Upload
others
View
7
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
“A CONTAMINACIÓN NAS NOSAS PRAIAS” :
UNHA EXPERIENCIA DIDÁCTICA EN 4º DE ESO.
Alicia López Regueiro Seminario de Bioloxía e Xeoloxía. IES Teis. Vigo
INTRODUCCIÓN:
Este traballo foi levado acabo con alumnos de 4º curso de Secundaria
Obrigatoria matriculados na optativa de Bioloxía e Xeoloxía no curso 2003-2004.
Nese momento o IES de Teis estaba coordinado con outros 2 centros, un en
Clermont- Ferrand (Francia), e outro en Rostov (Alemaña), nun programa Comenius
denominado “Youth in Europe”. A raíz do accidente do Prestige xurdiu a proposta de
que os traballos a propoñer co alumnado poderían centrarse nesta temática, como un
medio para educar en valores, dende unha situación do entorno concreto e tratándoo
como un tema transversal. Nas áreas de lingua fíxose unha montaxe con imaxes
poemas, en educación musical levouse a cabo unha coreografía, e na área de ciencias
levouse a cabo este traballo sobre contaminación nas praias.
A intención de fondo desta actividade era aproveitar a situación creada polo
Prestige para suscitar un traballo e unhas reflexións que non se quedasen só no
accidente, senón que incidisen tamén no día a día do alumnado.
I : ASPECTOS DIDÁCTICOS DO TRABALLO :
OBXECTIVOS:
• Familiarizar ó alumnado coa procura de información ( relacionada con impactos
nas costas) na prensa gráfica e en internet
• Adquirir un certo sentido crítico coas fontes de información manexadas,
intentando distinguir os contidos realmente científicos e os que non o son dentro
dos informes e noticias lidas e recompiladas.
• Iniciar ó alumnado en técnicas básicas de traballo de campo e mostraxe
• Fomentar unha toma de conciencia sobre o frecuentes que son os impactos nas
praias e as costas, o desapercibidos que nos pasan moitas veces, e que as mareas
negras coma a do Prestige representan só unha pequena porcentaxe dentro deses
impactos.
CONTIDOS
NNooss ccoonncceeppttooss::
–– CCoonncceeppttooss ddee rreeccuurrssoo,, rriissccoo,, iimmppaaccttoo,, iinntteerrvveenncciióónn,, ccoonnttaammiinnaannttee,, ttiippooss ddee
ccoonnttaammiinnaanntteess,, iinnddiiccaaddoorr bbiioollóóxxiiccoo,, eessppaacciioo pprrootteexxiiddoo ee ccaatteeggoorrííaass..
NNooss pprroocceeddeemmeennttooss::
–– EEllaabboorraacciióónn ddee iinnffoorrmmeess ddeebbiiddaammeennttee eessttrruuccttuurraaddooss aa ppaarrttiirr ddee lleeccttuurraass
rreeaalliizzaaddaass oouu oobbsseerrvvaacciióónnss ddee ccaammppoo
–– RReeaalliizzaacciióónn ddee ttrraannsseeccttooss ee oouuttrraass ttééccnniiccaass ssiimmpplleess ddee oobbsseerrvvaacciióónn ddee
ccaammppoo
NNaass aaccttiittuuddeess::
–– VVaalloorraacciióónn ee rreessppeeccttoo ppoolloo eennttoorrnnoo ee aa ppaaiissaaxxee
–– VViissiióónn ccrriittiiccaa ddaass ffoonntteess ddee iinnffoorrmmaacciióónn
–– TToommaa ddee ccoonncciieenncciiaa ddee iimmppaaccttooss hhuummaannooss nnaass pprraaiiaass qquuee aa vveecceess nnoonn ssoonn
eessttuuddiiaaddooss nniinn ddeennuunncciiaaddooss
TEMPORALIZACIÓN:
•• TTrraabbaalllloo rreeaalliizzaaddoo nnoo 33ºº TTrriimmeessttrree,, iinncclluuííddoo nnoo bbllooqquuee tteemmááttiiccoo ddee eeccoossiisstteemmaass ddaa
pprrooggrraammaacciióónn ddoo sseemmiinnaarriioo ppaarraa BBiioollooxxííaa ee XXeeoollooxxííaa ddee 44ºº ddee EESSOO
•• AAss ddiissttiinnttaass ffaasseess ddee ddeesseennvvoollvveemmeennttoo ddoo ttrraabbaalllloo ccoommpprreennddeerroonn 1188 sseessiióónnss lleeccttiivvaass,,
rreeppaarrttiiddaass eenn 66 sseemmaannaass nnooss mmeesseess ddee AAbbrriill ee MMaaiioo.. 55 ddeessaass 1188 sseessiióónn ffoorroonn
eemmpprreeggaaddaass eenn ssaaííddaass ddee ccaammppoo
AVALIACIÓN:
-- OO ttrraabbaalllloo ddoo aalluummnnaaddoo ffooii aavvaalliiaaddoo ccuuaannttiittaattiivvaammeennttee eenn bbaassee aa iinnffoorrmmeess eessccrriittooss
aaxxuussttaaddooss aa uunn mmooddeelloo ttrraabbaallllaaddoo nnaa aauullaa ,, eellaabboorraaddoo aa ppaarrttiirr ddaass iinntteerrvveenncciióónnss ddee ttooddooss
eelleess.. TTaamméénn ffooii ttiiddoo eenn ccoonnttaa aa eellaabboorraacciióónn ccoolleeccttiivvaa dduunnss ppaanneeiiss eexxpplliiccaattiivvooss qquuee ffoorroonn
eexxppoossttooss nnoo cceennttrroo,, ee nnaa XXoorrnnaaddaa ddaa CCiieenncciiaa ddaa RRúúaa ,, cceelleebbrraaddaa oo 2299 ddee MMaaiioo ddee 22000044
eenn VViiggoo
-- OO ddeesseeññoo ddoo ttrraabbaalllloo ee aa aaddeeccuuaacciióónn ddooss mmaatteerriiaaiiss ffooii aavvaalliiaaddoo ddee xxeeiittoo ccuuaalliittaattiivvoo
ppoorr ttooddoo oo ggrruuppoo nnuunnhhaa sseessiióónn ddee ccoollooqquuiioo ee ddeebbaattee nnaa aauullaa..
2. DESENVOLVEMENTO DO TRABALLO
1ª FASE: AS IDEAS NO ENTORNO:
OO ppuunnttoo ddee ppaarrttiiddaa ffooii aa pprreegguunnttaa ::¿¿ EEssttáánn ccoonnttaammiinnaaddaass aass nnoossaass pprraaiiaass??
LLooggoo rreeccoolllleeuussee iinnffoorrmmaacciióónn ddoo eennttoorrnnoo ppoorr ddúúaass vvííaass::
-- RReeaalliizzaacciióónn dduunnhhaa eennqquuiissaa aa xxeennttee ddoo sseeuu aammbbiieennttee,, ddeesseeññaaddaa
ppoolloo pprrooppiioo aalluummnnaaddoo ((aasseessoorraaddoo ppoollaa pprrooffeessoorraa))..
--LLeeccttuurraa ddaallggúúnnss rreeccoorrtteess ddee pprreennssaa,, ee ddee ppááxxiinnaass wweebb,,
sseelleecccciioonnaaddooss sseegguunnddoo oo nniivveell ddee ccoommpprreennssiióónn ddoo aalluummnnaaddoo
Resultados da Enquisa
POBOACIÓN CONSULTADA:
Distribuímos un total de 70 enquisas. O perfil das persoas consultadas foi o
seguinte:
•Por sexo: 51 % Varóns e 49 % Mulleres
•Por idade :
–19 % Menores de 15 anos
–22 % entre 15-20 anos
–12 % entre 20-30 anos
–13 % entre 30-40 anos
–15 % entre 40- 50 anos
–12 % entre 50-65 anos
– 6 %Mais de 65 anos
- RESPOSTAS Ó CUESTIONARIO :
1 –¿Pensa que en Vigo hai algunha praia contaminada?
- Si 71%
- Non 3%
- Non sei 26%
2- En caso afirmativo indique o nome da praia o praias contaminadas e as fontes
principais de contaminación:
Gráfico coa valoración sobre as praias mais contaminadas
Gráfico das causas atribuídas á contaminación das praias
3- ¿Participou vostede nalgún acto de protesta polo accidente do Prestige?
•46 % Si, nos seguintes:
Cadea Humana na Costa da Morte organizada por
Area Negra (1,5 %)
Manifestacións na rúa :
En Vigo 25%
En Santiago 4%
En Vilagarcía 4%
En Coruña 4%
Actuando de voluntario/a(1,5%)
Folga (4,5 %)
Doando cartos(1,5%)
•Non 54%
4- ¿Participou nalgún outro acto relacionado coa protección do litoral vigués?
• 12 % Si, nos seguintes:
Manifestación na Praia da Lagoa en Teis
Mercar unha cinta con cancións das “Voces
polo litoral de Teis”
Cortes de tráfico
Protesta ante PetroVigo
Sen especificar
Non 88%
5- ¿En que medios de comunicación se informou vostede sobre o accidente do
Prestige?:
- Cadeas de Televisión (representan o 70% dos medios utilizados)
- Emisoras de radio: (representan o 11% dos medios utilizados)
- Páxinas de internet (representan o 4% dos medios utilizados)
- Xornais: (representan un 13% dos medios usados) - Outros medios: (representan un 2% dos medios usados)
Gráfico sobre o uso dos distintos medios de comunicación
6- ¿Visitou algún dos lugares afectados?
-Non 44%
-56 % Si, os seguintes:
(espacio para Taboa-imaxe 4: Pe de imaxe: Relación dos lugares visitados)
7- ¿Pensa que as medidas tomadas ata agora son suficientes?
•Si 15%
•Non 73%
•Non sei 12%
8- ¿Pensa que os restos do Prestige seguen perdendo fuel?
•Si 86%
•Non 1%
•Non sei 13%
9- ¿Opina que o peixe e marisco que consumimos esta realmente en boas condicións e
sen restos de contaminantes?
•Si 48%
•Non 25%
•Non sei 27%
10- ¿Considera que contamos cos medios necesarios para evitar outra marea negra?
•Si 8%
•Non 77%
•Non sei 15%
11- Escriba en 2 ou 3 liñas algunha outra opinión que queira expoñer sobre a
contaminación nas nosas praias:
•Non emiten opinión :33%
•Dan a súa opinión: 67%
Dentro dos comentarios emitidos podemos agrupar as seguintes tendencias de
opinión:
19 % As autoridades son as principias culpables da actual situación. Deberían de
ter actuado mais atinadamente no caso do Prestige, e de cara a contaminación
actual e futura deberían:
Controlar os vertidos de limpeza de barcos
Impedir a edificación na liña de costa
Poñer multas ós que tiran lixo
19% A culpa do estado das praias e noso por tirar lixo, pero só o expresan así
directamente un 4%, o 15% de opinións restante simplemente alude a que
debería haber mais educación para a protección do ambiente , o que deberíamos
estar mais concienciados sen dar mais especificacións
9% No caso do Prestige, pénsase que sen a axuda dos voluntarios no teriamos
controlado a situación. Ademais diso , ano e medio despois seguimos igual de
indefensos, como se non aprendesemos nada.
7% A limpeza incontrolada dos barcos afecta moito. Deberíase impedir o paso
de barcos perigosos.
6% Non temos as augas depuradas de abondo, fan falta mais e mellores
depuradoras
6% A influencia do desastre do Prestige vai durar a longo prazo, sendo unha
mostra o feito de que hai praias que non estan aínda limpas.
4% A contaminación das praias e un atranco para a saúde , o turismo e a pesca,
pero non se especifica de onde ven esa contaminación nin que facer con ela
1% Habería que manifestarse mais en contra destas situacións
1% As praias están limpas de abondo.
1% A actuación do goberno ten sido correcta ata agora.
As conclusións que sacou o alumnado vendo os resultados da enquisa foron as
seguintes:
1. A xente maioritariamente pensa que Samil e Arealonga son as praias mais
contaminadas da bisbarra
2. A xente bótalle mais culpa da contaminación ós políticos e ás depuradoras,
que a eles e las mesmos por botar lixo
3. Identifícase moito a contaminación co Prestige, supoñemos que porque é o
que mais saíu nos medios de comunicación. Chama tamén a atención que a
metade dos consultados participase nalgún acto sobre o Prestige, pero non se
pase do 18% de participación noutros temas do litoral vigués.
4. As persoas consultadas recorren moito mais á televisión que a outros medios de
comunicación
Resultados da lectura de recortes de prensa:
•Un bloque de recortes trataba das medidas tomadas no Parlamento e Comisións
Europeas, polo goberno central e da Xunta , mailos proxectos do Plan Galicia.
Con respecto ó que alí se dicía, os alumnos opinaron que
oÉ positivo que se constrúan remolcadores e un porto de refuxio, pero aínda
tardaran tempo en estar listos (especialmente o porto), polo que non estamos ben
preparados aínda ante outro posible accidente
oA medida de afastar os barcos perigosos aplicada por España e Francia non é
apoiada polo Parlamento Europeo
oParece que a Comisión Europea que traballou sobre o Prestige non afondou
moito no problema, e non serviu para sacar leis acatadas por todos
•Outros artigos trataban sobre o estado dalgunhas praias e a recente aparición de aves
petroleadas nas nosas costas o mes de Abril de 2004. Con respecto a isto , as
manifestacións dos alumnos foron que:
oParece que aínda quedan zonas que non están limpas
oOs vertidos de limpeza de barcos parecen ser un problema frecuente
oContinuamos sen recursos de abondo para coidar de aves petroleadas.
•• FFiinnaallmmeennttee lléérroonnssee rreessuummooss ddaallggúúnnss eessttuuddiiooss cciieennttííffiiccooss ssoobbrree oo PPrreessttiiggee,,
ccoommppaarraannddoo aass ooppiinniióónnss ddoo CCSSIICC ee ddaa UUnniivveerrssiiddaaddee ddaa CCoorruuññaa.. NNeessttee ppuunnttoo aass
ooppiinniióónnss ffoorroonn qquuee::
oOs científicos de distintas institucións deseñaron un sistema para predicir e
controlar a dispersión de vertidos tendo en conta as correntes e mareas, pero
teñen medo de que este traballo sexa en balde , xa que non hai seguridade de
que as autoridades que gobernan vaian darlle continuidade a este traballo no
futuro
-- SSoobbrree ooss eessttuuddiiooss ddoo CCSSIICC ee ddaa UUnniivveerrssiiddaaddee ddee CCoorruuññaa:: PPaarreeccee sseerr qquuee aass
eessppeecciieess qquuee vviivveenn qquuiieettaass nnooss ffoonnddooss ppooddeenn vveerrssee aaffeeccttaaddaass aa lloonnggoo pprraazzoo ppoolloo ffuueell..
PPaarraa ssaabbeerr iissttoo ddee cceerrttoo ccuummpprriirrííaa ffaacceerr mmaaiiss iinnvveessttiimmeennttooss ddee ccaarrttooss ppaarraa rreeaalliizzaarr
eessttuuddiiooss ddooss ffoonnddooss mmaarriiññooss aa lloonnggoo pprraazzoo.. OOss eessttuuddiiooss ffeeiittooss aattaa aaggoorraa nnoonn ssoonn ddee ttooddoo
ffiiaabblleess ppoorrqquuee aass eessppeecciieess iinnvveessttiiggaaddaass nnoonn eerraann aass mmaaiiss aaffeeccttaaddaass..
2ª FASE : INVESTIGACIÓN NAS PRAIAS PRÓXIMAS Ó CENTRO
-- TTrraattáábbaassee ddee ccoommpprroobbaarr ssoobbrree oo tteerrrreeoo aa vvaalliiddeezz ddaass iiddeeaass qquuee aappaarreeccííaann nnaass eennqquuiissaass
ee nnooss rreeccoorrtteess ddee pprreennssaa
-- EEssttuuddiioouussee aa zzoonnaa ssuupprraalliittoorraall sseegguuiinnddoo ccuueessttiioonnaarriiooss aaddaappttaaddooss ddoo pprrooggrraammaa
““CCooaasstt WWaattcchh GGaalliicciiaa””
NNeessaass vviissiittaass oo mmaaiiss rreecchhaammaannttee ppaarraa aa oo aalluummnnaaddoo ffooii nnoonn aattooppaarr nniinngguunnhhaa mmaanncchhaa ddee
ffuueell,, ppeerroo ssii ccoommpprroobbaarr aa aabbuunnddaanncciiaa ddee rreessiidduuooss ssóólliiddooss ddee ttooddoo ttiippoo,,
ffuunnddaammeennttaallmmeennttee aarrrraassttrraaddooss ppoollaa mmaarreeaa
LLiixxoo nnaa pprraaiiaa ddaa LLaaggooaa,, eenn TTeeiiss
NNaa vviissiittaa áá uunnhhaa ddaass pprraaiiaass ((aa ddee AArreeaalloonnggaa eenn CChhaappeellaa)),, rreeccoolllléérroonnssee mmoossttrraass ddooss ddoouuss
ccuurrssooss ddee aauuggaa ccaannaalliizzaaddaa qquuee ddeesseemmbbooccaann nnaa pprrooppiiaa pprraaiiaa.. RReeaalliizzóóuusseellllee aa pprroobbaa ddooss
nniittrraattooss ee mmaatteerriiaa oorrggáánniiccaa sseegguuiinnddoo aass iinnddiiccaacciióónnss ssuuxxeerriiddaass nnooss mmaannuuaaiiss ddee mmoossttrraaxxee
ddee CCooaasstt WWaattcchh ee nnoo ccaaddeerrnnoo ddee ““EExxpplloorraannddoo aa bbeeiirraammaarr””,, aaddaappttáánnddoooo ááss
ccaarraacctteerrííssttiiccaass ddoo llaabboorraattoorriioo ddee CCiieenncciiaass ddoo nnoossoo cceennttrroo.. OOss rreessuullttaaddooss nnoonn ffoorroonn
ccllaarriiffiiccaaddoorreess ppaarraa ddeecciiddiirr ssee eessaass aauuggaass ccaannaalliizzaaddaass aappoorrttaabbaann ccoonnttaammiinnaacciióónn oorrggáánniiccaa,,
ppeerroo oo ffeeiittoo ddee rreeaalliizzaarr aa eexxppeerriieenncciiaa ddoouu ppéé aa ffaacceerr ppeeqquueennaass rreefflleexxiióónnss ssoobbrree ooss
ffaaccttoorreess qquuee ppooddeenn iinnfflluuíírr nnuunn eexxppeerriimmeennttoo..
AAddeemmaaiiss ddeessttaass oobbsseerrvvaacciióónnss ddiirreeccttaass,, ooss aalluummnnooss ccoonnssuullttaarroonn eenn iinntteerrnneett ddaattooss ssoobbrree aa
ccaalliiddaaddee ddaass aauuggaass ddaass pprraaiiaass vviigguueessaass.. DDeessttee xxeeiittoo ccoommpprroobbaarroonn qquuee aass pprraaiiaass qquuee aass
ppeerrssooaass ccoonnssuullttaaddaass nnaa eennqquuiissaa ddaabbaann ppoorr ccoonnttaammiinnaaddaass nnoonn eerraann aass qquuee pprreesseennttaabbaann
pprroobblleemmaass..
De todo o observado nesta fase os alumnos destacaron o seguinte seguinte:
•Practicamente tódalas praias de Vigo teñen augas aptas para o baño, agás a praia do
Mende, onde son excedidos amplamente os límites de bacterias permitidas, todo isto
en relación cos problemas coa depuradora.
•A nosa conclusión é que as persoas consultadas na enquisa daban moita importancia o
problema das depuradoras, especialmente en Samil, e polo que vemos, parece que é
mais grave a acumulación de lixo sólido nas praias, arrastrado polas mareas ou
incorporado dende bidóns achegados á zona.
33ºº FFAASSEE :: CCOONNCCLLUUSSIIÓÓNNSS
CCoommoo rreemmaattee ddoo ttrraabbaalllloo,, ooss aalluummnnooss rreeddaaccttaarroonn aass sseegguuiinntteess oobbsseerrvvaacciióónnss::
““ 11ºº PPaarréécceennooss qquuee aa xxeesstt iióónn nnoo ccaassoo ddoo PPrreesstt iiggee sseegguuee aa sseerr iinnccoommpplleettaa.. ÉÉ uunn
pprroobblleemmaa qquuee eessttáá aaíí,, qquuee pprreecciissaa sseerr ssoolluucciioonnaaddoo,, ppeerroo nnoonn éé oo pprriinncciippaall
pprroobblleemmaa ddaass nnoossaass pprraaiiaass eenn VViiggoo..
22ºº OOss pprriinncciippaaiiss pprroobblleemmaass ddaass pprraaiiaass VViigguueessaass ssoonn nnaallggúúnnss ccaassooss ooss
ssuummiiddooiirrooss ee ddeeppuurraaddoorraass ((ccaassoo ddoo MMeennddee)) ppeerroo ssoobbrree ttooddoo ooss vveerrtt iiddooss ddee lliixxoo ddaa
xxeennttee..
OOss vveerrtt iiddooss nnoonn tteeññeenn ppoorr qquuee sseerr ffeeiittooss nnaa pprrooppiiaa pprraaiiaa;; mmooiittaass vveecceess ssuucceeddee
qquuee eessttee lliixxoo vvaaii ddeennddee vveerrtteeddooiirrooss iinnccoonnttrroollaaddooss aattaa oo mmaarr,, ee ddeessppooiiss ddee ccaaddaa
mmaarreeaa rreeppáárrtteessee ppoollaass pprraaiiaass..
33ºº PPaarréécceennooss qquuee aa xxeennttee ffaaii ddeemmaassiiaaddoo ccaassoo ddooss mmeeddiiooss ddee ccoommuunniiccaacciióónn;; aassíí
ooccoorrrree qquuee hhaaii mmaaiiss sseennssiibbiilliiddaaddee ppaarraa pprroobblleemmaass ccoommoo oo ddoo PPrreesstt iiggee qquuee ppaarraa aass
ssiittuuaacciióónnss qquuee ssuucceeddeenn ttooddoo oo aannoo,, ccoommoo ooss vveerrtt iiddooss ddee lliixxoo..
AA tteennddeenncciiaa aa ppeennssaarr qquuee aa ccuullppaa ddooss pprroobblleemmaass ttééññeennaa ooss ppoollíítt iiccooss oouu
tteerrcceeiirraass ppeerrssooaass..
44ºº OOppiinnaammooss qquuee ddeebbeerriiaammooss tteerr mmááiiss ccoonncciieenncciiaa ddee mmaanntteerr aass pprraaiiaass lliimmppaass,,
ccoommeezzaannddoo ppoorr nnóóss mmeessmmooss nnoonn tt iirraannddoo lliixxoo.. EEssttaarriiaammooss aa ffaavvoorr ddee qquuee hhoouubbeessee
mmááiiss ccoonnttrrooll ee iinncclluussoo mmuullttaass ppoorr vveerrtt iiddooss ddee lliixxoo..””
33.. UUNNHHAA VVAALLOORRAACCIIÓÓNN DDAA EEXXPPEERRIIEENNCCIIAA
A experiencia non constitúe en si mesma unha novidade por canto existen dende
fai tempo múltiples materiais publicados de saídas ó entorno .
O compartir este traballo neste foro do ensino das Ciencias non é tanto para
aportar novidades como para reivindicar uns principios didácticos, manifestar que
efectivamente funcionan e que paga a pena afondar neles.
Estes principios ou liñas de fondo son:
1- As actividades na aula e o traballo de campo son máis significativos para os
alumnos, espertan mais motivación positiva cando se centran nun problema
do entorno inmediato. Neste caso partimos do tema do Prestige para chegar
ás praias da bisbarra. Por desgracia, no ano académico presente o tema do
noso traballo non queda esgotado en absoluto, xa que estas praias aquí
mencionadas foron afectadas polos derrames de fuel no peirao de Vigo deste
verán, e sobre unha delas (a da Lagoa) penden agora mesmo a ameaza de
recheos ilegais e a construcción dun porto deportivo que non cumpre cuns
mínimos medioambientais. En definitiva, sempre haberá preto problemas do
entorno que enmarcar dentro da programación e dos que se pode partir.
2- Hai unha serie de ferramentas didácticas que deberiamos achegar sempre ó
alumnado: A prensa e internet. A prensa para mellorar os hábitos de lectura,
e porque permite (comparando os periódicos do día) despertar un espírito
critico, caer na conta de que hai moi distintos puntos de vista e non debemos
quedarnos cun só. E no tocante a internet, para que descubran que non
existen só os enderezos que eles habitualmente visitan, e que tamén sucede
como na prensa: A información é moi diversa e hai que aprender a
interpretala.
3- O obxectivo de realizar certas prácticas e experimentos non ten porque ser
demostrar a exactitude dunha reacción (no noso caso a dos nitratos). Dende o
punto de vista didáctico sempre pagará a pena independentemente da
claridade dos resultados, pois durante o transcurso da experiencia o
alumnado aprenderá a recoller mostras , manexar instrumental, e reflexionar
sobre as posibles fontes de erros no seu traballo e resultados. Dende ese
punto de vista, nunca deberiamos ter medo a facer prácticas por medo a que
“non saian ben”.
4- No proceso de traballo e aprendizaxe resulta fundamental o protagonismo do
alumnado. Neste caso os propios alumnos deseñaron gráficos , as preguntas
da enquisa. Partiu tamén deles mesmos o sistema de distribución que
axudou a enriquecer os resultados. A redacción dos contidos e conclusións
do traballo foi consensuada… Pero sobre todo o que mais lles fixo sentirse
protagonistas foi a presentación do traballo en paneis que foron expostos no
propio centro e tamén no “1º Día da Ciencia na rúa” celebrado en Vigo o
pasado mes de Maio, coordinado polo Museo de Ciencias da Coruña.
Durante esa xornada algúns dos alumnos exercitáronse como poñentes e
locutores de cara o público explicando ó seu xeito as conclusións do seu
traballo ás persoas que visitaron a carpa do centro. Ademais, no vindeiro mes
de Marzo, este traballo será presentado en Rostov (Alemaña) dentro da
coordinación do programa Comenius no que está o noso centro, feito que
dará a oportunidade a algúns dos alumnos para viaxar ó estranxeiro e
compartir a experiencia con rapaces doutros países.
É certo que optar por programacións didácticas nesta liña supón un traballo
adicional importante para o profesorado, que temos a eiva importante das 2 ou 3 horas
semanais de docencia na nosa materia, e que a composición e talante dos grupos de
alumnado non sempre axuda a levar isto á practica.
Mais segue a ser unha liña de traballo que enriquece a todos, e que por iso paga
a pena mantela.
BIBLIOGRAFÍA
GÓMEZ,L ; VILLARINO, X; DE TORO, S. : “La huella del Prestige”. Ed Diario El
País. Madrid. 2003 En El Pais semanal, nº 1417 pp 42-54.
FERNÁNDEZ CID, M.J., GUTIÉRREZ ROGER, X. : “Caderno de educación
ambiental. Explorando a beiramar”. Xunta de Galicia. Consellería de pesca. Santiago.
2003.
FREIRE,J Y LABARTA,U: “El Prestige: Impactos sobre los recursos y los ecositemas
marinos”. Ed Fundación Santiago Rey Fernández-Latorre. A Coruña. 2003 (En “La
huella del fuel. Ensayos sobre el Prestige. Pp 104-1035)
“Informe anual de Coastwatch-Galicia 1999” .Consellería de Pesca. Santiago. 1999.
Recortes de prensa:
Diversas noticias relacionadas co Prestige dos xornais “El Pais “ e “La Voz de
Galicia” datados entre o 21 de Outubro de 2003 ata o 14 de Abril de 2004
Páxinas web:
Páxina web de Greenpeace: www.greenpeace.es
Páxina web da Sociedade Española de Ornitoloxía: www.seo.org
Paxina web da Xunta de Galicia: www.xunta.es
Paxina web de La Voz de Galicia: www.lavozdegalicia.es
Paxina web do Concello de Vigo: www.vigo.org
Páxina web da Universidade da Coruña: www.udc.es