut clericis uel cui uocem pulsauerit de sede sancte marie mille

solidos et iudicatum

† «Este documento é um codicilo ao documento 163, lavrado na mesma data, no mesmo

pergaminho e pelo mesmo notário (V. est. X).» (AJC)

283

<P04> era sursum nominata

<P05> ego famulus dei gundisaluus hunc placitum firmitatis manibus meis

roboramus

<P06> qui presentes fuerunt petrus ts suarius ts stephanus ts pelagius 396




TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego sisnandus benedictiz et pelagius sisnandiz placuit nobis ut

uenderemus 397 tibi eita ermerodiz kartam uenditionis de ipsa casa mea tertia

integra cum suo antastio et media de illa ficaria et iacet in uilla sancte tecle sub

monte custodias riuulo aliste territorio braccare

<P03> et accepimus de te in precio IIIes modios minus quartario tantum nobis

bene complacuit et de precio apud te non remansit in debito

395 exesserim] AJC ‘excederim’, em nt.: «No texto: ‘exesserim’.»

396 AJC acresc. ‘[ts]’

397 uenderemus] por ‘faceremus’, AJC ‘faceremus’, em nt.: «No texto está a palavra

‘venderemus’, mas sopontada para indicar o erro.»

284

<P04> hab[e]as tu iuri quieto

<P05> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hanc kartam

et nos in concilio deuindicare non potuerimus post partem uestram aut tu in uoce

nostra tunc pariamus uobis ipsum quod in carta resonat duplatum uel triplatum aut


<P06> facta karta uenditionis XI kalendas ianuarii era Ma Ca XXXa VIIIIa

<P07> sisnandus et pelagius hanc kartam manibus nostris roboramus

<P08> honoricus ts pelagius ts suarius ts mido ts

<P09> tedon presbiter notuit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego famulo dei aluitu placuit mihi per bona pacis 398 et uoluntas nec

per uim nec per metum nec per storta nec per ablata mente sed propria mea

uoluntate ut facerem tibi guito archidiacono carta uenditionis de hereditate mea

propria que ego comparaui de arias ghetemiriz in loco predicto in uilla que

uocitant cadeli subtus mons terroso territorio bracarensi prope litore maris

398 pacis] AJC ‘spaci’

285

<P03> iacet ipsa larea inter illas de mendo aluitiz et de alia parte quintana de

aluitu cidiz et in testa carraria antiqua

<P04> medietate inde tibi concedo cum exitum uel regressum pro quale opus

quesieritis proque accepimus de uobis precio Ia capa in IIos solidos et medium de

quar[tario] de milio in solido de denarios

<P05> tantum mihi bene complacuit et de pretio apud uos nihil remansit in

debito ita_ut de hodie_die habeatis uos illa de nostro dato firmiter et cui uos illa

relinquere uolueritis cum quantum in se obtinet et ad prestitum hominis est


uenerimus ad inrumpendum contra hanc cartam uenditionis que nos in iudicio

deuendicare non potuerimus aut autorizare noluerimus aut uos in uoce nostra

quomodo pariamus uobis ipsam hereditatem duplatam uel quantum uobis fuerit

melioratam

<P07> facta karta uendicionis notum die Xo IIIIo kalendas aprilis era Ma Ca

Xˇa

<P08> ego aluitu tibi guito archidiacono in hac carta manu mea roboro

<P09> ero ts menendo ts manuel ts godino cidiz ts

<P10> menendo ts notauit



TIPO: P (venda)

286

<P01> in dei nomine

<P02> ego fralengo et uxor mea sidi placuit nobis ut uenderemus uobis tedon

pelaiz hereditatem nostram propriam quam habemus de parte auiorum nostrorum

in uilla uilar sub monte sancte marte riuolum alister territorio bracare et habet

iacentiam in illa mediana

<P03> leuat se de uallo de illos casales et ferit in agro de bracara et de amplo

leuat se de illa de domno eldebreo et ferit in illa de onorigo

<P04> et accepimus de uobis precium Ve modios tantum nobis complacuit

ita_ut de hodie_die sit de nostro iure abrasa et in uestro tradita atque confirmata


inrumpendum et in concilio deuendicare non potuerimus aut autorizare post

partem uestram aut uos in uoce nostra pariemus uobis ipsam hereditatem

duplatam uel quantum uobis fuerit melioratam et uos perpetim habitura

<P06> facta karta uenditionis IIe kalendas mai era Ma Ca Xˇa

<P07> ego fralengo et uxor mea sidi hanc kartam manibus nostris roboramus

<P08> pelagius ts domengo ts aluitu ts romarigus ts

<P09> guntado presbiter notuit



TIPO: P (doação)

287

<P01> in dei nomine

<P02> ego petrus argemiriz placuit mihi ut facerem tibi filio meo odorio

petriz sicut_et facio kartam uenditionis de hereditate mea propria quam habeo in

ripa aliste sub pena longa territorio bracarensi et habet iacentiam in meo casale

qui iacet inter casal de petro honoriquiz super quintana de domno godino

<P03> de ipso casale sicut est conclusum per suos terminos do inde tibi

medietatem integram et in uallinas meam rationem et de ipsa deuesa de romariz

de mea ratione medietatem et unum talium trans aliste qui fuit de odorio argemiriz

<P04> do illas tibi pro multo seruitio quod mihi fecisti habeatis tu firmiter et

omnis posteritas tua


inrumpendum et ego in concilio non potuero deuindicare uel auctorizare post

tuam partem aut tu in uoce mea quomodo pariam tibi illam hereditatem duplatam

uel triplatam aut quantum fuerit melioratam

<P06> facta karta donationis et firmitatis VIIo kalendas iulii era Ma Ca Xˇa

<P07> petrus argemiriz tibi filio meo odorio hanc kartam manu mea roboro

<P08> pelagius ts suarius ts arias ts didagus ts





288

<P01> in nomine patris et indiuidue trinitatis patris uidelicet filii simulque

spiritus sancti quo corde credimus et ore proferimus

<P02> credimus patrem ingenitum filium genitum spiritum sanctum ab

utro[que] procedentem filium solum carnem de uirgine suscepisse et in mundo

pro salute hominum uenisse de patris sinu de spiritu sancto numquam recessisset

<P03> unde ego famulus dei didacus cresconiz et uxor mea gontina placuit

uobis 399 beneuolentie ut faceremus textum scripture firmitatis sicuti et facimus

ad locum sedis bracarensis in honore sancte marie uirginis et reliquiarum que ibi

sunt recondite

<P04> damus et testamus ad ipsum locum nostram hereditatem propriam

quam habemus de parentibus et auiis nostris in uilla sauariz nostrum quinionem

integrum Ia geira integra

<P05> damus uobis illam cum accessum uel regressum quantum que 400 ibi

possumus habere per suos locos et terminos antiquos cum quantum in se obtinet

et ad prestitum hominis est

<P06> damus illam he[re]ditatem super nominatam ut semper deseruiat pro

remedio animarum nostrarum habeant et possideant illam ipsius loci pontifices

uel clerici ut mercedem inde habeamus ante deum


uenerimus tam filii quam nepti uel exteri qui hoc factum nostrum infringere

uoluerit in_primis sit excomunicatus et cum iuda domini traditore habeat

399 uobis] AJC ‘nobis’, em nt.: «No texto: vobis.»

400 quantum que] AJC ‘quantumque’

289

participium et a corpore et sanguine domini nostri ihesu christi sit separatus et

insuper pariat post partem de illa sede quod in testamento resonat in duplo per

legem et sententiam et insuper duo auri talenta et aliud tantum in iudicatum

<P08> et hoc factum nostrum in cunctis temporibus plenam habeat firmitatem

et roborem

<P09> facta series testamenti in die VIIo idus sebtembris era Ma Ca Xˇa

<P10> ego didacus cresconi una pariter cum uxore mea gontina hanc seriem

testamenti manibus nostris roboramus

<P11> suarius ts menendus ts petrus ts pelagius ts

<P12> pelagius presbiter notuit




<P01> gloriosissimorum martirum uirginum atque confessorum patris et filii

et spiritus sancti ob honorem sancti saluatoris et sanctorum apostolorum et sancte

marie uirginii genitricis dei de sede bracarensi

<P02> ego famulus dei uermundo prolis dautiz et uxor mea paloi menendiz

placuit nobis ut faceremus uobis archiepiscopo domno geraldo et ad istum locum

sancte marie sedis bracarensis sicuti et facimus textum scripture firmitatis de

hereditatibus et domibus nostris propriis quas habemus in uilla quam uocitant

290

uillar de prouecendo quomodo est ipsa uilla conclusa per suos terminos et locos

antiquos

<P03> damus ibidem uobis de omnibus nostris hereditatibus et domibus quas

ibi habemus medietatem integram siue de auolenga siue de parentela siue de

conparatura etiam de contramuta uel ganantia

<P04> medietatem uobis damus cum omni sua prestantia et quantum in se

obtinent et ad prestitum hominis est pro remedio animarum nostrarum excepto

larea de agra mazanaria et alia in illa souereira que sunt in texto sancti michaelis

<P05> illas alias habeatis uos et successores uestri uel clerici morantes in

sancta maria usque in perpetuum

<P06> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus qui illum quesierit infringere

in_primis sit excomunicatus et insuper pariat illud testamentum in quadruplum et

iudicatum

<P07> et damus illas uobis per persolta de nostris fratribus uel heredibus in

facies suas excausatas et deliberatas de totis actionibus quoniam sunt meos

heredes uel intercessores 401 integrati in aliis per 402 eis et non fecimus inde alios

scriptos ad nullos homines nisi istum uobis proprias nostras uoluntates et mente

considerata et uos perpetim habitura

<P08> facta carta series testamenti die VIIIo idus nouembris era Ma Ca Xˇa

<P09> uermudus et uxor mea paloi hanc cartam manibus nostris roboramus

401 intercessores] AJC id., em nt.: «Por ‘successores’.»

402 per] por ‘pro’ ?, AJC ‘pro’, em nt.: «Com a abreviatura de ‘per’.»

291

<P10> aloitus ts menendus ts pelagius ts

<P11> romanus presbiter notuit

<P12> et ego aragunti uermudiz do meam rationem de ipsa hereditate ad

sanctam mariam pro remedio anime mee






deo eternam salutem


propter deum unde clementer cum sanctis et electis portionem accipiant commoda


<P03> quapropter nos famulos dei egas pelaiz et uxor mea geluira suariz

concedimus propter nomen domini dei nostri illi ecclesie sancte marie bracarensis

et uobis archiepiscopo domno geraldo atque clericis ipsius sedis hereditatem

nostram propriam quam emimus 403 de filiis gutierri et adosinde nominibus

geluira et gomizo et aliorum duo per nostrum precium iustum quantum conplacuit

nobis et illis que uilla uocatur subcolina terminata quidem sub monte maximo et

separationem cum monteliis et rialis cum columnis et maximinis et inde per illam

403 emimus] AJC ‘emims’

292

sedem reuertiturque per tornaris usque uenit monteliis territorium ipsius sedis

discurrentibus aquis in riuum cataui

<P04> ipsius enim hereditatis concedimus uobis illum quinionem integrum

ipsorum filiorum quorum nomina iam scriptus sunt ubicumque potueritis inuenire

in suis locis et terminis antiquis

<P05> ibique adicimus ut teneamus ea nostra in uita et pos obitum nostrum

reuertatur ad illam sedem sine ulla contemptione


conturbationem nec in modico faciat nec filii neque nepotes siue unus ex prosapia

nostra aut extraneas 404

<P07> igitur usque 405 audaciter inuadendo surrexerit qui hunc factum

nostrum infringere uoluerit sit excomunicatus et maneat ab omni cetu catolicorum

extraneus et cum iuda traditore in eternalibus penis supplicium patiatur et insuper

de 406 ipsam hereditatem in duplo et D solidos

<P08> est facta series testamenti regnante adefonso rege in era Ma Ca Xˇa Xo

kalendas decenbrium

<P09> ego egas et geluira hanc scripturam testamenti et firmitatis manibus

nostris roboramus

404 extraneas] por ‘extraneus’, AJC id.; erro de cópia devido a confusão de visigótico com

<a>.

405 usque] por ‘si quis’, AJC id.; em C ‘si quis’

406 de] AJC ‘de[t]’

293

<P10> qui uiderunt pelagius ts petrus ts suarius ts menendus ts





<P01> nullius quoque_gentis imperio nec suadentis articulo sed sano animo

integroque consilio non per metum nec per uim sed expontanea nostra uoluntate

et in nostro robore ita_ut faceremus uobis domno geraldo archiepiscopo et clericis

qui in ista sede habitantes fuerint sicut_et facimus carta contramutationis et

firmitatis de hereditate nostra propria quam habemus in uilla uocitata uillar et in

uimaredi sub monte sancti mametis et monte de tiulelino discurrente riuulo 407

aliste territorio bracarensi

<P02> damus uobis de ipsas uillas iam supra_dictas de totas illas hereditates

que fuerunt de cidi aluitiz domus edificiis terras ruptas uel barbaras uineas sautos

pumares deuesas exitus montium aquas aquarum et nostras rationes de illos

molinos damus et contramutamus uobis siue de auolengo quomodo et de

parentela siue de totas ganantias et de totas contramutas

<P03> damus et contramutamus uobis de illas hereditates medietate integra

exceptis portione de omnega cidiz per ubi illas potueritis inuenire cum quantum in

se obtinet et ad prestitum hominis est proquo accepimus de uobis alia uestra in

407 riuulo] AJC ‘rivuio’

294

gualtar illa que fuit de gaudioso et roborauit inde kartam ad pelagio gutierriz et ad

domna dorothea et dederunt illos illa hereditate ad bona gunsaluiz pro alia sua et

dedit illa bona gunsaluiz ad domnus petrus episcopus et ad sancta maria pro

remedio anime sue

<P04> damus uobis illas hereditates excausatas et deliberatas de totas actios

et de totas alimas et per p[er]soltas de totas 408 nostros heredes et in facies eorum

et sunt inde auditores et confirmatores

<P05> et dicet in liber quintus et in sententia VIa et in titulum primum ubi

dicit «ualeat commutatio sicut_et uenditio» ita_ut 409 hodie_die uel tempore sint

illas hereditates de iure nostro abrasas et in uestro traditas atque confirmatas

<P06> habeatis uos illas firmiter et illi qui post uos uenerint et in ista sede

habitantes fuerint usque in perpetuum

<P07> et si aliquis homo uenerint 410 uel uenerimus tam nos quam

propinquis nostris uel extraneis ad inrumpendum hoc factum nostrum et nos in

concilio deuendicare non potuerimus uel autorgare post uestra parte aut uos in

uoce nostra quomodo habeatis uos de nobis licentia aprehendere illa hereditate

duplata uel triplata uel quantum uobis fuerit meliorata

<P08> et super ista carta nullus scriptus non ualeant non anteriores nec

posteriores sed et a totas alias causas hodie_die finem ponimus et amortificamus

408 totas] por ‘totos’, AJC ‘totos’, em nt.: «No texto: ‘totas’.»


410 uenerint] por ‘uenerit’, AJC ‘uenerit’, em nt.: «No texto: ‘venerint’.» ; não é claro ou

seguro que se trate de um erro de cópia, uma vez que este tipo de concordância semântica

com um sujeito indefinido ocorre em documentos deste tipo.

295

et ista karta in concilio elegimus et confirmamus et cum nostras manus roboramus


<P09> pactum simul et plazum ligalis et uerbum constrictum facimus a uobis

domnus geraldus archiepiscopus et ad illos clericos uel monacos qui in ista sede

abi[tan]tes sunt uel fuerint per scriptura firmitatis erit die IIIo kalendas december

era Ma Ca Xˇa

<P10> proinde roboramus uobis istum plazum pro parte de istas hereditates

que in ista carta resonat pro illa nostra medietate que a nobis remansit ut nec

uendamus nec donemus nec testandi nec im= pario 411 mitendi nec in pignus nec

cambiandi nisi habuerimus a uindere aut a donare ad uos per precio iusto et totas

nostras semine similiter faciat ad illos qui in ista sede habitantes fuerint et que

non prendamus consilios cum nulla forma humana nec per nullus alios scriptus

unde uos inpedimentum habeatis in nullasque 412 tempus per nullaque actio illa

uestra medietate non careatis

<P11> et si inde aliter fecerimus et istum plazum inrumpere uoluerimus

quomodo pariamus illas hereditates in duplo et insuper Dos solidos et iudicato ad

uos aut qui istum plazum obseruauerit

<P12> nos superius nominatus qui sursum resonamus in hoc plazum manus

nostras roboramus

<P13> pro testes suario ts menendo ts pelagio ts petro ts

<P14> petro notuit

411 impario] = ‘in pario’, AJC ‘impario’

412 nullasque] por ‘nullusque’, AJC ‘nullusque’, em nt.: «No texto: ‘nullasque’.»

296

TEXTO #160 • CTNLF N.231B • DATA: 1102


TIPO: R (notícia e inventário) †

<P01> in era Ma Ca Xˇa regnante rex domnus adefonsus et in sedis

bracarensis domnus geraldus archiepiscopus

<P02> ego suarius abbas qui moratus fui Xˇa annis in sancto antonino de

baruudo fecit ad nobis testamentum nunus froilaz qui ipsum locum primiter

incoauit de causa modica quia nouella erat ipsa heremita de applicare ibi et ubique

potuerat usque_ad ipsum diem que ad nobis incurtauit 413 et ad seruos dei qui ibi

erant qui ad nostrum introitum ad nobis uenerunt et iam mortui sunt et ibi sepulti

sunt

<P03> et de ipso die in denante ego edificaui ipsam domum cum ipsos fratres

nostros tam de domos quam etiam de ornamento eclesie uel monasterii et plantaui

et edificaui ipsum locum sancti antonini cum quantum ibi fuit et est

<P04> et 414 noticia fatio de ipsas hereditates tam quas comparaui quam

etiam de ganantia et testamentorum et de auolenga ut notum fiat in cunctis diebus

ad episcopis et ad seruos dei qui habitantes fuerint in sede braccare

† Notícia da fundação e inventário patrimonial do Mosteiro de Sto Antonino de Barbudo

(conc. de Vila Verde).

413 incurtauit] por ‘incartauit’, AJC ‘incartavit’, em nt.: «No texto: ‘incurtavit’, por confusão

do ‘a’ visigótico redondo com o ‘u’.»

414 AJC acresc. ‘ego’, em nt.: «No texto: ‘est’, que está sopontado, mas [C] traz ‘ego’.»

297

<P05> illoic est in uilla mauri ipso casale que fuit de matre de nunnus froilaz

IIIIor quintas et iuxta ipsum alio casal ubi hauitauit aferario 415 martiniz integro

cum suas hereditates et de nuno 416 uimareiz IIIa cum sua hereditate qui ille

testamentum fecit ad ipsos sanctos alio kasal que ibi testauit pelagio ueremundiz

que iacet iuxta illum de nunno uimareiz alio casal que fuit de ramirus donoiz et

iuxta illos alio que fuit de gondesindo uimareiz cum suas hereditates quas ganauit

illos nunnus froilac et de illa hereditate de lauredo IIIa integra usque in radice de

illo castello ista ganauit ille nunnus froilaz in uilla mauri et deinde ego su[a]rio

ganaui id est de illos casales que fuerunt de ero gunsaluiz Io in amorin et alio que

fuit de di[da]co quederiquiz ad suum obitum testauit ille ero gunsaluiz

medietatem ad ipsum locum alie medietate ego comparaui illam de suario 417 filio

p[e]l[a]gio eriz dedi ego illi uno cauuallo in C solidos et illo alia kasal que fuit de

menendo cidiz dedi ego illi proinde alio cauuallo totos ipsos casales cum suas

hereditates in uilar ad illos molinos comparaui ego de anaia cidiz illo casal cum

suas he[re]ditates et medietate de uno molino proquo dedi uno cauuallo et IIos

boues in precio in uilla mauri de ipso casal que fuit de sarrazino nuniz medietate

cum suas he[re]ditates quas dedit nobis in precio pro uno cauuallo et alio casal

que fuit de uermudo moniz que fuit frater in ipso loco et ibi illum testauit et de

alio casal que ibi testauit bona louegildiz IIIa integra cum suas hereditates et in

illo uilar que fuit de aluaro ueilaz de illo casal ubi habitauit goemirus testauit inde

filia de trastemiro gontemiriz suo quinione et ipsum locum et ego comparaui de

filios de ferronio suos quiniones et frater maurellus qui fuit roboratus ad ipsum

415 aferario] AJC id., em nt.: «Em [C]: ‘Astrario’.»

416 nuno] AJC ‘Nunno’, em nt.: «No texto: ‘Tircinno’, mas com as duas primeiras sílabas

sopontadas. Em [C]: ‘illo de Nunu’.»

417 suario] por ‘suo’, AJC id., em nt.: «No texto: ‘Suario’, mas [C] traz ‘suo’.»

298

locum suo quinione et in uilla crispellos de ambas ipsos casales que fuerunt de

prouezendo IIIIa integra qui iacet in radice pennagati que ibi testauit suo filio

frater recemundos quia ibi habitabit multos annos et in uilla liuianes ille casal que

fuit de olidi sarraziniz atestauit illum illa comitissa domna ilduarda ibi cum omnes

suas hereditates et de illo arrugio qui est discurrente de sancto pelagio quomodo

uadit per terminum de atianes et inde per terminum de sancti pelagii de illa uilla

que dicent baruuto medietate integra que ibi testauit illa comitissa domna

gontrode et alia medietate testauit ibi ille comite nunnus menendiz et in uilla

sancti iuliani de illo casal qui fuit de ermisu froilaz testauit ibi suo nepto oueco

onoriquiz medietatem et de alia medietatem media que ibi testauit domna aragunti

pro uiro suo godino uenegas et de ipsa uilla testauit godina pelaiz ipso suo casale

cum suas hereditates et cum suo quinione de illa ecclesia proque dedimus Ve

boues et menendus gunsalui testauit ibi medietatem de quanto habuit in ipsa uilla

in uilla que dicitur insula duos casales Io de fratre 418 sesgudo qui ibi habitabit

multos annos et alio de suo suprino sesgudo ibi testauerunt cum omnias suas

hereditates et in uilla mocoromi Io casale que fuit de uilifonso quem ibi testauit in

uilla baruuto de ipso casale que fuit de tedon luz comparaui ego de suo nepto

monio suariz IIIa integra cum omnia sua et de uilla d= onega 419 cum suo

quinione et demus illi proinde precium in auro et in argento et in Ia equa Cm

solidos et de alio casale qui comparaui de pelagio alfonso cum omnias suas

hereditates proque accepit de nos IIIes equas brauuas et de ipsa uilla d= onega 420

quinione que fuit de domna goldregodo comparauimus inde de mulier que fuit de

pelagio uermudiz suo nepto medietate integra proque dedimus Ve boues et in uilla

418 fratre] AJC id., em nt. variante de C: «‘Fernam’.»

419 d’ onega] AJC ‘Donega’

420 d’ onega] AJC ‘Donega’

299

que dicent pausada de illo quinione que comparauit ibi ihoanne branderiguiz de

suerio galindiz in Cm soldos ad suum obitum testauit ibi inde medietatem et ego

comparaui de sua muliere aliam medietatem in uilla parata in illo uilar d=

ermuganes 421 suo quinione de gutierre gutieriz et in caneto suo quinione de illo

casal et que testauit gundisaluo branderiquiz in illa agra de_sub sancto saluatore

Ia peca de hereditate et suo germano suario branderiguiz in crespos alio et

uermudo tedoniz de sancti martini de trauazolos de illa ecclesia de IIIa IIIIa et de

sancta elena suo quinione et in uilla guandilanes habuit ipse uermudo tedoniz IIos

kasales ille casal de sursum testauit ad sancti antonini et illo alio dedit illum ad

cendon nuniz et illa hereditate de fornna 422 per medio tota de illo casale quod

fuit de bona gondesindiz et de hereditate quam comparauit cum uiro suo aloitu

uermuiz medietate integra et de illo casale quod fuit de domna leegundia 423

medietate integra et de illos kasales IIos qui fuerunt de didaco diaz medietate

integra et cendon nuniz et sua mulier domna tota testauerunt ipsum kasalem cum

suas hereditates proprias et in uilla de molas de illo casale que fuit de gondesindo

eiriquiz testauit inde ibi medietatem et iuxta sancta maria illud casal que fuit de

andulfo testauit inde suus filius honoricus medietatem ibi et in marina de darci

quam ego comparaui in una equa et illi testauerunt propria sua uoluntate XIIm

talios de salinas

<P06> et hoc completum est et quantum que sursum resonat ganaui et

hedificaui in amore dei et ad seruos dei et ad confessionem

421 d’ ermuganes] AJC ‘d[e] Ermuganes’., em nt. variante de C: « ‘De Ermoriganes’.»

422 fornna] AJC id., em nt. variante de C: «‘Foriana’.»

423 leegundia] AJC id., em nt. variante de C: «‘Ledegundia.»

300

<P07> et in uilla turis IIos casales que fuerunt de pelagio suariz et testauit

illos domna onega pro sua anima et de suo filio ad sanctum antoninum

<P08> et in ipsis hereditatibus que sursum resonant dedi ego suarius in precio

DCCos solidos



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego famula dei menga et filii mei ermegildo et spaosindo placuit nobis

ut faceremus tibi pelagio ramiriz sicut_et facimus kartam uenditionis de hereditate

nostra propria quam habemus in uilar sub monte sancte marte riuulo cantabor 424


<P03> et habet in amplo XIIII passos et de longo leuat se de bauza de pelagio

odoriz et ferit in carraria antiqua et accepi de uobis precium XXi solidos tantum

mihi bene complacuit ita_ut de hodie_die sit de meo iure abrasa et in uestro

tradita atque confirmata


et in concilio deuendicare non potuero aut auctorizare post uestram partem aut

uos in uoce mea pariam uobis ipsam hereditatem duplatam aut quantum fuerit

melioratam

424 cantabor] AJC ‘Canbron’, em nt.: «No texto: ‘Cantabor.’»

301

<P05> facta karta uenditionis VIIIo kalendas iulii era Ma Ca Xˇa Ia

<P06> ego menga cum filiis meis hanc kartam manibus nostris roboramus

<P07> petrus ts gundisaluo ts menendo ts uermudo ts







<P02> ego toda eitaci in christo salutem amen

<P03> hoc donum est ualde felicium seruientibus deo aliquid tribuere unde

sibi commoda conquirant

<P04> quapropter ego superius nominata toda eitaci concedo deo omnipotenti

et ad locum sancte marie uirginis cuius uenerabilis templum situm esse uidetur

metropoli ciuitate bracara hereditates meas proprias quas habeo in uilla nugaria

sancta tecla et datin et cerqueta et tertia de sancti michaelis de gualtar

<P05> uilla nugaria que fuit de comitissa domna ilduara et comparauit illa

pater meus eita gondesendici et mater mea geluira gundisaluiz de sua filia

comitissa domna gontrode et de filia de nuno menendiz auro uellito et de uiro suo

302

aluariz 425 domno sisnando et comparauerunt illas per precium et cartas ipsa uilla

nugaria per terminos de tenones et per terminos de uillar et inde per illa aqua de

aliste et inde per terminos de sancta tecla et inde per terminos de alia nugaria et

inde extremat cum cerqueta et uadit per terminos de dadin et inde unde primiter

incoauimus

<P06> de ipso quod conclusimus damus inde uobis IIIes quartas cum

quantum in se obtinet uel aprestationibus suis et de uilla de sancta tecla alias IIIes

quartas per suis terminis et inde cerketa de illas conparadias et ganantias IIIes

quartas et in dadin de illa que fuit de comitissa domna ilduara IIIes quartas cum

suis prestationibus ubi illas potueritis inuenire per suos terminos et locos antiquos

subtus mons spino et riuulo aliste territorio bracarense

<P07> et de illo quod in hoc testamento concludimus teneam ego tota eitaci

inde IIIam in mea uita et post obitum meum tornet se illa ad illud testamentum

<P08> et illa IIIa de sancto michaele de gualtar que fuit incomuniata ad

nunum menendiz similiter per suos terminos

<P09> has hereditates condono ipso loco sancto superius dicto et uobis

domno geraldo archiepiscopo cum cunctis adiunctionibus suis que in eis sunt

<P10> hoc tamen condono ut habeat inde serui dei semper stipendium et ego

ante deum remunerationem et remissionem de peccatis meis

425 aluariz] por ‘aluazil’, AJC ‘alvazil’, em nt.: «No texto: ‘Alvariz’.»

303

<P11> neminem quidem permitto qui ibidem uobis aliquam disturbationem

nec i= modico 426 faciat

<P12> quid si quis presumptiosus fuerit et aliquid ex eis auferre uoluerit

quisquis ille fuerit sit excomunicatus et maneat ab omni cetu catholicorum

extraneus et cum iuda traditore parili penas uidat in eterna damnatione et ad

ipsum locum sanctum pariat quantum inde abstulerit in quadruplum et insuper

auri talenta duo

<P13> et hoc factum meum habeat firmitatis roborem in secula seculorum

sicut scriptum est in libro iudicum Vo titulo primo sententia IIIa «de donationibus

ecclesie datis siue famulorum meritis»

<P14> factum et confirmatum hoc testamentum VIo kalendas augusti era Ma

Ca Xˇa Ia

<P15> ego tota eitaz in hoc testamento manu mea roboro

<P16> et ibi adicimus illas hereditates et domos de uilifonso aluitiz que

incartauit ad ille comite pro illo omicidio que fecit de illo sagione de caldas et

pectauit ille comite nuno menendiz ille homicidium et dedit illi medietate de suas

hereditates in barrios ubi illa potueritis inuenire<P17> cum autem mee

mortis fama bracarensium auribus clericorum insonuerit pro anime mee remedio

426 imodico] = ‘in modico’, AJC ‘in modico’, em nt.: «No texto ‘imodico’.» ; a elisão do <n>

corresponde grafematicamente a um processo de ‘sanddhi gráfico’ que se encontra em

textos galegos e portugueses do séc. XIII, em que a sequência de duas letras consonânticas

de valor nasal é simplificada quando intervém uma fronteira de palavra. Considere-se o

caso frequente de <eno,-a> por <enno,-a>/<en no,-a>. Veja-se também, a título de

exemplo, <Samamede> por <San Mamede> Maia 1986 doc.52 de 1267 (Orense),

<nemigalla> por <nen migalla>, e doc.102 de 1287 (Pontevedra).

304

quendam pauperem honorifice usque_ad plenum annum procurent et

anniuersarium mee necis diem maxima deuotione celebrari commemorent

<P18> qui presentes fuerunt pro testibus pelagius ts menendus ts aloitus ts

monio ts

<P19> honorigus notuit




<P01> in nomine domini et pii 427

<P02> ego famulus dei mido midiz in domino deo salutem amen


commoda celestia conquirant

<P04> quapropterea concedo uobis domno geraldo archiepiscopo bracarensis

sedis uel omnes clerici qui tecum in seruitio dei permanent et sancte marie

uirginis et sanctorum apostolorum petri et pauli et sancti quorum reliquie hic

continentur Io casale integro cum uineas cum casas cum domos cum edificiis et

illas hereditates de foris integras ubi illas potueritis inuenire

427 pii] AJC id., em nt.: «Sic.». ; a forma ‘pii’ indica que os restantes patronos celestes

invocados , e que surgem habitualmente na intitulatio, não foram transcritos pelo copista

(cf. tb. N.133B/1078).

305

<P05> et illas hereditates ueniunt mihi in portione de auiorum et parentum

meorum et per meum precium et carta et per cambiaduras de dumio in uilla de

cubanas 428 subtus mons castro maximo et riuolum cataui territorio bracarensi in

montes in fontes cum suis aquis qui eam solent inrigare

<P06> do atque dono ipsas hereditates ut habeant inde semper serui dei


<P07> neminem quidem ordino exteris uel propinquis qui ibidem uobis


<P08> hec feci unde mihi copia mercis ueniat uel id quod obto desuper

adquiram ipso domino iubente merear

<P09> quod qui hoc factum meum exiguum uiolare temptauerit aut de iure

dei et sancte marie sedis bracarensis tulere quiuerit quod do christo aut tot

demonum legiones arripiantur et in euo cum eisdem legionibus assuras 429 in

tartarum ubi iudas piceas portat incendii penas

<P10> o quisquis ille es qui meum ius frangere tenorem legis aut pauidus a

tua uoluntate teipsum conpesce aut uiolator predictus demonum turbis si uelis

amisce et pro damna secularia parias post partem imperatoris duo auri talenta et

illam hereditatem in quadruplum post partem pulsantis uocem ipsius testamenti

428 cubanas] por ‘cabanas’, AJC ‘Cabanas’, em nt.: «No texto: ‘Cubanas’, por confusão do ‘a’

visigótico redondo com o ‘u’.»

429 assuras] por ‘arsurus’, AJC ‘assurus’, em nt.: «No texto: ‘assuras’, pelo motivo indicado na

nota 3 [nt.2].» ; além disso, confusão de <r> visigótico com <s>.

306

<P11> IIe nonas agusti era Ma Ca Xˇa Ia facta 430 series testamenti

<P12> ego mido midiz hoc testamentum manibus nostris roboramus

<P13> pro testes uermudus ts sesnandus ts pelagius ts

<P14> menendus gontadiz conf galindus conf gontadiz conf nuno pelaiz conf

suarius eriz conf petrus fromariguiz conf ardega conf uermudus fromariguiz conf

suarius martiniz conf petro sesnandiz conf pelagius uermudiz conf frogia

archidiaconus conf mido uiliamondiz conf petrus uiliamondiz conf romanus

romaniz conf froila petriz conf romano martiniz conf pelagius didaz conf gomizo

suariz conf mido menendiz conf

<P14> honoricus uiliamondiz conf et notuit





<P02> ego famulus dei ermemiro tedoniz in domino deo semper salutem

amen



430 facta] AJC ‘acta’

307

<P04> quapropter concedo uobis domno geraldo archiepiscopo et

succescoribus uestris bracarensis sedis uel omnibus clericis que tecum in seruitio

dei permanent et sancte marie uirginis et sanctorum apostolorum petri et pauli et

aliorum sanctorum quorum reliquie hic continentur etiam partem de hereditate

mea propria quam habeo in uilla ferrarios et riuulo torto et in gonterici

<P05> et habeo ipsam hereditatem de auis et parentibus meis siue de ganantia

quomodo et de conparatura in casas in uineas in montes in fontes in aquas uel

quantum ad prestitum hominis est ubi illam potueritis inuenire

<P06> dono uobis ipsam hereditatem ut habeant inde clerici bracarenses et

serui dei stipendium et ego ante deum inconuulsum premium



<P08> hec feci unde mihi copia mercedis uel id quid obto desuper adquiram

ipso domino iubente merear


dei et sancte marie tollere quesierit quod do christo at tot demonum legionibus

arripiatur et in euo cum eisdem legionibus in tartarum ubi iudas piceas portat

penas


tua uoluntate teipsum conpesce aut uiolator predictus demonum turbis si uelis

amisce et pro damna secularia parias post partem pulsantis uocem ipsius

testamenti

<P11> VIIo idus augusti era Ma Ca Xˇa Ia factam seriem testamenti

<P12> ego ermemirus tedoniz manibus meis roboro

308

<P13> menendus ts iohannes ts sesnandus ts

<P14> ego gutierre pelaiz cum filiis meis petro gutierriz pelagio gutierriz

suario gutierriz menendo gutierriz conf mido uiliamondiz conf petro uiliamondiz

conf pelagius menendiz conf pelagius ermemiriz conf uimara gondezendiz conf

michael toletanus armarius conf

<P15> honorigus notuit





<P02> ego famula dei omnega uermudiz in domino deo semper salutem amen



<P04> quapropter concedo uobis domno geraldo archiepiscopo et

successoribus uestris bracarensis sedis uel omnibus clericis qui tecum in seruitio

dei permanserint in honore sancte marie uirginis et sanctorum apostolorum petri

et pauli et aliorum sanctorum quorum reliquie hic continentur hereditatem meam

propriam quam habeo in termino de sancto petro de maximinos sub illa penna

scripta iuxta uallum de longara et ganaui illam cum uiro meo cidi todemiriz per

precium et cartam et sunt Ve petazos

309

<P05> et do ipsam hereditatem magistro meo honorigo uiliamondiz in sua

uita et post mortem eius tornet illam ad sanctam mariam et dono ipsam

hereditatem ut habeant inde serui dei stipendium et ego ante deum inconuulsum

premium



<P07> hec feci unde mihi copia mercedis ueniat uel id quod obto desuper

ipso domino iubende merear


dei et sancte marie tollere quesierit quod do christo at tot demonum legionibus

suscipiatur et in euo cum eisdem legionibus arsuras 431 in tartarum ubi iudas

piceas portat incendii penas


tua uoluntate teipsum compesce aut uiolator predictis demonum turbis si uelis

amisce et pro damna secularia parias post partem imperatoris duo auri talenta et

illa hereditate in quadruplum post partem pulsantis uocem ipsius testamenti

<P10> et istas lareas que resonant iacent in caunito

<P11> VIIo idus augusti era Ma Ca Xˇa La facta series testamenti

<P12> ego onega uermudiz manu mea roboro

<P13> pro testibus petrus ts aloitus ts pelagius ts

431 arsuras] por ‘arsurus’, AJC ‘arsurus’, em nt.: «No texto: ‘arsuras’, por confusão do ‘a’

visigótico com o ‘u’.»

310

<P14> ordonius ts cidiz conf gundisaluus conf leouili cidiz conf onega cidiz

conf nuno pelagiz conf suario eriz conf monio uermuiz conf gutierre uermuiz conf

aluitus romariquiz conf midus uiliamondiz conf armarius bracarensis petrus

uiliamondiz conf sesnandus gresconiz conf gresconius fernandiz conf petrus

anagildiz conf




TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego argeleuua pla[c]uit mihi ut uenderem tibi pelagio ramiriz

hereditatem meam quam habeo in uilla lodomar tras aliste sub monte sancte marte

territorio braccarensi ribulo aliste

<P03> do tibi de ipsa hereditate medietatem integram ubi illam potueritis

inuenire et accepi de uobis precium XXi solidos tantum mihi bene complacuit et

de precio apud uos non remansit pro dare ita_ut de hodie_die uel tempore sedeat

de meo iure abrasa et in uestro dominio sedeat tradita atque confirmata

<P04> habeatis uos illa firmiter et faciatis de illa quod uolueritis


inrumpendum quos nos in iudicio deuendicare non potuerimus quomodo

pariemus ipso que in karta resonat duplatum aut quantum uobis fuerit melioratum


311

<P06> facta karta uenditionis et firmitatis die erit Vo kalendas nouember era

Ma Ca Xˇa Ia

<P07> ego argeleuua gundulfiz tibi pelagio ramiriz in hac karta uenditionis

manus meas roboro

<P08> qui presentes fuerunt petro ts uermudo ts menendo ts ram[i]ru ts





<P01> era Ma Ca Xˇa Ia et quotum tertio nonas nouembris

<P02> monia pelaiz et filii mei nominati pelagius et exemena godinus et

geluira filia sisnandi pactum simul et plaz[um] facimus uobis archiepiscopo

domno geraldo et clericis in sede braccara habitantibus pro ipsis hereditatibus uel

domibus de uilla sancte christine de lamas que fuerunt de suario ualentiniz et de

fratre suo sisnando ualentiniz et fecit inde suarius ualentiniz testamentum ad

sanctam mariam de braccara

<P03> et transmigrato suario accepit eam sesnandus qui erat satelles et tenuit

eam plurimis diebus deinde transmigratus est sesnandus et propter hoc noluerunt

eum recipere in sacrario

312

<P04> tunc domnus didacus iacobitane sedis episcopus et precatus est

domnum geraldum archiepiscopum ut accepisset suam hereditatem et iuberet eum

sepelire in sacrario

<P05> ille uero noluit sed constituit iudicem domnum mauricium

colimbriensem episcopum et dum pergeret ad romam reliquid domnum

mauricium uice sua in braccara et iudicauit ita_ut precatus erat episcopus domnus

didacus et tornarunt illas hereditates ad illam sedem et confirmauerunt illum

testamentum quod fecerat suarius et reddidit domna monia illam kartam quam

fecerat ei uir suus sisnandus et placuit illi et filiis suis ut facerent inde plazum et

agnitionem et roborassent sicut_et roborauerunt

<P06> obinde ego monia et filii mei plazum facimus uobis archiepiscopo

domno geraldo et successoribus uestris ut de hodie_die non calumniemus uos pro

ipsa hereditate aliquo in tempore sicut dicitur in libro IIo titulo Io sententia XXXa

<P07> et si ausi fuerimus istumque plazum exierimus aut in asertionem

miserimus pariemus post uestram partem uel qui istum plazum obseruauerit

quantum petierimus in duplo et insuper D solidos et iudicatum

<P08> nos superius nominati hoc plazum manibus nostris roboramus

<P09> petrus ts suarius ts aluitus ts

<P10> romanus presbiteris notuit




313


amen siue in honore sancti saluatoris et sancte marie uirginis et omnium

sanctorum apostolorum martirum confessorum atque uirginum

<P02> ego famulus dei uimara moneoniz indignus et peccatorum mole

deprehensus facio series testamenti ad illam sedem sancte marie bracarensis et ad

uobis archiepiscopo domno geraldo et omnibus clericis 432 habitantibus de

hereditate mea quam conparaui in uilla uocitata ribanios subtus monte spino

discurrente riuulo alister territorio bracarensi et habet iacentia in illo autario de

fredenanda circa uillam barrios et gualtar

<P03> damus inde uobis de ipsa que fuerit 433 de mido petriz IIIIam partem

integram ubi illam potueritis inuenire cum quantum in se obtinet et apprestitum

434 hominis est ab integro uobis damus pro remedio anime mee ut habeam inde

mercedem copiosam ante deum sicut dicit in euangelio «date et dabitur uobis

querite et inuenietis pulsate et aperietur uobis» et in alio loco «dissolue fasciculos

deprimentes qui confracti sunt liberos et omne honus eorum disrumpe»

432 AJC acresc. ‘[ibi]’

433 fuerit] por ‘fuit’ (em C ‘fuit’), AJC id.; o contexto exige claramente uma forma de perfeito.

O erro de cópia deveu-se ao acrescentamento do sinal braquigráfico para <er> à forma

original <fuit>, por interpretação errónea da mesma.

434 apprestitum] = ‘ad prestitum’, AJC ‘apprestitum’; em C ‘ad prestitum’. A grafia da

preposição ‘ad’ obedece neste caso às regras de sanddhi de junção de um prefixo a um

lexema. Ou seja: se ‘ad + prehendere’ → ‘apprehendere’ , então ‘ad + prestitum’ →

‘apprestitum’.

Note-se que as preposições são frequentemente grafadas sem separação da palavra

seguinte, que corresponde ao elemento regido. Esta ênclise gráfica reflecte não só ênclise

ao nível da palavra fonológica, como é também a expressão gráfica do nexo sintáctico entre

preposição e elemento regido.

314

<P04> et nunc do uobis illam hereditatem pagadam et liberatam et 435

omnibus agnitionibus 436


ad infringendum quod nos in concilio non potuero deuindicare uel auctorizare

post uestram partem aut uos in uoce mea tunc uos habeatis licentiam

apprehendere de mea parte ipsum que in carta resonat in quadruplum

<P06> et si qualibet aliqua forma humana istam scripturam inrumpere

quesierit in_primis sedeat excomunicatus et segregatus et cum iuda traditore

habeat participium et insuper pariat post uestra parte uel qui istam scripturam

obseruauerit quantum condemnare in quadruplum et iudicato

<P07> facta carta series testamenti erit die VIIIo kalendas ianuarii era Ma Ca

Xˇa Ia

<P08> ego uimara moneoniz uobis archiepiscopo domno geraldo et omnibus

clericis sede bracara commemorantibus 437 in hac scriptura testamenti manu mea

roboro

<P09> qui presentes fuerunt menendus ts petrus ts romanus ts

<P10> menendus moniiz conf menendus ranemiriz conf menendus pelaiz

conf pelagius moneoniz conf suario froilaz conf frogia archidiaconus conf uimara

435 et] por ‘ex’, AJC ‘ex’, em nt.: «No texto: ‘et’.»

436 agnitionibus] por ‘actionibus’ (em C ‘accionibus’), AJC id.; a forma exigida por este

contexto formulaico é ‘actiones’ ou ‘actionibus’.

437 commemorantibus] por ‘commorantibus’ (em C ‘comorantibus’), AJC id., em nt.: «No

texto: ‘commemorantibus’.»

315

gondesindiz conf mido uiliamondiz conf romanus romaniz conf honorigus

uiliamondiz conf

<P11> menendus subdiaconus notauit





<P02> ego famulus dei gutierre pauliz in domino deo eternam salutem amen



<P04> quapropterea concedo uobis domno geraldo archiepiscopo et

successoribus uestris bracarensis sedis uel omnibus clericis qui tecum in seruitio

dei permanent in honore sancte marie uirginis et sanctorum apostolorum petri et

pauli et aliorum sanctorum reliquie hic continentur hereditatem meam propriam

quam habeo in uilla uillar

<P05> et ipsa hereditas fuit de sesnando todemiri et comparaui eam per

precium et carta et ipsa hereditas fuit de prouezendo in montes in fontes in

campos in deuesas pumares quantum ad prestitum hominis est ubi illam potueritis

inuenire ut habeant inde serui dei stipendium et ego ante deum inconuulsum

premium

316


aliquo in tempore disturbationem nec in modico faciat

<P07> hec feci unde mihi copia mercedis ueniat uobis 438 id quod obto

desuper adquirere ipso domino iubente merear


dei et sancte marie tollere uoluerit quod do christo ac tot demonum legionibus

arripiatur et in euo cum eisdem legionibus assurus 439 in tartarum ubi iudas piceas

portas 440 incendii penas

<P09> quisquis ille es qui meum ius frangere tenorem legis aut pauidus a tua

uoluntate teipsum compesce aut uiolator predictus demonum turbis si uellis

amisce et pro damnas 441 secularia parias post partem imperatoris IIo auri talenta

et illa hereditate in quadruplum post partem pulsantis uocem ipsius testamenti

<P10> Xo kalendas februarii era Ma Ca Xˇa IIa facta series testamenti

<P11> ego gutierre pauliz manu mea roboro

<P12> pelagius ts menendus ts

438 uobis] por ‘uel’ (como exige o contexto formulaico), AJC ‘vobis’


440 portas] por ‘portat’, AJC ‘portas’, em nt. variante de C: «‘Portavit’.» ; erro de cópia por

influência da terminação das palavras vizinhas (concordância visual) : ‘iud-as pice-as port-

as incendii pen-as’.

441 damnas] por ‘damna’, AJC ‘damnas’, em nt. variante de C: « ‘Damna’.» ; erro de cópia

induzido pela antecipação da terminação de palavra subsequente: ‘damn-as secularia

pari-as’.

317

<P13> pelagius petriz ts conf mido uiliamondiz conf romanus romaniz conf

menendus gutierriz conf uermudus gutierriz conf arias gutierriz conf godina

gutierriz conf

<P14> honoricus presbiter notuit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego ebregulfo froganiz et uxor mea tiuuili 442 placuit nobis ut

uenderemus uobis pelagio ramiriz hereditatem nostram quam habemus in uilla

tras alister sub monte sancta marta riuuolum alister territorio bracarensi et habet

iacentia in casal de tia placia

<P03> damus uobis ipsam hereditatem cum tota sua prestantia propterquod

accepimus de uobis precium VII solidos tantum nobis bene complacuit ita_ut de

hodie_die sit de nostro iure abrasa et in uestro tradita atque confirmata


et in concilio deuendicare non potuerimus post partem uestram aut uos in uoce

nostra pariemus uobis ipsam hereditatem duplatam uel quantum uobis fuerit

melioratam et uos perpetuum habitura

442 tiuuili] AJC ‘Tiuvili’, em nt.: «Também pode ler-se ‘Tiviuli’ ou ‘Tuivili’.»; do ponto de

vista da onomástica germânica ‘tiu+uili’ é mais plausível.

318

<P05> facta karta uendicionis XIII kalendas iulii era Ma Ca Xˇa IIa

<P06> ego ebregulfo et uxor mea tiuuili manus nostras roboramus

<P07> uermudo ts fagildo ts menendo ts petrus ts





<P01> in dei nomine

<P02> ego pelagius gutierriz una cum fratribus meis nuno et godina placuit

nobis ut uenderemus uobis archiepiscopo domno geraldo et sancte marie braccare

hereditatem nostram propriam quam habemus in uilla mauri sub monte barbuto

territorio braccare discurrentibus aquis in feueros

<P03> et iacet iuxta illum casalem de fromarigo ramiriz et uenit nobis de

parentibus uel auiis nostris nomine erus aluitiz et ipse erus comparauit eam de

uizoi astrariz

<P04> ipsam hereditatem integram concedimus uobis per suos terminos et

loquos antiquos ubi illam potueritis inuenire pro precio quod accepimus de uobis

LXXXa solidos tantum nobis conplacuit et de precio non remansit pro dare ideo

ab hodierno die sit de nostro iure abrasa et in uestro tradita atque confirmata

319


nostrum et nos in iudicio uendicare uel autorizare non potuerimus dupliciter

pariamus post uestram partem et iudicatum

<P06> facta karta uenditionis XIo kalendas iulii era Ma Ca Xˇa IIa in

temporibus adefonsi regis et comitis henrici

<P07> nos sursum nominati hanc scripturam manibus nostris roboramus

<P08> petrus ts menendus ts aluito ts nunnus ts

<P09> monio moniniz conf aluitus presbiter conf suarius abbas conf

<P10> gunsaluus notuit qui ipsum monasterium sancti antonini regebat de

manu archiepiscopi domni geraldi et qui dedit partem precii ipsius hereditatis

silicet medium




<P01> in dei nomine

<P02> ego pelagius tolquidiz placuit mihi pasto 443 animo et propria mea

uoluntate ut facerem uobis archiepiscopo domno geraldo sedis bracarensis karta

contramutationis uenditionis et firmitatis de hereditate mea propria quam habeo

443 pasto] por ‘asto’, AJC ‘asto’, em nt.: «No texto: ‘pasto’, mas em [C] ‘asto’.»

320

de parte de matre mea geluira uermudi et patre meo tolquide fagildi eius 444

iacentia in uilla portela sub monte teleiras riuulo pel territorio bracarensi et

comparauimus illam de petro miriz et de petro tedoniz et uxore sua goldregodo et

de alia goldregodo et de ordonio uegidiz per precium et cartas

<P03> do uobis eam sicuti in cartas resonat cum domibus et edificiis suis et

terris et aquis per suos terminos et locos antiquos cum quantum in se obtinet et ad

prestitum hominis est ubi illam potueritis inuenire ab integro uobis concedo et

fratri mei iam sunt integrati in alias similes

<P04> et accepi de uobis aliam hereditatem que fuit de ramiro pelaiz in

celeirolo sicut in testamento resonat et insuper XXti solidos ipsum mihi bene

complacuit et de precio aput uos nihil remansit in debito ita_ut de hodie_die et

tempore sit ipsa hereditas de iure meo abrasa et in uestro tradita atque confirmata

<P05> habeatis illam uos et omnes successores uestri

<P06> si quis tamen quod fieri minime credo aliquis homo uenerit uel

uenerimus contra hanc kartam contramutationis et firmitatis ad inrumpendum

quam ego in iudicio deuendicare uel auctorizare non potuero post partem uestram

quomodo pariem uel pariant uobis illam in duplo uel triplo et uos perpetim

habitura

<P07> et post istam scripturam aliam non ualeat nec anteriora nec posteriora

et do uobis illam liberam de omnibus actionibus

<P08> facta carta contramutationis et firmitatis IIIIo kalendas iulii era Ma Ca

Xˇa IIa

444 eius] por ‘abet’ (= ‘habet’), AJC id., em nt. variante de C: «‘Habet’.»

321

<P09> ego pelagius tolquidi uobis archiepiscopo domno geraldo hanc

scriptura manibus meis roboro

<P10> aluitus ts sisnandus ts petrus ts

<P11> frogia archidiaconus quod uidi conf uimara archidiaconi conf magister

bernaldus conf pelagius prepositus conf mido precentor conf

<P12> pelagius aaroniz notauit



TIPO: P (venda)

<P01> in dei nomine

<P02> ego fralengo et adosinda placuit nobis ut uenderemus uobis tedon

pelaiz sicut_et uendimus hereditatem nostram quam habemus in uilla uilar sub

monte sancte marte territorio bracare et habet iacentiam in casal de fralengo

medietatem integram cum suo plantato et lareas de foris

<P03> leuat se de illa fonte et uenit per terminum de bauzas et ferit in uallo

de corniclu

<P04> ipsam laream damus uobis et accepimus de uobis precium unam

uaccam et Io quartario de milio tantum nobis complacuit ita_ut de hodie_die sit de

nostro iure abrasa et in uestro tradita atque confirmata

<P05> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus ad hanc kartam inrumpendum

et in concilio deuendicare non potuerimus post partem uestram aut uos in uoce

322

nostra pariemus uobis ipsam hereditatem duplatam uel quantum fuerit uobis


<P06> facta karta uendictionis die quod erit Vo kalendas augusti era Ma Ca

Xˇa IIa

<P07> ego fralengo et adosinda hanc kartam manibus nostris roboramus

<P08> eirigo ts pelagius ts baldui ts godinu ts





<P01> in nomine domini dei et saluatoris nostri ihesu christi

<P02> magnus est enim titulus testamenti in quo lex adimplere potest et

adimplet

<P03> obinde ego seruus dei pelagius quasi frater placuit mihi ut facerem

uobis archiepiscopo domno geraldo et ad aulam sancte marie semper uirginis

cuius basilica sita est in ciuitate braccara sicuti et facio textum scripture firmitatis

de hereditate mea propria quam habeo in pannoias sub monte caprario discurrente

riuulo corrago id est nominatim ipsum agrum iuxta naualios ab integro concedo et

est seminatura VII modios de centeno

<P04> do atque concedo ad ipsum locum sanctum pro remedio anime mee

323

<P05> quod si aliquis homo ex propinquis nostris uel extraneis hoc factum

meum inrumpere uoluerit in_primis sit excomunicatus et a sancta matre ecclesia

sit segregatus et insuper pariat ipsam hereditatem in quadruplum

<P06> et hoc factum meum semper habeat roborem et firmitatem

<P07> facta series testamenti notum die idus septembris era Ma Ca Xˇa IIa

<P08> ego pelagius frater hanc series testamenti manu mea roboro et

confirmo

<P09> pelagius ts uermudus ts erus ts mirus ts

<P10> sisnandus presbiter notuit





<P02> ego famulus dei erigius in domino deo salutem

<P03> mos quipe extat felicissimum seruientibus deo aliquid tribuere unde

sibi celestia comoda conquirant

<P04> quapropter concedo uobis domno geraldo archiepiscopo bracarensis

sedis uel omnibus clericis qui tecum in seruitio dei permanent et sancte marie

uirginis et sanctorum apostolorum petri et pauli et aliorum sanctorum quorum

324

reliquie hic continentur duos casales quos habeo in uilla palmaria et britarios sub

monte petraco et riuulo feueros et boralios

<P05> do uobis ipsos casales ab integro cum omnibus edificiis suis et terris

de intus et de foris cum suis aquis qui eas inrigare solent do atque concedo ipsos

casales ut habeant inde serui dei stipendium et ego ante deum inconuulsum

premium

<P06> neminem quidem permitto exteris uel propinquis qui uobis aliquo in

tempore disturbationem faciat

<P07> hec feci unde mihi copia mercedis ueniat


dei et sancte marie tollere uoluerit quod do christo at tot demonum legionibus

arripatur et in euo cum eisdem legionibus assurus 445 in tartarum ubi iudas piceas

portat incendii penas

<P09> o quisquis es qui meum ius frangere tenorem legis aut pauidus a tua

uoluntate teipsum conpesce aut uiolator predictus demonum turbis si uelis amisce

et pro damna secularia parias post partem imperatoris auri talenta Ia et illam

hereditatem in quadruplum

<P10> VIo idus ianuarii era Ma Ca Xˇa IIIa facta series testamenti

<P11> ego erigius manibus meis roboraui

<P12> pelagius ts petrus ts gunsaluus ts fromaricus ts


325

<P13> monio ermeriquiz comitis henriquiz maiorinus conf monio

leouesendiz conf aloitus suariz conf arias suariz conf gutierre tedoniz conf

rudericus uermudiz conf frogia archidiaconus conf uimara archidiaconus conf

honoricus prior conf

<P14> mido armarius notuit




<P01> in nomine domini et pii

<P02> nos famuli dei eirigus et uxor mea leouiti aluitiz in domino deo

semper salutem


celestia comoda conquirant

<P04> quapropterea concedimus uobis domno geraldo archiepiscopo

bracarensis sedis uel omnes clerici qui tecum in seruitio dei permanent et sancte

marie uirginis et sanctorum apostolorum petri et pauli et alii quorum reliquie hic

continentur medietate Va de uno casale que comparauit propter 446 meus

menendus gondemariz de filias de domno igo et de domno aluitiz et Ia larea qui

446 propter] por ‘pater’, AJC ‘pater’, em nt.: «No texto: ‘propter’.»

326

est foris de ipso casale Va et IIas lareas qui iacent iuxta illa de palacio 447 godiniz

et de alia parte de archiepiscopo 448 frogia medietatem de mea ratione cum

plantato cum edificiis et cum sus 449 aquis qui eam inrigare solent

<P05> et illo casale leuat se de illo de domno sendelo et ferit in illo de

tiuianes

<P06> et ego leuuili aluitiz concedo uobis de illa que habeo cum fratres meos

que fuit de parentibus meis et iacet sub illo rego et ferit in carraria antiqua

medietatem de mea ratione in uilla sameli et teneamus illam hereditatem in nostra

uita et post obitum meum teneant semen nostrum et dent uobis uestram rationem

fideliter et edificent et plantent quomodo melius potuerint sub monte sancti

mametis riuulo torto territorio bracarensi

<P07> damus ipsam hereditatem ut habeant inde serui dei stipendium et nos

ante deum inconuulsum premium

<P08> neminem quidem permitto qui uobis in aliquo tempore disturbationem

faciat sed hoc fecimus unde nobis copia mercedis ueniat

<P09> quisquis es qui nostrum ius frangere tenorem legis aut pauidus a tua

uoluntate teipsum conpesce aut uiolator 450 predictus demonum turbis amisce et

447 palacio] por ‘palacio’, AJC ‘Pelagio’, em nt.: «No texto: ‘palacio’.»

448 archiepiscopo] por ‘archidiacono’, AJC ‘archidiacono’, em nt.: «No texto:

‘archiepiscopo’.»

449 sus] AJC ‘suis’, em nt.: «No texto: ‘sus’.»

450 uiolator] AJC ‘violatos’

327

pro damna secularia post partem imperatoris auri talenta Ia et illam hereditatem in

quadruplum post partem ipsius testamenti

<P10> nonas aprilis era Ma Ca Xˇa IIIa facta series testamenti

<P11> nos sursum nominati manus nostras roboramus

<P12> godinus alfonsus ts conf godo pelaiz conf menendo eiriquiz conf

gutierre eiriquiz conf didacus eiriquiz conf sauaricus eiriquiz conf uimara

gondesendiz conf honoricus gondesendi conf

<P13> petrus ts menendus ts pelagius ts

<P14> honoricus uiliamondiz notuit






<P02> ego maior pelaiz in christo salutem

<P03> hoc donum est ualde felicissimum seruientibus deo aliquid tribuere

unde sibi celestia comoda conquirant

<P04> quapropter ego superius nominata maior pelaiz concedo deo

omnipotenti et ad locum sancte marie uirginis cuius uenerabile templum situm

328

esse uidetur metropoli ciuitate bracara hereditates meas proprias quas habeo in

uilla arcas 451 et pitanes

<P05> de illis de arcus medietatem de omnibus quas comparaui et ganaui per

precium et cartam cum uiro meo pelagio petriz et quas habeo de patre et matre

mea cum quanto in se obtinet et ad prestitum hominis est ubi illas potueritis

inuenire sub monte caruaria et sancta martha et riuulo cantabrion et catauo


<P06> has hereditates condono ipsi loco sancto superius dicto et tibi geraldo

bracarensi archiepiscopo et omnibus clericis ibidem comorantibus

<P07> hoc tamen condono ut habeant inde serui dei semper stipendium et ego

et filius meus menendus pelaiz ante deum remunerationem et remissionem

peccatorum nostrorum

<P08> neminem quidem permitto qui ibidem uobis aliquam perturbationem

nec in modico faciat

<P09> quod si quis presumptiosus fuerit et aliquid ex eis aufferre uoluerit

quisquis ille fuerit sit excomunicatus et maneat ab omni cetu catholicorum

extraneus et cum iuda domini traditore pariles penas uidat in eterna damnatione et

ad ipsum locum sanctum pariat quantum inde abstulerit in quadruplum et

iudicatum et auri talenta IIo

451 arcas] por ‘arcus’, AJC ‘Arcas’, em nt.: «No texto: ‘Arcas’ por confusão do ‘u’ com o ‘a’

visigótico redondo.»

329

<P10> et hoc meum factum habeat firmitatis roborem in secula seculorum

sicut scriptum est in libro iudicum quinto titulo primo sententia IIIa «de

donationibus ecclesie datis siue famulorum meritis»

<P11> factum et firmatum est hoc testamentum IIIo idus aprilis era Ma Ca

Xˇa IIIa

<P12> ego maior pelaiz hoc testamentum manu mea roboro

<P13> pro testibus pelagius ts menendus ts aloitus ts

<P14> frogia ts archidiaconus conf magister bernardus conf uimara

archidiaconus conf honoricus sacrista conf mido armarius conf eiusdem sedis

<P15> pelagius subdiaconus notuit

<P16> cum autem mee mortis fama auribus bracarensium clericorum

insonuerit pro anime mee remedio unum pauperem honorifice usque_ad plenum

annum procurent et anniuersarium mee mortis diem maxima deuotione celebrari

commemorent




<P01> in nomine domini et pii

<P02> ego famula dei gontina nuniz in domino deo eterne salute amen

330



<P04> quapropter concedo uobis domno geraldo archiepiscopo braccarensis

sedis uel omnibus clericis qui tecum in seruitio dei permane[n]t et sancte marie

uirgini unum casalem de hereditate mea propria que comparaui cum uiro meo

pelagio godiniz de pelagio uermudiz in uilla quintanela ripa cathauo et Ia larea

que iacet ultra flumen territorio bracarensi

<P05> do uobis ipsum casalem integrum cum omnibus edificiis et terris de

foris et cum suis aquis et in illo riuulo meam rationem ut habeant inde serui dei


<P06> nemo quidem ordino exteris uel propinquis qui ibidem uobis aliquam

disturbationem faciat

<P07> et si aliquis homo uenerit contra hoc factum meum uiolare temptauerit

aut de iure sancte marie tollere uoluerit quod do christo a toth demonum legiones

arripiatur et in euo cum eisdem legionibus arsurus in tartarum ubi iudas piceas

portat incendii penas et pro damna secularia pariat post partem imperatoris auri

talentam 452 unum et illam hereditatem in quadruplum post partem pulsantis

uocem ipsius testamenti

<P08> facta series testamenti VIIIo idus mai era Ma Ca Xˇa IIIa

<P09> ego gontina hoc testamentum manu mea roboro

<P10> aluatinus ts spasandus ts froila ts

452 talentam] por ‘talentum’, AJC ‘talentum’, em nt.: «No texto: ‘talentam’, por confusão do

‘u’ como o ‘a’ visigótico caligráfico.»

331

<P11> nunus pelaiz conf menendus pelaiz conf onega pelaiz conf maior

pelaiz conf suarius nuniz conf suarius martiniz conf suarius atanaiz conf abbas

menendus conf abbas nunus conf uimara gondesendiz conf romanus romaniz conf

midus uiliamundiz conf pelagius uermudiz conf

<P12> honoricus uiliamundiz qui notuit




<P01> in dei nomine

<P02> ego nunnus tibianensis cenobii abbas cum omni eiusdem loci

congregatione monacorum kartulam firmitatis facio uobis domno geraldo

bracarensis sedis archiepiscopo et qui hui sedi post uos successerint de illo petatio

de terra quam uobis damus hic in ordiales in alia nostra hereditate que iacet in ripa

ipsius fluminis aleste in loco illo ubi dicitur paretes prope murum illis ciuitatis

subtus monte custodias

<P03> et habet in longum ipsa hereditas Xˇa et IIIes passales super caput

eleuatos et in amplum de una testa XI passales super caput similiter leuatos et in

medio Xm passales et de alia parte in testa Xm passales mensura prioribus cum

similes et illa hereditas fuit adpreciata in XXti et Ve solidos

<P04> damus et contramutamus uobis illam pro VIa de illa quam comparauit

noster monacus pelagius astrariz hic in barbutu de suo tiu suario pelaiz et

mittebatis in iudicium et in assertionem et secundum iudicium quod iudicauerunt

332

hic in tibianis nunnus pelaiz et gutier pelaiz et petrus pelaiz a nobis etiam eam

deuindicastis

<P05> et sicut hoc iudicauerunt isti iam nominati iudices sed iudicauerunt pro

alia hereditate qui fuerat de patre illius supra_nominati monachi petro pelaiz

quam uos similiter calumniabitis et querebatis ut de nostris bonis ac religiosis

uiris nobiscum habitantibus duos uobis ad iuramentum daremus qui per sanctas

reliquias deumque iurassent quod frater ille prefatus petrus quando exierat de

sancto antonino per benedictionem et absolutionem sui fratris et abbatis suarii

pelaiz cum sua hereditate ingenua fuerat egressus et in quocumque loco ipse

postea steterat quousque_ad nos uenerat suam hereditatem in potestate et in

iudicio habuerat et nunquam alteri loco nisi nostro in quo ipse ad suam

infirmitatem habitauit sicut ipius 453 testauerat

<P06> cum autem peruenimus ante uos ad definitum diem apud bracarensem

sedem ut decretum iudicium faceremus et impleremus cum mediatores illi

pelagius scilicet uermudici et frater illius alius pelagius uermudiz qui tunc

nobiscum ad hoc iudicium uenerant uiderunt per bene uestra pietate consentiente

et actorizante ut pro iuramento illo uestram iram mitigando Xˇa solidos uobis

daremus sicuti postea fecimus

<P07> uos uero ueluti probus ac sanctus homo non solum nos ad uestram

gratiam collegistis uerum etiam totum 454 illam columniam 455 de quadringentis

453 ipius] por ‘prius’, AJC ‘prius’, em nt.: «No texto: ‘ipius’.»

454 totum] por ‘totam’, AJC ‘totum’, em nt.: «No texto: ‘totum’, por confusão do ‘a’ visigótico


455 columniam] AJC ‘calumniam’, em nt.: «No texto: ‘columniam.’»

333

L solidos iuste seu iniuste super memoratum monachum obpositam nos quoque

ex toto pepercistis et eam querendo dimisistis

<P08> ob hoc igitur istam kartulam firmitatis et contramutationis de ipsa

hereditate quam uobis damus per consensum et uoluntatem non solum nostram

sed etiam cunctorum dominorum monasterii tibianensis et enim facimus

<P09> habeatis uos illam firmiter sicuti abrasa et extracta et super hanc

kartulam nulla alia scriptura ualeat nec anterior nec posterior sed ista semper in

robore permaneat

<P10> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus qui hoc scriptum infringere

querat et nos aut alter qui tibianensi cenobio successerit siue aliquis homo in uoce

eiusdem loci non potuerit in concilio pariat uobis siue uestris successoribus ipsam

hereditate duplatam uel triplatam uel quantum uobis fuerit meliorata et insuper

duo bina auri talenta et regi qui atque docuerit

<P11> facta carta contramutationis ac firmitatis et scriptura ista die Xo IIo

kalendas septembris era Ma Ca Xˇa IIIa regnante adefonso rege ciuitate toleto et

duce henrico portugalensem tenente et reimondo duce galleciam mandante

<P12> ego nunnus tibianensis abbas una cum omni conuentu eiusdem loci et

supra_nominato pelagio astrariz sub iussione omnium seniorum qui sunt heredes

illius cenobii de tibianis uobis archiepiscopo domno giraldo omnique clero

bracarensis sedis manibus nostris roboramus

<P13> pelagius ts petrus ts godinus ts honoricus ts

<P14> petrus pelaiz conf nunnus pelaiz conf menindus pelaiz conf pelagius

pelaiz conf pelagius gutierriz conf pelagius uermudiz conf

<P15> petrus sentaz de illa sede bracarensi qui hanc cartulam nuntiauit

334

<P16> ista cartula contramutationis et illa agnitio simul et placitum de illo

abbate tibianensi domno nunno uno die et uno anno sub unius testibus et uno

conditore fuerunt facte

<P17> nunnus tibianensis abbas et scripsit et roborauit




<P01> in dei nomine

<P02> ego famulus dei udario petriz testamentum facio deo et sancte marie

braccarensi et uobis domno geraldo archiepiscopo de hereditate mea propria quam

habeo in ripa aliste sub monte penna longa territorio braccare et habet iacentiam

in illo casale qui fuit de patre meo inter casal de petro honoriquiz et quintana que

fuit de domno godino et do illam pro remedio anime mee ut inde habeam

mercedem ante deum

<P03> et si aliquis homo uenerit qui hoc factum meum inrumpere uoluerit sit

excomunicatus et cum iuda traditore habeat participium in eterna damnatione et

insuper pariat ipsam hereditatem duplatam et iudicatum

<P04> facta series testamenti XIIIo kalendas ianuarii era Ma Ca Xˇa IIIa

<P05> ego odorius hoc testamentum manu mea roboro

<P06> pelagius ts petrus ts aloitus ts

<P07> geluira conf godegia conf

335

<P08> gomizo notuit




<P01> in dei nomine

<P02> ego uisclarius ermerodiz cognomento eita testamentum facio deo et

sancte marie sedis bracarensis et uobis archiepiscopo domno geraldo de hereditate

mea propria quam habeo in uilla sancte tecle sub monte spino riuulo aliste

territorio bracarensi de quanta ibi habeo siue de parentela quomodo etiam de

garantia

<P03> do uobis medietatem integram pro remedio anime mee ubi illam

potueritis inuenire per suos locos et terminos antiquos cum quantum in se obtinet

et ad prestitum hominis est quod teneatis me et defendatis mihi semper bonum et

ego tenebo eam in mea uita et post mortem meam relinquam eam uobis et

successoribus 456 uestris

<P04> aliam autem mediam relinquo mee filie ut teneat in sua uita et post

eius mortem relinquat eam sancte marie

<P05> et si ego ante eam mortuus fuero adiuuetis eam et faciatis ei bonum et

non derelinquatis eam in manibus aliorum dominorum

456 successoribus] AJC ‘sccessoribus’

336

<P06> et si aliquis homo uenerit uel uenero contra hoc factum meum ad

inrumpendum in_primis sit excomunicatus et cum iuda traditore habeat

participium et insuper pariat duo auri talenta post partem bracarensis ecclesie

<P07> facta series testamenti IIe nonas februarii era Ma Ca Xˇa IIIIa

<P08> ego uisclarius cognomento eita hoc testamento manu mea roboro

<P09> nunnus ts petrus ts pelagius ts honoricus ts

<P10> gomizo notuit




<P01> in dei nomine

<P02> ego eita menendiz una cum filiis meis petro menendo et geluira placuit

457 uobis domno geraldo archiepiscopo et clericis de sede braccara sicut_et

facimus kartam uenditionis et firmitatis de hereditate nostra propria quam

habemus in uilla telones sub monte spino territorio braccare discurrente riuulo

alister et habet iacentiam in deuesa de quartas que fuit de elderigo

<P03> leuat se de illa presa et uadit per terminum de moragaton et inde per

penna de agratia et per terminos de nogaria et inde per terminos de bulpeleiras et

457 «O texto está confuso, por este exemplar omitir diversas palavras que se encontram em [C]:

... ‘nobis ut faceremus’ ...» (AJC)

337

inde per sucum de anagildo fredenandiz et ferit in arrugio qui discurrit ad illos

molinos et uadit per illam aquam unde primiter inquoauimus 458

<P04> de ipsa deuesa quomodo est conclusum damus uobis VIa integra cum

suo molino propterquod accepimus de uobis precium La modios tantum nobis

bene complacuit et de precio non remansit pro dare et damus illam per persoltam

de nostris heredibus

<P05> et ego gutierre elderiquiz et filius meus menendus gutierriz similiter

damus uobis de ipsa deuesa quomodo sursum est conclusum cum suo 459 molino

XIIam integram et IIas lareas in illos linares sub illo rego de longo de aqua in alia

aqua et de amplo leuat se illa maior de succo de osorio uisclariz et de alia parte

per succo de petro cidiz et minor per succo de bona uimaraz et de alia parte per

succo de suario froilaz

<P06> et accepimus de uobis precium L modios et de ipsa XIIa Va inde quam

dedit geluira guntadiz et filii sui pro anima de suario froila

<P07> et ego gutierre froilaz et nuno froilaz damus uobis de illa deuesa de

IIIIa VIa et de illo molino de IIIIa VIa propterquod accepi de uobis XXi modios

tantum mihi bene complacuit

<P08> et ego gutierre froilaz et nuno froilaz damus uobis de illa deuesa

quomodo sursum resonat et de illo molino Xa IIo media concedimus uobis

propterquod accepimus de uobis precium XXi modios tantum nobis bene

458 inquoauimus] AJC ‘inquavimus’

459 suo] AJC ‘so’

338

complacuit et de precio non remansit pro dare ita_ut de hodie et tempore sedeant

de nostro iure abrasas et in uestro traditas atque confirmatas


inrumpendum et nos in concilio deuendicare uel autorizare non potuerimus post

partem uestram aut uos in uocem nostram pariemus uobis omnia que in karta

resonant in duplo uel triplo et iudicato et uos perpetim habitura

<P10> facta karta uenditionis IIIo kalendas maii era Ma Ca Xˇa IIIIa

<P11> nos superius nominati in hac karta manibus nostris roboramus

<P12> menendus ts pelagius ts iohannes ts honor[i]go ts petro ts sesnando ts

<P13> frogia archidiaconus conf uimara archidiaconus conf ramira 460 arias

conf monio ermeriquiz conf godino suariz conf pelagius uermudiz conf midus

prior braccarensis conf petrus sacrista conf magister bernaldus conf gutierre

pelaiz conf odorio menendiz conf enego pelaiz conf p[e]lagio gutierriz conf

monio gomez conf pelagio menendiz conf menendus abbas adaulfi conf arias

gutierrez iudex conf uimara moniz conf suario sendiniz conf





460 ramira] por ‘ramiru’, AJC ‘Ramiru’, em nt.: «No texto ‘Ramira’, por confusão do ‘u’ com

o ‘a’ da visigótica caligráfica.»

339

<P01> in dei nomine

<P02> ego famulus dei pelagius ramiriz placuit mihi ut facerem sancte marie

et uobis archiepiscopo domno geraldo et clericis de braccara sicut_et facio textum

firmitatis de hereditatibus meis quas habeo in uilla quintanela in ripa alister et in

uilar de seruos sub monte sancta marta territorio braccarensi et habet iacentia in

ipsas uillas nominatas hereditates

<P03> de arias pelaiz in illa deuesa de uilar VIIIIa integra et in illa bauza IIIa

et accepit de me precium VI modios et de tedon pelaiz in uilar una larea in

VIIIIem modios et larea de mido uermuiz et sesnando pelaiz et pelagio uermuiz in

uilar et acceperunt precium de me VI modios et fagildo tanoiz alia larea et accepit

precium III modios et in uilla quintanela domus quam ego pelagio feci ibi cum

suo casale uineas pomiferas et terras ubi illas potueritis inuenire tantum do uobis

pro remedio anime mee

<P04> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hoc factum meum ad

inrumpendum in_primis sedeat excomunicatus et cum iuda traditore habeat

participium et insuper pariat ipsas hereditates in quadruplum et iudicatum et uos

perpetim habitura

<P05> facta karta series testamenti III kalendas mai era Ma Ca Xˇa IIIIa

<P06> ego pelagius hoc testamentum manu mea roboro

<P07> menendo ts pelagius ts suario ts petrus ts

340

<P08> froga 461 archidiaconus conf uimara archidiaconus conf mido prior

conf onoricus presbiter conf

<P09> romanus notuit




<P01> in dei nomine

<P02> ego uermudo marequiz una cum fillis meis gutierre monio arias mido

et menendo placuit nobis ut faceremus sicuti et facimus uobis domno geraldo

archiepiscopo et clericis sancte marie de braccara kartam uenditionis et firmitatis

de hereditate nostra propria quam habemus in uilla telones sub monte spino et

riuulo alister territorio braccarensi et habet iacentiam in illa deuesa inter trapellas

et bauza de fafia

<P03> leuat se de ipsa carrale super illa fonte de uermui et ferit in illa bauza

de fafila et de alia parte de contra tellones de illos marchos inter bauza laboradia

et uadit ad terminum anticum contra [tra]pellas

<P04> ipso concluso quomodo iacet aiustata 462 iuxta illa que fuit de illa

comitissa damus uobis

461 froga] = ‘froila’ / ‘frogia’ / ‘froia’, AJC ‘Frog[i]a’

341

<P05> propterquod accepimus de uobis precium XV modios tantum nobis

bene complacuit et de precio non remansit pro dare ita_ut de hodie_die et tempore

sedeat ipsa hereditate de iure nostro abrasa et in uestro tradita atque confirmata

<P05> habeatis uos illam firmiter et successoribus 463 uestris usque in

perpetuum

<P06> et uenit nobis in portione de auiorum et parentum nostrorum etiam et

comparationes


uendicionis ad inrumpendum que nos in concilio non potuerimus deuendicare uel

autorizare post uestram partem aut uos in uoce nostra pariemus uobis uel uoci

uestre omnia que in carta resonat duplata uel triplata uel quantum fuerit meliorata

<P08> et damus uobis ipsam hereditatem excausata et deliberata de totas

acciones et per persolutione de_su 464 unos meos fratres uel heredes et in suas

facies et sunt inde confirmatores et ad totas alias causas hodie_die finem ponimus

et amortificamus et ista karta confirmamus et cum nostras manus roboramus

quia non fecimus inde alios scriptos ad nullos homines nisi istud ad uobis et in

puplico conuentu et ecclesie sancte marie et super ista carta non ualeant nullus

scriptus non anteriores uel posteriores sed sedeant inualidos et traditos post parte

462 aiustata] AJC ‘avistata’, em nt.: «Também pode ler-se: ‘aiustata’.» ; ‘auistata’ é mais

consentânea com o contexto textual, em que se descreve a localização e demarcação — as

extremas — de uma propriedade.

463 successoribus] AJC id., em nt.: «No texto: ‘sussccessoribus’.»

464 desu] AJC ‘de su[b]’

342

de ista karta et ista semper habeat robore et plena firmitate et uos perpetim

habitura

<P09> facta karta uenditionis die Vo nonas maii era Ma Ca Xˇa IIa

<P10> ego uermudo et filiis meis gutierre monio arias mido et menendo uobis

archiepiscopo domno geraldo in hac karta manus nostras roboramus

<P11> qui presentes fuerunt gomez ts petrus ts pelagius ts sesnandus ts

<P12> uimara marechiz conf recaredo aluitiz conf didago fonsiz conf uimara

moniz conf uimara gondesindiz conf


<P14> petro eitaiz qui exorauit 465




<P01> in dei nomine

<P02> ego tedon pelaiz et uxor mea godina et arias paaiz et petro guandiaz et

uxor mea goldregodo et petro sentiiz et uxor mea ballessa et guandia reiriquiz et

onega uisclariz placuit nobis ut faceremus domno geraldo archiepiscopo et

clericis de bracara sicut_et facimus testamentum de hereditatibus nostris propriis

465 exorauit] AJC ‘exaravit’, em nt.: «Assim em [C], mas [B] traz ‘exoravit’.»

343

quas habemus in uilla uilar de seruuos sub monte sancta marta et custodias riuulo

aliste et cantabron territorio braccarense

<P03> ego tedon pelaiz do uobis de illo casale quod fuit de fralengo

medietatem integram et habet in longo XXV passos et in amplo VIIII et medium

et de alia medietate do inde ego petro guandiaz Va integram et ego tedon do uobis

super illo casale unam laream et habet in longum XXXa passos et in amplo XV

passos

<P04> et ego petro sentiiz do uobis in illo quintanal de fagildo unam laream

et habet in longo XVIIII passos et in amplo VI et in casal quod fuit de ipso fagildo

do uobis unam laream de XIII passos in longo et V in amplo cum sua uinea

<P05> ego petro guandiaz do uobis alias lareas leuat se una larea de carraria

antiqua et ferit in uallo de bauza de uilar et habet in amplo III passos et alia leuat

se de uallo de tercias et ferit in termino de agro de braccara et habet in amplo III

passos et III cubitos et alia larea que iacet super illa que fuit de domno eldebreo

leuat se de uallo de tercias et ferit in agro de braccara et habet in amplo IIIIor

passos et II cubitos et alium talium quod iacet de sursum leuat se de agro de

braccara et habet in longo XXi Ve passos et in amplo Ve et alium talium leuat se

de agro de braccara et habet in longo XVIIII passos et in amplo IIIes et IIos

cubitos

<P06> et ego guandia reiriquiz do uobis Im laream leuat se de uallo de tercias

et ferit in termino de braccara et habet in amplo VI passos et cubito

<P07> et ego arias pelaiz do uobis in illa deuesa quantum ibi habeo et ego

petro guandiaz quantum in ea habeo cum suo campo et cum quantum ad prestitum

hominis est

344

<P08> hoc damus pro remedio animarum nostrarum et inde mercedem

habeamus ante deum


nostrum in_primis sedeat excomunicatus et cum iuda traditore habeat participium

in eterna damnatione et insuper pariat duo auri talenta et iudicatum et uos

perpetuum habitura

<P10> facta karta testamenti IIIIo nonas maii era Ma Ca Xa IIIIa

<P11> nos superius nominati hoc testamentum manibus nostris roboramus

<P12> pelagius ts menendus ts petrus ts gundisaluus ts

<P13> uimara archidiaconus conf onorigo uiliamundiz conf magister

bernaldus conf pelagius monacus conf monio gomez conf romanus presbiter conf

<P14> petrus notuit




<P01> in dei nomine

345

<P02> ego flamalina 466 mauraniz et suas soprinas nominatas aragunti

uimareiz et flamolina gondiniz et anagildo godiniz in domino deo eterne salute

amen

<P03> ideo placuit nobis per bona pacis et uoluntas non per metum nec per

uim nec per memoria ablata nec per extorta mente sed expo[n]taneas nostras

uoluntates et in nostras uoluntates ut uinderemus ad uobis domno geraldo

archiepiscopo et sub uestre iussione ad illo archidiaconus uimara gondesindiz et

ad clerici comorantibus in illa sede de sancta maria de bracchara sicut_et

uendimus et kartam facimus de hereditate nostra propria quam habemus in uilla

nogaria subtus mons spino et riuolum aliste territorio bracharense et habet iacentia

illa hereditate in loco predicto in illa deuesa de maldam 467

<P04> damus uobis ibi una larea et habet in longo La passales super caput

eleuatus et in amplo Io pasal super caput et primo cubito leuat se de termino de

tellones et f[er]it de illa 468 pennas de meirim ad illa petra superposita et de amplo

leuat se de illa de romano cidiz et de alia parte per illa de petro pelaiz et de

rodrico

466 flamalina] por ‘flamulina’, AJC ‘Flamulina’, em nt.: «No texto: ‘Flamalina’, por confusão

do ‘u’ com o ‘a’ da visigótica redonda.»

467 maldam] AJC id., em nt.: «Em [C] ‘Muldum’, havendo, portanto, num dos documentos

confusão do ‘u’ com o ‘a’ visigótico redondo.»

468 f[er]it de illa] AJC ‘ferit de illas’, em nt.: «No texto: ‘fit de illa’.» ; o copista esqueceu-se

do sinal de abreviatura de <er>.

illa] por ‘illas’

346

<P05> damus uobis illa larea excaus[a]ta et deliberata de totas acti[o]nes 469

et de totas alimas proque accepimus de uobis precium VIIIo modios tantum nobis

bene complacuit et de precio nichil remansit pro dare ita_ut de hodie 470 uel

tempore de iure nostro sedeat abrasa et in uestro iure uel dominio sedeat

confirmata

<P06> habeatis uos illa firmiter in cunctis diebus uite uestre et sucessoribus

uestris usque in sempiternum

<P07> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus ad inrumpendum contra hunc

factum nostrum que nos in concilio deuendicare non potuerimus uel autorizare

post uestram partem aut uos in uoce nostra quomodo pariemus uobis uel uoci

uestre ipsa hereditate duplata aut quantum uobis fuerit meliorata et uos perpetuum

habitura

<P08> facta karta uenditionis per scripture firmitatis die erit IIe nonas maii

era Ma Ca Xˇa IIIIa

<P09> nos super nominatos uobis domno giraldo archiepiscopo in hac karta


<P10> pelagio ts menendus ts petrus ts fromarigo ts

<P11> pelagio escapulato conf magister bernaldus conf onorigo uiliamondiz

conf monio gomez conf petro gondesindiz conf gutierre pelaiz conf

469 actiones] AJC ‘acciones’, em nt.: «No texto: ‘accitines’.» ; o erro de cópia pode ter-se

devido a hesitação do copista em relação às grafias <ci> e <ti>, com omissão do <o>

subsequente.


347

<P12> petro notuit




<P01> in nomine 471 et indiuidue trinitatis patris et filii et spiritus sancti

trinitatis et indiuise que nunquam est finienda per cuncta secula seculorum

<P02> mos quipe est omnibus seruientibus deum aliquid sine 472 facultatis


quomoda quoque sibi celestia adquirant

<P03> quapropter ego famulus dei gotinus suariz et uxor mea adosinda

ueremuiz damus et annuimus sancte marie braccare et uobis archiepiscopo domno

geraldo nostrum quinionem integrum de illa ecclesia sancti iuliani que iacet a

radicem sancti iuliani 473 barbuti quod est IIIa ilius ecclesie cum quantum in se

obtinet et ad prestitum hominis est intus et foris exitus et regressus montium pro

remedio anime mee et mei patris suarii ut mercedem copiosam inueniamus ante

deum amen

471 AJC acresc. ‘[sancte]’

472 sine] por ‘sue’, AJC ‘sue’, em nt.: «No texto: ‘sine’ »

473 iuliani] por ‘antonini’, AJC id., em nt.: «Erro por ‘Antonini’ mosteiro de Santo Antonino

de Barbudo, vizinho da freg. de S. Julião da Lage.»

348

<P04> neminem quidem permittamus qui uobis in ea nec in modico faciat

aliquam turbationem uel disruptionem sed semper apud uos quieta sit

<P05> si quis autem surrex[er]it qui hunc factum nostrum infringere uoluerit

in_primis sit excomunicatus et anathematizatus et cum iuda domini proditore

eternam habeat damnationem et insuper D solidos et iudicatum

<P06> facta series testamenti in temporibus adefonsi regis et comitis domni

henrici

<P07> godinus et adosinda hanc scripturam testamenti manibus nostris

roboramus

<P08> era Ma Ca Xˇa IIIIa IIIo idus maii

<P09> pelagius ts onoricus ts petrus ts

<P10> froga 474 archidiaconus conf pelagius conf poncius conf uimara

gondesindiz conf honorigus uiliamondiz conf petrus pacientia conf pelagius

gutierriz conf magister bernaldus conf

<P11> geraldus archiepiscopus conf

<P12> gondisaluus presbiter notuit




474 froga] = ‘froila’ / ‘frogia’ / ‘froia’, AJC ‘Frog[i]a’.

349

<P01> era Ma Ca Xˇa IIIIa pridie nonas iulii

<P02> dubium quidem non est sed multis manet cognitum atque notissimum

eo_quod archiepiscopus domnus geraldus de ecclesia braccara habuit

altergationem cum uxore de mendo siiz domna adosinda et cum filiabus suis

godina geluira eieuua exemena dorodea et uiris suis ueremudo diaz petro

sarraciniz suario adefonsu gundisaluo gondesindiz super hereditates et domos et

ecclesias que fuerunt adefonso nantimiriz

<P03> et testauit eas sancte marie de braccara et episcopo domno petro per

kartas et insuper ibi suum corpus sepeliuit et post obitum eius dicente mendo siiz

et uxore sua et filiis suis quia erat sua ueritas et non de braccara miserunt illas in

arcessiones per scriptos et uerba que inter se habuerunt

<P04> et super isto adiuncti sunt archiepiscopus domnus geraldus et mulier

de menendo siiz et filie sue et uiri et heredes in uilla pauca ante monio ermeriquiz

qui erat maiorinus de comite domno anrico et alios multos homines qui fuerunt in

ipso concilio et iudicauerunt inter eos ut des hodie_die fecissent scriptos inter se

sicut_et fecerunt de illas hereditates et domos et 475 fuerunt de adefonso

nantemiriz et de suo fratre menendo siiz et uxore sua adosinda in uilla pauca et in

uilla palacios casal que fui de gauino et suas terras de foras et ecclesia uocabulo

sancti iuliani et sancti uereximi de quintanela et sancti micahelis de torganosa

cum adiecionibus suis per suos terminos et locos antiquos ubi illas potueritis

inuenire de ipso quod in karta resonat medietatem uobis concedimus et habet

iacentias ad radicem de pennafiel

475 et] AJC ‘que’, em nt.: «No texto: ‘et’, mas em [C] ‘qui’.»

350

<P05> habeatis uos illam medietatem et nos aliam et si habuerimus uendere

aut donare unus ad alios

<P06> obinde ego adosinda tedoniz et filias meas desuper nominatos 476

pautum simul et placitum facimus uobis archiepiscopo domno geraldo et clericis

de braccara ut des hodie_die non calumniemus uos neque successores uestros pro

ipsis hereditatibus in nullis temporibus

<P07> et si istam scripturam infringere quesierimus pariemus post uestram

partem quantum exierimus in duplo et insuper D solidos et iudicatum

<P08> nos superius nominati hoc placitum manus nostras roboramus

<P09> petrus ts pelagius ts menendus ts sesnandus ts

<P10> frogia archidiaconus conf uimara archidiaconus conf mido conf abbas

menendus conf ramiro arias conf monio ermeriquiz conf gutierre pelaiz conf






<P02> ego famula dei bona pelaiz in domino deo eterne salute amen

476 nominatos] por ‘nominatas’, AJC ‘nominatas’, em nt.: «No texto: ‘nominatos’.»

351


quomoda celestia conquirant

<P04> quapropter concedo uobis domno geraldo archiepiscopo et omnibus

clericis et sancte marie unum casalem de hereditate mea propria quam habeo de

parentela in uilla archos territorio braccarense sub monte sancte marte et riuulo

cantabron

<P05> do uobis ipsum casalem integrum cum omnibus edificiis et des illo

riuulo medietatem de illa de fora et cum suis aquis et de illa ecclesia de sancto

pelagio de arcus VIa integra uel alium quantum ad prestitum hominis est ut

habeant inde serui dei stipendium et ego ante deum inconuulsum premium

<P06> neminem quidem permitto de extraneis uel propinquis uel extraneis

qui ibidem uobis aliquam disturbationem faciat

<P07> et si aliquis homo uenerit contra hoc factum meum et uiolare

temptauerit aut de iure sancte marie tolere uoluerit pariet post partem uestram auri

talentum unum et ipsam hereditatem in quadruplum

<P08> facta series testamenti XIII kalendas augusti era Ma Ca Xˇa IIIIa

<P09> ego bona pelaiz hoc testamentum manu mea roboro

<P10> pelagius ts petrus ts nuno ts

<P11> fernandus gondesindiz conf gutierre pelaiz conf menenduz pinioniz

conf uimara gondesindi conf mido uiliamundiz conf romano romaniz conf

pelagius gutieri conf arias iudex conf

<P12> fromarigus notuit

352




<P01> in nomine 477 et indiuidue trinitatis patris et filii et spiritus sancti

<P02> ego famulus dei gutierre suariz cum peccatorum meorum mole

depressus timens extremum diem obitus mei et terribilem diem iudicii ubi

unusquisque de omnibus operibus suis redditurus est rationem et ubi iusti audituri

sunt uocem domini «auenite benedicti patris mei» et iniusti miseri «ite maledicti

in ignem eternum» uenit igitur mihi in memoriam ut facerem testamentum in

honorem beatissime dei genitricis semperque uirginis marie de braccara de

hereditate mea quam habeo de auiorum et parentum meorum in uilla que uocatur

maurgatanes sub monte ciuitate terroso et habet iacentia inter aue et catauo prope

littore maris predicto maurgatanes

<P03> dono inde VIIIa integra ad ipsum locum sancte marie braccarensis pro

remedio anime mee cum quantum in se obtinet et ad prestitum hominis est per

suis locis et terminis antiquis

<P04> habeant illam archiepiscopi et clericis et canonicis qui habitantes

fuerint in illa sede bracarensi in cunctis temporibus seculorum

<P05> si quis tamen quod fieri non credimus aliquis homo uenerit tam 478

extraneis quam ex propinquis nostris contra hunc factum testamenti qui illum

477 AJC acresc. ‘[sancte]’


353

fringere uoluerit in_primis sit excomunicatus et anatematizatus et cum iuda

traditore habeat participationem in eterna dampnatione et in ressurrecione

iustorum non resurgat nec cum benedictis ad dexteram patris ueniat nec uocem

domini audiat sed in supplicio eterno cum diabolo et angelis eius in secula

seculo[rum] permaneat et insuper post partem de illa sede duo auri talenta

exsoluat et illam he[re]ditatem in quadruplum sedeat 479 et iudicatum

<P06> facta est series testamenti XIIIo kalendas augusti era Ma Ca Xˇa IIIIa

regnante rege alfonso toleto et comite henrico portugali et sedente et 480 illa sede

gloriosa archiepiscopi domno geraldo

<P07> ego supra_nominati gutierre suariz hoc testamentum scripture

firmitatis manus meas roboro

<P08> qui audit arias ts pelagius ts petrus ts aluitus ts menendus ts





<P01> in dei nomine

479 sedeat] por ‘redeat’ (= ‘reddat’), AJC ‘redeat’, em nt.: «No texto: ‘sedeat’ por confusão do

‘r’ visigótico com o ‘s’.»

480 et] por ‘in’, AJC ‘in’, em nt.: «No texto: ‘et’.»

354

<P02> ego fredenandus presbiter in domino deo eterna salute amen

<P03> ideo placuit mihi per bona pacis et uoluntas ut faceremus ad uos

dominum archiepiscopum domnum geraldum bracarensis sedis facio uobis kartam

testamenti de hereditatibus quas dedit mihi meus auunculus martinus sarraquiz

quam habui de auiorum et parentum meorum uel de ganantias et damus uobis

atque concedimus pro remedio anime mee atque de meo tio martino zarraquiz

<P04> hi sunt ipsas hereditates pernominatas illa quintana de illa ecclesia

sancti stephani et ipsam ecclesiam cum suas uineas et cum suas fontes et cortinas

et illa heremita sancti mathei media cum suos adiuntionibus ipsas uineas leuant se

de ipso ualato de illa heremita et ferent se in uinea de godino uenegas et alias

ganantias quas ganaui in auteiro idem Ia casa de comaro cum sua larea alia larea

de suo germano frogia alia larea de adosinda uermuiz alia larea que ganaui de

maria uermuiz

<P05> ego fredenandus pelaiz presbiter do tibi archiepiscopo domno geraldo

et sancte marie bracarensi et clericis qui ibi demorantur ipsas hereditates

pernominatas sicut superius resonamus et alias hereditates quas dedit meo tio

martino zarraquiz sicut resonat in alio testamento quod ipse fecit mihi adque

concessit de ipsis hereditatibus

<P06> ita do tibi ut habeam de te defensaculum et saluamentum tam de te

quam de successoribus tuis ut habeam illam ecclesiam et ipsas hereditates in

diebus uite mee et post obitum meum reuerta[n]tur et testa[n]tur ad sedem sancte

marie semper uirginis

<P07> si quis tamen quod fieri non credimus uenerit uel uenerimus contra

hanc cartulam testamenti ad inrumpendum uel frangendum in_primis sit

excomunicatus et cum iuda traditore collocatus et non audiat illam uocem que

355

dicenda est 481 iherusalem celestis fidelibus «uenite benedicti patris mei percipite

regnum quod uobis paratum est ab origine mundi» et non appareat in concilio

resurrectionis et non uideat bona que sunt in iherusalem et insuper pariat ipsas

hereditates duplatas uel tripatas 482 aut quantum uobis fuerint melioratas aut qui

uocem uestram pulsauerit solidos auri mille

<P08> facta kartula testamenti notum die quod erit IIe idus nouembris era Ma

Ca Xˇa IIIIa regnante rege domno adefonso presidente katedra bracarensi domno

geraldo superius nominato

<P09> ego fredenando pelaiz presbiter ad uos domnum geraldum

archiepiscopum in hanc kartulam uel testamentum manus meas roboraui

<P10> et qui uiderunt et audierunt et presentes fuerunt hi sunt pro testes

miron ts godino ts luzo ts gundisaluo ts

<P11> stephanus presbiter conf pelagius subdiaconus conf bernardus

subdiaconus conf poncius monacus conf frogia archidiaconus conf uimara

archidiaconus conf romanus presbiter conf

<P12> monio diacono notuit



TIPO: P (venda)


482 tripata] AJC ‘trip[l]ata’

356

<P01> in dei nomine

<P02> ego mido asiulfiz et uxor mea maria in domino deo eterne salutem

<P03> ideo placuit nobis per bona pacis et uoluntas ut faceremus uobis

archidiacono uimara gondesindiz carta uendicionis de lareas nostras proprias quas

habemus que dedit nobis romano honamiriz et suos filios pro modios qui misimus

in fidiaturia ad gontinus pelaiz X modios et ipsas lareas habent iacentias in uilla

paretes subtus mons spino riuulum alister territorio bracare

<P04> iacet una in illa negralina super larea de segereo de amplo et inde in

illa de ille archiepiscopo et de longo de romeidas et inde in illa carrale antiqua que

uenit inprono 483 et alia larea iacet ubi uocitant sauto de uisgario sisnandiz leuat

se de illo uallo de casale de mido louereiz de longo et fer in illo arrugio de

nabaelio et de amplo medietate de illo uallo de tiu sauarigu de ipsa quomodo est

conclusa medietate iuxta illa de archiepiscopo alia tanta et iuxta illa de lamas alia

tanta uobis damus exceptis illa carrale antiqua quomodo est demarcata et in illo

casale qui fuit de mitu louereiz alia larea ubi modo ego mido teneo meam casam

et mea area quomodo est demarcata

<P05> et teneam ego mido ipsam casam in mea uita per uestro gratu et faciat

uobis seruitium proinde sicut directum fuerit et ad obitum meum relinquam eam

uobis pagata sine ulla contensa de nullo homine

<P06> damus uobis illas que in ista karta resonant quomodo ganauit eas

romano honamiriz pro suo precio et per kartas de gutierre godesceriz et de


357

uistrario sisnandiz et damus eas uobis per persolta de_sub unus filius de romano

honamiriz uel neptis et generatione et illi sunt inde testes et confirmatores

propterquod accepimus de uobis precium Xm modios quantum nobis bene

complacuit et de precio non remansit in debitum pro dare ita_ut de hodie 484 et

tempore sedeant de iuri nostro abrasas et in dominio uestro sint traditas atque

confirmatas

<P07> habeatis uos et successores uestri

<P08> si tamen quod fieri non creditis et aliquis homo uenerit uel uenerimus

contra hunc factum nostrum et nos in concilio deuendicare non potuerimus post

parte uestra tunc pariemus uobis illas lareas duplatas uel tripatas uel quantum


<P09> facta karta uendicionis IIIIo idus februarii era Ma Ca Xˇa Va

<P10> ego mido et uxor mea maria in hac karta manus nostras roboramus

<P11> pro testes uermudo ts suario ts fafila ts

<P12> pelagio sauariquiz conf martinus romaniz conf sisnando romaniz conf

<P13> pelagius gondesindiz notuit





358

<P01> magnus est enim titulus donationis et firmitatis quem nemo potest artu

485 largitatis irrumpere nec extra legum iura proicere et in gotorum legibus

continetur quatinus ualeat donatio sicut_et uenditio

<P02> proinde ego comitissa domna orracha magni comitis petri ansuriz filia

compuncta de meis peccatis facio cartam donationis et firmitatis tibi suerio

athaniz capellano meo necnon et magistro de hereditate mea propria quam habeo

in uilla palmaria subtus monte cauelo discurrentibus aquis ad cadauum territorio

bracarensi

<P03> do tibi medietatem integram de una octaua tocius palmarie que fuit de

comitissa domna geluira et uenit mihi de contramutatione quam feci cum filiis

meis scilicet geluiram sancii et ansur sancii et sa[n]cio sancii pro illa de ualdeiros

486 que fuit de meis arris scilicet ipsa ecclesia de ruuiana et quantum in ipsa uilla

habui

<P04> et hoc facio pro remedio anime mee et uiri mei comitis sancii petri et

ut tu dum uixeris habeas me in memoria et post obitum tuum relinquas illam ad

sanctam mariam bracarensem sedem metropolim

<P05> itaque supra_dicta hereditas ex odierno die sit de meo iure abrasa et in

tuo dominio tradita atque confirmata

<P06> contra quod factum meum tam de propinquis quam de extraneis

quicumque uenerit ad inrumpendum sit maledictus et excomunicatus et a limine

sancte ecclesie segregatus et habeat participium cum iuda traditore domini et cum

485 artu] por ‘actu’, AJC ‘actu’, em nt.: «No texto: ‘artu’.»

486 ualdeiros] AJC ‘Valdeiors’

359

dathan et habiron quos terra absorbuit et quantum infringere temptauerit tantum

pariat in duplo et insuper duo auri talenta

<P07> et hoc factum nostrum semper habeat robur et plenam firmitatem

<P08> facta carta donationis necnon et testamenti Xo kalendas iunii era Ma

Ca Xa Va

<P09> ego comitissa domna orracha magni comitis petri ansuri filia hanc

cartam propriis manibus roboro

<P10> pro testibus petrus ts menendus ts pelagius ts

<P11> martinus petri conf petrus diaz conf pelagius petri conf bernaldus

sancti zoilis prior conf

<P12> pontius notauit




<P01> in dei nomine

<P02> ego gontato eriz ideo placuit mihi per bona pacis et uoluntas non per

metum nec per uim nec per memoriam ablata nec per extorta mente sed

expontanea mea uoluntate et in mea robore ita_ut uinde[re]mus uobis domno

geraldo archiepiscopo et ad clericis commorantibus in illa sede braccara sicut_et

uendimus et kartam facimus de hereditate mea propria quam habeo in uilla

360

uocitata portella subtus mons tedeiras et ribulum pel territorio bracarensi et habet

iacentia illa larea in loco predicto ubi uocitant in illa uargena

<P03> do ibi ad uobis de illa uarzena Va integra quomodo iacet in illa

uarzena conclusa in giro per suos marcos

<P04> habet in longo illa larea LXa IIos passaes 487 super caput eleuatos et in

anplo habet IIIes cubitos tesos

<P05> do uobis illa larea excausata et deliberata de totas actios et de totas

alimas et per pesolta 488 de alios totos meos heredes do uobis illa larea atque

concedo et coram testes asigno proque accepi die uobis precium III modios plenos

tantum mihi bene complacuit et de precio nichil apud uos non remansit in

debitum pro dare

<P06> habeatis uos illam laream firmiter et successores uestri usque in

perpetuum

<P07> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus tam propinquis quam

extraneis ad inrumpendum contra hunc factum meum que uos in concilio non

potueritis deuindicare uel autorizare pro uestra parte aut uos in uoce mea

quomodo pariet ad uobis uel qui uoci uestre pulsauerit illam laream duplatam uel

tripatam aut quantum uobis fuerit meliorata

487 passaes] AJC id. em nt.: «No texto: ‘passases’, mas com o penúltimo ‘s’ sopontado. Parece,

além disso, que o último ‘a’ foi corrigido de um ‘o’ porque a forma correcta seria

‘passos’.»; trata-se na realidade do termo ‘passaes’ também grafado ‘passales’ na

documentação latino-romance.

488 pesolta] AJC ‘pe[r]solta’

361

<P08> et super ista carta ullus scriptus non ualeat non anteriores nec

posteriores sed ista karta semper habeat roborem et plenam firmitatem et ad

nullos homines non feci inde aliam scripturam de illa larea nisi ista ad uos semper

in robore permaneat et uos perpetim habitura

<P09> facta karta uendicionis die erit IIIo nonas septembris era Ma Ca Xˇa Va

<P10> gontato erit in hac karta manu mea roboro

<P11> pro testes qui presentes fuerunt gondesindo ts menendus ts pelagius ts

petrus ts

<P12> archidiaconus uimara gundesindiz conf honoricus uiliamundiz conf

petrus gosindiz quod uidit conf menendus ramiriz conf menendo conf mido

uiliamondiz conf

<P13> petrus notuit




<P01> in dei nomine

<P02> ego gutierre ariastriz et uxor mea fromili moniz ideo placuit nobis per

bone pacis et uoluntas ut uenderemus uobis domno geraldo archiepiscopo et

clericis commorantibus in sede bracare et facimus kartam uenditionis et firmitatis

de hereditate nostra propria quam habemus in illa deuesa que uocitant de IIIIas

362

<P03> leuat se illa deuesa per illo arrugio qui discurere proad illo molino et

uadit per terminum de maragaton et inde per pena de agratia et torna inprono 489

per illos testarios de bolpeleiras et per termino de sucu quod fuit de anagildo

fredenandiz et de gutierre ariastriz et inde unde primiter incoauimus

<P04> damus et uendimus ad uobis de illa deuesa quomodo est conclusa in

ista karta VIIIa integra et de illo molino VIIIa

<P05> damus uobis illam nostram rationem de illo molino et de illa deuesa

quam habemus in uilla tenoes subtus mons spino et riuolum alister territorio

braccare

<P06> damus uobis et concedimus illam hereditatem propterquod accepimus

de uobis precium XXXa Ve solidos plenus tantum nobis bene complacuit et de

precio apud uos nichil remansit in debitum pro dare

<P07> et uenit ad nobis illa hereditate in portione de parte auiorum et

parentum nostrorum

<P08> habeatis uos illa deuesa et illo molino super nominato firmiter et

successores uestri usque in perpetuum


nostrum et nos in concilio deuendicare uel autorizare post uestram partem non

potuerimus aut uos in uoce nostra quomodo pariemus uobis illam hereditatem

duplatam uel tripatam uel quantum uobis fuerit meliorata et super istam kartam

nullus scriptus ualeat et uos perpetim habiture

<P10> facta karta uendicionis die IIe idus octobris era Ma Ca Xˇa Va


363

<P11> gutierre ariastriz et uxor mea fronuli 490 moniz hanc kartam manibus

nostris roboramus

<P12> pro testes petrus ts pelagius ts gundisaluus ts menendus ts

<P13> magister berna[r]dus quod uidi conf uimara moniz quod uidi conf

romano romaiz conf honiricus 491 uiliamondiz conf pelagius petriz conf menendo

ramiriz conf mido uiliamondiz conf menendo gunsaluiz conf

<P14> petrus qui notauit




<P01> dominus inuictissimis hac triumphatoribus glorio[si]ssimorum

apostolorum martirum confessorum atque uirginum et omnium sanctorum in

honore sancte marie semper uirginis cuius basilica fundata est in ciuitate braccara

<P02> ego famula dei aragunti fafilaz una pariter cum filiis meis nominibus

fafila monio geluira bona nunus petrus adosinda ideo placuit nobis per bona pacis

et uoluntas ut faceremus uobis domno geraldo archiepiscopo et clerici

braccarensium sicut_et facimus hac series testamenti de hereditate nostra propria

quam habemus in uilla cresimir subtus mons sancti mametis et bauza mala et

490 fronuli] por ‘fromili’, AJC ‘Fromili’, em nt.: «No texto: ‘Fronuli’, talvez por ‘Fromili’,

como está no princípio, por ser fácil a confusão entre ‘mi’ e ‘nu’ nos textos medievais.»

491 honiricus] por ‘honoricus’, AJC ‘Honoricus’, em nt.: «No texto: ‘Honiricus’.»

364

ribulo torto territorio bracare et habet iacentia illa hereditate in illos casales qui

fuerunt de lezenio gudiz et ganauit illam monio gunsaluiz cum uxore sua aragunti

fafilaz

<P03> damus uobis casas domos edifitiis uineas sautos terras ruptas uel

barbaras exitus montium aquis aquarum sesecas molinarum montes fontes per

suis terminis et locis antiquis per ubi illam potueritis inuenire cum quantum ad

prestitum hominis est qui in se obtinet uel obtinebit

<P04> damus uobis illam hereditatem quant[am] que 492 ganaui monio

gunsaluiz cum uxore sua aragunti ut habeat inde mercedem copiosam ante deum

<P05> habeatis uos illam hereditatem firmiter et successores uestri usque in

perpetuum

<P06> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus tam nos tam propinquis

nostris quam extraneis qui hunc factum nostrum frangere uoluerint in_primis sit

excomunicatus et a corpore domini segregatus et in prima resurrectione non

resurgat et cum iuda traditore habeat participium in eterna damnatione et pariet

illam hereditatem duplatam et insuper quadruprum 493 duo auri talenta ad uos aut

qui uoce uestra pulsauerit et uos perpetim habiture

<P07> factum est 494 testamenti XIIIo kalendas nouembris

492 quantam que] AJC ‘quantum’, em nt.: « No texto: ‘quantq � ’, talvez por ‘quantamque’.» ;

‘que’ é pronome relativo e não conjunção (cf. N.175/1089: ‘de omni mea hereditate

quantam que ibi habeo’).

493 quadruprum] AJC ‘quadruplum’, em nt.: «No texto: ‘quadruprum’. O doc. 631 neste ponto

diz apenas : “et pariat illam hereditatem in quadruplum et insuper duo auri talenta ...”. »

494 AJC acresc. ‘[hac series]’

365

<P08> nos superius nominati in hoc testamento manibus nostris roboramus

<P09> pro testes pelagius ts petrus ts menendus ts gundesindus ts

<P10> frogia archidiaconus quod uidi confir. magister bernardius 495

confirma uimara archidiaconus conf romanus conf mitus uiliamondiz conf

pelagius petriz conf gunsaluo cidiz conf fafila lux quod uidit conf uelasco galindiz

conf godinus lux conf godinus onoriquiz conf pelagius uermudiz conf gomecius

pelaiz conf egas menendiz conf galindus galindiz conf abbas menenduz conf

gunsaluus uelasquiz prior randulfi conf lezenio crexiniz conf gutierre conf

<P11> petrus sentaz qui nuntiauit conf

<P12> onoricus presbiter notui[t]




<P01> domnis inuictissimis hac triumphatoribus atque glorisissimorum


honore semper uirginis marie cuius basilica fundata est in sede bracare

<P02> ego famulo dei lezenio crexeniz placuit mihi per bonam pacem et

uoluntatem ut facerem uobis archiepiscopo domno geraldo et omnes clerici et

sucessores uestri et in honore sancte marie facio karta testamenti scripture mutatis

495 bernardius] AJC ‘Bernardus’, em nt.: «No texto: ‘Bernardius’.»

366

496 de meas omnes hereditates et de domos uel edificiis que habeo in uilla

cressemir subtus mons petroso et ribulo torto territorio braccare et habet iacentia

in ripa de ipso ribulo torto

<P03> do uobis meas hereditates et domos de auolenga de parentela tam de

contramuda siue et de comparatela uel ganantias quantum in meo iure obtinuit

cum omnias suas prestantias quantas in se obtinet ubi illas potueritis inuenire

exceptis illas lareas que dedi ad uxor mea geluira in arras apreciatas in La solidos

inter dumio et cepedelos et fontanelas et una larea que dedit ad petrum dauiz et

illa de froila gutierriz qui iacet in illo casale de louegildo cabeza

<P04> et si petrus et froila mortui fuerint sine semine tornent ipsas lareas ad

isto testamento

<P05> do et concedo illas hereditates que habeo uel applicare potuerim

usque_ad obitum meum de qualiue actio

<P06> et ego lezenio que tenet illas hereditates in mea uita et post obitum

meum seruiant ad sancta marie pro remedio anime mee et de auiorum 497 et

parentum meorum

<P07> habeatis uos et successores uestri usque in perpetuum

<P08> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hoc testamento

infringere uoluerit in_primis sedeat excomunicatus et anatematizatus et cum iuda

496 mutatis] por ‘firmitatis’ ?, AJC ‘firmitatis’, em nt.: «No texto: ‘testa mutatis’, com a

primeira palavra sopontada.»

497 auiorum] AJC ‘aviorim’

367

traditore habeat participium in eterna damnatione et in diem iudicii non resurgat

et pariat post parte regis et uos perpetim habiture

<P09> factum est testamenti XIo kalendas ianuarii era Ma Ca Xˇa Va

<P10> ego lezenio in hoc plazo manu mea roboro

<P11> pro testes pelagius ts petrus ts alius pelagius ts suarius ts

<P12> frogia archidiaconus quod uidi conf uimara archidiaconus conf monio

ermeriguiz triunphator de ille comes henricus conf abbas eika de uimaranes conf

abbas nunnus de tendilanes conf abbas menendus de adaulfi conf pelagius

uermudiz et alio pelagio confirmamus

<P13> petrus eitaz qui exarauit

<P14> onoricus uiliamundiz notuit




<P01> domnis inuictissimis hac triumphatoribus gloriosissimorum


honore sancte marie semper uirginis cuius basilica fundata est in ciuitate bracare

<P02> ego famulus dei petrus pelaiz placuit mihi per bona pacis et uoluntas

ut facerem uobis domno geraldo archiepiscopo et clerici braccarensi sicut_et facio

368

series testamenti de hereditate mea propria quam habeo in uilla quiriaz secus litus

maris sub monte castro faria et ribulos fontanelo et aquaita 498 499 lacona nigra

territorio bracare et habet iacentia illa hereditate inter rial et gontarici et uenit mihi

in portione de auiorum et parentum meorum

<P03> uendo uobis domos edificiis terras ruptas uel barbaras exitus montium

aquis aquarum montes fontes per suis terminis et locis antiquis per ubi illam

potueritis inuenire cum quantum ad prestitum hominis est qui in se obtinet uel

obtinuerit

<P04> do uobis illam hereditatem pro remedio anime mee et de auiorum et

parentum meorum ut habeam inde mercedem ante deum

<P05> habeatis uos illam hereditatem firmiter et successores uestri usque in

perpetuum

<P06> et si aliquis homo uenerit uel uenero tam meis propinquis quam

extraneis qui hunc factum meum infringere uoluerit in_primis sedeat

excomunicatus et a corpore domini segregatus et in prima resurrectione non

resurgat et cum iuda traditore habeat participium in eterna damnatione et pariet

illam hereditatem in quadrupum 500 et insuper due auri talenta ad uos uel qui uoce

uestra pulsauerint et uos perpetim habiture

<P07> factum est testamenti Xo kalendas martii

<P08> ego superius nominati in hoc testamento manu mea roboro

498 aquaita] AJC ‘Aqualata’, em nt.: «No texto ‘Aquaita’, mas em [C]: ‘Aqualata et’.»


500 quadrupum] AJC ‘quadrup[l]um’

369

<P09> qui presentes fuerunt fromaricus ts sesnandus ts osorius ts

<P10> abbas nunnus de telidianes 501 quod uidi conf abbas menendus de

adaulfi conf ordonio rodriguiz conf pelagius uermudiz confi. 502 gutierre tedoniz

conf arias ordoniz conf pelagius pelagii conf petrus pelagii conf gomizo pelaiz

conf pelagius petriz conf menendus petri conf suarius nuniz conf frogia

archidiaconus conf uimara gondesindiz conf mitus uiliamondiz conf romanus

romaniz conf

<P11> onoricus uiliamondiz notuit




<P01> in dei nomine

<P02> ego ordonio ueidiz una pariter cum suprino meo pelagio gontemiris

placuit nobis per bone pacis et uoluntas ut uenderemus uobis domno geraldo

archiepiscopo et clericis bracarensium domos et hereditates nostras proprias quas

habemus in uilla portella de lectones sub monte telarias et ibi nascitur ribolum pel

territorio bracarensi et uenit nobis in portione de auiorum et parentorum

501 telidianes] AJC ‘Tibianes’, em nt.: «No texto: ‘Telidianes.’»

502 confi.] AJC ‘conf.’, em nt.: «No texto: ‘confi.’»

370

nostrorum et de comparatea 503 et de contramuda et ipsa hereditate fuit de uegido

reueliz

<P03> et damus uobis inde medietatem integram ubi illam potueritis inuenire

cum quantum ad prestitum hominis est qui in se obtinet uel obtinuerit propterquod

accepimus de uobis precium XXXa IIIIr modios tantum nobis bene complacuit et

de precio apud uos non remansit

<P04> hab[e]atis uos illam heredi[ta]tem et successores uestri usque in

perpetuum

<P05> si quis uero ex progenie nostra uenerit aut extranee gentis potens et

impotens et hoc factum disrumpere conauerit iram superni regis incurrat dei

omnipotentis et regie functioni La auri talenta quoauctus persoluat et a parte

ipsius quod abstulerit uel temptare uoluerit reddat in quadruplo ipseque

anatematis maledictione percussus pereat in eternum

<P06> et hec scriptura quam in concilio edimus et deliberauimus permaneat

in omni robore et perpetuo firmitate

<P07> facta karta uendicionis VIIo kalendas martii era Ma Ca Xˇa VIa

<P08> ordonio et pelagio in hac karta manibus nostris roboramus

<P09> qui presentes fuerunt sesnando ts pelagius ts menendus ts petrus ts

<P10> rodricus ueremudiz conf uimara gondesindiz conf romanus romaniz

conf elido 504 uiliamondiz conf pelagius didaz conf

503 comparatea] AJC ‘comparate[l]a’ (em C ‘comparatea’); as lições das duas cópias revelam

influência da realização vernácula com queda de /-l-/ intervocálico.

371





<P01> domnis inuictissimis hac triumphatoribus gloriosissimorum


honore sancte marie semper uirginis cuius basilica fundata est in ciuitate bracare

<P02> ego famulo dei gotino alfonso placuit mihi per bone pacis et uoluntas

ut facerem uobis domno geraldo archiepiscopo et clericis bracarensium sicut_et

facio series testamenti de hereditate quam habeo in gundisalui iuxta illam

eclesiam de sancti andree sub monte sancti mametis et ribulo torto territorio

bracare

<P03> et ipsa hereditas cambiauit illam cum meo iermano menendo pelaiz et

dedit ego aliam in parata et illa hereditate pectauit eam sesnando fraenguiz ad

uermudo gutierriz et uendiuit alia media ad pelagio uermudiz et menendus pelaiz

abuit ea de auiorum et parentorum

<P04> et ego godino do uobis illo casale integro cum kasas cum uineas cum

sautos cum terras montes fontes cum edifitiis cum quantum ad prestitum hominis

504 elido] por ‘mido’, AJC ‘Mitus’, em nt.: «No texto está ‘Elido’, erro por ‘Mido’, porque [C]

traz ‘Mitus Viliamondiz’, que confirma os docs.367, 369, 373, 374, etc.»

372

est ubi illa potueritis inuenire per suos locos et terminos antiquos do uobis pro

remedio anime mee ut habeam inde mercedem ante deum

<P05> habeatis uos illam hereditatem et successores uestri usque in

perpetuum

<P06> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus tam propinquis quam

extraneis qui hunc factum meum infringere uoluerit in_primis sit excomunicatus

et a corpus domini segregatus et in prima resurrectione non resurgat et cum iuda

traditore habeat participium in eterna damnatione et pariet illam heredi[ta]tem in

quadruplum et insuper due auri talenta ad uos uel qui uoce uestra pulsauerit et uos

perpetim habiture

<P07> factum est testamenti VIo kalendas martii era Ma Ca Xˇa VIa

<P08> ego superius in hoc testamento manu mea roboro

<P09> porro testes iustus ts pelagius ts menendus ts nunnus ts magister

bernaldus ts

<P10> uimara gondesindiz conf pelagius gutierriz conf romanus martiniz

conf pelagius uermudiz quod uidit conf menendus nuniz conf petrus gutierriz conf

menendus pelaiz conf petrus nuniz conf eirigus menendiz conf abbas menendus

de adaulfi conf gutierre pelaiz conf alio pelagio uermudiz pelagio godiniz conf





373

<P01> in nomine dei patris genitique filii simul et spiritus procedentis qui

unus idemque deus permanet in trinitate perfecta siue in honore alme uirginis

marie

<P02> ego gontina nuniz pariter cum filiabus meis nomine maria maiore et

geluira testamentum facio deo et sancte marie de bracara et uobis domno geraldo

archiepiscopo de hereditate mea quam habeo in uilla portella et in paretes sub

monte castro frogeua territorio bracarensi discurrentibus aquis ad pel in loco

predicto ipso kasale de barrario cum omni sua prestantia et in illa ecclesia meam

rationem quantam ibi habuit dolquitus fagildiz ubi eas potueritis inuenire

<P03> et ipsam hereditatem cambiauit mihi mido arias pro alia quam dedi

sibi in figairedo et ipse mido arias comparauit ipsam hereditatem de portella de

pelagio dolquidiz in Cm XXti modios

<P04> unde rogo 505 gontina testamentum facio sancte marie de bracara pro

remedio anime mee et uiri mei pelagio arias ut inde mercedem copiosam 506 ante

deum

<P05> si quis uero ex progenie nostra uenerit aut extranee genus 507 potens et

impotens et hoc factum disrumpere conauerit iram superni regis incurrat dei

omnipotentis et regie functioni cum La auri talenta quoauctus persoluat et a parte

505 rogo] por ‘ego’, AJC id., em nt. lição de A: « ‘Ego’.»

506 AJC acresc. ‘[habeat]’

507 genus] AJC id., em nt. lição de A: «‘gentis’.»

374

ipsius quod abstulerit uel temptauerit reddat in quadruplo ipseque anatematizatus

maledictione percussus pereat in eternum

<P06> et hec scriptura quam in concilio edimus et deliberauimus permaneat

in omni robore et perpetuo firmitate

<P07> facta series testamenti huius diei Vo nonas martii era Ma Ca Xˇa Va

<P08> ego gontina hoc testamentum cum filias meas manibus nostris

roboramus

<P09> pelagius ts petrus ts gomizo ts

<P10> ramirus arias quod uidit conf mido arias conf suarius arias conf abbas

eirigus conf stephanus eius monacus conf petrus menendiz conf uimara

gondesindiz conf froila petriz conf mido uiliamondiz conf

<P11> onoricus notuit




<P01> in dei nomine

<P02> ego u[er]mudo fromariguiz placuit mihi ut facerem uobis domno

geraldo archiepiscopo et clerici bracarenses kartam uenditionis de deuesa mea

propria quam habeo in uilla pitanes et facimus inde IIIes IIIas et de una IIIa do

uobis inde VIa ubi illam potueritis inuenire

375

<P03> et ipsa deuesa uenit mihi in portione de auiorum et parentum meorum

et de comparatea 508 que comparaui de aui alfaraz et de godo et de brandila

iohanniz pro meum precium et carta sub monte manioco et ribulo catauo territorio

bracarense

<P04> do uobis illa deuesa pro XV solidos de illa calumnia que fecit

fromaricus midiz ad sesnandus fromariguiz et de precio apud uos non remansit


inrumpendum et ego in concilio deuendicare non potuero post partem uestram aut

uos in uoce mea quomodo pariam uobis que in carta sesonat 509 duplatum uel

tripatum 510 uel quantum uobis fuerit meliorata

<P06> facta karta VIIo idus martii era Ma Ca Xˇa VIa

<P07> uermudus in hac karta manu mea roboro

<P08> qui presentes fuerunt pelagius ts petrus ts menendus ts

<P09> nunnus midiz quod uidi conf uermudus uermudiz conf nunnus pelaiz

confi. 511 suarius eriz conf uimara moniz conf uimara gondesindiz conf mitus

uiliamondiz conf p[e]lagius didaz conf


508 comparatea] AJC ‘comparate[l]a’

509 sesonat] por ‘resonat’, AJC ‘resonat’, em nt.: «No texto: ‘sesonat’ mas com o primeiro ‘s’

supontado.»

510 tripatum] AJC ‘trip[l]atum’

511 confi.] AJC ‘conf.’, em nt.: «No texto: ‘confi.’»

376




<P01> in nomine dei patris genitique filii simul et spiritus sancti qui unus

idemque deus permanet in trinitate perfecta siue in honore alme uirginis marie

<P02> ego maria 512 pelaiz testamentum facio deo et sancte marie de bracara

et uobis domno geraldo archiepiscopo de hereditates meas quas habeo in uilla

gualtar et in uilla archos et in uilla sancto christoforo de asperones et in uilla coua

et illa de uilla coua ganauit illam de ero uelasquiz sub monte spino sancta marta et

autino et ribolos alister et cantabron territorio bracare

<P03> do illas uillas pernominatas per suos locos et terminos antiquos ubi

illas potueritis inuenire

<P04> unde ego maria pelaiz testamentum facio sancte marie de bracara pro

remedio anime 513 et de filiis meis nominibus petrus pelagii et gomizo pelaiz ut

inde mercedem copiosam ante deum

<P05> si quis uero ex progenie nostra uenerit aut extranee gentis potens et

impote[n]s et hoc factum disrumpere conauerit iram superni regis incurrat dei

omnipotentis et regie funtioni La auri talenta quoauctus persoluat et a parte ipsius

512 «O nome da doadora é ‘Maria’, como está no protocolo e não ‘Maior’ como vem no

escatocolo. Maria Pais doa os bens adquiridos pelos docs. 375 a 380.» (AJC)

513 AJC acresc. ‘[mee]’

377

quod abstulerit uel temptare uoluerit reddat in quadruplo ipseque anathematis

maledictione percussus pereat in eternum

<P06> et hec scritura quam in concilio edimus et deliberauimus permaneat in

omni robore et perpetuo firmitate

<P07> facta series testamenti huius XIIII kalendas septembris era Ma Ca Xˇa

VIa

<P08> ego maior 514 paaiz hoc testamentum manu mea roboro

<P09> pelagius ts petrus ts nunnus ts

<P10> pelagius uermudiz conf pelagius pelagii quod uidi conf petrus pelagii

conf suarius nuniz conf gundisaluus pelagii conf iohannes conf abbas nunnus de

teudanes conf menendus abbas de adaulfi conf abbas erigus de lodomar conf

stephanus prepositus conf frogia archidiaconus conf magister bernardus conf

uimara gondesindiz conf midus uiliamundiz conf romanus romaniz conf pelagius

didaci conf auitu romariquiz conf romanus martiniz conf





514 maior] AJC id., em nt.: «Corrigida de ‘Maria’.» ; v. nt. anterior.

378

<P01> in nomine sancte trinitatis patris et filii et spiritus sancti ab utroque

procedentis qui unus idemque deus permanet in trinitate perfecta siue in honore

sancte uirginis marie

<P02> ego nunnus pelagii et uxor mea louili daudiz testamentum facimus deo

et sancte marie de bracara et uobis archiepiscopo domno geraldo 515 una cum

clericis ibi commorantibus de hereditate nostra propria quam habemus in uilla

ferrarios subtus monte sancti mametis riuulo torto territorio bracarense et habet

iacentiam illa hereditate in illo casale quem uocant pinario qui fuit de uermudo

uixariz

<P03> damus et concedimus inde uobis quartam partem integram in hac serie

testamenti pro remedio animarum nostrarum et filii nostri petri nomine ut

habeamus inde mercedem copiosam ante deum

<P04> uos quidem habete illam firmiter et omnes successores uestri per suos

terminos et loca antiqua usque in perpetuum

<P05> si autem aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hoc factum

nostrum et infringendum quesierit sit anathema et non misereatur illi deus in die

resurrectionis iudicii sed cum iuda traditore domini penam eternam suscipiat et

insuper pariat illam hereditatem in quadruplum et CCC auri talenta

<P06> facta autem series testamenti Xo kalendas septembris era Ma Ca Xˇa

VIIa

515 geraldo] AJC ‘Mauricio’, em nt.: «No texto: ‘Geraldo’, mas por erro, porque S.Geraldo

faleceu a 5 de Dezembro de 1108 e em Agosto de 1109 o prelado era D.Maurício, como

traz [C]. Segue-se um ‘I’ que não tem aqui sentido.»

379

<P07> nos autem iam supra_nominati in hac serie testamenti manus nostras

roboramus

<P08> porro testes pelagius ts aloitus ts petrus ts menendus ts

<P09> pelagius menendiz archidiaconus conf uimara go[n]desindiz

archidiaconus conf pelagius uermudiz conf gutierre pelaiz conf godinus

honoriquiz conf




<P01> in nomine sancte et indiuidue trinitatis patris et filii et spiritus sancti et

beate marie semper uirginis et omnium sanctorum

<P02> ego pelagio odoriz et odorius menendiz testamentum facimus deo et

sancte marie de bracara et uobis archiepiscopo domno mauricio et clericis ibi

commorantibus de hereditate nostra propria quam habemus in uilla quam uocitant

longos subtus monte spini aquis discurrentibus spini aue t[er]ritorio bracarense et

habet iacentia illa hereditas in ipsa uilla que sursum resonat longos

<P03> habet terminum ex sancta christina et figit se in terminum de pausata

inde procedit ad terminum de lamazale et inde per terminum de spino et inde unde

primitus inquoauimus ipsa enim hereditas est quam contramutauit pelagius odoriz

meus primogenitus cum arias suariz

380

<P04> do et concedo uobis illam integram ubi eam potueritis inuenire cum

quantum in se obtinet et ad prestitum hominis est per suis locis et terminis

antiquis

<P05> hoc totum ab integro uobis quidem do illam pro remedio anime mee et

pro animabus filiorum meorum pelagius et alius pelaius ut a deo obtimam

remunationibus 516 accipiamus

<P06> uos quidem habete illam firmiter et omnes successores uestri usque in

perpetuum

<P07> si quis tamen quo fieri non creditis et si aliquis homo uenerit uel

uenerimus tam nos quam de nostris propinquis etiam uel extraneis qui contra hunc

factum nostrum ad inrumpendum uenerit quisquis ille fuerit qui talia egerit

in_primis sedeat excommunicatus et a consortio sancte ecclesie segregatus et cum

diabolo uel inferno eterno igne crematus et pariat illam hereditatem in

quadruplum et insuper mille auri talenta

<P08> facta autem series testamenti notum die quod erit Xo kalenda

septembris era Ma Xˇa VIIa

<P09> ego pelagius odoriz et odorius menendiz in hac series testamenti


<P10> porro testes menendus ts gotinus ts suarius ts pelagius ts

<P11> pelagius menendiz archidiaconus conf uimara gondesindiz conf mito

uiliamondiz conf petrus menendiz conf gontinus honoriquiz conf pelagius

uermudiz conf

516 remunationibus] por ‘remunerationem’, AJC id.

381

<P12> petrus sentaz exarauit

<P13> romanus diaconus notuit





<P02> ego mito uermudiz et uxor mea agili fernandiz placuit nobis per bona

pacis et uoluntas ut faciamus uobis archiepiscopo domno mauricio et clericis

commorantibus in sede bracare kartam donationis et incommuniationis de

hereditate nostra propria quam habemus in uilla lamazales subtus mons spino

riuolum alister territorio bracarense

<P03> et habet iacentia illa hereditas in illos casales et domos qui fuerunt de

bisauios et auios et parentes nostros ubi uocitant exseruanos

<P04> damus et incartamus uobis et successoribus uestris medietatem

integram de tota nostra hereditate per suis locis et terminis antiquis per ubi illam

potueritis inuenire cum quantum in se obtinet uel obtinuerit et ad prestitum

hominis est siue de auolenga quomodo de parentela uel de ganantia et de

contrautata 517

517 contrautata] por ‘contramuta’ (em B ‘contramuta’, em D ‘contramutta’), AJC ‘contramuta’,

em nt.: «No texto: ‘contrautata’.»

382

<P05> medietate integra uobis concedimus ut faciatis nobis bene et teneatis

nos in salute et alii homines super nos non habeant fortiam nisi deus et uos et

successores uestri

<P06> et nos in diebus uite nostre teneamus illam hereditatem et semen

nostre post nos et demus inde rationem ad illam sedem IIIIam partem per directum

<P07> et si nos migrati fuerimus de hoc seculo et extinta nostra semen fuerit

illa hereditas ueniat ad istum locum et corpores nostri ad tumulandum similiter

<P08> ex hac die firmiter habeatis illam hereditatem usque in perpetuum

quomodo est licitum per librum iudicum ubi dicit «donatio per scriptura facta

semper maneat»

<P09> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus qui istum factum nostrum

infringere quesierit in_primis sit excomunicatus et anathematizatus et pariat illam

hereditate in quadruplum insuper duo auri talenta uobis et successoribus uestris

qui istam istam 518 imperauerit et uos perpetim habitura

<P10> facta karta incommuniationis IIIIor kalendas octobris era Ma Ca Xˇa

VIIa

<P11> ego mito et uxor mea agili in hac karta donationis et incommuniationis

et firmitatis manus nostras roboramus

<P12> porro testes pelagius ts petrus ts menendus ts aloitus ts

<P13> pelagius menendiz archidiaconus conf magister b[er]nardus conf

romanus presbiter conf enego paaiz conf

518 istam] por ‘terram’, AJC ‘terram’, em nt.: «No texto repete ‘istam’ e em [B] está ‘kartam’.»

383

<P14> menendus diaconus notuit




<P01> in dei nomine

<P02> ego uidas et uxor mea uida 519 pariter cum filiis meis et fratres meos

menendo baldesendiz et uxor mea et filiis meis arias senderiquiz et uxor mea

speciosa et filiis meis in domino deo eterna salute amen

<P03> ideo placuit nobis per bona pacis et uoluntas nullis quoque_gentis

imperio nec suadentis articulo sed proprias nostras accesserunt uoluntates ut

faceremus uobis domno mauricio braccarensi archiepiscopo et ad dominam

sanctam mariam matrem domini kartam donationis per scripturam firmitatis de

hereditate nostra propria quam habemus de auiorum et parentum nostrorum in

uilla quam uocitant bornis nostram rationem de illa ecclesia 520 sancta marta

territorio lanpacas discurrente riuulo tuela monte mellis

<P04> proinde donamus et textum facimus uobis de illa ecclesia et de illa

hereditate proqua fecimus omicidium intra illa ecclesia et pro uestra mercede

absoluistis nos a uinculis peccatorum nostrorum et de illa calumnia de illo

omicidio ita_ut de hodie_die et tempore habeatis illam hereditatem et illam

519 AJC acresc. ‘[una]’


384

ecclesiam testatam firmiter pro in cunctis temporibus seculorum secula amen de

iuri nostro sedeant abrasas et in uestro dominio sint tradite atque confirmate

<P05> habeatis uos illam hereditatem et illam ecclesiam firmiter et omnes

successores uestri et clericis habitantibus bracare sedis

<P06> si quis tamen quod fieri non creditis et aliquis homo uenerit uel

uenerimus de nostris propinquis quam de extraneis qui contra hunc testamentum

uel scripturam inrumpere uoluerit et nos in concilio noluerimus autorizare uel

uendicare ad partem uestram quomodo pariemus uobis aut successoribus uestris

aut qui uocem uestram pulsauerit in concilio illam hereditatem et illam ecclesiam

in quadruplum et uos sedis bracarensis perpetim habiture

<P07> facta karta uendicionis uel testationis notum die quod erit Xo kalendas

magii era Ma Ca Xˇa VIIIa

<P08> nos supra_nominatim 521 uobis domno mauricio bracarensi et cunctis

clericis habitantibus in sede bracare in hac karta donationis et testationis manus

nostras roboramus

<P09> pro testes arias ts iohannes ts petrus ts didacus ts

<P10> froila ts cidiz conf cipriano fortuniz conf adefonso naustiaiz conf




521 nominatim] por ‘nominati’, AJC ‘nominati’, em nt.: «No texto: ‘nominatim’.»

385


<P01> in dei nomine

<P02> ego ranemirus uenegas in domino deo eterne salute amen

<P03> ideo placuit mihi per bona pacis et uoluntas ut facerem uobis

archiepiscopo domno mauricio sedis bracarensis et omnibus clericis qui ibi

habitant uel habitauerint facio kartam uenditionis et firmitatis et contramutationis

de hereditate mea propria quam habeo in uilla portella subtus mons coruiana

discurrente pel territorio bracarense et uenit mihi illa hereditas in portione de

auiorum et parentum meorum

<P04> et uendo uobis illam proque accipio de uobis aliam hereditatem quam

habetis in uilla sandi illam que fuit de monio gunsaluiz et comparauit illam monio

de domna gontina uermuiz et testauit illam in bracara pro illa penitentia quam

dedit illi archiepiscopus domnus geraldus quod Xˇa annis ambulasset in penitentia

et non potuit penitentiam suferre et per satisfactionem de episcopis et de

archiepiscopo elegerunt ut dedisset de omni sua re ad illam sedem et dedit illam

hereditatem quam tibi damus et damus contra illa unum caballum rosellum

tantum nobis bene complacuit et de precio apud uos nichil remansit uos dedistis et

ego accepi ita_ut de hodie_die et tempore sedeat illa hereditas de iuri meo abrasa

et in uestro tradita atque confirmata cum quantum in se obtinet et ad prestitum

hominis est per suis locis et terminis antiquis per ubicunque illum meum

quinionem potueritis inuenire ab integro uobis do atque concedo

<P05> habeatis uos illam et omnes successores uestri iuri quieto per cuncta

secula seculorum

386

<P06> et si aliquis homo uenerit uel uenerimus tam ego quam meis

propinquis uel extraneis qui contra hunc factum meum inrumpere quesierit et uos

in [con]cilio deuendicare non potueritis in uoce mea aut ego noluero autorizare ad

partem uestram quomodo pariam ego aut quisquis illis ille fuerit qui talia egerit

illa hereditate duplata uel quantum fuerit meliorata et iudicatum

<P07> facta karta uenditionis notum die quod erit XI kalendas nobember era

Ma Ca Xˇa VIIIa

<P08> ranemiro uenegas uobis archiepiscopo domno mauricio et omnibus

habitantibus in sede bracare in hac karta manu mea roboro

<P09> porro testes pelagius ts petrus ts formarigus ts gundisaluus ts

<P10> forigo notuit






deo eterna salute amen

<P02> mos quippe est omnibus seruientibus deo aliquid sue facultatibus


quomoda quoque sibi celestia adquirant

387

<P03> quaproter nos famulos dei didagus cresconiz et uxor mea lupa pelaiz

concedimus illi ecclesie sancte marie bracarense 522 et uobis archiepiscopo

domno mauricio atque clericis ipsius sedis hereditatem nostram propriam quam

habemus in uilla radicata subtus monte spino territorio bracarense discurrentibus

aquis ad riuum cataui et locum in quo dicunt paretes

<P04> et uenit nobis ipsa hereditas de patre meo pelagio fafilaz tam de

auolenga quam de ganantia siue de contramutata ipsius hereditatis

<P05> concedimus uobis ipsas hereditates ad locum predestinatum sic

concedimus et annuimus illic loco predestinato sicut scriptura docet et continet ut

in deo clerici serui dei habeant stipendium et nos hab[e]amus inestimabile

premium


conturbationem nec in modico faciat nec filii nec nepotes siue unus ex prosapia

nostra aut extraneus

<P07> igitur si quis audaciter inuadendo surrexerit qui hunc nostrum factum

infringere uoluerit sit excomunicatus et anatematizatus et maneat ab omni cetu

ca[t]holicorum extraneus et cum iuda domini traditorem in eternalibus sedibus

supplicium paciatur et insuper det ipsam hereditatem in quadruplum et D solidos

<P08> est facta series testamenti IIIo kalendarum nouembrium era Ma Ca Xˇa

VIIIa

522 bracarense] AJC ‘Bracasense’

nominatim] por ‘nominati’, AJC ‘nominati’, em nt.: «No texto: ‘nominatim’.»

388

<P09> ego didagus cresconiz et uxor mea lupa pelaiz in hac series testamenti


<P10> porro testes pelagius ts petrus ts suarius ts gunsaluus ts

<P11> menendus diaconus notuit




<P01> era Ma Ca VIIIa Xo IIIo kalendas decembris

<P02> dubium quidem non est sed multis manet cognitum atque notissimum

eo_quod archiepiscopus domnus mauricius de ecclesia bracarense abuit

altergationem cum abbate domno roderico et cum heredes de sancto martino de

sandi super hereditatem et domus qui fuerunt de pelagio odoriz

<P03> et testauit ea ad sanctam mariam de bracara in sua uita et insuper suum

corpus sepeliuit et post obitum suum dicentes heredes de sandi quia erat suam

hereditatem et non de bracara miserunt illam in asertione per scriptos et uerba que

inter se abuerunt

<P04> et super isto adiuncti sunt in bracara ante archiepiscopo domno

m[auricio] et omnes uiri nobiles que ibi erant adiuncti et iudicauerunt quoniam

directum erat de bracara et non de sandi

<P05> obinde ego rodrigo uermuiz abbas et heredes ipsius monasterii pactum

simul et plaz[um] facimus uobis archiepiscopo domno m[auricio] et omnibus

389

clericis bracarensibus ut ab hoc die et deinceps non calumniemus nos uos neque

successoribus uestris qui post uos uenturi sunt pro ipsa hereditate in nullisque

tempus

<P06> et si ista scriptura infringere quesierimus pariemus post partem

uestram quantum exierimus in duplo et insuper D solidos et iudicatum

<P07> nos superius nominati in hoc plazo manus nostras roboramus

<P08> porro testes pelagius ts menendus ts aloitus ts honoricus ts

<P09> fromarigus notuit

390

2. Documentos originais do séc. XI em letra visigótica

Conservam-se no Arcaz da Sé de Braga, agora situado justamente na ‘Sala do

Arcaz’ do Arquivo Distrital de Braga (adstrito à Universidade do Minho), entre a

muita documentação aí depositada, alguns pergaminhos do séc. XI, em letra

visigótica ou visigótica de transição (i.e., evidenciando já influências da carolina),

que contêm os textos originais de alguns documentos transcritos no Liber Fidei.

Apresento assim, em seguida, a transcrição paleográfica de todos os originais

existentes de textos notariais até 1110 (inclusive) transcritos pelo Liber Fidei (nos

dois ‘Libri Testamentorum’).

Critérios de transcrição 1. Numeração dos documentos O sub-corpus de originais transcrito, contém 13 documentos, de 1025 523 a 1110.

São numerados de Original N.1 a Original N.13, em resultado da sua ordenação

cronológica. A numeração de texto coincide com a do(s) texto(s) correspondente(s) no

Liber Fidei, com a referência adicional de original A. 2. Separação de palavras As palavras são separadas apenas quando a sua contiguidade gráfica não possa ser atribuída

a um fenómeno de relexificação.

Palavras separadas no ms., sem relevância linguística aparente ou discernível para o facto

são juntas, sendo o facto indicado em nota.

Divergências na separação/junção de palavras com outras edições são também anotadas. 3. Mudança de linha e translineação

523 Em virtude da importância do Original #01 (um longo plácito ou carta de agnição), quer

pela sua extensão, quer por algumas características linguísticas, quer ainda pelo facto de

permitir observar num texto de grandes dimensões do séc. XI, o efeito normalizador (nuns

casos) e conservador (noutros casos ) dos copistas de um período posterior, decidi incluí-lo

neste capítulo, apesar de ser da 1ª metade do século, de 1025.

391

As linhas do texto dos documentos são numeradas individualmente com algarismos árabes

precedidos de ‘L’, de acordo com a disposição no ms.

A translineação original é mantida. 4. Pontuação A pontuação original é mantida, bem como outros sinais acessórios como plicas sobre

algumas letras, ou sinais de translineação. 5. Maiúsculas A distinção entre maiúsculas e minúsculas nos mss. é mantida. 6. Questões ortografémicas A distinção entre ‘i’ curto, ‘i’ alto e ‘i’ longo é mantida em todos os casos, sendo o segundo

transliterado ‘I’, e o último ‘j’;

o ‘e’ cedilhado é transliterado ‘e¶’ ;

a sequência <ae>, que não parece ser nunca uma ligadura (‘æ’) é mantida com os seus

elementos separados;

o chamado ‘z’ visigótico é transliterado <Z>. 7. Lacunas no manuscrito Letras ou palavras omissas devido a acidente sofrido pelo suporte material são assinalados

em nota e indicados no corpo do texto por ‘…’.

Letras individuais omissas, quer por acidente aparente de redacção, quer por acidente

sofrido pelo suporte material, são restituídas entre [ ]. 8. Cabeçalhos Os textos são precedidos de cabeçalhos contendo os seguintes campos:

número de ordem do original (e.g. Original #01);

número de texto, referente à ordenação cronológica dos textos notariais do Liber Fidei

(e.g. Texto N.025), acrescido de A por se tratar de um original;

datação do texto, por ‘ano’, ‘mês’ e ‘dia’ (e.g. Data: 1025 Agosto 30);

referência arquivística, indicando a proveniência e a quota do documento (e.g.

REFERÊNCIA: Arq. Distrital de Braga, Gav. de Braga, n.º 67);

classificação paleográfica (e.g. CLASSIFICAÇÃO: original em visigótica cursiva);

publicação prévia do documento (e.g. EDIÇÃO: SOARES 1940)

reprodução fotográfica em publicação ou edição (e.g. REPRODUÇÃO: —); o travessão

indica ausência de reprodução;

tipo de documento, de acordo com a tipologia documental discutida acima no capítulo

anterior (e.g. TIPO: doação à Sé de Braga)

numeração no Liber Fidei do(s) texto(s) correspondente(s) (e.g. LIBER FIDEI: LF022

[B])

392

nome do notário, transcrito na forma em que consta no final do documento (e.g.

NOTÁRIO: Martinus Uermudiz pbr.), introduzindo-se neste caso capitalização nos nomes

próprios. 9. Notas O corpus de originais é anotado, em rodapé (ao fundo da página). As notas são numeradas

para a totalidade do corpus de originais, e não por documento; as notas indicam leituras

divergentes das edições existentes consideradas, ou comentários críticos sobre aspectos

diversos da materialidade do texto.

As divergências das cópias do Liber Fidei não são anotadas, sendo o seu levantamento

exaustivo deixado para mais adiante na colação dos originais com essas cópias. 10. Abreviaturas abreviaturas transliteradas

• abreviaturas que envolvam a suspensão de uma única letra, por meio de sinal específico: ∂

= ‘d(e)’, ‘q(u)e’, etc.;

• abreviaturas que envolvam a suspensão de um grupo contínuo de 2 letras, por meio de sinal

específico: ‘atq(ue)’, p(er), etc;

• abreviaturas que representam terminações: ‘-us, -um, -rum, -bus, -ur’; abreviaturas não transliteradas

• abreviaturas que envolvam a suspensão de um grupo descontínuo de letras através de um único sinal braquigráfico: p.ex. fmls = ‘famulus’, sct = ‘sicut’, pptr = ‘propter’,

ub = ‘uobis’ (mas ‘uob(is)’);

• abreviaturas que envolvam a suspensão de um grupo contínuo de mais de 2 letras, com

excepção de terminações flexionais bi- ou tri-literais (-bus, -rum);

• numerais, ou elementos de datação;

• letras individuais cuja suspensão não é indicada por um sinal específico, mas pela

superscrição de uma letra contígua; os únicos casos que ocorrem são ‘u’ (precedido de ‘q’),

e ‘r’ geralmente a última consoante de um grupo consonântico em posição inicial de sílaba:

suspensão de ‘r’:

po pro

popria propria

suspensão de ‘u’:

aliqid aliquid

aliqis aliquis

aliqis aliquis

aqis aquis

propinqis propinquis

393

qe que

qi qui

qia quia

qidem quidem

qippe quippe

qis quis

qo quo

qomodo quomodo

qoq(ue) quoque

• palavras abreviadas por conservação da primeira e última letras e suspensão das restantes

por meio de um único sinal braquigráfico genérico; p.ex: di (= ‘dei’) , ds (= ‘deus’) , mm (= ‘meum’) , qd (= ‘quod’) ,

tn (= ‘tamen’) , Is (=‘Iulias’) ;

lista das abreviaturas transliteradas

ab(ba)

abem(us)

absq(u)e

accep(er)unt

aderem(us)

adimpleuerim(us)

adiunctjoni(bus)

adq(u)e

adquira(n)t

aliqua(m)

aloyt(us)

am(en)

am(en)

anathematizat(us)

ang(e)lis

aquar(um)

aragu(n)ti

atq(u)e

atq(ue)

394

audacit(er)

audiuim(us)

auent(us)

bonu(m)

bracare(n)se

c(om)paraui

c(om)parauit

c(on)cedim(us)

c(on)cedim(us)

c(on)cedo

c(on)firmo

c(on)silio

c(on)tamuda

c(on)texto

c(on)tinet

c(on)tra

c(on)tramutaui

cadetra(m)

calu(m)niare

canuu(m)

catauu(m)

catholico(rum)

catholicoru(m)

causat(us)

celesti(bus)

clement(er)

clerico(rum)

co(n)cedo

co(n)cilio

co(n)testare

co(n)turbatjonem

cognit(us)

confirmata(m)

construct(um)

conturbatjone(m)

copiosa(m)

corp(us)

395

cot(um)

couellu(m)

cu(m)

cui(us)

d(e)

d(e)dit

d(e)fontib(us)

d(e)tis

d(o)mna

d(o)mne

debem(us)

deliberauim(us)

dicim(us)

dicim(us)

dieb(us)

dign(us)

discurrentib(us)

do(m)na

domn(us)

dulcim(us)

ea(m)

edim(us)

ei(us)

eo(rum)

ep(is)t(o)la

erigam(us)

et(er)na

et(er)na(m)

et(er)nalibus

eterna(m)

eternu(m)

etja(m)

excomunicat(us)

exi(n)de

exit(us)

expo(n)taneas

e¶cl(e)sias

396

e¶cl(e)siis

e¶ternalib(us)

f(ie)rj

facerem(us)

facim(us)

fact(um)

factu(m)

filiab(us)

finienda(m)

firm(us)

firmit(er)

frogian(us)

fuerim(us)

fueru(n)t

fult(us)

genitiq(ue)

go(n)tina

gu(n)disaluus

gu(n)salbus

gundissalb(us)

ha(n)c

habea(m)

habea(n)t

habem(us)

hereditate(m)

hereditatib(us)

heremita(m)

hui(us)

i(m)potens

i(n)

i(n)currat

i(n)d(e)

i(n)fringere

i(n)super

i(n)tegro

i(n)uenire

i(us)ta

397

ibide(m)

id(us)

idemq(ue)

igit(ur)

imperiu(m)

ind(e)

ind(e)

inrumpendu(m)

institut(us)

insup(er)

insup(er)

int(e)r

integra(m)

inuenim(us)

ipsa(m)

istu(m)

iudicu(m)

iudigatu(m)

laygale(m)

licitu(m)

lit(us)

locu(m)

m(en)te

m(i)lle

man(us)

mandat(um)

manib(us)

martin(us)

mene(n)diz

menind(o)

menind(us)

meo(rum)

miserim(us)

mit(us)

mo(n)te

mo(n)tes

mo(n)tju(m)

398

molinar(um)

nemine(m)

neq(ue)

nob(is)

nu(m)qua(m)

nullamq(ue)

nullisq(ue)

nulljsq(u)e

numqua(m)

nun(us)

obind(e)

offerim(us)

omni(bus)

omnib(us)

onemund(us)

ouitu(m)

p(er)

p(er)cussus

p(er)ducti

p(er)duxisset

p(er)exq(ui)rendu(m)

p(er)exquisisent

p(er)exquisiset

p(er)fecta

p(er)fectu(m)

p(er)maneat

p(er)manet

p(er)manserant

p(er)manserat

p(er)mansiset

p(er)mittimus

p(er)mitto

p(er)petuo

p(er)petuum

p(er)seueraberint

p(er)soluat

p(re)destinatu(m)

399

p(re)dicto

p(re)mium

p(re)ses

p(re)tjo

p(re)tju(m)

p(ro)

p(ro)palatur

paciat(ur)

parentib(us)

pariem(us)

parit(er)

parte(m)

partib(us)

partib(us)

participiu(m)

patjat(ur)

pl(a)citu(m)

pl(aci)ti

porcione(m)

predestinatu(m)

premiu(m)

presentarem(us)

presentasem(us)

prestatjonib(us)

prestitu(m)

preuidim(us)

propria(m)

q(u)e

q(u)em

q(u)erjmoniam

q(ua)ntum

q(ue)

q(ui)

q(ui)ntarunt

qide(m)

qoq(ue)

qu(i)b(us)

400

qua(m)

qua(n)tu(m)

quaduplu(m)

quib(us)

quoddu(m)

quoq(ue)

ratione(m)

r++oboram(us)

regnu(m)

resona(n)t

reuerentja(m)

riuu(m)

s(en)tentja

sacrament(um)

salcetu(m)

salute(m)

san(us)

sapem(us)

scamnu(m)

se(m)p(er)

se(m)pit(er)n(um)

sedeam(us)

segregat(us)

semp(er)

sempit(er)na(m)

seruientib(us)

seruitju(m)

similjt(er)

stephan(us)

stipendiu(m)

subt(us)

successorib(us)

sum(us)

sup(er)

sup(er)ni

suppliciu(m)

sursu(m)

401

t(er)ra

t(estamentum)

tam(en)

tardenat(us)

temporib(us)

temporjb(us)

territoriu(m)

testam(en)t(um)

testam(en)ti

testam(en)tu(m)

testam(en)tum

testam(us)

testame(n)tum

testamentu(m)

testib(us)

testifigam(us)

text(um)

tra(n)sferre

uidim(us)

ullu(m)

umqua(m)

un(us)

unasq(u)eq(u)e

uob(is)

urban(us)

usq(u)e

usq(ue) lista das abreviaturas não transliteradas

➧ A lista seguinte de abreviaturas contém apenas as abreviaturas que ocorrem nos mss.

considerados; do mesmo modo, o desenvolvimento das abreviaturas que sejam passíveis

de mais de uma interpretação, representa apenas a(s) solução(ões) que ocorre(m) nos

mss.

aepi aepiscopi

aepis aepiscopis

aepm aepiscopum

402

aepo(rum) aepiscoporum

aepo aepiscopo

aeporum aepiscoporum

aepos aepiscopos

aeps aepiscopus

Æps Aepiscopus

aeptum aepiscopatum

ags agustas

apstlicus apostolicus

archi aeps archiaepiscopus

archi dcnus archidiaconus

archi epo archiepiscopo

archi e¶po archie¶piscopo

archi e¶ps archie¶piscopo

aum autem

br [sic] presbiter

cf . confirmo/confirmat

cnfr confessor

cnfsi confessori

cnt centeno

(con)f . confirmo/confirmat

(con)fr confirmo/confirmat

(con)frmo confirmo

dcno diacono

dcns diaconus

dgn(us) diagonus (= ‘diaconus’)

di dei

dign(us) diagonus (= ‘diaconus’)

dm deum

dmnatas dominatas

dmne domine

dmni domini

dmno domino

dmns dominus

403

dmo domino

dna domina

dni domini

dnm dominum

dno domino/domno

dns dominus

do deo

ds deus

e est

eccla ecclesia

ecclas ecclesias

eccle ecclesie

ecclse ecclesie

ecla eclesia

eclas eclesias

ecle eclesie

ecle¶ eclesie¶

e¶ccle e¶cclesie

e¶cla e¶clesia

e¶clas e¶clesias

e¶cle e¶clesie

e¶cle¶ e¶clesie¶

epo episcopo

e¶pi e¶piscopi

e¶ps e¶piscopus

flas famulas

fmla famula

fmlas famulas

fmlos famulos

fmls famulus

fre fratre

frr frater

frs fratres

G G(undisaluus)

404

gla gloria

glose gloriose

gra gratia

Idm idem

Ido ideo

ihu ihesu

Is Iulias

k kalendas

kdas kalendas

kl kalendas

kl kalendas

kldr(um) kalendarum

kldrum kalendarum

klds kalendas

lbr liber

M millesima

mi mihi ma mea

mam meam

mas meas

mdos modios

mds modios

mi mei

mis meis

mll millesima

mm meum

mo meo

mos modios

mrtii martii

mscrde misericorde

msdam misericordiam

n non

nb nobis

nbriu(m) nouembrium

405

nmato nominato

nme nomine

nmi bus nominibus

nmne nomine

nn nomen

nnata nominata

nnati nominati

nnato nominato

nne nomine

nnib(us) nominibus

nntus nominatus

nober nouembris

noubris nouembris

nra nostra

nram nostram

nras nostras

nri nostri

nrm nostrum

nro nostro

ns nonas

nsa nostra

nsas nostras

nse nostre

nsi nostri

nsis nostris

nsm nostrum

nso nostro

nsos nostros

nt notuit

nubris nouembris

omes omnes

omi omni

omis omnis

omia omnia

406

omibus omnibus

omib(us) omnibus

omiptis omnipotentis

oms omnes

pbr presbiter

plti placiti

pltm placitum

pplm populum

pptr propter

pr presbiter

prbtr presbiter

pre nmati prenominati

pro presbitero

prst presbiter

qd quod

qua pptr quapropter

sca sancta

scam sanctam

sce sancte

sce¶ sancte¶

sci sancti

scis sanctis

scissim(us) sanctissimus

sclis seculis

scm sanctum

sco sancto

sct sicut

sldos solidos/soldos

slds solidos/soldos

slm salutem

sps spiritus

spus spiritus

stbr september

stbrs se(p)tembris

407

stntja sententja

T millesima tempra tempora

tlo titulo

tn tamen

tpra tempora

tprib(us) temporibus

ts. testis

ts ts. testes (= testis)

tsm testamentum

ub uobis

udi uidi

ul uel

urgnis uirginis

usa uestra

usas uestras

usis uestris

uso uestro

usorum uestrorum

usos uestros

xpi christi

xpo foro christophoro

… cno [archidia]cono

408

Transcrição paleográfica dos documentos

ORIGINAL #01: TEXTO N.015A • DATA: 1025 / 08 / 30





ORIGINAL #06: TEXTO N.166A • DATA: 1087 / 10 /19








409

ORIGINAL #01 • TEXTO N.015A • DATA: 1025 / 08 / 30 REFERÊNCIA: Arq. Distrital de Braga, Gav. de Braga, n.º67

CLASSIFICAÇÃO: original em visigótica cursiva

EDIÇÃO: SOARES 1940 †

REPRODUÇÃO: —

TIPO: plácito:pleito com a Sé de Braga

(carta de agnição)

LIBER FIDEI: LF1 022 [B]

NOTÁRIO: Martinus Uermudiz pbr.

L01 [chrismon] 524 AMBIGUUM QUIDEM ESSE NON POTEST SED

PLERISQUE COGNITUM MANET EO QUOD FUIT SEDEM

BRAGALENSEM MAGNA ET METROPOLENSIS IN PARTIB(US)

SPANIE DUM MULTIS TEMPORIBUS STANTE ET PERMANENTE

L02 In ordine suo progul post agens sarracenorum fuit distructa atq(u)e 525 dissolata a multis temporibus permanente Ipsius plaga misertus dns

super pplm suum q(u)em creauerat excusserunt Iugum de ceruicibus

suis et eycierunt eos de Ipsius arba. postea uero ueniens uir dej L03 scissim(us) odoarjus aeps de partib(us) spanie et Inuenit Ipsam

sedem desertam et depopulatam. misit et edifigauit et de seruos ecclse

526 populauit tenente et permanente In suo Iure usq(u)e 527 ad obitum

† referido nas notas como TSS (Torcato de Sousa Soares); AJC não transcreve o original,

mas nas notas que acrescenta à versão do Liber Fidei faz alguns comentários sobre aspectos

materiais do original, que tenho em conta nestas notas.

524 chrismon monogramático que ocupa em altura o espaço correspondente a três linhas de

texto.

525 atq(u)e] TSS ‘atque’

526 ecclse ] TSS ‘eccl(esi)e’

410

suum. Postea uero reljnquid ea ut p(er)mansiset quieta sigut In diebus

suis L04 p(er)manserat post partem aeporum suorum successorum qui In sedem

lucensem presulatum ordinem tenuissent. Tenuerunt ea quieti Ipsi aepi

Ipsam sedem cum suos omines et suas ereditates adque eclas 528 p(er)

multis temporib(us) usq(u)e 529 diebus dmni ermegjldi aepi . Postea

uero fecerunt se

L05 extorres conmites qui Ipsam terram tenebant de seruitjum regjs et abstulerunt fortjose ejs Iure de Ipsos omines dni mscrde adIutos

preelectus est dmns 530 adefonsus princeps In regno Auorum et

parentum suorum unde postea multis ex Ipsis Inimicis ceruices fregjt et

ad humiljtatem Reduxit

L06 qui multis temporjbus elati p(er)manserant. TEnente Ipse rex magnus dmns 531 adefonsus Ipsam terram pacifigam In suo Iure mandauit p(er)

unasq(u)eq(u)e sedes ut accepissent suas ueritates. ET preelegjt pontificem petrum dei gra aepm In sedem lucensem. Ipse uero

aeps Inquisiuit

527 usq(u)e] TSS ‘usque’

528 eclas ] TSS ‘eccl(esi)as’

529 usq(u)e] TSS ‘usque’

530 dmns ] TSS ‘d(o)mn(us)’


411

L07 de uitus de Ipsam sedem … … 532 Ipsos omines quos dmns 533

odoarjus aeps et postea dmno froylani aepi de sua pleue

populauerat. fecerunt se extranej Ipsi omines de seruitjum de Ipsam sedem. Ipse uero aeps fecit q(u)erjmoniam In conspectu regjs et elegjt

534 suo saIone annaya uermudiZ

L08 ut p(er)duxisset Ipsos omines ad suo conciljo ut p(er)exquisiset cuIus erat

ueritas sigut adduxerunt. ILLos In loco predicto kaljdas ante ILLe rex.

stantes In Ipso conciljo agnouerunt se In ueritate ex aljqua parte de Ipsi omines nmi bus. karjtu. uelljto et suo Iermano egas. aragunti. et recyllj.

breto.

L09 daudi. sisnando. ardega. 535 Illj uero alji miserunt se In contentjone rouorauerunt pltm p(er) 536 manu Ipsi sagjoni ut In IIIo die dedisent

suo mandatorem ad Ipsum diem plti uenerunt In conciljum et elegjt

Ipse aeps suum assertorem nme tardenato qui pulsaset uoce de sce

L10 marje et elegerunt Illj omines similjter suo nme ueremudo pr qui de

Ipse extirpe progenitus erat. Causat(us) fuit Ipse tardenatus In uoce

532 palavras ilegíveis devido a rasgão no ms. (em [B] ‘et inuenit’); TSS restitui entre colchetes

de acordo com [B] .


534 elegit] TSS ‘eiegjt’

535 segue-se espaço em branco no ms.;

«A esta palavra segue-se um espaço em branco.» (TSS nt.16);

«O original tem aqui um espaco em branco, que o LF não conservou.» (AJC)

536 p(er)] TSS ‘per’

412

sce marje In presentja prjncipis dmni adefonsi et suorum Iudigum

ex qu(i)b(us) preelectus est eyta furtuniZ p(er) sagjoni annagja uermudiZ L11 appetitjone tardenato qui asseret In uoce sce marje et de suos cultores

contra uermudo qui sua uoce obtinet et de omi progenie sue dicente

tardenato qualjter presit dmno odoarjo aepo Ziues lucense et

brakalense de succo mortuorum et restaurauit eas et populauit ex pleue

familie

L12 seruorum suorum et obtinuit eas dum uitam uixit post suo uero ouitu(m) reljnquid Illas In Iure successorum suorum dmni adulfi aepi et

postea dmni gladilani aepi et Inde dmni flagjani et exInde

dmni froylani et post Inde dmni reccaredi et postea 537 dmni eroni

et post hunc dmni gundissalui usq(u)e diebus

L13 dmni ermegjldi aepi . tenuerunt eas Isti aepi Iure quieto p(er) suos

colmellos et scripturas firmitatis siue omines quam etjam ereditates et ecclas quos In scriptis resonant p(er) suis terminis et agyacentjis suis et

Ipsi omines fuerunt auii et bisauij de Istius presentes et omi genelogja

sua qui se In contentjone mitent L14 Iudigauerunt eos subtus gra de reges qui Illa terra Imperarunt et In

fagia de Illos conmes qui Illos conmissos tenuerunt. Post ouitum uero dmni ermegjldi 538 aepi kadiuit illa terra In alphetena et extraniarunt

se Illos omines de seruitjum dmne marje 539 . Dum aduenit terram In

pace In dieb(us)

537 postea] TSS ‘post ea’

538 ermegjldi] TSS ‘ermegildi’

539 marje] TSS ‘marie’

413

L15 domni adefonsi regjs proljs ueremudi et dux menindus gundesalui. Uenit dmno pelagjo aepo et presit Ipsos omines post partem sce marje et

reddiderunt patrocinio post partem de Ipsam sedem. Dum aduenit mors ad Ille comite similjter et ad Ille aepo dmno pelagjo et Ille rex

L16 aduc In rue metatem 540 elegerunt Illos omines aljo patrono sup(er) se

p(er) alphetena q(u)e kadiuit In Illa terra et usq(u)e Istis temporib(us) tenuerunt eos Illos conmites ex dato de Illos aepos quando Illjs 541 ad

eos dederunt et si aduc Inuenire potuero In tesaurum dmne marje 542

scripturas ueridigas usq(u)e ad Iudicium L17 prefinitum presentarem(us) eas In conciljo et aderem(us) In nso asserto

et hec q(u)e dico Iuraran mas testimonias et de pena eyceran si eas lex

godiga ordinaberit. Et ego uermudo pr . qui sua uoce dicet et de sua

gente et de sco saluatore de oueto contra tardenato qui uoce obtinet de

dmno petro

L18 dei gra aeps et de sce marje 543 qualjter exierunt mos auios pro

Ingenuos de oueto ad prendendum 544 uillas sub gra de rex dmno

540 rue metatem] por ‘ruem etatem’ , TSS id.; há um espaço nítido entre <-e> e <m->. No

entanto o traço horizontal do <e> está cortado por um traço vertical que parece ser a

continuação da haste do <f> da palavra ‘adefonsi’ na linha superior, traço que poderia ter

causado confusão momentânea ao escriba.

541 Illjs] TSS ‘Illis’



544 ad prendendum] TSS ‘adprendendum’; de acordo com os critérios de TSS <ad-> deveria

ter sido separado na edição da forma de gerundivo, pois trata-se de preposição e não de

prefixo verbal, como aliás mostra o contexto: ‘exierunt meos auios … ad prendendum

uillas’ . Ocorrem além disso outras formas de ‘prehendere’, incluindo o derivado nominal

414

adefonso maIor et con corno de Ipse rex et p(er) manu comite petrus uimaraniZ et presuerunt Ipsas uillas nsos auios et bisauios et Ipsas

uillas q(u)e preserunt Ibidem. q(ui)ntarunt

L19 Illas et dederunt Illa Va ad Ille rex et Ille rex dedit ea ad Ipse conmite cum q(u)e uenerant ad presura et In facia de Illos aepos q(u)e In uso

asserto sunt pre nmati et fuerunt de guttier ruderiquiZ et de onnega luZI

et seruierunt ad Illos In facia de Illos aepos et Item uenit rex dmno

ordonio L20 et Ipse conmite et pontificem reccaredus aeps et sisnandus cattolicus et

diuiderunt omines. et uillas et extremarunt eglesiaro de nsos auolos et

de regalengo. et Idm seruierunt Ipsi auii ad gundesaluo menindiZ et

nsos parentes ad rex dmno ueremudo. et conmite menind(us)

gundesaluiZ

L21 et laxarunt … … … … … 545 de aloyto nunniZ et fecerunt fosato de rex nsos auolos et de comites et laxarunt 546 et nos In Iudicio d[e] …

‘presura’, com o mesmo significado de ‘tomar/dominar/apoderar-se de território ou

povoação’. Cf. na mesma linha (l.18) ‘et presuerunt ipsas uillas nostros auios et bisauios

et ipsas uillas que preserunt ibidem quintarunt’; tb. l.19 ‘uenerant ad presura’ (no ms.

<adpresura>, TSS ‘ad presura’).

545 palavras ilegíveis devido a rasgão no ms. (em [B]‘nos filios suos in iure’); TSS restitui

entre colchetes de acordo com [B] .

546 segue-se espaço em branco no ms.;

«Segue-se um espaço em branco que apresenta vestígios de razura.» (TSS nt.19)

«Espaço em branco no original, que o LF não conservou.» (AJC)

415

… … … 547 diuiderunt Illos conmites et aepos ante rex Illo eglesiaro

et regalengo et conmitato fecit Ipse rex dmno adefons[o] 548

L22 de Illa uilla scriptura q(u)e In conciljo presentarem(us) et sum(us)

san(us) et Ingenuos de Ipso q(u)e nob(is) apponent et ad aserto abeo q(u)e opponat 549 . Item Ibi rouoraberunt pltm Ipsi assertores ut

dedissent testimonias d(e) 550 amborum partibus .XXXA .XXXA. sigut

nob(is) Ipse Iudice ordinauit 551

L23 552 de durjo In parte Ista ubi Ille rex fuisset et si Ille aduc usq(u)e Ipsum

diem In preljum fuiset presentasem(us) Illas hic In bragala ante Ille

sagjone sigut et presentamus. Testifigaberunt de parte tardenato qui de Ipsius sedis mandator Institut(us) erat egikani cnfsi 553 et prjmicleri

554 lucense

547 palavras ilegíveis devido a rasgão no ms. (em [B] ‘nunu aloytiz et quando’); TSS restitui

entre colchetes de acordo com [B] .

548 adefons[o] ] última letra ilegível devido a rasgão no ms. (em [B] ‘adefonso’), TSS

‘adefonso’

549 opponat] TSS ‘opponet’ (em [B] ‘apponam’)

550 d(e)] TSS ‘de’

551 segue-se espaço em branco no ms. ;

«Há aqui um espaço em branco que se estende ao princípio da linha seguinte.» (TSS nt.20)

552 espaço em branco no ms.

553 cnfsi ] TSS ‘confessi’ (em [B] ‘confesi’); TSS, provavelmente influenciado pela lição do

LF resolve a abreviatura aqui de uma maneira e mais abaixo (na linha seguinte do ms.) de

maneira diferente (‘confessori’). ‘confessori’ é a leitura preferível neste contexto.

554 prjmicleri] TSS ‘primicleri’

416

L24 cessarjus uimaraZ. gundiuado gundulfiZ. alueZon abba. gresulfo sungemiriZ. petrus pr . onemund(us) q(ui) Illos omines uiderunt In

seruitjum dmne marie et de dmni pelagji aepi similjter de eos.

Egika uermudiZ. Uimarani cnfsi . Munniu menindiZ. seuero pr .

Donno. sando. fradiulfo. teodemiro. honorigo Zyti pr .

L25 ermemiro. ero pr . andulfo senior. fromarigu. gundesindo. amarello.

taluaredo. qui In Ipsa terra. sum(us) hauitantes ubi conmanet et sapitores de Ipsos omines et de omi sua progenie. Munniu. Ihoanne. Zyti.

sisnando. Idm Zyti qui 555 sum(us) nepti de Ipsius auii q(u)e In

scripturas 556 resonant una L26 parjter cum Ipsa nsa gens qui se In contentjone mitent. Dicim(us) et

testifigam(us) p(er) scripturas et de Istius qui sapitores sunt et de dieb(us) dmni pelagji aepi oculis uidim(us) et aures audiuim(us) et uirifice

ordine sapem(us) Ipsos omines seruire post parte sce marje sigut auios

et bisauios quos In scripturas L27 resonant seu et omia q(ua)ntum In pltm et In uerba testib(us) resonat

sic est ueritas et q(u)e testifigam(us) recte Iurare debem(us) pro hanc

causam. Testifigaberunt de alja parte uermudo p(er) se senator. gundiarjo

557 . frogja. spasando. guntino. uermudo. sarracino. ardega. didagu.

Iusto. petro

555 qui] TSS omite

556 In scripturas] TSS ‘inscripturas’; ‘in’ é preposição, logo, de acordo com os critérios de

transcrição de TSS, deveria ter sido separado de ‘scripturas’.

557 gundiarjo] TSS ‘gundiario’

417

L28 gundulfo. fonso. ardega. el … giara 558 oliti. gundiarjo. arjas 559 .

uimara. ellas. mitu. roderigu. ermegildo. … 560 adefonso. teoderigu.

astrulfo. ragjmiru. dicim(us) quia oculis uidim(us) et aures audiuim(us) et bene nobis cognit(us) manet In ueritate quia nsos auios et bisauios

de presurja fuerunt L29 ingenuos siue parentes nsos usq(u)e odie die. absq(u)e Ipsius conmes

uel aepi seu reges absq(u)e Iudigantes terram suam. Pro Id

roboraberunt placitum ut In IIIo … …gissent 561 ad lex sub unus de

amborum partibus ad Iudicem que preelectus erat de Ipse rex magnus et

quod Illjs prebuisset ejs accepissent.

L30 P(er)ducti fuerunt ad … 562 Illos … … 563 diem pl(aci)ti ante Ille

Iudice hic In taukis In ripa maris et elegi… 564 Ibidem ut dedissent

558 el … giara] sequência ilegível devido a mancha no ms.;

«O ‘Liber Fidei’ omite “el … giara” e as letras intermédias, certamente por o escriba não as

ter conseguido ler.» (TSS nt.23)

559 arjas] TSS ‘arias’

560 palavra ilegível devido a mancha no ms.;

«Palavra ilegível que o escriba do ‘Fidei’ também omitiu» (TSS, nt.24)

«A ‘Ruderigu, Ermegildo’ segue-se uma palavra ilegível no original, omissa também no

LF» (AJC)

561 … …gissent] letras ilegíveis, devido a mancha no ms. (em [B] ‘die pergissent’); TSS

restitui entre colchetes de acordo com [B] .

562 palavra ilegível, devido a mancha no ms. (em [B] ‘concilio’); TSS restitui entre colchetes

de acordo com [B] .

563 sequência praticamente ilegível (duas palavras? ‘ad illum’ ?) devido a mancha no ms. (em

[B] ‘ad suum’), TSS ‘adsum’ , em nt.: « “ad … illos adsum” está na transcrição: “in

concilio ad suum”» (nt.27)

418

legem ad eos In presentja regis et ordinauerunt Iudices ut mississent

testimonias de amborum partib(us) In eorum conciljo p(er)exquisisent de

eis ueritate Ita et factum est

L31 preuidim(us) Illas testimonias de petitjone Idoneas meljores et plurjores

plenitudinem rerum opulentas. ProInde 565 Inuenim(us) In liber Vo titulo

VIIo setentja VIIIa ubi dicit si quis Ingenuum a seruitjum adicere uoluerit

Ipse doceat quo ordine ej seruiturus aduenerit. et si seruus Ingenuum se

esse dixerit et Ipse

L32 similj modo Ingenuitatis sue formam ostendat prouatjonem. Iudex uero

eorum recipere testimonium debet quos meljores 566 adq(u)e pluriores esse preuiderint. et In lbr IIo tlo IIo stntja XXaIIIA . Iudex bene

causam agnoscat prjmum testes Interroget deInde scrjpturas 567 requirat.

UT 568 ueritas possit cercius L33 Inuenire ne ad sacrament(um) facile ueniatur. Idm In Ipse lbr tlo

IIIIo s(en)tentja Va . Ibi dicit testes non p(er) ep(is)t(o)la testimonium dicant sed presentes qua nouerunt non taceant ueritatem ne Ido alji

564 elegi…] letras ilegíveis devido a mancha no ms., em [B] ‘elegerunt’; TSS ‘elegiit un (?)’,

em nt.:«No ‘L. Fidei’ está “et elegerunt”».

565 ProInde] TSS ‘Pro inde’

566 meljores] TSS ‘meliores’

567 scrjpturas] TSS ‘scripturas’

568 UT] TSS ‘it (?)’ ([B] omite); a segunda haste do coincide com o início da haste do

<T>; trata-se certamente de um erro escribal em que o <T> foi escrito em primeiro lugar,

sendo o , omitido por lapso, inserido no espaço entre o final da palavra anterior e o

<T> maiúsculo.

419

negotjis testimonium digant nisi de js 569 tantum modo q(u)e

suppresentja 570 eorum acta esse noscuntur.

L34 ET Ibi dicit In eo tamen territorjo Ille conmanet qui plus ex Is uidetur

Idoneus congregentur et ante eIusdem territorjo Iudicem uel coram Is

quos Iudex elegerjt et mandat(um) faciant Idoneis Ingenuis quib(us)

uoluerant et de quod Illjs est cognit(us) p(er) conditjonem serjem Iurare

procurent. 571 qualjter quib(us) L35 testifigandi uisit do conmittitur Indubitantur 572 ubi necesse fuerit suo

sagramento confirmet quod Iurare mandatores suos Iustisime et euidentissime per 573 semedIpsos 574 audierint aljter aum mandatum

de taljis negotjis editus aput omes Iudices erit semp(er) Inualjdum.

P(er) hanc setentjas ordinamus 575 nos p(er)exq(ui)rendu(m) L36 ueritate de nso edito Iudicio ut traugant testimonium de petitjone cum

Illas scripturas uetustas anterjoras et posterioras et eIciam de pena. … …

569 de js] TSS ‘dejs’ (cf. na linha seg. ‘exIs’ (= ‘ex is’) e ‘coramis’ (= ‘coram is’)

570 suppresentja] = ‘sub presentia’, TSS id.; a grafia da prep. ‘sub’, aliada à sua junção

gráfica com a pal. seg. ‘presentja’ parece indicar não apenas ‘sanddhi’, mas tb.

eventualmente relexificação do sintagma preposicional num único item lexical. Este caso é

particularmente interessante pois confirma a origem antiga de alguns fenómenos gráficos

similares (‘apprestitum’, suddie’) que se encontram em documentos do Corpus (e

escaparam à triagem normalizadora dos escribas dos sécs. XII-XIII).

571 procurent] TSS ‘proturent’

572 Indubitantur] TSS ‘in dubitantur’

573 per] com <er> entrelinhado, TSS ‘per’

574 semedIpsos] TSS ‘semed ipsos’

575 ordinamus] com <na> entrelinhado, TSS ‘ordinamus’

420

576 rouoraberunt pltm ut In IIIo die dedise tardenato eas ad Iuramento

et ueremudo q(u)e suscipiset eas hic In sco petro In suburbio bragala.

L37 Hic uero uenit Ipse tardenat(us) dedisset et Illas testimonias ut

prebuissent sacro Iuramento et miserunt … … … 577 sigut lex godiga ordina… 578 … … … … …runt 579 ad msdam et agnouerunt se In

ueritate ut fuissent proprji ex pleue familje sce marie bragalense sigut

auii et

L38 bisauii et parentes suos fe… 580 quomodo In scrjpturjs et In colmelljs

resonat et pro quo se 581 In contentjone miserunt dederunt ej 582 sua offertjone 583 . Ipso uero pe… 584 aeps mscrde motus fecit sigut

576 palavras ilegíveis devido a rasgão no ms. (em [B] ‘post autem’); TSS restitui entre

colchetes de acordo com [B]

577 palavras ilegíveis devido a rasgão no ms. (em [B] ‘eos in ecclesia’); TSS restitui entre

colchetes de acordo com [B]

578 ordina…] letras ilegíveis devido a rasgão no ms. (em [B] ‘ordinauerat’), TSS

‘ordina[uerat.]’)

579 palavras ilegíveis devido a rasgão no ms. (em [B] ‘Ipsi omines superius nominati

peruenerunt’); TSS restitui entre colchetes de acordo com [B]

580 fe…] letras ilegíveis devido a rasgão no ms. (em [B] ‘fecerunt’), TSS ‘[fecerunt]’

581 pro quo se] TSS ‘proquose’

582 ej] TSS ‘ei’

583 segue-se espaço em branco no ms.; «A esta palavra segue-se um espaço em branco.» (TSS

nt.33)

584 pe…] letras ilegíveis devido a rasgão no ms. (em [B] ‘petrus’), TSS ‘pe[trus]’

421

sucgerentjum postulaberant preces et dederunt Illj omines fidiatores

egika … 585

L39 ut ab die abto rouorasent agnitjone. ObInde 586 ego ueremudo et senator et omi progenie nse facim(us) uob(is) patri et pontifice nso

petrus dei gra aeps scripturam agnitjonis p(er) ljgauilem pltm ut

sedeam(us) sub uso regjmine et de usos maiorjnos de sedem sce

marje quales nobis ordinaueritis et adimpleamus L40 seruitjum quod nob(is) Iusseritis et de aeporum successorum

usorum q(ui) post uos aduenerint Iam dictam In Ipsam sedem et non

erigam(us) sup(er) nos aljo dmno nulljsq(u)e temporjb(us) unde uos

disturbam malam aueatis. et si In aljquis 587 temporib(us) nos In contemtjone miserim(us) aut repeti fuerim(us) de seruitjum sce

L41 marje 588 et non adimpleuerim(us) quod In scrjpturis resonat quomodo pariem(us) post partem sce marje uel qui eI(us) 589 aeptum tenuerit

Ipsius sedis dos dos SLdos et Insup(er) 590 In dorsum nsm CCas

flas Infigere quo ualere constat et ljcentjam aueatis nos adpreendere

ubi nos Inueneritis et reuoketis a prestina

585 palavra ilegível devido a rasgão no ms. (em [B] ‘uermudiz’); TSS restitui entre colchetes

de acordo com [B]

586 ObInde] TSS ‘Ob inde’

587 aljquis] TSS ‘aliquis’


589 eI(us)] TSS ‘eius’

590 insup(er)] TSS ‘in super’

422

L42 seruitute et Incurbetis 591 In seruitjo quale uob(is) placiuile fuerit. Nos nnati In hanc Agnitjo Uermudo pr . senator. guntino. astrulfo. Idm

uermudo. froyla. 592 sarracino. sparillj. tructemunda. aragunti. didagu. Idm aragunti. leouegodo. manus nsas —

L43 Facta Acnitjo IIIo klds stbrs era LXa IIIa post p(er) hacta .Ta.

L44 ADEFONSUS SERENISIMUS PRINCEPS IN HAC SERIES

HACNITJONIS Q(U)EM F(IE)RJ ELEGJ MANU PROPRJA

ROUOREM INJECJ 593 [signum]

L45 URRAKA REGINA CONFIRMANS [signum]

1.ª COLUNA

sub di auxiljo scemenus astoricense sedis aeps (con)f

sub pondus timoris dni Nun(us) legjonense 594 sedis

aeps (con)f

sub dej aminitulo fult(us) Uistrarius apstlicus eriense sedis

aeps (con)f

sub gra dej adiutos ennegus portugalense aeps (con)f

sub redemptoris nsi potentje adiutos adegani ouetense aeps (con)f

sub opem salbatoris nsi protectus Nunnus dumiense aeps (con)f

2.ª COLUNA

[chrismon] aloyt(us) celle nouensis abba (con)f [signum]

[chrismon] honorigus d(e) sciderio uimaranis ab(ba) (con)f [signum]

591 incurbetis] TSS ‘in curbetis’

592 froyla] TSS ‘froila’

593 injecj] TSS ‘inleci’

594 legjonense] TSS ‘legionense’

423

[chrismon] adefonsus de claustra sci stephani ab(ba) (con)f [signum]

pelagjus guntemiriZ cnfr 595 (con)f 596

pelagjus didaZ (con)f

menind(us) didaZ (con)f

dulcim(us) dcns (con) f [signum]

3.ª COLUNA

[chrismon] Nunno aloytiZ (con)f

[chrismon] pelagjus froylaZ (con)f

[chrismon] piniolus scemeniZ (con)f

[chrismon] ruderjgus uegjlaZ (con)f

[chrismon] didagu fernandiZ (con)f

[chrismon] petro flagjniZ

4.ª COLUNA

[chrismon] ordonio almeIuZ 597 (con)f

[chrismon] uelasco almeiuZ 598 (con)f

[chrismon] petro eulaliZ ✣ (con)f

[chrismon] adefonso tructesindiZ (con)f

[chrismon] mitu arjas 599 (con)f

[chrismon] egika uermudiZ (con)f

[chrismon] pelagjus comeZ (con)f

595 cnfr ] TSS ‘c(o)nfr.’

596 (con)f ] TSS omite

597 almeIuZ] TSS ‘almeiuz’

598 almeIuZ] TSS ‘almeiuz’

599 arjas] TSS ‘arias’

424

[chrismon] petrus leouesindiZ (con)f

[chrismon] gutier leouesindiZ (con)f

5.ª COLUNA

[chrismon] eyta furtuniZ qui judigabit et omia p(er) uerifice ordine exarauit

(con)f [signum]

[chrismon] annaya uermudiZ qui tunc scurro fuit (con)f

[chrismon] tardenat(us) fuljenti hic et assertor fuit (con)f [signum]

[chrismon] Lucidu fafilaZ ts ✣

[chrismon] uelasco Luci ts ✣

[chrismon] teton suari ts

[chrismon] ero pro ts

[chrismon] mit(us) pr (con)fr ts ✣

[chrismon] uermudu Iudex ts [signum]

[chrismon] uisclarius ts

[chrismon] seuero pr ✣ ts

[chrismon] honorigo arjas ts

[chrismon] baltarjo ts

6.ª COLUNA [debaixo da 3.ª linha da 5.ª coluna]

[chrismon] fredenando ts ✣

[chrismon] froya ts ✣

[chrismon] donno ts ✣

[chrismon] martino donniZ ts ✣

[chrismon] xpo foro uistrarjZ ts ✣

[chrismon] aloyto ts ✣

[chrismon] nantemiro 600 ts ✣

600 nantemiro] TSS ‘mantemiro’

425

[chrismon] teodemiro ts ✣

[chrismon] Zydi ts ✣

[linha escrita verticalmente na margem direita]

fromarigus uidiscljZ (con)fr [signum]

[linha inferior]

MArtin(us) UermudiZ pr scrjpsit et (con)f [signum]

426

ORIGINAL #02 • TEXTO N.108A • DATA: 1072 / 06 / 20 † REFERÊNCIA: Arq. Distrital de Braga, Gav. das Matérias Inúteis, s.n.

CLASSIFICAÇÃO: original em visigótica caligráfica (muito danificado e

truncado)

EDIÇÃO: —

REPRODUÇÃO: AJC tomo I p.157

TIPO: doação à Sé de Braga


NOTÁRIO: Gundesindus

601 ... [redemptor]is nostri et sancte marie semper u[irginis] ... [ciui]tas

huius bragarense sedis. Nos quidem humilimum et indignum zamario

presbiter qui sumus ... [es]t de omnibus conpunctus hoc sta[tui] …

[fa]cimus ad ipso loco sancto sancti salbatoris et sancte marie et chorum

nomina apost[o]lorum et reliquie eorum que ibi[dem] … [dis]currente

flumine pelelio et loco pre[dicto] … de ecclesia et inde comodo sub

termino de ecclesia per illo arruio et inde per illas lareas de iulia usque ...

[nostr]a hereditate quanta in ipso termino que in se obtinet et ad

prestitum ominis est tam de parentea 602 quam etjam de conparatjone

sicut … [merced]is adtributa ante eos accipiamus sed … [su]nt sicut in

testem euangeliorum nuntjatum est: « da domine qui dedit tu miserere

† Por o original se encontrar muito danificado sendo dificilmente legível, e tendo sido

impossível por razões práticas a consulta atempada do manuscrito (o que envolveria a sua

localização entre muitas dezenas de outros manuscritos danificados, não numerados e

arrumados na Gaveta das Matérias Inúteis do A.D.B.) achou-se preferível apresentar

apenas a leitura de AJC.

601 «Como falta já parte do original e há palavras ilegíveis indicam-se por . as partes mutiladas

e ilegíveis e completa-se entre colchetes o que o contexto permite reconstituir. » (AJC nt.1)

602 parentea] AJC ‘parente[l]a’

427

quia misericordiam fecit » et alibi dicitur … ad episcopis et clericis …

[sob]rii et humilis discipline dediti et precipimus ut cuncta quod

offerimus in textum ibi permaneat semper et non et aliquis homo uenerit

uel uenerimus contra hunc factum nostrum scripture testamenti infringere

quesierit tan de propinquis nostris quam straneis quomodo pariet post

parte de ipso loco sancto ipsa hereditate dublata uel tripata . Facta seriens

testamenti notum quod erit XIImo kalendas iulii era milesima Ca Xa . Nos

uero zamario abba in hanc seriens testamenti manu mea confirmo [sinal].

603 ... de illo kasal de trasendo integro et de illo kasal que fui de ansuario

burgaiz medietate et de illo petazo que iacet in illo kasal leigal (?) …

integro et … larea … abba … [q]uos fui de germano nostro aspagio et in

ipso agro de kasales medietate de illo petazo quos fui de pelagio zamarizi

et de suos filios et una l... ortina quos fui de gonderona et de suos filios et

iacet super illos comaros … dedi nobis domna ieluira et super illos

kasales illo petazo quomodo iacet in omnique circuitu tres quartas

integras et et de illo kasal que fui de belloi que iacet inter illo kasal que

fui de trasendo et de ansuario burgaiz medietate . . es regat et de tertja de

illo agro de super uallo duas partes et de illo agro de tridigal medietate et

603 «No mesmo pergaminho e da mesma letra encontra-se o documento seguinte, que o ‘Liber

Fidei’ omitiu, não obstante ser complemento ou especificação do documento anterior.

Temos dois factos comprovativos de que se trata de partes integrantes do mesmo

documento:

— 1) O nome do notário só figura no fim da segunda parte, e foi desta que o ‘Liber Fidei’ o

tirou para rematar a parte que transcreveu, mudando-lhe porém, o nome de ‘Gundesindus’

para ‘Gunsalvus’;

— 2) No verso do pergaminho há um único sumário coevo para os dois textos :

‘Testamentum que fecit abba Zamario’.» (AJC nt.2)

428

de illa lareas de agrella medietate . Ipsas ereditates cum suas arbores

pomifferas . Gundesindus quasi presuiter notuit 604.

604 notuit] AJC id., em nt: « Com a abreviatura ñxˇ. .O ‘x’ aspado está aqui empregado como

cifra a valer ‘o’ .» (AJC nt.3)

429

ORIGINAL #03 • TEXTO N.122A • DATA: 1074 / 08 / 01 REFERÊNCIA: Arq. Nacional da Torre do Tombo, Colecção Especial II,

cx.43

CLASSIFICAÇÃO: original em visigótica caligráfica

EDIÇÃO: DC doc.514

REPRODUÇÃO: AJC estampa V tomo I p.117

TIPO: dotação da Igreja de S. Julião de Tabuaças

(conc. de Vieira)


NOTÁRIO: Pelagius pbr.

L01 Kl ags Era T C XIIa Ego gundesindus pbr de sci Iuliani de

tabulaZas una pariter cum heredes et filiis e¶ccle Inuitauit petrus aeps

bracarensis e¶ccle

L02 et oms clerici et noluit uenire si non fecisemus ei dotem et

restauratjonem sicut kanon docet. Pro Inde placuit nob(is) ut faceremus

uouis textum scripture

L03 donatjonis et firmitatis ab Integro una pariter cum kasale de baraldo ab

Integro p(er) suis locis et terminis antiquis et de alia pars que Ibidem

testauit d(o)mna monia L04 kasale deserto ab Integro et oms mas ganantjas et conparatjones p(er)

suis terminis cum uineis pummares saltus et omis prestantja quanta de

ipsa eccla est

L05 et In ma uita que faciamus a uob(is) cum ea seruitjo que uob(is)

placeat. Et stet illa eccla In honore sicut uos ordinaueritis et ego In

ma uita In quantum uixerit

L06 habeat et possideat et post ouitum uero mm qualiuet homo clericum

di que uos bene uideritis abitet et possideat . et sic p(er) manus usas

sicut de aliquis aepis d(e) ipsa sede

430

L07 bracarensi eccle qui post uos euenerint faciant quod uoluerint sicut

kanon docet et nunquam In lajgale parte sed transferre: Pro Inde

facim(us) uouis Istum text(um)

L08 pro que dedicastis ea et dedistis ei benedictionem et pacem sup(er)

corpora et anime eo(rum) qui Ibidem tumulati sunt et tumulati fuerint: Et

pro que non abuimus

L09 alia offerenda que uouis dedissemus ut abeatis Inde mercedem et ante dnm aeternam mercedem: Si quis tamen aliquis homo uenerit tam

propinquis quam extraneis

L09 de qualibet homo tam de maIoris natu quam d(e) inferioris ad Inrumpendum uenerit que pariet uob(is) aut qui post euenerit illa eccla

In quadruplum et ad ille rex aut qui

L10 sua uoce pulsauerit suo Iudigato nos superius nominati In ha(n)c dotem ul series testamenti manus nsa r——uoramus

1.ª COLUNA

L01 qui preses fuerunt L02 arias pbr ts

L03 aloitus ts

2.ª COLUNA

L01 Sendamirus pbr ts

L02 Petrus dign(us) ts .

L03 Galindus dign(us) ts nt

L04 Et pelagius br 605 renouauit

[ao centro]

Petrus Aeps Bracarensis (con)frmo .

605 br ] sic, por ‘ pbr ’

431

[à direita]

[signum] PETRVS nec mutetur 606

606 subscrição autógrafa do bispo do D. Pedro;

«Em [A] assinatura autógrafa seguida do sinal também autógrafo: ‘PETRVS nec mutetur’.»

(AJC, tomo III, p.45 nt.4 ao doc. ®614)

432

ORIGINAL #04 • TEXTO N.134A • DATA: 1078 / 07 / 27 REFERÊNCIA: Arq. Distrital de Braga, Gav.1ª das Igrejas, n.º188

CLASSIFICAÇÃO: original em visigótica caligráfica 607

EDIÇÃO: COSTA (1959) vol. II doc.24 p.378; AJC tomo I p.124

REPRODUÇÃO: AJC estampa VI tomo I p.123


LIBER FIDEI: LF1 103 [B] • LF2 615 [C]

NOTÁRIO: Pelagius

L01 In nmne dni nri ihu Xpi . Ego fmls di froila cresconiZ. ad

uobis petrus L02 bracarensis aeps et oms clerici. textum scripture firmitatis po

remedio

L03 anime¶ mee¶ d(e) uilla sauariZ. Int(e)r rial et parietes. mediate 608 cu(m) sua e¶cla .

L04 Et i(n) foZe d(e) aue. Ve talios d(e) salinas. In illa corte quos 609 fuit d(e)

ueremudo

607 « Atendendo à influência da escrita carolina nas abreviaturas por letras sobrepostas e aos

erros e emendas do texto, parece mais uma cópia ou pseudo-original da autoria do

presbítero Paio, que tambem reproduziu a escritura citada na nota 1 do doc. 97. D. Pedro

autenticou-o com a assinatura e sinal autógrafos. O copista do ‘Liber Fidei’ deve ter

utilizado um texto diferente de [A], talvez o verdadeiro original. Com efeito, além de uma

fórmula diferente de invocação e de outras variantes, preenche lacunas e corrige erros que

se encontram em [A], v.g. [...] » (AJC)

608 mediate] AJC ‘medi[et]tate’.

609 quos] AJC ‘quos’, em nt.: «corrigido de ‘duos’.»; com o <q> emendado de um <d> de

haste comprida provavelmente por antecipação de < ∂ > (abreviatura de ‘de’) que ocorre

duas palavras adiante.

433

L05 Ieremias. Et d(e)dit illi i(n) p(re)tjo una equa d(e) Xˇa mos . et uno

boue. et una sagia In X mos . maceril. si quis tam(en) 610 qd fuerit

aliqis L06 homo uenerit In ma uoce ad Inrumpendu(m). c(on)tra hunc

testam(en)t(um).

L07 qomodo pariet illo i(n) quaduplo. et qi illa t(er)ra Imperauerit similjt(er)

611 L08 Froila cresconiZ In hac testam(en)t(um) manu ma r✣ouoro

L09 IN Era Ta XVIa 612 et cot(um) VI Kl ags .

[à esquerda]

Petrus Bragarensis Aeps . (con)frmo .

[ao centro]

[signum] PETRVS nec mutetur 613

COLUNA [à direita]

L01 qi p(re)ses fuerunt . ts ts

L02 eldrebedus. . ts ts .

L03 baltarius. . ts ts .

L04 Galindus. . ts ts .

L05 Menendus. . ts ts .

610 tam(en)] AJC ‘tamen’, em nt.: «corrigido de ‘quantum’.»; com o <t> corrigido de um <q>,

provavelmente por antecipação da palavra seguinte <q(uo)d>.

611 similjt(er)] AJC ‘similiter’, em nt.: «Com o ‘l’ corrigido de um ‘b’.»

612 «Falta um ‘C’ na Era, aliás seria o ano 978 e D. pedro só foi bispo de Braga de 1070 a

1091.» (AJC)

613 subscrição autógrafa do bispo D. Pedro

434

L06 Gualtarius. . ts ts .

L16 Pelagius pbr qi nt .

435

ORIGINAL #05 • TEXTO N.153A • DATA: 1085 / 06 / 14 REFERÊNCIA: Arq. Distrital de Braga, Gav.2.ª das Igrejas, n.º151

CLASSIFICAÇÃO: original em visigótica cursiva

EDIÇÃO: COSTA (1959) vol. II doc.40 p.391; AJC tomo I p.138

REPRODUÇÃO: AJC estampa VIII tomo I p.137



NOTÁRIO: Ranemirus

LO1 In nme patris et filii et filii et sps sci . Ego qidem fmls di

pelagio gutiniZ. Aduenit mihi ex propria ma uoluntate

L02 ut aliqid ex paupertacula ma aliqid offerre ad aulam beate genitricis

marie adque uirginis qi est fundata In ciuitas bracara L03 sicut et offero pro remedium anime mee d(e) Ipsa e¶cla sci michaeli qi

est fundata In uilla foroZos ma ratjone Integra sicuti

L04 illa conparaui d(e) nanti guttierriZ et d(e) suas Iermanas mennina et bona p(er) mo pretjo et p(er) cartis VIIIIa Integra cum quantum In se

L05 obtinet et ad prestitum hominis est ut habeant Ind(e) ratjone qi boni fuerint et uita sca p(er)seueraberint habeant et possideant ex[ce]pta illa

larea qi Ind(e) subtraho qi dicent cotesreta. Et accep(er)unt Ipsos uenditores pro illa ecla In pretjo placibile

XXXa mds

L06 et d(e) pretjo aput me nihil remansit In debito. Et si uenerit aliqid ex propinqis mis ul extraneis qi Ipsa ecla ul adIunctjoni(bus) suis

L07 Infringere tenptauerit. auferat ds memoria ei(us) d(e) libro uite et pariat

ad pars testamenti Ipsa ecla In quadruplum et Insup(er)

L08 d slds . fact(um) testam(en)t(um) In die XVIIIo kl Is Era T C XXa

IIIa Ego pelagio supra nmato In hunc tsm manus mas ro✣uoro

1.ª COLUNA

L01 Pro ts ts menindo ts

436

L02 Iohanne ts

L03 Petrus Bragarensis Aeps (con)frmo 614

L03 [signum] PETRVS nec mutetur 615

2.ª COLUNA

L01 Alius menind(o) ts

L02 gutierre pauliZ Iudex qi udi [à direita] ranemirus nt

[signum] RANEMIRUS

614 subscrição autógrafa do bispo D. Pedro

615 sinal autógrafo do bispo D. Pedro

437

ORIGINAL #06 • TEXTO N.166A • DATA: 1087 / 10 / 19 REFERÊNCIA: Arq. Distrital de Braga, Gav.1.ª das Igrejas, n.º244

CLASSIFICAÇÃO: original em visigótica de transição

EDIÇÃO: COSTA (1959) vol. II doc.51 p.402; AJC tomo II p.152

REPRODUÇÃO: AJC estampa XVI tomo II p.151

TIPO: dotação da Igr. da Várzea (termo de Chaves)


NOTÁRIO: Pelagio quasi pbr.

L01 In nme dni nri ihu Xpi Ego fmls di godesteu eiZoniZ et

godesteu froilaZ. et godesteu miriZ. et ero eriZ. et uimara maruaniZ. et gundisaluo pelagiZ. et furtunio pelagiZ et fmlas di geluira miriZ et

geluira lopiZ. L02 et auria eizoniZ. In dno do eterna salutem amen. Annuis 616 nob(is)

uolumptas ut facerem(us) uob(is) petrus bracarensis e¶ps dotem

baselice uocauolo sci saluatoris et sci micaelis et sci Iulianis i(n)

uilla quos uocitant uarcena territorio

L03 flauias discurrente riuolo tameca. quotjens ab alico fidelium consegrandas e¶clas e¶ps euitatur 617 p(er) donatjonem confirmata(m)

618 accipiat et non sic 619 sine luminariis. ul sine sustemptatjone

clerico(rum) qi Ibidem seruituri sunt sed i(n) omi

616 Annuis] AJC ‘Annuit’, em nt.: «No texto: ‘annuis’.»

617 euitatur] AJC id., em nt.: «No texto: ‘evitatur’.»

618 confirmata(m)] AJC id., em nt.: «Corrigida de ‘confirmatur’.»; com um <r> final rasurado

e sinal braquigráfico de <m> superimposto ao final, que passa assim

‘automaticamente’ a valer como <a> dada a sua semelhança gráfica.

619 sic] = ‘sit’, AJC ‘sit’, em nt.: «No texto: ‘sic’.»; as palavras <sit> e <sic> eram homófonas,

sendo pronunciadas sem consoante final, daí a dificuldade em ‘restaurar’ na forma escrita a

438

L04 circuitu e¶cle Lxxx et IIIIor dextros terminetur p(er) man(us) gutino

prst dum uita uixerit et non aueat licitu(m) ad nulla forma ominis

extraniare ul seruire nisi ad ille e¶ps sicut et alias e¶clas et illos

eredes que non faciant ibi nulla distur

L05 batjone qe lex uetat et illos clericos qe faciant seruitjum ad illos eredes sicut canuu(m) 620 docet et si extraniarent auersus e¶ps ul eredes

quinientos slds parient 621 et illos eredes similiter. nos superius

nominati i(n) anc dotem man(us) nsas rouoramus.

L06 et qui exi(n)de aliter fecerit anetema sit et i(n) sup(er) pariat ad ille e¶ps bracarensis illa e¶cla i(n) quadrublu regnante adefonso rex filius

fredenandi. Facta scriptura sub die quod erit Xo IIIIo kdas nober era

Ma Ca XXa Va

[linhas inferiores]

L01 qi uiderunt et audierunt id sunt meIndo ts mitu ts alio meIndo ts

pelagio quasi prst qi nt .

L02 didacu quos uidi cf . pelagio quos uidi cf . godesteu quos uidi cf .

dita consoante. Não há casos de <sit> ou <sic> escritos como <si> quer nos originais

estudados neste trabalho quer nas cópias do Liber Fidei, já que <si> (representado a

conjunção condicional) seria realizada com [se], alternando na escrita com <se> (raro, mas

v. doc. N.166C/1087 do Corpus; v. tb. nt. 4 ao ORIGINAL #07 (<sit> por <sic>).

620 canuu(m)] AJC ‘Liber Canonum’, em nt.: «No texto: ‘sicut Canuum’.»; a grafia <canuu]>

reflecte provavelmente a oralização antigo-portuguesa [kánõõ] ou [kánõo] da forma gráfica

tradicional <canonum> (gen. pl.). Corresponde assim provavelmente a uma tentativa de dar

uma representação grafofonemicamente mais transparente a um item lexical alatinado com

flexão arcaica. É no entanto significativa a concordância verbal (‘sicut canuu(m) docet’) no

singular. Isto indica em minha opinião relexificação do termo, concomitante com a elipse

de ‘liber’. Noutros documentos ocorre <canon> ou<canum> com ou sem <liber>.

621 parient] entrelinhado, AJC id.

439

[à direita]

Petrus Bragarensis Æps (con)frmo [signum] PETRVS nec mutetur

622

622 subscrição autógrafa do bispo do D. Pedro

440

ORIGINAL #07 • TEXTO N.174A • DATA: 1089 / 09 / 28 REFERÊNCIA: Arq. Distrital de Braga, Gav.2.ª das Propriedades do Cabido,

n.º 138

CLASSIFICAÇÃO: original em visigótica caligráfica de transição

EDIÇÃO: COSTA (1959) vol.II doc.24 pp.410-411; AJC tomo III p. 31

REPRODUÇÃO: AJC estampa XXII tomo III p.30

TIPO: doação á Sé de Braga


NOTÁRIO: Pelagius pbr.

T(estamentum) de pelagio petriZ et de uxore sua maria pelaiZ † L01 In nmne sce et Indiuidue trinitatis ego fmls di pelagius petriZ

simul cum uxore ma maria pelagiZ. ut parem 623 mereamur adipisci In

celesti(bus) regnis cum ang(e)lis scis sclis sempiternis. offerim(us)

L02 huic sco et uenerabili altari qd est digne do construct(um) In sede

bragarensis et metropolis hob honorem et reuerentja(m) di genitricis

marie glose semp(er) uirginis: hereditatem qua(m) habem(us) In uilla

L03 qe uocatur guntemiri cuncta qua(m) ibidem habem(us) cu(m) omni(bus)

suis prestatjonib(us) et locis nouissimis et antiquis secus lit(us) maris. Et

In uilla froilan uno kasal po remedio genitricis mee d(o)mne dorotee L04 cu(m) omib(us) prestantjis suis In mo(n)tes fontes terras ruptas

barbaras quomodo illas obtinuerunt patres nsis et testam(us) illas

uillas p(er) man(us) bernardus archi aeps toletane sedis In illa

dedicatjone bragaren

† Rubrica no verso do manuscrito;

«Esta rubrica está no verso do pergaminho na letra do original.» (AJC)

623 parem] AJC ‘par[t]em’ (em [B] ‘parem’)

441

L05 sis eccle : 624 et alii aepo(rum) Gundissalb(us) dumiense sedis.

Auderigus tudense sedis. Petrus auriense sedis. regnante adefonsus rex In

spania et habitante In toleto et In roma urban(us) papae. Ita ut d(e) hodie

die L06 et tempore sit d(e) nso Iure abrasa et ad illa sede et ille

aepos et canonicos sit dmnatas . Et nos ante dm requiem

sempit(er)na(m) et nu(m)qua(m) 625 finienda(m). et si uenerit tam nos

filii usque i(n) se(m)pit(er)n(um) exter 626 q(ue) pariem(us)

L07 ipsas uillas In quadruplo et ad ille rex suo Iudigato sicut liber kanon 627

et liber Iudicu(m) Iudicauerit facta series testamenti In diem dedicatjonis ecle et sci agustini e¶pi Vo kl stbr Era Ma Ca XXVIIa

L08 Ego pelaIo petriZ. et maria pelaIZ In hac testam(en)ti man(us) nsas r—

—uorauim(us)

1.ª COLUNA

L01 Pro ts ts .

L02 ordonio ts .

L03 mitu ts .

L04 honorigu ts .

L05 alurai ts .

L06 petro ts .

L07 pelagio pbr nt . 628

624 eccl(esi)e] AJC ‘eclesie’

625 nu(m)qua(m)] AJC ‘nunquam’

626 exter] AJC id, em nt.:«Sic.»

627 kanon] AJC ‘Liber Kanon[um]’

442

[à direita]

Petrus Bragarensis Aeps (con)frmo [signum] PETRVS nec mutetur

629

[linha inferior]

In ipsa era et quoddu(m) sit 630 dedit dulZe do(m)na quetaZi hereditate 631

q(ue) ganauit cu(m) uiro suo gutierre leZeniZ In uilla q(ue) uocatur

sameli.

628 linha afastada da margem esquerda do pergaminho

629 subscrição autógrafa do bispo D. Pedro, redigida na zona oposta à das testemunhas, ou seja,

à direita, e alinhada com a indicação do notário.

630 sit] = ‘sic’, AJC id., em nt.: «Sic.»; cf. nt. 4 ao ORIGINAL #06 (<sic> por <sit>).

631 hereditate] com <re> entrelinhado

443

ORIGINAL #08 • TEXTO N.220A • DATA: 1101 / 10 / 18 REFERÊNCIA: Arq. Distrital de Braga, Gav. das Propriedades e Rendas da

Mitra, n.º89


EDIÇÃO: DP III, doc.40 p.35; AJC tomo I p.193

REPRODUÇÃO: AJC estampa X tomo I p.192



NOTÁRIO: Gundisaluus

L01 In nne sce¶ et Indiuidue¶ 632 trinitatis patris et filii et sps sci cuius

honor et gla regnu(m) et Imperiu(m) manet p(er) Infinita tpra i(n)

dno 633 eterna(m) slm Am(en) . Mos quippe est omnib(us)

seruientib(us) do aliquid sue¶ facultatis tribuere pptr dm unde

clementer L02 cum scis et electis. portionem accipiant. quomoda quoq(ue) sibi

ce¶lestia adquira(n)t. Qua pptr ego fmls di gu(n)disaluus tauronici.

concedo pptr nn dni di nsi sce¶ marie¶. et ub archi epo

domno giraldo ul clericis que¶ scita et

L03 cognita p(ro)palatur et dinoscitur in uilla que¶ uocatur bracara de hereditate ma popria qua(m) habeo d(e) parentib(us) auorum

meo(rum). In uilla que¶ uocitatur sca maria d(e) mauri terminata

quidem sub monte spino territoriu(m)

L04 bracarensi discurrentib(us) aquis in riuu(m) cataui. Et habet terminos

p(er) salcetu(m) et ind(e) p(er) couellu(m) et ind(e) ad catauu(m) et

632 Indiuidue¶ ] DP ‘indiuidue’; a edição dos DP deste texto não distingue nunca o ‘e cedilhado’

(nem ‘z visigótico’) pelo que a partir daqui não se dá mais indicação desse facto.

633 i(n) d(omi)no] na entrelinha

444

ind(e) p(er) antonianes et ind(e) p(er) montem sisti. et ind(e) ubi incipit: Ipsius enim hereditatis ul e¶cle¶ mediam

L05 integra(m). et d(e) media VIam concedo ubi ea(m) potueritis Inuenire

cum qua(n)tu(m) in se obtinet et ad prestitu(m) hominis est. Extra illas lareas quas dedi filiis mis d(e)fontib(us) 634 fafile. et marie. et

gundisaluuo . et do ub aliam

L06 heremita(m) que¶ uocatur sci laurentii quomodo est conclusa p(er) suos

terminos. Sic do e¶cl(e)sias quomodo etja(m) 635 et laigalem qua(n)tu(m)

634 d(e)fontib(us)] = ‘defunctis’ (no ms. <∂fontib9>), DP III ‘defontibus’, AJC ‘de fontibus’.

AJC na edição dos documentos correspondentes do Liber Fidei LF163/N.220B e

LF665/N.220C dá ‘de fontibus’ e ‘defontibus’ (respectivamente). A leitura ‘defontibus’

(defuntos) parece preferível a ‘de fontibus’ (fontes) por vários motivos.

Não é infrequente a mudança de declinação dos nomes nos casos oblíquos; tenha-se em

mente que na escrita os casos obsoletos são “pouco mais” que indicadores gráficos de

função morfo-sintáctica.

A representação da vogal tónica com <o> revela o vocalismo romance subjacente à

oralização das formas gráficas (algo como [defo)toß] ou [defo)teß] pra uma pronúncia mais

escolar ou “culta”).

Por outro lado, na ‘sanctio’ não há qualquer menção à possibilidade de descedentes do

autor da doação contrariarem o disposto no documento (e correspondente coima), o que se

compreende se os filhos do doador tiverem morrido. É antes utilizada uma expressão

genérica ‘igitur si quis audaciter inuadendo surrexerit qui hunc factum meum infringere

uoluerit ...’. O mesmo acontece no plazo que acompanha a doação. Por outro lado ainda o

autor faz a doação à Sé a troco de protecção o que é consentâneo com o facto de não ter, à

altura da doação, descendentes vivos que o amparem e protejam (‘ut mihi semper bonum

faciatis et induatis et cubernetis et defendatis et in sede bracara cadetram et scamnum

detis’).

635 etja(m)] DP ‘etiam’; a edição dos DP não distingue alto visigótico ‘pós-consonântico’

pelo que a partir daqui não se faz mais referência a esse facto.

445

inde michi uenit inter frs et heredes. cu(m) qua(n)tu(m) in se obtinet et

ad prestitu(m) hominis est ubi eas

L07 potueritis inuenire. et inde leuare mando et tra(n)sferre ad p(er)fectu(m). In locu(m) scm predestinatu(m). sic co(n)cedo et annuo illi loco

p(re)dicto sct scriptura docet et continet. ut ind(e) serui di habeant

stipendiu(m) et ego habea(m) ante dm

L08 Inextimabile premiu(m). Neminem qidem p(er)mitto. qi ibidem ub

aliqua(m) co(n)turbatjonem. nec in modico 636 faciat. nec filii. neq(ue)

nepotes siue unus ex prosapia mea aut extraneus. et ullus scriptus neq(ue)

ullu(m) testam(en)tum L09 neq(ue) illud qd prius feci in adaulfi umqua(m) ualeat sup(er) istu(m)

non anteriores neq(ue) posteriores. Igitur si qis audaciter inuadendo surrexerit qi hunc factu(m) mm infringere uoluerit prius sit

excomunicatus. et maneat L10 ab omi ce¶tu catholico(rum) extraneus. Et cu(m) iuda dni traditore in

e¶ternalib(us) penis suppliciu(m) patjat(ur). Et insup(er) det ipsas e¶cl(e)sias et ipsa(m) hereditate(m) laygale(m) 637 in duplo. et ∂. sldos .

et iudigatu(m). Est facta series testamenti L11 regnante adefonso rege. In Era mll . Ca. XXXa VIIIIa. XVmo

kldr(um) noubris . Ego sursu(m) nntus In hac series testamenti

man(us) mas r✣oboro✣ [sinal] Qui presentes fuerunt petrus testis.

suarius testis

L12 [alinhada à esquerda com ‘Qui presentes’]

stephan(us) testis pelagius testis

636 in modico] DP ‘inmodico’

637 laygale(m)] DP ‘laygalem’

446

1.ª COLUNA

L01 Frogian(us) archi dcnus (con)f .

L02 pelagius sentarici (con)f .

2.ª COLUNA

L01 suarius gundisaluici (con)f .

L02 Gundisaluus frr (con)f .

L03 Egas domenguici (con)f .

[à direita da 2.ªcoluna] Gundisaluus nt .

[linha inferior]

adicio ut mi se(m)p(er) bonu(m) faciatis et induatis et cubernetis et

defendatis et i(n) sede bracara cadetra(m) et scamnu(m) d(e)tis. Et ex generis mis qi dign(us) fuerit et seruitju(m) cu(m) ueritate fecerit.

teneat eas.

447

ORIGINAL #09 • TEXTO N.221A • DATA: 1101 / 08 / 18 † REFERÊNCIA: Arq. Distrital de Braga, Gav. Propriedades e Rendas da Mitra,

n.º89


EDIÇÃO: DP III, doc.40 p.36; AJC tomo I p.193

REPRODUÇÃO: AJC estampa X tomo I p.192

TIPO: plácito: pacto com a Sé de Braga


NOTÁRIO: Gundisaluus

L01 In Era Ta. Ca. XXXa VIIIIa XV. kldru(m) nubris . Ego gundisaluus

tauroniz pl(a)citu(m) facio ub archi epo ul clericis bracare po parte

d(e) ipsis e¶cl(e)siis ul hereditatib(us) sce¶ marie mauri. ul sci

laurencii extra illud qd sursu(m) resonat ut

L02 numqua(m) sim ausus uos po ind(e) calu(m)niare neq(ue) in aliam parte(m) extraniare ul co(n)testare nec uendere ul donare. nisi

semp(er) firm(us) In usa parte stare. In nullisq(ue) tprib(us) p(er)

nullamq(ue) actjonem. Et si minime fecerim et istum L03 pl(a)citu(m) exesserim dem ub archi epo aut clericis ul cui

uocem pulsauerit d(e) sede sce marie¶ m(i)lle sldos . et iudigatu(m).

Era. sursu(m) nnata . Ego fmls di gundisaluus hunc pl(a)citu(m)

firmitatis manib(us) mis r✣oboro [sinal]

[linha inferior]

Qui presentes fueru(n)t. petrus testis. suarius testis. stephan(us) testis.

pelagius testis.

[abaixo e centrado com a linha inferior]

† No mesmo pergaminho que o texto anterior, mas transcrito no LF e numerado na edição

crítica separadamente.

448

G 638 nt .

638 G ] = G(undisaluus), AJC ‘Gundisalvus’

449

ORIGINAL #10 • TEXTO N.246A • DATA: 1104 / 08 / 13 REFERÊNCIA: Arq. Distrital de Braga, Gav. Propriedades e Rendas da Mitra,

n.º2 [A]


EDIÇÃO: DP III, doc.173 p.151; AJC tomo II pp.67-68

REPRODUÇÃO: AJC estampa XIV tomo II p.69



NOTÁRIO: Sisnandus pbr.

L01 In nne dni di et saluatoris nri ihu Xpi uidelice. Magnum enim

est titulum testam(en)ti i(n) qua foris lex adimplere potest et amplectere:

ObInd(e) ego L02 seruus dni pelagio quasi fre . Ideo placui michi p(er) bone pacis et

uoluntas ut facerem uob(is) domn(us) giraldus archi e¶ps 639 ad aulam

sce marie¶ 640 semp(er)

L03 uirginis cui(us) baselica scita est In ciuitas bracara. Sicuti et facio textum scripture firmitatis d(e) hereditate ma propria quos abeo In pannonias

L04 subt(us) mons caprario discurrente riuolum 641 corrago: Id est nnato

ipse agro i(us)ta naualios ab Integro c(on)cedo et est seminatura VIIm. mdos d(e) cnt

L05 omia q(ue) e . et qua(n)tu(m) est do. et dono atq(ue) c(on)texto ad

ipsum locum scm pro remedio anime¶ mee¶ 642 quod ad iuratjonis

c(on)firmo p(er) diuinitatem scam

639 archi e¶ps ] AJC ‘archiæpiscopus’, em nt.: «Por a tipografia não ter o ‘e’ cedilhado,

substituimo-lo por ‘æ’ nesta palavra e em mais cinco.»

640 marie¶] AJC ‘Mariæ’

641 riuolum] AJC ‘reivolum’

450

L06 et regnum ecle¶ 643 ei(us) qia c(on)tra unc factu(m) nsm nunquam ero

auent(us) ad Inrumpendum. quod si aliqis ex propinqis nsis . uel

extraneis hunc fact(um) L07 nsm Inrumpere uoluerit In primis. sit excomunicatus ad 644 sce

mater ecle¶ 645 sit segregat(us). et Insup(er) reddat ipsa hereditate

quaduplu(m) 646 L08 et unc factu(m) nsm semp(er) abeat robore et firmitate: Facta seriens

testam(en)ti notum die erit Id(us) setenber era M C Xˇ IIa. Ego pelagio

L09 fre In hanc seriens testam(en)ti manu ma ro✣uoro et (con)frmo

L10 qi preses fuerunt pelagio ts . ueremudo ts . ero ts . miro ts . &

L11 sisnandus prbtr nt .

642 anime¶ mee¶] AJC ‘animæ meæ’

643 ecle¶ ] DP ‘ecclesie’, AJC ‘ecclesiæ’

644 ad] AJC ‘a’, em nt.: «No texto: ‘ad’.»

645 ecle¶ ] AJC ‘ecclesiæ’

646 quaduplu(m)] AJC ‘quad[r]uplum’

451

ORIGINAL #11 • TEXTO N.271A • DATA: 1107 / 08 / 20 REFERÊNCIA: Arq. Distrital de Braga, Gav. das Propriedades Particulares,

n.º2 [A]


muito truncado

EDIÇÃO: DP III, doc.239 p.231 647 ; AJC tomo II pp. 96-97 648

REPRODUÇÃO: —



NOTÁRIO: Onoricus pbr. (em B e C)

L01 .......... [m]arie 649 semp(er) urgnis cui(us) baselica fundata est i(n)

ciuitas bracara. Ego fmla di aragunti fafilaZ 650 una parit(er) cum

filiis mis nnib(us) . Fafila. Monio. Geluira. Bona

L02 .......... animo i(n)tegro atq(ue) c(on)silio n p(er) metu 651 nec p(er)

uim nec p(er) memoria ablata nec p(er) extorta m(en)te sed expo(n)taneas nsas uoluntates et i(n) nsas robores. Ita ut facerem

647 Publicado segundo A, e completado por C, que é geralmente mais correcto e mais completo

que B.

648 A coincidência de AJC com DP em vários lapsos de leitura parece indicar que a transcrição

de AJC se baseia em, ou reproduz simplesmente a leitura de DP, embora não haja nenhuma

indicação explícita nesse sentido.

649 [m]arie] DP ‘arie’, AJC ‘.........e’; a última haste do <m> inicial é claramente visível,

enquanto as outras letras são perfeitamente legíveis.

Obs: DP transcreve em itálico as letras ou palavras ilegíveis que abaixo se indicam.

650 fafilaZ] DP e AJC omitem; a palavra é perfeitamente legível no ms.

651 metu] DP e AJC ‘metum’

452

L03 .......... subt(us) mons sci ..metis et bauZa mala et ribolo torto territorio

bracarense et abet iacentja i(n) illa hereditate i(n) illos casales et domos

qi fuerunt

L04 .......... 652 uel barbaras exit(us) mo(n)tju(m) aquis aquar(um) sesecas

molinar(um) montes. fontes. p(er) suis terminis et locis antiqis p(er) ubi

illa potueritis i(n)uenire

L05 .......... 653 aragu(n)ti fafilaZ p(ro) p(re)tju(m) et cartas et illa hereditate

q(ue) iacet i(n) agro d(e) sando quos c(om)paraui et c(on)tramutaui cu(m) dna santja.

L06 .......... …i 654 fafilaZ ut habeat i(n)d(e) mercedem copiosa(m) ante dm . habeatis uos illa hereditate firmit(er) et successorib(us) usis

usq(ue) i(n) p(er)petuum. L07 .......... corp(us) dni segregat(us) et i(n) prima ressurrectjone n

resurgat et cu(m) iuda traditore habeat participiu(m) i(n) et(er)na

damnatjone 655 L08 .......... testam(en)ti III . Xo k noubris . Era Ma. Ca. Xˇ.Va. Nos

superius nnati qi sursu(m) resona(n)t In ha series testam(en)ti man(us)

nsas

1.ª COLUNA [falta]

2.ª COLUNA

L01 … … cno quod uidi et (con)f

652 DP e AJC acresc. ‘ruptas’ (antes de ‘uel barbaras’) que não é legível no ms.

653 DP e AJC acresc. ‘ore sua’ (antes de ‘Aragunti’) que não é legível no ms.

654 DP ‘ragunti’, AJC acresc. ‘.ragunti’ (antes de ‘Fafilaz’); apenas o final é legível no ms.

655 damnatjone] DP e AJC ‘damnatione’

453

L02 … …nardus qd uidi et (con)f

L03 … dcno qd uidi et (con)f

L04 … …aniZ qd uidi et (con)f

L05 … …ndiZ qd uidi et (con)f

L06 … …etriZ qd uidi et cf

L07 … cidiZ qd uidi et cf

3.ª COLUNA L01 Fafila luZ quod uidi et cf

L02 Velasco kalindiZ qd uidi (con)f

L03 Godinus luZ qd uidi (con)f

L04 Godinus onoriquiZ qd uidi (con)f

L05 Pelagius uermudiZ (con)f

L06 GomiZo pelaiZ (con)f

L07 Egas menendiZ (con)f

L08 Galindus galindiZ (con)f

L09 Aloitus aluitiZ (con)f

L10 Pelagius gutierriZ (con)f

4.ª COLUNA L01 Abbas menendus (con)f

L02 Gu(n)salbus uelasquiZ L03 piori randufi (con)f

L04 LeZenio crexiniZ cf

L05 Gutierre pelayZ (con)f

454

ORIGINAL #12 • TEXTO N.278A • DATA: 1108 / 03 / 03 REFERÊNCIA: Arq. Distrital de Braga, Gav. das Propriedades da Mitra, n.º3

CLASSIFICAÇÃO: original em visigótica redonda transição

EDIÇÃO: DP III doc.40 p.249; VMH doc.69 p.71

REPRODUÇÃO: —



NOTÁRIO: Onoricus Uiliamondiz

L01 In nne di patris genitiq(ue) filii simul et spus procedentis qui

un(us) idemq(ue) ds p(er)manet In trinitate p(er)fecta siue In honore

alme urgnis marie. Ego gontina nuniZ parit(er) cu(m) filiab(us)

mis nne maria. maiore et geluira. Testame(n)tum fatio do et

sce marie de bracara et ub dmo Geraldo archi epo de hereditate

ma

L02 quam habeo i(n) uilla portella et i(n) paretes sub mo(n)te castro frogeua

territorio bracare(n)se discurrentib(us) aquis ad pel i(n) loco p(re)dicto ipso kasale d(e) barrario cu(m) omi prestantia sua et i(n) 656 illa

ecla mam ratione(m) quantam ibi habuit dolqitus fagildiZ ubi eas

potueritis inuenire. Et ipsa(m) hereditatem cambiauit mi mido arias

L03 pro alia quam dedi sibi i(n) figairedo. et ipse mido arias c(om)parauit

ipsam hereditate(m) d(e) portella de pelagio dolquidiZ in .C XXti. mdos . Vnde ego gontina testamentu(m) fatio sce marie d(e) bracara

po remedio anime uiri mi pelagio arias ut Inde copiosam habeat ante

dm . Si quis uero ex pogenie nsa

L04 uenerit aut extranee gentis potens et i(m)potens. et hoc factum disrumpere conauerit iram sup(er)ni regis i(n)currat di omiptis . et

656 et in] DP ‘in et’, em nt.: «sic»

455

regie functioni quinquaginta auri talenta quo auctus p(er)soluat et a parte ipsius qd abstulerit ul temptare uoluerit reddat i(n) quadruplo.

Ipseque anathematis

L05 maledictione p(er)cussus pereat i(n) eternu(m). et hec scriptura quam In co(n)cilio edim(us) et deliberauim(us) p(er)maneat i(n) omi robore et

p(er)petuo firmitate. Facta series testam(en)ti hui(us) die Vo. ns .

mrtii . Era .Ta . Ca . Xˇa .VIa. Ego go(n)tina hoc testam(en)tu(m) manu

ma r✣oboro et filie mee similiter

1.ª COLUNA L01 Pelagius ts

L02 Petrus ts

L03 Gomizo ts .

2.ª COLUNA L01 Ramirus arias qd uidi cf

L02 Mido arias cf

L03 Suarius arias cf

3.ª COLUNA L01 Abbas eirigus d(e) lodomare cf

L02 Stephanus eius monacus cf

L03 Petrus mene(n)diZ cf

4.ª COLUNA L01 Vimara gondesindiZ cf

L02 Froila petriZ cf

L03 Mido uiliamondiZ cf

5.º COLUNA

L01 Onoricus uiliamondiZ notauit

456

ORIGINAL #13 • TEXTO N.288A • DATA: 1110 / 10 /30 REFERÊNCIA: Arq. Distrital de Braga, Gav. 2.ª das Propriedades do Cabido,

n.º137

CLASSIFICAÇÃO: original em visigótica redonda de transição

EDIÇÃO: DP III doc.362 p.317; AJC tomo II p.124

REPRODUÇÃO: AJC estampa XV tomo II p.123



NOTÁRIO: Menendus dcns.

L01 In nne sce et [in]diuidue trinitatis patris et filii et spus sci cui(us)

honor et gla regnum et Imperium manet per Infinita tempra In

dno do et(er)na(m) salute(m) Am(en). Mos qippe e omibus

L02 seruientibus do aliqid sue facultatibus tribuere pptr dm unde

clement(er) cu(m) scis et electis porcione(m) accipiant commoda

qoq(ue) sibi celestja 657 adqirant qua pptr nos fmlos di didagus

L03 cresconici et uxor rnea lupa pelagiZ. c(on)cedim(us) pptr nn dni di nri illi e¶cle¶ 658 sce marie¶ 659 braccarense. et

ub archi e¶po 660 dno mauricio atq(ue) clericis ipsius sedis

hereditate(m) nram

L04 propria(m) que abem(us) In uilla radicata subt(us) monte spino territorio

braccarense discurrentib(us) aqis In riuum cataui et locu(m) In qo dicunt paretes et uenit nb ipsa hereditate

657 celestja] DP ‘celestia’

658 e¶cle¶ ] DP ‘ecclesie’

659 marie¶ ] DP ‘Marie’

660 archi e¶po ] DP ‘archiepiscopo’

457

L05 de patre nro pelagio fafilaZ. tam de auolenga qua(m) de ganantja siue

de c(on)tamuda Ipsius hereditatis c(on)cedIm(us) 661 uobis Ipsas

hereditates ad locu(m) p(re)destinatu(m) sic c(on)cedim(us) et annui L06 mus illic loco p(re)dicto sct scriptura docet et c(on)tinet ut Inde serui

di habea(n)t stipendium et ego habeam Inestimabile p(re)mium.

Nemine(m) qide(m) p(er)mittimus 662 qi ibide(m) uobis aliquam

L07 conturbatjone(m) 663 nec i(n) modico 664 faciat. nec filii neque nepotes siue un(us) ex posapia nra aut extraneus. Igit(ur) si qis audacit(er)

Inuadendo surrexerit qi hunc factum nrm i(n)fringere uolue

L08 rit sit excomunicat(us) et anathematizat(us) et maneat ab omi cetu

catholicoru(m) extraneus. et cu(m) Iuda dni traditore In et(er)nalibus

penis suppliciu(m) paciat(ur) et i(n)super det ipsa(m) L09 hereditate(m) In quadruplum et .d. sldos . Est Facta series testam(en)ti

.IIIo. kldrum nbriu(m) . Era .Ma. Ca. Xˇa.VIIIa. Ego didagus creconiZ.

et uxor ma lupa pelagiZ. manus nras

L10 r✣✣oboram(us).

L11 [linha centrada por baixo do texto] Qui uiderunt Pelagio. ts . Petro. ts . Suarius. ts . Gunsaluus. ts .

Menendus dgn(us) nt .

661 c(on)cedIm(us)] com o alto a rasurar um <o>

662 p(er)mittimus] DP ‘permitimus’

663 conturbatjone(m)] DP ‘conturbationem’

664 i(n) modico] DP ‘inmodico’; sem separação no ms.

458

459

3. Colação de documentos originais do séc. XI em letra visigótica com as cópias do ‘Liber Testamentorum I’

Nesta secção apresento a colação de documentos originais do séc. XI e as cópias

respectivas do Liber Fidei incluídas no Corpus.

Em vez de remeter “simplesmente” as variantes para um aparato específico na

transcrição dos textos do Corpus, ou na transcrição dos originais e cópias

independentes, preferi adoptar, ainda que com óbvios custos de espaço e esforço,

um formato interlinear.

Este formato permite justapôr os vários testemunhos, de forma a que a cada

unidade lexical ou textual de um testemunho corresponda verticalmente a forma

ou bloco correspondente do(s) outro(s) testemunho(s) colacionados.

Este formato “extenso” permite uma perpectiva mais global, e mais imediata do

grau de divergência/convergência das cópias em relação aos originais.

Permite sobretudo uma leitura multilinear, verdadeiramente sinóptica, dos vários

testemunhos, dando assim ao leitor a possibilidade de, com o auxílio de uma série

de convenções (abaixo explicitadas) se aperceber facilmente das consequências

linguísticas e textuais, do processo de cópia e transmissão manuscrita. 665

665 Ainda que com objectivos e critérios diferentes, perfilho inteiramente a perspectiva de Jean

Roudil sobre o valor de uma edição sinóptica justa-linear e as suas vantagens em relação a

um aparato de variantes, para o estudo de uma tradição textual manuscrita:

«La reproduction de tous les manuscrits dans leur intégralité dispense d’appareil critique,

où les variantes se trouvent par trop souvent momifiées, abandonnées; elle incite le

chercheur à une comparaison systématique des textes, qu’elle facilite, et à la détection du

460

Convenções e símbolos (legenda) formas divergentes as formas verticalmente correspondentes em testemunhos diferentes que

apresentem qualquer grau de divergência (grafémico, morfémico, lexical ou

estrutural) são transcritas a negro;

— ausência de bloco ou forma correspondente num testemunho; trata-se em

alguns casos de variantes por apagamento ou omissão;

Ø ausência ou omissão num testemunho de forma linguística funcional:

preposições, artigos, pronomes anafóricos e relativos, conjunções, auxiliares,

etc.;

+forma variante por acrescentamento ou interpolação: forma interpolada

+ variante por acrescentamento ou interpolação: ausência de forma

correspondente à forma interpolada de outro testemunho;

>> variante por deslocamento: a forma ou bloco correspondente é

linguisticamente ou textualmente equivalente e ocorre mais adiante noutro

testemunho; em caso de divergência o símbolo ‘>>’ é transcrito a negro;

<< variante por deslocamento: a forma ou bloco correspondente é

linguisticamente ou textualmente equivalente e ocorre mais atrás noutro

testemunho; em caso de divergência o símbolo ‘<<’ é transcrito a negro;

> variante por deslocamento: a forma ou bloco correspondente não é

equipolente, embora textualmente equivalente, e ocorre mais adiante noutro

testemunho; o símbolo ‘>’ é sempre transcrito a negro;

< variante por deslocamento: a forma ou bloco correspondente não é

equipolente, embora textualmente equivalente, e ocorre mais atrás noutro

testemunho; o símbolo ‘<’ é sempre transcrito a negro;

forma> variante por deslocamento com inversão da ordem de formas pertencentes a

um bloco formulaico ou textual: o 1º elemento dum testemunho ocorre em 2ª

posição noutro testemunho;

<forma variante por deslocamento com inversão da ordem de formas pertencentes a

um bloco formulaico ou textual: o 2º elemento dum testemunho ocorre em 1ª

posição noutro testemunho:

sembable et du dissembable; elle nous place dans une saine perspective onomasiologique.»

(Roudil 1986:84)

461

p.ex. { per suos terminos> et <locos antiquos }

{ per suos locos> et <terminos antiquos } ;

… no corpo da colação ‘…’ representa lacuna no texto de um original devido a

acidente no suporte material (manchas ou rasgões no pergaminho);

no texto de uma cópia ‘…’ indica continuação de ausência de texto

equivalente a texto de outro tesmenunho;

na numeração dos parágrafos ‘…’ indica continuação do mesmo parágrafo

num testemunho, enquanto noutro testemunho se inicia novo parágrafo;

forma= forma gráfica proclítica apresentando ‘sanddhi gráfico’, separada por

conveniência editorial;

forma! erro de cópia, resultando numa forma significativamente diferente da lição

original (quer conhecida, quer presumida); são assinaladas deste modo

apenas as variantes em que o sentido local do texto original é perturbado; não

são portanto assinaladas as variantes que, ainda que resultem numa

reformulação do texto original, possam ser atribuídas a uma reinterpretação

intencional do copista;

{ } bloco textual que corresponde verticalmente a:

(1) bloco ou forma simples textualmente ou linguisticamente equivalente (em

relação parafrástica ou parasinonímica), ou

(2) ausência de texto (sequência nula representada por { — } );

/ / sequência textual extensa que correponde verticalmente a uma sequência

textual de conteúdo não equivalente;

[ ] sequência ou bloco textual pertinente que constitui o ‘contexto local’ de

cópia que ‘explica’ a ocorrência duma variante linguística, geralmente de

ordem morfo-sintáctica; a sequência assim delimitada não corresponde

necessariamente a um constituinte sintagmático ou frásico completo;

( ) letra(s) omissa(s) no ms. e restituídas na transcrição, e elementos

paleográficos não textuais (e.g. (signum), (chrismon) ).

Colação justa-linear de testemunhos

São colacionados os originais do séc. XI acima transcritos paleograficamente

com os testemunhos do ‘Liber Testamentorum I’ apenas, de forma a que o

levantamento de variantes diga respeito exclusivamente aos testemunhos do Liber

462

Fidei incluidos no Corpus. Quer isto significar que os originais que foram

copiados apenas para o ‘Liber Testamentorum II’ (ORIGINAL #03 — TEXTO

N.122/1074, e ORIGINAL #07 — TEXTO N.174/1089) não são considerados

nesta secção, e que os testemunhos do ‘Liber Testamentorum II’ de textos

transcritos pelos dois ‘libri testamentorum’ do Liber Fidei são ignorados.

Os textos dos documentos originais são apresentados na colação com um formato

semelhante (com divisão em parágrafos numerados) e critérios de transcrição

similares aos adoptados para o Corpus, nomeadamente, eliminação da pontuação,

eliminação da capitalização e desenvolvimento integral das abreviaturas, e as

seguintes particularidades:

• ‘i alto’ inicial, medial ou pós-consonântico é transliterado como ;

• ‘z visigótico’ é transcrito como < z > ;

• ‘e cedilhado’ é transcrito como < e > ;

• todas as abreviaturas são desenvolvidas, excepto ‘cf’ ‘conf’ ‘ts’ e ‘tsts’

‘test’ e numerais.

No cabeçalho que precede cada colação indicam-se as informações pertinentes a

cada cópia, de acordo com os seguintes campos:

• número de colação (e.g. #01);

• número de texto, referente à ordenação cronológica do Corpus de Textos

Notariais do Liber Fidei (e.g. TEXTO N.015);

• datação do texto, por ‘Ano’, ‘Mês’ e ‘Dia’ (e.g. DATA: 1025 Agosto 30);

463

• testemunhos medievais conhecidos do texto, (e.g. TRADIÇÃO:

ORIGINAL #01 [A] • LF022 [B]); nos documentos de cópia múltipla o

‘Liber Testamentorum I’ é indicado por LF1, e o ‘Liber Testamentorum II’

por LF2.

464

#01 TEXTO N.015 • DATA: 1025 Agosto 30 TRADIÇÃO: ORIGINAL #01 [A] • LF1 022 [B] A (chrismon) B — 01 ambiguum quidem esse non potest sed plerisque cognitum 01 ambiguum quidem esse non potest sed plerisque cognitum manet eo-quod fuit sedem bragalensem magna et manet eo-quod fuit sedem bracarensem magna Ø metropolensis in partibus spanie dum multis temporibus metropolensis in partibus spanie dum multis temporibus stante et permanente in ordine suo progul post agens sarracenorum stante et permanente in ordine suo procul post agens sarracenorum fuit distructa atque dissolata fuit distructa atque desolata 02 [ a multis temporibus permanente ] ipsius plaga misertus 02 [ Ø multis temporibus permanente ] ipsius plaga misertus dominus super populum suum quem creauerat excusserunt dominus super populum suum quem creauerat excusserunt iugum de ceruicibus suis et eycierunt eos de ipsius arba iugum de ceruicibus suis et eycierunt eos de ipsius arba 03 postea uero ueniens uir dei sanctissimus odoarius aepiscopus 666 de 03 postea uero ueniens uir dei sanctissimus odarius episcopus de partibus spanie et inuenitipsam sedem desertam et partibus spanie et inuenitipsam sedem desertam et depopulatam misit et edifigauit et de seruos ecclesie depopulatam misit et edificauit et de seruos ecclesie populauit tenente et permanente in suoiure usque ad obitum suum populauit tenente et permanente in suoiure usque ad obitum suum 04 postea uero relinquid ea ut permansiset quieta sigut in 04 postea uero reliquid ea et permansisset quieta sicut in

666 A palavra ‘aepiscopus’ (quer nas suas diversas formas flexionais quer nos derivados) é

sempre grafada nos originais com o dígrafo <ae>, transcrito nas cópias sempre por <e>.

Pelo carácter sistemático desta alografia entre original e cópia as formas divergentes não

são assinaladas na colação como variantes.

465

diebus suis permanserat post partem aepiscoporum suorum diebus suis permanserat post partem episcoporum suorum successorum qui in sedem lucensem presulatum ordinem tenuissent successorum qui in sedem lucensem presulatum ordinem tenuissent 05 tenuerunt ea quieti ipsi aepiscopi ipsam sedem cum suos 05 tenuerunt ea quieti ipsi episcopi ipsam sedem cum suos omines et suas ereditates adque ecclesias per multis temporibus homines et suas hereditates atque ecclesias per multis temporibus [ usque + diebus ] [ domni ermegildi ] aepiscopi [ usque +in diebus ] [ Ø ermegildi ] episcopi 06 postea uero fecerunt se extorres conmites qui ipsam terram 06 postea uero fecerunt se extorres conmites qui ipsam terram tenebant de seruitium regis et abstulerunt fortiose eis iurede tenebant de seruitium regis et abstulerunt fortiose eis iurede ipsos omines ipsos homines 07 domini { miseri corde } adiutos preelectus est domnus adefonsus 07 domini { misericordie } adiutor preelectus est domnus adefonsus princeps in regno auorum et parentum suorum unde postea princeps in regno auorum et parentum suorum unde postea multis ex ipsis inimicis ceruices fregit et ad humilitatem multis ex ipsis inimicis ceruices fregit et ad humilitatem reduxit qui multis temporibus elati permanserant reduxit qui multis temporibus elati permanserant 08 tenente ipse { rexmagnus } domnus adefonsus ipsam terram 08 tenente ipse { regnus! } domnus adefonsus ipsam terram pacifigam in suo iure mandauit per unasqueque sedes ut pacificam in suo iure mandauit per unasqueque sedes ut accepissent suas ueritates et preelegit pontificem petrum dei gratia acciperent suas ueritates et preelegit pontificem petrum dei gratia aepiscopum in sedem lucensem episcopum in sedem lucensem 09 ipse uero aepiscopus inquisiuit de uitus de ipsam sedem … 09 ipse uero episcopus inquisiuit de uitus de ipsam sedem et … ipsos omines quos domnus odoarius aepiscopus et inuenitipsos homines quos domnus odarius episcopus et

466

postea domno froylani aepiscopi de sua pleue populauerat postea domno froylani episcopi de sua plebe populauerat fecerunt se extranei ipsi omines de seruitium de ipsam sedem fecerunt se extranei ipsi homines de seruitium de ipsam sedem 10 ipse uero aepiscopus fecit querimoniam in conspectu regis et 10 ipse uero episcopus fecit querimoniam in conspectu regis et elegit suo saione annaya uermudiz ut perduxisset ipsos omines eiecit! 667 suo saloni! anaia uermudiz ut perduxisset ipsos homines ad suo concilio ut perexquisiset cuius erat ueritas sigut ad suo concilio et exquisisset cuius erat ueritas sicut-et adduxerunt illos in loco predicto kalidas ante ille rex adduxerunt illos in loco predicto calidas ante ille rex 11 stantes in ipso concilio agnouerunt se in ueritateex 11 stantes in ipso concilio agnouerunt se in ueritateex aliqua parte de ipsi omines nominibus karitu uellito et aliqua parte de ipsi homines nominibus karitu uellito et suo iermano egas aragunti et recylli breto daudi sisnando suo germano egas aragunti et recilli breto dauti sisnando ardega ardega 12 illi uero alii miserunt se in contentione rouorauerunt placitum 12 illi uero alii miserunt se in contemptione roborauerunt placitum [ per manu ipsi sagioni ] ut in IIIo die dedisent [ per manu ipsi sagione ] ut in IIIo die dedissent suo mandatorem suo mandatorem 13 ad ipsum diem placiti uenerunt in concilium et elegit ipse 13 ad ipsum diem placiti uenerunt in concilium et elegit ipse aepiscopus suum assertorem nomine tardenato qui pulsaset episcopus suum asertorem nomine tardenato qui pulsasset uoce de sancte marie et elegerunt illi omines similiter uoce de sancte marie et elegerunt illi homines similiter

667 elegit/eiecit: o erro de cópia por confusão do <l> com com reinterpretação lexical da

forma verbal.

467

suo nomine ueremudo presbiter qui de ipse extirpe progenitus suo nomine uermudo presbiter qui de ipse stirpe progenitus erat erat 14 causatus fuit ipse tardenatus in uoce sancte marie in presentia 14 causatus fuit ipse tardenatus in uoce sancte marie in presentia principis domni adefonsi et suorum iudigum ex quibus preelectus principis domni adefonsi et suorum iudicum ex quibus preelectus est eyta furtuniz per sagioni annagia uermudiz ap= petitione est eyta furtuniz pro sagioni annaya uermudiz a petitione tardenato qui asseret in uoce sancte marie et de suos tardenato qui asseret in uoce sancte marie et de suos cultores contra uermudo qui sua uoce obtinet [ et de omni cultores contra uermudo qui sua uoce obtinet [ et de omni progenie sue ] dicente tardenato qualiter presit domno odoario progenie sua ] dicente tardenato qualiter presit domno odario aepiscopo ziues lucense et brakalense de succo mortuorum episcopo ciues lucense et bracalense de succo mortuorum et restaurauit eas et [ populauit + ] ex pleue familie et restaurauit eas et [ populauit +eas ] ex plebe familie seruorum suorum et obtinuit eas dum uitam uixit seruorum suorum et obtinuit eas dum uita uixit 15 post suo uero ouitum relinquid illas in iure successorum suorum 15 post suo uero obitum relinquid illas in iure successorum suorum domni adulfi aepiscopi et postea domni gladilani aepiscopi et domni adulfi episcopi et postea domni gladiani episcopi et inde domni flagiani et exinde domni froylani et deinde domni frogiani! 668 et exinde domni froylani et post inde domni reccaredi et postea domni eroni et post inde domni recaredi et postea domni eroni et

668 flagiani/frogiani: a forma do original corresponde ao genitivo de ‘Flauianus, -ani’ nome

próprio de origem latina, enquanto a forma da cópia corresponde ao genitivo analógico de

‘Froila, -anis ’ de origem germânica, que ocorre aliás um pouco mais adiante grafado como

<froylani>. Por isso, a lição da cópia é assinalada como erro.

468

post hunc domni gundissalui [ usque + diebus ] domni post hunc domni gundisalui [ usque +in diebus ] domni ermegildi aepiscopi ermegildi episcopi 16 tenuerunt eas isti aepiscopi iure quieto per suos colmellos et 16 tenuerunt eas isti episcopi iure quieto per suos colmellos et scripturas firmitatis siue omines quam etiam ereditates et scripturas firmitatis siue homines quam etia(m) hereditates et ecclesias quos in scriptis resonant per suis terminis et ecclesias quos in scriptu resonat per suis terminis et agyacentiis suis et ipsi omines fuerunt auii et bisauii de aiacentiis suis et ipsi homines fuerunt auii et bisauii de istius presentes et omni genelogia sua qui se in istius presentes et omni genealogia sua qui se in contentione mitent iudigauerunt eos subtus gratia de contemptione mittent iudicauerunt eos subtus gratia de reges qui illa terra imperarunt et in fagia de illos conmes reges qui illa terra imperarunt et in facie de illos comites qui illos conmissos tenuerunt qui illos conmissos tenuerunt 17 post ouitum uero domni ermegildi aepiscopi kadiuit illa terra 17 post obitum uero domni ermigildi episcopi kadiuit illa terra in alphetena et extraniarunt se illos omines de seruitium in alfetena Ø extraniarunt se illos homines de seruitium domne marie domne marie 18 dum aduenit terram in pace in diebus domni adefonsi 18 dum aduenit terram in pace in diebus domni adefonsi regis prolis ueremudi et dux menindus gundesalui uenit regis prolis uermudi et dux menendus gundisalui uenit domnopelagio aepiscopo et presit ipsos omines post domnopelagio episcopo et presit ipsos homines post partemsancte marie et reddiderunt patrocinio post partem de partemsancte marie et reddiderunt patrocinio post partem de ipsam sedem ipsam sedem

469

19 dum aduenit mors [ ad ille comite similiter et ad ille 19 dum aduenit mors [ ad ille comite similiter et Ø ille aepiscopo ] domno pelagio et ille rex aduc in ruem etatem episcopo ] domno pelagio et ille rex adhuc in ruem etatem elegerunt illos omines aliopatrono super se per alphetena elegerunt illos homines alio patrono super se per alfetena que kadiuit in illa terra et usque istis temporibus tenuerunt que cadiuit in illa terra et usque istis temporibus tenuerunt eos illos conmites ex dato de illos aepiscopos quando illis ad eos illos comites ex dato de illos episcopos quando illis ad eos dederunt et si aduc inuenire potuero in tesaurum eos dederunt et si adhuc inuenire potuero in tesaurum domne marie scripturas ueridigas usque ad iudicium prefinitum domne marie scripturas ueridicas usque ad iudicium prefinitum presentaremus eas in concilio et aderemus in nostro asserto et presentaremus eas in concilio et aderemus in nostro aserto et hec que dico iuraran meas testimonias et de pena eyceran si hec que dico iuraran meas testimonias et de pena eyceran si eas lex godiga ordinaberit eas lex godiga ordinabit 20 et ego uermudo presbiter qui sua uoce dicet et de sua gente 20 et ego uermudu presbiter qui sua uoce dicet et de sua gente et de sancto saluatore de oueto contra tardenato qui uoce et de sancto saluatore de oueto contra tardenato qui uoce obtinetde domnopetro dei gratia aepiscopus et de obtinetde domnopetro dei gratia episcopus et de sancte marie qualiter exierunt meos auios pro ingenuos de sancte marie qualiter exierunt meos auios pro ingenuos de oueto ad prendendum uillas sub gratia de rex oueto ad preehendendum uillas sua! gratia de rex domnoadefonso maior et con corno de ipse rex et domnoadefonso maior et con corno de ipse rex et per manu comite petrus uimaraniz et presuerunt ipsas per manu comite petrus uimaraniz et preserunt ipsas uillas nostros auios et bisauios et ipsas uillas que preserunt uillas nostros auios et bisauios et ipsas uillas que preserunt

470

ibidemquintarunt illas et dederunt illa Va ad ille rex et ibidemquintarunt illas et dederunt illa Va ad ille rex et ille rex [ dedit ea ] ad ipse conmite cum que uenerant ad ille rex [ dedit Ø ] ad ille comite cum que uenerunt ad presura et in facia de illos aepiscopos que in uestro asserto presura et in facie de illos episcopos qui in uestro asserto sunt prenominati et [ fuerunt de guttier ruderiquiz ] et de sunt nominati et [ fuerunt Ø guttier ruderiquiz ] et de onnega luziet seruierunt ad illos in facia de illos aepiscopos onnega luziet seruierunt ad illos in facie de illos episcopos et item uenit rex domnoordonio et ipse conmite et et item uenit rex domnoordonio et ipse comite et pontificem reccaredus aepiscopus et sisnandus cattolicus et pontificem recaredus episcopus et sisnandus catholicus et diuiderunt omines et uillas et extremarunt eglesiaro de diuiserunt homines et uillas et extrenauerunt eclesiario de nostros auolos et de regalengo et idem seruierunt ipsi auii nostros auolos et de regalengo et item seruierunt ipsi auii ad gundesaluo menindiz et nostros parentes ad rex ad gundisaluo menendiz et nostros parentes ad rex domnoueremudo et conmite menindus gundesaluiz et domnouermudo et comite menendus gundisalui et laxarunt … … … … … de aloyto nunniz et laxarunt nos filios suos in iure de aloyto nuni et fecerunt fosato de rex nostros auolos et de comites fecerunt fossato de rex nostros auolos et de comites et laxarunt et nos in iudicio de … … et laxarunt et nos in iudicio de nunu aloytiz 21 … … diuiderunt illos conmites et aepiscopos ante rex illo 21 et quando diuiderunt illos comites et episcopos ante rex illo eglesiaro et regalengo et conmitato fecit ipse rex domno ecclesiario et regalengo et comitato fecit ipse rex domno adefonso de illa uilla scriptura que in concilio presentaremus adefonso de illa uilla scriptura que in concilio presentaremus et sumus sanus et ingenuos de ipso que nobis apponent et et sumus sanos et ingenuos de ipso que nobis apponent et

471

ad aserto abeo que opponat ad asserto abeo que apponam 22 item ibi rouoraberunt placitum ipsi assertores ut dedissent 22 et ibi roborauerunt placitum ipsi assertores et dedissent testimonias de amborum partibus XXXa XXXa sigut nobis testimonias de amborum partibus XXXa XXXa sicut nobis ipse iudice ordinauit de durio in parte ista + ubi ille rex ipse iudice ordinauit de durio in parte ista +ut ubi ille rex fuisset et si ille aduc { >> } usque ipsum diem fuisset et si ille adhuc { in prelium } usque ipsum diem { in prelium } fuiset presentasemus illas hic in bragala { << } fuisset presentassemus illas hic in bracara ante ille sagione sigut et presentamus ante ille sagione sicut et presentamus 23 testifigaberunt de parte tardenato qui de ipsius sedis 23 testificauerunt de parte tardenato qui de ipsius sedis mandator institutus erat egikani confesori et primicleri lucense mandator institutus erat egikani confesi et primicleri lucense cessarius uimaraz gundiuado gundulfiz aluezon abba gresulfo cesarius uimara! gundiuado gundulfiz aluezone abba gresulfu sungemiriz petrus presbiter onemundus qui illos omines su(n)gemiriz petrus petri! onemundus qui illos homines uiderunt in seruitium domne marie et de domni pelagii aepiscopi uiderunt in seruitium domne marie et de domni pelagii episcopi similiter de eos egika uermudiz uimarani confesori munniu similiter de eos egika uermudiz uimarani confesori munio menindiz seuero presbiter donno sando fradiulfo teodemiro menendiz seuero presbiter donno sando fradiulfu teodemiro honorigo zyti presbiter ermemiro ero presbiter andulfo senior onorigo citi presbiter ermemiro ero presbiter andulfo senior fromarigu gundesindo amarello taluaredo qui in ipsa terra sumus fromarigu gundesindu amarello tuluaredo! qui in ipsa — sumus hauitantes ubi conmanet et sapitores de ipsos omines et de habitantes ubi conmanet et sapitores de ipsos homines et de omni sua progenie munniu ihoanne zyti sisnando idem zyti + omnia sua progenia munniu ihoanne ziti sisnando et ziti +qui

472

sumus nepti de ipsius auii que [ in scripturas ] resonant sumus nepti de ipsius auii qui [ in scripturis ] resonant una pariter cum ipsa nostra gens qui se in contentione una pariter cum ipsa nostra gens qui se in contemptione mitent mittent 24 dicimus et testifigamus per scripturas et [ de istius ] qui 24 dicimus et testificamus per scripturas et [ de istis ] qui sapitores sunt et de diebus domni pelagii aepiscopi oculis sapitores sunt et de diebus domni pelagii — oculis uidimus et aures audiuimus et uirifice ordine sapemus uidimus et aures audiuimus et uerifice ordine sapemus ipsos omines seruire [ post parte ] sancte marie sigut ipsos homines seruire [ post partem ] sancte marie sicut auios et bisauios quos in scripturas resonant seu et auios et bisauios quos in scripturas resonant seu et omnia quantum in placitum et in uerba testibus resonat sic omnia quantum in placitum et in uerba testibus resonat sic est ueritas et que testifigamus recte iurare debemus pro est ueritas et que testificamus recte iurare debemus pro hanc causam hanc causam 25 testifigaberunt de alia parte uermudo per se senator gundiario 25 testificauerunt de alia parte uermudo per se — gundiario frogia spasando guntino uermudo sarracino ardega didagu iusto frogia spasando guntino uermudo sarracino ardega didagu iusto petro gundulfo fonso ardega el… … …giara oliti gundiario petru gundulfo fonso ardega — — — oliti gundiario arias uimara ellas mitu roderigu ermegildo adefonso arias uimara ellas mitu rodorigu ermegildu adefonso teoderigu astrulfo ragimiru dicimus quia oculis uidimus et teuderigu astrulfo ragemiro dicimus quia oculis uidimus et aures audiuimus et bene nobis cognitus manet in ueritate aures audiuimus et bene nobis cognitum manet in ueritate quia nostros auios et bisauios de presuria fuerunt ingenuos quia nostros auios et bisauios de presura fuerunt ingenuos

473

siue parentes nostros usque odie die absque ipsius conmes siue parentes nostros usque hodie die absque ipsius comites uel aepiscopi seu reges absque iudigantes terram suam uel episcopi seu reges absque iudicantes terram suam 26 pro id roboraberunt placitum ut in IIIo … …gissent ad lex 26 pro id roborauerunt placitum ut in IIIo die pergissent ad lex sub unus { de amborum partibus } [ ad { iudicem } ] sub unus { — } [ ad { ipse eyta fortuniz } ] que preelectus erat de ipse rex magnus qui preelectus erat de ipse rex magnus et [ quod illis prebuisset] eis accepissent et [ quod illos ordinasset ] eis accepissent 27 perducti fuerunt ad … illos … … diem placiti 27 perducti fuerunt in concilio Ø ad suum diem placiti ante ille iudice hic in taukis in ripa maris et ante ille iudice hic in taukis in ripa maris et elegi… ibidem ut dedissent legem ad eos in elegerunt ibidemut dedissent legem ad eos in presentia regis et ordinauerunt iudices ut mississent testimonias presentia regis et ordinauerunt iudices ut misissent testimonias de amborum partibus in eorum concilio + perexquisisent de de amborum partibus in eius concilio +et perexquisissent de eis ueritate ita et factumest eis ueritate ita et factumest 28 preuidimus illas testimonias de petitione idoneas meliores 28 preuidimus illas testimonias de peticione idoneas meliores et pluriores plenitudinem rerum opulentas et pluriores plenitudinem rerum opulentas 29 proinde inuenimus in liber Vo titulo VIIo setentia VIIIa ubi 29 proinde inuenimus in liber Vo titulo VIIo sentencia VIIIa ubi dicit «si quis ingenuum a seruitium adicere uoluerit ipse doceat dicit «si quis ingenuum a seruitium adicere uoluerit ipse doceat quo ordine ei seruiturus aduenerit et si seruus ingenuum se quo ordine ei seruiturus aduenerit et si seruus ingenuum se esse dixerit et ipse simili modo ingenuitatis sue formam esse dixerit et ipse simili modo ingenuitatis sue formam

474

ostendat prouationem» ostendat probationem» 30 iudex uero eorum recipere testimonium debet quos meliores 30 iudex uero eorum recipere testimonium debet Ø meliores adque pluriores esse preuiderintet in liber IIo titulo IIo

atque pluriores esse preuiderintet in liber IIo titulo IIo sententia XXaIIIa «iudex bene causam agnoscat primum testes sentencia XXaIIIa «ipse bene causam agnoscat primum testes interroget deinde scripturas requirat ut ueritas possit cercius interroget deinde scriptura requirat Ø ueritas possit cercius inuenire ne ad sacramentum facile ueniatur» inuenire ne ad sacramentum facile ueniatur» 31 idem [ in ipse liber titulo IIIIo sententia Va ibi dicit ] «testes 31 item [ Ø ipse liber titulo IIIo sentencia Va ibi dicit ] «testes non [ per epistola ] [ testimonium dicant ] sed presentes qua non [ per epistolam ] [ testimonio dicant ] sed presentes qua nouerunt non taceant ueritatem ne ideo alii negotiis testimonium nouerunt non taceant ueritatem ne ideo alii negotiis testimonium digant nisi de is tantummodo que sup= presentia eorum dicant nisi de his tantummodo que sup= presentia eorum acta esse noscuntur» et ibi dicit in eo tamen territorio ille acta esse noscuntur» et ibi dicit in eo tamen territorio ille conmanet qui plus ex is uidetur idoneus congregentur et conmanet qui plus ex his uidetur idoneus congregentur et ante eiusdem territorio iudicem uel coram is quos iudex ante eiusdem territorio iudicem uel quorum! his quos iudex elegerit et mandatum faciant idoneis ingenuis quibus uoluerant et de elegerit et mandatum faciant idoneis ingenuis quibus uoluerint et de quod illis est cognitus per conditionem seriem iurare procurent quo illis est cognitus per conditionem seriem iurare procurent qualiter quibus testifigandi uisit deo conmittitur indubitantur ubi qualiter quibus testificandi uisit deo conmittitur indubitantur ubi necesse fuerit suo sagramento confirmet quod iurare mandatores necesse fuerit suo sacramento confirmet quod iurare mandatores suos iustisime et euidentissime per semedipsos audierint suos iustissime et euidentissime per semedipsos audierint

475

aliter autem mandatum de taliis negotiis editus aput aliter autem mandatum de talis negotiis editus apud omnes iudices erit semper inualidum omnes iudices erit semper inualidum 32 per hanc setentias ordinamus nos [ perexquirendum ueritate ] 32 post hanc setentiam ordinamus nos [ perexquirendum ueritatem ] de nostro edito iudicio ut traugant testimonium de petitione de nostro edito iudicio ut traucant testimonium de peticione cum illas scripturas uetustas anterioras et posterioras et cum illas scripturas uetustas anteriores et posterioras et eiciamde pena eiciant de pena 33 … … rouoraberunt placitum ut in IIIo die dedise 33 post autem roborauerunt placitum ut in IIIodie dedisse tardenato eas ad iuramento et ueremudo que suscipiset eas tardenato eas ad iuramento et uermudo que suscepisset eas hic in sancto petro in suburbio bragala hic in sancto petro in suburbio bracara 34 hic uero uenit [ ipse tardenatus ] + dedisset et illas 34 hic uero uenit [ Ø tardenatus ] +que dedisset Ø illas testimonias ut prebuissent sacro iuramento et miserunt … … testimonias ut iuras sacro iuramento et miserunt eos in … sigut lex godiga ordina… ecclesia sicut lex gotica ordinauerat 35 … … … … …runt ad misericordiam 35 ipsi homines superius nominati peruenerunt ad misericordiam et agnouerunt se in ueritate ut fuissent proprii ex et agnouerunt se in ueritate ut fuissent proprii ex pleue familie sancte marie bragalense sigut auiiet plebe familie sancte marie bracarense sicut auiiet bisauii et parentes suos fe… quomodo in scripturis bisauii et parentes suos fecerunt quomodo in scripturis et in colmellis resonat et proquo se [ in contentione ] et in colmellis resonant et proque Ø [ in contemptio ] miserunt dederunt ei sua offertione miserunt dederunt ei sua offertione

476

36 ipso uero pe… aepiscopus{ miseri corde } motus fecit sigut 36 ipse uero petrus episcopus { misericordia } motus fecit sicut sucgerentium postulaberant preces et dederunt illi omines sugerendum postulauerant preces et dederunt illi homines fidiatores egika … ut ab die abto rouorasent agnitione fidiatores egika uermudiz ut ab die abto roborassent agnitione 37 obinde ego ueremudo et senator et omni progenie 37 obinde Ø uermudo et senator et omni progenie nostre facimus uobis patri et pontifice nostro petrus dei nostre facimus uobis patri et pontifice nostro petrus dei gratia aepiscopus scripturam agnitionis per ligauilem placitum ut gratia episcopus scripturam agnitionis per ligabilem placitum ut sedeamus sub uestro regimine et de uestros maiorinos sedeamus sub uestro regimine et de uestros maiorinos [ de sedem ] sancte marie quales nobis ordinaueritis et [ de sede ] sancte marie quales nobis ordinaueritis et adimpleamus seruitium quod nobis iusseritis et de aepiscoporum adimpleamus seruitium quod nobis iusseritis et de episcoporum successorum uestrorum qui post uos aduenerint iam dictam in successorum uestrorum qui post uos aduenerint iam dictam in ipsam sedem et non erigamus super nosalio domno nullisque ipsam sedem et non erigamus super nosalio domno nullisque temporibus unde uos[ disturbam malam aueatis ] temporibus unde uos[ disturba mala abeatis ] 38 et si [ in aliquis temporibus ] nos in contemtione miserimus 38 et si [ Ø aliquis temporibus ] nos in contemptione miserimus aut repeti fuerimus de seruitium sancte marie et non aut repeti fuerimus de seruitium sancte marie et non adimpleuerimus quod in scripturis resonat quomodo pariemus adimpleuerimus quod in scripturis resonat quomodo pariemus post partem sancte marie uel qui eius aepiscopatum tenuerit post partem sancte marie uel qui eius episcopatum tenuerit ipsius sedis Dos Dos solidos et insuper in dorsum ipsius sedis Dos Dos solidos et insuper in dorsum nostrum CCas flagelas infigere quo ualere constat et nostrum CCas flagelas infigere quo ualere constat et

477

licentiam aueatis nosadpreendere ubi nosinueneritis et dicentiam! abeatis nosadprehendere ubi nos inueneritis et reuoketis [ a prestina seruitute ] et incurbetis in seruitio reuocetis [ ad pristinam seruitutem ] et incuruetis in seruitio quale uobis placiuile fuerit quales uos placabile! fuerit 39 nos nominati [ in hanc agnitio ] uermudo presbiter senator 39 nos nominati [ in hac agnitio ] uermudo presbiter — guntino astrulfo idem uermudo froyla sarracino sparilli guntino astrulfo item uermudo froyla sarracino sparilli tructemunda aragunti didagu idem aragunti leouegodo manus trucdemunda aragunti didagu item aragunti leouegoto manus nostras nostras 40 facta acnitio IIIo kalendas septembris era LXaIIIa post perhacta Ta 40 facta agnitio IIIo kalendas septembris era LXaIIIa post peracta Ma 41 adefonsus serenisimus princeps in hac series hacnitionis 41 adefonsus serenissimus princeps in hac series agnitionis quem fieri elegi manu propria rouorem inieci (signum) quem fieri elegi manu propria roborem inlegi! — 42 urraka regina confirmans (signum) 42 urraka regina confirmans — 43 sub dei auxilioscemenus astoricense sedis aepiscopus conf 43 sub dei auxilioscemenus astoricense sedis episcopus conf sub pondus timoris domini nunus legionense sedis aepiscopus sub pondus timoris domini nunnus legionense sedis episcopus conf conf sub dei aminitulo fultus uistrarius apostolicus eriense sedis sub dei aminiculo fultus uistrarius apostolicus eriense sedis aepiscopus conf episcopus conf sub gratia dei adiutos ennegus portugalense aepiscopus conf sub gratia dei adiutos ennegus portugalense episcopus conf sub redemptoris nostri potentie adiutos adegani ouetense sub redemptoris nostri potentie adiutos adegani ouetense

478

aepiscopus conf episcopus conf sub opem salbatoris nostri protectus nunnus dumiense sub opem saluatoris nostri protectus nunnus dumiense aepiscopus conf episcopus conf (chrismon) { aloytus cellenouensis abba conf } (signum) — { — } — (chrismon) honorigus de sciderio uimaranis abba conf (signum) — honorigus de asciterio uimaranis abba conf — (chrismon) adefonsus de claustra sancti stephani abba conf (signum) — adefonsus de claustra sancti stephani abba conf — 44 pelagius guntemiriz confessor conf 44 pelagius guntemiriz — conf pelagius didaz conf pelagius didaz — menindus didaz conf menendus didaz — dulcimus diaconus conf (signum) dulcinus diaconus — — (chrismon) nunno aloytiz conf — nunnus aloytiz conf (chrismon) pelagius froylaz conf — pelagius froylaz conf (chrismon) piniolus scemeniz conf — piniolus scentiiz! conf (chrismon) ruderigus uegilaz conf — ruderigu uelaz conf (chrismon) didagu fernandiz conf — didagu fredenandiz conf (chrismon) petro flaginiz + — petro flaginiz +conf (chrismon) ordonio almeiuz conf — ordonio almeluz! conf (chrismon) uelasco almeiuz conf — uelasco almeluz! conf

479

(chrismon) petro eulaliz conf — petro eulaliz conf (chrismon) adefonso tructesindiz conf — adefonso tructesindiz conf (chrismon) mitu arias conf — mitu arias conf (chrismon) egika uermudiz conf — eegika uermudiz conf (chrismon) pelagius comez conf — pelagius gomez conf (chrismon) petrus leouesindiz conf — petrus leouesindiz conf (chrismon) gutier leouesindiz conf — gutier leouesindiz conf 45 (chrismon) eyta furtuniz qui iudigabit et omnia per uerifice 45 — eyta furtuniz qui iudicauit et omnia per uerifice ordine exarauit conf (signum) ordine exarauit conf — 46 (chrismon) annaya uermudiz qui tunc scurro fuit conf 46 — annaya uermudiz qui tunc scurro fuit conf 47 (chrismon) tardenatus fulienti hic et assertor fuit conf (signum) 47 — tardenatus fulgenti hic et assertor fuit conf — 48 (chrismon) lucidu fafilaz ts 48 — lucidu fafilaz ts (chrismon) uelasco luci ts — uelasco luci ts (chrismon) teton suari ts — teton suari ts (chrismon) ero presbitero ts — ero presbiter — (chrismon) mitus presbiter confessor ts — omitus! presbiter — — (chrismon) uermudu iudex ts (signum) — uermudu iudex ts — (chrismon) uisclarius ts — uisclarius ts

480

(chrismon) seuero presbiter ts — seuero presbiter ts (chrismon) honorigo + arias ts — onorigu +ts arias test (chrismon) baltario ts — baltario ts (chrismon) fredenando ts — fredenando ts (chrismon) froya ts — froyla ts (chrismon) donno ts — donno ts (chrismon) martino donniz ts — martino donniz ts (chrismon) christoforo uistrariz ts — christoforo uistruriz! ts (chrismon) aloyto ts — aloyto ts (chrismon) nantemiro ts — nantemiro ts (chrismon) teodemiro ts — teodemiro ts (chrismon) zydi ts — zydi ts fromarigus uidiscliz confessor (signum) fromarigus uidisdiz! ts — 49 martinus uermudiz presbiter scripsit et conf (signum) 49 martinus uermudiz presbiter notuit et conf —

481

#02 TEXTO N.108 • DATA: 1072 Junho 20 TRADIÇÃO: ORIGINAL #02 [A] • LF1 135 [B] A 01 … … … … … … B 01 domnis inuictissimis ac triumphatoribus sanctisque martiribus … … … … … … …is gloriosis ac principis nostri sancti saluatoris redemptoris nostri et sancte marie semper u… … nostri et sancte marie semper uirginis quorum … … … [ … …tas ] { huius bragarense sedis } baselica fundata est [ in ciuitate ] { Ø bracare — } 02 [ nos quidem humilimum et indignum zamario presbiter ] 02 [ ego quidem humilissimus et indignus zamarius frater ] qui sumus … … … … … … qui sumus peccatorum molle depressus suscipiens in celum … … … … … … … … ingenui! 669 cum tantis amaritudinibus afflictus deo cui cura …t de omnibus conpunctus hoc sta… … … est de omnibus — hoc statui in corde meo ut … … … … … … … meo ut pro remedio anime mee et constestarem sicuti …cimus [ ad { ipso loco sancto } ] sancti facio [ ad { ipsum locum — } ] sancti salbatoris et sancte marie et { + chorum nomina saluatoris et sancte marie et { +eorum quorum — apost(o)lorum } et { reliquie eorum } que ibi… sanctorum } Ø { reliquie — } Ø ibidem … … … … … … … … recondite sunt hereditatem meam propriam quam habeo in … … … … … … … uilla cauilam subtus monte uermui territorio portugalensi …currente flumine pelelio { et loco pre… } … … … discurrente flumine pedio { — } in ipsa uilla

669 ingenui! : por ‘ingemui’ como exige o contexto.

482

… … … … de ecclesia et inde comodo cauilam illam de termino de ecclesia et inde Ø sub termino [ de ecclesia ] [ per illo arruio ] et sub termino [ de ecclesiam ] [ per illum arrugium ] et inde per [ illas lareas ] de iulia usque … … … inde per [ Ø lammas ] de ialia! usque ferit in petra … … … … … … cauadasuper baucola contra aurientalem partem 03 … … … … … … … …a 03 do et concedo ad ipsum locum omnes nostras hereditate quanta in ipso termino { + + + hereditates quantas in ipso termino { +potueritis +inuenire +cum + + + } que in se obtinet et ad +cunctis +prestationibus +suis } quas in se obtinent et ad prestitum ominis est tam de parentea quam etiam + prestitum hominis est tande parantela quam etiam +et de conparatione sicut … … … … … … de conparadela sicut in nostris scripturis et inuentariis resonat … … … … … … … … … … … ut aliquid de ipsa hereditate nostra ad ipsos sanctos et ad … … … …is adtributa ante eos accipiamus dominum hofferamus ut mercedis adtributa ante eos accipiamus 04 sed … … … … … … … 04 sed quicquid tibi dare dominepromittimus quoniam omnia … …nt sicut in testem euangeliorum nuntiatum est tua sunt sicut in testem euangeliorum nuntiatum est «da domine qui dedit tu miserere quia misericordiam fecit» «da domine qui dedit tu miserere quia misericordiam feci» et alibi dicitur … … … … … … et alibi dicitur «deo ergo datur quicquid a fidelibus … … … … ecclesiis iustissimam deuotionem offertur» 05 … … … … … … 05 damus atque concedimus ad ipsum locum … … [ ad episcopis ] et clericis … … sanctum et [ Ø episcopis ] et clericis qui ibi

483

… … … … … … …rii et humilis habitantes fuerint in amore dei casti sobrii et humili discipline dediti et precipimus ut cuncta quod discipline subditi et precipimus ut cuncta quod offerimus { in textum } ibi permaneat semper et non offerimus { integra } ibi permaneant semper et non … … … … … … deficiant sed semper habeat stabilitatem robore 06 … … … … … … … et aliquis homo 06 si quis tamen quod fieri non credimus Ø aliquis homo uenerituel uenerimus [ contra hunc factum nostrum ] uenerituel uenerimus [ contra hoc factum nostrum ] scripture testamenti infringere quesierit tan de { propinquis nostris } scripture testamenti infringere quesierit tan de { propinquis Ø } quam + straneis quomodo pariet [ post parte ] de quam +de extraneis quomodo pariet [ post partem ] de ipso loco sancto ipsa hereditate dublata uel tripata … ipso loco sancto ipsa hereditate duplata uel triplata et … … … … … … … … … ad potestatem qui illam terram imperauerit alio tantum et … iudicatum 07 facta seriens testamenti notum { quod erit } XIImo kalendas 07 facta series testamenti notum { die } XIIo kalendas iulii era milesima Ca Xa iulii era Ma Ca Xa 08 [ nos uero zamario abba ] [ in hanc seriens testamenti ] manu 08 [ Ø Ø zamarius abba ] [ in hac series testamenti ] manu mea confirmo (signum) mea conf — 09 … … 09 gunsaluus notauit

484

#03 TEXTO N.134 • DATA: 1078 Julho 27 TRADIÇÃO: ORIGINAL #04 [A] • LF1 103 [B] • LF2 615 [C] A 01 in { nomine domini nostri ihesu christi } B 01 in { dei nomine } 02 ego { famulus dei } froila cresconiz [ ad uobis + 02 ego { — } froila cresconiz [ Ø uobis +donno petrus bracarensis aepiscopus et omnes clerici ] petro bracarensi episcopo et omnibus clericis ] + textumscripture firmitatis pro remedio anime mee de +facio textum scripture firmitatis pro remedio anime mee de uilla sauariz inter rial et parietes mediate cum uilla sauariz inter riale et paredes medietate cum sua eclesia et in foze de aue Ve talios sua ecclesia et in foce de aue quinque talios de salinas in illa corte quos fuit de ueremudo ieremias de salinas in illa corte que fuit de uermudo iheremias 03 et dedit illi in pretio una equa de Xˇa modios et 03 et dedi illi in precio una equa de Xa modios et uno boue et una sagia >> in X modios maceril Io boue et Ia sagia maceril in X modios << 04 si quis tamen quod fuerit { + + } aliquis 04 si quis tamen quod fieri { +non +credimus } aliquis homo { uenerit+ + } { in mea uoce } ad homo { uenerit+uel +uenerimus } { — } ad inrumpendum contra hunc testamentum quomodo inrumpendum contra hunc testamentum quomodo pariet illo in quaduplo et qui illa terra imperauerit similiter pariam illud in duplo et qui illa terra inperauerit similiter 05 froila cresconiz [ in hac testamentum manu mea rouoro ] 05 froila cresconis [ Ø hoc testamentum manu mea roboro ] 06 [ in era Ta — XVIa ] et cotum VI kalendas agustas 06 [ Ø era Ma Ca XaVIa ] et quotum VIo kalendas augusti 07 { qui preses fuerunt ts ts } eldrebedus ts ts 07 { — } eldebredo ts baltarius ts ts galindus ts ts menendus ts ts gualtarius ts ts baltarius ts galindus ts menendus ts gualtarius ts

485

08 petrus bragarensis aepiscopus confirmo 09 petrus bracarensis episcopus conf (signum) { PETRVS necmutetur } — { — } 09 { pelagius presbiter } qui notuit 08 { pelagius — } qui notauit

486

#04 TEXTO N.153 • DATA: 1085 Junho 14 TRADIÇÃO: ORIGINAL #05 [A] • LF1 116 [B] A 01 in nomine patris et filii { +et +filii } et spiritus sancti B 01 in nomine patris et filii { — } et spiritu sancti 02 ego quidem famulus dei pelagio gutiniz aduenit mihi ex 02 ego Ø famulus dei pelagius godiniz aduenit mihi ex propria mea uoluntate ut aliquid ex paupertacula propria mea uoluntate ut aliquid ex paupertacula mea aliquid offerre ad aulam beate genitricis marie mea Ø offerem ad aulam beate genitricis marie adque uirginis qui est fundata [ in ciuitas bracara ] atque uirginis que est fundata[ in ciuitate bracara ] sicut et offero [ pro remedium] anime mee de ipsa sicut et offero [ pro remedio ] anime mee de ipsa eclesia sancti michaeli quiest fundata in uilla ecclesia sancti michaelis que est fundata in uilla forozos mea ratione integra sicuti illa conparaui forozos mea ratione integra sicuti illa comparaui de nanti guttierriz et de suas iermanas mennina et de nanti guterriz et de suas germanas mennina et bona [ per meo pretio ] et [ per cartis ] VIIIIa bona [ per meum pretium ] et [ per cartas ] VIIIIa integracum quantum in se obtinet et ad prestitum integracum quantum in se obtinet et ad prestitum hominis est ut habeant inde ratione qui boni fuerint hominis Ø ut habeant inde ratione qui boni fuerint et uitasancta perseueraberint et uitasancta p(er)seuerauerint 03 habeant et possideant ex(ce)pta illa larea qui inde 03 habeant et possideant extra illa larea que inde subtraho qui dicent cotesreta subtraho que dicent cotesseta! 04 et acceperunt ipsos uenditores pro illa eclesia in pretio 04 et acceperunt ipsos uenditores pro illa ecclesia in pretio placibile XXXa modios et de pretio aput me nihil placibile XXXa modios et de pretio aput uos nihil

487

remansit in debito remansit in debito 05 et si uenerit aliquid ex propinquis meis uel 05 et si uenerit aliquis de proprinquis meis uel extraneis qui ipsa eclesiauel adiunctionibus suis extraneis qui ipsa ecclesia uel adiunctionibus suis infringere tenptauerit [ auferat dominus memoria eius ] de infringere temptauerit [ auferat dominus memoriam eius ] de libro uite et [ pariat ad pars testamenti ipsa eclesia ] in libro uite et [ pariat ad pars testamenti ipsam ecclesiam ] in quadruplum et insuper D solidos quadruplum et insuper D solidos 06 factumtestamentum [ in die XVIIIo ] kalendas iulias era 06 factumtestamentum [ Ø die XoVIIIIo ] kalendas iunii! era T C XXa IIIa Ma Ca XXa IIIa 07 ego pelagio supra nominato [ in hunc testamentum 07 ego pelagius super nominatus [ Ø hoc testamentum manus meas rouoro ] manu mea roboro ] 08 { pro ts ts } menindo ts alius menindo ts { iohanne ts } 08 { — } menendus ts alter menendus ts { — } 09 { petrus bragarensis aepiscopusconfirmo } — { — } 10 gutierre pauliz iudex qui uidi 09 gutierriz! pauliz iudex qui uidit (signum) { PETRVS necmutetur } — { — } 11 ranemirus notuit (signum) RANEMIRVS 10 ranemirus notuit — —

488

#05 TEXTO N.166 • DATA: 1087 Outubro 19 TRADIÇÃO: ORIGINAL #06 [A] • LF1 413 [B] • LF2 601 [C]

A 01 in { nomine domini nostri ihesu christi } B 01 in { dei nomine } 02 ego famulus dei godesteu eizoniz et godesteu froilaz et 02 ego famulus dei godesteu eizonis et godesteu froilaz et godesteu miriz et ero eriz et uimara maruaniz et godesteu miriz et ero eriz et uimara maruaniz et gundisaluo pelagiz et furtunio pelagiz et famulas dei geluira gundisaluo pelaiz et furtunio pelaiz et famulas dei geluira miriz et geluiralopiz et auria eizoniz in domino miriz et geluiralopis et auria eizoniz in domino deo [ eterna salutem ] amen deo [ eterna salute ] amen 03 annuis nobis uolumptas ut [ faceremus uobis + 03 annuis nobis uoluntas ut [ faceremus uobis +domno petrus bracarensis episcopus ] dotem baselice [ uocauolo sancti petro bracarensi episcopo ] dotem baselice [ uocabulo sancti saluatoris { et sancti micaelis } et sancti iulianis ] in saluatoris { — } et sancti iuliani ] in uilla quos uocitant uarcena territorio flauias discurrente uilla quam uocitant uarzena territorio flauias discurrente riuolo tameca ribolo tamega 04 quotiens ab alico fidelium consegrandas eclesias episcopus 04 quociens ab aliquo fidelium consecrandas ecclesias episcopus euitatur per donationem confirmatam accipiat et non euitatur per donationem confirmatur! 670 accipiat et non

670 confirmatam/confirmatur: erro de cópia por confusão do <a> visigótico com ,

acarretando reinterpretação da forma verbal:

<confirmatam> → <confirmatum> → <confirmatur> (← <euitatur>)

A proximidade da forma passiva ‘euitatur’ contribuiu para o erro de leitura e cópia.

489

sic sine luminariis uel sine sustemptatione clericorum sic sine luminariis uel sine sustentatione clericorum qui ibidem seruituri sunt sed in omni circuitu qui ibidem seruituri sunt sed in omni circuitu eclesie LXXX et IIIIor dextros terminetur per manus ecclesie LXXX et IIIIor dextros terminetur per manus gutino presbiter dum uita uixerit gutino presbiter dum uita uixerit 05 et non aueat licitum [ ad nulla forma ominis ] 05 et Ø habeat licitum [ ad nullam formam hominis ] extraniare uel seruire nisi [ ad ille episcopus ] sicut et extraniare uel seruire nisi [ ad illum episcopum ] sicut et alias eclesias et illos eredes que non [ faciant ibi alias ecclesias et illos heredes qui non [ faciant ibi nulla disturbatione ] que lex uetat et illos clericos n(u)llam disturbationem ] que lex uetat et illos clericos que faciant seruitium ad illos eredes sicut canuum qui faciant seruitium ad illos heredes sicut canuum docet et si extraniarent auersusepiscopus uel eredes docet et si extraniarent auersusepiscopus uel eredes quinientos solidos parient et illos eredes similiter D solidos parient et illos heredes similiter 06 nos superius nominati in anc dotem manus nostras 06 nos superius nominati in hanc dotem manus nostras rouoramus roborauimus 07 et qui exinde aliter fecerit anetema sit et 07 et qui exinde aliter fecerit anatema sit et insuper [ pariat [ ad ille episcopus bracarensis ] insuper [ pariat [ ad illum episcopum bracarensem ] illa eclesia ] [ in quadrublu ] illam ecclesiam ] [ in quadruplum ] 08 regnante adefonso rex filius fredenandi facta 08 regnante adefonso rex filius fernandi facta scriptura sub die quod erit XoIIIIo scriptura sub die quod erit XoIIIIo

490

kalendas nouember era Ma Ca XXa Va kalendas nouember era Ma — XXa Va 09 qui uiderunt et audierunt id sunt meindo ts mitu ts 09 qui uiderunt et audierunt id sunt menendus ts mitu ts alio meindo ts aio menendo ts 10 pelagio quasi presbiter qui notuit 12 pelagio quasi presbiter qui notuit 11 didacu quos uidi cf pelagio quos uidi cf 10 didago quos uidi conf pelagius quos uidi conf godesteu quos uidi cf godesteu quos uidi conf 12 petrus bragarensis aepiscopus confirmo 11 petrus bracarensis episcopus conf (signum) { PETRVS necmutetur } — { — }

491

#06 TEXTO N.220 • DATA: 1101 Outubro 18 TRADIÇÃO: ORIGINAL #08 [A] • LF1 163[B] • LF2 665 [C] A 01 [ in nomine sancte et indiuidue trinitatis patris B 01 [ in nomine sancte et indiuidue trinitatis patris et filii et spiritus sancti ] cuius honor et gloria et filii et spiritu sancti ] cuius honor et gloria regnum et imperium manet per infinita tempora regnum et imperium manet per infinita tempora { in domino eternam salutem amen } { — } 02 mos quippe est omnibus seruientibus deo aliquid sue 02 mos quipe est omnibus seruientibus domino aliquid sue facultatis tribuere propter deum unde clementer cum facultatis tribuere propter deum unde clementer cum sanctis et electis portionem accipiant quomoda quoque sanctis et electis portionem accipiant comoda quoque sibi celestia adquirant sibi celestia adquirant 03 quapropter ego famulus dei gundisaluus tauronici concedo 03 quapropter ego famulus dei gundisaluus tauroniz concedo propter nomen domini dei nostri sancte marie et propter nomen domini dei nostri sancte marie et uobis archiepiscopo domnogiraldo uel { clericis + uobis archiepiscopo domnogeraldo uel { clericis +bracarensis + } { que scita et cognita propalatur et dinoscitur +ecclesie } { — in uilla que uocatur bracara } de hereditate mea popria … } de hereditate mea propria quam habeo de parentibus auorum meorum in uilla quam habeo de parentibus auorum meorum in uilla que uocitatur sancta maria de mauri terminata que uocatur sancta maria de mauri terminata { quidem } submonte spino territorium bracarensi { quod est } sub mo(n)te spino territorio bracarensi discurrentibus aquis in riuum cataui discurrentibus aquis in riuum cadaui

492

04 et habet terminos per salcetum { et inde per couellum } 04 et habet terminos per salcetam! { — } et inde ad catauum et inde per antonianes et inde et inde ad catauum et inde per antonianes et inde [ per montem sisti ] et inde ubi incipit [ per monte sixti ] et inde unde incipit 05 ipsius enim hereditatis uel eclesie mediam integram 05 ipsius enim hereditatis uel ecclesie mediam integram et de media VIam concedo ubi eam potueritis inuenire et de media sextam concedo ubi eam potueritis inuenire cum quantum in se obtinet et ad prestitum hominis cum quantum in se obtinet et ad prestitum hominis est extra illas lareas quas dedi filiis meis defontibus est extra illas lareas quas dedi filiis meis defontibus fafile et marie et gundisaluuo fafile et marie et gundisaluo 06 et do uobis aliam heremitam que uocatur sancti 06 et do uobis aliam heremitam que uocatur sancti laurentii quomodo est conclusa per suos terminos laurentii quomodo est conclusa per suos terminos 07 sic do eclesias quomodo etiam et laigalem quantum 07 sic de! ecclesias quomodo etiam et laicalem quantam! inde michi uenit inter fratres et heredes cum inde mihi uenit inter fratres et eredes Ø quantum in se obtinet et ad prestitum hominis est quantam! in se obtinet et ad prestitum hominis est ubi eas potueritis inuenire ubi eas potueritis inuenire 08 et inde leuare mando et transferre ad perfectum 08 et inde leuare mando et transferre ad perfectum in locum sanctum predestinatum in locum sanctum predestinatum sic concedo et annuo illi loco predicto sicut scriptura sic concedo et annuo illi loco predicto sicut scriptura docet et continet ut inde serui dei habeant stipendium docet et continet ut inde serui dei habeant stipendium

493

et ego [ habeam ante deum inextimabile premium ] et ego [ habeam ante deum inextimabilem premium ] 09 neminem quidem permitto qui ibidem uobis aliquam 09 neminem quidem permitto qui ibidem uobis aliquam conturbationem nec in modico faciat necfilii neque conturbationem nec in modico faciat necfilii neque nepotes siue unus ex prosapia mea aut extraneus et ullus nepotes siue unus et prosapia mea aut extraneus et ullus scriptus neque ullum testamentum neque illud quod scriptus neque ullum testamentum neque illud quod prius feci in adaulfi umquam ualeat super istum prius feci in adaufi nunquam ualeat super istum non anteriores neque posteriores non anteriores nec post(er)iores 10 igitur si quis audaciter inuadendo surrexerit qui 10 igitur si quis audaciter inuadendo surrexerit qui hunc factum meum infringere uoluerit prius sit hunc factum nostrum infringere uoluerit prius sit excomunicatus et maneat ab omni cetu catholicorum excomunicatus et maneat ab omni cetu catholicorum extraneus et cum iuda domini traditore in eternalibus extraneus et cum iuda domini traditore in eternabilibus! penis supplicium patiatur et insuper det ipsas penis supplicium patiatur et insuper det ipsas eclesias et ipsam hereditatem laygalem in duplo et ecclesias et ipsam hereditatem laicalem in duplo et D solidos et iudigatum D solidos in iudicatum 11 est facta series testamenti regnante adefonso rege 11 est facta series testamenti regnante adefonso rege in era mille Ca XXXa VIIIIa XVmo kalendarum nouembris in era Ma Ca XXXa VIIIIa XVo kalendarum nouembris 12 ego sursum nominatus in hac series testamenti manus 12 ego sursum nominatus in hac series testamenti manus meas roboro (signum) meas roboro —

494

13 qui presentes fuerunt petrus testis suarius testis 13 qui presentes fuerunt petrus ts suarius ts stephanus testis pelagius testis stephanus ts pelagius ts 14 frogianus archidiaconus conf 14 frogianus archidiaconus conf suarius gundisaluici conf { pelagius sentarici (con)f } suarius gundisaluiz conf { — } gundisaluus frater conf egas domenguici conf gundisaluus frater conf egas dominguiz conf 15 gundisaluus notuit 15 gundisaluus notuit 16 adicio ut mihi semper bonum faciatis et induatis 16 adicio ut mihi semper bonum faciatis et induatis et cubernetis et defendatis et in sede bracara cadetram et gubernetis et defendatis et in sede bracara cathedram et scamnum detis et ex generis meis qui et scamnum detis et ex generis meis qui dignus fuerit et seruitium cum ueritate fecerit teneat eas dignus fuerit et seruitium cum ueritate fecerit teneat eas

495

#07 TEXTO N.221 • DATA: 1101 Outubro 18 TRADIÇÃO: ORIGINAL #09 [A] • LF1 164[B] • LF2 666 [C] A 01 in era Ta Ca XXXa VIIIIa XV B 01 in era Ma Ca XXXa VIIIIa XoVo kalendarum nouembris kalendas nouembris 02 ego gundisaluus tauroniz placitum facio uobis archiepiscopo 02 ego gundisaluus tauroniz placitum facio uobis archiepiscopo uel clericis bracare pro parte de ipsis eclesiis uel uel clericis bracare pro parte de ipsis ecclesiis uel hereditatibus sancte marie mauri uel sancti laurencii hereditatibus sancte marie mauri uel sancti laurentii extra illud quod sursum resonat ut numquam sim extra illud quod sursum resonat ut nunquam sim ausus uos proinde calumniare neque in aliam ausus uos proinde calumniare nec in aliam partemextraniare uel contestare nec uendere uel donare nisi partemextraniare uel contestare nec uendere uel donare nisi semper firmus in uestra parte stare in nullisque semper firmus in uestra parte stare in nullisque temporibus per nullamque actionem temporibus per nullamque actionem 03 et si minime fecerim et istum placitum 03 et si minime fecerim et istum placitum exesserim dem uobis archiepiscopo aut clericis uel cui exesserim dem uobis archiepiscopo aut clericis uel cui uocem pulsauerit de sede sancte marie mille solidos et uocem pulsauerit de sede sancte marie mille solidos et iudigatum iudicatum 04 era sursum nominata 04 era sursum nominata 05 ego famulus dei gundisaluus hunc placitum firmitatis 05 ego famulus dei gundisaluus hunc placitum firmitatis manibus meis roboro (signum) manibus meis roboramus —

496

06 qui presentes fuerunt petrus testis suarius testis 06 qui presentes fuerunt petrus ts suarius ts stephanus testis pelagius testis stephanus ts pelagius — 07 g. notuit 07 gundisaluus notuit

497

#08 TEXTO N.246 • DATA: 1104 Setembro 13 TRADIÇÃO: ORIGINAL #10 [A] • LF1 335 [B] • LF2 646 [C]

A 01 in nomine domini dei et saluatoris nostri ihesu christi B 01 in nomine domini dei et saluatoris nostri ihesu christi 02 uidelice [ magnum enim est << titulum ] testamenti in 02 Ø [ magnus >> est enim titulus ] testamenti in qua { foris lex adimplere potest } et amplectere quo { Ø lex adimplere potest } et adimplet 03 obinde ego seruus domini pelagio quasi fratre 03 obinde ego seruus dei pelagius quasi frater ideo placui michi { per bone pacis et uoluntas } ut Ø placuit mihi { — } ut [ facerem uobis >> domnus giraldus [ facerem uobis archiepiscopo domno geraldo archiepiscopus ] + ad aulam sancte marie semper << ] +et ad aulam sancte marie semper uirginis cuius baselica scita est [ in ciuitas uirginis cuius basilica sita est [ in ciuitate bracara ] sicuti et facio textum scripture firmitatis de braccara ] sicuti et facio textum scripture firmitatis de hereditate mea propria quos abeo in pannonias hereditate mea propria quam habeo in pannoias [ subtus mons ] caprario discurrente riuolum corrago id [ sub monte ] caprario discurrente riuulo corrago id est nominato [ ipse agro ] iusta naualios ab integro est nominatim [ ipsum agrum ] iuxta naualios ab integro concedo et est seminatura VIIm modios de centeno concedo et est seminatura VII modios de centeno 04 { omnia que est et quantum est } { do et dono } 04 { — } { do } atque contexto ad ipsum locum sanctum pro atque concedo ad ipsum locum sanctum pro remedio anime mee { quod ad iurationis confirmo per remedio anime mee { —

498

diuinitatem sanctam et regnum eclesie eius quia … contra unc factum nostrum nunquam ero auentus ad … inrumpendum } … } 05 quod si { aliquis + } ex propinquis nostris uel 05 quod si { aliquis +homo } ex propinquis nostris uel extraneis [ hunc factumnostrum ] inrumpere uoluerit extraneis [ hoc factum meum ] inrumpere uoluerit in primis sit excomunicatus + [ ad sancte mater in primis sit excomunicatus +et [ a sancta matre eclesie ] sit segregatus et insuper [ reddat ipsa ecclesia ] sit segregatus et insuper [ pariat ipsam hereditate ] [ + quaduplum ] hereditatem ] [ +in quadruplum ] 06 et [ unc factum nostrum ] semper [ abeat robore et firmitate ] 06 et [ hoc factum meum ] semper [ habeat roborem et firmitatem ] 07 facta seriens testamenti notum die erit idus 07 facta series testamenti notum die Ø idus setenber era M C Xˇ IIa septembris era Ma Ca Xˇa IIa 08 ego pelagio fratre [ in hanc seriens testamenti 08 ego pelagius frater [ Ø hanc series testamenti manu mea rouoro ] et confirmo manu mea roboro ] et confirmo 09 { qui preses fuerunt } pelagio ts ueremudo ts 09 { — } pelagius ts uermudus ts ero ts miro ts erus ts mirus ts 10 & sisnandus presbiter notuit 10 Ø sisnandus presbiter notuit

499

#09 TEXTO N.271 • DATA: 1107 Outubro 20 TRADIÇÃO: ORIGINAL #11 [A] • LF1 364 [B] • LF2 631 [C] †

A 01 … … … … … B 01 dominus! inuictissimis hac triumphatoribus — C domnis atque … … … … … gloriosissimorum apostolorum martirum confessorum atque … … … … … … … …arie uirginum et omnium sanctorum in honore sancte marie semper uirginis cuius baselica fundata est [ in ciuitas semper uirginis cuius basilica fundata est [ in ciuitate bracara ] braccara ] 02 ego famula dei aragunti fafilaz una pariter cum filiis 02 ego famula dei aragunti fafilaz una pariter cum filiis meis nominibus fafila monio geluira bona … … meis nominibus fafila monio geluira bona nunus petrus … … … … … … … … … adosinda ideo placuit nobis per bona pacis et uoluntas … … … … … … … — — — — — — — nullius quoque gentis inperio nec suadentis articulo … … animo integro atque consilio non per metu nec — — — — — — — — — — sed sano per uim nec per memoria ablata nec per extorta mente sed — — — — — — — — — — — expontaneas nostras uoluntates et in nostras robores ita — — — — — — — —

† Os trechos em que as lições de A são ilegíveis devido a deterioração do pergaminho, e B é

omisso, completa-se o texto com as lições de C, que é em geral mais completo que B. As

omissões de B podem explicar-se pelo facto de o pergaminho já estar deteriorado aquando

da elaboração do ‘Liber Testamentorum I’, e de o copista de B, menos expedito que o

copista de C, ter optado por não transcrever os passos de leitura difícil.

500

ut facerem … … … … … … ut faceremus uobis domnogeraldoarchiepiscopo et clerici … … … … … … … … braccarensium sicut et facimus hacseries testamenti de … … … … … … … hereditate nostra propria quam habemus in uilla … subtus mons sancti …metis et bauzamala et cresimir subtus mons sancti mametis et bauzamala et ribolo torto territorio bracarense ribulo torto territorio bracare et [ abet iacentia in illa hereditate in illos casales ] et [ habet iacentia Ø illa hereditate in illos casales ] et domos qui fuerunt … … … … … — — qui fuerunt de lezenio gudiz et ganauit … … … … … … … … illam monio gunsaluiz cum uxore sua aragunti fafilaz 03 … … … … … … … … 03 damus — uobis casas domos edifitiis uineas sautos … … uel barbaras exitus montium aquis aquarum terras ruptas uel barbaras exitus montium aquis aquarum sesecas molinarum montes fontes per suis terminis sesecas molinarum montes fontes per suis terminis et locis antiquis per ubi [ illa potueritis inuenire ] et locis antiquis per ubi [ illam potueritis inuenire ] … … … … … … … … … … cum quantum ad prestitum hominis est qui in se obtinet … … uel obtinebit 04 … … … … … 04 damus uobis illam hereditatem quantam … … … … … … … aragunti que ganaui monio gunsaluiz cum uxore sua aragunti fafilaz pro pretium et cartas et illa hereditate que — — — — — — — — — iacet in agro de sando quos comparaui et contramutaui — — — — — — — — —

501

cum domna santia — — — 05 … … … … … … … … — — — — — — — — — damus uobis illas hereditates siue de comparatura quomodo … … … … … … … — — — — — — — et de ganancia et de totas contramutatas 06 … … … … … … …i — — — — — — — — damus illas hereditates pro remedio anime aragunti … fafilaz ut habeat inde mercedem copiosam ante deum 04 — ut habeat inde mercedem copiosam ante deum 07 [ habeatis uos illa hereditate ] firmiter et 05 [ habeatis uos illam hereditatem ] firmiter et successoribus uestris usque in perpetuum successores uestri usque in perpetuum 08 … … … … … … … … … … 06 et si aliquis homo uenerit uel uenerimus tam nos tam … … … … … … … propinquis nostris quam extraneis qui hunc factum … … … … … … nostrum frangere uoluerint in-primis sit excomunicatus … [ … corpus ] domini segregatus et in prima et [ a corpore ] domini segregatus et in prima ressurrectione non resurgat et cum iuda traditore habeat resurrectione non resurgat et cum iuda traditore habeat participium in eterna damnatione … … … participium in eterna damnatione et pariet illam … … … … … hereditatem duplatam et insuper quadruprum … … … … … … … … … … duo auri talenta ad uos aut qui uoce uestra pulsauerit … … … … et uos perpetim habiture 09 … … testamenti IIIXo kalendas nouembris 07 factumest testamenti XIIIo kalendas nouembris

502

{ era Ma Ca Xˇa V } { — } 10 nos superius nominati { qui sursum resonant } 08 nos superius nominati { — } [ in ha { series testamenti } ] [ manus nostras ] … [ in hoc { testamento } ] [ manibus nostris ] roboramus 11 … … … … … … 09 pro testes pelagius ts petrus ts … … … … menendus ts gundesindus ts 12 … …cono { quod uidi et conf } … 10 frogia archidiaconus { quod uidi — confir } magister …nardus { quod uidi et conf } … …diacono bernardius { — — — confirma } uimara archidiaconus { quod uidi et conf } … …aniz { quod uidi et conf } { — — — conf } romanus — { — — — conf } … …ndiz { quod uidi et conf } … mitus uiliamondiz { — — — conf } pelagius …etriz{ quod uidi et cf } … cidiz { quod uidi et petriz { — — — conf } gunsaluo cidiz { — — — cf } fafila luz quod uidi et cf uelascokalindiz { quod conf } fafila lux quod uidit — conf uelasco galindiz { — uidi conf } godinus luz { quod uidi conf } godinus onoriquiz — conf } godinus lux { — — conf } godinus onoriquiz { quod uidi conf } pelagius uermudiz conf gomizo pelaiz { — — conf } pelagius uermudiz conf gomecius pelaiz conf egas menendiz conf galindus galindiz conf conf egas menendiz conf galindus galindiz conf { aloitus aluitiz conf } { pelagius gutierriz conf } abbas { — } { — } abbas menendus conf gunsalbus uelasquiz priori randufi conf menendus conf gunsaluus uelasquiz prior randulfi conf lezenio crexiniz cf gutierre pelayz conf lezenio crexiniz conf gutierre — conf — … … … … … 11 petrus sentaz qui nuntiauit conf

503

— … … … 12 onoricus presbiter notui

504

#10 TEXTO N.278 • DATA: 1108 Março 03 TRADIÇÃO: ORIGINAL #12 [A] • LF1 369 [B] A 01 in nomine dei patris genitique filii simul et spiritus B 01 in nomine dei patris genitique filii simul et spiritus procedentis qui unus idemque deus permanet in trinitate perfecta procedentis qui unus idemque deus permanet in trinitate perfecta siue in honorealme uirginis marie siue in honorealme uirginis marie 02 ego gontina nuniz pariter cum filiabus meis nomine maria 02 ego gontina nuniz pariter cum filiabus meis nomine maria maioreet geluiratestamentum fatio deo et sancte maioreet geluiratestamentum facio deo et sancte marie de bracara et uobis domno geraldo archiepiscopo marie de bracara et uobis domno geraldo archiepiscopo de hereditate mea quam habeo in uilla portella et in de hereditate mea quam habeo in uilla portella et in paretes sub monte castro frogeua territorio bracarensi paretes sub monte castro frogeua territorio bracarensi discurrentibus aquis ad pel in loco predicto ipso kasale de discurrentibus aquis ad pel in loco predicto ipso kasale de barrario cum omni >> prestantia sua et in illa ecclesia barrario cum omni sua prestantia << et in illa ecclesia meam rationem quantam ibi habuit dolquitus fagildiz ubi meam rationem quantam ibi habuit dolquitus fagildiz ubi eas potueritis inuenire eas potueritis inuenire 03 et ipsam hereditatem cambiauit mihi mido arias pro alia quam 03 et ipsam hereditatem cambiauit mihi mido arias pro alia quam dedi sibi in figairedo et ipse mido arias comparauit ipsam dedi sibi in figairedo et ipse mido arias comparauit ipsam hereditatem de portella de pelagio dolquidiz in Cm XXti hereditatem de portella de pelagio dolquidiz in Cm XXti modios modios 04 unde ego gontina testamentum fatio sancte marie 04 unde rogo! gontina testamentum facio sancte marie

505

de bracara pro remedio anime mee et uiri mei pelagio de bracara pro remedio anime mee et uiri mei pelagio arias ut inde + copiosam ante deum arias ut inde +mercedem copiosam ante deum 05 si quis uero ex progenie nostra uenerit aut extranee gentis 05 si quis uero ex progenie nostra uenerit aut extranee genus potens et impotens et hoc factum disrumpere conauerit potens et impotens et hoc factum disrumpere conauerit iram superni regis incurrat dei omnipotentis et regie functioni iram superni regis incurrat dei omnipotentis et regie functioni + La auri talenta quoauctus persoluat et a parte ipsius +cum La auri talenta quoauctus persoluat et a parte ipsius quod abtulerit uel { temptare uoluerit } reddat in quadruplo quod abstulerit uel { temptauerit } reddat in quadruplo ipseque anatematis maledictione percussus pereat in eternum ipseque anatematizatus! maledictione percussus pereat in eternum 06 et hec scriptura quam in concilio edimus et 06 et hec scriptura quam in concilio edimus et deliberauimus permaneat in omni robore et perpetuo firmitate deliberauimus permaneat in omni robore et perpetuo firmitate 07 facta series testamenti huius diei Vo nonas martii era Ma 07 facta series testamenti huius diei Vo nonas martii era Ma Ca XˇaVa Ca XˇaVa 08 ego gontina hoc testamentum { manu mea roboro } 08 ego gontina hoc testamentum { >> } { et filie mee similiter } { << } { cum filias meas Ø } { manibus nostris roboramus } 09 pelagius ts petrus ts gomiz ts 09 pelagius ts petrus ts gomizo ts 10 ramirus arias quod uidit conf mido arias conf suarius arias 10 ramirus arias quod uidit conf mido arias conf suarius arias conf abbas eirigus { de lodomare } conf stephanus eius monacus conf abbas eirigus { — } conf stephanus eius monacus conf petrus menendiz conf uimara gondesindiz conf froila conf petrus menendiz conf uimara gondesindiz conf froila

506

petriz conf mido uiliamondiz conf petriz conf mido uiliamondiz conf 11 { onoricus uiliamondiz } notauit 11 { onoricus — } notuit

507

#11 TEXTO N.288 • DATA: 1110 Outubro 30 TRADIÇÃO: ORIGINAL #13 [A] • LF1 389 [B] • LF2 703 [C] A 01 in nomine sancte et (in)diuidue trinitatis patris et B 01 in nomine sancte et indiuidue trinitatis patris et filii et spiritus sancti cuius honor et gloria regnum filii et spiritus sancti cuius honor et gloria regnum et imperium manet per infinita tempora et imperium manet per infinita tempora [ in domino deo eternam salutem ] amen [ in domino deo eterna salute ] amen 02 mos quippe est omnibus seruientibus deo aliquid sue 02 mos quippe est omnibus seruientibus deo aliquid sue facultatibus tribuere propter deum unde clementer cum facultatibus tribuere propter deum unde clementer cum sanctis et electis porcionem accipiant commoda quoque sanctis et electis portionem accipiant quomoda quoque sibi celestia adquirant sibi celestia adquirant 03 quapropter nos famulos dei didagus cresconici et uxor 03 quapropter nos famulos dei didagus cresconiz et uxor rnea lupa pelagiz concedimus { propter nomen domini dei mea lupa pelaiz concedimus { — nostri } illi eclesie sancte marie braccarense et uobis … } illi ecclesie sancte marie bracarense et uobis archiepiscopo domno mauricio atque clericis ipsius sedis archiepiscopo domno mauricio atque clericis ipsius sedis hereditatem nostram propriam que abemus in uilla hereditatem nostram propriam quam habemus in uilla radicata subtus monte spino territorio braccarense radicata subtus monte spino territorio bracarense discurrentibus aquis in riuum cataui et locum in discurrentibus aquis ad riuum cataui et locum in quo dicunt paretes quo dicunt paretes 04 et uenit nobis [ ipsa hereditate ] de patre nostro 04 et uenit nobis [ ipsa hereditas ] de patre meo

508

pelagio fafilaz tam de auolenga quam de ganantia siue pelagio fafilaz tam de auolenga quam de ganantia siue de contramuda ipsius hereditatis de contramutata ipsius hereditatis 05 concedimus uobis ipsas hereditates ad locum 05 concedimus uobis ipsas hereditates ad locum predestinatum sic concedimus et annuimus illic loco predestinatum sic concedimus et annuimus illic loco predicto sicut scriptura docet et continet ut predestinato sicut scriptura docet et continet ut { inde } + serui dei habeant stipendium et ego { in! deo! } +clerici serui dei habeant stipendium et nos habeam inestimabile premium hab(e)amus inestimabile premium 06 neminem quidem permittimus qui ibidem uobis aliquam 06 neminem quidem permittimus qui ibidem uobis aliquam conturbationem nec in modico faciat necfilii neque conturbationem nec in modico faciat necfilii nec nepotes siue unus ex prosapia nostra aut extraneus nepotes siue unus ex prosapia nostra aut extraneus 07 igitur si quis audaciter inuadendo surrexerit qui 07 igitur si quis audaciter inuadendo surrexerit qui hunc factum nostrum << infringere uoluerit sit hunc >> nostrum factum infringere uoluerit sit excomunicatus et anathematizatus et maneat ab omni cetu excomunicatus et anatematizatus et maneat ab omni cetu catholicorum extraneus et [ cum iuda domini traditore ] in ca(t)holicorum extraneus et [ cum iuda domini traditorem ] in eternalibus penis supplicium paciatur et insuper det eternalibus sedibus supplicium paciatur et insuper det ipsam hereditatem in quadruplum et D solidos ipsam hereditatem in quadruplum et D solidos 08 est facta series testamenti IIIo kalendarum nouembrium 08 est facta series testamenti IIIo kalendarum nouembrium era Ma Ca XˇaVIIIa era Ma Ca XˇaVIIIa

509

09 ego didagus cresconiz et uxor mea lupa pelagiz { + 09 ego didagus cresconiz et uxor mea lupa pelaiz { +in + + + } manus nostras roboramus +hac +series +testamenti } manus nostras roboramus 10 { qui uiderunt } pelagio ts petro ts suarius ts gunsaluus ts 10 { porro testes } pelagius ts petrus ts suarius ts gunsaluus ts 11 menendus diagonus notuit 11 menendus diaconus notuit

510

4. Extracções de formas em contexto Extracção das formas de Demonstrativos 671 Variantes: ILLE, IPSE, ISTE, HIC # formas extraídas: 1636 Referência: tipo de texto, ano e N. de texto Tipos de texto: P - transacção entre particulares; R - transacção entre particular(es) e uma instituição religiosa; PL - documentos processuais (plácitos)

• ILLE P1052.060 per manus de pelagio midiz ¶ et misit illa comitissa P1054.063 in ipso casale duas casas mureas et de illa cortina que iacet tras casa P1054.063 et in concagatos larea que leuat se de illa lama et uadit per succum de P1054.067 territorio bracarensi et riuulo aliste in illa uilla que fuit de adrocia et P1054.067 in omni giro medietatem integram que in illa uilla siue in P1054.067 ad prestitum hominis est ¶ et uenit nobis illa uilla in portione de P1054.068 suco de frater ermosindo et uai infesto per illa carraria antiqua per succo P1054.068 ermosindo et dono et uai in directo proad illa carraria antiqua deinde a P1054.068 antiqua deinde a aiuso medietate et de illa alia medietate dat inde palili P1054.068 et gontrode VIIIa et dat dona adousinda de illa VIIIa de dono IIIa et de P1054.068 et de dono et uenit in directo proad illa carraria antiqua deinde P1054.068 et aragunti VIIIa et gontrode VIIIa et de illa VIIIa de dono dat inde P1056.074 in ipso linar de bouias ¶ leuat se de illa uerea et ferit in illo P1056.075 per illo uallo infesto et inde torna per illa carraria antica et fere in P1056.075 accepimus de uobis precium V modios pro illa hereditate et pro illo P1056.080 inter larea de honorigu ouequiz et de illa comitissa quam ibi P1056.081 propria quam habeo in uilla nugaria in illa uarzena ¶ leuat se de larea P1056.082 meum quinionem qui partit cum illa comitissa ¶ et accepimus de P1056.082 inter larea de honorigu ouequiz et de illa comitissa ¶ et accepimus de P1056.084 meum quinionem qui partit cum illa comitissa ad radicem montis P1056.085 de succu de frogiulfu et ferit in illum de illa comitissa uel uendimus P1056.089 unde primiter incoauimus ¶ damus uobis de illa medietate que fuit de P1057.092 medietate et godemiru in illo casal ad illa fonte ad illa porta de P1057.092 in illo casal ad illa fonte ad illa porta de nugaria de illa P1057.092 fonte ad illa porta de nugaria de illa uinea et de quanto plantato P1058.093 fundo que demus ad pelagio deinde ad asuso illa IIIIa integra quomodo iacet P1058.093 de uenendo et casas et uineas et plantatas illa IIIIa integra et accepimus P1069.100 iacet contra uiniola medietate integra et illa macaneira et de ipsos P1071.103 et habet iacentia in loco predicto in illa agra de sancto christoforo ¶ P1071.103 se de illo aluio et feret in termino de illa petra de illo quinione de P1072.110C riuulo tamice determinantes pro illa fontanella de felzes que fere P1072.110C et ueni ad ciuitatem de batocas et fere pro illa sculca in corrago et proueni P1072.110C cum adiunctionibus suis illa quintana de illa ecclesia P1072.110C illa quintana de illa ecclesia sancta! stephani P1072.110C legitimo modios VIIIIem alia terra super illa uereda et habet iacentia cum P1072.110C quarteiros IIIes et fere de testa in illa uereda item alia larea que P1072.110C cum larea de domna tota de alia parte de illa uereda alia larea que diuidet P1072.110C quarteiros IIIes de tritico alia larea de illa sorte que feret in illa

671 A extracção das formas é feita em todos os casos através de três critérios, hierarquizados do

seguinte modo: (1) Tipo de Texto, (2) Ano e (3) Número de Texto.

511

P1072.110C alia larea de illa sorte que feret in illa uereda alia larea que iacet P1072.110C larea leuat se de riba f(r)eita et fere in illa fonte de cepello cum P1072.110C regnante adefonso rege in sede legione qui illa terra imperauit fernando P1075.124 deiseruo Va integra et ferit in illa bauza et in cercedo de iusano P1076.128 auio nostro uimara suariz et est de illa ecclesia de tercia IIIa et P1078.135 riuulo et ferit in illo rego et inde in illa carraria antiqua ¶ de illo P1085.152 omni sua prestantia ab integro minus illa larea de lamela uobis P1086.157 habent ipsas hereditates terminos per illa fontana frigida de felzes et P1086.157 et per mediatorio de marius et per illa penna de fernando iohannis P1086.157 ipsa ciuitatelia de batoccas et inde per illa fonte et per illa carrale P1086.157 batoccas et inde per illa fonte et per illa carrale antiqua et uenit inter P1086.157 et ipse ualle que se leua de illa figale aluare et fere *uel P1086.157 principio et de gaudinas et de meidaman et illa uinea de fratre maruam que P1086.157 uinea de fratre maruam que ego ganaui et illa quintana de illa ermita P1086.157 que ego ganaui et illa quintana de illa ermita integra et de illa P1086.157 quintana de illa ermita integra et de illa eclesia cum suas uineas P1086.157 cum illa de nunno guandilaz et fere in illa uereda sub ipso forno P1086.157 est seminatura quarteiros VIIII et fere in illa uereda item alia laria que P1086.157 cum illa de domna tota de alia parte de illa uereda alia larea que diuide P1086.157 seminatura tritico quarteiros IIIs alia de illa sorte que fere in illa P1086.157 IIIs alia de illa sorte que fere in illa uereda alia laria que iacet ad P1086.157 alia laria leua se de riba fracta et fere in illa fonte de cepello cum P1086.157 in placello alia laria in batocas media de illa azorera cum suo sauto P1092.182 de lodomar pro remedio anime sue et illa alia a pelagio odoriz P1092.183 cantebron territorio bracare ¶ et est illa hereditate in illa corte P1092.183 bracare ¶ et est illa hereditate in illa corte de illa quintana P1092.183 est illa hereditate in illa corte de illa quintana cum P1097.192 catauo territorio bracare ¶ damus uobis illa uilla et de illa colina P1097.192 bracare ¶ damus uobis illa uilla et de illa colina VIIIa integra ubi illam P1100.203 inter sancti stephani et faiones ¶ illa mea ratione integra per P1101.222 integra cum suo antastio et media de illa ficaria et iacet in uilla P1102.224 territorio bracare et habet iacentiam in illa mediana ¶ leuat se de uallo P1104.245 et lareas de foris ¶ leuat se de illa fonte et uenit per terminum P1107.266 alister territorio bracare ¶ iacet una in illa negralina super larea de P1107.266 et de longo de romeidas et inde in illa carrale antiqua que uenit P1107.266 de lamas alia tanta uobis damus exceptis illa carrale antiqua quomodo est R1072.104 riquilo medietate integra ¶ et illa alia media habeat ea R1072.104 et si sine liberos obierit tornet se cum illa alia media ad illum R1072.104 alia media ad illum locum sanctum et illa alia media deseruiat ad R1072.105 quam etiam ganationes ab integro cum illa ecclesia uocabulo sancti R1073.111B domum sancti mametis ¶ damus uobis illa uilla cum casas uineis R1073.111B inuenire ¶ concedimus uobis in testamento illa uilla ad integro tam de R1073.111B ganantia et cambiatione et cadiui a nobis illa uilla ad integro per R1073.111B ad uobis domnus petrus episcopus illa uilla per ubi uobis R1073.112 pro precio et placuit nobis ut habuissemus illa uilla de sancto stephano in R1073.112 post mortem ¶ accepimus pro illa mea hereditate de R1073.112 metiui me mulieri canauria pro illa sua media ¶ id est duas R1073.113 se de fonte et uadit in-prono et ferer! in illa larea de suuarigu! aloitiz et R1073.113 aloitiz et uadit ad illo uallo super illa fonte unde primiter R1073.113 noluerimus pariemus a uestra parte illa hereditate duplata uel R1074.121 quam uos bene uideritis aut episcopus de illa sede bracarensi qui post uos R1077.129B domna godina ¶ do et concedo illa mea VIa ab integro in R1077.129B auri componat et ad regem uel comes qui illa terra inperauerit Xm talenta R1078.133B post partem inperatoris duo auri talenta et illa hereditate in quadruplum R1078.134B in foce de aue quinque talios de salinas in illa corte que fuit de uermudo R1078.134B quomodo pariam illud in duplo et qui illa terra inperauerit similiter ¶ R1079.138 pelagio gutierriz ganauit de gaudiloso de illa aqua de aliste usque ad R1079.138 hominis est ¶ ita-ut de hodie habeatis illa hereditate firmiter et ego R1079.139 nomine nazur et habet iacentia sub illa culina de bracara ¶ de R1079.139 illa culina de bracara ¶ de illa hereditate mea ratione R1079.139 habeatis pariemus uel parient illa hereditate duplata uel R1079.140B de sancti michaeli de torgoloso! de illa medietate IIas VIas et media R1082.146B ab integro et quantum in se obtinet per illa uena de cadauo et R1082.148B scriptum quod uobis roboraui quando illa terra mihi dedistis ¶ et si

512

R1082.148B inrumpere uoluerit aut in aserto miserit illa hereditate uobis aut qui post R1082.148B iudico et in canono docet et domino qui illa terra imperauerit libra auri R1085.153 ¶ habeant et possideant extra illa larea que inde subtraho que R1085.153 ¶ et acceperunt ipsos uenditores pro illa ecclesia in pretio placibile R1085.155 ministerium dei multociens perdidimus et illa ecclesia in qua eramus non R1086.160C semen nostrum pariemus in parte de illa sede et regi terre in R1086.161B marie bracarensis sedis de illa nostra uilla de fonte R1086.161B medietatem uobis contestamus exceptis illa lairohia! que ganauit mater R1086.161B ganauit mater filie nostre guntilli et illa altera sub una cum quantum R1088.168B ad flumen catauum ¶ incartamus uobis de illa hereditate que fuit de digago R1088.168B de digago segerediz IIIIa integra de tota illa uilla exceptis illa que nobis R1088.169 sedea IIIIor partes nos uero damus uobis de illa IIIIa parte IIas quintas ab R1088.172B anime mee facio testamentum ad illa sede que est misera et R1088.172B sit de iure meo abrasa et in iure de illa sede sit confirmata semper R1088.172B a sancta ceta! ecclesia et insuper illa hereditate in quadruplo et R1088.172B terram imperauerit suo iudicato et illa sede perpetim habitura ¶ ego R1088.172B et ilduare manu mea confirmo et illa hereditate per R1088.172B grecisco de VIIIo cubitos in longo et sicut illa ecclesia in amplo et uno R1089.175 territorio bracarensi ¶ leuat se de illa porta de sancta marta et R1089.175 in se obtinet et ad prestitum hominis est et illa alia media si R1089.175 uenerint ad istam terram tornet se ad illa se(de) integra cum quantum R1089.175 et possideant episcopi et clerici qui in illa sede habitantes fuerint et R1091.179 quam habemus in uilla mondrones sub illa quintana Io petazo de louio R1091.179 per illas cessarias et de alia parte per illa tauza carualiza ad in-prono R1091.179 de sancto martino et de alia parte per illa carrale de illas R1091.179 mazaneiras et IIIIa parte in fundo recto illa mazaneira cum medietate de R1091.179 et damus illas ad uerbo que teneat illa hereditate meo filio uel R1091.179 habeant et possideant episcopi qui in illa sede habitauerint ¶ et si R1091.181 hereditate sedet! in quadruplo ad quem illa sede tenuerit ¶ facta series R1095.187B uermudiz archidiacono et clericis qui in illa sede habitant uel habitantes R1095.187B palatino sub uestra manu prior in illa sede de bracara et uenit ad R1100.206B de iohanne gontemiriz quomodo incipit de illa uia antiqua et uadit posterum R1100.210 cum sua uita et habent iacentiam in illa corte que dicent de sendino R1101.211B depressus facio ego series testamenti ad illa sede sancte marie sedis R1101.211B et conpararunt illa de illa comitissa domna ermesenda R1101.212B partem imperatoris auri talenta una et illa hereditate in quadruplum R1101.214B de ipsa hereditate de auamores pro illa penitentia et ipsa et alia R1101.214B complacuit id est XXXa solidos et pro illa penitentia ita-ut de hodie die R1101.215C quam habuerimus et illa alia hereditas que remansit R1101.215C nisi uos ita ex presenti die et tempore sit illa he(re)ditas de R1101.216B uos nihil remansit in debito pro dare ¶ et illa hereditas uenit nobis *uel R1101.216B luz ita-ut de hodie die uel tempore sit illa hereditas de R1101.219B et ganaui eam pro illa que iacet in illa somoza de radicata de R1102.227 separatus et insuper pariat post partem de illa sede quod in testamento R1102.228 excepto larea de agra mazanaria et alia in illa souereira que sunt in texto R1102.230B et ad domna dorothea et dederunt illos illa hereditate ad bona gunsaluiz R1102.230B habeatis uos de nobis licentia aprehendere illa hereditate duplata uel R1102.230B in ista carta resonat pro illa nostra medietate que a R1102.230B tempus per nullaque actio illa uestra medietate non R1102.231B quas ganauit illos nunnus froilac et de illa hereditate de lauredo IIIa R1102.231B que fuit de olidi sarraziniz atestauit illum illa comitissa domna ilduarda ibi R1102.231B et inde per terminum de sancti pelagii de illa uilla que dicent baruuto R1102.231B baruuto medietate integra que ibi testauit illa comitissa domna gontrode et R1102.231B et cum suo quinione de illa ecclesia proque dedimus Ve R1102.231B et que testauit gundisaluo branderiquiz in illa agra de-sub sancto saluatore R1102.231B tedoniz de sancti martini de trauazolos de illa ecclesia de IIIa IIIIa et de R1102.231B illo alio dedit illum ad cendon nuniz et illa hereditate de fornna! per R1103.233 domna ilduara et comparauit illa pater meus eita R1103.233 et per terminos de uillar et inde per illa aqua de aliste et inde per R1103.236 termino de sancto petro de maximinos sub illa penna scripta iuxta uallum R1103.236 partem imperatoris duo auri talenta et illa hereditate in quadruplum R1104.240B post partem imperatoris IIo auri talenta et illa hereditate in quadruplum R1105.252B passales mensura prioribus cum similes et illa hereditas fuit adpreciata in R1105.252B pelagius uermudiz conf ¶ petrus sentaz de illa sede bracarensi qui

513

R1105.252B ¶ ista cartula contramutationis et illa agnitio simul et placitum de R1106.255B quartas que fuit de elderigo ¶ leuat se de illa presa et uadit per terminum R1106.255B de aqua in alia aqua et de amplo leuat se illa maior de succo de osorio R1106.255B froilaz et nuno froilaz damus uobis de illa deuesa de IIIIa VIa et de R1106.255B froilaz et nuno froilaz damus uobis de illa deuesa quomodo sursum R1106.257B nominatas hereditates ¶ de arias pelaiz in illa deuesa de uilar VIIIIa integra R1106.257B illa deuesa de uilar VIIIIa integra et in illa bauza IIIa et accepit de me R1106.258B braccarensi et habet iacentiam in illa deuesa inter trapellas et R1106.258B fafia ¶ leuat se de ipsa carrale super illa fonte de uermui et ferit in R1106.258B super illa fonte de uermui et ferit in illa bauza de fafila et de alia R1106.258B iacet aiustata iuxta illa que fuit de illa comitissa damus uobis ¶ R1106.259B et cubito ¶ et ego arias pelaiz do uobis in illa deuesa quantum ibi habeo et R1106.260B gondesindiz et ad clerici comorantibus in illa sede de sancta maria de R1106.260B territorio bracharense et habet iacentia illa hereditate in loco predicto in R1106.260B illa hereditate in loco predicto in illa deuesa de maldam ¶ damus R1106.260B et ferit de illa! pennas de meirim ad illa petra superposita et de R1106.260B de petro pelaiz et de rodrico ¶ damus uobis illa larea excaus(a)ta et R1106.261B nostrum quinionem integrum de illa ecclesia sancti iuliani que R1106.263B et des illo riuulo medietatem de illa de fora et cum R1106.263B de fora et cum suis aquis et de illa ecclesia de sancto pelagio de R1106.264 et canonicis qui habitantes fuerint in illa sede bracarensi in cunctis R1106.264 permaneat et insuper post partem de illa sede duo auri talenta R1106.264 et comite henrico portugali et sedente *et illa sede gloriosa archiepiscopi R1106.265C sunt ipsas hereditates pernominatas illa quintana de illa ecclesia R1106.265C pernominatas illa quintana de illa ecclesia sancti stephani et R1106.265C et cum suas fontes et cortinas et illa heremita sancti mathei R1106.265C uineas leuant se de ipso ualato de illa heremita et ferent se in R1107.268 et ad clericis commorantibus in illa sede braccara sicut et R1107.268 pel territorio bracarensi et habet iacentia illa larea in loco predicto ubi R1107.268 larea in loco predicto ubi uocitant in illa uargena ¶ do ibi ad uobis de R1107.268 in illa uargena ¶ do ibi ad uobis de illa uarzena Va integra quomodo R1107.268 uarzena Va integra quomodo iacet in illa uarzena conclusa in giro per R1107.268 giro per suos marcos ¶ habet in longo illa larea LXa IIos passaes super R1107.268 in anplo habet IIIes cubitos tesos ¶ do uobis illa larea excausata et R1107.268 de alios totos meos heredes do uobis illa larea atque concedo et R1107.268 homines non feci inde aliam scripturam de illa larea nisi ista ad uos semper R1107.270 propria quam habemus in illa deuesa que uocitant de IIIIas R1107.270 deuesa que uocitant de IIIIas ¶ leuat se illa deuesa per illo arrugio R1107.270 ¶ damus et uendimus ad uobis de illa deuesa quomodo est conclusa R1107.270 de illo molino et de illa deuesa quam habemus in uilla R1107.270 in debitum pro dare ¶ et uenit ad nobis illa hereditate in portione de R1107.270 parentum nostrorum ¶ habeatis uos illa deuesa et illo molino R1107.271B torto territorio bracare et habet iacentia illa hereditate in illos R1108.273B nigra territorio bracare et habet iacentia illa hereditate inter rial et R1108.277B pelaiz et dedit ego aliam in parata et illa hereditate pectauit eam R1108.278 cum omni sua prestantia et in illa ecclesia R1108.279 catauo territorio bracarense ¶ do uobis illa deuesa pro XV solidos de R1108.279 do uobis illa deuesa pro XV solidos de illa calumnia que fecit R1109.283B territorio bracarense et habet iacentiam illa hereditate in illo casale R1109.284B aue territorio bracarense et habet iacentia illa hereditas in ipsa uilla R1109.285C territorio bracarense ¶ et habet iacentia illa hereditas in illos R1109.285C seculo et extinta nostra semen fuerit illa hereditas ueniat ad R1110.286B uocitant bornis nostram rationem de illa ecclesia sancta marta R1110.286B donamus et textum facimus uobis de illa ecclesia et de illa R1110.286B facimus uobis de illa ecclesia et de illa hereditate proqua fecimus R1110.286B hereditate proqua fecimus omicidium intra illa ecclesia et pro R1110.286B uinculis peccatorum nostrorum et de illa calumnia de illo omicidio R1110.287 pel territorio bracarense et uenit mihi illa hereditas in portione de R1110.287 uermuiz et testauit illam in bracara pro illa penitentia quam dedit illi R1110.287 ita-ut de hodie die et tempore sedeat illa hereditas de iuri meo R1110.287 aut quisquis illis ille fuerit qui talia egerit illa hereditate duplata uel PL1057.091 iurasset eirigo cum suo testimonio illa karta et post hoc uenerunt PL1057.091 et inde fere in carraria ¶ do uobis illas pro illa baralia que habuimus super PL1057.091 habuimus super illas terras et super illa carta et do uobis illa

514

PL1057.091 terras et super illa carta et do uobis illa quintana et excabezamus PL1057.091 do uobis illa quintana et excabezamus illa spica de ille celario PL1062.098 bracarensis et prendiderant eas de iure de illa sede uillas pernominatas que PL1062.098 de bracara et gutinus ueniegas qui tenebat illa terra de portugale de PL1062.098 et illos exqui(si)tores ad iudicandum illa presumptione de illas PL1062.098 uobis uel qui uoci uestre aut de illa sede pulsauerit ipsas PL1062.098 ad terminos de ferrarios et fige se in illa uia de illa strata que PL1062.098 de ferrarios et fige se in illa uia de illa strata que discurrit de PL1071.102 et de illu! sede per illa uestra carta quantum PL1074.116 roboramus nos tibi isto plazo pro illa hereditate de pumar PL1074.116 mille solidos et iudicato ¶ et careatis illa larea de pumare tiamatre PL1074.119 uel eius quem dominus fuerit de illa sede ¶ et si minime fecerit PL1074.119 pariet post uestra parte uel de illa sede illas hereditates PL1074.119 hereditates dublatas et domino qui illa terra imperauerit alio PL1078.136B palatii regis et altercati fuerunt super illa terra et inuenerunt per liber PL1078.136B liber canon ueritate esse de bracara sicut illa sententia declarat quomodo PL1078.136B firmitatis pro parte de medietate de illa terra que mihi dates ad PL1078.136B de qui uoce de bracara pulsauerit dublata illa terra uel triplata et iudicato PL1080.141 per scripturam firmitatis pro parte de illa uilla que sursum resonat que PL1085.154 ministerium dei multociens perdidimus et illa ecclesia in qua eramus non PL1085.154 et aliud tantum in iudicato ad quem illa terra inperauerit et ad alium PL1086.162B de anagildo presbiter que testauit ad illa sede de sancta maria de PL1086.162B et nostras posteritas com domnos de illa casa ¶ et si ego anagildu inde PL1099.200 et coram testibus adsignamus sicut in illa carta resonat per ipsum PL1101.218B fideiuxor de petro gunsaluiz pro parte de illa hereditate subcolina ideo PL1101.218B pariam ego uobis uel qui uocem de illa sede pulsauerit CCos solidos PL1101.218B nunquam sit ausus uos calumniare pro illa hereditate nec ille nec ego P1054.072 casales cum intrinsecus suis et per illam uillam P1056.076 de ipso plantado et dabo uobis illam cartam per quam illam P1065.099 et habet iacentiam in loco predicto portela illam hereditatem quam habui de P1065.099 nos quam ex progenie nostra quisquis illam hereditatem calumniauerit P1065.099 uobis aut uocem uestram pulsanti illam hereditatem duplatam uel P1072.110C separatus et anathematizatus et non audia illam uocem que dicenda est in P1074.117 quomodo pariat post uestram partem illam hereditatem in duplo uel P1078.135 eos dare et non habuimus et damus proinde illam laream tantum nobis bene P1091.180 tunc habeatis licentia aprehendere de me illam hereditatem duplatam uel P1092.182 territorio bracare ¶ et incarto uobis illam uillam pernominatam in P1092.182 XXti IIIes passales ab integro ¶ uobis uendo illam uillam integram quod de P1092.182 in uoce mea quomodo pariam uobis illam uillam duplatam uel P1092.183 proinde Im casalem in portella ad illam meam portam cum P1092.183 mater mea adosinda galindiz que mihi illam hereditatem dedit in anc P1097.192 et ad prestitum hominis est ¶ damus illam hereditatem proque P1097.192 uoce nostra quomodo pariemus uobis illam hereditatem duplatam in P1098.195 noluerimus quomodo pariemus uobis illam hereditatem duplatam aut P1100.203 nuditas que uendatis uos pelagius danilaz illam mediam et aliam mittatis P1102.226 tu in uoce mea quomodo pariam tibi illam hereditatem duplatam uel R1072.108 duplata uel triplata et ad potestatem qui illam terram imperauerit alio R1072.109C sit excomunicatus et insuper pariat illam hereditatem duplatam uel R1073.112 VIII modios in plumazo Io modio ¶ concedo illam meam illo loco R1082.148B ibi fuerint habitantes ¶ et conparaui ego illam hereditatem de tolquide et R1082.148B et facio ego uobis ille scripto ad illam sedem et ad illum R1084.151B in uoce mea quomodo pariam uobis illam hereditatem duplatam uel R1085.155 facimus istum testamentum ad illam ecclesiam pro eo-quod R1085.155 unam auri libram et post partem qui illam terram imperauerit aliud R1086.160C senator froila petrus gunterigus testamus illam ecclesiam cum R1087.166B ad illum episcopum bracarensem illam ecclesiam in quadruplum ¶ R1088.168B homo qui post uos uenerit ¶ damus uobis illam hereditatem per R1088.172B in quadruplo et duo auri talenta et regi qui illam terram imperauerit R1090.177 et uestitum et ut habeam illam hereditatem in R1090.177 ¶ habeatis uos illa firmiter et qui in illam sedem habitauerint usque R1095.187B solidos uobis et proinde damus uobis illam hereditatem et de precio R1095.187B in uoce mea quomodo pariam uobis illam hereditatem duplatam uel R1099.198B seculorum et scitote quia ganauimus illam hereditatem de menendo

515

R1099.199 usque in perpetuum ¶ et do uobis illam hereditatem solutam de R1100.204 sancte ecclesie sedis bracarensis ¶ et qui illam cartam irrumpere R1101.213 sesnando agifrediz ¶ damus ad illam sedem bracare et ripa R1101.215C uel acomodationum ¶ ideo dedimus uobis illam hereditatem eo-quod R1102.227 et ad prestitum hominis est ¶ damus illam hereditatem super R1102.229B cum columnis et maximinis et inde per illam sedem reuertiturque per R1102.229B et pos obitum nostrum reuertatur ad illam sedem sine ulla R1103.234 partem imperatoris duo auri talenta et illam hereditatem in quadruplum R1103.239B deprehensus facio series testamenti ad illam sedem sancte marie R1103.239B disrumpe» ¶ et nunc do uobis illam hereditatem pagadam et R1105.247 post partem imperatoris auri talenta Ia et illam hereditatem in quadruplum R1105.249 in uilla sameli et teneamus illam hereditatem in R1105.249 post partem imperatoris auri talenta Ia et illam hereditatem in quadruplum R1105.251B partem imperatoris auri talentam! unum et illam hereditatem in quadruplum R1105.252B collegistis uerum etiam totum! illam columniam de R1106.255B discurrit ad illos molinos et uadit per illam aquam unde primiter R1106.264 illa sede duo auri talenta exsoluat et illam hereditatem in quadruplum R1106.265C de successoribus tuis ut habeam illam ecclesiam et ipsas R1106.265C cum iuda traditore collocatus et non audiat illam uocem que dicenda est R1107.268 in debitum pro dare ¶ habeatis uos illam laream firmiter et R1107.268 ad uobis uel qui uoci uestre pulsauerit illam laream duplatam uel R1107.270 molino VIIIa ¶ damus uobis illam nostram rationem de R1107.270 braccare ¶ damus uobis et concedimus illam hereditatem propterquod R1107.270 uoce nostra quomodo pariemus uobis illam hereditatem duplatam uel R1107.271B in se obtinet uel obtinebit ¶ damus uobis illam hereditatem quant(am) que R1107.271B copiosam ante deum ¶ habeatis uos illam hereditatem firmiter et R1107.271B participium in eterna damnatione et pariet illam hereditatem duplatam et R1108.273B qui in se obtinet uel obtinuerit ¶ do uobis illam hereditatem pro remedio R1108.273B inde mercedem ante deum ¶ habeatis uos illam hereditatem firmiter et R1108.273B participium in eterna damnatione et pariet illam hereditatem in quadrupum R1108.274B apud uos non remansit ¶ hab(e)atis uos illam heredi(ta)tem et R1108.277B hereditate quam habeo in gundisalui iuxta illam eclesiam de sancti andree R1108.277B inde mercedem ante deum ¶ habeatis uos illam hereditatem et R1108.277B participium in eterna damnatione et pariet illam heredi(ta)tem in R1109.283B penam eternam suscipiat et insuper pariat illam hereditatem in quadruplum R1109.284B uel inferno eterno igne crematus et pariat illam hereditatem in quadruplum R1109.285C et nos in diebus uite nostre teneamus illam hereditatem et R1109.285C post nos et demus inde rationem ad illam sedem IIIIam partem per R1109.285C ¶ ex hac die firmiter habeatis illam hereditatem usque in R1109.285C et anathematizatus et pariat illam hereditate in quadruplum R1110.286B ita-ut de hodie die et tempore habeatis illam hereditatem et illam R1110.286B tempore habeatis illam hereditatem et illam ecclesiam testatam R1110.286B tradite atque confirmate ¶ habeatis uos illam hereditatem et illam R1110.286B ¶ habeatis uos illam hereditatem et illam ecclesiam firmiter et R1110.286B uocem uestram pulsauerit in concilio illam hereditatem et illam R1110.286B in concilio illam hereditatem et illam ecclesiam in quadruplum et R1110.287 ut dedisset de omni sua re ad illam sedem et dedit illam R1110.287 sua re ad illam sedem et dedit illam hereditatem quam tibi PL1101.218B iudicauerit rex domnus adefonsus super illam hereditatem iam dictam et PL1103.238B et tornarunt illas hereditates ad illam sedem et confirmauerunt PL1103.238B fecerat suarius et reddidit domna monia illam kartam quam fecerat ei PL1106.262B ad radicem de pennafiel ¶ habeatis uos illam medietatem et nos aliam et P1054.063 obtinuit sisnando in suo iure et illas lareas de fora P1054.068 inde domna adousinda IIIa et dat palili de illas IIas partes VIIIa et aragunti P1054.069 pumar de arili de aqua in aqua usque ubi se illas aquas miscent et fere in P1054.069 in pennelas et torna ad ille porta de illas nesperarias ¶ de illo P1056.079 in uoce nostra tunc pariemus uobis illas lareas duplatas uel P1056.085 uos in uoce nostra que pariamus uobis illas lareas duplatas uel P1071.103 et in amplo VIes passales et cubito de illas ambas lareas cum P1072.110C alia larea que iacet in lagona maiore in illas quanietis lareas tres diuide P1078.131 auctorizare non potuerimus pariemus illas hereditates in duplo et P1086.157 in ipso atrio sancti stephani ad illas pennas et determina cum P1086.157 IIIes lareas alia larea in lagona maior in illas quanietas larias IIIs diuide

516

P1090.178 et ribulo alister territorio bracare de illas hereditates quas fuerunt de P1090.178 uobis inde medietatem minus VIa et illas lareas de laurido quas P1090.178 et de precio non remansit et totas illas scripturas finem ponimus P1092.182 inde pelagio ascariquiz uiri meo extra illas leirolinas super sancto P1097.193 licentiam apprehendere de mea parte illas hereditates duplatas uel P1107.266 parte uestra tunc pariemus uobis illas lareas duplatas uel tripatas R1072.105 edificiis uel adtestationibus ¶ damus uobis illas hereditates cum domus R1073.112 unus ad alios et uendimus illas meas pro precio et R1073.113 ipsam laream cum sua ratione de illas mazanarias que ibidem R1082.145B ad inrumpendum quomodo pariamus illas hereditates uel in R1091.179 louio quomodo leuatur de illo rego per illas cessarias et de alia parte R1091.179 et de alia parte per illa carrale de illas mazaneiras et IIIIa parte in R1091.179 recto illa mazaneira cum medietate de illas mazarias et damus illas ad R1101.211B disrumpe» ¶ et damus uobis illas hereditates pagatas et R1101.220B obtinet et ad prestitum hominis est extra illas lareas quas dedi R1102.228 que sunt in texto sancti michaelis ¶ illas alias habeatis uos et R1102.230B ipsas uillas iam supra-dictas de totas illas hereditates que fuerunt de R1102.230B ¶ damus et contramutamus uobis de illas hereditates medietate R1102.230B pro remedio anime sue ¶ damus uobis illas hereditates excausatas et R1102.230B uenditio» ita-ut hodie-die uel tempore sint illas hereditates de R1102.230B inrumpere uoluerimus quomodo pariamus illas hereditates in duplo et R1103.233 per suis terminis et inde cerketa de illas conparadias et ganantias R1103.233 manu mea roboro ¶ et ibi adicimus illas hereditates et domos de R1103.234 cum casas cum domos cum edificiis et illas hereditates de foris R1103.234 integras ubi illas potueritis inuenire ¶ et illas hereditates ueniunt mihi in R1107.272B ubi illas potueritis inuenire exceptis illas lareas que dedi ad R1107.272B ad isto testamento ¶ do et concedo illas hereditates que habeo uel R1107.272B de qualiue actio ¶ et ego lezenio que tenet illas hereditates in R1108.280B et cantabron territorio bracare ¶ do illas uillas pernominatas per PL1057.091 pro illa baralia que habuimus super illas terras et super illa PL1062.098 rex et precepit eis que fuissent proad illas uillas ad perexquirendum PL1062.098 ad iudicandum illa presumptione de illas uillas ¶ iusserunt PL1062.098 rogandum ad misericordiam que dedissent illas uillas ad ille episcopo PL1062.098 tam presentis quam futuris super illas uillas unde inter nos iudicio PL1062.098 hodie incebs non mittamus ad uobis super illas uillas de gonteriz et super PL1062.098 ts dauti ts iohanne ts ¶ et sunt terminos de illas uillas per termino de sancto PL1062.098 pro alestes et sunt certos terminos de illas uillas que in ista PL1074.116 maii era Ma Ca XXa IIa pro parte de illas hereditates que habent PL1074.116 eas usque hodie ¶ et deuindicaui ego eirigo illas hereditates de pelagio PL1074.116 et de sua muliere et de illis qui illas uoces inpulsant et proinde PL1074.119 post uestra parte uel de illa sede illas hereditates dublatas et PL1103.238B episcopus domnus didacus et tornarunt illas hereditates ad illam PL1106.262B scriptos inter se sicut et fecerunt de illas hereditates et domos et P1052.060 pelagio midiz qui erat malorino! de rege et illas! abbas domnus petrus et R1106.260B leuat se de termino de tellones et ferit de illa! pennas de meirim ad P1054.068 et fer in suco de dono et uai in-prono proad ille succo de frater ermosindo et P1054.069 miscent et fere in pennelas et torna ad ille porta de illas P1056.086 nostra ratione integra et de ille rego de platanito de susu et P1056.089 de gogina et tridigal de fontanelas et ille pumar de fontanela que habet P1057.090 uobis eirigu et uxori tue elderiga in ille linar de refoilo quomodo P1057.092 agrelo et torna insuper carraria antiqua ad ille rego unde primiter P1058.093 riuuo cantabrion ¶ damus uobis de ille casal qui fuit de P1086.157 carrale antiqua et uenit inter aquatones et ille sauto et fere in sancta P1100.203 archiepiscopus mandante zamora ille comite domnus reimundus et P1100.203 comite domnus reimundus et in xauias ille comite domnus sancius et P1107.266 larea de segereo de amplo et inde in illa de ille archiepiscopo et de longo de R1072.104 uillares de sancta marta et uadit ad ille patonello et inde inter uullo! R1082.148B de te pretio C XX solidos et sacauit ille galindo de illo R1082.148B post obitum meum et facio ego uobis ille scripto ad illam sedem R1088.168B uilla exceptis illa que nobis prendiuit ille episcopus don didago per R1088.169 sapete de ipsa hereditate que fuit de ille didago supra-nominato

517

R1095.187B La solidos qui fuit de palatino fernandiz et ille palatino sub R1100.204 pariemus uobis uel uoci uestre qui ille textum pulsauerit omnia que R1101.214B cor eius super filium et deprecauit ille archiepiscopus cum multis R1101.214B et ipsa et alia medietate uendid(i)t ea ad ille archiepiscopus pro XXXa R1102.231B uimareiz IIIa cum sua hereditate qui ille testamentum fecit ad R1102.231B in radice de illo castello ista ganauit ille nunnus froilaz in uilla mauri R1102.231B quederiquiz ad suum obitum testauit ille ero gunsaluiz medietatem ad R1102.231B habitabit multos annos et in uilla liuianes ille casal que fuit de olidi R1102.231B gontrode et alia medietate testauit ibi ille comite nunnus menendiz et in R1102.231B ipse uermudo tedoniz IIos kasales ille casal de sursum testauit ad R1103.233 domos de uilifonso aluitiz que incartauit ad ille comite pro illo omicidio R1103.233 de illo sagione de caldas et pectauit ille comite nuno menendiz R1103.233 et pectauit ille comite nuno menendiz ille homicidium et dedit illi R1107.272B conf monio ermeriguiz triunphator de ille comes henricus conf abbas PL1057.091 et fuerunt ad casa de uimaranes ante ille abbate domno petro et PL1057.091 quintana et excabezamus illa spica de ille celario quomodo uadit PL1057.091 per terminum de cemeira ad alia spica de ille celario ¶ damus uobis inde PL1062.098 qui tenebat illa terra de portugale de ille rex et precepit eis que PL1062.098 que dedissent illas uillas ad ille episcopo domno uistrario et PL1078.136B hanc causam coniuncti fuerunt ante ille rex hic in opido nominato PL1080.141 inuocatione usque ad IIIes eidomadas ante ille rex domno adefonso ubi PL1080.141 ante ille rex domno adefonso ubi ille rex fuerit et faciamus uobis PL1086.162B que mihi destes ad abitandum et fuit ille medio de luiuila que uendiuit R1100.207B nomen domini mei ihesu christi illi sancte ecclesie que sita et R1100.207B predestinatum sic concedo et annuo illi loco predicto sicut scriptura R1101.215C nostris fratribus uel gentibus ¶ et illi fratres uel gentes quibus R1101.219B predestinatum sic concedo et annuo illi loco predicto sicut scriptura R1101.220B predestinatum sic concedo et annuo illi loco predicto sicut scriptura R1102.229B propter nomen domini dei nostri illi ecclesie sancte marie R1105.252B faceremus et impleremus cum mediatores illi pelagius scilicet uermudici et R1110.288B et uxor mea lupa pelaiz concedimus illi ecclesie sancte marie R1110.288B predestinatum sic concedimus et annuimus illic loco predestinato sicut R1089.175 episcopo et cathedre sedis bracarensis et illis canonicis qui ibi habitant R1105.252B loco illo ubi dicitur paretes prope murum illis ciuitatis subtus monte PL1074.116 sedeamus ausatum ut te calamniare! pro illis hereditatibus que sursum PL1074.119 iunii era Ma Ca Xa IIa pro parte de illis hereditatibus que fuerunt de R1077.129B ¶ in dei nomine ihesu christi amenitate illius perpetuitatis honore R1082.147 nostra peccatum per benedictionem illius episcopi quia sic dicitur in R1086.163B episcopus bracarensis et omnes clerici illius sedis et teneam ego illam R1091.179 hereditate in quadruplum ad partem illius sedis et iudicato et sit R1100.207B utque! testificor quatenus homines qui : illius monasterii iuris sunt R1101.215C geraldo ipsius sedis necne clericis illius domus et fatemur dare R1105.252B pro alia hereditate qui fuerat de patre illius supra-nominati monachi R1105.252B omnium seniorum qui sunt heredes illius cenobii de tibianis uobis P1054.063 et riuulo aliste et habet iacentiam in illo casale inter illum de P1054.063 de fora pernominatas larea que leuat se de illo casale et ferit in auterio de P1054.068 de argemiro et fer in canpo et torna per illo rego et fer in suco de dono P1054.068 de illa VIIIa de dono IIIa et de illo succo de frater ermosindo et P1054.069 ¶ et ego gundesindu uindo uobis de illo petazo qui iacet inter P1054.069 porta de illas nesperarias ¶ de illo concluso IIIa integra uobis P1054.071 marte riuulum aliste et pronominata de illo linar de refoiolo ¶ quomodo P1056.074 ¶ leuat se de illa uerea et ferit in illo iuncal et habet in amplo IIos P1056.075 et uadit per fonte de badai et torna per illo uallo infesto et inde torna P1056.075 per illa carraria antica et fere in illo suco de aluito et uadit P1056.075 iacet conclusa et mea ratione de illo linare et de illo pumare P1056.075 mea ratione de illo linare et de illo pumare de tiu igu et in testa P1056.075 de casale de salamiro alia larea et fere in illo casale damus atque P1056.075 V modios pro illa hereditate et pro illo plantato que habemus de P1056.076 uiliulphu et facit se inde de illo marco in illo uallo IIIa

518

P1056.076 et facit se inde de illo marco in illo uallo IIIa integra cum P1056.082 propria quam habeo in ipsa uilla in illo casale de romeidas P1056.086 se leua de carral antiqua et pergit in illo lagar et uadit per sucu de P1056.086 grande de succo de gonza et figit se in illo linar et pergit per succo de P1056.087 in agro quam uocant campum ¶ leuat se de illo fontano et ferit in arrugio P1056.088 integra et de alia testa per illo riuuolo ipso agro P1056.088 inde nostra ratione ab integro et inde illo casal de stephano mandiniz P1056.088 se leua de carr(ar)ia antiqua et pergit per illo lagar et pergit per succo de P1056.088 et pergit per succo de gonza et pergit in illo linar et uadit per succo de P1057.092 in ipso petazo que iacet super illo rego diuidet infesto per uallo P1057.092 illo de germondo! medietate integra et sub illo rego germondo! IIa P1057.092 IIa mazanarias medietate et godemiru in illo casal ad illa fonte ad P1058.095 godina textum scripture firmitatis de illo casale que fuit de zemera et P1058.095 fuit de zemera et iacet conclusum inter illo casale de salamiro et de P1069.100 territorio braccarense et habet iacentia in illo linar de bouias ¶ de ipso P1069.100 VIIIIas integras et in pumar de sarili de illo talio quod iacet contra P1071.103 agra de sancto christoforo ¶ leuat se de illo aluio et feret in termino de P1071.103 et feret in termino de illa petra de illo quinione de citi patriz IIIa P1071.103 de citi patriz IIIa integra et in agro fonsim illo quinione de illo linare P1071.103 et in agro fonsim illo quinione de illo linare quod fuit de cidi P1072.110C de felzes que fere in tamize deinde per illo souerecoso et pro P1072.110C ranosindo cum adiunctionibus suis in illo arraualde ibi de proprio P1072.110C era Ma Ca Xˇa VIIIa alio casale in illo arraualde medio quem P1072.110C de sancto stephano alia larea leuat se de illo morauco et fere in illo P1072.110C leuat se de illo morauco et fere in illo rego et fere in tamega et P1072.110C de nuno guandilaci alia larea leuat se de illo rego et fere in tamega diuide P1072.110C in illa uereda alia larea que iacet ad illo forno in lagunella lareas P1072.110C lareas IIIes in uellaneta lareas IIIes ad illo porto de arcozolo linares P1072.110C Ia hinc aqua et alia inde aqua uno molino in illo riuulo arcuguelo in arnosa P1072.110C uencizi in eruiliales alias lareas IIIes in illo caunieto alias lareas IIIIor P1075.123 territorio braccarensi habet iacentiam in illo casale qui fuit de deiseruo ¶ P1075.124 riuulo aliste et habet iacentiam in illo casale qui fuit de deiseruo ¶ P1075.124 casale qui fuit de deiseruo ¶ leuat se de illo fontano qui discurrit ad P1075.124 usque in suco de pumar clauso de illo quinione qui fuit de P1076.128 super et concludi ipsas ganantias in illo testamento ¶ damus uobis P1078.135 que fuit de donno sergudo! ¶ et leuat se de illo riuulo et ferit in illo P1078.135 ¶ et leuat se de illo riuulo et ferit in illo rego et inde in illa P1086.157 ad illas pennas et determina cum illo casale de ecclesia et de alia P1086.157 et suas arbores medietate in illo arraualde ibidem prope alio P1086.157 Ma Xˇa VIIIa item alia larea que leua se de illo casale de daniel camaniz et P1086.157 de alia parte de domna eisemena et fere in illo uallato quos comparauit P1086.157 illa de sancti stephani alia laria leua se de illo murauzo et fere in illo P1086.157 laria leua se de illo murauzo et fere in illo rego et diuide cum illa de P1086.157 cum illa de marcho alia laria leua se de illo rego et fere in tamica et P1086.157 in illa uereda alia laria que iacet ad illo forno in lacunela alias IIIes P1086.157 alias laria IIIs in auellaneda larias IIIs ad illo porto de arcozolo linares P1086.157 et de alia parte fere in illa garsea aueniz in illo conieto larias IIIIor medias P1088.171 supra-nominata subcolina ¶ leuat se de illo termino ciuitatis bracare et P1090.178 laurido quas fuerunt de froila aloitiz extra illo monasterio de sancti P1092.182 uobis illam uillam pernominatam in illo casal qui fuit de domna! uita P1095.185 riuulo aliste territorio bracarensi iacet in illo pomare qui fuit de sisnando P1097.189 propriam quam habemus in illo pumare de sancta tecla de P1097.190 in loquo ubi dicent bauzas ¶ leuat se de illo carualiale et ferit in petra P1098.194 aliste territorio braccarensi et iacet in illo pomare qui fuit de sisnando P1098.195 et de argelo et neptos de aulfo et illo quinione de matre danieliz et P1098.195 de matre danieliz et de argelo danieliz et illo termino de amorim derecto P1107.266 sauto de uisgario sisnandiz leuat se de illo uallo de casale de mido P1107.266 casale de mido louereiz de longo et fer in illo arrugio de nabaelio et de P1107.266 de nabaelio et de amplo medietate de illo uallo de tiu sauarigu de ipsa P1107.266 antiqua quomodo est demarcata et in illo casale qui fuit de mitu R1072.104 uullo! de agrello et de agrella et uadit per illo arrogio in-prono proad sauto R1072.109C discurrente riuulo tamice abet iacentia in illo predicto ad aula de ipsa R1073.112 Io modio ¶ concedo illam meam illo loco sancto et ego sim ibi R1073.113 de ipse sauarigu aloitiz et uadit ad illo uallo super illa fonte

519

R1073.113 que ibidem stant et in casaelio de illo succo de froila didaz et fere R1074.120C et briteiros quomodo est conclusa per illo arrugio que discurret sub R1074.121 de sancto iuliano de tabulazas integra et illo casale de baraldo integro per R1074.121 quantum ibi ganaui uineis toto circuitu de illo monasterio ab integro R1082.148B C XX solidos et sacauit ille galindo de illo archidiaconato ganato que R1082.148B ganato que tenia de manu de illo episcopo domno petro ¶ et R1086.159 seu ganationes per montes ualles de illo monte de sancta marta usque R1086.160C iusta illos passalles in ripa de illo fontano I quartarium de R1086.160C ferrarius unum petazum de terra in illo porto de ripa foramia R1089.175 illa porta de sancta marta et ferit in illo arugio de sauto de muel ¶ do R1091.179 Io petazo de louio quomodo leuatur de illo rego per illas cessarias R1091.179 et de sua medietate ad uigario de illo episcopo habeant et R1100.210 in illa corte que dicent de sendino in illo abrigo sub illo muro R1100.210 que dicent de sendino in illo abrigo sub illo muro grande et ueniant! R1101.211B hereditates et domos in uilla ribanios in illo autario de frea(n)da circu! R1101.211B de uilla de eirigu cidiz in sancto martino et illo quinione de domna godina R1102.231B de lauredo IIIa integra usque in radice de illo castello ista ganauit ille R1102.231B molinos comparaui ego de anaia cidiz illo casal cum R1102.231B integra cum suas hereditates et in illo uilar que fuit de aluaro R1102.231B in illo uilar que fuit de aluaro ueilaz de illo casal ubi habitauit goemirus! R1102.231B ibi cum omnes suas hereditates et de illo arrugio qui est discurrente R1102.231B et in uilla sancti iuliani de illo casal qui fuit de ermisu R1102.231B Ve boues et in uilla que dicent pausada de illo quinione que comparauit ibi R1102.231B aliam medietatem in uilla parata in illo uilar d’ ermuganes R1102.231B gutieriz et in caneto suo quinione de illo casal et que testauit R1102.231B de sursum testauit ad sancti antonini et illo alio dedit illum ad cendon R1102.231B hereditate de fornna! per medio tota de illo casale quod fuit de bona R1102.231B aloitu uermuiz medietate integra et de illo casale quod fuit de domna R1102.231B proprias et in uilla de molas de illo casale que fuit de gondesindo R1103.233 que incartauit ad ille comite pro illo omicidio que fecit de illo R1103.233 comite pro illo omicidio que fecit de illo sagione de caldas et pectauit R1103.239B territorio bracarensi et habet iacentia in illo autario de fredenanda circa R1105.249 cum sus aquis qui eam inrigare solent ¶ et illo casale leuat se de illo de R1105.249 solent ¶ et illo casale leuat se de illo de domno sendelo et ferit in R1105.249 fuit de parentibus meis et iacet sub illo rego et ferit in carraria R1105.251B terris de foris et cum suis aquis et in illo riuulo meam rationem R1105.252B et qui hui! sedi post uos successerint de illo petatio de terra quam uobis R1105.252B et illa agnitio simul et placitum de illo abbate tibianensi domno R1105.253 territorio braccare et habet iacentiam in illo casale qui fuit de R1106.255B et IIas lareas in illos linares sub illo rego de longo de aqua in alia R1106.255B uobis de illa deuesa de IIIIa VIa et de illo molino de IIIIa VIa R1106.255B deuesa quomodo sursum resonat et de illo molino Xa IIo media R1106.259B braccarense ¶ ego tedon pelaiz do uobis de illo casale quod fuit de fralengo R1106.259B Va integram et ego tedon do uobis super illo casale unam laream et habet R1106.259B passos ¶ et ego petro sentiiz do uobis in illo quintanal de fagildo unam R1106.260B et sub uestre iussione ad illo archidiaconus uimara R1106.263B integrum cum omnibus edificiis et des illo riuulo medietatem de R1107.270 de IIIIas ¶ leuat se illa deuesa per illo arrugio qui discurere! proad R1107.270 per illo arrugio qui discurere! proad illo molino et uadit per terminum R1107.270 in ista karta VIIIa integra et de illo molino VIIIa ¶ damus uobis R1107.270 illam nostram rationem de illo molino et de illa deuesa R1107.270 ¶ habeatis uos illa deuesa et illo molino super nominato R1107.272B dauiz et illa de froila gutierriz qui iacet in illo casale de louegildo cabeza ¶ R1108.277B et parentorum ¶ et ego godino do uobis illo casale integro cum kasas R1109.283B et habet iacentiam illa hereditate in illo casale quem uocant pinario R1110.286B et de illa calumnia de illo omicidio ita-ut de hodie die PL1057.091 agrum de pumares IIIIa integra et IIIIa de illo pumarino qui iacet inter PL1057.091 et IIIIa de illo pumarino qui iacet inter illo casale de dono et de menendo PL1074.119 ad sanctam mariam de bracara et de illo casale de domno ergemondo PL1086.162B episcopus sedis bracara pro parte de illo casale de uilla ruiuolos que PL1086.162B ille medio de luiuila que uendiuit ad illo episcopo et illo medio de PL1086.162B luiuila que uendiuit ad illo episcopo et illo medio de anagildo presbiter PL1086.162B exire pro in alia parte que lexe illo uestro casale cum PL1086.162B que in plazum resonat que pariemus uobis illo casale in duplo aut qui

520

PL1086.162B uobis illo casale in duplo aut qui illo plazum obseruauerit et PL1099.200 et sicut tenderim quod duplent sententia de illo plazo ¶ nos superius PL1101.217B placitum exesserim aut alius in uoce de illo plantato ut pariemus uobis et P1054.072 Ia carta quam fecit mea filia guilo et illos casales cum P1065.099 ¶ do tibi inde meam rationem per illos terminos et locos antiquos P1069.100 castenarios de cortinas medietatem et de illos grandes IIIa propterquod P1072.110C sancto stephano alia larea que iacet inter illos moraucos cum larea de P1078.135 quartarios et II puzales de uino et fuerunt illos modios de debito et P1086.157 de sancti stephani alia laria que iacet inter illos murauzos seminatura P1102.224 in illa mediana ¶ leuat se de uallo de illos casales et ferit in agro de R1072.105 petri et pauli sancti antonini et illos sanctos qui ibi sunt R1073.114 et si habuerim filios que tribuat inde ad illos sanctos que R1079.140B plazo manu mea roboraui ¶ de illos clericos florentius R1086.160C seminatura ¶ sarracinas! gonteriquiz iusta illos passalles in ripa de illo R1086.161B mater domini que assunta est in celo et illos sanctos qui ibidem R1087.166B episcopum sicut et alias ecclesias et illos heredes qui non faciant ibi R1087.166B ibi nullam disturbationem que lex uetat et illos clericos qui faciant R1087.166B illos clericos qui faciant seruitium ad illos heredes sicut canuum docet R1087.166B episcopus uel eredes D solidos parient et illos heredes similiter ¶ nos R1095.187B et uenit ad illum obitum et mandauit illos solidos uobis et proinde R1102.230B aquas aquarum et nostras rationes de illos molinos damus et R1102.230B domnus geraldus archiepiscopus et ad illos clericos uel monacos qui in R1102.231B casal que fuit de ramirus donoiz et iuxta illos alio que fuit de gondesindo R1102.231B et deinde ego su(a)rio ganaui id est de illos casales que fuerunt de ero R1102.231B cum suas hereditates in uilar ad illos molinos comparaui ego de R1102.231B de domna leegundia medietate integra et de illos kasales IIos qui fuerunt de R1106.255B et ferit in arrugio qui discurrit ad illos molinos et uadit per R1106.255B XIIam integram et IIas lareas in illos linares sub illo rego de R1106.258B fafila et de alia parte de contra tellones de illos marchos inter bauza R1107.270 per pena de agratia et torna in-prono per illos testarios de bolpeleiras et R1107.271B et habet iacentia illa hereditate in illos casales qui fuerunt de R1109.285C ¶ et habet iacentia illa hereditas in illos casales et domos qui PL1057.091 celario quomodo uadit in-prono per illos marcos petrineos et fere in PL1062.098 querimoniam ad predictus princeps de illos homines que tenebant uillas PL1062.098 ¶ ad hanc uocem responderunt illos homines qualiter PL1062.098 iussit uenire arias didaz que erat iudex et illos iudices et illos PL1062.098 didaz que erat iudex et illos iudices et illos exqui(si)tores ad PL1062.098 terminos de sancta maria de bracara et illos homines qui in illas PL1080.141 roboramus ¶ et si contenderimus illos solidos que duplemus P1054.063 aluitiz medietatem integram in fundo et illud casale cum P1054.072 illam per pretium iustum et ueriticum et illud casale medium quomodo R1102.228 sit excomunicatus et insuper pariat illud testamentum in quadruplum R1102.231B inde ibi medietatem et iuxta sancta maria illud casal que fuit de andulfo P1056.089 alderiga ¶ leuat se de pennelas et inde per illum riuulum de refoilo et uadit R1072.104 tornet se cum illa alia media ad illum locum sanctum et illa R1072.108 et inde sub termino de ecclesiam per illum arrugium et inde per R1073.114 et post obitam suum tornet illas ad illum locum sancte marie pro R1078.132 depressus placuit mihi ut aliquid darem ad illum locum prefatum et ad R1082.145B et pupillis testamus atque concedimus ad illum locum sanctum omnes R1082.148B ille scripto ad illam sedem et ad illum episcopum domnum petrum R1082.148B illum episcopum domnum petrum per illum scriptum quod uobis R1086.160C cum suo terreno in carualiales iuxta illum testamentum de sancto R1087.166B hominis extraniare uel seruire nisi ad illum episcopum sicut et alias R1087.166B fecerit anatema sit et insuper pariat ad illum episcopum bracarensem R1088.172B amplo et uno fagazario! nomine galindo et illum passionarium ipsum mihi R1095.187B in illa sede de bracara et uenit ad illum obitum et mandauit R1101.214B super illum et dedit proinde ad illum archiepiscopum medietate R1102.229B enim hereditatis concedimus uobis illum quinionem integrum R1104.242B aquis in feueros ¶ et iacet iuxta illum casalem de fromarigo R1110.287 terminis antiquis per ubicunque illum meum quinionem PL1057.091 eirigo et conrogauit illum et dedit in rogo illum agrum de pumares IIIIa

521

PL1103.238B ad illam sedem et confirmauerunt illum testamentum quod fecerat PL1071.102 que tenemus de uestras manus et de illu! sede per illa • IPSE P1050.059 concedimus uobis illa in ofretione pro ipsa mulier nomine iulia tantum P1052.060 ita-ut de hodie die et tempore sit ipsa hereditas de P1054.063 illam potueritis inuenire ¶ et uenit nobis ipsa hereditas in portione P1054.064 riuulum cantabrion ¶ damus tibi eirigo de ipsa uilla de meo patre P1054.064 in debito ita-ut de hodie uel tempore sit ipsa hereditas de P1054.065 riuulum cantabrion ¶ do uobis de ipsa uilla de patre meo P1054.066 per ipso sucu de maleli et uadit per ipsa canale de ipso uallo et P1054.070 unde primiter incoauimus ¶ damus uobis ipsa terra ab integro et de P1054.072 bracaran discurrente riuulo aliste ¶ in ipsa uilla casale quod fuit de P1055.073 ¶ et presit illa godino uenegas et misit ipsa patrina suos filios ad P1055.073 et sancta martha et riuulo aliste et misit ipsa patrina cum suos filios P1055.073 ipsa patrina cum suos filios pro ipsa VIIIa Xˇa modios ad gontino P1055.073 uel quantum ad prestitum hominis est in ipsa uilla VIIIa integra et P1055.073 roboramus ¶ et adicimus in ipsa karta pro hereditate que ibi P1056.075 iacentiam in loco predicto egican ¶ de ipsa hereditate do uobis P1056.076 et riuulo aliste et habent iacentiam in ipsa uilla ¶ et ipsa larea de P1056.076 et habent iacentiam in ipsa uilla ¶ et ipsa larea de tanoy et de P1056.077 alister et habet iacentiam in ua(r)zena et ipsa larea habet in amplo VIIIo P1056.079 et ego eita elderibao? pro ipsa larea mea accepi de P1056.080 hereditate mea propria quam habeo in ipsa uilla nogaria et habet P1056.080 ipsa uilla nogaria et habet iacentiam in ipsa uarzena inter larea de P1056.082 loco predicto in agro de uarzena ¶ leuat se ipsa larea de amplo de sucu de P1056.082 hereditate mea propria quam habeo in ipsa uilla in illo casale de P1056.082 eita do uobis hereditatem quam habeo in ipsa uilla et habet iacentiam in P1056.082 in nogaria pro ea et facio uobis cartam de ipsa larea habet iacentiam in P1056.083 resonat ita-ut de hodie die et tempore sit ipsa hereditas de P1057.092 marte riuulum aliste ¶ concedimus uobis ipsa uilla nostro plantato P1058.093 non remansit pro dare de hodie die sit ipsa hereditas de P1072.106 uocitata nogaria et est ipsa uilla in terra portugalensis P1072.106 monte spino riuulo aliste ¶ damus uobis de ipsa uilla iam dicta nogaria P1072.106 aquarum uel sedes molinorum uel quantum ipsa uilla in se obtinet et ad P1072.106 ¶ et accepi de uobis in offretione pro ipsa carta confirmare Iam P1072.110C hic dictus casale medio qui iacet sub ipsa ecclesia sancti stephani P1074.117 aliste prope bracaram ¶ damus uobis de ipsa uilla medietatem sicut fuit P1074.118 dedi ea uobis quia fui uester malorinus! in ipsa uilla sicut est conclusa ab P1075.125 uegido et habet iacentiam ipsa hereditas in uilla portella P1075.125 riuulo pel ¶ damus inde uobis de ipsa uilla quam ibi habemus P1076.128 discurrente riuulo torto ¶ et uenit nobis ipsa hereditate de subcessione P1081.143 castro territorio portugali et habemus ipsa hereditate de P1081.143 donna patrina ¶ concedimus tibi de ipsa uilla VIa integra per P1081.143 montium accessum uel regressum et de ipsa ecclesia et in ipso mari P1081.143 fuerit pariat ad partem uoce pulsantis de ipsa hereditate quantum P1085.152 pel et habet iacentia in uilla porte(la) ¶ ipsa hereditate cum edificiis P1085.152 ita-ut de hodie die uel tempore sit ipsa hereditas abrasa et in P1086.157 iohannis et inde per aquas frigidas et sub ipsa ciuitatelia de batoccas et P1086.157 ipsam ecclesiam de sancti stephani et ipsa quintana cum sua fonte P1086.157 era Ma Ia medio casuie! qui iacet sub ipsa ecclesia sancti stephani qui P1086.157 qui iacet cum ipso de uimara ualitiz sub ipsa ecclesia sancti stephani P1086.157 et fere *uel uinea de fratre maruam sub ipsa ermita quas comparauit P1086.157 ut de hodie die et tempore ipsa hereditates de P1086.158 territorio bracarensi ¶ damus uobis de ipsa hereditate medietate P1086.158 tunc habeatis licentiam aprehendere de nos ipsa hereditate duplata uel P1088.170 riuuolo aliste et habet iacentiam ipsa hereditate in ipsa uilla P1088.170 et habet iacentiam ipsa hereditate in ipsa uilla supra-nominata P1088.170 in uoce mea quomodo pariam uobis ipsa hereditate duplata uel P1088.171 et ribulo cadauo habet iacentiam ipsa hereditas in uilla P1091.180 et ribulo ca(n)tabron ¶ do uobis de ipsa uilla ipsa quod est

522

P1091.180 petrus louesindiz et aragunti mitiz et de ipsa ecclesia de sancti pelagii P1091.180 maria damus uobis gundisaluo pro ipsa alia hereditate in uilla P1097.189 in illo pumare de sancta tecla de ipsa hereditate IIIIa integra cum P1097.190 carualiale et ferit in petra natiua de ipsa larea que fuit de auia P1099.196 de nostra ganantia et habet iacentiam ipsa hereditas in uilla sancte P1101.222 ermerodiz kartam uenditionis de ipsa casa mea tertia P1102.223 bracarensi prope litore maris ¶ iacet ipsa larea inter illas de mendo P1102.226 et in uallinas meam rationem et de ipsa deuesa de romariz de P1103.237 braccarensi ribulo aliste ¶ do tibi de ipsa hereditate medietatem R1072.104 pontifex ipsum petrum ¶ unde se leuat ipsa uilla de agra molino et feret R1072.104 accessum uel regressum ¶ et ganauit ipsa hereditate pelagio petriz R1072.104 tantum in duplo quantum inquietauerit et ipsa uilla duplata uel triplata ¶ R1072.105 constat auri libra talenti ad qui uoce de ipsa scriptura obseruauerit et R1072.108 portugalensi discurrente flumine pedio in ipsa uilla cauilam illam de R1072.108 inuentariis resonat ut aliquid de ipsa hereditate nostra ad R1072.108 pariet post partem de ipso loco sancto ipsa hereditate duplata uel R1072.109C abet iacentia in illo predicto ad aula de ipsa ecclesia sancti sthepani ¶ R1072.109C exitu uel regressu uel quantum in ipsa uilla a prestitum hominis R1073.111B discurrente aqua fluuius alistes et abet ipsa uilla iacentia iuxta domum R1073.111B in se obtinet et a prestitum hominis in ipsa uilla ubi ea potueritis R1073.113 pretio non remansit ita-ut de hodie die sit ipsa hereditate de R1074.121 de omni nostra hereditate ipsa ecclesia de sancto iuliano de R1074.121 in illa pro canonica in quantum uixero in ipsa ecclesia ¶ et post R1077.129B aulam beate marie uirginis et est fundata ipsa uilla prope alueum cadauo R1077.129B ipsa uilla prope alueum cadauo de ipsa uilla ubi modo fundato est R1077.129B qui tenet catedram bracarensem et fuit ipsa uilla de auiorum et R1082.146B castro maximo territorio bracarensi de ipsa uilla que fuit de galindo R1082.148B patrina ¶ concedimus tibi de ipsa uilla VIa integram per R1082.148B montium accessum uel regressum et de ipsa ecclesia VIa sicut et de R1082.148B et de ipsa ecclesia VIa sicut et de ipsa uilla cum R1082.148B domno petro ¶ et facio ego galindo inde ipsa scriptura et ipso R1084.150 post obitum uero uestro reuertat se ipsa hereditas ad ipsius R1084.151B discurrente riuuolo aue in loco predicto in ipsa uilla agrela et uenit mihi in R1084.151B patre meo sentario ¶ damus uobis in ipsa uilla siue de parentela R1085.153 et offero pro remedio anime mee de ipsa ecclesia sancti michaelis R1085.153 de proprinquis meis uel extraneis qui ipsa ecclesia uel R1085.155 episcopi domni petri et dedimus pro ipsa hereditate in qua ecclesiam R1088.169 in uilla que uocitant subcolina et habemus ipsa hereditate de R1088.169 aliste territorio bracarensi ¶ et leuat se ipsa hereditate de termino de R1088.169 unde primiter incoauimus ¶ et sapete de ipsa hereditate que fuit de R1088.169 post parte uestra pulsauerit ipsa hereditate duplata uel R1088.172B ipsum mihi bene complacuit ¶ et ipsa professione feci ea in R1089.173B riuulo lauiortus territorium bracarense de ipsa hereditate que fuit de R1089.173B uos uenerint meum semen ¶ leuatur ipsa hereditas de termino de R1089.173B in debito ita-ut de hodie die et tempore sit ipsa hereditas de meo iure R1090.176 donna et uenit mihi in particione de ipsa hereditate inter R1090.176 pro dare ita-ut de hodie die et tempore sit ipsa hereditas de R1090.176 in uoce mea quomodo pariemus uobis ipsa hereditate duplata uel R1091.181 sancta maria de bracara et habet iacentia ipsa hereditate in uilla que R1091.181 riuulo mazados territorio bracarensi ¶ do ipsa hereditate per R1091.181 et cum iuda traditore habeat participium et ipsa hereditate sedet! in R1095.187B habet iacentia in uillarino ¶ damus uobis de ipsa uilla Xa integra et de alia Xa R1095.187B ita-ut de hodie die uel tempore sit ipsa hereditas de iure meo R1099.197B bracarensi et riuulo aliste ¶ et habeo ipsa hereditate de comparatione R1099.197B meo pretio ¶ et concedimus uobis de ipsa uilla VIIIa integra per R1099.197B dare ita-ut de hodie die et tempore sedeat ipsa hereditate de iuri meo R1099.198B ita-ut de hodie die et tempore sit ipsa hereditate de R1099.199 riuulo aliste territorio bracarensi de ipsa hereditate quanta ibi habeo R1099.201 in termino de abonemar ¶ damus uobis de ipsa uilla sesin per R1099.201 ita-ut de hodie die et tempore sedeat et ipsa uilla de iure meo R1099.201 persoltam de fratribus uel heredibus de ipsa uilla sub unus et in R1100.204 clericis et intercessoribus uestris de ipsa sede carta de omnia R1100.206B in uilla que uocitant portella de lactones de ipsa hereditate que comparaui R1100.206B domno geraldo et omnibus clericis in ipsa sede commorantibus pro

523

R1100.207B est et successores eius qui in ipsa sede uenturi sunt ut habeant R1100.208B bracarensi in riuulum pel ¶ et habemus ipsa hereditate per precium et R1100.208B in portione de matre mea geluira de ipsa hereditate quos ganauit et R1100.208B usque in perpetuum ¶ et damus uobis ipsa hereditate excausata de R1100.208B aut uos in uoce nostra tunc pariemus ipsa hereditate quod in karta R1101.211B aliste territorio bracarensi ¶ et habeo ipsa hereditate de auiorum et R1101.211B per precium et carta ¶ do uobis de ipsa uilla nominata penso de VIa R1101.211B est hominis et domos uel edificiis que in ipsa uilla est de sexta quinta ab R1101.211B subtus mons spino ¶ damus uobis de ipsa uilla ribanios de quantum R1101.211B manu mea roboro ¶ et adicimus ibi ipsa hereditate que comparauit R1101.212B que est de guterre pelagiz ¶ do atque dono ipsa hereditate ut habeant inde R1101.214B ad illum archiepiscopum medietate de ipsa hereditate de auamores pro R1101.214B uoce nostra quomodo pariemus uobis ipsa hereditate duplata uel R1101.216B discurrentibus aquis in riuulo aleste ¶ de ipsa uilla que ibi est conclusa de R1102.228 uocitant uillar de prouecendo quomodo est ipsa uilla conclusa per R1102.228 uermudiz do meam rationem de ipsa hereditate ad sanctam R1102.231B incoauit de causa modica quia nouella erat ipsa heremita de applicare ibi et R1102.231B pro uiro suo godino uenegas et de ipsa uilla testauit godina pelaiz R1102.231B testauit ibi medietatem de quanto habuit in ipsa uilla in uilla que dicitur R1102.231B accepit de nos IIIes equas brauuas et de ipsa uilla d’ onega quinione que R1103.233 comparauerunt illas per precium et cartas ipsa uilla nugaria per terminos R1104.240B propriam quam habeo in uilla uillar ¶ et ipsa hereditas fuit de sesnando R1104.240B et comparaui eam per precium et carta et ipsa hereditas fuit de R1104.244B in debito ita-ut de hodie die et tempore sit ipsa hereditas de iure meo R1105.252B monte custodias ¶ et habet in longum ipsa hereditas Xˇa et IIIes R1105.252B kartulam firmitatis et contramutationis de ipsa hereditate quam uobis R1106.255B aquam unde primiter inquoauimus ¶ de ipsa deuesa quomodo est R1106.255B gutierriz similiter damus uobis de ipsa deuesa quomodo sursum est R1106.255B accepimus de uobis precium L modios et de ipsa XIIa Va inde quam dedit R1106.258B trapellas et bauza de fafia ¶ leuat se de ipsa carrale super illa fonte R1106.258B dare ita-ut de hodie die et tempore sedeat ipsa hereditate de R1106.260B pariemus uobis uel uoci uestre ipsa hereditate duplata aut R1107.267B que fuit de meis arris scilicet ipsa ecclesia de ruuiana et R1107.267B ipsa ecclesia de ruuiana et quantum in ipsa uilla habui ¶ et hoc facio R1108.274B et de comparatea et de contramuda et ipsa hereditate fuit de uegido R1108.277B et ribulo torto territorio bracare ¶ et ipsa hereditas cambiauit illam R1108.279 inde VIa ubi illam potueritis inuenire ¶ et ipsa deuesa uenit mihi in R1109.284B et habet iacentia illa hereditas in ipsa uilla que sursum resonat R1109.284B de spino et inde unde primitus inquoauimus ipsa enim hereditas est quam R1110.288B in quo dicunt paretes ¶ et uenit nobis ipsa hereditas de PL1071.101 martii era Ma Ca XXXIa pro parte de ipsa hereditate cum PL1071.101 canonum biber! iudicum dicit ut teneamus ipsa hereditate cum PL1071.102 et placitum excessero quomodo pariam ipsa hereditate que mihi dedistis PL1078.136B sicut et iurauit ibi in castro froila in ipsa ecclesia menendus nomine PL1080.141 pelagio uermudiz in C solidos pro VIIIa de ipsa uilla et ego godino suariz de PL1099.200 clericis et successoribus uestris pro ipsa uilla sauariz et sancti PL1103.238B ut de hodie die non calumniemus uos pro ipsa hereditate aliquo in tempore PL1110.291 qui post uos uenturi sunt pro ipsa hereditate in nullisque P1056.074 uos in uocem nostram pariemus uobis ipsam hereditatem duplatam aut P1056.081 aliste ¶ damus atque concedimus uobis ipsam laream et accepimus de P1056.084 aliste ¶ damus atque concedimus uobis ipsam hereditatem cum omni P1056.084 habeatis de nobis licentiam apprehendere ipsam hereditatem duplatam et P1060.096 aut uos in uoce nostra pariemus uobis ipsam hereditatem duplatam aut P1062.097 aut uos in uoce nostra pariemus uobis ipsam hereditatem duplatam aut P1069.100 aut uos in uoce nostra pariemus uobis ipsam hereditatem duplatam uel P1072.106 eterna damnatione et insuper pariat uobis ipsam uillam iam dictam P1072.110C bona sunt in iherusalem et insuper pariat ipsam hereditatem duplatam uel P1075.125 uoce nostra quomodo pariemus uobis ipsam hereditatem duplatam uel P1076.126 aut uos in uoce nostra pariemus uobis ipsam hereditatem duplatam aut P1077.130 aut uos in uoce nostra pariemus uobis ipsam hereditatem duplatam aut P1085.152 aut uos in uoce nostra demus ipsam hereditatem duplatam uel P1086.157 in loco ubi primo resonamus ¶ do tibi ipsam ecclesiam de sancti P1091.180 dare ita-ut de hodie die et tempore abeatis ipsam hereditatem et omnis

524

P1095.186 uos in uoce mea quomodo pariamus ipsam hereditatem duplatam uel P1097.189 quomodo pariemus uobis ipsam hereditatem duplatam uel P1097.190 uestram partem tunc pariam uobis ipsam hereditatem duplatam uel P1098.194 aut tu in uoce mea tunc pariam tibi ipsam hereditatem duplatam uel P1099.196 hereditas in uilla sancte tecle ¶ habeamus ipsam hereditatem in P1099.196 migratus fuerit relinquat ipsam hereditatem in manu de P1099.196 plazum exierit pariat La solidos et ipsam hereditatem duplatam P1102.223 uoce nostra quomodo pariamus uobis ipsam hereditatem duplatam uel P1102.224 aut uos in uoce nostra pariemus uobis ipsam hereditatem duplatam uel P1103.232 aut uos in uoce mea pariam uobis ipsam hereditatem duplatam aut P1104.241 in casal de tia placia ¶ damus uobis ipsam hereditatem cum tota P1104.241 aut uos in uoce nostra pariemus uobis ipsam hereditatem duplatam uel P1104.245 de bauzas et ferit in uallo de corniclu ¶ ipsam laream damus uobis et P1104.245 aut uos in uoce nostra pariemus uobis ipsam hereditatem duplatam uel P1107.266 est demarcata ¶ et teneam ego mido ipsam casam in mea uita R1073.112 fide catholica segregatus et insuper pariat ipsam hereditatem duplatam uel R1073.113 unde primiter incoauimus ¶ damus uobis ipsam laream cum R1074.120C supra-nominatos damus atque concedimus ipsam supra-nominatam R1074.120C ignibus concrematus et insuper reddat ipsam ecclesiam ad uos uel R1077.129B ad pranta pedis lepra percutiatur et ad ipsam sedem metropoli quantum R1079.138 cathedra bracarensis et dei concedo ad ipsam sedem et ad petrum R1081.144 temtauerit pariat parti uestre ipsam hereditatem duplatam uel R1082.147 in refontaria! IIIIa de uno casale ¶ damus ipsam hereditatem pro remedio R1082.147 in eterna damnatione et insuper pariat ipsam heretitatem quadruplatam R1082.148B castro territorio portugali et habemus ipsam hereditatem de R1082.148B scriptura et ipso testamento ad ipsam sedem pro remedio R1084.150 insuper pariat uobis uel semini uestro ipsam hereditatem in duplo uel R1085.153 de libro uite et pariat ad pars testamenti ipsam ecclesiam in quadruplum R1089.173B et plenum! firmitatem et damus uobis ipsam hereditatem excausata et R1090.176 castro maximo et riuulo torto et habemus ipsam hereditatem de R1090.177 lauiortus territorio bracarensi et habeo ipsam hereditatem de parte de R1091.179 scripture firmitatis sicut et facio ad ipsam domum sanctam et ad R1099.198B uel qui uoce eclesie uestre pulsauerit ipsam hereditatem in duplo et R1100.206B in inferni baratro lauat! penas et pariat ipsam hereditatem quisquis R1100.207B discurrentibus aquis in riuulum feueri ¶ ipsam enim hereditatem R1100.207B supplicium patiatur et insuper emendet ipsam uillam uel ipsum R1100.207B homines uotum suum deferant ad ipsam sedem omnibus annis in R1101.216B habeatis licentiam de nobis apprehendere ipsam hereditatem duplatam uel R1101.219B habet separationem cum ipso casale ¶ ipsam enim hereditatem que est R1101.219B penis supplicium patiatur et insuper det ipsam hereditatem in duplo et D R1101.220B et insuper det ipsas ecclesias et ipsam hereditatem laicalem in R1102.229B penis supplicium patiatur et insuper de(t) ipsam hereditatem in duplo et D R1102.231B et de ipso die in-denante ego edificaui ipsam domum cum R1103.235 et riuulo torto et in gonterici ¶ et habeo ipsam hereditatem de auis et R1103.235 ubi illam potueritis inuenire ¶ dono uobis ipsam hereditatem ut habeant R1103.236 et cartam et sunt Ve petazos ¶ et do ipsam hereditatem R1103.236 tornet illam ad sanctam mariam et dono ipsam hereditatem ut habeant R1104.242B erus comparauit eam de uizoi astrariz ¶ ipsam hereditatem integram R1104.246B ecclesia sit segregatus et insuper pariat ipsam hereditatem in R1105.249 riuulo torto territorio bracarensi ¶ damus ipsam hereditatem ut habeant R1105.252B uobis siue uestris successoribus ipsam hereditate duplatam uel R1105.253 in eterna damnatione et insuper pariat ipsam hereditatem duplatam et R1106.258B quantum fuerit meliorata ¶ et damus uobis ipsam hereditatem excausata et R1106.263B auri talentum unum et ipsam hereditatem in R1106.265C de illa ecclesia sancti stephani et ipsam ecclesiam cum R1108.278 fagildiz ubi eas potueritis inuenire ¶ et ipsam hereditatem cambiauit R1108.278 et ipse mido arias comparauit ipsam hereditatem de portella de R1110.288B sedibus supplicium paciatur et insuper det ipsam hereditatem in PL1057.091 fuit intentio inter eirigo et honorigo super ipsam hereditatem que honorigo PL1078.136B motus dedit hederonius medietate de ipsam diocesem ¶ obinde ego PL1099.200 in se obtinet et ad prestitum hominis est ipsam IIIIa ab integro uobis R1078.133B sanguineto territorio bracarensi ¶ damus ipsam! casalem integrum cum

525

P1055.073 que pariamus uobis Dos solidos et ipsas hereditates duplatas ¶ P1056.078 ouequiz ¶ damus uobis atque concedimus ipsas lareas et accepimus de P1056.079 bracaran ¶ damus atque concedimus uobis ipsas lareas et accepimus de P1056.080 aliste ¶ damus atque concedimus uobis ipsas lareas et accepimus de P1056.085 in illum de illa comitissa uel uendimus ipsas lareas per P1056.085 aliste ¶ damus atque concedimus uobis ipsas lareas et accepimus de P1056.088 riuuolo aliste sedis bracarensis et habent ipsas hereditates iacentia in loco P1056.088 fer in uestro succu ¶ uendimus uobis ipsas lareas integras cum omni P1058.094 anagildo in larea de dono et de menendo de ipsas arbores medietate et P1072.110C sunt in tesauro sancto suo ¶ et sunt ipsas hereditates que hic P1072.110C larea ¶ ego martinus frater do tibi suprino ipsas hereditates pernominatas P1075.124 et in agrelo mea Va integra et de ipsas deuesas ambas P1076.128 tio nostro nanti super et concludi ipsas ganantias in illo P1076.128 in illo testamento ¶ damus uobis ipsas hereditates quomodo ibi P1078.131 de pretio apud uos nihil remansit et habent ipsas hereditates iacentiam in P1086.157 kartam donationis sicut facio de ipsas meas hereditates P1086.157 quod uocitant sancti stephani ¶ et habent ipsas hereditates terminos per P1090.178 hereditates meo patre ibidem habui in ipsas uillas iam supra-dictas P1107.266 in fidiaturia ad gontinus pelaiz X modios et ipsas lareas habent iacentias in R1072.104 uilla de agra molino et feret in termino de ipsas uillares de sancta marta et R1072.105 que illas irrigant damus uobis ipsas hereditates qui in R1072.105 et abbas suario pelaiz ut aliquis homo ipsas hereditates licentiam non R1073.114 fuero migratus de hoc seculo tornent ipsas hereditates ad sancta R1073.114 ego antequam liberos habeam que teneat ipsas hereditates de ripa de R1083.149 proditore parem patiatur penam et pariat ipsas uillas quadruplatas et R1100.204 aput uos pro dare et des hodie die sedeant ipsas lareas de meo iure R1101.220B penis supplicium patiatur et insuper det ipsas ecclesias et ipsam R1102.230B territorio bracarensi ¶ damus uobis de ipsas uillas iam supra-dictas de R1102.231B quantum ibi fuit et est ¶ et noticia fatio de ipsas hereditates tam quas R1103.234 qui eam solent inrigare ¶ do atque dono ipsas hereditates ut habeant inde R1106.257B territorio braccarensi et habet iacentia in ipsas uillas nominatas R1106.257B habeat participium et insuper pariat ipsas hereditates in quadruplum R1106.265C meo tio martino zarraquiz ¶ hi sunt ipsas hereditates pernominatas R1106.265C mathei media cum suos adiuntionibus ipsas uineas leuant se de R1106.265C bracarensi et clericis qui ibi demorantur ipsas hereditates pernominatas R1106.265C ut habeam illam ecclesiam et ipsas hereditates in diebus R1106.265C que sunt in iherusalem et insuper pariat ipsas hereditates duplatas uel R1107.272B froila mortui fuerint sine semine tornent ipsas lareas ad isto R1110.288B ipsius hereditatis ¶ concedimus uobis ipsas hereditates ad locum PL1057.091 pro dare de hodie die uel tempore sedeant ipsas terras de meo iure PL1062.098 potuimus illos homines facere heredes in ipsas uillas nec possesores et PL1062.098 super illas uillas de gonteriz et super ipsas alias uillas desuper PL1062.098 aut de illa sede pulsauerit ipsas uillas in duplo et insuper a PL1062.098 et uilla de gonderiz et sedent uigarios in ipsas uillas undila subcolina et in PL1062.098 teuderedo et in gonteriz uriastro et sunt ipsas uillas per ipsos P1055.073 quendiuerga ante illos quod ipse meum quinionem P1086.157 de fagildus cum aiuntionibus suis et ipse ualle que se leua de illa R1073.113 aloitiz et torna sursum per succu de ipse sauarigu aloitiz et uadit ad R1083.149 adosinda et illa de paulo ¶ et extremant se ipse hereditates inter terminum R1102.231B et in uilla guandilanes habuit ipse uermudo tedoniz IIos R1104.242B auiis nostris nomine erus aluitiz et ipse erus comparauit eam de R1108.278 arias pro alia quam dedi sibi in figairedo et ipse mido arias comparauit PL1062.098 pelagio yquilaz pro uilla de gonderiz ¶ fecit ipse pontifex querimoniam ad PL1078.136B suam diocesim et recepit ¶ ipse autem petrus episcopus P1052.060 riuulo aliste ¶ obinde ego quomodo contigit ipsi uilifonso homicidium et R1078.132 et propter omnia que manifestus ipsi episcopo ¶ concedo ad R1100.207B firma permaneat uolo atque mando ut ipsi homines uotum suum R1101.213 potueritis ¶ hoc quippe concedimus ipsi loco sancto superius dicto et R1105.250 bracarensi ¶ has hereditates condono ipsi loco sancto superius dicto et PL1078.136B contemptio aliquatenus fieret ¶ tempore ipsi theodemiri era DCa Xa R1083.149 adicio ad ipsum testamentum de ipsis lareis quod cum domnus

526

R1102.231B suo filio ad sanctum antoninum ¶ et in ipsis hereditatibus que sursum R1106.265C quod ipse fecit mihi adque concessit de ipsis hereditatibus ¶ ita do tibi PL1101.221B uel clericis bracare pro parte de ipsis ecclesiis uel hereditatibus PL1103.238B clericis in sede braccara habitantibus pro ipsis hereditatibus uel domibus PL1106.262B uos neque successores uestros pro ipsis hereditatibus in nullis R1072.104 sancta marta fluuius cantabrion territorio ipsius bracare temporibus R1072.104 illa ab eo ¶ laboret et det rationem in ipsius loci ut habeant inde seruis R1072.109C et locis antiquis ad ipsius uestri monasterii R1078.132 iuda proditore sit particeps et pariat pro ipsius loci quantum tulerit in R1078.133B quadruplum post partem pulsantis uocem ipsius testamenti ¶ facta series R1084.150 reuertat se ipsa hereditas ad ipsius reliquiarum locis aulam R1089.175 penam et insuper pariat post partem ipsius sedis IIo auri talenta et R1101.212B quadruplum post partem pulsantis uocem ipsius testamenti ¶ VIIIo idus R1101.215C et uobis archiepiscopo domno geraldo ipsius sedis necne clericis R1101.215C riuulum aestis territorium bracarensium ¶ ipsius enim hereditatis que in R1101.220B inde per monte sixti et inde unde incipit ¶ ipsius enim hereditatis uel R1102.227 habeant et possideant illam ipsius loci pontifices uel clerici R1102.229B domno geraldo atque clericis ipsius sedis R1102.229B tornaris usque uenit monteliis territorium ipsius sedis discurrentibus aquis R1102.229B discurrentibus aquis in riuum cataui ¶ ipsius enim hereditatis R1103.234 in quadruplum post partem pulsantis uocem ipsius testamenti ¶ IIe nonas R1103.235 parias post partem pulsantis uocem ipsius testamenti ¶ VIIo idus R1103.236 in quadruplum post partem pulsantis uocem ipsius testamenti ¶ et istas R1104.240B quadruplum post partem pulsantis uocem ipsius testamenti ¶ Xo kalendas R1104.242B domni geraldi et qui dedit partem precii ipsius hereditatis silicet R1105.249 hereditatem in quadruplum post partem ipsius testamenti ¶ nonas aprilis R1105.251B quadruplum post partem pulsantis uocem ipsius testamenti ¶ facta series R1105.252B nostra hereditate que iacet in ripa ipsius fluminis aleste in loco illo R1110.288B domno mauricio atque clericis ipsius sedis R1110.288B quam de ganantia siue de contramutata ipsius hereditatis ¶ concedimus PL1062.098 uillas que ad nos in iudicio repetent ipsius cultores ecclesie PL1071.102 nec nepti nec nulla prosapie nisi per manu ipsius sedis ¶ et ego manualdu PL1110.291 ego rodrigo uermuiz abbas et heredes ipsius monasterii pactum simul P1050.058 per succo de alio gefra et fer de testa in ipso succo unde primiter P1050.058 ipso succo unde primiter incoauimus ¶ ipso linar quomodo est concluso P1050.058 ita-ut de hodie die uel tempore sit ipso linar de iuri nostro P1052.060 illa comitissa suum ganatum pro ipso uilifonso et pro P1052.061 marte ribulo alister et pernominata de ipso linar que dicent refogiolo ¶ P1054.063 aloitiz et honorigo ouequiz ¶ et sunt in ipso casale duas casas mureas P1054.066 damus uobis atque concedimus ¶ leua se de ipso sucu de badoi et uadit per P1054.066 se de ipso sucu de badoi et uadit per ipso sucu de maleli et uadit per P1054.066 de maleli et uadit per ipsa canale de ipso uallo et fere in termino de P1054.066 fere in termino de cortinas et tornat se ad ipso sucu unde primiter P1055.073 ad godino uenegas pro VIIIa de ipso monasterio per solutione de P1055.073 modios ad gontino uenegas ¶ damus VIIIa de ipso monasterio atque P1056.074 braccara riuulo aliste et habet iacentiam in ipso linar de bouias ¶ leuat se de P1056.076 teudili quam uobis uendo in ipso pumare de concagadi P1056.076 uallo IIIa integra cum mea ratione de ipso plantado et dabo uobis P1056.086 testa per carrale et de alio cubo per riu de ipso concluso mea ratione P1056.086 linar et pergit per succo de martino ¶ ipso concluso integro uobis P1056.088 iacentia in loco predicto in aliste ¶ de ipso casale quomodo est P1056.088 integra et de alia testa per illo riuuolo ipso agro quomodo est concluso P1057.092 que ibidem habuimus est pernominato in ipso petazo que iacet super P1057.092 rego unde primiter incoauimus ¶ in ipso conclusu de quanto plantato P1057.092 pretio nihil remansit ita-ut de hodie die sit ipso plantato de iure nostro P1058.095 a prestitum hominis est habet iacentia ipso casal in uilla que uocitant P1081.143 uel regressum et de ipsa ecclesia et in ipso mari suas piscarias P1086.157 cum aiunctionibus suis item sub ipso casale qui fuit de P1086.157 ariete cum aiunctionibus suis et sub ipso casale alio casale qui iacet P1086.157 pelagio sandiniz habet iacentia in ipso atrio sancti stephani ad P1086.157 guandilaz et fere in illa uereda sub ipso forno antigo alia larea item P1095.186 aliste territorio braccarensi et iacet in ipso concluso qui fuit de

527

P1097.192 uobis illam hereditatem duplatam in ipso loco ¶ facta carta P1098.194 pomare qui fuit de sisnando uimarediz ¶ de ipso pumare do uobis de IIIIa IIas P1098.195 aue et catauo ¶ damus uobis de ipso meo quinione et de P1102.226 super quintana de domno godino ¶ de ipso casale sicut est conclusum R1072.108 omnes nostras hereditates quantas in ipso termino potueritis inuenire R1072.108 extraneis quomodo pariet post partem de ipso loco sancto ipsa R1073.114 anime mee damus et contestamus ad ipso loco sancti saluatoris et R1078.132 ¶ et si aliquis uenerit qui de ipso testamento aliquid uoluerit R1082.148B uilla cum adiunctionibus suis et in ipso mari suas piscationes R1082.148B ego galindo inde ipsa scriptura et ipso testamento ad ipsam R1084.150 fluius tamice ¶ concedimus uobis in ipso loco predicto quem uocitant R1084.150 uocitant sancti stephani IIas tercias de ipso araualde ab omni integritate R1085.155 et sedibus molinorum cum ipso introitu atque omni utilitate R1100.204 et inde unde primiter incoauimus ¶ de ipso conclusu de hereditate de R1100.210 bracarensi ¶ damus et concedimus ad ipso loco sancte marie R1101.212B ueniat uel id quod obto desuper adquiram ipso domino iubente merear ¶ R1101.219B lucii odariz et habet separationem cum ipso casale ¶ ipsam enim R1102.231B iam mortui sunt et ibi sepulti sunt ¶ et de ipso die in-denante ego edificaui R1102.231B in sede braccare ¶ illoic est in uilla mauri ipso casale que fuit de matre de R1102.231B et IIos boues in precio in uilla mauri de ipso casal que fuit de sarrazino R1102.231B fuit de uermudo moniz que fuit frater in ipso loco et ibi illum testauit et R1102.231B uilla testauit godina pelaiz ipso suo casale cum R1102.231B quem ibi testauit in uilla baruuto de ipso casale que fuit de tedon luz R1103.233 ¶ has hereditates condono ipso loco sancto superius dicto R1103.234 ueniat uel id quod obto desuper adquiram ipso domino iubente merear ¶ R1103.235 mercedis uel id quid obto desuper adquiram ipso domino iubente merear ¶ R1103.236 mercedis ueniat uel id quod obto desuper ipso domino iubende merear ¶ R1104.240B *uobis id quod obto desuper adquirere ipso domino iubente merear ¶ R1105.249 de domno aluitiz et Ia larea qui est foris de ipso casale Va et IIas lareas qui R1106.259B et in amplo VI et in casal quod fuit de ipso fagildo do uobis unam R1106.265C ipsas uineas leuant se de ipso ualato de illa heremita R1107.272B braccare et habet iacentia in ripa de ipso ribulo torto ¶ do uobis R1108.278 discurrentibus aquis ad pel in loco predicto ipso kasale de barrario cum PL1101.217B et sancte marie de bracara pro parte de ipso plantato que iacet in PL1106.262B et alios multos homines qui fuerunt in ipso concilio et iudicauerunt R1102.229B uobis illum quinionem integrum ipsorum filiorum quorum nomina P1055.073 karta pro hereditate que ibi cadet ad ipsos nominatos odorio et P1069.100 integra et illa macaneira et de ipsos castenarios de cortinas R1072.108 po2/ ipsa hereditate nostra ad ipsos sanctos et ad dominum R1085.153 que dicent cotesseta ¶ et acceperunt ipsos uenditores pro illa R1089.175 apostoli et sancti iohannis babtiste et ad ipsos sanctos qui ibi reconditi R1100.207B in bonum forum parent ipsum locum et ipsos homines ut habeant me in R1102.231B edificaui ipsam domum cum ipsos fratres nostros tam R1102.231B qui ille testamentum fecit ad ipsos sanctos alio kasal que ibi R1102.231B dedi ego illi proinde alio cauuallo totos ipsos casales cum R1102.231B et in uilla crispellos de ambas ipsos casales que fuerunt de R1105.247 et riuulo feueros et boralios ¶ do uobis ipsos casales ab integro cum R1105.247 qui eas inrigare solent do atque concedo ipsos casales ut habeant inde PL1062.098 uriastro et sunt ipsas uillas per ipsos terminos de sancta maria PL1078.136B in temporibus teudemirus rex sueuorum ipsos episcopos de omnes urbes PL1080.141 ¶ nos fideiussores qui sumus de parte de ipsos infanzones pro uilla de PL1085.154 et ipsum quod damus ad ipsos dominos damus per PL1085.154 et ad archidiacono decimas de ipsos dextros de quanto labore P1055.073 inter suos heredes et habet iacentiam ipsum monasterium sub monte R1072.104 princeps spanie atque galletie pontifex ipsum petrum ¶ unde se leuat R1072.104 unde primiter incoauimus ¶ concedo ad ipsum locum sanctum de R1072.108 et constestarem sicuti facio ad ipsum locum sancti saluatoris et R1072.108 aurientalem partem ¶ do et concedo ad ipsum locum omnes R1072.108 offertur» ¶ damus atque concedimus ad ipsum locum sanctum et R1073.114 riuuulo cantaho! ¶ damus et concedimus ad ipsum locum sanctum suerius R1074.120C ¶ damus uobis atque concedimus ipsum locum sanctum uocabulum

528

R1078.132 manifestus ipsi episcopo ¶ concedo ad ipsum locum sanctum medietate R1083.149 ¶ ee! ego menendo anagildiz adicio ad ipsum testamentum de ipsis R1089.175 arugio de sauto de muel ¶ do inde ad ipsum locum sanctum R1099.201 et iacet inter aue et catauo ¶ damus ad ipsum locum iam supra-dictum R1100.206B ait «date et dabitur uobis» ¶ concedo ad ipsum sanctum locum in uilla que R1100.206B regressum sicut superius scriptum est ad ipsum locum sanctum et R1100.206B ipsam hereditatem quisquis fuerit ad ipsum locum sanctum in R1100.207B ¶ ipsam enim hereditatem integram et ipsum monasterium integrum R1100.207B et insuper emendet ipsam uillam uel ipsum monasterium in dublo et R1100.207B et possideant et in bonum forum parent ipsum locum et ipsos R1100.210 anime mee damus et contestamus ad ipsum locum sancti saluatoris et R1100.210 damus illas IIos modios de sal ¶ damus ad ipsum locum que sursum resonat R1100.210 conf in hac carta testamenti ad ipsum locum sancte marie sedis R1101.213 penas uidat in eterna damnatione et ad ipsum locum sanctum pariat R1102.227 ibi sunt recondite ¶ damus et testamus ad ipsum locum R1102.231B ad nobis testamentum nunus froilaz qui ipsum locum primiter incoauit de R1102.231B de applicare ibi et ubique potuerat usque ad ipsum diem que ad nobis R1102.231B uel monasterii et plantaui et edificaui ipsum locum sancti antonini cum R1102.231B de nunnus froilaz IIIIor quintas et iuxta ipsum alio casal ubi hauitauit R1102.231B ille ero gunsaluiz medietatem ad ipsum locum alie medietate ego R1102.231B trastemiro gontemiriz suo quinione et ipsum locum et ego comparaui de R1102.231B et frater maurellus qui fuit roboratus ad ipsum locum suo quinione R1102.231B et sua mulier domna tota testauerunt ipsum kasalem cum R1103.233 penas uidat in eterna damnatione et ad ipsum locum sanctum pariat R1104.242B suarius abbas conf ¶ gunsaluus notuit qui ipsum monasterium sancti R1104.246B riuulo corrago id est nominatim ipsum agrum iuxta naualios ab R1104.246B modios de centeno ¶ do atque concedo ad ipsum locum sanctum pro R1105.250 penas uidat in eterna damnatione et ad ipsum locum sanctum pariat R1105.251B flumen territorio bracarensi ¶ do uobis ipsum casalem integrum cum R1106.263B marte et riuulo cantabron ¶ do uobis ipsum casalem integrum cum R1106.264 maurgatanes ¶ dono inde VIIIa integra ad ipsum locum sancte marie PL1078.136B ipsi theodemiri era DCa Xa editum est ipsum sinodum et ibi diuiserunt PL1099.200 sicut in illa carta resonat per ipsum codum et era ¶ habeatis • ISTE P1057.090 ita-ut de hodie die uel tempore sit ista hereditate de P1058.095 et omnis posteritas uestra ¶ et super ista karta non habeant nullus P1058.095 licentia nec anteriores nec posteriores sed ista karta habeat robore iuri P1086.157 manus meas roboro ¶ item qui ista karta donationis infringere P1092.183 perpetim habiture ¶ facta karta scripture ista die kalendas nouembris era P1107.266 de nullo homine ¶ damus uobis illas que in ista karta resonant quomodo R1079.139 illa hereditate duplata uel triplata ¶ et ista carta in robore permaneat ¶ R1079.140B anima de adefonso in bracara ¶ et super ista scriptura non ualeat alia nec R1082.148B aliarum reliquiarum que sunt recondite in ista sede sancte marie ¶ ego R1082.148B hereditate uobis aut qui post uos uenerit et ista uoce pulsauerit de ista R1082.148B uos uenerit et ista uoce pulsauerit de ista sancta maria sedis R1082.148B sedem et insuper pariat istud que in ista scriptura resonat in R1086.161B et uestris clericis quantos in ista sede morantes sunt et ad R1086.161B constat auri libra talenta ad partem de quo ista scriptura obseruauerit ¶ R1086.161B ista scriptura obseruauerit ¶ super ista scriptura non ualeat sed R1088.169 de-sub totos scriptos qui non ualeant super ista carta nullum scriptum non R1089.173B uobis fuerit melioratum ¶ et super ista karta non ualeant nullas R1090.177 uobis fuerit melioratum ¶ et super ista karta non ualeant alias R1090.177 non anteriores non posteriores sed ista karta in robore permaneat ¶ R1091.179 contra hac seriem testamenti pariat ista hereditate in quadruplum ad R1099.197B inuenire ab integro uobis concedimus in ista carta propterquod R1099.197B quantum uobis fuerit meliorata ¶ et super ista carta nullus scriptus non R1099.197B usque in perpetuum ¶ et facimus uobis ista carta per absolutione per de R1099.199 de contramuta ¶ concedimus inde uobis in ista cartam medietatem R1099.199 quantum uobis fuerit meliorata ¶ et super ista scriptura nullus scriptus R1100.204 nullos homines nisi istum uobis et facimus ista karta in puplico in conuentu R1100.207B iterum tam presentibus quam futuris in ista mea carta donationis R1100.207B apud deum et sanctos eius ¶ et ut ista karta mee roborationis

529

R1100.208B uel sanguineis nostris ¶ et super ista carta non ualeant nullus R1101.211B ¶ et si qualibet alias formas humanas ista scriptura inrumpere R1101.211B pariat post uestra parte uel qui ista scriptura obseruauerit R1101.215C tenuerit uocem uestre carte ¶ igitur ista carta ideo nec prius nec R1102.230B geraldo archiepiscopo et clericis qui in ista sede habitantes fuerint R1102.230B firmiter et illi qui post uos uenerint et in ista sede habitantes fuerint R1102.230B quantum uobis fuerit meliorata ¶ et super ista carta nullus scriptus non R1102.230B die finem ponimus et amortificamus et ista karta in concilio elegimus et R1102.230B et ad illos clericos uel monacos qui in ista sede abi(tan)tes sunt uel R1102.230B pro parte de istas hereditates que in ista carta resonat pro R1102.230B similiter faciat ad illos qui in ista sede habitantes fuerint et R1105.252B contramutationis ac firmitatis et scriptura ista die Xo IIo kalendas R1105.252B qui hanc cartulam nuntiauit ¶ ista cartula contramutationis et R1106.258B die finem ponimus et amortificamus et ista karta confirmamus et cum R1106.258B conuentu et ecclesie sancte marie et super ista carta non ualeant nullus R1106.258B sedeant inualidos et traditos post parte de ista karta et ista semper habeat R1107.268 quantum uobis fuerit meliorata ¶ et super ista carta ullus scriptus non R1107.268 ualeat non anteriores nec posteriores sed ista karta semper habeat R1107.270 de illa deuesa quomodo est conclusa in ista karta VIIIa integra et de PL1062.098 certos terminos de illas uillas que in ista agnitione resonant et sunt PL1078.136B ¶ et qui talia : ausus fuerit comittere et ista agnitio placiti uoluerit PL1078.136B manu mea conf ¶ adefonsus rex in ista agnitio placiti PL1110.291 hereditate in nullisque tempus ¶ et si ista scriptura infringere P1056.075 scripturas non habeant licentia sicut istam karta ita-ut de hodie die P1074.117 quod uoluerimus et damus uobis illam per istam firmitatem quod habeatis R1081.144 ¶ et non sit licentia ualendi contra istam cartam alia scriptura R1082.148B propriis et de mea re tota ad istam sedem sancte marie et ad R1089.175 media si meos filios non uenerint ad istam terram tornet se ad R1099.199 ¶ et proinde roboro ego pelagius uobis istam cartam proque sacasti me R1100.204 uel triplum et iudicatum ¶ et super istam cartam uel textum non R1100.207B deum inextimabile premium ¶ ideo offero istam offerendam sancte marie R1101.211B hodie finem ponimus et amortificamus et istam scripturam eligimus et R1103.239B ¶ et si qualibet aliqua forma humana istam scripturam inrumpere R1103.239B pariat post uestra parte uel qui istam scripturam obseruauerit R1104.244B triplo et uos perpetim habitura ¶ et post istam scripturam aliam non R1105.252B et eam querendo dimisistis ¶ ob hoc igitur istam kartulam firmitatis et R1107.270 quantum uobis fuerit meliorata et super istam kartam nullus scriptus R1109.285C uobis et successoribus uestris qui istam *istam imperauerit et uos PL1106.262B hereditatibus in nullis temporibus ¶ et si istam scripturam infringere R1099.201 uestra parte et iudicato ¶ et super istam! testamentum nullus R1079.140B de bracara quos uocitant gallecie et sunt istas hereditates liberas et R1102.230B uobis istum plazum pro parte de istas hereditates que in ista R1103.236 pulsantis uocem ipsius testamenti ¶ et istas lareas que resonant iacent R1077.129B ad domum sancte marie uirginis et ad iste domno petro episcopo et ad R1083.149 ex mea deuotione exoratus sum ut iste uille a loco sancto R1105.252B deuindicastis ¶ et sicut hoc iudicauerunt isti iam nominati iudices sed R1099.201 sedeat inualidus et traditus post parte de isto testamento ¶ et damus illam R1099.201 ad nullos homines nisi ista uobis et fecimus isto texto in puplico in sedis R1100.210 manus nostras roboramus ¶ et qui isto testamento inrumpere R1107.272B sine semine tornent ipsas lareas ad isto testamento ¶ do et concedo PL1074.116 inpulsant et proinde roboramus nos tibi isto plazo pro illa PL1101.217B de bracara uel cui tenuerit uocem de isto plazo D solidos et iudicatum P1099.196 ¶ et si unus de nobis istum plazum exierit pariat La P1099.196 ipsam hereditatem duplatam *aut qui istum plazum obseruauerit ¶ R1082.148B mihi dedistis ¶ et si qualibet forma humana istum nostrum factum R1085.155 ¶ nos superius nominati facimus istum testamentum ad illam

530

R1102.228 uobis archiepiscopo domno geraldo et ad istum locum sancte marie sedis R1102.230B era Ma Ca Xˇa ¶ proinde roboramus uobis istum plazum pro parte de R1102.230B careatis ¶ et si inde aliter fecerimus et istum plazum inrumpere R1102.230B Dos solidos et iudicato ad uos aut qui istum plazum obseruauerit ¶ nos R1109.285C fuerit illa hereditas ueniat ad istum locum et R1109.285C si aliquis homo uenerit uel uenerimus qui istum factum nostrum PL1062.098 tam presentis quam *presentis istum placitum agnitionis uel PL1074.116 actionem ¶ et si inde aliter fecerimus et istum plazum exierimus PL1074.116 pariamus ad uestram partem uel qui istum plazum obseruauerit PL1074.119 de illa sede ¶ et si minime fecerit et istum placitum exederit pariet PL1080.141 ordinauerit ¶ et si minime fecerimus et istum placitum exierimus que PL1085.154 nouembris era Ma Ca XXa IIIa ¶ roboramus istum plazum unus et alius et PL1085.154 aue et aliste territorio bracarensi ¶ et si istum plazum unus ex nobis PL1086.162B edificauerimus et si inde aliter fecerim et istum plazum exierim aut PL1099.200 actionem ¶ et si minime fecerimus et istum plazum exierimus PL1099.200 post uestram partem uel illi qui istum plazum obseruauerit PL1101.217B nullaque actio ¶ et si minime fecerim et istum placitum exesserim aut PL1101.221B actionem ¶ et si minime fecerim et istum placitum exesserim dem PL1103.238B post uestram partem uel qui istum plazum obseruauerit PL1103.238B Io sententia XXXa ¶ et si ausi fuerimus istumque plazum exierimus aut • HIC P1050.058 era Ma LXXXa IIIIa ¶ gundisaluo et iulia in hac carta manus nostras P1050.059 aprilis era Ma LXXXa VIIIIa ¶ osoredo in hac carta manu mea roboro P1054.064 IIa ¶ honorigus et uxor sua godegia in hac cartula uenditionis P1054.065 IIa ¶ honorigo et uxor mea godegia in hac karta manus nostras P1054.066 ipsum que in karta resonat ¶ eleuua in hac cartula manu mea P1054.068 IIa ¶ adosinda palili aragunti gontrode in hac karta manus nostras P1054.069 era Ma LXa IIa ¶ uida et gundesindu in hac cartula uenditionis P1054.070 Ma LXˇa IIa ¶ strouedo et eleuua et idilo in hac carta manus nostras P1054.071 decenbris era Ma LXˇa IIa ¶ honorigus in hac karta manu mea roboro P1056.075 ¶ ermegildus et uxor sua riquilo in hac karta manus nostras P1056.088 era Ma LXˇa IIIIa ¶ stephano et troili in hac carta manus nostras P1056.089 et II quartarios ¶ honorigu et godegia in hac cartula manus nostras P1057.092 era Ma LXˇa Va ¶ gudemiro et gesmondo in hac karta uenditionis P1058.093 era Ma LXˇa VIa ¶ honorigu et godegia in hac carta manus nostras P1058.094 post T ¶ pallili et adousinda et menendo in hac karta uenditionis P1060.096 Ma La Xˇa VIIIa ¶ ego osorio et geruira in hac karta manibus nostris P1062.097 februarii era Ma Ca ¶ menendo et unisco in hac karta manus nostras P1069.100 kalendas aprilis era Ma Ca VIIa ¶ palloi hac karta manu mea roboro P1071.103 era Ma Ca VIIIIa ¶ ego suarius mandiniz in hac karta uenditionis P1072.110C ego martino frater tibi suprino fernando in hac karta testamenti P1076.128 Ma Ca Xa IIIIa ¶ nanti et monia et eidonia in hac karta manus nostras P1077.130 aprilis era Ma Ca XVa ¶ ego sesnando in hac karta manu mea roboro P1081.143 Ma Ca Xa VIIIIa ¶ nos superius nominati in hac cartula uenditionis et P1086.157 fernando pelaiz adque presbiter in hac karta donationis P1090.178 era Ma Ca XXa VIIIa ¶ gutierre aluitiz in hac karta manu mea roboro P1092.182 era Ma Ca XXXa ¶ exscemena petriz in hac karta manus meas P1096.188 IIIIa ¶ ego pelagio eriz et gaudiosa petriz in hac karta uendictionis P1100.203 ¶ ego exemena uobis pelagio in hac karta donationis que fieri P1102.223 Xˇa ¶ ego aluitu tibi guito archidiacono in hac carta manu mea roboro P1103.237 argeleuua gundulfiz tibi pelagio ramiriz in hac karta uenditionis P1107.266 Va ¶ ego mido et uxor mea maria in hac karta manus nostras R1072.105 presbiter et confratres et penitente in hac scriptura testamenti R1072.108 iulii era Ma Ca Xa ¶ zamarius abba in hac series testamenti R1072.109C aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hac series testamenti tam R1073.113 iunii era Ma Ca Xa Ia ¶ aloitu uilifo(n)siz in hac carta manu mea roboro R1074.120C nos famulos dei ualentino et leupho in hac series testamenti proprias R1077.129B nec finem seculo scire potero quando ab hac luce migrata fuero ¶ *exlegi R1077.129B deouota donailli cognomento bona in hac series testamenti quam fieri R1082.148B famulus dei galindus aluitiz diaconus in hac series testamenti R1084.150 pelagio presbiteri uobis domna leta in hac karta firmitatis quod fieri R1086.160C in quadruplum ¶ nos superius nominati in hac series testamenti

531

R1086.161B Ma Ca XXa IIIIa ¶ ego michael froilaz in hac scriptura testamenti R1086.163B remedio anime patris mei froila in hac cartula testamenti R1090.176 Ma Ca XXa VIIIa ¶ nos supra-nominati in hac kartula manus nostras R1091.179 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hac seriem testamenti pariat R1099.197B era Ma Ca XXXa VIIa ¶ petro petriz in hac carta manu mea R1099.198B Ca XXXa VIIa ¶ ego ordonius et sancia in hac karta testamenti R1099.199 augusti era Ma Ca XXXa VIIa ¶ pelagio in hac carta manu mea R1100.204 VIIIa ¶ menendus uobis geraldo episcopo in hac carta testamenti R1100.208B ¶ ego pelagio tolquidiz in hac karta manu mea roboro R1100.210 VIIIa ¶ ego famulo dei randulfo conf in hac carta testamenti ad R1101.220B nouembris ¶ ego sursum nominatus in hac series testamenti R1103.239B clericis sede bracara commemorantibus! in hac scriptura testamenti R1106.255B ¶ nos superius nominati in hac karta manibus nostris R1106.258B uobis archiepiscopo domno geraldo in hac karta manus nostras R1106.260B uobis domno giraldo archiepiscopo in hac karta manus nostras R1107.268 era Ma Ca Xˇa Va ¶ gontato erit in hac karta manu mea roboro R1107.271B et clerici braccarensium sicut et facimus hac series testamenti de R1108.274B era Ma Ca Xˇa VIa ¶ ordonio et pelagio in hac karta manibus nostris R1108.279 martii era Ma Ca Xˇa VIa ¶ uermudus in hac karta manu mea roboro R1109.283B inde uobis quartam partem integram in hac serie testamenti pro R1109.283B VIIa ¶ nos autem iam supra-nominati in hac serie testamenti R1109.284B pelagius odoriz et odorius menendiz in hac series testamenti R1109.285C ad tumulandum similiter ¶ ex hac die firmiter habeatis R1109.285C VIIa ¶ ego mito et uxor mea agili in hac karta donationis et R1110.286B clericis habitantibus in sede bracare in hac karta donationis et R1110.287 et omnibus habitantibus in sede bracare in hac karta manu mea roboro R1110.288B cresconiz et uxor mea lupa pelaiz in hac series testamenti PL1057.091 era Ma LXa Va ¶ honorigo et godegia in hac agnitione cartula uenditionis PL1078.136B ¶ ego iam supra-nominato hederonio in hac agnitio placiti P1050.058 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc cartam ad inrumpemdum P1050.059 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc cartam uendicionis ad P1052.060 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc cartam uenditionis et nos in P1052.060 era Ma LXˇa ¶ nos superius nominati hanc cartam uobis comitissa P1052.061 ¶ susanna et filio meo fromarigo in hanc karta firmitatis P1054.063 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc kartam uenditionis et nos in P1054.063 nominati uobis comitissa domna ilduara hanc kartam P1054.067 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc cartam uenditionis ad P1054.067 et guilo uobis comitissa domna ilduara hanc kartam P1054.070 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc cartulam ad inrumpendum P1054.072 aloitiz uobis comitissa domna ilduara hanc kartam manu mea P1055.073 cum filiis meis odorio et ermosinda hanc kartam P1056.074 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc kartam inrumpendum nos in P1056.074 era Ma La Xˇa IIIIa ¶ gondisaluo et paloi hanc kartam P1056.076 et uxor mea teudili et ego gualatrula hanc cartam P1056.077 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc kartam uenditionis et nos in P1056.077 sauili una pariter cum filia mea uida hanc cartam P1056.078 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc cartam uendicionis et nos P1056.078 era Ma LXˇa IIIIa ¶ paulo ee! nanina! hanc cartam uenditionis P1056.079 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc kartam uenditionis ad P1056.079 didaz et eita elderiquiz uobis comitissa hanc cartam P1056.080 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc cartam uenditionis ad P1056.080 eita uobis comitissa domna ilduara hanc cartam P1056.081 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc kartam ad inrumpendum et P1056.081 idus aprilis era Ma LXˇa IIIIa ¶ sauarigu hanc cartam uobis comitissa P1056.082 de milio ¶ nos omnes superius nominati hanc cartam uenditionis P1056.083 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc cartam ad inrumpendum et P1056.083 ¶ azanar cognomento eyta et osorio selges hanc cartulam P1056.084 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc kartam uenditionis ad P1056.084 idus aprilis era Ma LXˇa IIIIa ¶ uistrario hanc kartam uenditionis P1056.085 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc cartam uenditionis ad P1056.085 et menendo uobis comitissa domna ilduara hanc kartam P1056.087 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc kartam scripturam pro P1056.087 sermiriz et meus germanus uermudus hanc cartam

532

P1057.090 ¶ aluitu et uxor mea uestrili in hanc karta firmitatis manus P1058.095 homo uenerit uel uenerimus contra karta hanc kartam ad inrumpendum P1060.096 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc kartam inrumpendum et in P1062.097 ¶ et si aliquis uenerit uel uenerimus contra hanc kartam ad inrumpendum in P1065.099 marcii era Ma Ca IIIa ¶ ego petro miriz hanc kartam manu mea P1069.100 ¶ et si aliquis uenerit uel uenerimus contra hanc kartam ad inrumpendum in P1072.106 Ma Ca Xa ¶ ego comitissa domna gontrode hanc cartam donationis quam P1072.110C aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc cartam ad inrumpendum et P1074.117 Xa IIa ¶ domnus sisnandus et domna lupa hanc cartam P1074.118 era Ma Ca Xa IIa ¶ ermegildus presbiter hanc kartam manu mea P1075.123 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc cartam uenditionis ad P1075.123 uobis domno eita et domna geluira hanc cartam P1075.124 pelagio uobis domno eita et domna geluira hanc cartam uenditionis P1075.125 era Ma Ca Xa IIIa ¶ goldregodo et ordonio hanc kartam P1076.126 ut uenderemus uobis guandila et onega hanc laream quam habemus in P1076.126 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc kartam inrumpendum et nos P1076.126 ¶ ego onorigo et uxor mea dominica hanc kartam P1077.130 ¶ et si aliquis uenerit uel uenerimus contra hanc kartam ad inrumpendum in P1078.131 kalendas februarii era Ma Ca Xa VIa ¶ eilo hanc kartam manu mea P1078.135 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc cartam uenditionis ad P1078.135 kalendas octobris era Ma Ca Xa VIa ¶ eilo hanc cartam manu mea P1085.152 IIIa ¶ petrus et uxor mea goldregodo hanc kartam P1086.157 fieri non credis et aliquis homo contra hanc kartam donationis ad P1086.158 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc cartam donationis ad P1086.158 aprilis era Ma Ca XXa IIIIa ¶ monio fafilaz hanc cartam manu mea P1088.170 era Ma Ca XXa VIa ¶ geluira froilaz hanc cartulam manu mea P1088.171 era Ma Ca XXa VIa ¶ geluira froilaz hanc cartam manu mea P1090.178 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc kartam quam ego in concilio P1092.183 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc kartam que nos in iudicio P1095.184 si aliquis homo uenerit uel uenero contra hanc kartam ad inrumpendum et P1095.184 aprilis era Ma Ca XXXa IIIa ¶ iohannes hanc kartam manu mea P1095.185 si aliquis homo uenerit uel uenero contra hanc kartam ad inrumpendum et P1095.186 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc kartam ad inrrumpendum et P1095.186 era Ca XXXa IIIa ¶ nos superius nominati hanc kartam P1097.189 Ma Ca XXXa Va ¶ nos superius nominati hanc kartam P1097.190 debito ¶ et si aliquis homo uenerit contra hanc kartam ad inrumpendum et P1097.190 marcii era Ma Ca XXXa Va ¶ adefonsus hanc kartam P1097.191 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc kartam ad inrumpendum et P1097.191 Ma Ca XXXa Va ¶ nos superius nominati hanc kartam P1097.192 Va ¶ ego bona odoriz cognomento donailli hanc cartulam uenditionis et P1097.193 si aliquis homo uenerit uel uenero contra hanc kartam donationis ad P1097.193 era Ma Ca XXXa Va ¶ sisnandus uisclariz hanc kartam manu mea P1098.194 si aliquis homo uenerit uel uenero contra hanc cartam ad inrumpendum et P1098.194 era Ma Ca XXXa VIa ¶ petrus sisnandiz hanc kartam manu mea P1098.195 quam extraneis per qualibet actio contra hanc cartulam uenditionis que P1098.195 presbiter uobis guito archidiacono hanc cartulam uenditionis P1101.222 uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hanc kartam et nos in concilio P1101.222 Ma Ca XXXa VIIIIa ¶ sisnandus et pelagius hanc kartam P1102.223 uel uenerimus ad inrumpendum contra hanc cartam uenditionis que nos P1102.224 si aliquis homo unerit uel uenerimus contra hanc kartam ad inrumpendum et P1102.224 Xˇa ¶ ego fralengo et uxor mea sidi hanc kartam P1102.226 si aliquis homo uenerit uel uenero contra hanc kartam ad inrumpendum et P1102.226 petrus argemiriz tibi filio meo odorio hanc kartam manu mea P1103.232 uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hanc kartam et in concilio P1103.232 Xˇa Ia ¶ ego menga cum filiis meis hanc kartam P1103.237 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc kartam ad inrumpendum P1104.241 uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hanc kartam et in concilio P1104.245 et si aliquis homo uenerit uel uenerimus ad hanc kartam inrumpendum et in P1104.245 Ma Ca Xˇa IIa ¶ ego fralengo et adosinda hanc kartam R1072.104 galindus diaconus presens adefonsus hanc concessionem a nobis R1072.105 episcopus do sancte marie bracarensi hanc hereditatem ¶ ego petrus R1073.111B aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc scripture testamenti ad R1073.111B testamenti et iudicate ¶ facta scriptura in hanc series testamenti die erit R1073.111B era Ma Ca XIa ¶ aragunti prolis mitiz in hanc series testamenti

533

R1079.139 kalendas iunii era Ma Ca Xa VIIa ¶ narzari hanc cartam manu mea R1081.144 adefonsi principis ¶ nos supra-nominati hanc carta manibus nostris R1082.145B et liber iudicum ¶ nos superius nominati hanc seriem testamenti R1082.146B era Ma Ca XXa ¶ ego iam supra-nominatus hanc kartam manu mea R1084.151B uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hanc cartam uenditionis et ego in R1084.151B era Ma Ca XXa IIa ¶ ego godina sentariz hanc cartam uendicionis R1086.159 Ma Ca XXa IIIIa ¶ nos superius nominati in hanc series testamenti R1087.166B similiter ¶ nos superius nominati in hanc dotem manus nostras R1089.173B iunii era Ma Ca XXa VIIa ¶ godina froilaz hanc cartam manu mea R1090.177 aprilis era Ma Ca XXa VIIIa ¶ uiliabredo hanc cartam manu mea R1095.187B aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc kartam ad inrumpendum et R1095.187B decembris era Ma Ca XXXa IIIa ¶ ego toda hanc kartam manu mea R1099.201 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc cartam testamenti ad R1099.201 episcopo et successoribus uestris hanc cartam testamenti R1100.204 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc cartam testamenti et R1100.206B uel posteriores ¶ ego supra-nominatus hanc scripturam testamenti R1100.207B kalendarum mai ¶ ego nunnus proles suariz hanc scripturam testamenti R1101.211B domno geraldo uel clerici de sancte marie hanc scriptura manu mea R1101.214B ¶ adefonso uobis archiepiscopo geraldo hanc cartam uenditionis et R1101.216B aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc cartam uenditionis et R1101.216B idus sebtembris ¶ ego gutierre et dorothea hanc cartam R1101.219B nouembris ¶ ego iam sursum nominata hanc scripturam testamenti R1102.227 una pariter cum uxore mea gontina hanc seriem testamenti R1102.228 Ca Xˇa ¶ uermudus et uxor mea paloi hanc cartam R1102.229B kalendas decenbrium ¶ ego egas et geluira hanc scripturam testamenti et R1104.242B et comitis henrici ¶ nos sursum nominati hanc scripturam R1104.244B aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc kartam contramutationis et R1104.244B uobis archiepiscopo domno geraldo hanc scriptura R1104.246B era Ma Ca Xˇa IIa ¶ ego pelagius frater hanc series testamenti R1105.252B firmiter sicuti abrasa et extracta et super hanc kartulam nulla alia R1105.252B sentaz de illa sede bracarensi qui hanc cartulam nuntiauit ¶ R1106.255B aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc kartam ad inrumpendum et R1106.258B aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc kartam uendicionis ad R1106.261B domni henrici ¶ godinus et adosinda hanc scripturam testamenti R1106.265C non credimus uenerit uel uenerimus contra hanc cartulam testamenti ad R1106.265C uos domnum geraldum archiepiscopum in hanc kartulam uel testamentum R1107.267B orracha magni comitis petri ansuri filia hanc cartam propriis manibus R1107.270 ariastriz et uxor mea fronuli! moniz hanc kartam R1108.279 si aliquis homo uenerit uel uenero contra hanc kartam ad inrumpendum et PL1062.098 tempus de suos antecessores ¶ ad hanc uocem responderunt PL1062.098 regis duas auri libras fisco persoluant ¶ et hanc scripturam plena abeat PL1062.098 era Ma Ca ¶ nos omnes supra-nominatos in hanc scriptura PL1062.098 manus nostras roborauimus in hanc manifestationem ¶ qui PL1078.136B eo-quod erat de auriense ¶ et super hanc causam coniuncti fuerunt P1056.075 non credimus aliquis homo uenerit contra hanc! factum nostrum ad R1072.104 aut per potestas aut per triumphatus qui hanc! factum meum R1079.139 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hanc! factum nostrum R1101.213 et habuimus hoc monasterium et has hereditates ex datu R1103.233 similiter per suos terminos ¶ has hereditates condono R1105.250 et catauo territorio bracarensi ¶ has hereditates condono ipsi R1072.104 ipsa uilla duplata uel triplata ¶ facta hec series testamenti notum die R1100.207B neque unus ex prosapia mea ¶ et hec scriptura testamenti briti R1101.215C deliberatam de omnibus actuum malorum ¶ hec carta donationis et R1108.274B percussus pereat in eternum ¶ et hec scriptura quam in concilio R1108.278 percussus pereat in eternum ¶ et hec scriptura quam in concilio R1108.280B percussus pereat in eternum ¶ et hec scritura quam in concilio P1072.110C dei amore auctorizamus et pronominatas hic dictus casale medio qui iacet P1054.072 uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hoc nostrum factum siue de P1055.073 seu etiam de extraneis ad inrumpendum hoc nostrum factum et nos

534

P1056.076 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hoc factum nostrum ad P1058.093 uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hoc nostrum factum que P1072.106 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hoc factum nostrum ad P1072.110C et ad eum non uenerit recognitionis hoc peccati ut sedeat P1075.124 uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hoc nostrum factum et nos P1088.171 uel uenerimus ad inrumpendum contra hoc factum nostrum et ego P1097.189 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hoc factum nostrum ad P1099.196 plazum obseruauerit ¶ eita et sauilli hoc plazum manibus nostris R1072.104 Ma Ca Xa ¶ ego eirigo supra-nominatus in hoc testamento manu mea R1072.108 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hoc factum nostrum R1073.112 si aliquis homo uenerit uel uenero contra hoc testamentum infringere tam R1073.112 maii era Ma Ca XIa ¶ ego frater iquila hoc testamentum quod fieri iussi R1073.114 in mea uita ¶ et si fuero migratus de hoc seculo tornent ipsas R1074.121 Ma Ca Xa IIa ¶ ego gundesindu presbiter in hoc placito uel series R1078.132 episcopum cum omnibus suis clericis hoc testamentum manu mea R1078.133B faciat ¶ et si aliquis homo uenerit qui hoc factum nostrum uiolare R1078.133B era Ma Ca Xa VIa ¶ nos superius nominati hoc testamentum R1078.134B inperauerit similiter ¶ froila cresconis hoc testamentum manu mea R1079.140B de filios et de potestas terre ¶ geluira in hoc plazo manu mea R1082.145B aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hoc nostrum factum ad R1082.146B proprinquiis nostris uel extraneis qui hoc factum nostrum R1082.147 et pro nostro filio qui migrauit ab hoc seculo paganus et non R1082.147 uenerit uel uenerimus ad inrunpendum hoc testamentum tan de R1085.153 Ca XXa IIIa ¶ ego pelagius super nominatus hoc testamentum manu mea R1085.155 uel pauperum ita non erimus reuerssuri hoc factum nostrum R1085.155 aliquis homo uenerit uel uenerimus qui hoc factum nostrum R1085.155 sedis et tibi gaito! archidiacono hoc testamentum R1086.161B aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hoc factum nostrum ad R1088.169 VIa ¶ ego pelagius petriz et maria pelaiz hoc testamentum R1089.175 uel de extraneis ad inrumpendum hoc factum nostrum R1089.175 era Ma Ca XXa VIIa ¶ ego genllo randiz hoc testamentum manu mea R1090.177 uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hoc factum nostrum et nos R1091.179 augusti era Ma Ca XXa VIIIIa ¶ aulina hoc testamentum manu mea R1091.181 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hoc factum nostrum ad R1091.181 era Ma Ca XXa VIIIIa ¶ ego audina hoc testamentum manu mea R1099.197B aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hoc factum nostrum ad R1099.199 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hoc factum nostrum ad R1099.199 presbiter notuit ¶ geraldus episcopus hoc testamentum conf \A 1099 R1100.206B propinqui mei uel extranei uenerit ad hoc factum nostrum R1100.207B si quis audaciter inuadendo surrexerit qui hoc factum meum R1101.212B ipso domino iubente merear ¶ quod qui hoc factum meum exiguum R1101.213 regis filia in christo salutem amen ¶ hoc donum est ualde felicissum! R1101.213 ibi habuit nunnus suariz et habuimus hoc monasterium et has R1101.213 regis qui eas ganauit de nuno suariz ¶ hoc tantum damus que in eis sunt R1101.213 quadruplum et insuper auri talenta una ¶ et hoc factum nostrum R1101.213 meritis» ¶ actum et confirmatum est hoc testamentum VI idus iunii R1101.213 comes henricus et infans domna tarasia hoc testamentum R1101.214B pedes archiepiscopi domni geraldi qui in hoc tempore obtinet sedem R1101.214B si aliquis homo uenerit uel uenerimus qui hoc factum nostrum R1102.227 tam filii quam nepti uel exteri qui hoc factum nostrum R1102.227 talenta et aliud tantum in iudicatum ¶ et hoc factum nostrum in R1102.230B uel extraneis ad inrumpendum hoc factum nostrum et nos R1102.230B nominatus qui sursum resonamus in hoc plazum manus nostras R1103.233 ¶ ego toda eitaci in christo salutem amen ¶ hoc donum est ualde felicium R1103.233 territorio bracarense ¶ et de illo quod in hoc testamento concludimus R1103.233 quadruplum et insuper auri talenta duo ¶ et hoc factum meum habeat R1103.233 meritis» ¶ factum et confirmatum hoc testamentum VIo kalendas R1103.233 era Ma Ca Xˇa Ia ¶ ego tota eitaz in hoc testamento manu mea R1103.234 ipso domino iubente merear ¶ quod qui hoc factum meum exiguum R1103.234 facta series testamenti ¶ ego mido midiz hoc testamentum R1103.235 ipso domino iubente merear ¶ quod qui hoc factum meum exiguum R1103.236 ipso domino iubende merear ¶ quod qui hoc factum meum exiguum R1104.240B ipso domino iubente merear ¶ quod qui hoc factum meum exiguum R1104.242B uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hoc factum nostrum et nos

535

R1104.246B ex propinquis nostris uel extraneis hoc factum meum R1104.246B ipsam hereditatem in quadruplum ¶ et hoc factum meum semper R1105.247 unde mihi copia mercedis ueniat ¶ quod qui hoc factum meum exiguum R1105.250 ¶ ego maior pelaiz in christo salutem ¶ hoc donum est ualde R1105.250 et iudicatum et auri talenta IIo ¶ et hoc meum factum habeat R1105.250 meritis» ¶ factum et firmatum est hoc testamentum IIIo idus aprilis R1105.250 era Ma Ca Xˇa IIIa ¶ ego maior pelaiz hoc testamentum manu mea R1105.251B faciat ¶ et si aliquis homo uenerit contra hoc factum meum uiolare R1105.251B idus mai era Ma Ca Xˇa IIIa ¶ ego gontina hoc testamentum manu mea R1105.252B pelagius uermudiz qui tunc nobiscum ad hoc iudicium uenerant uiderunt R1105.252B si aliquis homo uenerit uel uenerimus qui hoc scriptum infringere querat R1105.253 ante deum ¶ et si aliquis homo uenerit qui hoc factum meum R1105.253 ianuarii era Ma Ca Xˇa IIIa ¶ ego odorius hoc testamentum manu mea R1106.254B si aliquis homo uenerit uel uenero contra hoc factum meum ad R1106.254B Xˇa IIIIa ¶ ego uisclarius cognomento eita hoc testamento manu mea R1106.257B aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hoc factum meum ad R1106.257B mai era Ma Ca Xˇa IIIIa ¶ ego pelagius hoc testamentum manu mea R1106.259B uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hoc factum nostrum R1106.259B era Ma Ca Xa IIIIa ¶ nos superius nominati hoc testamentum R1106.263B faciat ¶ et si aliquis homo uenerit contra hoc factum meum et R1106.263B era Ma Ca Xˇa IIIIa ¶ ego bona pelaiz hoc testamentum manu mea R1106.264 ¶ ego supra-nominati gutierre suariz hoc testamentum scripture R1107.267B in duplo et insuper duo auri talenta ¶ et hoc factum nostrum R1107.270 uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hoc factum nostrum et nos R1107.271B nouembris ¶ nos superius nominati in hoc testamento R1107.272B aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hoc testamento infringere R1107.272B ianuarii era Ma Ca Xˇa Va ¶ ego lezenio in hoc plazo manu mea roboro R1108.273B kalendas martii ¶ ego superius nominati in hoc testamento manu mea R1108.274B aut extranee gentis potens et impotens et hoc factum disrumpere R1108.277B martii era Ma Ca Xˇa VIa ¶ ego superius in hoc testamento manu mea R1108.278 aut extranee *genus potens et impotens et hoc factum disrumpere R1108.278 martii era Ma Ca Xˇa Va ¶ ego gontina hoc testamentum cum R1108.280B extranee gentis potens et impote(n)s et hoc factum disrumpere R1108.280B era Ma Ca Xˇa VIa ¶ ego *maior paaiz hoc testamentum manu mea R1109.283B aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hoc factum nostrum et R1109.284B per suis locis et terminis antiquis ¶ hoc totum ab integro uobis R1109.285C directum ¶ et si nos migrati fuerimus de hoc seculo et extinta PL1074.116 pagatam ¶ pelagio et leouilli hoc plazum manibus nostris PL1074.119 terra imperauerit alio tantum ¶ ordonio in hoc placito manu mea PL1080.141 uestra uoce ¶ nos supra-nominati in hoc plazum manus nostras PL1086.162B obseruauerit et iudicato ¶ anagildo in hoc plazo manu mea PL1099.200 de illo plazo ¶ nos superius nominati hoc placitum PL1101.217B solidos et iudicatum ¶ ego petrus petriz in hoc placito firmitatis PL1101.218B ¶ ego fernando gondesindi hoc plazum manu mea PL1103.238B et iudicatum ¶ nos superius nominati hoc plazum manibus nostris PL1106.262B et iudicatum ¶ nos superius nominati hoc placitum PL1110.291 et iudicatum ¶ nos superius nominati in hoc plazo manus nostras PL1110.291 et omnibus clericis bracarensibus ut ab hoc-die et deinceps non R1105.252B bracarensis sedis archiepiscopo et qui hui sedi post uos successerint R1073.114 metropolitana fundata est in ciuitas huius bracarense sedis ¶ nos quidem R1100.206B XXXa VIIIa ¶ et super confirmationem huius scripture non do ibi licentiam R1100.210 metropolitana fundata est in ciuitate huius bracarensis sedis ¶ ego R1108.278 firmitate ¶ facta series testamenti huius diei Vo nonas martii era Ma Ca P1052.061 posteritas uestra firmiter ¶ et si hunc factum nostrum P1054.062 uos et omnis posteritas uestra ¶ et si hunc factum meum aliquis P1054.064 uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hunc factum que nos in iudicio P1054.065 uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hunc factum nostrum que P1054.066 uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hunc nostrum factum que P1054.068 uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hunc nostrum factum que P1054.069 uos et omnis posteritas uestra ¶ et si hunc factum nostrum P1054.071 posteritas uestra firmiter ¶ et si hunc factum nostrum

536

P1056.086 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hunc factum nostrum et P1057.090 uos ipso que diuidimus firmiter ¶ et si hunc factum nostrum P1057.092 posteritas uestra firmiter ¶ et si hunc factum nostrum P1058.094 uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hunc nostrum factum que P1071.103 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hunc factum meum quem P1081.143 quam etiam et de exterris qui hunc factum nostrum P1088.170 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hunc factum nostrum et P1091.180 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hunc factum meum ad P1092.182 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hunc factum meum et ego P1096.188 uenerit uel uenerimus ad infringendum hunc factum nostrum quod P1100.203 dampnationem faciant ¶ quod qui fecerit et hunc factum meum ad P1107.266 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hunc factum nostrum et R1072.105 uoluerit ¶ et si aliquis homo uenerit contra hunc factum nostrum ad R1073.113 aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hunc factum nostrum R1074.120C si quis audaciter inuadendo surrexerit qui hunc factum nostrum R1077.129B per indiuiduam trinitatem ¶ qui contra hunc factum nostrum R1078.134B uel uenerimus ad inrumpendum contra hunc testamentum quomodo R1081.144 de propinquis quam etiam de extraneis qui hunc factum nostrum R1086.160C ab hodierno die usque in eternum ¶ et qui hunc factum nostrum R1086.163B ¶ et si aliquis homo uenerit uel uenerimus hunc factum nostrum R1088.168B aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hunc factum nostrum ad R1088.169 tam de propinquis quam de extraneis qui hunc factum nostrum R1089.173B aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hunc factum nostrum ad R1090.176 tam de propinquis quam de extraneis et hunc factum nostrum R1099.198B aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hunc factum nostrum et R1100.206B trinitatem quod nunquam ueniam ad hunc textum uel scripturam ad R1100.208B aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hunc factum nostrum ad R1101.211B aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hunc factum nostrum ad R1101.215C uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hunc factum et nos in iudicio R1101.219B si quis audaciter inuadendo surrexerit qui hunc factum nostrum R1101.220B si quis audaciter inuadendo surrexerit qui hunc factum nostrum R1102.229B *usque audaciter inuadendo surrexerit qui hunc factum nostrum R1103.239B aliquis homo uenerit uel uenerimus contra hunc factum nostrum ad R1106.260B uel uenerimus ad inrumpendum contra hunc factum nostrum que R1106.261B quieta sit ¶ si quis autem surrexerit qui hunc factum nostrum R1106.264 quam ex propinquis nostris contra hunc factum testamenti qui illum R1107.268 quam extraneis ad inrumpendum contra hunc factum meum que uos R1107.271B propinquis nostris quam extraneis qui hunc factum nostrum R1108.273B meis propinquis quam extraneis qui hunc factum meum R1108.277B tam propinquis quam extraneis qui hunc factum meum R1109.284B etiam uel extraneis qui contra hunc factum nostrum ad R1110.286B quam de extraneis qui contra hunc testamentum uel R1110.287 uel extraneis qui contra hunc factum meum R1110.288B si quis audaciter inuadendo surrexerit qui hunc nostrum factum PL1057.091 uenerit uel uenerimus ad inrumpendum hunc factum nostrum que PL1071.101 in fide et ueritate ¶ et si aliter fecerim et hunc placitum excesserim PL1101.218B illa hereditate subcolina ideo roboro hunc plazum uobis archiepiscopo PL1101.221B nominata ¶ ego famulus dei gundisaluus hunc placitum firmitatis R1082.147 ¶ ego garsea et uxor mea malorina! hunc! seriem testamentum R1083.149 era Ma Ca XXa Ia ¶ eldrebedus peccator hunc! scripturam testamenti

537

Extracção das formas de Possessivos Variantes: POSS1 , POSS2 # formas extraídas: 2042 Referência: tipo de texto, ano e N. de texto Tipos de texto: P - transacção entre particulares; R - transacção entre particular(es) e uma instituição religiosa; PL - documentos processuais (plácitos)

POSS1 • MEUS1 meam_casam (1) P 1107.266 meam_laream (1) P 1056.079 meam_portam (1) P 1092.183 meam_rationem (11) P 1056.075, P1056.076, P1065.099, P1078.135,

P1097.190, P1102.226, R1090.177, R1099.201, R1102.228, R1105.251B, R1108.278

meas_hereditates (2) P1086.157, R1107.272B meas_lareas (1) P1056.076 meas_manus (2) P1100.203, PL1074.116 meas_omnes (1) R1107.272B mea_Va (3) P1075.124, P1075.124, R1077.129B mea_anima (2) P1100.203, R1079.140B mea_area (1) P1107.266 mea_carta (1) R1100.207B mea_casa (1) P1097.191 mea_deuotione (1) R1083.149 mea_facultate (1) R1077.129B mea_filia (1) P1054.072 mea_germana (3) P1054.072, P1099.196, R1089.173B mea_hereditate (12) P1077.130, P1077.130, P1100.203, R1073.112,

R1079.140B, R1080.142, R1086.163B, R1089.175, R1091.179, R1091.181, R1099.199, R1100.204

mea_infirmitate (2) P1077.130, R1090.177 mea_malata (1) P1050.059 mea_mater (5) P1072.110C, P1086.157, P1086.157, P1088.171, R1077.129B mea_matre (5) P1054.062, P1088.170, R1086.161B, R1090.177, R1100.208B mea_matreona (1) R1088.168B mea_mente (1) P1050.059 mea_mente! (1) P1050.059 mea_mulier (1) PL1080.141 mea_muliere (2) P1052.060, R1073.112 mea_nepta (1) R1079.140B mea_parte (3) P1097.193, R1103.239B, PL1099.200 mea_portione (1) R1073.114 mea_quintana (1) P1097.191 mea_ratione (9) P1056.075, P1056.076, P1056.086, P1056.088, P1100.203,

P1102.226, R1085.153, R1105.249, R1105.249 mea_re (1) R1082.148B mea_robore (1) R1107.268 mea_rouore (2) R1099.197B, R1100.208B mea_salute (1) R1088.172B mea_ueritas (1) R1077.129B mea_uita (12) P1107.266, R1072.104, R1073.114, R1074.121,

R1084.151B, R1086.161B, R1086.163B, R1090.177, R1103.233, R1106.254B, R1107.272B, PL1078.136B

538

mea_uoce (1) PL1078.136B mea_accessit_uoluntas (1) P1071.103 mea_uolumtate (1) R1089.173B mea_uoluntas (2) P1086.157, P1098.195 mea_uoluntate (13) P1052.060, P1054.067, P1054.072, P1102.223,

R1073.113, R1085.153, R1089.173B, R1099.197B, R1099.199, R1100.206B, R1100.208B, R1104.244B, R1107.268

mee_filie (1) R1106.254B mee_mortis (3) R1103.233, R1105.250, R1105.250 mee_necis (1) R1103.233 meis_arris (1) R1107.267B meis_hereditatibus (1) P1072.110C meis_peccatis (2) R1100.207B, R1107.267B meis_propinquis (2) R1108.273B, R1110.287 mei_criminis (1) R1077.129B mei_patris (1) R1106.261B meos_auolos (1) R1101.214B meos_eredes (1) PL1071.101 meos_filios (1) R1089.175 meos_fratres (4) R1073.114, R1100.204, R1101.211B, R1106.258B meos_germanos (4) P1100.203, R1090.176, PL1080.141, PL1080.141 meos_heredes (4) P1056.076, R1102.228, R1107.268, PL1071.101 meo!_mater (1) R1079.140B meo_auolo (2) P1072.110C, R1082.147 meo_casale (1) P1102.226 meo_corpo (1) R1079.140B meo_filio (2) R1079.140B, R1091.179 meo_fratre (1) R1073.114 meo_germano (5) P1056.076, P1056.087, P1097.190, PL1080.141, PL1080.141 meo_iermano (1) R1108.277B meo_intercessore (1) R1099.197B meo_iure (14) P1056.078, P1056.081, P1090.178, P1097.193,

P1103.232, P1103.237, R1072.104, R1077.129B, R1089.173B, R1099.199, R1100.204, R1107.267B, R1107.272B, PL1057.091

meo_libero (1) R1072.104 meo_pater (4) P1086.157, P1086.157, R1079.140B, R1100.208B meo_patre (9) P1054.064, P1072.110C, P1072.110C, P1072.110C, P1072.110C,

P1075.124, P1086.157, P1090.178, R1079.139 meo_pretio (1) R1099.197B meo_quinione (1) P1098.195 meo_robore (1) R1099.199 meo_rouore (1) R1089.173B meo_subrino (1) P1072.106 meo_tio (2) R1106.265C, R1106.265C meo_uiro (1) R1091.179 meum_consilium (1) P1050.059 meum_factum (1) R1105.250 meum_filium (1) R1079.140B meum_ius (6) R1101.212B, R1103.234, R1103.235, R1103.236, R1104.240B,

R1105.247 meum_precium (4) R1082.148B, R1103.234, R1108.279, PL1074.116 meum_pretium (1) R1085.153 meum_quinionem (5) P1055.073, P1056.076, P1056.082, P1056.084, R1110.287 meum_semen (1) R1089.173B meus_auunculus (1) R1106.265C meus_germanus (1) P1056.087 meus_primogenitus (1) R1109.284B

539

• NOSTER1 noster_monacus (1) R1105.252B nostram_ecclesiam (1) R1086.160C nostram_hereditatem (5) P1056.083, R1091.179, R1101.215C, R1101.215C, R1102.227 nostram_rationem (2) R1107.270, R1110.286B nostras_animas (1) P1100.203 nostras_conparatelas (1) P1075.123 nostras_hereditates (9) P1052.060, P1054.067, P1054.072, R1072.105, R1072.108,

R1073.112, R1074.120C, R1082.145B, R1086.159 nostras_manus (5) R1100.204, R1101.211B, R1102.230B, R1106.258B, PL1074.116 nostras_posteritas (1) PL1086.162B nostras_proprias (2) PL1062.098, PL1062.098 nostras_rationes (1) R1102.230B nostras_semine (1) R1102.230B nostras_uoluntates (4) R1088.168B, R1102.228, R1106.260B, R1106.260B nostra_auolenga (1) R1100.210 nostra_ganantia (1) P1099.196 nostra_hereditate (9) P1054.066, P1056.080, R1074.121, R1085.155, R1085.155,

R1105.252B, R1109.285C, PL1062.098, PL1085.154 nostra_matre (1) PL1074.116 nostra_medietate (1) R1102.230B nostra_parte (6) R1088.168B, R1089.173B, R1099.197B, R1099.199,

R1101.211B, PL1062.098 nostra_peccata (1) R1085.155 nostra_peccatum (1) R1082.147 nostra_presa (1) P1057.090 nostra_radice (1) R1091.179 nostra_ratione (2) P1056.086, P1056.088 nostra_semen (1) R1109.285C nostra_uilla (1) R1086.161B nostra_uita (5) P1099.196, R1101.215C, R1101.215C, R1105.249, PL1074.119 nostra_uoce (1) P1078.131 nostra_uoluntate (5) P1054.063, P1075.125, P1081.143, R1102.230B, PL1085.154 nostras_accesserunt_uoluntates (1) R1110.286B nostris_animabus (1) P1100.203 nostris_bonis (1) R1105.252B nostris_filiis (1) R1086.161B nostris_fratribus (3) R1074.120C, R1101.215C, R1102.228 nostris_heredibus (3) R1088.168B, R1088.169, R1106.255B nostris_hereditatibus (1) R1102.228 nostris_manibus (1) R1099.201 nostris_piscariis (1) R1085.155 nostris_propinquis (3) R1109.284B, R1110.286B, PL1062.098 nostris_scripturis (1) R1072.108 nostri_heredes (2) R1085.155, PL1085.154 nostrorum_hereditatum (1) R1101.215C nostros_donnos (1) P1057.090 nostros_filios (1) R1073.111B nostros_fratres (1) R1074.120C nostros_germanos (1) P1054.067 nostros_heredes (1) R1102.230B nostros_quiniones (1) P1054.063 nostro_auolengo (1) P1099.196 nostro_dato (1) P1102.223 nostro_filio (1) R1082.147 nostro_iure (32) P1052.060, P1054.065, P1054.070, P1056.074,

P1056.075, P1056.077, P1056.079, P1056.080, P1056.084, P1056.085, P1058.093, P1058.094, P1058.095, P1060.096,

540

P1069.100, P1075.123, P1075.123, P1075.124, P1076.126, P1076.128, P1078.131, P1078.135, P1096.188, P1102.224, P1104.241, P1104.245, R1073.111B, R1073.113, R1088.168B, R1090.176, R1104.242B, R1106.255B

nostro_patre (1) P1054.066 nostro_plantato (1) P1057.092 nostro_robore (1) R1102.230B nostro_testamento (1) R1100.208B nostrum_factum (10) P1054.066, P1054.068, P1054.072, P1055.073,

P1058.093, P1058.094, P1075.124, R1082.145B, R1082.148B, R1110.288B

nostrum_introitum (1) R1102.231B nostrum_ius (1) R1105.249 nostrum_precium (1) R1102.229B nostrum_quinionem (2) R1102.227, R1106.261B • TUUS1 tuam_partem (1) P1102.226 tua_mater (1) PL1074.116 tua_uoluntate (7) R1101.212B, R1103.234, R1103.235, R1103.236, R1104.240B,

R1105.247, R1105.249 tue_germane (1) P1097.189 tuo_dominio (2) P1058.094, R1107.267B • UESTER1 uestram_gratiam (1) R1105.252B uestram_partem (14) P1056.074, P1074.117, P1097.189, P1097.190,

P1103.232, R1103.239B, R1104.242B, R1106.258B, R1106.260B, R1107.270, PL1074.116, PL1099.200, PL1103.238B, PL1106.262B

uestram_rationem (1) R1105.249 uestras_alfagias (1) P1086.158 uestras_donas (1) P1086.158 uestras_manus (4) R1088.168B, PL1071.102, PL1071.102, PL1074.119 uestras_rouores (1) R1088.168B uestra_bona (1) R1099.199 uestra_carta (2) P1091.180, PL1071.102 uestra_fuerit (1) P1072.106 uestra_manu (3) R1095.187B, PL1071.101, PL1074.119 uestra_medietate (1) R1102.230B uestra_mercede (1) R1110.286B uestra_parte (38) P1052.060, P1054.063, P1054.064, P1054.065,

P1054.067, P1054.068, P1054.072, P1054.072, P1055.073, P1056.076, P1056.077, P1056.078, P1056.081, P1056.087, P1058.093, P1058.094, P1071.103, P1075.123, P1075.124, P1085.152, P1088.171, P1091.180, P1096.188, R1073.113, R1099.201, R1099.201, R1100.204, R1100.208B, R1101.211B, R1101.211B, R1101.214B, R1101.215C, R1102.230B, R1103.239B, R1107.268, PL1057.091, PL1074.119, PL1101.221B

uestra_pietate (1) R1105.252B uestra_uoce (1) PL1080.141 uestre_carte (1) R1101.215C uestre_iussione (1) R1106.260B uestris_clericis (1) R1086.161B uestris_comitibus (1) R1072.109C uestris_manibus (3) R1086.161B, R1090.177, R1090.177 uestris_successoribus (1) R1105.252B uestri_monasterii (1) R1072.109C uestros_clericos (1) PL1074.119

541

uestro_casale (1) PL1086.162B uestro_dominio (10) P1054.064, P1058.093, P1071.103, P1103.237,

R1099.197B, R1099.199, R1100.204, R1101.215C, R1110.286B, PL1057.091

uestro_gratu (1) P1107.266 uestro_iure (2) P1056.075, R1106.260B uestro_iurit! (1) R1073.111B uestro_iussu (1) R1101.215C uestro_succu (1) P1056.088 uestro_testamento (1) PL1074.119 • SUUS1 suam_compositionem (1) R1086.159 suam_diocesim (1) PL1078.136B suam_hereditatem (3) R1105.252B, PL1103.238B, PL1110.291 suam_infirmitatem (1) R1105.252B suas_arbores (2) P1086.157, PL1057.091 suas_cartas (1) R1099.197B suas_casas (3) P1058.093, P1092.182, P1092.183 suas_cortinas (2) P1072.110C, P1086.157 suas_duas (1) P1086.157 suas_facies (3) R1099.201, R1100.204, R1106.258B suas_fontes (1) R1106.265C suas_germanas (1) R1085.153 suas_hereditates (12) R1102.231B, R1102.231B, R1102.231B, R1102.231B,

R1102.231B, R1102.231B, R1102.231B, R1102.231B, R1102.231B, R1102.231B, R1102.231B, R1103.233

suas_kasas (1) P1092.183 suas_piscarias (3) P1072.110C, P1081.143, R1082.146B suas_piscationes (1) R1082.148B suas_prestantias (1) R1107.272B suas_quintas (1) R1079.138 suas_solutiones (1) R1101.211B suas_soprinas (1) R1106.260B suas_terras (1) PL1106.262B suas_uineas (3) P1086.157, P1086.157, R1106.265C sua_acomodatione (1) R1101.215C sua_anima (1) R1102.231B sua_antenata (1) R1086.160C sua_auola (1) P1055.073 sua_comodatione (1) R1100.207B sua_ecclesia (1) R1078.134B sua_filia (1) R1103.233 sua_fonte (3) P1072.110C, P1086.157, R1086.161B sua_ganantia (1) R1082.146B sua_germana (3) P1054.063, R1083.149, R1083.149 sua_hereditate (3) P1077.130, R1102.231B, R1105.252B sua_larea (1) R1106.265C sua_matre (1) P1052.060 sua_media (1) R1073.112 sua_medietate (1) R1091.179 sua_mulier (1) R1102.231B sua_muliere (4) P1052.060, P1056.076, R1102.231B, PL1074.116 sua_prestancia (1) P1056.084 sua_prestantia (6) P1056.088, P1085.152, P1104.241, R1088.172B, R1102.228,

R1108.278 sua_prima (1) R1072.104 sua_radice (1) P1052.060

542

sua_ratione (2) R1073.113, R1099.201 sua_re (4) R1090.177, R1099.199, R1100.208B, R1110.287 sua_sacra! (1) P1055.073 sua_testatione (1) R1101.213 sua_uinea (1) R1106.259B sua_uita (8) R1072.104, R1072.105, R1073.114, R1079.140B, R1100.210,

R1103.236, R1106.254B, PL1110.291 sua_uoluntate (1) R1102.231B sue_facultatibus (1) R1110.288B sue_facultatis (4) R1100.207B, R1101.219B, R1101.220B, R1102.229B suis_adiunctionibus (1) P1072.106 suis_aquis (7) R1072.105, R1074.120C, R1101.212B, R1103.234, R1105.247,

R1105.251B, R1106.263B suis_clericis (1) R1078.132 suis_congermanis (1) R1083.149 suis_dextris (1) R1086.160C suis_domibus (1) R1074.120C suis_domus (1) R1072.105 suis_filiis (1) P1072.110C suis_hominibus (1) R1101.213 suis_locis (10) P1081.143, P1097.192, R1074.121, R1082.148B,

R1101.211B, R1102.229B, R1106.264, R1109.284B, R1109.285C, R1110.287

suis_passalibus (1) R1086.160C suis_prestationibus (1) R1103.233 suis_terminis (19) P1054.062, P1054.064, P1054.065, P1054.069,

P1086.157, P1100.203, R1072.104, R1072.109C, R1073.111B, R1077.129B, R1079.139, R1081.144, R1084.150, R1088.169, R1099.197B, R1100.206B, R1103.233, R1107.271B, R1108.273B

suis_uineis (1) R1074.120C suis_*aliquis (1) R1078.133B sui_canonici (1) PL1071.102 sui_clerici (1) R1077.129B sui_fratris (1) R1105.252B suos_adiuntionibus (1) R1106.265C suos_antecessores (1) PL1062.098 suos_filios (9) P1055.073, P1055.073, P1055.073, P1098.195, P1107.266,

R1073.112, R1073.112, R1099.201, R1101.213 suos_fratres (2) P1054.072, R1072.105 suos_heredes (1) P1055.073 suos_locos (9) P1097.190, P1097.193, R1095.187B, R1099.201, R1101.216B,

R1102.227, R1106.254B, R1108.277B, R1108.280B suos_marcos (5) P1054.063, P1054.063, P1056.088, P1076.128, R1107.268 suos_molinos (1) R1082.146B suos_parentes (1) PL1062.098 suos_quiniones (1) R1102.231B suos_ressius (1) P1071.103 suos_scriptos (1) PL1062.098 suos_terminos (34) P1054.072, P1055.073, P1056.085, P1056.086,

P1072.106, P1074.117, P1075.125, P1076.126, P1086.158, P1090.178, P1091.180, P1092.182, P1098.195, P1102.226, R1082.146B, R1083.149, R1084.151B, R1086.159, R1088.168B, R1088.172B, R1089.173B, R1090.176, R1091.181, R1099.198B, R1101.213, R1101.220B, R1102.228, R1103.233, R1103.233, R1104.242B, R1104.244B, R1109.283B, PL1099.200, PL1106.262B

suos_ualos (1) R1086.160C suo_antastio (1) P1101.222 suo_auolengo (1) R1082.146B

543

suo_campo (1) R1106.259B suo_casale (3) P1092.183, R1102.231B, R1106.257B suo_dominio (1) P1054.068 suo_edificio (1) P1052.060 suo_episcopo (1) R1086.163B suo_filio (3) P1055.073, R1102.231B, R1102.231B suo_fratre (2) P1099.196, PL1106.262B suo_germano (3) R1099.198B, R1102.231B, R1106.265C suo_godino (1) R1102.231B suo_iudicato (1) R1088.172B suo_iure (5) P1054.063, P1054.068, P1097.193, R1090.176, PL1080.141 suo_lairigale (1) R1073.114 suo_molino (2) R1106.255B, R1106.255B suo_nepto (3) R1102.231B, R1102.231B, R1102.231B suo_plantato (3) P1054.063, P1054.068, P1104.245 suo_precio (3) P1072.110C, P1107.266, R1099.197B suo_pumare (2) PL1071.101, PL1071.101 suo_quinione (7) R1102.231B, R1102.231B, R1102.231B, R1102.231B,

R1102.231B, R1102.231B, R1102.231B suo_sauto (1) P1086.157 suo_sogro (1) P1072.110C suo_subrino (1) R1100.204 suo_suprino (1) R1102.231B suo_terreno (1) R1086.160C suo_testimonio (1) PL1057.091 suo_tiu (1) R1105.252B suo_uiro (1) R1086.160C suo_*lunion (1) R1079.140B suum_clericum (1) PL1078.136B suum_corpus (2) PL1106.262B, PL1110.291 suum_ganatum (1) P1052.060 suum_obitum (2) R1102.231B, R1102.231B suus_filius (1) R1102.231B POSS2 • MEUS2 anima_mea (1) R1077.129B auia_mea (1) P1097.190 casa_mea (1) P1101.222 coniugia_mea (1) P1058.095 coniungia_mea (1) P1058.095 deuesa_mea (1) R1108.279 filia_mea (2) P1056.077, P1056.077 germana_mea (1) P1075.123 hereditate_mea (53) P1054.062, P1054.065, P1054.067, P1054.069,

P1054.072, P1056.079, P1056.080, P1056.081, P1056.082, P1065.099, P1071.103, P1086.158, P1088.170, P1088.171, P1090.178, P1092.183, P1097.192, P1098.195, P1102.223, P1102.226, R1073.112, R1079.139, R1079.139, R1082.146B, R1084.151B, R1088.172B, R1089.173B, R1089.175, R1090.177, R1095.187B, R1099.197B, R1100.207B, R1100.208B, R1100.210, R1101.211B, R1101.212B, R1101.214B, R1101.219B, R1101.220B, R1103.235, R1103.239B, R1104.244B, R1104.246B, R1105.251B, R1105.253, R1106.254B, R1106.263B, R1106.264, R1107.267B, R1107.268, R1108.273B, R1108.278, R1110.287

544

larea_mea (6) P1050.059, P1056.079, P1095.184, P1095.185, P1097.190, P1098.194

manu_mea (102) P1050.059, P1054.062, P1054.066, P1054.071, P1054.072, P1056.081, P1056.084, P1065.099, P1069.100, P1072.106, P1072.106, P1072.110C, P1074.118, P1077.130, P1078.131, P1078.135, P1086.158, P1088.170, P1088.171, P1090.178, P1095.184, P1095.185, P1097.192, P1097.193, P1098.194, P1098.195, P1100.203, P1102.223, P1102.226, R1072.104, R1072.104, R1072.104, R1072.104, R1072.105, R1072.108, R1072.109C, R1073.111B, R1073.112, R1073.113, R1073.114, R1074.121, R1077.129B, R1078.132, R1078.134B, R1079.139, R1079.140B, R1082.146B, R1082.146B, R1082.148B, R1083.149, R1084.151B, R1085.153, R1086.161B, R1086.161B, R1088.172B, R1088.172B, R1089.173B, R1089.175, R1090.177, R1091.179, R1091.181, R1095.187B, R1099.197B, R1099.199, R1099.201, R1100.204, R1100.206B, R1100.206B, R1100.208B, R1100.210, R1101.211B, R1101.214B, R1103.233, R1103.236, R1103.239B, R1104.240B, R1104.246B, R1105.250, R1105.251B, R1105.253, R1106.254B, R1106.257B, R1106.263B, R1107.268, R1107.272B, R1108.273B, R1108.277B, R1108.279, R1108.280B, R1110.287, PL1062.098, PL1062.098, PL1062.098, PL1071.102, PL1074.119, PL1078.136B, PL1078.136B, PL1078.136B, PL1078.136B, PL1086.162B, PL1101.217B, PL1101.218B

mater_mea (6) P1050.058, P1086.157, P1086.157, P1086.157, P1092.183, R1103.233

matre_mea (8) P1056.075, P1072.106, P1085.152, R1083.149, R1089.173B, R1100.208B, R1104.244B, R1105.250

paupertacula_mea (1) R1085.153 paupertarula!_mea (1) R1078.132 paupertate_mea (1) R1100.206B pauperta_mea (1) R1080.142 peccata_mea (1) R1073.112 possessione_mea (1) R1072.104 prosapia_mea (4) R1100.207B, R1101.219B, R1101.220B, PL1101.217B senectute_mea (1) R1072.109C soror_mea (1) P1056.078 uilla_mea (3) P1072.106, R1073.111B, R1083.149 uita_mea (1) R1080.142 uoce_mea (22) P1054.072, P1056.076, P1086.158, P1088.170,

P1088.171, P1090.178, P1092.182, P1095.184, P1095.185, P1095.186, P1097.191, P1098.194, P1102.226, P1103.232, R1084.151B, R1089.173B, R1090.176, R1095.187B, R1103.239B, R1107.268, R1108.279, R1110.287

uoluntate_mea (2) R1077.129B, R1080.142 uxore_mea (3) P1052.060, R1100.206B, R1102.227 uxor_mea (57) P1050.058, P1054.064, P1054.065, P1054.065,

P1056.074, P1056.075, P1056.076, P1056.076, P1056.086, P1056.088, P1057.090, P1057.090, P1058.093, P1060.096, P1062.097, P1074.117, P1074.117, P1076.126, P1076.126, P1081.143, P1085.152, P1085.152, P1096.188, P1097.193, P1102.224, P1102.224, P1104.241, P1104.241, P1107.266, P1107.266, R1072.104, R1078.133B, R1082.147, R1082.147, R1101.213, R1101.216B, R1102.227, R1102.228, R1102.228, R1102.229B, R1105.249, R1106.259B, R1106.259B, R1106.259B, R1106.261B, R1107.270, R1107.270, R1107.272B, R1109.283B, R1109.285C, R1109.285C, R1110.286B, R1110.286B, R1110.286B, R1110.288B, R1110.288B, PL1099.200

coniuge_mea! (1) P1058.095

545

hereditatem_meam (5) P1092.182, P1103.237, R1072.108, R1103.236, R1104.240B laream_meam (2) P1069.100, P1078.135 manum_meam (2) P1091.180, P1092.183 mortem_meam (1) R1106.254B uxorem_meam (1) R1100.207B alias_meas (1) P1056.076 filias_meas (3) P1054.068, R1108.278, PL1106.262B germanas_meas (1) P1054.070 hereditates_meas (6) P1078.131, P1091.180, R1099.201, R1103.233, R1105.250,

R1108.280B lareas_meas (1) P1097.193 manus_meas (7) P1086.157, P1092.182, P1103.237, R1086.163B, R1101.220B,

R1106.264, R1106.265C anime_mee (43) R1072.105, R1072.108, R1072.109C, R1073.111B,

R1073.114, R1073.114, R1077.129B, R1078.132, R1078.134B, R1079.140B, R1080.142, R1082.148B, R1085.153, R1086.161B, R1088.172B, R1089.175, R1090.177, R1091.181, R1099.199, R1099.201, R1099.201, R1100.207B, R1100.210, R1100.210, R1101.211B, R1101.211B, R1102.228, R1103.233, R1103.239B, R1104.246B, R1105.250, R1105.253, R1106.254B, R1106.257B, R1106.261B, R1106.264, R1106.265C, R1107.267B, R1107.272B, R1108.273B, R1108.277B, R1108.278, R1109.284B

deuotio_mee (1) R1077.129B karta_mee (1) R1100.207B uite_mee (1) R1106.265C uoce_mee (1) P1071.103 uxori_mee (1) P1091.180 domini_mei (1) R1100.207B filii_mei (3) P1103.232, PL1103.238B, PL1103.238B fratres_mei (2) P1097.191, PL1099.200 fratri_mei (1) R1104.244B generis_mei (1) R1088.172B obitus_mei (2) R1100.210, R1106.264 patris_mei (2) P1072.110C, R1086.163B propinqui_mei (1) R1100.206B uiri_mei (2) R1107.267B, R1108.278 filiabus_meis (1) R1108.278 filiis_meis (16) P1055.073, P1056.080, P1056.080, P1056.080,

P1056.082, P1103.232, R1101.220B, R1103.235, R1106.255B, R1106.258B, R1107.267B, R1107.271B, R1108.280B, R1110.286B, R1110.286B, R1110.286B

fillis_meis (1) R1106.258B fratribus_meis (1) R1104.242B generis_meis (1) R1101.220B hereditatibus_meis (2) R1082.148B, R1106.257B manibus_meis (8) P1071.103, R1100.207B, R1101.212B, R1101.219B, R1103.235,

R1104.244B, R1105.247, PL1101.221B parentibus_meis (6) P1065.099, P1088.170, P1088.171, R1095.187B, R1103.235,

R1105.249 peccatis_meis (2) R1101.213, R1103.233 propinquis_meis (1) P1100.203 proprinquis_meis (1) R1085.153 sororibus_meis (1) R1101.212B abolo_meo (1) P1086.157 capellano_meo (1) R1107.267B casale_meo (1) P1056.084 consilio_meo (1) P1072.110C corde_meo (3) R1072.108, R1073.114, R1100.210

546

filio_meo (6) P1052.061, P1052.061, P1057.092, P1075.124, P1102.226, P1102.226

fratre_meo (2) R1084.150, PL1099.200 germano_meo (1) P1078.131 iure_meo (10) P1054.067, P1056.076, P1088.170, P1098.195,

R1088.172B, R1090.177, R1095.187B, R1099.199, R1099.201, R1104.244B

iuri_meo (6) P1071.103, P1077.130, P1086.157, P1088.171, R1099.197B, R1110.287

magistro_meo (1) R1103.236 patre_meo (9) P1054.065, P1056.089, P1058.093, P1090.178, R1084.151B,

R1086.161B, R1104.244B, R1105.253, R1110.288B suprino_meo (4) P1072.110C, P1086.157, P1086.157, R1108.274B uiri_meo (1) P1092.182 uiro_meo (9) P1092.183, P1095.186, P1095.186, R1081.144, R1088.172B,

R1101.212B, R1103.236, R1105.250, R1105.251B auiorum_meorum (1) P1091.180 auorum_meorum (2) R1100.207B, R1101.220B filiorum_meorum (1) R1109.284B parentum_meorum (14) P1072.106, P1076.128, P1078.131, R1072.109C,

R1077.129B, R1101.211B, R1103.234, R1106.264, R1106.265C, R1107.272B, R1108.273B, R1108.273B, R1108.279, R1110.287

peccatorum_meorum (3) R1078.132, R1100.206B, R1106.264 auios_meos (2) P1054.069, P1090.178 filios_meos (1) P1058.094 fratres_meos (2) R1105.249, R1110.286B parentes_meos (2) P1086.157, R1072.109C successores_meos (1) PL1078.136B factum_meum (26) P1054.062, P1071.103, P1091.180, P1092.182,

P1100.203, R1072.104, R1100.207B, R1101.212B, R1103.233, R1103.234, R1103.235, R1103.236, R1104.240B, R1104.246B, R1104.246B, R1105.247, R1105.251B, R1105.253, R1106.254B, R1106.257B, R1106.263B, R1107.267B, R1107.268, R1108.273B, R1108.277B, R1110.287

obitum_meum (17) P1090.178, P1100.203, P1100.203, P1107.266, R1072.104, R1073.112, R1074.120C, R1074.121, R1080.142, R1082.148B, R1086.163B, R1090.177, R1103.233, R1105.249, R1106.265C, R1107.272B, R1107.272B

filius_meus (3) R1081.144, R1105.250, R1106.255B frater_meus (1) PL1099.200 pater_meus (4) P1086.157, P1086.157, R1101.211B, R1103.233 *propter_meus (1) R1105.249 • NOSTER2 pater_noster (1) R1101.216B saluator_noster (1) R1077.129B auia_nostra (3) P1075.125, P1081.143, R1082.148B consuetudo_nostra (1) R1084.150 ereditate_nostra (1) R1073.114 hereditade_nostra (2) R1081.144, R1088.168B hereditate_nostra (42) P1050.058, P1052.061, P1054.063, P1054.064,

P1054.068, P1054.071, P1056.075, P1056.077, P1056.078, P1056.082, P1056.087, P1058.093, P1074.117, P1075.123, P1075.124, P1075.125, P1076.128, P1081.143, P1085.152, P1095.186, P1096.188, P1099.196, P1103.232, R1072.108, R1072.109C, R1073.113, R1078.133B, R1084.150, R1088.169, R1090.176, R1099.198B, R1101.216B, R1102.230B, R1106.255B,

547

R1106.258B, R1106.260B, R1107.270, R1107.271B, R1109.283B, R1109.284B, R1109.285C, R1110.286B

larea_nostra (2) P1054.070, P1056.085 matartara_nostra (1) R1084.150 matre_nostra (2) P1054.067, R1084.150 progenie_nostra (4) P1065.099, R1108.274B, R1108.278, R1108.280B prosapia_nostra (3) R1102.229B, R1110.288B, PL1101.218B prosapie_nostra (1) R1072.104 sanguinitas_nostra (1) P1075.123 soror_nostra (1) R1082.145B tia_nostra (1) R1082.145B uita_nostra (1) R1074.120C uoce_nostra (45) P1052.060, P1054.063, P1054.067, P1055.073,

P1056.075, P1056.077, P1056.078, P1056.079, P1056.080, P1056.081, P1056.083, P1056.085, P1056.087, P1058.095, P1060.096, P1062.097, P1069.100, P1074.117, P1075.123, P1075.124, P1075.125, P1076.126, P1077.130, P1085.152, P1091.180, P1092.183, P1096.188, P1097.192, P1101.222, P1102.223, P1102.224, P1104.241, P1104.245, R1088.168B, R1099.197B, R1099.199, R1099.201, R1100.204, R1100.208B, R1101.211B, R1101.214B, R1102.230B, R1106.258B, R1106.260B, R1107.270

uoci_nostra (1) P1052.061 parte_nostra! (1) P1097.192 hereditatem_nostram (8) P1062.097, P1097.189, P1102.224, P1104.241, P1104.245,

R1102.229B, R1104.242B, R1110.288B uocem_nostram (2) P1056.074, R1106.255B animarum_nostrarum (12) P1099.196, R1074.120C, R1082.147, R1084.150,

R1085.155, R1099.198B, R1101.215C, R1102.227, R1102.228, R1106.259B, R1109.283B, PL1085.154

hereditates_nostras (2) P1056.088, R1108.274B lareas_nostras (3) P1056.076, P1056.086, P1107.266 manus_nostras (47) P1050.058, P1052.061, P1054.064, P1054.065,

P1054.068, P1054.069, P1054.070, P1056.075, P1056.086, P1056.088, P1056.089, P1057.092, P1058.093, P1058.094, P1058.095, P1062.097, P1076.128, P1081.143, P1096.188, P1098.195, P1104.241, P1107.266, R1084.150, R1086.159, R1086.160C, R1087.166B, R1090.176, R1099.198B, R1100.210, R1101.215C, R1102.230B, R1105.249, R1106.258B, R1106.260B, R1109.283B, R1109.284B, R1109.285C, R1110.286B, R1110.288B, PL1057.091, PL1062.098, PL1062.098, PL1071.101, PL1080.141, PL1085.154, PL1106.262B, PL1110.291

filie_nostre (1) R1086.161B semen_nostre (1) R1109.285C uite_nostre (2) R1101.215C, R1109.285C uoce_nostre (1) P1057.090 corpores_nostri (1) R1109.285C dei_nostri (3) R1101.219B, R1101.220B, R1102.229B domini_nostri (25) P1071.103, P1072.106, P1086.157, P1086.158,

P1090.178, P1097.193, P1100.203, R1073.111B, R1074.121, R1079.138, R1082.145B, R1082.148B, R1084.151B, R1086.163B, R1088.168B, R1089.173B, R1099.198B, R1099.201, R1100.208B, R1101.213, R1102.227, R1103.235, R1103.236, R1104.240B, R1109.285C

filii_nostri (1) R1109.283B principis_nostri (3) R1072.108, R1073.114, R1100.210 redemptoris_nostri (2) R1072.108, R1073.114 redemtoris_nostri (1) R1100.210

548

saluatoris_nostri (2) R1101.214B, R1104.246B sanguinei_nostri (1) PL1099.200 auiis_nostris (3) R1102.227, R1104.242B, PL1062.098 domibus_nostris (1) R1102.228 filiis_nostris (1) P1055.073 heredibus_nostris (3) R1089.173B, R1100.210, PL1062.098 hereditatibus_nostris (1) R1106.259B manibus_nostris (54) P1052.060, P1054.063, P1054.067, P1055.073,

P1056.074, P1056.076, P1056.077, P1056.078, P1056.079, P1056.080, P1056.082, P1056.083, P1056.085, P1056.087, P1060.096, P1074.117, P1075.123, P1075.124, P1075.125, P1076.126, P1085.152, P1095.186, P1097.189, P1097.190, P1097.191, P1099.196, P1101.222, P1102.224, P1103.232, P1104.245, R1078.133B, R1081.144, R1082.145B, R1082.147, R1085.155, R1088.169, R1101.213, R1101.216B, R1102.227, R1102.228, R1102.229B, R1103.234, R1104.242B, R1105.252B, R1106.255B, R1106.259B, R1106.261B, R1107.270, R1107.271B, R1108.274B, R1108.278, PL1074.116, PL1099.200, PL1103.238B

obitum uero_nostri (1) R1101.215C parentibus_nostris (1) R1090.176 propinquis_nostris (11) P1054.072, P1055.073, P1081.143, P1097.192,

R1089.173B, R1089.175, R1102.230B, R1104.246B, R1106.264, R1107.271B, PL1062.098

proprinquiis_nostris (1) R1082.146B sanguineis_nostris (1) R1100.208B antestite_nostro (1) R1091.179 auio_nostro (4) P1076.128, P1095.186, P1097.191, R1088.169 genere_nostro (1) R1082.147 iure_nostro (11) P1052.060, P1054.063, P1054.064, P1056.083,

P1057.090, P1057.092, R1099.198B, R1101.216B, R1102.230B, R1106.258B, R1106.260B

iuri_nostro (6) P1050.058, P1062.097, P1107.266, R1101.215C, R1101.215C, R1110.286B

patre_nostro (4) P1075.125, P1095.186, R1101.216B, PL1074.119 pontifici_nostro (1) R1088.168B tio_nostro (2) P1076.128, R1086.161B aduersariorum_nostrorum (1) R1101.215C auiorum_nostrorum (2) P1102.224, R1074.120C parentorum_nostrorum (1) R1108.274B parentum_nostrorum (8) P1054.063, R1082.145B, R1085.155, R1085.155, R1106.258B,

R1107.270, R1110.286B, PL1062.098 peccatorum_nostrorum (4) R1085.155, R1085.155, R1105.250, R1110.286B cadaueres_nostros (1) R1084.150 fratres_nostros (2) R1074.120C, R1102.231B parentes_nostros (1) R1109.285C aliquis_nostrum (1) P1099.196 dominum_nostrum (1) R1072.104 factum_nostrum (63) P1052.061, P1054.065, P1054.069, P1054.071,

P1056.075, P1056.076, P1056.086, P1057.090, P1057.092, P1072.106, P1081.143, P1088.170, P1088.171, P1096.188, P1097.189, P1107.266, R1072.105, R1072.108, R1073.113, R1074.120C, R1077.129B, R1078.133B, R1079.139, R1081.144, R1082.146B, R1085.155, R1085.155, R1086.160C, R1086.161B, R1086.163B, R1088.168B, R1088.169, R1089.173B, R1089.175, R1090.176, R1090.177, R1091.181, R1099.197B, R1099.198B, R1099.199, R1100.206B, R1100.208B, R1101.211B, R1101.213, R1101.214B, R1101.219B, R1101.220B, R1102.227, R1102.227, R1102.229B, R1102.230B, R1103.239B, R1104.242B, R1106.259B,

549

R1106.260B, R1106.261B, R1107.267B, R1107.270, R1107.271B, R1109.283B, R1109.284B, R1109.285C, PL1057.091

monasterium_nostrum (1) R1101.213 obitum_nostrum (2) R1102.229B, PL1074.119 semen_nostrum (3) R1086.160C, R1105.249, PL1085.154 • TUUS2 omnia_tua (1) R1072.108 posteritas_tua (3) P1081.143, P1086.157, P1102.226 uxor_tua (9) P1054.064, P1054.065, P1054.065, P1054.066, P1054.069,

P1056.075, P1057.092, P1058.093, P1058.094 possibilitatem_tuam (1) R1082.148B germane_tue (1) P1095.184 uxori_tue (7) P1054.062, P1054.066, P1054.071, P1057.090, P1065.099,

P1075.125, P1095.185 possibilitatem_tuis (1) P1081.143 successoribus_tuis (1) R1106.265C obitum_tuum (2) P1072.110C, R1107.267B • UESTER2 alia_uestra (1) R1102.230B coniugia_uestra (4) P1058.095, P1075.123, P1075.124, P1092.182 cuniugia_uestra (2) P1090.178, P1092.183 parte_uestra (19) P1050.059, P1052.061, P1054.069, P1054.070,

P1054.071, P1056.080, P1056.083, P1056.086, P1057.092, P1069.100, P1077.130, P1100.203, P1107.266, R1088.169, R1090.177, R1100.204, R1101.216B, PL1071.101, PL1085.154

posteritas_uestra (54) P1050.058, P1050.059, P1052.060, P1052.061, P1054.062, P1054.063, P1054.064, P1054.065, P1054.066, P1054.067, P1054.068, P1054.069, P1054.070, P1054.071, P1054.072, P1056.076, P1056.077, P1056.078, P1056.079, P1056.080, P1056.081, P1056.083, P1056.084, P1056.085, P1056.087, P1057.092, P1058.093, P1058.095, P1065.099, P1071.103, P1074.117, P1075.124, P1075.125, P1076.128, P1078.131, P1078.135, P1085.152, P1086.158, P1088.170, P1088.171, P1090.178, P1091.180, P1092.182, P1092.183, P1097.192, R1081.144, R1082.146B, R1084.150, R1086.161B, R1088.169, R1089.173B, R1090.176, R1099.197B, R1100.208B

uoce_uestra (3) R1107.271B, R1108.273B, R1108.277B uxori_uestra (1) P1077.130 uxor_uestra (1) P1052.061 uoce_uestra! (1) P1054.071 partem_uestram (20) P1060.096, P1062.097, P1076.126, P1095.184,

P1095.185, P1095.186, P1097.191, P1097.193, P1101.222, P1102.224, P1104.241, P1104.245, R1089.173B, R1104.244B, R1106.255B, R1106.263B, R1108.279, R1110.286B, R1110.287, PL1110.291

progeniam_uestram (1) P1074.117 uocem_uestram (4) P1065.099, P1072.110C, R1106.265C, R1110.286B ecclesie_uestre (3) R1099.198B, R1099.198B, PL1062.098 eclesie_uestre (1) R1099.198B parte_uestre (1) P1057.090 parti_uestre (2) R1081.144, PL1078.136B uite_uestre (2) P1100.203, R1106.260B uoci_uestre (8) P1050.058, P1100.203, R1100.204, R1106.258B, R1106.260B,

R1107.268, PL1062.098, PL1062.098 uxori_uestre (6) P1074.117, P1074.117, P1074.118, P1076.128, P1085.152,

P1091.180

550

uxor_uestre (1) P1091.180 intercessores_uestri (1) R1089.173B intercessoribus_uestri (1) R1100.204 successores_uestri (17) P1107.266, R1099.199, R1099.201, R1102.228,

R1104.244B, R1107.268, R1107.270, R1107.271B, R1107.272B, R1108.273B, R1108.274B, R1108.277B, R1109.283B, R1109.284B, R1109.285C, R1110.286B, R1110.287

sucessores_uestri (1) R1107.272B canonicis_uestris (1) R1082.145B clericis_uestris (1) R1079.139 intercessoribus_uestris (2) R1100.204, PL1099.200 propinquibus_uestris (4) P1054.064, P1054.066, P1058.093, PL1057.091 succescoribus_uestris (1) R1103.235 successoribus_uestris (12) R1074.120C, R1099.201, R1103.236, R1104.240B,

R1106.254B, R1106.258B, R1109.285C, R1109.285C, R1110.286B, PL1099.200, PL1103.238B, PL1110.291

sucessoribus_uestris (2) R1073.111B, R1106.260B dominio_uestro (2) P1085.152, P1107.266 iure_uestro (1) P1057.090 iuri_uestro (1) P1057.092 obitum_uero_uestro (1) R1084.150 semine_uestro (1) P1072.106 semini_uestro (1) R1084.150 clericos_uestros (1) R1079.140B fratres_uestros (1) R1072.105 successores_uestros (3) R1074.120C, PL1078.136B, PL1106.262B semen_uestrum (1) R1084.150 • SUUS2 alia_sua (1) R1102.230B coniuge_sua (1) P1058.095 coniugia_sua (1) R1079.138 omnia_sua (1) R1102.231B tia_sua (1) P1074.117 uice_sua (1) PL1103.238B uocem_sua (1) R1090.177 uxore_sua (6) R1090.176, R1104.244B, R1107.271B, R1107.271B,

PL1106.262B, PL1106.262B uxor_sua (6) P1054.064, P1054.068, P1056.075, P1071.103, R1072.104,

R1072.104 aprestationes_suas (1) P1091.180 facies_suas (1) R1102.228 anime_sue (2) P1092.182, R1102.230B filie_sue (1) PL1106.262B filii_sui (1) R1106.255B adiecionibus_suis (1) PL1106.262B adiunctionibus_suis (7) P1072.110C, P1072.110C, P1072.110C, P1086.157, R1082.148B,

R1085.153, R1103.233 adprestationibus_suis (1) P1074.117 aiunctionibus_suis (2) P1086.157, P1086.157 aiuntionibus_suis (1) P1086.157 edificiis_suis (2) R1104.244B, R1105.247 filiabus_suis (1) PL1106.262B filiis_suis (4) P1054.067, R1101.212B, PL1103.238B, PL1106.262B intrinsecus_suis (2) P1054.072, P1055.073 operibus_suis (1) R1106.264 prestationibus_suis (2) P1075.124, R1072.108 rebus_suis (1) R1072.105

551

testationibus_suis (1) R1101.213 uirginibus_suis (1) R1077.129B uiris_suis (1) PL1106.262B filio_suo (1) PL1074.116 fratre_suo (1) PL1103.238B patre_suo (2) P1072.110C, P1086.157 tesauro_sancto_suo (1) P1072.110C uiro_suo (2) R1102.231B, R1103.233 habituri_suos (1) R1090.176 corpus_suum (1) R1082.148B filium_suum (1) R1101.214B obitam_suum (1) R1073.114 obitum_suum (2) R1072.105, PL1110.291 uotum_suum (1) R1100.207B uir_suus (1) PL1103.238B • EIUS1 eius_mortem (1) R1106.254B eius_misericordia (1) R1091.179 eius_monacus (1) R1108.278 eius_uicarius (1) R1084.150 eius_uigarii (1) P1100.203 eius_uigario (1) P1086.157 • EORUM1 eorum_prosapies (1) PL1062.098 • EIUS2 angelis_eius (1) R1106.264 coniugia_eius (1) PL1074.116 coniux_eius (1) PL1074.119 cor_eius (1) R1101.214B filium_eius (2) R1072.104, R1101.214B filius_eius (1) R1072.104 frater_eius (2) P1081.143, R1084.150 memoriam_eius (3) R1078.132, R1083.149, R1085.153 mortem_eius (1) R1103.236 obitum_eius (1) PL1106.262B pater_eius (2) P1081.143, P1086.157 sanctorum_eius (1) R1100.207B sanctos_eius (1) R1100.207B successores_eius (1) R1100.207B uxoris_eius (1) P1081.143 • EORUM2 facies_eorum (1) R1102.230B honus_eorum (1) R1103.239B reliquie_eorum (2) R1073.114, R1100.210 toleratione_eorum (1) R1100.206B honus_eorum (1) R1101.211B prestationibus_eorum (1) P1057.090 • ILLIUS2 faciem_illius (1) R1085.155 frater_illius (1) R1105.252B

552

553

Extracção das formas de Verbos Modais Variantes: MOD1 (µ1), MOD2 (µ2) # formas extraídas: 298 Referência: tipo de texto, ano e N. de texto Tipos de texto: P - transacção entre particulares; R - transacção entre particular(es) e uma instituição religiosa; PL - documentos processuais (plácitos)

• AUDERE P1055.073 pariat uobis quantum µ1/ausus fuerit inrumpere in duplo et iudici iudicatum PL1078.136B uel posteriores ¶ et qui talia µ1/ausus fuerit comittere et ista agnitio placiti PL1101.217B mihi VIIIo solidos in precio ut µ1/non sim ausus aliquando uos proinde calumniare PL1101.218B et roboret uobis agnitionem ubi µ1/nunquam sit ausus uos calumniare pro illa PL1101.221B illud quod sursum resonat ut µ1/nunquam sim ausus uos proinde calumniare nec in R1101.215C inde foras ullis temporibus et nos µ1/non simus ausi uocare alios dominos sine • CONARE R1086.160C ¶ et qui hunc factum nostrum µ2/infringere conauerint tam nos quam semen nostrum R1108.278 potens et impotens et hoc factum µ2/disrumpere conauerit iram superni regis incurrat dei R1108.280B et impote(n)s et hoc factum µ2/disrumpere conauerit iram superni regis incurrat dei • DEBERE P1062.098 de auiorum et parentum nostrorum et µ1/debent ad sedere nostras proprias P1077.130 omnis uir ingenuus atque femina µ1/debet facere de sua hereditate quod uoluerit • NOLLE R1110.286B et nos in concilio µ1/noluerimus autorizare uel uendicare ad R1110.287 in uoce mea aut ego µ1/noluero autorizare ad partem uestram quomodo PL1101.218B iudicium ante eum et µ1/noluerunt illuc ire neque ullum iudicium facere PL1103.238B sesnandus et propter hoc µ1/noluerunt eum recipere in sacrario ¶ tunc domnus P1097.192 uel µ2/autorgare noluerimus post parte nostra! aut uos in P1098.195 aut µ2/autorgare noluerimus quomodo pariemus uobis P1102.223 aut µ2/autorizare noluerimus aut uos in uoce nostra R1073.113 aut µ2/autorizare noluerimus pariemus a uestra parte illa • POSSE P1050.059 inrumpendum que nos in iudicio µ1/non-potuerimus deuindicare post parte uestra que P1052.060 uenditionis et nos in iudicio µ1/non-potuerimus deuindicare post uestra parte aut P1052.061 que in iudicio µ1/non-potuerimus deuendicare post parte uestra aut P1054.062 et locis antiquis per ubi illa µ1/potueritis inuenire cum quantum ibi ad prestitum P1054.063 prestitum hominis est ubi illam µ1/potueritis inuenire ¶ et uenit nobis ipsa hereditas in P1054.063 uenditionis et nos in concilio µ1/non-potuerimus deuindicare post uestra parte aut P1054.064 et locis antiquis ubi illa µ1/potueritis inuenire ¶ damus atque concedimus uobis P1054.066 que nos in iudicio µ1/non-potuerimus deuindicare quomodo pariemus P1054.067 in nostras hereditates ubi illas µ1/potueritis inuenire in montes in fontes cum P1054.067 ad inrumpendum et nos in iudicio µ1/non-potuerimus deuindicare post uestra parte aut P1054.069 et locis antiquis uel ubi illa µ1/potueritis inuenire cum quantum ibi ad prestitum P1054.069 que in iudicio µ1/non-potuerimus deuindicare post parte uestra tunc P1054.070 inrumpendum que nos in iudicio µ1/non-potuerimus deuindicare post parte uestra que P1054.071 que in iudicio µ1/non-potuerimus deuindicare post parte uestra aut P1054.072 habuimus usque hodie ubi illas µ1/potueritis inuenire per suos terminos et locos P1054.072 de extraneis et nos in iudicio µ1/non-potuerimus deuendicare post uestra parte aut P1055.073 et atestationibus de fora ubi illos µ1/potueritis inuenire per suos terminos et locos P1055.073 nostrum factum et nos in iudicio µ1/non-potuerimus deuindicare post uestra parte aut P1056.075 cessarias cum quantum in illa µ1/potueritis inuenire et habeatis uos licentiam P1056.076 ad inrumpendum et nos in iudicio µ1/non-potuerimus deuindicare post uestra parte aut P1056.078 uendicionis et nos in iudicio µ1/non-potuerimus deuendicare post uestra parte aut P1056.079 ad inrumpendum et nos in iudicio µ1/non-potuerimus deuendicare aut uos in uoce P1056.080 ad inrumpendum et nos in iudicio µ1/non-potuerimus deuindicare post parte uestra aut P1056.081 ad inrumpendum et nos in iudicio µ1/non-potuerimus deuindicare post uestra parte aut P1056.085 ad inrumpendum et in iuditio µ1/non-potuerimus deuendicare aut uos in uoce P1057.090 et in iudicio µ1/non-potuerimus deuindicare post parte uestre aut P1057.092 que in iudicio µ1/non-potuerimus deuindicare post parte uestra tunc P1058.095 ad inrumpendum que in iudicio µ1/non-potuerimus deuendicare aut uos in uoce P1062.097 ad inrumpendum in concilio µ1/non-potuerimus deuendicare post partem uestram P1065.099 et locos antiquos ubi illam µ1/potueritis inuenire casas uineas sautos pumares P1069.100 ad inrumpendum in concilio µ1/non-potuerimus deuendicare post parte uestra aut P1072.106 prestitum hominis est ubi illam µ1/potueritis inuenire licentiam habeatis adprehendere P1074.118 atque concedimus eam ubi illam µ1/potueritis inuenire in montes in fontes aquas P1075.125 et locos antiquos ubi illam µ1/potueritis inuenire cum quantum in se obtinet et ad P1077.130 tota mea he(re)ditate ubi illam µ1/potueritis inuenire ita-ut de hodie die sit de iuri meo P1077.130 ad inrumpendum in concilio µ1/non-potuerimus deuendicare post parte uestra aut P1078.131 parentum meorum per ubi illam µ1/potueritis inuenire cum quantum ad prestitum P1081.143 et terminis antiquis ubique illa µ1/potueritis inuenire cum exitu montium accessum uel P1085.152 inrumpendum et nos in concilio µ1/non-potuerimus deuindicare uel auctorizare post P1086.158 medietate integra ubi illam µ1/potueritis inuenire per suos terminos et locos P1088.170 factum nostrum et ego in iudicio µ1/non-potuero deuindicare uel auctorizare aut P1090.178 et loquos antiquos ubi eas µ1/potueritis inuenire exitus montium et regressum

554

P1091.180 ad inrumpendum et ego µ1/non-potuero in concilio deuindicare post P1096.188 quod nos in concilio µ1/non-potuerimus deuendicare uel autorizare P1097.189 inrumpendum et nos in concilio µ1/non-potuerimus deue(n)dicare post uestram P1097.192 illa colina VIIIa integra ubi illam µ1/potueritis inuenire per suis locis et terminis P1097.193 in suo iure ab integro ubi illas µ1/potueris inuenire ita-ut de hodie die et tempore P1098.195 et locos antiquos per ubique illam µ1/potueritis inuenire et delimitare manus nostras P1100.203 mobiles uel immobiles per illas µ1/potueritis inuenire que edificetis et iudicetis cunctis P1102.226 inrumpendum et ego in concilio µ1/non-potuero deuindicare uel auctorizare post P1103.237 medietatem integram ubi illam µ1/potueritis inuenire et accepi de uobis precium XXi R1072.108 quantas in ipso termino µ1/potueritis inuenire cum cunctis prestationibus R1072.109C hominis est per ubi illam µ1/potueritis inuenire per suis terminis et locis R1073.111B hominis in ipsa uilla ubi ea µ1/potueritis inuenire ¶ concedimus uobis in R1073.114 meos fratres et heredes ubi eam µ1/potueritis inuenire tam de parentela quam et R1077.129B arborum ubique mea ueritas µ1/potueritis inuenire per suis terminis et locis R1079.139 et locis antiquis per ubi illa µ1/potueritis inuenire cum quantum ad prestitum R1081.144 et locis antiquis ubi illam µ1/potueritis inuenire in monte in fonte cum exitum R1082.145B et conparationes ubi illas µ1/potueritis inuenire cum quantum in se obtinet et ad R1082.146B est uidetur habere ubi illa µ1/potueritis inuenire ¶ et accepi de uobis in precium R1082.147 ab hoc seculo paganus et µ1/non-potuimus illam penitentiam portare R1082.148B et terminis antiquis ubi illam µ1/potueritis inuenire exitus montium accessum uel R1084.150 et locis antiquis ubique illam µ1/potueritis inuenire per continentia uel benefactoria R1084.151B integro uobis concedo ubi illam µ1/potueritis inuenire per suos terminos et locos R1088.168B didago per manus et si nos illa µ1/potuerimus sacare tornaremus illa in uestras manus R1088.168B illa in uestras manus et si illa µ1/non-potuerimus sacare non inquiratis illam nobis R1088.169 IIas quintas ab integro ubique illa µ1/potueritis inuenire in monte in fonte per suis R1088.172B omni sua prestantia ubi eam µ1/potueritis inuenire et ganaui eam cum uiro meo R1089.173B uos super eam sine arte et si µ1/non-potuerimus eam saccare que non calumnietis R1089.175 que ibi habeo per ubi illam µ1/potueritis inuenire cum quantum in se obtinet et ad R1090.176 uobis intus et foris ubi illam µ1/potueritis inuenire per suos terminos et locos R1090.177 integram ubi illam µ1/potueritis inuenire cum quantum in se obtinet et ad R1091.181 et locos antiquos ubi illam µ1/potueritis inuenire cum quantum in se obtinet et ad R1095.187B uobis concedimus per ubi illam µ1/potueritis inuenire per suos locos et terminos R1099.197B uicos et locis antiquis ubi illa µ1/potueritis inuenire ab integro uobis concedimus in R1099.199 medietatem integram ubi illam µ1/potueritis inuenire cum quantum in se obtinet et ad R1099.201 ad inrunpendum et nos in concilio µ1/non-potuerimus deuindicare post uestra parte aut R1100.204 inrumpendum que nos in iudicio µ1/non-potuerimus deuindicare uel auctorizare R1100.207B aut demoraturi sunt ubicumque µ1/potueritis inuenire tam in termino quam in locis R1100.208B inrumpendum et nos in concilio µ1/non-potuerimus deuindicare et autorizare post R1101.211B nominata penso de VIa ubi illam µ1/potueritis inuenire per suis locis uiguis et terminis R1101.211B mido petriz IIIIa integra ubi illas µ1/potueritis inuenire cum quantum in se obtinet et ad R1101.211B infringendum que nos in concilio µ1/non-potuerimus deuendicare uel autorguare R1101.214B de meos auolos per ubi illa µ1/potueritis inuenire et habet iacentia iuxta hereditate R1101.214B et nos in iudicio post uestra parte µ1/non-potuerimus deui(n)dicare aut uos in uoce R1101.215C concedimus ubicumque illam µ1/potueritis inuenire tam in termino quam in locis R1101.215C factum et nos in iudicio minime µ1/potuerimus uindicare uel autorizare dupliciter R1101.216B uobis concedimus ubi illam µ1/potueritis inuenire per suos locos et terminos R1101.219B uobis concedo ubicumque eam µ1/potueritis inuenire tam in termino quam in locis R1101.220B media sextam concedo ubi eam µ1/potueritis inuenire cum quantum in se obtinet et ad R1101.220B ad prestitum hominis est ubi eas µ1/potueritis inuenire R1102.227 uel regressum quantum que ibi µ1/possumus habere per suos locos et terminos antiquos R1102.229B iam scriptus sunt ubicumque µ1/potueritis inuenire in suis locis et terminis antiquis R1102.230B de omnega cidiz per ubi illas µ1/potueritis inuenire cum quantum in se obtinet et ad R1103.233 cum suis prestationibus ubi illas µ1/potueritis inuenire per suos terminos et locos R1103.233 in barrios ubi illa µ1/potueritis inuenire ¶ cum autem mee mortis fama R1103.234 de foris integras ubi illas µ1/potueritis inuenire ¶ et illas hereditates ueniunt R1103.235 prestitum hominis est ubi illam µ1/potueritis inuenire ¶ dono uobis ipsam hereditatem R1103.239B IIIIam partem integram ubi illam µ1/potueritis inuenire cum quantum in se obtinet et R1103.239B quod nos in concilio µ1/non-potuero deuindicare uel auctorizare post R1104.240B prestitum hominis est ubi illam µ1/potueritis inuenire ut habeant inde serui dei R1104.242B et loquos antiquos ubi illam µ1/potueritis inuenire pro precio quod accepimus de R1104.244B prestitum hominis est ubi illam µ1/potueritis inuenire ab integro uobis concedo et R1105.250 ad prestitum hominis est ubi illas µ1/potueritis inuenire sub monte caruaria et sancta R1106.254B remedio anime mee ubi illam µ1/potueritis inuenire per suos locos et terminos R1106.257B pomiferas et terras ubi illas µ1/potueritis inuenire tantum do uobis pro remedio R1106.258B inrumpendum que nos in concilio µ1/non-potuerimus deuendicare uel autorizare R1107.268 que uos in concilio µ1/non-potueritis deuindicare uel autorizare pro R1107.271B et locis antiquis per ubi illam µ1/potueritis inuenire cum quantum ad prestitum R1107.272B quantas in se obtinet ubi illas µ1/potueritis inuenire exceptis illas lareas que dedi ad R1108.273B et locis antiquis per ubi illam µ1/potueritis inuenire cum quantum ad prestitum R1108.274B medietatem integram ubi illam µ1/potueritis inuenire cum quantum ad prestitum R1108.277B ad prestitum hominis est ubi illa µ1/potueritis inuenire per suos locos et terminos R1108.278 habuit dolquitus fagildiz ubi eas µ1/potueritis inuenire ¶ et ipsam hereditatem cambiauit R1108.279 IIIa do uobis inde VIa ubi illam µ1/potueritis inuenire ¶ et ipsa deuesa uenit mihi in R1108.280B et terminos antiquos ubi illas µ1/potueritis inuenire ¶ unde ego maria pelaiz R1109.284B uobis illam integram ubi eam µ1/potueritis inuenire cum quantum in se obtinet et ad R1109.285C et terminis antiquis per ubi illam µ1/potueritis inuenire cum quantum in se obtinet uel R1110.287 annis ambulasset in penitentia et µ1/non-potuit penitentiam suferre et per R1110.287 illum meum quinionem µ1/potueritis inuenire ab integro uobis do atque PL1062.098 et ad illos per semetipsos et µ1/non-potuimus illos homines facere heredes in ipsas PL1106.262B et locos antiquos ubi illas µ1/potueritis inuenire de ipso quod in karta resonat P1054.064 hunc factum que nos in iudicio µ2/deuindicare non-potuerimus post uestra parte P1054.065 que nos in iudicio µ2/deuendicare non-potuerimus post uestra parte

555

P1054.068 que nos in iudicio µ2/deuindicare non-potuerimus pro uestra parte P1056.074 nos in concilio µ2/deuendicare non-potuerimus post uestram partem P1056.075 inrumpendum que nos in iudicio µ2/deuindicare non-potuerimus aut uos in uoce nostra P1056.077 uenditionis et nos in iudicio µ2/deuendicare non-potuerimus post uestra parte aut P1056.083 inrumpendum et nos in in iudicio µ2/deuendicare non-potuerimus post parte uestra aut P1056.086 que nos in concilio µ2/deuendicare non-potuerimus post parte uestra P1056.087 pro qualibet uoce et nos in iudicio µ2/deuendicare non-potuerimus post uestra parte aut P1058.093 que nos in iudicio µ2/deuindicare non-potuerimus post uestra parte P1058.094 que nos in iudicio µ2/deuindicare non-potuerimus post uestra parte P1060.096 et in concilio µ2/deuendicare non-potuerimus post partem uestram P1071.103 quem ego in concilio µ2/deuendicare non-potuero post uestra parte aut uos P1075.123 inrumpendum et nos in concilio µ2/deuendicare non-potuerimus post uestra parte aut P1075.124 et nos in concilio µ2/deuendicare non-potuerimus post uestra parte aut P1075.125 minus habeatis et nos in iudicio µ2/deuendicare non-potuerimus aut uos in uoce P1076.126 et nos in concilio µ2/deuendicare non-potuerimus post partem uestram P1078.131 in nostra uoce et in concilio µ2/auctorizare non-potuerimus pariemus illas P1086.158 inrumpendum que ego in iudicio µ2/deuendicare non-potuero aut uos in uoce mea tunc P1088.171 factum nostrum et ego in iudicio µ2/deuendicare non-potuero aut auctorizare post P1090.178 quomodo de auolenga uel quanta µ2/ganare potuero usque ad obitum meum uobis do cum P1090.178 kartam quam ego in concilio µ2/deuendicare non-potuero aut uoce mea quomodo P1092.182 factum meum et ego in iudicio µ2/deuindicare non-potuero aut uos in uoce mea P1092.183 hanc kartam que nos in iudicio µ2/deuendicare non-potuerimus aut uos in uoce P1095.184 ad inrumpendum et ego in iudicio µ2/deuendicare non-potuero post partem uestram aut P1095.185 ad inrumpendum et ego in iuditio µ2/deuendicare non-potuero post partem uestram aut P1095.186 inrrumpendum et nos in iuditio µ2/deuendicare non-potuerimus post P1097.190 inrumpendum et ego in concilio µ2/deuendicare non-potuero post uestram partem tunc P1097.191 inrumpendum et nos in concilio µ2/deuendicare non-potuerimus post P1097.192 extraneis que nos ad iudicio µ2/deuendicare non-potuerimus uel P1097.193 inrumpendum et ego in concilio µ2/deuendicare uel autorizare non-potuero post P1098.194 inrumpendum et ego in concilio µ2/deuendicare non-potuero aut tu in uoce mea tunc P1098.195 ibi ganarmus de qualibet parte et µ2/applicare potuerimus siue a morte siue ad uita damus P1098.195 uenditionis que nos in concilio µ2/deuendicare non-potuerimus aut P1101.222 hanc kartam et nos in concilio µ2/deuindicare non-potuerimus post partem uestram P1102.223 uenditionis que nos in iudicio µ2/deuendicare non-potuerimus aut P1102.224 ad inrumpendum et in concilio µ2/deuendicare non-potuerimus aut autorizare P1103.232 hanc kartam et in concilio µ2/deuendicare non-potuero aut auctorizare post P1103.237 inrumpendum quos nos in iudicio µ2/deuendicare non-potuerimus quomodo pariemus P1104.241 hanc kartam et in concilio µ2/deuendicare non-potuerimus post partem uestram P1104.245 inrumpendum et in concilio µ2/deuendicare non-potuerimus post partem uestram P1107.266 et nos in concilio µ2/deuendicare non-potuerimus post parte uestra tunc R1073.113 inrumpendum que nos µ2/deuendicare non-potuerimus aut R1077.129B nascendi nescio nec finem seculo µ2/scire potero quando ab hac luce migrata fuero R1082.146B et ego in iudicio µ2/deuindicare non-potueri quomodo pariam uobis R1084.151B uenditionis et ego in iudicio µ2/deuendicare non-potuero aut noluero R1088.168B ad inrumpendum et nos in iudicio µ2/deuindicare non-potuerimus aut uos in uoce nostra R1088.169 que nos in iudicio µ2/deuendicare non-potuerimus post parte uestra R1089.173B infringendum et nos in concilio µ2/deuendicare non-potuero post partem uestram aut R1090.176 que nos in iudicio µ2/deuendicare non-potuerimus aut uos in uoce mea R1090.177 et nos in concilio µ2/deuendicare non-potuerimus post parte uestra aut R1095.187B ad inrumpendum et nos in iudicio µ2/deuindicare non-potuero aut uos in uoce mea R1099.197B infringendum et nos in concilio µ2/deuendicare non-potuerimus aut uos in uoce R1099.199 infringendum et nos in concilio µ2/deuendicare non-potuerimus uel auctorizare R1101.213 per suos terminos ubique eos µ2/inuenire potueritis ¶ hoc quippe concedimus ipsi R1101.216B ad inrumpendum et nos in iudicio µ2/deuendicare non-potuerimus post parte uestra tunc R1102.230B et nos in concilio µ2/deuendicare non-potuerimus uel autorgare R1104.242B factum nostrum et nos in iudicio µ2/uendicare uel autorizare non-potuerimus R1104.244B quam ego in iudicio µ2/deuendicare uel auctorizare non-potuero post R1106.255B inrumpendum et nos in concilio µ2/deuendicare uel autorizare non-potuerimus R1106.260B que nos in concilio µ2/deuendicare non-potuerimus uel autorizare R1107.270 et nos in concilio µ2/deuendicare uel autorizare post uestram partem non-potuerimus R1107.272B illas hereditates que habeo uel µ2/applicare potuerim usque ad obitum meum de R1108.279 inrumpendum et ego in concilio µ2/deuendicare non-potuero post partem uestram aut R1110.287 et uos in (con)cilio µ2/deuendicare non-potueritis in uoce mea aut ego PL1057.091 que nos in iudicio µ2/deuindicare non-potuerimus post uestra parte • QUIRE R1078.133B aut de iure sancte marie µ2/aufferre quiuerit hoc quod damus christo a tobt R1101.212B aut de iure dei et sancte marie µ2/tullere quiberit quod do christo a tot demonum R1103.234 et sancte marie sedis bracarensis µ2/tulere quiuerit quod do christo aut tot demonum legiones • QUERERE R1085.155 qui hoc factum nostrum µ1/quesierit inrumpere uel infringere aut modice R1090.177 in uocem sua qui quantum inde µ1/quesierit infringere tam nos quam extranei uel PL1086.162B illa casa ¶ et si ego anagildu inde µ1/quesierit exire pro in alia parte que lexe illo R1102.228 uenerit uel uenerimus qui illum µ1/quesierit infringere in-primis sit R1072.108 scripture testamenti µ2/infringere quesierit tan de propinquis quam de R1082.148B humana istum nostrum factum µ2/infringere quesierit aut R1100.204 bracarensis ¶ et qui illam cartam µ2/irrumpere quesierit ipsum pariet post uestra parte in R1100.210 ¶ et qui isto testamento µ2/inrumpere quesierit in-primis sedeat excomunicatus R1101.211B formas humanas ista scriptura µ2/inrumpere quesierit in-primis sedeant R1103.235 aut de iure dei et sancte marie µ2/tollere quesierit quod do christo at tot demonum R1103.236 aut de iure dei et sancte marie µ2/tollere quesierit quod do christo at tot demonum

556

R1103.239B forma humana istam scripturam µ2/inrumpere quesierit in-primis sedeat excomunicatus R1105.252B uel uenerimus qui hoc scriptum µ2/infringere querat et nos aut alter qui tibianensi R1109.283B contra hoc factum nostrum et µ2/infringendum quesierit sit anathema et non R1109.285C qui istum factum nostrum µ2/infringere quesierit in-primis sit excomunicatus et R1110.287 qui contra hunc factum meum µ2/inrumpere quesierit et uos in (con)cilio PL1106.262B ¶ et si istam scripturam µ2/infringere quesierimus pariemus post uestram PL1110.291 tempus ¶ et si ista scriptura µ2/infringere quesierimus pariemus post partem • TEMPTARE R1078.133B uenerit qui hoc factum nostrum µ2/uiolare temptauerit aut de iure sancte marie R1081.144 qui hunc factum nostrum µ2/infringeret! temtauerit pariat parti uestre ipsam R1082.146B qui hoc factum nostrum µ2/infringere tentauerit et ego in iudicio R1085.153 ecclesia uel adiunctionibus suis µ2/infringere temptauerit auferat dominus R1088.169 qui hunc factum nostrum µ2/infringere temptauerit que nos in iudicio R1090.176 et hunc factum nostrum µ2/infringere temptauerit que nos in iudicio R1101.212B qui hoc factum meum exiguum µ2/uiolare temtauerit aut de iure dei et sancte marie R1103.234 qui hoc factum meum exiguum µ2/uiolare temptauerit aut de iure dei et sancte marie R1103.235 qui hoc factum meum exiguum µ2/uiolare temptauerit aut de iure dei et sancte marie R1103.236 qui hoc factum meum exiguum µ2/uiolare temptauerit aut de iure dei et sancte marie R1104.240B qui hoc factum meum exiguum µ2/uiolare temptauerit aut de iure dei et sancte marie R1105.247 qui hoc factum meum exiguum µ2/uiolare temptauerit aut de iure dei et sancte marie R1105.251B uenerit contra hoc factum meum µ2/uiolare temptauerit aut de iure sancte marie R1106.263B contra hoc factum meum et µ2/uiolare temptauerit aut de iure sancte marie R1107.267B quos terra absorbuit et quantum µ2/infringere temptauerit tantum pariat in duplo et • UELLE P1055.073 uindicetis et quodcumque µ1/uolueritis inde facere aut donare aut uendere in dei R1078.132 qui de ipso testamento aliquid µ1/uoluerit aufferret! auferat deus memoriam eius de R1101.215C remanserit si semine fuerint aut µ1/uoluerit uenundare non habeat licitum alicui homini PL1078.136B et ista agnitio placiti µ1/uoluerit infringere quisquis ille fuerit pariat post P1052.061 factum nostrum aliquis homo µ2/infringere uoluerit que in iudicio P1054.062 hunc factum meum aliquis homo µ2/inrumpere uoluerit tunc pariemus uobis ipsum quod P1054.069 factum nostrum aliquis homo µ2/inrumpere uoluerit que in iudicio P1054.071 factum nostrum aliquis homo µ2/inrumpere uoluerit que in iudicio P1056.086 contra hunc factum nostrum et µ2/inrumpere uoluerit que nos in concilio P1057.090 factum nostrum aliquis homo µ2/inrumpere uoluerit et in iudicio P1057.092 factum nostrum aliquis homo µ2/irumpere uoluerit que in iudicio P1081.143 exterris qui hunc factum nostrum µ2/infringere uoluerit quisquis ille fuerit pariat ad P1086.157 posteritas tua et quidquid de eas µ2/facere uolueris ¶ si quis tamen quod fieri non credis et P1086.157 ¶ item qui ista karta donationis µ2/infringere uoluerit quod sursum resonat que pariat in P1098.195 illam firmiter et cui uos illam µ2/relinquere uolueritis tam uita quam in morte P1102.223 firmiter et cui uos illa µ2/relinquere uolueritis cum quantum in se obtinet R1072.104 qui hanc factum meum µ2/inrumpere uoluerit in-primis sit confusus et R1072.105 quicquid aliquid! danauerit! uel µ2/ferre! uoluerit ualeat donatio sicut et uenditio sicut R1072.105 uos firmiter et ubi eas uos µ2/relinquere uolueritis ¶ omnia notuimus quod de R1072.105 et post obitum suum ubi eas ille µ2/relinquere uoluerit ¶ et si aliquis homo uenerit R1072.105 inrumpendum uel infringendum µ2/temptare uoluerit in-primiter sedeat excomunicatus R1074.120C qui hunc factum nostrum µ2/infringere uoluerit tam ex nostris quam de extraneis R1077.129B in hac series testamenti quam µ2/fieri uoluit manu mea roboro et confirmo ¶ hic testes R1079.139 temptare uel µ2/infringere uoluerit tam de propinquis uel de R1082.148B infringere quesierit aut µ2/inrumpere uoluerit aut in aserto miserit illa R1083.149 aliquis homo eas a predicto loco µ2/auferre uoluerit auferat dominus memoriam eius de R1086.161B inrumpendum uel infringendum µ2/temptare uoluerit in-primiter sit excomunicatus et a R1099.198B contra hunc factum nostrum et µ2/inrumpere uoluerit ille qui irrumperit pariat uobis R1100.207B surrexerit qui hoc factum meum µ2/infringere uoluerit primitus sit excomunicatus et R1101.213 fuerit et aliquid ex eis µ2/auferre uoluerit quis ille fuerit sit excomunicatus et R1101.214B qui hoc factum nostrum µ2/inrumpere uoluerit et nos in iudicio post uestra parte R1101.219B qui hunc factum nostrum µ2/infringere uoluerit prius sit excomunicatus et R1101.220B qui hunc factum nostrum µ2/infringere uoluerit prius sit excomunicatus et R1102.227 exteri qui hoc factum nostrum µ2/infringere uoluerit in-primis sit excomunicatus et R1102.229B qui hunc factum nostrum µ2/infringere uoluerit sit excomunicatus et maneat ab R1102.230B aliter fecerimus et istum plazum µ2/inrumpere uoluerimus quomodo pariamus illas R1103.233 fuerit et aliquid ex eis µ2/auferre uoluerit quisquis ille fuerit sit excomunicatus R1104.240B aut de iure dei et sancte marie µ2/tollere uoluerit quod do christo ac tot demonum R1104.246B uel extraneis hoc factum meum µ2/inrumpere uoluerit in-primis sit excomunicatus R1105.247 aut de iure dei et sancte marie µ2/tollere uoluerit quod do christo at tot demonum R1105.250 fuerit et aliquid ex eis µ2/aufferre uoluerit quisquis ille fuerit sit R1105.251B aut de iure sancte marie µ2/tollere uoluerit quod do christo a toth demonum R1105.253 uenerit qui hoc factum meum µ2/inrumpere uoluerit sit excomunicatus et cum iuda R1106.261B qui hunc factum nostrum µ2/infringere uoluerit in-primis sit excomunicatus et R1106.263B aut de iure sancte marie µ2/tolere uoluerit pariet post partem uestram auri R1106.264 hunc factum testamenti qui illum µ2/fringere uoluerit in-primis sit excomunicatus et R1107.271B qui hunc factum nostrum µ2/frangere uoluerint in-primis sit excomunicatus et a R1107.272B uenerimus contra hoc testamento µ2/infringere uoluerit in-primis sedeat excomunicatus R1108.273B extraneis qui hunc factum meum µ2/infringere uoluerit in-primis sedeat excomunicatus R1108.274B ipsius quod µØ/ abstulerit uel µ2/temptare uoluerit reddat in quadruplo ipseque R1108.277B extraneis qui hunc factum meum µ2/infringere uoluerit in-primis sit excomunicatus et a R1108.280B ipsius quod µØ/ abstulerit uel µ2/temptare uoluerit reddat in quadruplo ipseque R1110.286B hunc testamentum uel scripturam µ2/inrumpere uoluerit et nos in concilio R1110.288B qui hunc nostrum factum µ2/infringere uoluerit sit excomunicatus et

557

Apêndice à extracção de formas de Verbos Modais: verbos causativos Variantes: CAUS1 (©1), CAUS2 (©2) # formas extraídas: 11 • ELIGERE P1072.106 hanc cartam donationis quam ©2/fieri elegi et legendo cognoui manu mea confirmo P1100.203 in hac karta donationis que ©2/fieri elegi et manu mea signum iniecit • IUBERE PL1062.098 nostras proprias ¶ tunc rex ©1/iussit uenire episcopus domnus cresconius PL1062.098 episcoporum ¶ tunc predictus rex ©1/iussit uenire arias didaz que erat iudex et illos iudices PL1103.238B accepisset suam hereditatem et ©1/iuberet eum sepelire in sacrario ¶ ille uero noluit sed R1072.109C Ca Xa ¶ ego meirina in hoc quod ©2/fieri iussi manu mea roboro ¶ qui testes fuerunt R1073.112 iquila hoc testamentum quod ©2/fieri iussi manu mea roboro R1084.150 leta in hac karta firmitatis quod ©2/fieri iussimus manus nostras roboramus ¶ gidissilo • MANDARE R1100.207B et regressus montium ¶ et inde ©2/leuare mando ad perfectum et transferre in locum R1101.219B ad prestitum hominis est ¶ et inde ©2/leuare mando et transferre ad perfectum in locum R1101.220B ¶ et inde ©2/leuare mando et transferre ad perfectum in locum

✠

558

Ælc mann þe wisdom lufað bið gesålig

(Ælfric, c.955-c.1010)

Documents

António Emiliano – Dissertações e publicações, 2012 · Certas palavras funcionais (preposições) unidas graficamente à palavra seguinte no manuscrito e na edição, e exibindo