“ลดโลกรอน” ดวยตวเรา

“สรรคสราง พลงงานไทย กาวไกลสสากล”

ส�านกงานนโยบายและแผนพลงงาน (สนพ.)มภารกจเกยวกบการเสนอแนะการก�าหนดนโยบายและแผน รวมทงมาตรการดานพลงงาน เพอใหประเทศมพลงงานใชอยางเหมาะสม พอเพยง มประสทธภาพ และสอดคลองกบสถานการณของประเทศ

วสยทศนส�านกงานนโยบายและแผนพลงงาน เปนองคกรหลกในการสรางสรรคและบรหารจดการนโยบายและแผนดานพลงงาน เพอความยงยนของประเทศ

พนธกจ• เสนอแนะนโยบายและบรณาการแผนบรหารพลงงานของประเทศ • เสนอแนะยทธศาสตรการสงเสรมการอนรกษพลงงานและพลงงานทดแทนของประเทศ • เสนอแนะมาตรการแกไขปองกนการขาดแคลนน�ามนเชอเพลงทงในระยะสนและระยะยาว • ก�ากบ ตดตาม และประเมนนโยบายและแผนบรหารพลงงานของประเทศ • บรหารจดการเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารดานพลงงานของประเทศ • พฒนาสการเปนองคกรเชงยทธศาสตร

ประเดนยทธศาสตร ยทธศาสตรท 1 สรางสรรคนโยบายและบรหารแผนดานพลงงานของประเทศ ยทธศาสตรท 2 สงเสรมและพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานสะอาด ยทธศาสตรท 3 สงเสรมและพฒนาทกภาคสวน ในการอนรกษและการใชพลงงาน อยางมประสทธภาพ ยทธศาสตรท 4 พฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารดานพลงงานของประเทศ ยทธศาสตรท 5 สรางความเขมแขง เพอมงสการเปนองคกรชนน�าดานบรหารจดการ พลงงาน (Strengthening EPPO)

บทน�า

วกฤตการณโลกรอนทแผขยายสรางผลกระทบและความเสยหายไปทวทกมมโลกอยในขณะน นบไดวาเปนสถานการณอนเลวรายทมนษยตองเผชญโดยยากจะหลกเลยงได ท�าใหในชวงเวลาหลายปทผานมา ประเดนสภาวะโลกรอนและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ไดรบความสนใจจากทกภาคสวนเปนอยางมาก ทงในระดบนานาชาต ภาครฐ หนวยงาน และองคกรตางๆ ในภาคเอกชน ไปจนถงภาคประชาชน ดงจะเหนไดจากอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (United Nations Framework Convention on Climate Change: UNFCCC) พธสารเกยวโต (Kyoto Protocol) และคณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยเรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Intergovernmental Panel on Climate Change: IPCC) อนเปนการรวมมอของเหลานานาชาตในการแกไขปญหาโลกรอน นอกจากน ยงมการตนตวเกยวกบวกฤตการณโลกรอนปรากฏใหเหนผานสอตางๆ ไมวาจะเปนหนงสออยาง An Inconvenient Truth, ภาพยนตรเกยวกบภยพบตจากโลกรอน อยาง The Day After Tomorrow, 2012 วนสนโลก ฯลฯ สงตางๆ เหลานไดสะทอนใหเหนวา วกฤตการณโลกรอน ไมใชเรองทเราจะละเลยอกตอไป เพราะสภาวะโลกรอนไมใชแคท�าใหอณหภมของโลกรอนขน ฤดกาลแปรผน แตยงน�ามาซงโรคระบาดชนดใหม พบตภยธรรมชาตทเราไมคาดคด ทงพาย น�าทวมรนแรง สนาม ดนถลม แผนดนไหว และอกหลากหลายปรากฏการณธรรมชาตท กอใหเกดความเสยหายแกมวลมนษยชาตอยางใหญหลวง

การเปลยนแปลงทเกดขนกบโลก สงผลกระทบตอชวตความเปนอยของมนษยรนแรง มากขนทกขณะ ท�าใหผคนเรมตระหนกและพยายามคนหาความจรงทวา ท�าไมโลกจงรอน?

และอะไรคอตวการโลกรอนทแทจรง?

แตมใครสกคนไหมทจะยอนกลบมาคด และตงค�าถามนนกบ “ตวเอง” และยอมรบวาตวเรานแหละคอจดเรมตนของวกฤตการณโลกรอนทแทจรง...

3

สารบญ

3 บทน�า6 โลกรอนเกดจากอะไร?8 Greenhouse Effect VS Global Warming12 “มนษย... ตนเหตส�าคญของโลกรอน”16 ผลกระทบจากภาวะโลกรอนทมนษยตองรบร21 กลยทธ หยดโลกรอน ท�างาย ท�าได ดวยตวของเราเอง28 เลอกใชพลงงานทดแทนใหมากขน เพอโลกทยงยน

โลกรอนเกดจากอะไร ?

อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (United Nations Framework Convention on Climate Change: UNFCCC) ใชค�าวา “การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ” (Climate Change) ส�าหรบการเปลยนแปลงทเกดจากกจกรรมของมนษย และใชค�าวา “การผนแปรของภมอากาศ” (Climate Variability) ส�าหรบการเปลยนแปลงทเกดจากสาเหตอน สวนค�าวา “ปรากฏการณโลกรอนจากกจกรรมของมนษย” (Anthropogenic Global Warming) ใชใน บางคราว เพอเนนถงการเปลยนแปลงทเกดจากเหตอนเนอง มาจากมนษย

¤Ø³ÃÙŒËÃ×ÍäÁ‹?

6

บางคนวา โลกรอน คอ ปรากฏการณเรอนกระจก (Greenhouse Effect)บางกวา โลกรอน คอ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Climate Change)บางกวา โลกรอน คอ ปรากฏการณทางธรรมชาตแลวความจรง โลกรอน เกดจากอะไร?

ภาวะโลกรอน (Global Warming) เกดจากการทอณหภมเฉลยของอากาศบนโลกสงขน ไมวาจะเปนอากาศใกลผวโลก หรอน�าในมหาสมทร อนเปนเหตใหเกดการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Climate Change) ซงเปนผลมาจากกจกรรมในการด�าเนนชวตของมนษย ทท�าใหปรมาณกาซเรอนกระจก (Greenhouse Gases) ในชนบรรยากาศเพมสงขน จนกอเกด เปนภาวะเรอนกระจก (Greenhouse Effect) สาเหตส�าคญของวกฤตการณโลกรอนทเราก�าลงเผชญอยในปจจบน

7

Greenhouse Effect VS Global Warming

หากยอนเวลากลบไปสก 20 ป กอนทเราจะรจกกบค�าวา ภาวะโลกรอน (Global Warming) คงไมมใครทจะไมรจกกบค�าวา ภาวะเรอนกระจก (Greenhouse Effect) ค�าคนหทเกยวของกบสภาพอากาศและอณหภมของโลก จนคนสวนใหญเขาใจวา ภาวะเรอนกระจก กคอ ภาวะโลกรอน ซงนนไมใชเรองทถกตองนก เพราะ...

ภาวะเรอนกระจก • ภาวะเรอนกระจก เปนการเพมขนของอณหภม

ความรอนทเปนไปตามกระบวนการธรรมชาต • ภาวะเรอนกระจก คอ การทชนบรรยากาศดดกลน

รงสคลนยาวชวงอนฟาเรดทแผออกจากพนผวโลก แลวคายพลงงานความรอนปกคลมใหความอบอนแกโลก

• ภาวะเรอนกระจก ชวยรกษาสภาพสมดลทางอณหภมไวได จงมวฏจกรน�า อากาศ และฤดกาล ตางๆ ด�าเนนไปอยางสมดลเอออ�านวยตอการด�ารงชวต

• ภาวะเรอนกระจก เปรยบเสมอนกรอบกระจก ทคอยควบคมอณหภมและวฏจกรตางๆ ใหเปนไปอยางสมดล

8

ภาวะโลกรอน• ภาวะโลกรอนเกดจากกาซบางชนดสะสมอยในชนบรรยากาศมากเกนความสมดล• กาซทสะสมเหลานน เชน กาซคารบอนไดออกไซด มเทน ฯลฯ สามารถดดกลนรงส

คลนยาวชวงอนฟาเรด และคายพลงงานความรอนไดด • มนษยยงใชชวต ยงเพมปรมาณกาซพษสะสมมาก โลกกยงรอน• ภาวะโลกรอนกอใหเกดการเปลยนแปลงทางสภาพภมอากาศ (Climate Change)

สงผลกระทบตอการด�ารงชวตของทกสรรพสงบนโลก

ดงนนแลวภาวะเรอนกระจก (Green-house Effect) จงไมใชภาวะโลกรอน (Global Warming) แตเปนปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนเพอรกษาสมดลใหกบโลก หากไมมภาวะเรอนกระจก เราอาจตองหนาวเกอบตายในตอนกลางคน แตรอนแทบละลายในตอนกลางวนกเปนได แตเพราะความตองการทไมร จกพอของ “มนษย” รวมถงนวตกรรมเทคโนโลยเพอความสะดวกสบายของการใชชวตทเพมความตองการในการใชพลงงาน ท�าใหกาซเรอนกระจกสะสมในชนบรรยากาศมากเกนความสมดล ภาวะเรอนกระจกทดจงกลบกลายเปนร าย สร างความเสยหายใหกบโลก และกระทบตอการด�ารงชวตของมนษยอยางหลกเลยงไมได

9

กาซคารบอนไดออกไซด (CO2 )

เปนกาซทเกดจากการเผาไหมเชอเพลง เชน การเผาไม กาซ ถานหน และน�ามน เพอเปนพลงงาน ทส วนใหญใชส�าหรบอตสาหกรรม นอกจากน การตดไม ท� าลายป า ท� า ให เกดความไม สมดลทางธรรมชาตกเป นเหตใหปรมาณกาซคารบอนไดออกไซดเพมขนอยางรวดเรว

กาซมเทน (CH4 ) เปนกาซท

เกดขนเองตามธรรมชาต จากมลสตวเลยง เชน วว ควาย การเผาไหมเชอเพลง ถานหนและกาซธรรมชาต การยอยสลายของซากสงมชวต หรอการยอยสลายอนทรยวตถในดน แมจะดมพษมภยนอยทสด แตร หรอไมวากาซมเทนนนเปนกาซเรอนกระจกทมความรนแรงกวากาซคารบอนไดออกไซดถง 23 เทาตวเลยทเดยว

กาซเรอนกระจกทส�าคญไดแก

10

นกวทยาศาสตรไดพบ กาซมเทน (CH

4) จ�านวนมากมายมหาศาล ประมาณ 400,000 ลานตน อย

ภายใตน�าแขงทางแถบเหนอของไซบเรย กาซมเทนเหลานเกดจากเหตการณทแกนโลกเปลยนอยางฉบพลน ท�าใหบรเวณนนกลายเปนขวโลก อณหภมทลดลงอยางรวดเรวจากประมาณกวา 28 องศา กลายเปนตดลบ 50 องศา ในทนท ท�าใหสงมชวตทงหมดถกแชแขงและกกเกบ กาซมเทนจ�านวนมากเอาไวภายใตชนน�าแขงนน เมอภาวะโลกรอนท�าใหน�าแขงขวโลกเรมละลาย กาซมเทนจ�านวนมหาศาลพวกนก�าลงลอยสชนบรรยากาศ และเปนอกตวการทเรงใหเกดความรนแรงของภาวะโลกรอนทมากขน

กาซไนตรสออกไซด (N2O)

เปนกาซทเกดขนเองตามธรรมชาต ไดแก ฟาผา ฟาแลบ ภเขาไฟระเบด การใชปยมลสตวทยอยสลาย หรออาจเกดจากการ กระท�าของมนษย เชน การเผาผลาญเชอเพลง อตสาหกรรมทใชกรดไนตรกในกระบวนการผลต เชน อตสาหกรรมเคม อตสาหกรรมพลาสตกบางชนด อตสาหกรรมเสนใยไนลอน อตสาหกรรมการท�ากรดไนตรก กรดก�ามะถน การชบโลหะ และการท�าวตถระเบด

กาซคลอโรฟลออโรคารบอน (CFCs) เปนสารสงเคราะหท มนษยประดษฐข นมาใชในอตสาหกรรมประกอบดวย คารบอน (C) คลอรน (CI) และฟลออรน (F) ซงมกน�ามาใชในอตสาหกรรมตางๆ เชน เครองท�าความเยนใน ตเยน เครองปรบอากาศ โฟม กระปองสเปรย สารดบ เพล ง สารชะล างในอตสาหกรรมอเลกทรอนกส

¤Ø³ÃÙŒËÃ×ÍäÁ‹?

11

7,000

8,000 ป กอน ค.ศ.

ประชากรโลกมจำนวน

5 ลานคน

200

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

ชวง 8000 ป

ถง ค.ศ.1

พ.ศ. 2343 พ.ศ. 2473 พ.ศ. 2503 พ.ศ. 2517 พ.ศ. 2530 พ.ศ. 2542 ป 2555

ประชากรโลก

จะมมากกวา

ป

จำนวนประชากร (ลานคน)

“มนษย...ตนเหตส�าคญของโลกรอน”ความจรงทไมมใครยอมรบ...

เปนทรกนดวา กาซเรอนกระจก (Greenhouse Gases) เปนปจจยส�าคญทท�าใหอณหภมของโลกรอนขน และสงผลไปสการเปลยนแปลงทางภมอากาศหรอภาวะโลกรอนทเราก�าลงเผชญอยในปจจบน แตเหนอสงอนใดนน ใครจะรบางวา มากกวา 50% ของกาซเรอนกระจกทสะสมอยในชนบรรยากาศ เปนผลจากการกระท�าของมนษยมากกวาทเปนไปตามการเปลยนแปลงตามธรรมชาต ดงนน คงไมเปนการเกนเลยนกหากจะบอกวามนษยนแหละ คอตนเหตโลกรอนทแทจรง

ท�าไมจงบอกวา มนษย.. ตนเหตส�าคญของโลกรอน?

1. เพราะจ�านวนประชากรทเพมมากขนเรอยๆขณะทประชากรโลกเพมขนอยางรวดเรว แตผนแผนดนทรองรบประชากรไม

ขยาย มแตจะหดตวแคบเขา (สาเหต : จากระดบน�าทะเลทเพมขน จากการละลายของน�าแขงทขวโลก) ไมเพยงจะกอใหเกดปญหาความแออดของประชากรตอหนวยพนท แตยงกอใหเกดปญหาการขาดแคลนพลงงานและทรพยากรธรรมชาตเสอมถอย เนองจากปรมาณความตองการใชพลงงานเพมสงขนตามจ�านวนของประชากรโลก ซงนนกหมายถงการเพมขนของกาซเรอนกระจกในชนบรรยากาศ ท�าใหโลกรอนมากยงขนสงผลกระทบตอสภาพภมอากาศ และโอกาสทภยธรรมชาตจะเกดขนในมมตางๆ ของโลกยอมมแนนอน (รวมทงประเทศไทยดวย)

12

7,000

8,000 ป กอน ค.ศ.

ประชากรโลกมจำนวน

5 ลานคน

200

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

ชวง 8000 ป

ถง ค.ศ.1

พ.ศ. 2343 พ.ศ. 2473 พ.ศ. 2503 พ.ศ. 2517 พ.ศ. 2530 พ.ศ. 2542 ป 2555

ประชากรโลก

จะมมากกวา

ป

จำนวนประชากร (ลานคน)

ขอมลจาก มตชนสดสปดาห 18-24 พ.ย. 54 หนา 31

= 200 ลานคน

13

2. เพราะความตองการใชพลงงานทไมสนสดดวยการขยายตวทางเศรษฐกจและอตสาหกรรม รวมทงการ

เพมของจ�านวนประชากรทเพมสงขนอยางตอเนอง ท�าใหความตองการใชพลงงานในทกดานเพมสงขนอยางรวดเรว

ในขณะทแหลงพลงงานส�าคญอยางปโตรเลยม ถานหน กาซธรรมชาต ฯลฯ กลบลดนอยลงไปทกขณะ ยงไปกวานนการใชพลงงานในทกกจกรรมของมนษยยงสงผลใหอณหภมของโลกสงขนอยางตอเนอง โดยทไมมใครเลยทจะรวา เพยงเพอตอบสนองความตองการในการใชชวตอนแสนสขสบายในแตละวน เราไดเผาผลาญพลงงานและสรางความเสยหายใหกบโลกมากมายแคไหน

3. เพราะการตดไมท�าลายปา ท�าลายสมดลธรรมชาตแหลงผลตกาซออกซเจนจ�านวนมากใหกบโลกและยงเปน

ตวชวยในการดดซบกาซเรอนกระจกอยางปาไม ไดถกท�าลายใหเสอมโทรมลงไปทกขณะ เพราะความเจรญกาวหนาและการพฒนาอยางไมหยดยง ท�าใหวถการด�าเนนชวตของมนษยเบยดเบยนทรพยากรธรรมชาตมากขน โดยเฉพาะอยางยงทรพยากรปาไม เราตดไม บกรกท�าลายพนทปา เพอน�ามาใชตอบสนองความตองการอยางฟมเฟอย โดยไมเคยคดค�านงเลยวาก�าลงบนทอนความสมดลทางธรรมชาต และกระตนใหเกดภาวะโลกรอนทรนแรงยงขน

4. เพราะ CO2 ทปลอยจากโรงงานอตสาหกรรมนบตงแตยคปฏวตอตสาหกรรม และมนษยหนมาแขงขนกนใน

สนามทางเศรษฐกจ กท�าใหการใชพลงงานของมนษยเพมมากขนแบบกาวกระโดด ยงการขยายตวของอตสาหกรรมเพมสงขนอยางตอเนองในทวโลก กยงท�าใหกาซคารบอนไดออกไซดถกปลอยสชนบรรยากาศเพมมากขน และถงแมจะรวาอตสาหกรรมท�าใหเกดผลเสยตอโลกมาก เพยงใด แตความตองการของมนษยกไมไดลดลงไปเลยแมแตนอย

14

ในชวงเวลากวา 50 ป ทผานมา กจกรรมทมนษยกอขน โดยเฉพาะอยางยงการเผาเชอเพลงฟอสซล ไดปลอยปรมาณกาซคารบอนไดออกไซดและกาซเรอนกระจกจ�านวนมาก ท�าใหความเขมขนของกาซคารบอนไดออกไซดในชนบรรยากาศเพมขนมากกวา 30 %

ผลกคอโลกกกเกบความรอนไวมากขนในชนบรรยากาศ กอใหเกดการเปลยนแปลงทางสภาพ ภมอากาศ ซงมความเสยงในทางสขภาพหลายประการ นบตงแตการเจบไขเนองจากความปรวนแปรของสภาพอากาศ ไปจนถงการเกดโรคระบาดชนดใหมๆ ทคราชวตผคนมากมายไดอยางนาสะพรงกลว

¤Ø³ÃÙŒËÃ×ÍäÁ‹?

15

ผลกระทบจากภาวะโลกรอน ทมนษยตองรบร

ผลกระทบทเกดขนจาก “วกฤตการณโลกรอน” กอใหเกดความเปลยนแปลงทางภมอากาศอยางเหนไดชดเจน อาทเชน อากาศทรอนจดหรอหนาวจด ทเรยกกนวา ภมอากาศแบบ สดโตง (Extreme Weather) น�าแขงขวโลกละลาย หรอ ระดบน�าทะเลสงขนเทานน นอกจากนยงเปนตนเหตของพบตภยทางธรรมชาตมากมาย ซงเกยวพนกบความปกตสขในการด�าเนนชวตของมนษยโดยตรง ดงเชนตวอยางตอไปน

• สภาพอากาศรนแรงเมออณหภมเฉลยของโลกเพมสงขน ภยธรรมชาต

ตางๆ มแนวโนมวาจะเกดบอยครง และรนแรงมากยงขน เชน ภยแลง ไฟปา พายไตฝนโซนรอน น�าทวม และการพงทลายของชนดน เปนตน ตวอยางทเหนไดชดเจน ไดแก น�าทวมครงใหญในประเทศไทยในป 2554 ทกอใหเกดความเสยหายตอชวตและทรพยสนของประชาชนเปนอยางมาก พายหมะทพดถลมในแถบยโรป หรอคลนความรอนทแผรงสแผดเผาจนพชพรรณ และผคนลมตาย

16

• ฤดกาลผนแปรโลกรอนทสงผลใหฤดหนาวสนลง และ

ฤดรอนมาถงเรวขน รปแบบของฝนและอณหภมทเปลยนไปท�าใหวฏจกรของน�าเปลยนแปลง ลกษณะการไหลของระบบน�าผวดนและระดบน�าใตดนกจะไดรบผลกระทบดวย สงผลใหพชพรรณธรรมชาตและสตวในระบบนเวศนเปลยนแปลง และความหลากหลายทางชวภาพทสมพนธกบการด�ารงชวตของมนษยนนเปลยนไป ซงแนนอนวาสภาวการณเชนนยอมสงผลตอความเปนอยของมนษยอยางหลกเลยงไมได

17

• โรครายทมาพรอมกบโลกรอนโลกรอนไมไดน�ามาแตความรอนเทานน แตยงน�ามาซงภยอน

นาสะพรงกลว อยางโรครายทยากจะตอตานได เชน ฮตสโตรก (Heat Stroke) ภาวะเปนลมเนองจากความรอนสงเกนไป นบเปนดานแรกของภยสขภาพยคโลกรอน รวมถงโรคตดตออบตใหม หรอ (Emerging Infectious Diseases) เชน โรคซารส ไขหวดนก ไขหวดใหญสายพนธใหม 2009 H1N1 ไขสมองอกเสบนปาหไวรส เปนตน ซงโรคเหลานไดคราชวตผคนและสงผลกระทบตอการด�าเนนชวตของมนษยเปนอนมาก

• สารภมแพแพรระบาดในชวงไมกปทผานมาน ในประเทศสหรฐอเมรกาไดเกด

ปรากฏการณประหลาดขนใน ชวงฤดใบไมผล นนคอ ประชาชนไอ จาม เปนภมแพ และหอบหดกนงายขน โดยไมทราบสาเหต จากการศกษาทผานมาพบวา วถชวตทเปลยนแปลงไปกบสภาพมลพษในอากาศ เปนสาเหตส�าคญของอาการดงกลาว อยางไรกตาม มงานวจยใหมๆ ชให เหนวา วกฤตอณหภมโลกรอน และการมระดบกาซคารบอนไดออกไซดในอากาศมากขน คอ ตนเหตท�าใหพชพรรณตางๆ ผลใบเรวกวาเดม ขณะเดยวกนปรมาณละอองเกสรทฟงกระจายไปตามอากาศกมากขนเชนกน คนทเปนภมแพหรอหอบหด จงอาการก�าเรบไดงาย

18

การปลอยกาซคารบอนไดอกไซดจากโรงงานอตสาหกรรม โรงไฟฟาถานหน ยวดยานพาหนะ ฯลฯ ท�าใหกาซเรอนกระจกสะสมมากขนในชนบรรยากาศ เปนเหตให “ดาวเทยม” ทอยในวงโคจรโลกเคลอนทเรวกวาเดม ตามปกตอากาศในบรรยากาศช นนอกสดของโลกจะเบาบาง แตโมเลกลของอากาศจะยงคงมแรงดงดดมากพอในการท�าให ดาวเทยมโคจรชาๆ แตเม อคารบอนไดออกไซดลอยไปสะสมในบรรยากาศชนลางมากไป จะท�าใหแรงดงดดของบรรยากาศชนนอกสดลดก�าลงลง ดาวเทยมจงโคจรเรวผดปกต ซงกอใหเกดความเสยหายตอระบบการท�างานตางๆ ทตองอาศยดาวเทยม

• ทะเลสาบขวโลกประมาณ 125 แหงไดหายไปสาเหตททะเลสาบในแถบอารกตกหายไปกเพราะ “เพอรมา

ฟรอสต” ทเปนน�าแขงแขงตวอยใตพนทะเลสาบนนละลายหมดสนไป ดงนน น�าในทะเลสาบจงซมเขาสพนดนขางใตได เหมอนเวลาเราดงจกปดน�า ออกจากอางอาบน�าแลวน�าไหลหมดไปจากอางนนเอง นอกจากน การททะเลสาบขวโลกหายไป ยงสงผลลกโซปนปวนไปถงระบบนเวศในพนท ทพงพงน�าจากทะเลสาบอกดวย

• ชนวนไฟปาภาวะโลกรอนเปนปจจยหนงทท�าใหเกด “ไฟปา” ไดงายขน

เหตเพราะสภาพปาแหงกวาเดม จงเปนเชอไฟอยางด ไฟปานอกจากจะท�าใหพนทปาเสยหายแลว ยงท�าใหเกดควนพษ ฝนละออง และทส�าคญคอกาซคารบอนไดออกไซดจ�านวนมากไดลอยสชนบรรยากาศ ซงจะยงเพมอณหภมของโลกใหสงขน และประเทศเมองหนาวในซกโลกตะวนตกทปกตไมคอยมปญหาเรองไฟปา กเรมรสกถงความเปลยนแปลงนกนแลว

¤Ø³ÃÙŒËÃ×ÍäÁ‹?

19

เมอรแลววาเราเหลามวลมนษย คอ ตนเหต ส�าคญของปญหาโลกรอน การแกไขปญหาอยางถกตองและไดผลกคอ การเรมตนแกไขจากตนเหตทแทจรง เพราะฉะนน ลดโลกรอนตงแตวนนเรมตนทตวเรา

20

กลยทธ ลดโลกรอนท�างาย ท�าได ดวยตวของเราเอง

21

10 วธประหยดพลงงาน ใหไดผลสงสด

1. ปลกตนไมใหญใหรมเงารอบๆ บาน ตนไมใหออกซเจนและความสดชนจากธรรมชาต เมอถงหนารอนก

จะไดรมเงาบงแสงแดด ลวงสหนาหนาวกมตนไมคอยบงลมเยน ชวยใหเราลดการพงพาเครองปรบอากาศ ลดใชพลงงานไฟฟา เพยงเปดประตหนาตางรบความเยนสดชนจากธรรมชาต และเปดเครองปรบอากาศในบางเวลาทจ�าเปน

2. ตดฉนวนกนความรอนภายในบานใตหลงคา ฝาเพดาน รวมถงผนงบาน โดยเฉพาะหองทมเครองปรบอากาศ จะชวย

กนความรอนใหบานเยนสบายไมอบอาว ลดภาระเครองปรบอากาศ ลดการสญเสยพลงงานโดยไมจ�าเปน

3. เลอกใชหลอดประหยดไฟใชหลอดตะเกยบ หลอดผอม T5 หลอด LED แทนหลอดไส หรอหลอดไฟนออน

ธรรมดา เพราะนอกจากจะมประสทธภาพมากกวา สวางยงกวา ยงประหยดพลงงานไฟฟา ลดคาใชจายใหความคมคายาวนาน

4. ขาวของเครองใช เลอกฉลากประหยดไฟเบอร 5จะซอหาของใชเขาบานไมวาจะเปน ตเยน เครองซกผา

ไมโครเวฟ ฯลฯ ตองดทมฉลากประหยดไฟ และควรเปนฉลากประหยดไฟเบอร 5 เพอไดสนคาทมคณภาพมาตรฐาน และชวยใหเราประหยดการใชพลงงานไฟฟา ลดคาใชจายทเกนจ�าเปน

5. ปดไฟสแตนดบาย จดสแดงตามโทรทศน

และเครองใชไฟฟาตางๆ ถาคนไทย 5 แสนครวเรอน คดเปน 2.50% ของประเทศ ชวยกนปดไฟสแตนดบายจะ

ประหยดไดปละ 2.4 ลานบาท หาก 5 ลานครวเรอน หรอ 25% ของประเทศ

จะประหยดไดถง 23 ลานบาท

3. เลอกใชหลอดประหยดไฟใชหลอดตะเกยบ หลอดผอม T5 หลอด LED แทนหลอดไส หรอหลอดไฟนออน

ธรรมดา เพราะนอกจากจะมประสทธภาพมากกวา สวางยงกวา ยงประหยดพลงงานไฟฟา ลดคาใชจายใหความคมคายาวนาน

4. ขาวของเครองใช เลอกฉลากประหยดไฟเบอร 5

ไมโครเวฟ ฯลฯ ตองดทมฉลากประหยดไฟ และควรเปนฉลากประหยดไฟเบอร 5 เพอไดสนคาทมคณภาพมาตรฐาน และชวยใหเราประหยดการใชพลงงานไฟฟา ลดคาใชจายทเกนจ�าเปน

5. ปดไฟสแตนดบาย

และเครองใชไฟฟาตางๆ ถาคนไทย 5 แสนครวเรอน คดเปน 2.50% ของประเทศ ชวยกนปดไฟสแตนดบายจะ

ประหยดไดปละ 2.4 ลานบาท หาก 5 ลานครวเรอน หรอ 25% ของประเทศ

จะประหยดไดถง 23 ลานบาท

22

6. เครองปรบอากาศ ไมเปดทง และหมนดแลอยาเปดแอรทงไว เลอกขนาดใหเหมาะสมกบพนท หมนท�าความสะอาดแผน

กรองอากาศจะประหยดไดถง 5-7% หากเราหยดใชแอรแควนละ 1 ชม. จะประหยดเดอนละ 126.90 บาท 1 ลานเครอง ประหยดได 126.9 ลานบาท

7. ใชน�ารอนใหนอยลงในการท�าน�ารอน ใชพลงงานในการตมสงมาก การปรบเครองท�าน�าอน ใหมอณหภม

และแรงน�าใหนอยลงจะลดคารบอนไดออกไซดได 350 ปอนดตอป

8. รดผาครงละมากๆ และเลอกขนาด (จ�านวนวตต) ใหเหมาะสม• การใชเตารดไฟฟา ขนาด 1,000 วตต วนละ 1 ชม. กนไฟ 90 บาท/เดอน • ถา 1 ลานเครองจะเสยไปมลคา 90 ลานบาท/เดอน หรอ 1,080 ลานบาท/ป • แตถาถอดปลกกอนรดเสรจ 3 นาท 1 ลานเครอง จะประหยดไดถง • 4.5 ลานบาท/เดอน ควรรดผาครงละมากๆ อยารดผาเปยกชน • เลอกใหขนาด (จ�านวนวตต) ใหเหมาะสม และแบบประหยดไฟเบอร 5

9. เครองซกผา ควรใชใหเหมาะสมกบงาน เครองฝาบนส�าหรบผาจ�านวนนอย เครองฝาหนาส�าหรบผาจ�านวนมากหรอผาหม

เครองแบบมอบแหงจะเปลองไฟกวา เครองซกผาแบบอตโนมตจะสนเปลองพลงงานไฟฟามากกวาเครองซกผากงอตโนมต และเครองซกผาทมฝาเปดดานบนจะสนเปลองพลงงานมากกวาฝาเปดดานหนา อกทงเสอผาทซกดวยเครองทมฝาเปดดานบนจะเปอยและขาดงายมากกวาดวย

10. ใชแสงแดดใหเปนประโยชน ในการตากเสอผาทซกแลวใหแหง ไมควรใชเครองอบผาแหง

ควรใชการผงลมหรอตากแดด เพอประหยดการใชไฟฟา

23

10 เคลดลบประหยดน�ามนททกคนท�าได

1. ขบรถใหนอยลงหากเปนระยะทางใกลๆ สามารถเดนหรอขจกรยานแทนได หรอ

หนมาใชบรการระบบการขนสงมวลชนใหมากขน เพราะการขบรถยนตเปนระยะทาง 1 ไมล จะปลอยคารบอนไดออกไซด 1 ปอนด

2. เชคลมยางการขบรถโดยทยางมลมนอย อาจท�าใหเปลองน�ามนเพมขนไดถง 3% จากปกต

น�ามนทกๆ แกลลอนทประหยดได จะลดคารบอนไดออกไซดไดถง 20 ปอนด

3. วางแผนกอนเดนทางศกษาเสนทางและวางแผนกอนออกเดนทางทกครง เพอจะไดไมหลงทางให

เสยเวลาและเสยพลงงานโดยไมจ�าเปน

4. รวมกนประหยดน�ามนแบบ Car Pool บานใกลกนนงรถยนตไปท�างานดวยกน ชวยประหยดน�ามน และยงเปนการลด

จ�านวนรถตดบนถนน ชวยลดการปลอยคารบอนไดออกไซดทางออมดวย

10หนมาใชบรการระบบการขนสงมวลชนใหมากขน เพราะการขบรถยนตเปนระยะทาง 1 ไมล จะปลอยคารบอนไดออกไซด 1 ปอนด

24

5. ขบรถอยางมประสทธภาพ ขบรถดวยความเรวไมเกน 90 กโลเมตรตอชวโมง จะชวยลดการใชน�ามนลงได

20% หรอคดเปนปรมาณคารบอนไดออกไซดทลดได 1 ตน ตอรถยนตแตละคนทใชงาน ราว 3 หมนกโลเมตรตอป

6. เลอกซอรถยนตทมขนาดตามความจ�าเปน โดยพจารณาจากขนาดครอบครวและประโยชนการใชงาน เพอลดการสนเปลอง

น�ามนโดยไมจ�าเปน รวมทงพจารณารนทเปนมตรกบสงแวดลอมมากทสด

7. เปลยนมาใชเชอเพลงจากพลงงานชวภาพ เชน ไบโอดเซล น�ามนแกสโซฮอล ใหมากขน

8. ไมจ�าเปนไมใชรถขบเคลอนแบบ 4 ลอ เนองจากกนน�ามนมาก และตะแกรงขนสมภาระบนหลงคารถกไมใชสงจ�าเปน

เพราะเปนการเพมน�าหนกรถใหเปลองน�ามน

9. ไมขบใหดบเครองหากตดเครองยนตทงไวนาน 10 นาท จะสญเสยน�ามนไป 200 ซซ ดงนน หากวา

มเหตใหจอดรถเปนเวลานาน ไมวาจะคอยคนหรอขนของขนลง ควรทจะดบเครองยนตทกครง

10. ตรวจเชคสภาพรถทก 3 เดอนเพอตรวจสอบความผดปกตของเครองยนต และท�าความสะอาดภายในเครองยนต

หลายๆ จด จะเปนการชวยลดการใชน�ามนของเครองยนตไดถง 10%

25

10 วธประหยดพลงงานงายๆ ทคณควรร

1. หลกเลยงผลตภณฑทมบรรจภณฑเยอะ และรไซเคลใหมากขนเพยงแคลดขยะของคณเอง 10% จะลดคารบอนไดออกไซด ได 1,200 ปอนดตอป

และลดขยะของบานคณใหไดครงนงจะชวยลดคารบอนไดออกไซด ไดถง 2,400 ปอนดตอป

2. บรโภคเนอววใหนอยลง ฟารมเลยงวว คอแหลงหลกในการปลอยกาซมเทนสบรรยากาศ เนองจากมลของ

สตวทขบถายออกมารวมกนจะกอใหเกดกาซมเทน หนมารบประทานผกใหมากขน ทานเนอววใหนอยลง

3. ไปตลาดสดแทนซเปอรมารเกตซอผก ผลไม หม ไก ปลา ในตลาดสดใกลบาน แทนการชอปปงในซเปอรมารเกตบาง

ทอาหารสดทกอยางเพราะมการหอดวยพลาสตกและโฟม ท�าใหเกดขยะจ�านวนมาก

4. เลอกใชผลตภณฑทซอเตมใหมได เพอเปนการลดขยะจากหบหอของบรรจภณฑ

5. ใชกระดาษทง 2 หนา เพราะกระบวนการผลตกระดาษแทบทกขนตอนใชพลงงานจากน�ามนและไฟฟา

จ�านวนมาก

10 10 1. หลกเลยงผลตภณฑทมบรรจภณฑเยอะ และรไซเคลใหมากขน

26

6. ช�าระคาใชจายตางๆ ผานระบบออนไลน บลคาไฟ คาน�า คาโทรศพท และคาอนๆ สามารถท�าไดโดยผานระบบออนไลน

ชวยประหยดพลงงานและประหยดเวลาทตองเดนทางไปจายบลตามแบบเดมๆ

7. ลดการใชถงพลาสตก หนมาใชถงผาเพราะถงพลาสตกไมสามารถยอยสลายไดเองตามธรรมชาต (ยอยสลายไดแตใช

เวลาประมาณ 450 ป) และการเผาก�าจดในเตาเผาขยะอยางถกวธตองใชพลงงานจ�านวนมาก ซงท�าใหมกาซเรอนกระจกเพมในบรรยากาศ

8. พกขวดน�าตดตวไปดวยระหวางการเดนทาง เพราะขวดน�าพลาสตกแบบใชครงเดยวสนเปลองพลงงานในการผลตมหาศาลและ

สนเปลองพลงงานในการก�าจดอกดวย

9. ลดการกนทงกนขวาง เพราะเศษอาหารและของทบดเนา เมอไปทบถมอยทกองขยะจะกลายเปนแหลง

ผลตกาซมเทน ซงเปนกาซเรอนกระจกทส�าคญอกตวหนง

10. สนบสนนการซอสนคาและบรการ (เชน โรงแรม ทพก รานอาหาร) จากบรษทผผลตทสนใจปญหาสงแวดลอม

เพอเปนก�าลงใจใหแกผผลตทมสวนในการรกษาสงแวดลอม และอยากมสวน ในการปกปองโลก

27

เลอกใชพลงงานทดแทนใหมากขน เพอโลกทยงยน

เมอความตองการอนไมสนสดของมนษยไดเผาผลาญพลงงานส�าคญ เชน ปโตรเลยม กาซธรรมชาต ถานหน ฯลฯ ใหรอยหรอนอยลงไป การประหยดเพยงอยางเดยวอาจไมเพยงพอส�าหรบการแกไข ดงนน การหาแหลงพลงงานทดแทนเพอน�ามาใช จงนาจะเปนอกหนทางแกไขทดตอเรา และดตอโลกอยางแทจรง

พลงงานทดแทนทส�าคญในประเทศไทย

1. พลงงานลมเปนทยอมรบโดยทวไปวา ลม เปนพลงงานรปหนงทมอยในตวเอง ซงในบางครงแรง

ทเกดจากลมอาจท�าใหบานเรอนทอยอาศยพงทลาย ตนไมหกโคนลง สงของวตถตางๆ ลมหรอปลวลอยไปตามลม ฯลฯ ในปจจบนมนษยจงไดใหความส�าคญและน�าพลงงานจากลมมาใชประโยชนมากขน เนองจากพลงงานลมมอยโดยทวไป ไมตองซอหา เปนพลงงานทสะอาด ไมกอใหเกดอนตรายตอสภาพแวดลอม และสามารถน�ามาใชประโยชนไดอยางไมรจกหมดสน

เทคโนโลยกงหนลม

กงหนลม คอ เครองจกรกลอยางหนงทสามารถรบพลงงานจลนจากการเคลอนทของลมใหเปนพลงงานกลได จากนนน�าพลงงานกลมาใชประโยชนโดยตรง เชน การบดสเมลดพช การสบน�า หรอในปจจบนใชผลตเปนพลงงานไฟฟา การพฒนากงหนลมเพอใชประโยชนมมาตงแตชนชาวอยปตโบราณและมความตอเนองถงปจจบน โดยการออกแบบกงหนลมจะตองอาศยความรทางดานพลศาสตรของลมและหลกวศวกรรมศาสตรในแขนงตางๆ รวมถงการหาพนททเหมาะสม เพอใหได ก�าลงงาน พลงงาน และประสทธภาพสงสด

28

2. พลงงานแสงอาทตยพลงงานแสงอาทตยไดน�ามาใชงานแลวในหลายสวนของโลก และ

มศกยภาพในการผลตพลงงานมากกวาการบรโภคพลงงานของโลกในปจจบนหลายเทา ในปจจบนไดน�าความรเกยวกบพลงงานแสงอาทตยมาใชประโยชนโดยใชเทคโนโลยและออกแบบเครองมอในการน�าพลงงานแสงอาทตยมาใชประโยชนใหไดมากทสด ส�าหรบประเทศไทยมพนทประมาณ 500,000 ตารางกโลเมตร ตงอยในเขตใกลเคยงเสนศนยสตร หรออยในแถบรอน มคาพลงงานแสงอาทตยเฉลยคอนขางสงประมาณวนละ 4.7 กโลวตตชวโมงตอตารางเมตร หากใชพลงงานแสงอาทตยทตกลงบนประเทศไทยเพยง รอยละ 1 ของพนททงหมดตอป จะไดพลงงานเทยบเทาน�ามนดบประมาณ 700 ลานตน การคนควาเพอน�าพลงงานแสงอาทตยมาใชแทนพลงงานอ นท จะหมดไปจากโลก จงมความจ�าเปนตองวจยและพฒนาเพ อใหสามารถน�ามาใชงานใหไดตอไป การน�าพลงงานแสงอาทตยมาใช โดยการประดษฐเครองมอตางๆ เชน การกลนน�าดวยแสงอาทตย การอบแหงดวย แสงอาทตย และการแปรรปอาหาร

29

3. กาซชวภาพกาซชวภาพจากขยะทางการเกษตรหรอเศษอาหารจากครวเรอน สามารถเปน

ทางเลอกส�าหรบพลงงานราคาถก ไมวาจะเพอแสงสวางหรอการท�าอาหาร ในชวง 30 ปท ผานมา ทงรฐบาลของอนเดยและจนตางกไดใหการสนบสนนการผลตกาซชวภาพระดบ

ครวเรอนซงนอกจากจะลดคายงชพแลว ยงเปนการลดภาระของโครงขายพลงงานของชาตดวย ในประเทศพฒนาแลวการน�าเทคโนโลยการผลตกาซชวภาพไปใช ยง

เปนการลดการปลอยมลภาวะรวมถงกาซเรอนกระจกสสงแวดลอมทนบวนจะยงเสอมโทรมลง นอกจากน ยงมผลผลตพลอยไดตางๆ เชน

ปยอนทรย ยงในทกวนนโลกก�าลงเผชญวกฤตปญหาสงแวดลอมและวกฤตพลงงาน กาซชวภาพจงยงมความส�าคญมากขน

เพราะเปนการชวยแกทงสองปญหา ปจจบนรฐบาลของหลายๆ ประเทศรวมถงประเทศไทยตางก

ใหการสงเสรมการผลตกาซชวภาพ และสนบสนนผทท�าการผลตกาซชวภาพใน

รปแบบตางๆ

4. ไบโอดเซลไ บ โ อ ด เซ ล เ ป น

พลงงานอกทางเลอกหนง ซงสามารถผลตไดจากพชและไขมน

สตว ถงน�ามนไบโอดเซลจะมคณสมบตในการเผาไหม ไม เท ากบเครองยนต

แตข อด คอ มการเผาไหมทสะอาดกวา ไอเสยมคณภาพทดกว า เพราะออกซเจนใน

ไบโอดเซลท�าใหมการสนดาปทสมบรณกวาน�ามนดเซลปกต จงมปรมาณกาซคารบอนมอนอกไซด สารประกอบ

ไฮโดรคารบอนนอยกวา ในเชงเศรษฐศาสตรน�ามนไบโอดเซลมราคาถกกวาน�ามนชนดอน อกทงชวยพยงราคาพชผลทางการ

เกษตร ลดการน�าเขาน�ามนจากตางประเทศ ในดานสงแวดลอม เปนการลดมลพษในอากาศทสงผลตอสภาวะโลกรอน และเปนการอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาตอกดวย

30

แมเราจะรวาอะไรคอสาเหตของโลกรอนท แทจรง แมเราจะรหลากหลายวธในการลด โลกรอนอยางมประสทธภาพ แตหากเราละเลยไมใสใจทจะเรมตนแกไข ปญหาโลกรอนอาจจะสายจนเกนแก รกโลก รกษพลงงานตงแตวนน

31

เลขท 121/1-2 ถนนเพชรบร แขวงทงพญาไทเขตราชเทว กรงเทพฯ 10400

โทร. 0 2612 1555 www.eppo.go.th