67
Telf: 981 941 775 Fax: 981 941 756 Rúa Palmeiras, nave 84-A1- 15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruña) G-15966856 confrariasgalicia @confraríasgalicia.org “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA: SITUACION ACTUAL DAS PROFESIÓNS TRADICIONAIS DESEMPEÑADAS POR MULLERES NO AMBETO PESQUEIRO-CONSERVEIRO”

“AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ldquoAS MULLERES DO MAR EN GALICIA SITUACION ACTUAL DAS PROFESIOacuteNS TRADICIONAIS

DESEMPENtildeADAS POR MULLERES NO AMBETO PESQUEIRO-CONSERVEIROrdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

INDICE

1- A importancia do sector pesqueiro en Galicia Anaacutelise dende a perspectiva de xeacutenero

11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar

12 As entidades asociativas do sector do mar

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) 3- A muller mariscadora a peacute 4 A muller redeiraatadeira 5 A muller no sector conserveiro 6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro 7- As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

1- A importancia do sector pesqueiro en Galicia Anaacutelise dende a perspectiva de xeacutenero

Dende un punto de vista meramente ecoacutenomico a realidade dos datos que se

extraen das produccioacuten pesqueira segundo datos aportado polo Anuario de pesca de

Galicia (2006) editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos as cifras da

pesca foron ese ano as seguintes(datos xerais de pesca fresca en Galicia)

Kg euro eurokg

Algas 49242 003 28879 001 059

Bivalvos 7895194 466 65314483 1509 827

Cefalopodos 7536833 445 17735655 410 235

Crustaceos 2235885 132 38445357 888 1719

Equinodermos 737808 044 1469808 034 199

Gasteropodos 15039 001 32459 001 216

Invertebrados 218 000 10133 000 4640

Peixes 150715005 8901 308986815 7141 205

Resto

descargas 143674 008 700541 016

488

TOTAL 169325898 100 432724129 100 256

La cifras econoacutemicas de la tabla aquiacute presentada amosan a importancia

econoacutemica que o sector pesqueiro de venda en fresco ten para a nosa comunidade

maacuteis a importancia tameacuten queda reflectida en termos de emprego porque se

considera que cada posto no mar repercute en 3 postos de traballo xenerados en terra

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Quizais a muller como extractora de recursos se adica principalmente ao

marisqueo a pe e a extraccioacuten de algas como os dous apartados que tradicionalmente

vintildeeron desempentildeando e soacute en referencia a extraccioacuten propiamente dita

A nosa comunidade autoacutenoma eacute unha das rexioacutens costeiras da comunidade

europea que manteacuten unha maior e estreita dependencia do sector pesqueiro A flota

pesqueira galega eacute unha das maacuteis importantes de todas as rexioacutens posto que eacute a

maior de Espantildea cun sector dos maacuteis potentes da Unioacuten Europea Segundo datos

aportados polo Ministerio de Traballo nos atopamos coa seguinte distribucioacuten de

afiliacioacutens ao reacutexime especial do mar en Espantildea

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

A Coruntildea 7727 7679 7643 7553 7526 7436 7345 7049

Lugo 2238 2245 2217 2258 2194 2172 2113 2154

Pontevedra 20779 20845 20301 199965 19353 18782 18138 17482

GALICIA 30744 30769 30161 29776 29073 28390 27596 26685

Andaluciacutea 11598 12348 12060 10630 10063 9593 9932 9617

Asturias 2212 2196 2225 2271 2175 2156 2129 2036

Baleares 2015 1977 1975 1923 1903 1870 1832 1711

Canarias 6475 6348 6207 5967 5935 5950 5911 6075

Cantabria 1977 1724 1648 1814 1459 1304 1211 1189

Cataluntildea 5619 5838 5628 5587 5570 5687 5756 5735

Ceuta 303 304 360 356 340 332 328 387

Madrid 4018 4176 4198 4567 4668 4477 7341 4593

Melilla 85 69 66 73 78 67 72 70

Murcia 1092 1053 1386 1417 1381 1272 1114 1074

Pais Vasco 4705 4423 4338 5123 3974 3979 3990 3797

Valencia 4605 4490 4684 4619 4619 4785 4839 5148

ESPANtildeA 75448 75715 74936 74123 71238 69862 69051 68017

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada porcentaxe dos afiliados que

concentra en todo o territorio espantildeol como unha constante histoacuterica Neste periacuteodo

analizado do ano 1999 ao 2006 mantiacutevose practicamente constante arredor do 30-40

do nuacutemero total de afiliados en Espantildea sendo sen duacutebida a provincia de Pontevedra

na que maior nuacutemero de afiliados hai rexistrados

Como graacutefica comparativa da evolucioacuten do nuacutemero de afiliados no Reacutexime

Especial do Mar en Galicia e en Espantildea nos atopamos coa seguinte imaxe graacutefica

Comparativa Afiliacioacuten REM GaliciaEspantildea

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

Anos

Nordm A

filia

dos

EspantildeaGalicia

Elaboracioacuten Propia

Con respecto aacutes afiliacioacutens se detecta un continuo descenso que en principio

asemella progresivo pero que eacute unha toacutenica tanto do acontecido a nivel nacional como

galego aiacutenda que se cadra a nivel nacional o descenso eacute maacuteis pronunciado

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como dato significativo (aportado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos ) no ano 2007 en Galicia habiacutea 4183 mariscadores a peacute dos que 3952 eran

mulleres e 231 homes

Proporcionalmente esta Comunidade Autoacutenoma posuacutee case a metade dos

pesqueiros abandeirados en Espantildea e esta cifra fai que nesta rexioacuten se encontre a

man de obra maacuteis cualificada para os oficios relacionados co mar

A cualificacioacuten eacute un patrimonio histoacuterico do noso pobo resultado da toma do

testemuntildea dunha xeracioacuten aacute seguinte e tameacuten resultado de que os xoves a idade moi

temprana podiacutean gantildearse a vida co oficio aprendido do seu pai ou das suacutea nai e con

salarios importantes con respecto a outros sectores productivos Nos anos 60 70 e ata

mediados dos 80 a pesca conseguiu bos resultados econoacutemicos e sen duacutebida

traballar na pesca tintildea un ldquocerto prestixiordquo

Non cabe dubida que un dos moitos problemas que ten a pesca artesanal e o

marisqueo en Galicia eacute o relevo xeracional Os sucesivos reaxustes despois da

entrada na UE e a reestructuracioacuten da flota con poliacuteticas promocionais de

despezamento e outras medidas disuasorias fixeron que o sector fose cada vez

perdendo maacuteis a forza que tivo en eacutepocas douradas e tameacuten o prestixio da profesioacuten

de marintildeeiro e mariscador

E normal hoxe en diacutea que un mozo ou unha moza prefiran exercer outras

profesioacutens ou ata prefiran emigrar e traballar en outros oficios por salarios inferiores

Daacutese en moitos portos a situacioacuten paradoacutexica de que existe maacuteis oferta que demanda

de postos de traballo para o sector da pesca en ocasioacutens con remuneracioacutens que

poden ser importantes e ademais con posibilidade de conseguir mellorar no futuro a

medida que van perfeccionando a cualificacioacuten-especializacioacuten e ata a posibilidade de

facerse con os medios de explotacioacuten impensables noutros oficios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As cuestioacutens relativas ao emprego xuvenil constituacuteen un dos principais motivos

de reflexioacuten e preocupacioacuten na maioriacutea dos paiacuteses e eacute un dos puntos de atencioacuten nos

que maacuteis se estaacute centrando a Unioacuten Europea nos uacuteltimos anos De feito tal como

apunta o Libro Branco da Comisioacuten Europea trala celebracioacuten do Consello Europeo de

Luxemburgo se apunta a unha estratexia europea para o emprego

Dende este aacutembito se considera

necesario abordar poliacuteticas de emprego

tendentes aacute integracioacuten e aacute progresioacuten de

todos os mercados de traballo

asentaacutendose as estratexias sobre catro

pilares baacutesicos

1 A capacidade de insercioacuten profesional

2 O desenrolo do espiacuterito empresarial na creacioacuten de emprego

3 O fomento da adaptabilidade das empresas e os seus asalariados

4 O reforzo das poliacuteticas de igualdade de oportunidades

Por outra parte e en canto ao colectivo da mocidade sinalase a necesidade de

elaborar poliacuteticas de prevencioacuten de desemprego de longa duracioacuten baseadas nun

acompantildeamento individual a mellora dos sistemas de educacioacuten e formacioacuten a

reduccioacuten do nuacutemero de mozos que abandonan prematuramente estes sistemas e por

uacuteltimo a xeneralizacioacuten do ensino de novas tecnoloxiacuteas

A cualificacioacuten eacute un pilar baacutesico no noso sector requiacuterense mozos aprendices

con vocacioacuten que estean dispostos a aprender un oficio e que se sintan integrados na

suacutea profesioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O cambio de actitude na percepcioacuten do traballo no mar eacute un proceso lento que

require unha renovacioacuten xeracional as confrariacuteas de pescadores estaacuten no camintildeo

ineludible de modernizar as suacuteas instalacioacutens de adaptarse aacutes novas tecnoloxiacuteas -

algunhas xa tentildeen progresado moito no camintildeo correcto- e agora eacute o propio sector

extractivo o que debe provocar iniciativas da man das confrariacuteas e das

administracioacutens puacuteblicas para innovar e conseguir mellorar as suacuteas condicioacutens

laborais de traballo e sobre todo econoacutemicas

A capacidade para diversificar e compatibilizar o sector eacute fundamental para

conseguir mellores resultados e que os mozos e mozas comprendan a necesidade de

apostar polo desenrolo do litoral dende un punto de vista pesqueiro e non so turiacutestico

por exemplo Todo isto estaacute moi relacionado coa busca de novos subproductos da

pesca o novas especies explotables e rendibles economicamente Nunha sociedade

tan cambiante como a que vivimos as ldquomodasrdquo e os cambios alimenticios non se

deben deixar escapar oportunidades para os mozos e mozas que gustan do sector

pesqueiro e marisqueiro A nova cultura de consumo de algas ourizos os novos

subproductos elaborados como pateacutes de pescado etchellip son campos aos que o sector

extractivo tradicional aiacutenda non presta moita atencioacuten pero que no futuro constituiraacuten

novas fontes de emprego

Por outra banda a relevancia do papel da muller traballadora no mundo da

pesca eacute outra consideracioacuten que se debe ter en conta aacute hora de valorar o relevo

xeracional A muller tradicionalmente desempentildeou na nosa comunidade autoacutenoma

labores no marisqueo a peacute maacuteis nos tempos actuais deteacutectase nas confrariacuteas de

pescadores un aumento de mulleres enroladas en buques de marisqueo a flote unha

vez adquiridos os tiacutetulos habilitantes necesarios e que estaacuten conseguindo en moitos

casos recuperar e manter os oficios tradicionais e continuar o relevo xeracional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A fin de analizar os datos de idade media apreciados no sector do mar na nosa

comunidade autoacutenoma nos atopamos que dende o ano 2002 ata o 2007 as piraacutemides

de idade variaron segundo os seguintes datos aportados polos ficheiros de afiliacioacuten aacute

seguridade social e proporcionados polo IGE (Instituto Galego de Estatiacutestica)

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2002

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

20-24

30-34

40-44

50-54

60-64

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Cos datos obtidos do IGE eacute importante facer consideracioacutens

puntuais relativas a cada un dos anos dos que se dispoacuten de datos e

asiacute no ano 2002 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se

poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

2002Decembro Total Homes Mulleres

Total 29776 21853 7923

lt 16 anos 0 0 0

16-19 244 228 16

20-24 1367 1192 175

25-29 2521 2124 397

30-34 3305 2711 594

35-39 4063 3217 846

40-44 4353 3449 904

45-49 4545 3313 1232

50-54 4690 3159 1531

55-59 3082 1700 1382

60-64 1401 638 763

gt=65 188 106 82

Non consta 17 16 1

Total sen non consta 29759 21837 7922

HOMES MULLERES40-44 anos 50-54 anos

Piraacutemide de idadedas afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2003

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

35-39

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2003 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas

ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se

poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

2003Decembro Total Homes Mulleres

Total 29073 21155 7918

lt 16 anos 0 0 0

16-19 226 212 14

20-24 1224 1082 142

25-29 2371 1988 383

30-34 3164 2580 584

35-39 4079 3211 868

40-44 4128 3249 879

45-49 4546 3342 1204

50-54 4423 2978 1445

55-59 3166 1713 1453

60-64 1551 680 871

gt=65 193 118 75

Non consta 2 2 0

Total sen non

consta

29071 21153 7918

HOMES MULLERES45-49 anos 50-54 anos

55-59 anos Se constata neste ano que a porcentaxe de mulleres se concentra de igual xeito entre o periacuteodo 50 a 54 anos e 55 a 59 anos

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

2004Decembro Total Homes Mulleres

Total 28390 20598 7792

lt 16 anos 0 0 0

16-19 228 212 16

20-24 1070 959 111

25-29 2272 1921 351

30-34 3015 2445 570

35-39 3925 3112 813

40-44 4174 3223 951

45-49 4430 3296 1134

50-54 4301 2933 1368

55-59 3190 1700 1490

60-64 1626 695 931

gt=65 157 100 57

Non consta 2 2 0

Total sen non

consta

28388 20596 7792

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar

nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005

2005Decembro Total Homes Mulleres

Total 27596 19996 7600

lt 16 anos 0 0 0

16-19 203 190 13

20-24 926 832 94

25-29 2137 1815 322

30-34 2976 2421 555

35-39 3748 2958 790

40-44 4148 3208 940

45-49 4443 3368 1075

50-54 4319 2968 1351

55-59 3008 1588 1420

60-64 1500 556 944

gt=65 187 91 96

Non consta 1 1 0

Total sen non

consta

27595 19995 7600

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos

seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006

50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

150 100

Homes Mulleres

2006Decembro Total Homes Mulleres

Total 26685 19348 7337

lt 16 anos 0 0 0

16-19 208 196 12

20-24 822 736 86

25-29 1928 1650 278

30-34 2897 2375 522

35-39 3563 2828 735

40-44 4039 3106 933

45-49 4311 3291 1020

50-54 4273 2968 1305

55-59 2921 1563 1358

60-64 1535 550 985

gt=65 188 85 103

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

26685 19348 7337

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase

de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos

estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria

de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de

homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de

idade e asiacute

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007

2007Decembro Total Homes Mulleres

Total 25502 18409 7093

lt 16 anos 0 0 0

16-19 163 153 10

20-24 815 735 80

25-29 1710 1452 258

30-34 2821 2295 526

35-39 3305 2606 699

40-44 3943 2956 987

45-49 4096 3127 969

50-54 4110 2918 1192

55-59 2853 1550 1303

60-64 1530 538 992

gt=65 156 79 77

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

25502 18409 7093

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no

reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade

media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e

que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da

pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos

Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa

inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten

do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a

maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o

que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade

extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego

En concreto unha vez realizadas

consultas a todas as confrariacuteas de

pescadores con actividade de marisqueo a

peacute nos atopamos que salvo nos casos

puntuais de confrariacuteas cos bancos

marisqueiros pechados por problemas de

catalogacioacuten de zonas e demais onde non

se plantean de momento ampliar o nuacutemero

de persoas na praacutectica totalidade das

confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas

esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea

de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron

pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas

pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas

Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de

mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao

tratarse duns ingresos menores

Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos

de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa

comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados

posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten

Periacuteodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 1

C Allea 80Muller

C Propia 1564A CORUNtildeA

Total Muller 1645

Total A CORUNtildeA 1645

C Allea 1Muller

C Propia 165LUGO

Total Muller 166

Total LUGO 166

Grupo 2B 4

C Allea 75Muller

C Propia 1560VIGO

Total Muller 1639

Total VIGO 1639

Grupo 2B 3

C Allea 75Muller

C Propia 2301

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Muller 2379

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379

Total xeneral 5829 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo

artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas

Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen

nestes grupos de cotizacioacuten

E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo

IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos

Periodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 898

C Ajena 780Home

C Propia 1514A CORUNtildeA

Total Home 3192

Total A CORUNtildeA 3192

Grupo 2B 123

C Ajena 82Home

C Propia 103LUGO

Total Home 308

Total LUGO 308

Grupo 2B 353

C Ajena 529Home

C Propia 1142VIGO

Total Home 2024

Total VIGO 2024

Grupo 2B 383

C Ajena 612Home

C Propia 2704

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Home 3699

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699

Total xeral 9223 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade

e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa

seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma

Homes Mulleres TOTAIS

Agricultura

Ganaderiacutea caza y

silvicultura

1168 1405 2573

PESCA 420 2002 2422

Industrias

Extractivas 259 441 700

Insdustrias

Manufactureras 15640 7811 23451

Prodenerxiacutea e gas 113 224 337

Construccioacuten 2038 14887 16925

Comercreparacioacuten

vehiacuteculos 13593 5261 18854

Hostelariacuteas 11982 3421 15313

Transporte 1575 2707 4282

Interm Financiera 444 251 695

ActInmobiliarias 14774 8188 22962

Admoacuten Publica

defensa e

seguridade

5016 3522 8538

Educacioacuten 2299 815 3114

ActSanitarias 3674 490 4164

Outras actsociais 4820 1843 6663

Fogares cpersoal

domestico 833 54 887

Org Extraterritoriais 12 10 22

Sen sec asociada 17322 5758 23080

TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o

desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de

parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do

sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total

nacional

Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia

17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de

marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego

residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto

maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e

deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de

representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a

prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra

que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar

A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector

pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan

en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o

marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e

transporte ou venda nas prazas de abastos

Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten

A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do

pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode

considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial

A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten

e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da

muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente

vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para

o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu

traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que

na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados

durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina

no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute

empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que

axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas

entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban

copadas polos homes

Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no

mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas

mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras

mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres

encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas

administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector

neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes

exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden

representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico

Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller

no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o

peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea

importancia se representa o cadro seguinte

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR

PRINCIPAIS NON

PRINCIPAIS

NSNC

ARMADORAS 67 33 0

BATEEIRAS 50 18 32

MARISCADORAS

A PIE

15 79 6

PERCEBEIRAS A

FLOTE

48 48 5

PERCEBEIRAS A

PIE

38 57 5

REDEIRAS 18 78 4

Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de

532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das

mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das

mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son

os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores

arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de

peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 2: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

INDICE

1- A importancia do sector pesqueiro en Galicia Anaacutelise dende a perspectiva de xeacutenero

11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar

12 As entidades asociativas do sector do mar

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) 3- A muller mariscadora a peacute 4 A muller redeiraatadeira 5 A muller no sector conserveiro 6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro 7- As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

1- A importancia do sector pesqueiro en Galicia Anaacutelise dende a perspectiva de xeacutenero

Dende un punto de vista meramente ecoacutenomico a realidade dos datos que se

extraen das produccioacuten pesqueira segundo datos aportado polo Anuario de pesca de

Galicia (2006) editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos as cifras da

pesca foron ese ano as seguintes(datos xerais de pesca fresca en Galicia)

Kg euro eurokg

Algas 49242 003 28879 001 059

Bivalvos 7895194 466 65314483 1509 827

Cefalopodos 7536833 445 17735655 410 235

Crustaceos 2235885 132 38445357 888 1719

Equinodermos 737808 044 1469808 034 199

Gasteropodos 15039 001 32459 001 216

Invertebrados 218 000 10133 000 4640

Peixes 150715005 8901 308986815 7141 205

Resto

descargas 143674 008 700541 016

488

TOTAL 169325898 100 432724129 100 256

La cifras econoacutemicas de la tabla aquiacute presentada amosan a importancia

econoacutemica que o sector pesqueiro de venda en fresco ten para a nosa comunidade

maacuteis a importancia tameacuten queda reflectida en termos de emprego porque se

considera que cada posto no mar repercute en 3 postos de traballo xenerados en terra

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Quizais a muller como extractora de recursos se adica principalmente ao

marisqueo a pe e a extraccioacuten de algas como os dous apartados que tradicionalmente

vintildeeron desempentildeando e soacute en referencia a extraccioacuten propiamente dita

A nosa comunidade autoacutenoma eacute unha das rexioacutens costeiras da comunidade

europea que manteacuten unha maior e estreita dependencia do sector pesqueiro A flota

pesqueira galega eacute unha das maacuteis importantes de todas as rexioacutens posto que eacute a

maior de Espantildea cun sector dos maacuteis potentes da Unioacuten Europea Segundo datos

aportados polo Ministerio de Traballo nos atopamos coa seguinte distribucioacuten de

afiliacioacutens ao reacutexime especial do mar en Espantildea

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

A Coruntildea 7727 7679 7643 7553 7526 7436 7345 7049

Lugo 2238 2245 2217 2258 2194 2172 2113 2154

Pontevedra 20779 20845 20301 199965 19353 18782 18138 17482

GALICIA 30744 30769 30161 29776 29073 28390 27596 26685

Andaluciacutea 11598 12348 12060 10630 10063 9593 9932 9617

Asturias 2212 2196 2225 2271 2175 2156 2129 2036

Baleares 2015 1977 1975 1923 1903 1870 1832 1711

Canarias 6475 6348 6207 5967 5935 5950 5911 6075

Cantabria 1977 1724 1648 1814 1459 1304 1211 1189

Cataluntildea 5619 5838 5628 5587 5570 5687 5756 5735

Ceuta 303 304 360 356 340 332 328 387

Madrid 4018 4176 4198 4567 4668 4477 7341 4593

Melilla 85 69 66 73 78 67 72 70

Murcia 1092 1053 1386 1417 1381 1272 1114 1074

Pais Vasco 4705 4423 4338 5123 3974 3979 3990 3797

Valencia 4605 4490 4684 4619 4619 4785 4839 5148

ESPANtildeA 75448 75715 74936 74123 71238 69862 69051 68017

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada porcentaxe dos afiliados que

concentra en todo o territorio espantildeol como unha constante histoacuterica Neste periacuteodo

analizado do ano 1999 ao 2006 mantiacutevose practicamente constante arredor do 30-40

do nuacutemero total de afiliados en Espantildea sendo sen duacutebida a provincia de Pontevedra

na que maior nuacutemero de afiliados hai rexistrados

Como graacutefica comparativa da evolucioacuten do nuacutemero de afiliados no Reacutexime

Especial do Mar en Galicia e en Espantildea nos atopamos coa seguinte imaxe graacutefica

Comparativa Afiliacioacuten REM GaliciaEspantildea

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

Anos

Nordm A

filia

dos

EspantildeaGalicia

Elaboracioacuten Propia

Con respecto aacutes afiliacioacutens se detecta un continuo descenso que en principio

asemella progresivo pero que eacute unha toacutenica tanto do acontecido a nivel nacional como

galego aiacutenda que se cadra a nivel nacional o descenso eacute maacuteis pronunciado

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como dato significativo (aportado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos ) no ano 2007 en Galicia habiacutea 4183 mariscadores a peacute dos que 3952 eran

mulleres e 231 homes

Proporcionalmente esta Comunidade Autoacutenoma posuacutee case a metade dos

pesqueiros abandeirados en Espantildea e esta cifra fai que nesta rexioacuten se encontre a

man de obra maacuteis cualificada para os oficios relacionados co mar

A cualificacioacuten eacute un patrimonio histoacuterico do noso pobo resultado da toma do

testemuntildea dunha xeracioacuten aacute seguinte e tameacuten resultado de que os xoves a idade moi

temprana podiacutean gantildearse a vida co oficio aprendido do seu pai ou das suacutea nai e con

salarios importantes con respecto a outros sectores productivos Nos anos 60 70 e ata

mediados dos 80 a pesca conseguiu bos resultados econoacutemicos e sen duacutebida

traballar na pesca tintildea un ldquocerto prestixiordquo

Non cabe dubida que un dos moitos problemas que ten a pesca artesanal e o

marisqueo en Galicia eacute o relevo xeracional Os sucesivos reaxustes despois da

entrada na UE e a reestructuracioacuten da flota con poliacuteticas promocionais de

despezamento e outras medidas disuasorias fixeron que o sector fose cada vez

perdendo maacuteis a forza que tivo en eacutepocas douradas e tameacuten o prestixio da profesioacuten

de marintildeeiro e mariscador

E normal hoxe en diacutea que un mozo ou unha moza prefiran exercer outras

profesioacutens ou ata prefiran emigrar e traballar en outros oficios por salarios inferiores

Daacutese en moitos portos a situacioacuten paradoacutexica de que existe maacuteis oferta que demanda

de postos de traballo para o sector da pesca en ocasioacutens con remuneracioacutens que

poden ser importantes e ademais con posibilidade de conseguir mellorar no futuro a

medida que van perfeccionando a cualificacioacuten-especializacioacuten e ata a posibilidade de

facerse con os medios de explotacioacuten impensables noutros oficios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As cuestioacutens relativas ao emprego xuvenil constituacuteen un dos principais motivos

de reflexioacuten e preocupacioacuten na maioriacutea dos paiacuteses e eacute un dos puntos de atencioacuten nos

que maacuteis se estaacute centrando a Unioacuten Europea nos uacuteltimos anos De feito tal como

apunta o Libro Branco da Comisioacuten Europea trala celebracioacuten do Consello Europeo de

Luxemburgo se apunta a unha estratexia europea para o emprego

Dende este aacutembito se considera

necesario abordar poliacuteticas de emprego

tendentes aacute integracioacuten e aacute progresioacuten de

todos os mercados de traballo

asentaacutendose as estratexias sobre catro

pilares baacutesicos

1 A capacidade de insercioacuten profesional

2 O desenrolo do espiacuterito empresarial na creacioacuten de emprego

3 O fomento da adaptabilidade das empresas e os seus asalariados

4 O reforzo das poliacuteticas de igualdade de oportunidades

Por outra parte e en canto ao colectivo da mocidade sinalase a necesidade de

elaborar poliacuteticas de prevencioacuten de desemprego de longa duracioacuten baseadas nun

acompantildeamento individual a mellora dos sistemas de educacioacuten e formacioacuten a

reduccioacuten do nuacutemero de mozos que abandonan prematuramente estes sistemas e por

uacuteltimo a xeneralizacioacuten do ensino de novas tecnoloxiacuteas

A cualificacioacuten eacute un pilar baacutesico no noso sector requiacuterense mozos aprendices

con vocacioacuten que estean dispostos a aprender un oficio e que se sintan integrados na

suacutea profesioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O cambio de actitude na percepcioacuten do traballo no mar eacute un proceso lento que

require unha renovacioacuten xeracional as confrariacuteas de pescadores estaacuten no camintildeo

ineludible de modernizar as suacuteas instalacioacutens de adaptarse aacutes novas tecnoloxiacuteas -

algunhas xa tentildeen progresado moito no camintildeo correcto- e agora eacute o propio sector

extractivo o que debe provocar iniciativas da man das confrariacuteas e das

administracioacutens puacuteblicas para innovar e conseguir mellorar as suacuteas condicioacutens

laborais de traballo e sobre todo econoacutemicas

A capacidade para diversificar e compatibilizar o sector eacute fundamental para

conseguir mellores resultados e que os mozos e mozas comprendan a necesidade de

apostar polo desenrolo do litoral dende un punto de vista pesqueiro e non so turiacutestico

por exemplo Todo isto estaacute moi relacionado coa busca de novos subproductos da

pesca o novas especies explotables e rendibles economicamente Nunha sociedade

tan cambiante como a que vivimos as ldquomodasrdquo e os cambios alimenticios non se

deben deixar escapar oportunidades para os mozos e mozas que gustan do sector

pesqueiro e marisqueiro A nova cultura de consumo de algas ourizos os novos

subproductos elaborados como pateacutes de pescado etchellip son campos aos que o sector

extractivo tradicional aiacutenda non presta moita atencioacuten pero que no futuro constituiraacuten

novas fontes de emprego

Por outra banda a relevancia do papel da muller traballadora no mundo da

pesca eacute outra consideracioacuten que se debe ter en conta aacute hora de valorar o relevo

xeracional A muller tradicionalmente desempentildeou na nosa comunidade autoacutenoma

labores no marisqueo a peacute maacuteis nos tempos actuais deteacutectase nas confrariacuteas de

pescadores un aumento de mulleres enroladas en buques de marisqueo a flote unha

vez adquiridos os tiacutetulos habilitantes necesarios e que estaacuten conseguindo en moitos

casos recuperar e manter os oficios tradicionais e continuar o relevo xeracional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A fin de analizar os datos de idade media apreciados no sector do mar na nosa

comunidade autoacutenoma nos atopamos que dende o ano 2002 ata o 2007 as piraacutemides

de idade variaron segundo os seguintes datos aportados polos ficheiros de afiliacioacuten aacute

seguridade social e proporcionados polo IGE (Instituto Galego de Estatiacutestica)

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2002

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

20-24

30-34

40-44

50-54

60-64

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Cos datos obtidos do IGE eacute importante facer consideracioacutens

puntuais relativas a cada un dos anos dos que se dispoacuten de datos e

asiacute no ano 2002 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se

poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

2002Decembro Total Homes Mulleres

Total 29776 21853 7923

lt 16 anos 0 0 0

16-19 244 228 16

20-24 1367 1192 175

25-29 2521 2124 397

30-34 3305 2711 594

35-39 4063 3217 846

40-44 4353 3449 904

45-49 4545 3313 1232

50-54 4690 3159 1531

55-59 3082 1700 1382

60-64 1401 638 763

gt=65 188 106 82

Non consta 17 16 1

Total sen non consta 29759 21837 7922

HOMES MULLERES40-44 anos 50-54 anos

Piraacutemide de idadedas afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2003

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

35-39

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2003 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas

ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se

poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

2003Decembro Total Homes Mulleres

Total 29073 21155 7918

lt 16 anos 0 0 0

16-19 226 212 14

20-24 1224 1082 142

25-29 2371 1988 383

30-34 3164 2580 584

35-39 4079 3211 868

40-44 4128 3249 879

45-49 4546 3342 1204

50-54 4423 2978 1445

55-59 3166 1713 1453

60-64 1551 680 871

gt=65 193 118 75

Non consta 2 2 0

Total sen non

consta

29071 21153 7918

HOMES MULLERES45-49 anos 50-54 anos

55-59 anos Se constata neste ano que a porcentaxe de mulleres se concentra de igual xeito entre o periacuteodo 50 a 54 anos e 55 a 59 anos

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

2004Decembro Total Homes Mulleres

Total 28390 20598 7792

lt 16 anos 0 0 0

16-19 228 212 16

20-24 1070 959 111

25-29 2272 1921 351

30-34 3015 2445 570

35-39 3925 3112 813

40-44 4174 3223 951

45-49 4430 3296 1134

50-54 4301 2933 1368

55-59 3190 1700 1490

60-64 1626 695 931

gt=65 157 100 57

Non consta 2 2 0

Total sen non

consta

28388 20596 7792

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar

nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005

2005Decembro Total Homes Mulleres

Total 27596 19996 7600

lt 16 anos 0 0 0

16-19 203 190 13

20-24 926 832 94

25-29 2137 1815 322

30-34 2976 2421 555

35-39 3748 2958 790

40-44 4148 3208 940

45-49 4443 3368 1075

50-54 4319 2968 1351

55-59 3008 1588 1420

60-64 1500 556 944

gt=65 187 91 96

Non consta 1 1 0

Total sen non

consta

27595 19995 7600

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos

seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006

50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

150 100

Homes Mulleres

2006Decembro Total Homes Mulleres

Total 26685 19348 7337

lt 16 anos 0 0 0

16-19 208 196 12

20-24 822 736 86

25-29 1928 1650 278

30-34 2897 2375 522

35-39 3563 2828 735

40-44 4039 3106 933

45-49 4311 3291 1020

50-54 4273 2968 1305

55-59 2921 1563 1358

60-64 1535 550 985

gt=65 188 85 103

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

26685 19348 7337

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase

de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos

estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria

de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de

homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de

idade e asiacute

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007

2007Decembro Total Homes Mulleres

Total 25502 18409 7093

lt 16 anos 0 0 0

16-19 163 153 10

20-24 815 735 80

25-29 1710 1452 258

30-34 2821 2295 526

35-39 3305 2606 699

40-44 3943 2956 987

45-49 4096 3127 969

50-54 4110 2918 1192

55-59 2853 1550 1303

60-64 1530 538 992

gt=65 156 79 77

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

25502 18409 7093

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no

reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade

media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e

que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da

pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos

Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa

inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten

do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a

maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o

que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade

extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego

En concreto unha vez realizadas

consultas a todas as confrariacuteas de

pescadores con actividade de marisqueo a

peacute nos atopamos que salvo nos casos

puntuais de confrariacuteas cos bancos

marisqueiros pechados por problemas de

catalogacioacuten de zonas e demais onde non

se plantean de momento ampliar o nuacutemero

de persoas na praacutectica totalidade das

confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas

esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea

de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron

pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas

pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas

Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de

mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao

tratarse duns ingresos menores

Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos

de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa

comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados

posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten

Periacuteodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 1

C Allea 80Muller

C Propia 1564A CORUNtildeA

Total Muller 1645

Total A CORUNtildeA 1645

C Allea 1Muller

C Propia 165LUGO

Total Muller 166

Total LUGO 166

Grupo 2B 4

C Allea 75Muller

C Propia 1560VIGO

Total Muller 1639

Total VIGO 1639

Grupo 2B 3

C Allea 75Muller

C Propia 2301

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Muller 2379

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379

Total xeneral 5829 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo

artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas

Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen

nestes grupos de cotizacioacuten

E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo

IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos

Periodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 898

C Ajena 780Home

C Propia 1514A CORUNtildeA

Total Home 3192

Total A CORUNtildeA 3192

Grupo 2B 123

C Ajena 82Home

C Propia 103LUGO

Total Home 308

Total LUGO 308

Grupo 2B 353

C Ajena 529Home

C Propia 1142VIGO

Total Home 2024

Total VIGO 2024

Grupo 2B 383

C Ajena 612Home

C Propia 2704

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Home 3699

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699

Total xeral 9223 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade

e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa

seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma

Homes Mulleres TOTAIS

Agricultura

Ganaderiacutea caza y

silvicultura

1168 1405 2573

PESCA 420 2002 2422

Industrias

Extractivas 259 441 700

Insdustrias

Manufactureras 15640 7811 23451

Prodenerxiacutea e gas 113 224 337

Construccioacuten 2038 14887 16925

Comercreparacioacuten

vehiacuteculos 13593 5261 18854

Hostelariacuteas 11982 3421 15313

Transporte 1575 2707 4282

Interm Financiera 444 251 695

ActInmobiliarias 14774 8188 22962

Admoacuten Publica

defensa e

seguridade

5016 3522 8538

Educacioacuten 2299 815 3114

ActSanitarias 3674 490 4164

Outras actsociais 4820 1843 6663

Fogares cpersoal

domestico 833 54 887

Org Extraterritoriais 12 10 22

Sen sec asociada 17322 5758 23080

TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o

desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de

parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do

sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total

nacional

Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia

17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de

marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego

residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto

maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e

deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de

representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a

prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra

que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar

A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector

pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan

en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o

marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e

transporte ou venda nas prazas de abastos

Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten

A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do

pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode

considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial

A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten

e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da

muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente

vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para

o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu

traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que

na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados

durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina

no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute

empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que

axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas

entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban

copadas polos homes

Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no

mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas

mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras

mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres

encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas

administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector

neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes

exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden

representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico

Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller

no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o

peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea

importancia se representa o cadro seguinte

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR

PRINCIPAIS NON

PRINCIPAIS

NSNC

ARMADORAS 67 33 0

BATEEIRAS 50 18 32

MARISCADORAS

A PIE

15 79 6

PERCEBEIRAS A

FLOTE

48 48 5

PERCEBEIRAS A

PIE

38 57 5

REDEIRAS 18 78 4

Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de

532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das

mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das

mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son

os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores

arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de

peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 3: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

1- A importancia do sector pesqueiro en Galicia Anaacutelise dende a perspectiva de xeacutenero

Dende un punto de vista meramente ecoacutenomico a realidade dos datos que se

extraen das produccioacuten pesqueira segundo datos aportado polo Anuario de pesca de

Galicia (2006) editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos as cifras da

pesca foron ese ano as seguintes(datos xerais de pesca fresca en Galicia)

Kg euro eurokg

Algas 49242 003 28879 001 059

Bivalvos 7895194 466 65314483 1509 827

Cefalopodos 7536833 445 17735655 410 235

Crustaceos 2235885 132 38445357 888 1719

Equinodermos 737808 044 1469808 034 199

Gasteropodos 15039 001 32459 001 216

Invertebrados 218 000 10133 000 4640

Peixes 150715005 8901 308986815 7141 205

Resto

descargas 143674 008 700541 016

488

TOTAL 169325898 100 432724129 100 256

La cifras econoacutemicas de la tabla aquiacute presentada amosan a importancia

econoacutemica que o sector pesqueiro de venda en fresco ten para a nosa comunidade

maacuteis a importancia tameacuten queda reflectida en termos de emprego porque se

considera que cada posto no mar repercute en 3 postos de traballo xenerados en terra

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Quizais a muller como extractora de recursos se adica principalmente ao

marisqueo a pe e a extraccioacuten de algas como os dous apartados que tradicionalmente

vintildeeron desempentildeando e soacute en referencia a extraccioacuten propiamente dita

A nosa comunidade autoacutenoma eacute unha das rexioacutens costeiras da comunidade

europea que manteacuten unha maior e estreita dependencia do sector pesqueiro A flota

pesqueira galega eacute unha das maacuteis importantes de todas as rexioacutens posto que eacute a

maior de Espantildea cun sector dos maacuteis potentes da Unioacuten Europea Segundo datos

aportados polo Ministerio de Traballo nos atopamos coa seguinte distribucioacuten de

afiliacioacutens ao reacutexime especial do mar en Espantildea

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

A Coruntildea 7727 7679 7643 7553 7526 7436 7345 7049

Lugo 2238 2245 2217 2258 2194 2172 2113 2154

Pontevedra 20779 20845 20301 199965 19353 18782 18138 17482

GALICIA 30744 30769 30161 29776 29073 28390 27596 26685

Andaluciacutea 11598 12348 12060 10630 10063 9593 9932 9617

Asturias 2212 2196 2225 2271 2175 2156 2129 2036

Baleares 2015 1977 1975 1923 1903 1870 1832 1711

Canarias 6475 6348 6207 5967 5935 5950 5911 6075

Cantabria 1977 1724 1648 1814 1459 1304 1211 1189

Cataluntildea 5619 5838 5628 5587 5570 5687 5756 5735

Ceuta 303 304 360 356 340 332 328 387

Madrid 4018 4176 4198 4567 4668 4477 7341 4593

Melilla 85 69 66 73 78 67 72 70

Murcia 1092 1053 1386 1417 1381 1272 1114 1074

Pais Vasco 4705 4423 4338 5123 3974 3979 3990 3797

Valencia 4605 4490 4684 4619 4619 4785 4839 5148

ESPANtildeA 75448 75715 74936 74123 71238 69862 69051 68017

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada porcentaxe dos afiliados que

concentra en todo o territorio espantildeol como unha constante histoacuterica Neste periacuteodo

analizado do ano 1999 ao 2006 mantiacutevose practicamente constante arredor do 30-40

do nuacutemero total de afiliados en Espantildea sendo sen duacutebida a provincia de Pontevedra

na que maior nuacutemero de afiliados hai rexistrados

Como graacutefica comparativa da evolucioacuten do nuacutemero de afiliados no Reacutexime

Especial do Mar en Galicia e en Espantildea nos atopamos coa seguinte imaxe graacutefica

Comparativa Afiliacioacuten REM GaliciaEspantildea

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

Anos

Nordm A

filia

dos

EspantildeaGalicia

Elaboracioacuten Propia

Con respecto aacutes afiliacioacutens se detecta un continuo descenso que en principio

asemella progresivo pero que eacute unha toacutenica tanto do acontecido a nivel nacional como

galego aiacutenda que se cadra a nivel nacional o descenso eacute maacuteis pronunciado

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como dato significativo (aportado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos ) no ano 2007 en Galicia habiacutea 4183 mariscadores a peacute dos que 3952 eran

mulleres e 231 homes

Proporcionalmente esta Comunidade Autoacutenoma posuacutee case a metade dos

pesqueiros abandeirados en Espantildea e esta cifra fai que nesta rexioacuten se encontre a

man de obra maacuteis cualificada para os oficios relacionados co mar

A cualificacioacuten eacute un patrimonio histoacuterico do noso pobo resultado da toma do

testemuntildea dunha xeracioacuten aacute seguinte e tameacuten resultado de que os xoves a idade moi

temprana podiacutean gantildearse a vida co oficio aprendido do seu pai ou das suacutea nai e con

salarios importantes con respecto a outros sectores productivos Nos anos 60 70 e ata

mediados dos 80 a pesca conseguiu bos resultados econoacutemicos e sen duacutebida

traballar na pesca tintildea un ldquocerto prestixiordquo

Non cabe dubida que un dos moitos problemas que ten a pesca artesanal e o

marisqueo en Galicia eacute o relevo xeracional Os sucesivos reaxustes despois da

entrada na UE e a reestructuracioacuten da flota con poliacuteticas promocionais de

despezamento e outras medidas disuasorias fixeron que o sector fose cada vez

perdendo maacuteis a forza que tivo en eacutepocas douradas e tameacuten o prestixio da profesioacuten

de marintildeeiro e mariscador

E normal hoxe en diacutea que un mozo ou unha moza prefiran exercer outras

profesioacutens ou ata prefiran emigrar e traballar en outros oficios por salarios inferiores

Daacutese en moitos portos a situacioacuten paradoacutexica de que existe maacuteis oferta que demanda

de postos de traballo para o sector da pesca en ocasioacutens con remuneracioacutens que

poden ser importantes e ademais con posibilidade de conseguir mellorar no futuro a

medida que van perfeccionando a cualificacioacuten-especializacioacuten e ata a posibilidade de

facerse con os medios de explotacioacuten impensables noutros oficios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As cuestioacutens relativas ao emprego xuvenil constituacuteen un dos principais motivos

de reflexioacuten e preocupacioacuten na maioriacutea dos paiacuteses e eacute un dos puntos de atencioacuten nos

que maacuteis se estaacute centrando a Unioacuten Europea nos uacuteltimos anos De feito tal como

apunta o Libro Branco da Comisioacuten Europea trala celebracioacuten do Consello Europeo de

Luxemburgo se apunta a unha estratexia europea para o emprego

Dende este aacutembito se considera

necesario abordar poliacuteticas de emprego

tendentes aacute integracioacuten e aacute progresioacuten de

todos os mercados de traballo

asentaacutendose as estratexias sobre catro

pilares baacutesicos

1 A capacidade de insercioacuten profesional

2 O desenrolo do espiacuterito empresarial na creacioacuten de emprego

3 O fomento da adaptabilidade das empresas e os seus asalariados

4 O reforzo das poliacuteticas de igualdade de oportunidades

Por outra parte e en canto ao colectivo da mocidade sinalase a necesidade de

elaborar poliacuteticas de prevencioacuten de desemprego de longa duracioacuten baseadas nun

acompantildeamento individual a mellora dos sistemas de educacioacuten e formacioacuten a

reduccioacuten do nuacutemero de mozos que abandonan prematuramente estes sistemas e por

uacuteltimo a xeneralizacioacuten do ensino de novas tecnoloxiacuteas

A cualificacioacuten eacute un pilar baacutesico no noso sector requiacuterense mozos aprendices

con vocacioacuten que estean dispostos a aprender un oficio e que se sintan integrados na

suacutea profesioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O cambio de actitude na percepcioacuten do traballo no mar eacute un proceso lento que

require unha renovacioacuten xeracional as confrariacuteas de pescadores estaacuten no camintildeo

ineludible de modernizar as suacuteas instalacioacutens de adaptarse aacutes novas tecnoloxiacuteas -

algunhas xa tentildeen progresado moito no camintildeo correcto- e agora eacute o propio sector

extractivo o que debe provocar iniciativas da man das confrariacuteas e das

administracioacutens puacuteblicas para innovar e conseguir mellorar as suacuteas condicioacutens

laborais de traballo e sobre todo econoacutemicas

A capacidade para diversificar e compatibilizar o sector eacute fundamental para

conseguir mellores resultados e que os mozos e mozas comprendan a necesidade de

apostar polo desenrolo do litoral dende un punto de vista pesqueiro e non so turiacutestico

por exemplo Todo isto estaacute moi relacionado coa busca de novos subproductos da

pesca o novas especies explotables e rendibles economicamente Nunha sociedade

tan cambiante como a que vivimos as ldquomodasrdquo e os cambios alimenticios non se

deben deixar escapar oportunidades para os mozos e mozas que gustan do sector

pesqueiro e marisqueiro A nova cultura de consumo de algas ourizos os novos

subproductos elaborados como pateacutes de pescado etchellip son campos aos que o sector

extractivo tradicional aiacutenda non presta moita atencioacuten pero que no futuro constituiraacuten

novas fontes de emprego

Por outra banda a relevancia do papel da muller traballadora no mundo da

pesca eacute outra consideracioacuten que se debe ter en conta aacute hora de valorar o relevo

xeracional A muller tradicionalmente desempentildeou na nosa comunidade autoacutenoma

labores no marisqueo a peacute maacuteis nos tempos actuais deteacutectase nas confrariacuteas de

pescadores un aumento de mulleres enroladas en buques de marisqueo a flote unha

vez adquiridos os tiacutetulos habilitantes necesarios e que estaacuten conseguindo en moitos

casos recuperar e manter os oficios tradicionais e continuar o relevo xeracional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A fin de analizar os datos de idade media apreciados no sector do mar na nosa

comunidade autoacutenoma nos atopamos que dende o ano 2002 ata o 2007 as piraacutemides

de idade variaron segundo os seguintes datos aportados polos ficheiros de afiliacioacuten aacute

seguridade social e proporcionados polo IGE (Instituto Galego de Estatiacutestica)

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2002

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

20-24

30-34

40-44

50-54

60-64

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Cos datos obtidos do IGE eacute importante facer consideracioacutens

puntuais relativas a cada un dos anos dos que se dispoacuten de datos e

asiacute no ano 2002 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se

poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

2002Decembro Total Homes Mulleres

Total 29776 21853 7923

lt 16 anos 0 0 0

16-19 244 228 16

20-24 1367 1192 175

25-29 2521 2124 397

30-34 3305 2711 594

35-39 4063 3217 846

40-44 4353 3449 904

45-49 4545 3313 1232

50-54 4690 3159 1531

55-59 3082 1700 1382

60-64 1401 638 763

gt=65 188 106 82

Non consta 17 16 1

Total sen non consta 29759 21837 7922

HOMES MULLERES40-44 anos 50-54 anos

Piraacutemide de idadedas afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2003

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

35-39

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2003 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas

ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se

poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

2003Decembro Total Homes Mulleres

Total 29073 21155 7918

lt 16 anos 0 0 0

16-19 226 212 14

20-24 1224 1082 142

25-29 2371 1988 383

30-34 3164 2580 584

35-39 4079 3211 868

40-44 4128 3249 879

45-49 4546 3342 1204

50-54 4423 2978 1445

55-59 3166 1713 1453

60-64 1551 680 871

gt=65 193 118 75

Non consta 2 2 0

Total sen non

consta

29071 21153 7918

HOMES MULLERES45-49 anos 50-54 anos

55-59 anos Se constata neste ano que a porcentaxe de mulleres se concentra de igual xeito entre o periacuteodo 50 a 54 anos e 55 a 59 anos

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

2004Decembro Total Homes Mulleres

Total 28390 20598 7792

lt 16 anos 0 0 0

16-19 228 212 16

20-24 1070 959 111

25-29 2272 1921 351

30-34 3015 2445 570

35-39 3925 3112 813

40-44 4174 3223 951

45-49 4430 3296 1134

50-54 4301 2933 1368

55-59 3190 1700 1490

60-64 1626 695 931

gt=65 157 100 57

Non consta 2 2 0

Total sen non

consta

28388 20596 7792

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar

nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005

2005Decembro Total Homes Mulleres

Total 27596 19996 7600

lt 16 anos 0 0 0

16-19 203 190 13

20-24 926 832 94

25-29 2137 1815 322

30-34 2976 2421 555

35-39 3748 2958 790

40-44 4148 3208 940

45-49 4443 3368 1075

50-54 4319 2968 1351

55-59 3008 1588 1420

60-64 1500 556 944

gt=65 187 91 96

Non consta 1 1 0

Total sen non

consta

27595 19995 7600

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos

seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006

50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

150 100

Homes Mulleres

2006Decembro Total Homes Mulleres

Total 26685 19348 7337

lt 16 anos 0 0 0

16-19 208 196 12

20-24 822 736 86

25-29 1928 1650 278

30-34 2897 2375 522

35-39 3563 2828 735

40-44 4039 3106 933

45-49 4311 3291 1020

50-54 4273 2968 1305

55-59 2921 1563 1358

60-64 1535 550 985

gt=65 188 85 103

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

26685 19348 7337

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase

de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos

estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria

de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de

homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de

idade e asiacute

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007

2007Decembro Total Homes Mulleres

Total 25502 18409 7093

lt 16 anos 0 0 0

16-19 163 153 10

20-24 815 735 80

25-29 1710 1452 258

30-34 2821 2295 526

35-39 3305 2606 699

40-44 3943 2956 987

45-49 4096 3127 969

50-54 4110 2918 1192

55-59 2853 1550 1303

60-64 1530 538 992

gt=65 156 79 77

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

25502 18409 7093

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no

reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade

media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e

que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da

pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos

Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa

inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten

do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a

maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o

que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade

extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego

En concreto unha vez realizadas

consultas a todas as confrariacuteas de

pescadores con actividade de marisqueo a

peacute nos atopamos que salvo nos casos

puntuais de confrariacuteas cos bancos

marisqueiros pechados por problemas de

catalogacioacuten de zonas e demais onde non

se plantean de momento ampliar o nuacutemero

de persoas na praacutectica totalidade das

confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas

esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea

de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron

pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas

pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas

Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de

mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao

tratarse duns ingresos menores

Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos

de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa

comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados

posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten

Periacuteodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 1

C Allea 80Muller

C Propia 1564A CORUNtildeA

Total Muller 1645

Total A CORUNtildeA 1645

C Allea 1Muller

C Propia 165LUGO

Total Muller 166

Total LUGO 166

Grupo 2B 4

C Allea 75Muller

C Propia 1560VIGO

Total Muller 1639

Total VIGO 1639

Grupo 2B 3

C Allea 75Muller

C Propia 2301

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Muller 2379

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379

Total xeneral 5829 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo

artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas

Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen

nestes grupos de cotizacioacuten

E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo

IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos

Periodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 898

C Ajena 780Home

C Propia 1514A CORUNtildeA

Total Home 3192

Total A CORUNtildeA 3192

Grupo 2B 123

C Ajena 82Home

C Propia 103LUGO

Total Home 308

Total LUGO 308

Grupo 2B 353

C Ajena 529Home

C Propia 1142VIGO

Total Home 2024

Total VIGO 2024

Grupo 2B 383

C Ajena 612Home

C Propia 2704

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Home 3699

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699

Total xeral 9223 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade

e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa

seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma

Homes Mulleres TOTAIS

Agricultura

Ganaderiacutea caza y

silvicultura

1168 1405 2573

PESCA 420 2002 2422

Industrias

Extractivas 259 441 700

Insdustrias

Manufactureras 15640 7811 23451

Prodenerxiacutea e gas 113 224 337

Construccioacuten 2038 14887 16925

Comercreparacioacuten

vehiacuteculos 13593 5261 18854

Hostelariacuteas 11982 3421 15313

Transporte 1575 2707 4282

Interm Financiera 444 251 695

ActInmobiliarias 14774 8188 22962

Admoacuten Publica

defensa e

seguridade

5016 3522 8538

Educacioacuten 2299 815 3114

ActSanitarias 3674 490 4164

Outras actsociais 4820 1843 6663

Fogares cpersoal

domestico 833 54 887

Org Extraterritoriais 12 10 22

Sen sec asociada 17322 5758 23080

TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o

desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de

parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do

sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total

nacional

Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia

17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de

marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego

residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto

maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e

deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de

representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a

prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra

que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar

A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector

pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan

en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o

marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e

transporte ou venda nas prazas de abastos

Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten

A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do

pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode

considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial

A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten

e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da

muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente

vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para

o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu

traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que

na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados

durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina

no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute

empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que

axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas

entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban

copadas polos homes

Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no

mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas

mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras

mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres

encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas

administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector

neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes

exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden

representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico

Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller

no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o

peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea

importancia se representa o cadro seguinte

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR

PRINCIPAIS NON

PRINCIPAIS

NSNC

ARMADORAS 67 33 0

BATEEIRAS 50 18 32

MARISCADORAS

A PIE

15 79 6

PERCEBEIRAS A

FLOTE

48 48 5

PERCEBEIRAS A

PIE

38 57 5

REDEIRAS 18 78 4

Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de

532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das

mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das

mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son

os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores

arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de

peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 4: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Quizais a muller como extractora de recursos se adica principalmente ao

marisqueo a pe e a extraccioacuten de algas como os dous apartados que tradicionalmente

vintildeeron desempentildeando e soacute en referencia a extraccioacuten propiamente dita

A nosa comunidade autoacutenoma eacute unha das rexioacutens costeiras da comunidade

europea que manteacuten unha maior e estreita dependencia do sector pesqueiro A flota

pesqueira galega eacute unha das maacuteis importantes de todas as rexioacutens posto que eacute a

maior de Espantildea cun sector dos maacuteis potentes da Unioacuten Europea Segundo datos

aportados polo Ministerio de Traballo nos atopamos coa seguinte distribucioacuten de

afiliacioacutens ao reacutexime especial do mar en Espantildea

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

A Coruntildea 7727 7679 7643 7553 7526 7436 7345 7049

Lugo 2238 2245 2217 2258 2194 2172 2113 2154

Pontevedra 20779 20845 20301 199965 19353 18782 18138 17482

GALICIA 30744 30769 30161 29776 29073 28390 27596 26685

Andaluciacutea 11598 12348 12060 10630 10063 9593 9932 9617

Asturias 2212 2196 2225 2271 2175 2156 2129 2036

Baleares 2015 1977 1975 1923 1903 1870 1832 1711

Canarias 6475 6348 6207 5967 5935 5950 5911 6075

Cantabria 1977 1724 1648 1814 1459 1304 1211 1189

Cataluntildea 5619 5838 5628 5587 5570 5687 5756 5735

Ceuta 303 304 360 356 340 332 328 387

Madrid 4018 4176 4198 4567 4668 4477 7341 4593

Melilla 85 69 66 73 78 67 72 70

Murcia 1092 1053 1386 1417 1381 1272 1114 1074

Pais Vasco 4705 4423 4338 5123 3974 3979 3990 3797

Valencia 4605 4490 4684 4619 4619 4785 4839 5148

ESPANtildeA 75448 75715 74936 74123 71238 69862 69051 68017

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada porcentaxe dos afiliados que

concentra en todo o territorio espantildeol como unha constante histoacuterica Neste periacuteodo

analizado do ano 1999 ao 2006 mantiacutevose practicamente constante arredor do 30-40

do nuacutemero total de afiliados en Espantildea sendo sen duacutebida a provincia de Pontevedra

na que maior nuacutemero de afiliados hai rexistrados

Como graacutefica comparativa da evolucioacuten do nuacutemero de afiliados no Reacutexime

Especial do Mar en Galicia e en Espantildea nos atopamos coa seguinte imaxe graacutefica

Comparativa Afiliacioacuten REM GaliciaEspantildea

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

Anos

Nordm A

filia

dos

EspantildeaGalicia

Elaboracioacuten Propia

Con respecto aacutes afiliacioacutens se detecta un continuo descenso que en principio

asemella progresivo pero que eacute unha toacutenica tanto do acontecido a nivel nacional como

galego aiacutenda que se cadra a nivel nacional o descenso eacute maacuteis pronunciado

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como dato significativo (aportado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos ) no ano 2007 en Galicia habiacutea 4183 mariscadores a peacute dos que 3952 eran

mulleres e 231 homes

Proporcionalmente esta Comunidade Autoacutenoma posuacutee case a metade dos

pesqueiros abandeirados en Espantildea e esta cifra fai que nesta rexioacuten se encontre a

man de obra maacuteis cualificada para os oficios relacionados co mar

A cualificacioacuten eacute un patrimonio histoacuterico do noso pobo resultado da toma do

testemuntildea dunha xeracioacuten aacute seguinte e tameacuten resultado de que os xoves a idade moi

temprana podiacutean gantildearse a vida co oficio aprendido do seu pai ou das suacutea nai e con

salarios importantes con respecto a outros sectores productivos Nos anos 60 70 e ata

mediados dos 80 a pesca conseguiu bos resultados econoacutemicos e sen duacutebida

traballar na pesca tintildea un ldquocerto prestixiordquo

Non cabe dubida que un dos moitos problemas que ten a pesca artesanal e o

marisqueo en Galicia eacute o relevo xeracional Os sucesivos reaxustes despois da

entrada na UE e a reestructuracioacuten da flota con poliacuteticas promocionais de

despezamento e outras medidas disuasorias fixeron que o sector fose cada vez

perdendo maacuteis a forza que tivo en eacutepocas douradas e tameacuten o prestixio da profesioacuten

de marintildeeiro e mariscador

E normal hoxe en diacutea que un mozo ou unha moza prefiran exercer outras

profesioacutens ou ata prefiran emigrar e traballar en outros oficios por salarios inferiores

Daacutese en moitos portos a situacioacuten paradoacutexica de que existe maacuteis oferta que demanda

de postos de traballo para o sector da pesca en ocasioacutens con remuneracioacutens que

poden ser importantes e ademais con posibilidade de conseguir mellorar no futuro a

medida que van perfeccionando a cualificacioacuten-especializacioacuten e ata a posibilidade de

facerse con os medios de explotacioacuten impensables noutros oficios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As cuestioacutens relativas ao emprego xuvenil constituacuteen un dos principais motivos

de reflexioacuten e preocupacioacuten na maioriacutea dos paiacuteses e eacute un dos puntos de atencioacuten nos

que maacuteis se estaacute centrando a Unioacuten Europea nos uacuteltimos anos De feito tal como

apunta o Libro Branco da Comisioacuten Europea trala celebracioacuten do Consello Europeo de

Luxemburgo se apunta a unha estratexia europea para o emprego

Dende este aacutembito se considera

necesario abordar poliacuteticas de emprego

tendentes aacute integracioacuten e aacute progresioacuten de

todos os mercados de traballo

asentaacutendose as estratexias sobre catro

pilares baacutesicos

1 A capacidade de insercioacuten profesional

2 O desenrolo do espiacuterito empresarial na creacioacuten de emprego

3 O fomento da adaptabilidade das empresas e os seus asalariados

4 O reforzo das poliacuteticas de igualdade de oportunidades

Por outra parte e en canto ao colectivo da mocidade sinalase a necesidade de

elaborar poliacuteticas de prevencioacuten de desemprego de longa duracioacuten baseadas nun

acompantildeamento individual a mellora dos sistemas de educacioacuten e formacioacuten a

reduccioacuten do nuacutemero de mozos que abandonan prematuramente estes sistemas e por

uacuteltimo a xeneralizacioacuten do ensino de novas tecnoloxiacuteas

A cualificacioacuten eacute un pilar baacutesico no noso sector requiacuterense mozos aprendices

con vocacioacuten que estean dispostos a aprender un oficio e que se sintan integrados na

suacutea profesioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O cambio de actitude na percepcioacuten do traballo no mar eacute un proceso lento que

require unha renovacioacuten xeracional as confrariacuteas de pescadores estaacuten no camintildeo

ineludible de modernizar as suacuteas instalacioacutens de adaptarse aacutes novas tecnoloxiacuteas -

algunhas xa tentildeen progresado moito no camintildeo correcto- e agora eacute o propio sector

extractivo o que debe provocar iniciativas da man das confrariacuteas e das

administracioacutens puacuteblicas para innovar e conseguir mellorar as suacuteas condicioacutens

laborais de traballo e sobre todo econoacutemicas

A capacidade para diversificar e compatibilizar o sector eacute fundamental para

conseguir mellores resultados e que os mozos e mozas comprendan a necesidade de

apostar polo desenrolo do litoral dende un punto de vista pesqueiro e non so turiacutestico

por exemplo Todo isto estaacute moi relacionado coa busca de novos subproductos da

pesca o novas especies explotables e rendibles economicamente Nunha sociedade

tan cambiante como a que vivimos as ldquomodasrdquo e os cambios alimenticios non se

deben deixar escapar oportunidades para os mozos e mozas que gustan do sector

pesqueiro e marisqueiro A nova cultura de consumo de algas ourizos os novos

subproductos elaborados como pateacutes de pescado etchellip son campos aos que o sector

extractivo tradicional aiacutenda non presta moita atencioacuten pero que no futuro constituiraacuten

novas fontes de emprego

Por outra banda a relevancia do papel da muller traballadora no mundo da

pesca eacute outra consideracioacuten que se debe ter en conta aacute hora de valorar o relevo

xeracional A muller tradicionalmente desempentildeou na nosa comunidade autoacutenoma

labores no marisqueo a peacute maacuteis nos tempos actuais deteacutectase nas confrariacuteas de

pescadores un aumento de mulleres enroladas en buques de marisqueo a flote unha

vez adquiridos os tiacutetulos habilitantes necesarios e que estaacuten conseguindo en moitos

casos recuperar e manter os oficios tradicionais e continuar o relevo xeracional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A fin de analizar os datos de idade media apreciados no sector do mar na nosa

comunidade autoacutenoma nos atopamos que dende o ano 2002 ata o 2007 as piraacutemides

de idade variaron segundo os seguintes datos aportados polos ficheiros de afiliacioacuten aacute

seguridade social e proporcionados polo IGE (Instituto Galego de Estatiacutestica)

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2002

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

20-24

30-34

40-44

50-54

60-64

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Cos datos obtidos do IGE eacute importante facer consideracioacutens

puntuais relativas a cada un dos anos dos que se dispoacuten de datos e

asiacute no ano 2002 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se

poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

2002Decembro Total Homes Mulleres

Total 29776 21853 7923

lt 16 anos 0 0 0

16-19 244 228 16

20-24 1367 1192 175

25-29 2521 2124 397

30-34 3305 2711 594

35-39 4063 3217 846

40-44 4353 3449 904

45-49 4545 3313 1232

50-54 4690 3159 1531

55-59 3082 1700 1382

60-64 1401 638 763

gt=65 188 106 82

Non consta 17 16 1

Total sen non consta 29759 21837 7922

HOMES MULLERES40-44 anos 50-54 anos

Piraacutemide de idadedas afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2003

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

35-39

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2003 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas

ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se

poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

2003Decembro Total Homes Mulleres

Total 29073 21155 7918

lt 16 anos 0 0 0

16-19 226 212 14

20-24 1224 1082 142

25-29 2371 1988 383

30-34 3164 2580 584

35-39 4079 3211 868

40-44 4128 3249 879

45-49 4546 3342 1204

50-54 4423 2978 1445

55-59 3166 1713 1453

60-64 1551 680 871

gt=65 193 118 75

Non consta 2 2 0

Total sen non

consta

29071 21153 7918

HOMES MULLERES45-49 anos 50-54 anos

55-59 anos Se constata neste ano que a porcentaxe de mulleres se concentra de igual xeito entre o periacuteodo 50 a 54 anos e 55 a 59 anos

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

2004Decembro Total Homes Mulleres

Total 28390 20598 7792

lt 16 anos 0 0 0

16-19 228 212 16

20-24 1070 959 111

25-29 2272 1921 351

30-34 3015 2445 570

35-39 3925 3112 813

40-44 4174 3223 951

45-49 4430 3296 1134

50-54 4301 2933 1368

55-59 3190 1700 1490

60-64 1626 695 931

gt=65 157 100 57

Non consta 2 2 0

Total sen non

consta

28388 20596 7792

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar

nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005

2005Decembro Total Homes Mulleres

Total 27596 19996 7600

lt 16 anos 0 0 0

16-19 203 190 13

20-24 926 832 94

25-29 2137 1815 322

30-34 2976 2421 555

35-39 3748 2958 790

40-44 4148 3208 940

45-49 4443 3368 1075

50-54 4319 2968 1351

55-59 3008 1588 1420

60-64 1500 556 944

gt=65 187 91 96

Non consta 1 1 0

Total sen non

consta

27595 19995 7600

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos

seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006

50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

150 100

Homes Mulleres

2006Decembro Total Homes Mulleres

Total 26685 19348 7337

lt 16 anos 0 0 0

16-19 208 196 12

20-24 822 736 86

25-29 1928 1650 278

30-34 2897 2375 522

35-39 3563 2828 735

40-44 4039 3106 933

45-49 4311 3291 1020

50-54 4273 2968 1305

55-59 2921 1563 1358

60-64 1535 550 985

gt=65 188 85 103

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

26685 19348 7337

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase

de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos

estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria

de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de

homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de

idade e asiacute

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007

2007Decembro Total Homes Mulleres

Total 25502 18409 7093

lt 16 anos 0 0 0

16-19 163 153 10

20-24 815 735 80

25-29 1710 1452 258

30-34 2821 2295 526

35-39 3305 2606 699

40-44 3943 2956 987

45-49 4096 3127 969

50-54 4110 2918 1192

55-59 2853 1550 1303

60-64 1530 538 992

gt=65 156 79 77

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

25502 18409 7093

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no

reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade

media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e

que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da

pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos

Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa

inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten

do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a

maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o

que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade

extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego

En concreto unha vez realizadas

consultas a todas as confrariacuteas de

pescadores con actividade de marisqueo a

peacute nos atopamos que salvo nos casos

puntuais de confrariacuteas cos bancos

marisqueiros pechados por problemas de

catalogacioacuten de zonas e demais onde non

se plantean de momento ampliar o nuacutemero

de persoas na praacutectica totalidade das

confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas

esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea

de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron

pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas

pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas

Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de

mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao

tratarse duns ingresos menores

Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos

de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa

comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados

posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten

Periacuteodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 1

C Allea 80Muller

C Propia 1564A CORUNtildeA

Total Muller 1645

Total A CORUNtildeA 1645

C Allea 1Muller

C Propia 165LUGO

Total Muller 166

Total LUGO 166

Grupo 2B 4

C Allea 75Muller

C Propia 1560VIGO

Total Muller 1639

Total VIGO 1639

Grupo 2B 3

C Allea 75Muller

C Propia 2301

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Muller 2379

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379

Total xeneral 5829 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo

artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas

Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen

nestes grupos de cotizacioacuten

E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo

IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos

Periodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 898

C Ajena 780Home

C Propia 1514A CORUNtildeA

Total Home 3192

Total A CORUNtildeA 3192

Grupo 2B 123

C Ajena 82Home

C Propia 103LUGO

Total Home 308

Total LUGO 308

Grupo 2B 353

C Ajena 529Home

C Propia 1142VIGO

Total Home 2024

Total VIGO 2024

Grupo 2B 383

C Ajena 612Home

C Propia 2704

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Home 3699

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699

Total xeral 9223 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade

e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa

seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma

Homes Mulleres TOTAIS

Agricultura

Ganaderiacutea caza y

silvicultura

1168 1405 2573

PESCA 420 2002 2422

Industrias

Extractivas 259 441 700

Insdustrias

Manufactureras 15640 7811 23451

Prodenerxiacutea e gas 113 224 337

Construccioacuten 2038 14887 16925

Comercreparacioacuten

vehiacuteculos 13593 5261 18854

Hostelariacuteas 11982 3421 15313

Transporte 1575 2707 4282

Interm Financiera 444 251 695

ActInmobiliarias 14774 8188 22962

Admoacuten Publica

defensa e

seguridade

5016 3522 8538

Educacioacuten 2299 815 3114

ActSanitarias 3674 490 4164

Outras actsociais 4820 1843 6663

Fogares cpersoal

domestico 833 54 887

Org Extraterritoriais 12 10 22

Sen sec asociada 17322 5758 23080

TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o

desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de

parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do

sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total

nacional

Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia

17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de

marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego

residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto

maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e

deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de

representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a

prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra

que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar

A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector

pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan

en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o

marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e

transporte ou venda nas prazas de abastos

Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten

A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do

pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode

considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial

A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten

e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da

muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente

vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para

o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu

traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que

na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados

durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina

no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute

empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que

axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas

entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban

copadas polos homes

Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no

mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas

mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras

mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres

encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas

administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector

neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes

exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden

representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico

Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller

no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o

peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea

importancia se representa o cadro seguinte

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR

PRINCIPAIS NON

PRINCIPAIS

NSNC

ARMADORAS 67 33 0

BATEEIRAS 50 18 32

MARISCADORAS

A PIE

15 79 6

PERCEBEIRAS A

FLOTE

48 48 5

PERCEBEIRAS A

PIE

38 57 5

REDEIRAS 18 78 4

Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de

532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das

mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das

mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son

os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores

arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de

peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 5: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada porcentaxe dos afiliados que

concentra en todo o territorio espantildeol como unha constante histoacuterica Neste periacuteodo

analizado do ano 1999 ao 2006 mantiacutevose practicamente constante arredor do 30-40

do nuacutemero total de afiliados en Espantildea sendo sen duacutebida a provincia de Pontevedra

na que maior nuacutemero de afiliados hai rexistrados

Como graacutefica comparativa da evolucioacuten do nuacutemero de afiliados no Reacutexime

Especial do Mar en Galicia e en Espantildea nos atopamos coa seguinte imaxe graacutefica

Comparativa Afiliacioacuten REM GaliciaEspantildea

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

Anos

Nordm A

filia

dos

EspantildeaGalicia

Elaboracioacuten Propia

Con respecto aacutes afiliacioacutens se detecta un continuo descenso que en principio

asemella progresivo pero que eacute unha toacutenica tanto do acontecido a nivel nacional como

galego aiacutenda que se cadra a nivel nacional o descenso eacute maacuteis pronunciado

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como dato significativo (aportado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos ) no ano 2007 en Galicia habiacutea 4183 mariscadores a peacute dos que 3952 eran

mulleres e 231 homes

Proporcionalmente esta Comunidade Autoacutenoma posuacutee case a metade dos

pesqueiros abandeirados en Espantildea e esta cifra fai que nesta rexioacuten se encontre a

man de obra maacuteis cualificada para os oficios relacionados co mar

A cualificacioacuten eacute un patrimonio histoacuterico do noso pobo resultado da toma do

testemuntildea dunha xeracioacuten aacute seguinte e tameacuten resultado de que os xoves a idade moi

temprana podiacutean gantildearse a vida co oficio aprendido do seu pai ou das suacutea nai e con

salarios importantes con respecto a outros sectores productivos Nos anos 60 70 e ata

mediados dos 80 a pesca conseguiu bos resultados econoacutemicos e sen duacutebida

traballar na pesca tintildea un ldquocerto prestixiordquo

Non cabe dubida que un dos moitos problemas que ten a pesca artesanal e o

marisqueo en Galicia eacute o relevo xeracional Os sucesivos reaxustes despois da

entrada na UE e a reestructuracioacuten da flota con poliacuteticas promocionais de

despezamento e outras medidas disuasorias fixeron que o sector fose cada vez

perdendo maacuteis a forza que tivo en eacutepocas douradas e tameacuten o prestixio da profesioacuten

de marintildeeiro e mariscador

E normal hoxe en diacutea que un mozo ou unha moza prefiran exercer outras

profesioacutens ou ata prefiran emigrar e traballar en outros oficios por salarios inferiores

Daacutese en moitos portos a situacioacuten paradoacutexica de que existe maacuteis oferta que demanda

de postos de traballo para o sector da pesca en ocasioacutens con remuneracioacutens que

poden ser importantes e ademais con posibilidade de conseguir mellorar no futuro a

medida que van perfeccionando a cualificacioacuten-especializacioacuten e ata a posibilidade de

facerse con os medios de explotacioacuten impensables noutros oficios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As cuestioacutens relativas ao emprego xuvenil constituacuteen un dos principais motivos

de reflexioacuten e preocupacioacuten na maioriacutea dos paiacuteses e eacute un dos puntos de atencioacuten nos

que maacuteis se estaacute centrando a Unioacuten Europea nos uacuteltimos anos De feito tal como

apunta o Libro Branco da Comisioacuten Europea trala celebracioacuten do Consello Europeo de

Luxemburgo se apunta a unha estratexia europea para o emprego

Dende este aacutembito se considera

necesario abordar poliacuteticas de emprego

tendentes aacute integracioacuten e aacute progresioacuten de

todos os mercados de traballo

asentaacutendose as estratexias sobre catro

pilares baacutesicos

1 A capacidade de insercioacuten profesional

2 O desenrolo do espiacuterito empresarial na creacioacuten de emprego

3 O fomento da adaptabilidade das empresas e os seus asalariados

4 O reforzo das poliacuteticas de igualdade de oportunidades

Por outra parte e en canto ao colectivo da mocidade sinalase a necesidade de

elaborar poliacuteticas de prevencioacuten de desemprego de longa duracioacuten baseadas nun

acompantildeamento individual a mellora dos sistemas de educacioacuten e formacioacuten a

reduccioacuten do nuacutemero de mozos que abandonan prematuramente estes sistemas e por

uacuteltimo a xeneralizacioacuten do ensino de novas tecnoloxiacuteas

A cualificacioacuten eacute un pilar baacutesico no noso sector requiacuterense mozos aprendices

con vocacioacuten que estean dispostos a aprender un oficio e que se sintan integrados na

suacutea profesioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O cambio de actitude na percepcioacuten do traballo no mar eacute un proceso lento que

require unha renovacioacuten xeracional as confrariacuteas de pescadores estaacuten no camintildeo

ineludible de modernizar as suacuteas instalacioacutens de adaptarse aacutes novas tecnoloxiacuteas -

algunhas xa tentildeen progresado moito no camintildeo correcto- e agora eacute o propio sector

extractivo o que debe provocar iniciativas da man das confrariacuteas e das

administracioacutens puacuteblicas para innovar e conseguir mellorar as suacuteas condicioacutens

laborais de traballo e sobre todo econoacutemicas

A capacidade para diversificar e compatibilizar o sector eacute fundamental para

conseguir mellores resultados e que os mozos e mozas comprendan a necesidade de

apostar polo desenrolo do litoral dende un punto de vista pesqueiro e non so turiacutestico

por exemplo Todo isto estaacute moi relacionado coa busca de novos subproductos da

pesca o novas especies explotables e rendibles economicamente Nunha sociedade

tan cambiante como a que vivimos as ldquomodasrdquo e os cambios alimenticios non se

deben deixar escapar oportunidades para os mozos e mozas que gustan do sector

pesqueiro e marisqueiro A nova cultura de consumo de algas ourizos os novos

subproductos elaborados como pateacutes de pescado etchellip son campos aos que o sector

extractivo tradicional aiacutenda non presta moita atencioacuten pero que no futuro constituiraacuten

novas fontes de emprego

Por outra banda a relevancia do papel da muller traballadora no mundo da

pesca eacute outra consideracioacuten que se debe ter en conta aacute hora de valorar o relevo

xeracional A muller tradicionalmente desempentildeou na nosa comunidade autoacutenoma

labores no marisqueo a peacute maacuteis nos tempos actuais deteacutectase nas confrariacuteas de

pescadores un aumento de mulleres enroladas en buques de marisqueo a flote unha

vez adquiridos os tiacutetulos habilitantes necesarios e que estaacuten conseguindo en moitos

casos recuperar e manter os oficios tradicionais e continuar o relevo xeracional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A fin de analizar os datos de idade media apreciados no sector do mar na nosa

comunidade autoacutenoma nos atopamos que dende o ano 2002 ata o 2007 as piraacutemides

de idade variaron segundo os seguintes datos aportados polos ficheiros de afiliacioacuten aacute

seguridade social e proporcionados polo IGE (Instituto Galego de Estatiacutestica)

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2002

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

20-24

30-34

40-44

50-54

60-64

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Cos datos obtidos do IGE eacute importante facer consideracioacutens

puntuais relativas a cada un dos anos dos que se dispoacuten de datos e

asiacute no ano 2002 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se

poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

2002Decembro Total Homes Mulleres

Total 29776 21853 7923

lt 16 anos 0 0 0

16-19 244 228 16

20-24 1367 1192 175

25-29 2521 2124 397

30-34 3305 2711 594

35-39 4063 3217 846

40-44 4353 3449 904

45-49 4545 3313 1232

50-54 4690 3159 1531

55-59 3082 1700 1382

60-64 1401 638 763

gt=65 188 106 82

Non consta 17 16 1

Total sen non consta 29759 21837 7922

HOMES MULLERES40-44 anos 50-54 anos

Piraacutemide de idadedas afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2003

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

35-39

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2003 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas

ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se

poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

2003Decembro Total Homes Mulleres

Total 29073 21155 7918

lt 16 anos 0 0 0

16-19 226 212 14

20-24 1224 1082 142

25-29 2371 1988 383

30-34 3164 2580 584

35-39 4079 3211 868

40-44 4128 3249 879

45-49 4546 3342 1204

50-54 4423 2978 1445

55-59 3166 1713 1453

60-64 1551 680 871

gt=65 193 118 75

Non consta 2 2 0

Total sen non

consta

29071 21153 7918

HOMES MULLERES45-49 anos 50-54 anos

55-59 anos Se constata neste ano que a porcentaxe de mulleres se concentra de igual xeito entre o periacuteodo 50 a 54 anos e 55 a 59 anos

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

2004Decembro Total Homes Mulleres

Total 28390 20598 7792

lt 16 anos 0 0 0

16-19 228 212 16

20-24 1070 959 111

25-29 2272 1921 351

30-34 3015 2445 570

35-39 3925 3112 813

40-44 4174 3223 951

45-49 4430 3296 1134

50-54 4301 2933 1368

55-59 3190 1700 1490

60-64 1626 695 931

gt=65 157 100 57

Non consta 2 2 0

Total sen non

consta

28388 20596 7792

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar

nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005

2005Decembro Total Homes Mulleres

Total 27596 19996 7600

lt 16 anos 0 0 0

16-19 203 190 13

20-24 926 832 94

25-29 2137 1815 322

30-34 2976 2421 555

35-39 3748 2958 790

40-44 4148 3208 940

45-49 4443 3368 1075

50-54 4319 2968 1351

55-59 3008 1588 1420

60-64 1500 556 944

gt=65 187 91 96

Non consta 1 1 0

Total sen non

consta

27595 19995 7600

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos

seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006

50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

150 100

Homes Mulleres

2006Decembro Total Homes Mulleres

Total 26685 19348 7337

lt 16 anos 0 0 0

16-19 208 196 12

20-24 822 736 86

25-29 1928 1650 278

30-34 2897 2375 522

35-39 3563 2828 735

40-44 4039 3106 933

45-49 4311 3291 1020

50-54 4273 2968 1305

55-59 2921 1563 1358

60-64 1535 550 985

gt=65 188 85 103

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

26685 19348 7337

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase

de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos

estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria

de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de

homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de

idade e asiacute

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007

2007Decembro Total Homes Mulleres

Total 25502 18409 7093

lt 16 anos 0 0 0

16-19 163 153 10

20-24 815 735 80

25-29 1710 1452 258

30-34 2821 2295 526

35-39 3305 2606 699

40-44 3943 2956 987

45-49 4096 3127 969

50-54 4110 2918 1192

55-59 2853 1550 1303

60-64 1530 538 992

gt=65 156 79 77

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

25502 18409 7093

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no

reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade

media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e

que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da

pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos

Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa

inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten

do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a

maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o

que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade

extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego

En concreto unha vez realizadas

consultas a todas as confrariacuteas de

pescadores con actividade de marisqueo a

peacute nos atopamos que salvo nos casos

puntuais de confrariacuteas cos bancos

marisqueiros pechados por problemas de

catalogacioacuten de zonas e demais onde non

se plantean de momento ampliar o nuacutemero

de persoas na praacutectica totalidade das

confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas

esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea

de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron

pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas

pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas

Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de

mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao

tratarse duns ingresos menores

Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos

de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa

comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados

posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten

Periacuteodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 1

C Allea 80Muller

C Propia 1564A CORUNtildeA

Total Muller 1645

Total A CORUNtildeA 1645

C Allea 1Muller

C Propia 165LUGO

Total Muller 166

Total LUGO 166

Grupo 2B 4

C Allea 75Muller

C Propia 1560VIGO

Total Muller 1639

Total VIGO 1639

Grupo 2B 3

C Allea 75Muller

C Propia 2301

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Muller 2379

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379

Total xeneral 5829 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo

artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas

Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen

nestes grupos de cotizacioacuten

E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo

IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos

Periodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 898

C Ajena 780Home

C Propia 1514A CORUNtildeA

Total Home 3192

Total A CORUNtildeA 3192

Grupo 2B 123

C Ajena 82Home

C Propia 103LUGO

Total Home 308

Total LUGO 308

Grupo 2B 353

C Ajena 529Home

C Propia 1142VIGO

Total Home 2024

Total VIGO 2024

Grupo 2B 383

C Ajena 612Home

C Propia 2704

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Home 3699

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699

Total xeral 9223 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade

e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa

seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma

Homes Mulleres TOTAIS

Agricultura

Ganaderiacutea caza y

silvicultura

1168 1405 2573

PESCA 420 2002 2422

Industrias

Extractivas 259 441 700

Insdustrias

Manufactureras 15640 7811 23451

Prodenerxiacutea e gas 113 224 337

Construccioacuten 2038 14887 16925

Comercreparacioacuten

vehiacuteculos 13593 5261 18854

Hostelariacuteas 11982 3421 15313

Transporte 1575 2707 4282

Interm Financiera 444 251 695

ActInmobiliarias 14774 8188 22962

Admoacuten Publica

defensa e

seguridade

5016 3522 8538

Educacioacuten 2299 815 3114

ActSanitarias 3674 490 4164

Outras actsociais 4820 1843 6663

Fogares cpersoal

domestico 833 54 887

Org Extraterritoriais 12 10 22

Sen sec asociada 17322 5758 23080

TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o

desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de

parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do

sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total

nacional

Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia

17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de

marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego

residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto

maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e

deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de

representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a

prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra

que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar

A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector

pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan

en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o

marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e

transporte ou venda nas prazas de abastos

Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten

A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do

pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode

considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial

A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten

e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da

muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente

vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para

o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu

traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que

na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados

durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina

no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute

empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que

axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas

entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban

copadas polos homes

Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no

mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas

mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras

mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres

encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas

administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector

neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes

exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden

representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico

Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller

no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o

peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea

importancia se representa o cadro seguinte

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR

PRINCIPAIS NON

PRINCIPAIS

NSNC

ARMADORAS 67 33 0

BATEEIRAS 50 18 32

MARISCADORAS

A PIE

15 79 6

PERCEBEIRAS A

FLOTE

48 48 5

PERCEBEIRAS A

PIE

38 57 5

REDEIRAS 18 78 4

Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de

532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das

mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das

mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son

os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores

arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de

peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 6: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como dato significativo (aportado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos ) no ano 2007 en Galicia habiacutea 4183 mariscadores a peacute dos que 3952 eran

mulleres e 231 homes

Proporcionalmente esta Comunidade Autoacutenoma posuacutee case a metade dos

pesqueiros abandeirados en Espantildea e esta cifra fai que nesta rexioacuten se encontre a

man de obra maacuteis cualificada para os oficios relacionados co mar

A cualificacioacuten eacute un patrimonio histoacuterico do noso pobo resultado da toma do

testemuntildea dunha xeracioacuten aacute seguinte e tameacuten resultado de que os xoves a idade moi

temprana podiacutean gantildearse a vida co oficio aprendido do seu pai ou das suacutea nai e con

salarios importantes con respecto a outros sectores productivos Nos anos 60 70 e ata

mediados dos 80 a pesca conseguiu bos resultados econoacutemicos e sen duacutebida

traballar na pesca tintildea un ldquocerto prestixiordquo

Non cabe dubida que un dos moitos problemas que ten a pesca artesanal e o

marisqueo en Galicia eacute o relevo xeracional Os sucesivos reaxustes despois da

entrada na UE e a reestructuracioacuten da flota con poliacuteticas promocionais de

despezamento e outras medidas disuasorias fixeron que o sector fose cada vez

perdendo maacuteis a forza que tivo en eacutepocas douradas e tameacuten o prestixio da profesioacuten

de marintildeeiro e mariscador

E normal hoxe en diacutea que un mozo ou unha moza prefiran exercer outras

profesioacutens ou ata prefiran emigrar e traballar en outros oficios por salarios inferiores

Daacutese en moitos portos a situacioacuten paradoacutexica de que existe maacuteis oferta que demanda

de postos de traballo para o sector da pesca en ocasioacutens con remuneracioacutens que

poden ser importantes e ademais con posibilidade de conseguir mellorar no futuro a

medida que van perfeccionando a cualificacioacuten-especializacioacuten e ata a posibilidade de

facerse con os medios de explotacioacuten impensables noutros oficios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As cuestioacutens relativas ao emprego xuvenil constituacuteen un dos principais motivos

de reflexioacuten e preocupacioacuten na maioriacutea dos paiacuteses e eacute un dos puntos de atencioacuten nos

que maacuteis se estaacute centrando a Unioacuten Europea nos uacuteltimos anos De feito tal como

apunta o Libro Branco da Comisioacuten Europea trala celebracioacuten do Consello Europeo de

Luxemburgo se apunta a unha estratexia europea para o emprego

Dende este aacutembito se considera

necesario abordar poliacuteticas de emprego

tendentes aacute integracioacuten e aacute progresioacuten de

todos os mercados de traballo

asentaacutendose as estratexias sobre catro

pilares baacutesicos

1 A capacidade de insercioacuten profesional

2 O desenrolo do espiacuterito empresarial na creacioacuten de emprego

3 O fomento da adaptabilidade das empresas e os seus asalariados

4 O reforzo das poliacuteticas de igualdade de oportunidades

Por outra parte e en canto ao colectivo da mocidade sinalase a necesidade de

elaborar poliacuteticas de prevencioacuten de desemprego de longa duracioacuten baseadas nun

acompantildeamento individual a mellora dos sistemas de educacioacuten e formacioacuten a

reduccioacuten do nuacutemero de mozos que abandonan prematuramente estes sistemas e por

uacuteltimo a xeneralizacioacuten do ensino de novas tecnoloxiacuteas

A cualificacioacuten eacute un pilar baacutesico no noso sector requiacuterense mozos aprendices

con vocacioacuten que estean dispostos a aprender un oficio e que se sintan integrados na

suacutea profesioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O cambio de actitude na percepcioacuten do traballo no mar eacute un proceso lento que

require unha renovacioacuten xeracional as confrariacuteas de pescadores estaacuten no camintildeo

ineludible de modernizar as suacuteas instalacioacutens de adaptarse aacutes novas tecnoloxiacuteas -

algunhas xa tentildeen progresado moito no camintildeo correcto- e agora eacute o propio sector

extractivo o que debe provocar iniciativas da man das confrariacuteas e das

administracioacutens puacuteblicas para innovar e conseguir mellorar as suacuteas condicioacutens

laborais de traballo e sobre todo econoacutemicas

A capacidade para diversificar e compatibilizar o sector eacute fundamental para

conseguir mellores resultados e que os mozos e mozas comprendan a necesidade de

apostar polo desenrolo do litoral dende un punto de vista pesqueiro e non so turiacutestico

por exemplo Todo isto estaacute moi relacionado coa busca de novos subproductos da

pesca o novas especies explotables e rendibles economicamente Nunha sociedade

tan cambiante como a que vivimos as ldquomodasrdquo e os cambios alimenticios non se

deben deixar escapar oportunidades para os mozos e mozas que gustan do sector

pesqueiro e marisqueiro A nova cultura de consumo de algas ourizos os novos

subproductos elaborados como pateacutes de pescado etchellip son campos aos que o sector

extractivo tradicional aiacutenda non presta moita atencioacuten pero que no futuro constituiraacuten

novas fontes de emprego

Por outra banda a relevancia do papel da muller traballadora no mundo da

pesca eacute outra consideracioacuten que se debe ter en conta aacute hora de valorar o relevo

xeracional A muller tradicionalmente desempentildeou na nosa comunidade autoacutenoma

labores no marisqueo a peacute maacuteis nos tempos actuais deteacutectase nas confrariacuteas de

pescadores un aumento de mulleres enroladas en buques de marisqueo a flote unha

vez adquiridos os tiacutetulos habilitantes necesarios e que estaacuten conseguindo en moitos

casos recuperar e manter os oficios tradicionais e continuar o relevo xeracional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A fin de analizar os datos de idade media apreciados no sector do mar na nosa

comunidade autoacutenoma nos atopamos que dende o ano 2002 ata o 2007 as piraacutemides

de idade variaron segundo os seguintes datos aportados polos ficheiros de afiliacioacuten aacute

seguridade social e proporcionados polo IGE (Instituto Galego de Estatiacutestica)

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2002

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

20-24

30-34

40-44

50-54

60-64

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Cos datos obtidos do IGE eacute importante facer consideracioacutens

puntuais relativas a cada un dos anos dos que se dispoacuten de datos e

asiacute no ano 2002 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se

poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

2002Decembro Total Homes Mulleres

Total 29776 21853 7923

lt 16 anos 0 0 0

16-19 244 228 16

20-24 1367 1192 175

25-29 2521 2124 397

30-34 3305 2711 594

35-39 4063 3217 846

40-44 4353 3449 904

45-49 4545 3313 1232

50-54 4690 3159 1531

55-59 3082 1700 1382

60-64 1401 638 763

gt=65 188 106 82

Non consta 17 16 1

Total sen non consta 29759 21837 7922

HOMES MULLERES40-44 anos 50-54 anos

Piraacutemide de idadedas afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2003

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

35-39

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2003 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas

ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se

poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

2003Decembro Total Homes Mulleres

Total 29073 21155 7918

lt 16 anos 0 0 0

16-19 226 212 14

20-24 1224 1082 142

25-29 2371 1988 383

30-34 3164 2580 584

35-39 4079 3211 868

40-44 4128 3249 879

45-49 4546 3342 1204

50-54 4423 2978 1445

55-59 3166 1713 1453

60-64 1551 680 871

gt=65 193 118 75

Non consta 2 2 0

Total sen non

consta

29071 21153 7918

HOMES MULLERES45-49 anos 50-54 anos

55-59 anos Se constata neste ano que a porcentaxe de mulleres se concentra de igual xeito entre o periacuteodo 50 a 54 anos e 55 a 59 anos

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

2004Decembro Total Homes Mulleres

Total 28390 20598 7792

lt 16 anos 0 0 0

16-19 228 212 16

20-24 1070 959 111

25-29 2272 1921 351

30-34 3015 2445 570

35-39 3925 3112 813

40-44 4174 3223 951

45-49 4430 3296 1134

50-54 4301 2933 1368

55-59 3190 1700 1490

60-64 1626 695 931

gt=65 157 100 57

Non consta 2 2 0

Total sen non

consta

28388 20596 7792

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar

nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005

2005Decembro Total Homes Mulleres

Total 27596 19996 7600

lt 16 anos 0 0 0

16-19 203 190 13

20-24 926 832 94

25-29 2137 1815 322

30-34 2976 2421 555

35-39 3748 2958 790

40-44 4148 3208 940

45-49 4443 3368 1075

50-54 4319 2968 1351

55-59 3008 1588 1420

60-64 1500 556 944

gt=65 187 91 96

Non consta 1 1 0

Total sen non

consta

27595 19995 7600

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos

seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006

50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

150 100

Homes Mulleres

2006Decembro Total Homes Mulleres

Total 26685 19348 7337

lt 16 anos 0 0 0

16-19 208 196 12

20-24 822 736 86

25-29 1928 1650 278

30-34 2897 2375 522

35-39 3563 2828 735

40-44 4039 3106 933

45-49 4311 3291 1020

50-54 4273 2968 1305

55-59 2921 1563 1358

60-64 1535 550 985

gt=65 188 85 103

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

26685 19348 7337

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase

de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos

estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria

de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de

homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de

idade e asiacute

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007

2007Decembro Total Homes Mulleres

Total 25502 18409 7093

lt 16 anos 0 0 0

16-19 163 153 10

20-24 815 735 80

25-29 1710 1452 258

30-34 2821 2295 526

35-39 3305 2606 699

40-44 3943 2956 987

45-49 4096 3127 969

50-54 4110 2918 1192

55-59 2853 1550 1303

60-64 1530 538 992

gt=65 156 79 77

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

25502 18409 7093

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no

reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade

media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e

que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da

pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos

Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa

inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten

do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a

maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o

que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade

extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego

En concreto unha vez realizadas

consultas a todas as confrariacuteas de

pescadores con actividade de marisqueo a

peacute nos atopamos que salvo nos casos

puntuais de confrariacuteas cos bancos

marisqueiros pechados por problemas de

catalogacioacuten de zonas e demais onde non

se plantean de momento ampliar o nuacutemero

de persoas na praacutectica totalidade das

confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas

esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea

de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron

pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas

pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas

Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de

mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao

tratarse duns ingresos menores

Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos

de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa

comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados

posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten

Periacuteodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 1

C Allea 80Muller

C Propia 1564A CORUNtildeA

Total Muller 1645

Total A CORUNtildeA 1645

C Allea 1Muller

C Propia 165LUGO

Total Muller 166

Total LUGO 166

Grupo 2B 4

C Allea 75Muller

C Propia 1560VIGO

Total Muller 1639

Total VIGO 1639

Grupo 2B 3

C Allea 75Muller

C Propia 2301

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Muller 2379

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379

Total xeneral 5829 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo

artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas

Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen

nestes grupos de cotizacioacuten

E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo

IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos

Periodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 898

C Ajena 780Home

C Propia 1514A CORUNtildeA

Total Home 3192

Total A CORUNtildeA 3192

Grupo 2B 123

C Ajena 82Home

C Propia 103LUGO

Total Home 308

Total LUGO 308

Grupo 2B 353

C Ajena 529Home

C Propia 1142VIGO

Total Home 2024

Total VIGO 2024

Grupo 2B 383

C Ajena 612Home

C Propia 2704

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Home 3699

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699

Total xeral 9223 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade

e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa

seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma

Homes Mulleres TOTAIS

Agricultura

Ganaderiacutea caza y

silvicultura

1168 1405 2573

PESCA 420 2002 2422

Industrias

Extractivas 259 441 700

Insdustrias

Manufactureras 15640 7811 23451

Prodenerxiacutea e gas 113 224 337

Construccioacuten 2038 14887 16925

Comercreparacioacuten

vehiacuteculos 13593 5261 18854

Hostelariacuteas 11982 3421 15313

Transporte 1575 2707 4282

Interm Financiera 444 251 695

ActInmobiliarias 14774 8188 22962

Admoacuten Publica

defensa e

seguridade

5016 3522 8538

Educacioacuten 2299 815 3114

ActSanitarias 3674 490 4164

Outras actsociais 4820 1843 6663

Fogares cpersoal

domestico 833 54 887

Org Extraterritoriais 12 10 22

Sen sec asociada 17322 5758 23080

TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o

desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de

parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do

sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total

nacional

Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia

17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de

marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego

residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto

maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e

deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de

representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a

prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra

que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar

A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector

pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan

en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o

marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e

transporte ou venda nas prazas de abastos

Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten

A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do

pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode

considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial

A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten

e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da

muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente

vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para

o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu

traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que

na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados

durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina

no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute

empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que

axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas

entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban

copadas polos homes

Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no

mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas

mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras

mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres

encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas

administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector

neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes

exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden

representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico

Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller

no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o

peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea

importancia se representa o cadro seguinte

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR

PRINCIPAIS NON

PRINCIPAIS

NSNC

ARMADORAS 67 33 0

BATEEIRAS 50 18 32

MARISCADORAS

A PIE

15 79 6

PERCEBEIRAS A

FLOTE

48 48 5

PERCEBEIRAS A

PIE

38 57 5

REDEIRAS 18 78 4

Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de

532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das

mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das

mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son

os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores

arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de

peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 7: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As cuestioacutens relativas ao emprego xuvenil constituacuteen un dos principais motivos

de reflexioacuten e preocupacioacuten na maioriacutea dos paiacuteses e eacute un dos puntos de atencioacuten nos

que maacuteis se estaacute centrando a Unioacuten Europea nos uacuteltimos anos De feito tal como

apunta o Libro Branco da Comisioacuten Europea trala celebracioacuten do Consello Europeo de

Luxemburgo se apunta a unha estratexia europea para o emprego

Dende este aacutembito se considera

necesario abordar poliacuteticas de emprego

tendentes aacute integracioacuten e aacute progresioacuten de

todos os mercados de traballo

asentaacutendose as estratexias sobre catro

pilares baacutesicos

1 A capacidade de insercioacuten profesional

2 O desenrolo do espiacuterito empresarial na creacioacuten de emprego

3 O fomento da adaptabilidade das empresas e os seus asalariados

4 O reforzo das poliacuteticas de igualdade de oportunidades

Por outra parte e en canto ao colectivo da mocidade sinalase a necesidade de

elaborar poliacuteticas de prevencioacuten de desemprego de longa duracioacuten baseadas nun

acompantildeamento individual a mellora dos sistemas de educacioacuten e formacioacuten a

reduccioacuten do nuacutemero de mozos que abandonan prematuramente estes sistemas e por

uacuteltimo a xeneralizacioacuten do ensino de novas tecnoloxiacuteas

A cualificacioacuten eacute un pilar baacutesico no noso sector requiacuterense mozos aprendices

con vocacioacuten que estean dispostos a aprender un oficio e que se sintan integrados na

suacutea profesioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O cambio de actitude na percepcioacuten do traballo no mar eacute un proceso lento que

require unha renovacioacuten xeracional as confrariacuteas de pescadores estaacuten no camintildeo

ineludible de modernizar as suacuteas instalacioacutens de adaptarse aacutes novas tecnoloxiacuteas -

algunhas xa tentildeen progresado moito no camintildeo correcto- e agora eacute o propio sector

extractivo o que debe provocar iniciativas da man das confrariacuteas e das

administracioacutens puacuteblicas para innovar e conseguir mellorar as suacuteas condicioacutens

laborais de traballo e sobre todo econoacutemicas

A capacidade para diversificar e compatibilizar o sector eacute fundamental para

conseguir mellores resultados e que os mozos e mozas comprendan a necesidade de

apostar polo desenrolo do litoral dende un punto de vista pesqueiro e non so turiacutestico

por exemplo Todo isto estaacute moi relacionado coa busca de novos subproductos da

pesca o novas especies explotables e rendibles economicamente Nunha sociedade

tan cambiante como a que vivimos as ldquomodasrdquo e os cambios alimenticios non se

deben deixar escapar oportunidades para os mozos e mozas que gustan do sector

pesqueiro e marisqueiro A nova cultura de consumo de algas ourizos os novos

subproductos elaborados como pateacutes de pescado etchellip son campos aos que o sector

extractivo tradicional aiacutenda non presta moita atencioacuten pero que no futuro constituiraacuten

novas fontes de emprego

Por outra banda a relevancia do papel da muller traballadora no mundo da

pesca eacute outra consideracioacuten que se debe ter en conta aacute hora de valorar o relevo

xeracional A muller tradicionalmente desempentildeou na nosa comunidade autoacutenoma

labores no marisqueo a peacute maacuteis nos tempos actuais deteacutectase nas confrariacuteas de

pescadores un aumento de mulleres enroladas en buques de marisqueo a flote unha

vez adquiridos os tiacutetulos habilitantes necesarios e que estaacuten conseguindo en moitos

casos recuperar e manter os oficios tradicionais e continuar o relevo xeracional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A fin de analizar os datos de idade media apreciados no sector do mar na nosa

comunidade autoacutenoma nos atopamos que dende o ano 2002 ata o 2007 as piraacutemides

de idade variaron segundo os seguintes datos aportados polos ficheiros de afiliacioacuten aacute

seguridade social e proporcionados polo IGE (Instituto Galego de Estatiacutestica)

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2002

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

20-24

30-34

40-44

50-54

60-64

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Cos datos obtidos do IGE eacute importante facer consideracioacutens

puntuais relativas a cada un dos anos dos que se dispoacuten de datos e

asiacute no ano 2002 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se

poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

2002Decembro Total Homes Mulleres

Total 29776 21853 7923

lt 16 anos 0 0 0

16-19 244 228 16

20-24 1367 1192 175

25-29 2521 2124 397

30-34 3305 2711 594

35-39 4063 3217 846

40-44 4353 3449 904

45-49 4545 3313 1232

50-54 4690 3159 1531

55-59 3082 1700 1382

60-64 1401 638 763

gt=65 188 106 82

Non consta 17 16 1

Total sen non consta 29759 21837 7922

HOMES MULLERES40-44 anos 50-54 anos

Piraacutemide de idadedas afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2003

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

35-39

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2003 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas

ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se

poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

2003Decembro Total Homes Mulleres

Total 29073 21155 7918

lt 16 anos 0 0 0

16-19 226 212 14

20-24 1224 1082 142

25-29 2371 1988 383

30-34 3164 2580 584

35-39 4079 3211 868

40-44 4128 3249 879

45-49 4546 3342 1204

50-54 4423 2978 1445

55-59 3166 1713 1453

60-64 1551 680 871

gt=65 193 118 75

Non consta 2 2 0

Total sen non

consta

29071 21153 7918

HOMES MULLERES45-49 anos 50-54 anos

55-59 anos Se constata neste ano que a porcentaxe de mulleres se concentra de igual xeito entre o periacuteodo 50 a 54 anos e 55 a 59 anos

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

2004Decembro Total Homes Mulleres

Total 28390 20598 7792

lt 16 anos 0 0 0

16-19 228 212 16

20-24 1070 959 111

25-29 2272 1921 351

30-34 3015 2445 570

35-39 3925 3112 813

40-44 4174 3223 951

45-49 4430 3296 1134

50-54 4301 2933 1368

55-59 3190 1700 1490

60-64 1626 695 931

gt=65 157 100 57

Non consta 2 2 0

Total sen non

consta

28388 20596 7792

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar

nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005

2005Decembro Total Homes Mulleres

Total 27596 19996 7600

lt 16 anos 0 0 0

16-19 203 190 13

20-24 926 832 94

25-29 2137 1815 322

30-34 2976 2421 555

35-39 3748 2958 790

40-44 4148 3208 940

45-49 4443 3368 1075

50-54 4319 2968 1351

55-59 3008 1588 1420

60-64 1500 556 944

gt=65 187 91 96

Non consta 1 1 0

Total sen non

consta

27595 19995 7600

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos

seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006

50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

150 100

Homes Mulleres

2006Decembro Total Homes Mulleres

Total 26685 19348 7337

lt 16 anos 0 0 0

16-19 208 196 12

20-24 822 736 86

25-29 1928 1650 278

30-34 2897 2375 522

35-39 3563 2828 735

40-44 4039 3106 933

45-49 4311 3291 1020

50-54 4273 2968 1305

55-59 2921 1563 1358

60-64 1535 550 985

gt=65 188 85 103

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

26685 19348 7337

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase

de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos

estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria

de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de

homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de

idade e asiacute

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007

2007Decembro Total Homes Mulleres

Total 25502 18409 7093

lt 16 anos 0 0 0

16-19 163 153 10

20-24 815 735 80

25-29 1710 1452 258

30-34 2821 2295 526

35-39 3305 2606 699

40-44 3943 2956 987

45-49 4096 3127 969

50-54 4110 2918 1192

55-59 2853 1550 1303

60-64 1530 538 992

gt=65 156 79 77

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

25502 18409 7093

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no

reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade

media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e

que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da

pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos

Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa

inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten

do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a

maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o

que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade

extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego

En concreto unha vez realizadas

consultas a todas as confrariacuteas de

pescadores con actividade de marisqueo a

peacute nos atopamos que salvo nos casos

puntuais de confrariacuteas cos bancos

marisqueiros pechados por problemas de

catalogacioacuten de zonas e demais onde non

se plantean de momento ampliar o nuacutemero

de persoas na praacutectica totalidade das

confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas

esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea

de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron

pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas

pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas

Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de

mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao

tratarse duns ingresos menores

Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos

de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa

comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados

posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten

Periacuteodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 1

C Allea 80Muller

C Propia 1564A CORUNtildeA

Total Muller 1645

Total A CORUNtildeA 1645

C Allea 1Muller

C Propia 165LUGO

Total Muller 166

Total LUGO 166

Grupo 2B 4

C Allea 75Muller

C Propia 1560VIGO

Total Muller 1639

Total VIGO 1639

Grupo 2B 3

C Allea 75Muller

C Propia 2301

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Muller 2379

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379

Total xeneral 5829 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo

artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas

Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen

nestes grupos de cotizacioacuten

E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo

IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos

Periodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 898

C Ajena 780Home

C Propia 1514A CORUNtildeA

Total Home 3192

Total A CORUNtildeA 3192

Grupo 2B 123

C Ajena 82Home

C Propia 103LUGO

Total Home 308

Total LUGO 308

Grupo 2B 353

C Ajena 529Home

C Propia 1142VIGO

Total Home 2024

Total VIGO 2024

Grupo 2B 383

C Ajena 612Home

C Propia 2704

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Home 3699

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699

Total xeral 9223 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade

e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa

seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma

Homes Mulleres TOTAIS

Agricultura

Ganaderiacutea caza y

silvicultura

1168 1405 2573

PESCA 420 2002 2422

Industrias

Extractivas 259 441 700

Insdustrias

Manufactureras 15640 7811 23451

Prodenerxiacutea e gas 113 224 337

Construccioacuten 2038 14887 16925

Comercreparacioacuten

vehiacuteculos 13593 5261 18854

Hostelariacuteas 11982 3421 15313

Transporte 1575 2707 4282

Interm Financiera 444 251 695

ActInmobiliarias 14774 8188 22962

Admoacuten Publica

defensa e

seguridade

5016 3522 8538

Educacioacuten 2299 815 3114

ActSanitarias 3674 490 4164

Outras actsociais 4820 1843 6663

Fogares cpersoal

domestico 833 54 887

Org Extraterritoriais 12 10 22

Sen sec asociada 17322 5758 23080

TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o

desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de

parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do

sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total

nacional

Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia

17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de

marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego

residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto

maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e

deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de

representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a

prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra

que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar

A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector

pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan

en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o

marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e

transporte ou venda nas prazas de abastos

Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten

A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do

pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode

considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial

A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten

e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da

muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente

vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para

o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu

traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que

na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados

durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina

no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute

empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que

axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas

entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban

copadas polos homes

Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no

mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas

mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras

mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres

encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas

administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector

neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes

exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden

representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico

Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller

no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o

peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea

importancia se representa o cadro seguinte

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR

PRINCIPAIS NON

PRINCIPAIS

NSNC

ARMADORAS 67 33 0

BATEEIRAS 50 18 32

MARISCADORAS

A PIE

15 79 6

PERCEBEIRAS A

FLOTE

48 48 5

PERCEBEIRAS A

PIE

38 57 5

REDEIRAS 18 78 4

Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de

532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das

mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das

mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son

os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores

arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de

peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 8: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O cambio de actitude na percepcioacuten do traballo no mar eacute un proceso lento que

require unha renovacioacuten xeracional as confrariacuteas de pescadores estaacuten no camintildeo

ineludible de modernizar as suacuteas instalacioacutens de adaptarse aacutes novas tecnoloxiacuteas -

algunhas xa tentildeen progresado moito no camintildeo correcto- e agora eacute o propio sector

extractivo o que debe provocar iniciativas da man das confrariacuteas e das

administracioacutens puacuteblicas para innovar e conseguir mellorar as suacuteas condicioacutens

laborais de traballo e sobre todo econoacutemicas

A capacidade para diversificar e compatibilizar o sector eacute fundamental para

conseguir mellores resultados e que os mozos e mozas comprendan a necesidade de

apostar polo desenrolo do litoral dende un punto de vista pesqueiro e non so turiacutestico

por exemplo Todo isto estaacute moi relacionado coa busca de novos subproductos da

pesca o novas especies explotables e rendibles economicamente Nunha sociedade

tan cambiante como a que vivimos as ldquomodasrdquo e os cambios alimenticios non se

deben deixar escapar oportunidades para os mozos e mozas que gustan do sector

pesqueiro e marisqueiro A nova cultura de consumo de algas ourizos os novos

subproductos elaborados como pateacutes de pescado etchellip son campos aos que o sector

extractivo tradicional aiacutenda non presta moita atencioacuten pero que no futuro constituiraacuten

novas fontes de emprego

Por outra banda a relevancia do papel da muller traballadora no mundo da

pesca eacute outra consideracioacuten que se debe ter en conta aacute hora de valorar o relevo

xeracional A muller tradicionalmente desempentildeou na nosa comunidade autoacutenoma

labores no marisqueo a peacute maacuteis nos tempos actuais deteacutectase nas confrariacuteas de

pescadores un aumento de mulleres enroladas en buques de marisqueo a flote unha

vez adquiridos os tiacutetulos habilitantes necesarios e que estaacuten conseguindo en moitos

casos recuperar e manter os oficios tradicionais e continuar o relevo xeracional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A fin de analizar os datos de idade media apreciados no sector do mar na nosa

comunidade autoacutenoma nos atopamos que dende o ano 2002 ata o 2007 as piraacutemides

de idade variaron segundo os seguintes datos aportados polos ficheiros de afiliacioacuten aacute

seguridade social e proporcionados polo IGE (Instituto Galego de Estatiacutestica)

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2002

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

20-24

30-34

40-44

50-54

60-64

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Cos datos obtidos do IGE eacute importante facer consideracioacutens

puntuais relativas a cada un dos anos dos que se dispoacuten de datos e

asiacute no ano 2002 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se

poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

2002Decembro Total Homes Mulleres

Total 29776 21853 7923

lt 16 anos 0 0 0

16-19 244 228 16

20-24 1367 1192 175

25-29 2521 2124 397

30-34 3305 2711 594

35-39 4063 3217 846

40-44 4353 3449 904

45-49 4545 3313 1232

50-54 4690 3159 1531

55-59 3082 1700 1382

60-64 1401 638 763

gt=65 188 106 82

Non consta 17 16 1

Total sen non consta 29759 21837 7922

HOMES MULLERES40-44 anos 50-54 anos

Piraacutemide de idadedas afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2003

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

35-39

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2003 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas

ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se

poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

2003Decembro Total Homes Mulleres

Total 29073 21155 7918

lt 16 anos 0 0 0

16-19 226 212 14

20-24 1224 1082 142

25-29 2371 1988 383

30-34 3164 2580 584

35-39 4079 3211 868

40-44 4128 3249 879

45-49 4546 3342 1204

50-54 4423 2978 1445

55-59 3166 1713 1453

60-64 1551 680 871

gt=65 193 118 75

Non consta 2 2 0

Total sen non

consta

29071 21153 7918

HOMES MULLERES45-49 anos 50-54 anos

55-59 anos Se constata neste ano que a porcentaxe de mulleres se concentra de igual xeito entre o periacuteodo 50 a 54 anos e 55 a 59 anos

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

2004Decembro Total Homes Mulleres

Total 28390 20598 7792

lt 16 anos 0 0 0

16-19 228 212 16

20-24 1070 959 111

25-29 2272 1921 351

30-34 3015 2445 570

35-39 3925 3112 813

40-44 4174 3223 951

45-49 4430 3296 1134

50-54 4301 2933 1368

55-59 3190 1700 1490

60-64 1626 695 931

gt=65 157 100 57

Non consta 2 2 0

Total sen non

consta

28388 20596 7792

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar

nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005

2005Decembro Total Homes Mulleres

Total 27596 19996 7600

lt 16 anos 0 0 0

16-19 203 190 13

20-24 926 832 94

25-29 2137 1815 322

30-34 2976 2421 555

35-39 3748 2958 790

40-44 4148 3208 940

45-49 4443 3368 1075

50-54 4319 2968 1351

55-59 3008 1588 1420

60-64 1500 556 944

gt=65 187 91 96

Non consta 1 1 0

Total sen non

consta

27595 19995 7600

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos

seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006

50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

150 100

Homes Mulleres

2006Decembro Total Homes Mulleres

Total 26685 19348 7337

lt 16 anos 0 0 0

16-19 208 196 12

20-24 822 736 86

25-29 1928 1650 278

30-34 2897 2375 522

35-39 3563 2828 735

40-44 4039 3106 933

45-49 4311 3291 1020

50-54 4273 2968 1305

55-59 2921 1563 1358

60-64 1535 550 985

gt=65 188 85 103

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

26685 19348 7337

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase

de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos

estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria

de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de

homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de

idade e asiacute

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007

2007Decembro Total Homes Mulleres

Total 25502 18409 7093

lt 16 anos 0 0 0

16-19 163 153 10

20-24 815 735 80

25-29 1710 1452 258

30-34 2821 2295 526

35-39 3305 2606 699

40-44 3943 2956 987

45-49 4096 3127 969

50-54 4110 2918 1192

55-59 2853 1550 1303

60-64 1530 538 992

gt=65 156 79 77

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

25502 18409 7093

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no

reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade

media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e

que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da

pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos

Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa

inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten

do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a

maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o

que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade

extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego

En concreto unha vez realizadas

consultas a todas as confrariacuteas de

pescadores con actividade de marisqueo a

peacute nos atopamos que salvo nos casos

puntuais de confrariacuteas cos bancos

marisqueiros pechados por problemas de

catalogacioacuten de zonas e demais onde non

se plantean de momento ampliar o nuacutemero

de persoas na praacutectica totalidade das

confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas

esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea

de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron

pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas

pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas

Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de

mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao

tratarse duns ingresos menores

Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos

de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa

comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados

posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten

Periacuteodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 1

C Allea 80Muller

C Propia 1564A CORUNtildeA

Total Muller 1645

Total A CORUNtildeA 1645

C Allea 1Muller

C Propia 165LUGO

Total Muller 166

Total LUGO 166

Grupo 2B 4

C Allea 75Muller

C Propia 1560VIGO

Total Muller 1639

Total VIGO 1639

Grupo 2B 3

C Allea 75Muller

C Propia 2301

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Muller 2379

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379

Total xeneral 5829 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo

artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas

Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen

nestes grupos de cotizacioacuten

E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo

IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos

Periodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 898

C Ajena 780Home

C Propia 1514A CORUNtildeA

Total Home 3192

Total A CORUNtildeA 3192

Grupo 2B 123

C Ajena 82Home

C Propia 103LUGO

Total Home 308

Total LUGO 308

Grupo 2B 353

C Ajena 529Home

C Propia 1142VIGO

Total Home 2024

Total VIGO 2024

Grupo 2B 383

C Ajena 612Home

C Propia 2704

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Home 3699

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699

Total xeral 9223 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade

e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa

seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma

Homes Mulleres TOTAIS

Agricultura

Ganaderiacutea caza y

silvicultura

1168 1405 2573

PESCA 420 2002 2422

Industrias

Extractivas 259 441 700

Insdustrias

Manufactureras 15640 7811 23451

Prodenerxiacutea e gas 113 224 337

Construccioacuten 2038 14887 16925

Comercreparacioacuten

vehiacuteculos 13593 5261 18854

Hostelariacuteas 11982 3421 15313

Transporte 1575 2707 4282

Interm Financiera 444 251 695

ActInmobiliarias 14774 8188 22962

Admoacuten Publica

defensa e

seguridade

5016 3522 8538

Educacioacuten 2299 815 3114

ActSanitarias 3674 490 4164

Outras actsociais 4820 1843 6663

Fogares cpersoal

domestico 833 54 887

Org Extraterritoriais 12 10 22

Sen sec asociada 17322 5758 23080

TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o

desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de

parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do

sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total

nacional

Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia

17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de

marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego

residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto

maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e

deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de

representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a

prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra

que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar

A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector

pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan

en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o

marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e

transporte ou venda nas prazas de abastos

Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten

A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do

pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode

considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial

A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten

e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da

muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente

vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para

o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu

traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que

na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados

durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina

no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute

empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que

axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas

entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban

copadas polos homes

Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no

mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas

mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras

mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres

encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas

administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector

neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes

exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden

representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico

Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller

no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o

peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea

importancia se representa o cadro seguinte

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR

PRINCIPAIS NON

PRINCIPAIS

NSNC

ARMADORAS 67 33 0

BATEEIRAS 50 18 32

MARISCADORAS

A PIE

15 79 6

PERCEBEIRAS A

FLOTE

48 48 5

PERCEBEIRAS A

PIE

38 57 5

REDEIRAS 18 78 4

Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de

532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das

mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das

mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son

os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores

arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de

peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 9: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A fin de analizar os datos de idade media apreciados no sector do mar na nosa

comunidade autoacutenoma nos atopamos que dende o ano 2002 ata o 2007 as piraacutemides

de idade variaron segundo os seguintes datos aportados polos ficheiros de afiliacioacuten aacute

seguridade social e proporcionados polo IGE (Instituto Galego de Estatiacutestica)

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2002

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

20-24

30-34

40-44

50-54

60-64

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Cos datos obtidos do IGE eacute importante facer consideracioacutens

puntuais relativas a cada un dos anos dos que se dispoacuten de datos e

asiacute no ano 2002 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se

poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

2002Decembro Total Homes Mulleres

Total 29776 21853 7923

lt 16 anos 0 0 0

16-19 244 228 16

20-24 1367 1192 175

25-29 2521 2124 397

30-34 3305 2711 594

35-39 4063 3217 846

40-44 4353 3449 904

45-49 4545 3313 1232

50-54 4690 3159 1531

55-59 3082 1700 1382

60-64 1401 638 763

gt=65 188 106 82

Non consta 17 16 1

Total sen non consta 29759 21837 7922

HOMES MULLERES40-44 anos 50-54 anos

Piraacutemide de idadedas afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2003

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

35-39

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2003 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas

ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se

poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

2003Decembro Total Homes Mulleres

Total 29073 21155 7918

lt 16 anos 0 0 0

16-19 226 212 14

20-24 1224 1082 142

25-29 2371 1988 383

30-34 3164 2580 584

35-39 4079 3211 868

40-44 4128 3249 879

45-49 4546 3342 1204

50-54 4423 2978 1445

55-59 3166 1713 1453

60-64 1551 680 871

gt=65 193 118 75

Non consta 2 2 0

Total sen non

consta

29071 21153 7918

HOMES MULLERES45-49 anos 50-54 anos

55-59 anos Se constata neste ano que a porcentaxe de mulleres se concentra de igual xeito entre o periacuteodo 50 a 54 anos e 55 a 59 anos

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

2004Decembro Total Homes Mulleres

Total 28390 20598 7792

lt 16 anos 0 0 0

16-19 228 212 16

20-24 1070 959 111

25-29 2272 1921 351

30-34 3015 2445 570

35-39 3925 3112 813

40-44 4174 3223 951

45-49 4430 3296 1134

50-54 4301 2933 1368

55-59 3190 1700 1490

60-64 1626 695 931

gt=65 157 100 57

Non consta 2 2 0

Total sen non

consta

28388 20596 7792

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar

nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005

2005Decembro Total Homes Mulleres

Total 27596 19996 7600

lt 16 anos 0 0 0

16-19 203 190 13

20-24 926 832 94

25-29 2137 1815 322

30-34 2976 2421 555

35-39 3748 2958 790

40-44 4148 3208 940

45-49 4443 3368 1075

50-54 4319 2968 1351

55-59 3008 1588 1420

60-64 1500 556 944

gt=65 187 91 96

Non consta 1 1 0

Total sen non

consta

27595 19995 7600

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos

seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006

50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

150 100

Homes Mulleres

2006Decembro Total Homes Mulleres

Total 26685 19348 7337

lt 16 anos 0 0 0

16-19 208 196 12

20-24 822 736 86

25-29 1928 1650 278

30-34 2897 2375 522

35-39 3563 2828 735

40-44 4039 3106 933

45-49 4311 3291 1020

50-54 4273 2968 1305

55-59 2921 1563 1358

60-64 1535 550 985

gt=65 188 85 103

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

26685 19348 7337

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase

de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos

estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria

de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de

homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de

idade e asiacute

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007

2007Decembro Total Homes Mulleres

Total 25502 18409 7093

lt 16 anos 0 0 0

16-19 163 153 10

20-24 815 735 80

25-29 1710 1452 258

30-34 2821 2295 526

35-39 3305 2606 699

40-44 3943 2956 987

45-49 4096 3127 969

50-54 4110 2918 1192

55-59 2853 1550 1303

60-64 1530 538 992

gt=65 156 79 77

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

25502 18409 7093

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no

reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade

media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e

que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da

pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos

Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa

inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten

do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a

maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o

que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade

extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego

En concreto unha vez realizadas

consultas a todas as confrariacuteas de

pescadores con actividade de marisqueo a

peacute nos atopamos que salvo nos casos

puntuais de confrariacuteas cos bancos

marisqueiros pechados por problemas de

catalogacioacuten de zonas e demais onde non

se plantean de momento ampliar o nuacutemero

de persoas na praacutectica totalidade das

confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas

esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea

de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron

pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas

pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas

Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de

mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao

tratarse duns ingresos menores

Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos

de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa

comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados

posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten

Periacuteodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 1

C Allea 80Muller

C Propia 1564A CORUNtildeA

Total Muller 1645

Total A CORUNtildeA 1645

C Allea 1Muller

C Propia 165LUGO

Total Muller 166

Total LUGO 166

Grupo 2B 4

C Allea 75Muller

C Propia 1560VIGO

Total Muller 1639

Total VIGO 1639

Grupo 2B 3

C Allea 75Muller

C Propia 2301

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Muller 2379

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379

Total xeneral 5829 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo

artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas

Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen

nestes grupos de cotizacioacuten

E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo

IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos

Periodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 898

C Ajena 780Home

C Propia 1514A CORUNtildeA

Total Home 3192

Total A CORUNtildeA 3192

Grupo 2B 123

C Ajena 82Home

C Propia 103LUGO

Total Home 308

Total LUGO 308

Grupo 2B 353

C Ajena 529Home

C Propia 1142VIGO

Total Home 2024

Total VIGO 2024

Grupo 2B 383

C Ajena 612Home

C Propia 2704

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Home 3699

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699

Total xeral 9223 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade

e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa

seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma

Homes Mulleres TOTAIS

Agricultura

Ganaderiacutea caza y

silvicultura

1168 1405 2573

PESCA 420 2002 2422

Industrias

Extractivas 259 441 700

Insdustrias

Manufactureras 15640 7811 23451

Prodenerxiacutea e gas 113 224 337

Construccioacuten 2038 14887 16925

Comercreparacioacuten

vehiacuteculos 13593 5261 18854

Hostelariacuteas 11982 3421 15313

Transporte 1575 2707 4282

Interm Financiera 444 251 695

ActInmobiliarias 14774 8188 22962

Admoacuten Publica

defensa e

seguridade

5016 3522 8538

Educacioacuten 2299 815 3114

ActSanitarias 3674 490 4164

Outras actsociais 4820 1843 6663

Fogares cpersoal

domestico 833 54 887

Org Extraterritoriais 12 10 22

Sen sec asociada 17322 5758 23080

TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o

desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de

parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do

sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total

nacional

Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia

17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de

marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego

residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto

maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e

deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de

representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a

prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra

que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar

A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector

pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan

en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o

marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e

transporte ou venda nas prazas de abastos

Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten

A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do

pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode

considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial

A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten

e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da

muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente

vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para

o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu

traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que

na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados

durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina

no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute

empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que

axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas

entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban

copadas polos homes

Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no

mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas

mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras

mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres

encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas

administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector

neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes

exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden

representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico

Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller

no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o

peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea

importancia se representa o cadro seguinte

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR

PRINCIPAIS NON

PRINCIPAIS

NSNC

ARMADORAS 67 33 0

BATEEIRAS 50 18 32

MARISCADORAS

A PIE

15 79 6

PERCEBEIRAS A

FLOTE

48 48 5

PERCEBEIRAS A

PIE

38 57 5

REDEIRAS 18 78 4

Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de

532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das

mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das

mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son

os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores

arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de

peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 10: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2002

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

20-24

30-34

40-44

50-54

60-64

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Cos datos obtidos do IGE eacute importante facer consideracioacutens

puntuais relativas a cada un dos anos dos que se dispoacuten de datos e

asiacute no ano 2002 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se

poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

2002Decembro Total Homes Mulleres

Total 29776 21853 7923

lt 16 anos 0 0 0

16-19 244 228 16

20-24 1367 1192 175

25-29 2521 2124 397

30-34 3305 2711 594

35-39 4063 3217 846

40-44 4353 3449 904

45-49 4545 3313 1232

50-54 4690 3159 1531

55-59 3082 1700 1382

60-64 1401 638 763

gt=65 188 106 82

Non consta 17 16 1

Total sen non consta 29759 21837 7922

HOMES MULLERES40-44 anos 50-54 anos

Piraacutemide de idadedas afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2003

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

35-39

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2003 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas

ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se

poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

2003Decembro Total Homes Mulleres

Total 29073 21155 7918

lt 16 anos 0 0 0

16-19 226 212 14

20-24 1224 1082 142

25-29 2371 1988 383

30-34 3164 2580 584

35-39 4079 3211 868

40-44 4128 3249 879

45-49 4546 3342 1204

50-54 4423 2978 1445

55-59 3166 1713 1453

60-64 1551 680 871

gt=65 193 118 75

Non consta 2 2 0

Total sen non

consta

29071 21153 7918

HOMES MULLERES45-49 anos 50-54 anos

55-59 anos Se constata neste ano que a porcentaxe de mulleres se concentra de igual xeito entre o periacuteodo 50 a 54 anos e 55 a 59 anos

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

2004Decembro Total Homes Mulleres

Total 28390 20598 7792

lt 16 anos 0 0 0

16-19 228 212 16

20-24 1070 959 111

25-29 2272 1921 351

30-34 3015 2445 570

35-39 3925 3112 813

40-44 4174 3223 951

45-49 4430 3296 1134

50-54 4301 2933 1368

55-59 3190 1700 1490

60-64 1626 695 931

gt=65 157 100 57

Non consta 2 2 0

Total sen non

consta

28388 20596 7792

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar

nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005

2005Decembro Total Homes Mulleres

Total 27596 19996 7600

lt 16 anos 0 0 0

16-19 203 190 13

20-24 926 832 94

25-29 2137 1815 322

30-34 2976 2421 555

35-39 3748 2958 790

40-44 4148 3208 940

45-49 4443 3368 1075

50-54 4319 2968 1351

55-59 3008 1588 1420

60-64 1500 556 944

gt=65 187 91 96

Non consta 1 1 0

Total sen non

consta

27595 19995 7600

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos

seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006

50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

150 100

Homes Mulleres

2006Decembro Total Homes Mulleres

Total 26685 19348 7337

lt 16 anos 0 0 0

16-19 208 196 12

20-24 822 736 86

25-29 1928 1650 278

30-34 2897 2375 522

35-39 3563 2828 735

40-44 4039 3106 933

45-49 4311 3291 1020

50-54 4273 2968 1305

55-59 2921 1563 1358

60-64 1535 550 985

gt=65 188 85 103

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

26685 19348 7337

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase

de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos

estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria

de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de

homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de

idade e asiacute

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007

2007Decembro Total Homes Mulleres

Total 25502 18409 7093

lt 16 anos 0 0 0

16-19 163 153 10

20-24 815 735 80

25-29 1710 1452 258

30-34 2821 2295 526

35-39 3305 2606 699

40-44 3943 2956 987

45-49 4096 3127 969

50-54 4110 2918 1192

55-59 2853 1550 1303

60-64 1530 538 992

gt=65 156 79 77

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

25502 18409 7093

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no

reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade

media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e

que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da

pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos

Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa

inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten

do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a

maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o

que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade

extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego

En concreto unha vez realizadas

consultas a todas as confrariacuteas de

pescadores con actividade de marisqueo a

peacute nos atopamos que salvo nos casos

puntuais de confrariacuteas cos bancos

marisqueiros pechados por problemas de

catalogacioacuten de zonas e demais onde non

se plantean de momento ampliar o nuacutemero

de persoas na praacutectica totalidade das

confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas

esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea

de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron

pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas

pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas

Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de

mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao

tratarse duns ingresos menores

Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos

de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa

comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados

posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten

Periacuteodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 1

C Allea 80Muller

C Propia 1564A CORUNtildeA

Total Muller 1645

Total A CORUNtildeA 1645

C Allea 1Muller

C Propia 165LUGO

Total Muller 166

Total LUGO 166

Grupo 2B 4

C Allea 75Muller

C Propia 1560VIGO

Total Muller 1639

Total VIGO 1639

Grupo 2B 3

C Allea 75Muller

C Propia 2301

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Muller 2379

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379

Total xeneral 5829 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo

artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas

Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen

nestes grupos de cotizacioacuten

E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo

IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos

Periodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 898

C Ajena 780Home

C Propia 1514A CORUNtildeA

Total Home 3192

Total A CORUNtildeA 3192

Grupo 2B 123

C Ajena 82Home

C Propia 103LUGO

Total Home 308

Total LUGO 308

Grupo 2B 353

C Ajena 529Home

C Propia 1142VIGO

Total Home 2024

Total VIGO 2024

Grupo 2B 383

C Ajena 612Home

C Propia 2704

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Home 3699

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699

Total xeral 9223 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade

e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa

seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma

Homes Mulleres TOTAIS

Agricultura

Ganaderiacutea caza y

silvicultura

1168 1405 2573

PESCA 420 2002 2422

Industrias

Extractivas 259 441 700

Insdustrias

Manufactureras 15640 7811 23451

Prodenerxiacutea e gas 113 224 337

Construccioacuten 2038 14887 16925

Comercreparacioacuten

vehiacuteculos 13593 5261 18854

Hostelariacuteas 11982 3421 15313

Transporte 1575 2707 4282

Interm Financiera 444 251 695

ActInmobiliarias 14774 8188 22962

Admoacuten Publica

defensa e

seguridade

5016 3522 8538

Educacioacuten 2299 815 3114

ActSanitarias 3674 490 4164

Outras actsociais 4820 1843 6663

Fogares cpersoal

domestico 833 54 887

Org Extraterritoriais 12 10 22

Sen sec asociada 17322 5758 23080

TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o

desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de

parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do

sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total

nacional

Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia

17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de

marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego

residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto

maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e

deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de

representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a

prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra

que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar

A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector

pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan

en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o

marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e

transporte ou venda nas prazas de abastos

Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten

A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do

pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode

considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial

A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten

e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da

muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente

vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para

o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu

traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que

na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados

durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina

no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute

empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que

axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas

entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban

copadas polos homes

Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no

mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas

mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras

mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres

encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas

administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector

neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes

exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden

representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico

Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller

no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o

peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea

importancia se representa o cadro seguinte

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR

PRINCIPAIS NON

PRINCIPAIS

NSNC

ARMADORAS 67 33 0

BATEEIRAS 50 18 32

MARISCADORAS

A PIE

15 79 6

PERCEBEIRAS A

FLOTE

48 48 5

PERCEBEIRAS A

PIE

38 57 5

REDEIRAS 18 78 4

Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de

532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das

mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das

mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son

os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores

arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de

peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 11: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Piraacutemide de idadedas afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2003

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

35-39

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2003 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas

ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se

poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

2003Decembro Total Homes Mulleres

Total 29073 21155 7918

lt 16 anos 0 0 0

16-19 226 212 14

20-24 1224 1082 142

25-29 2371 1988 383

30-34 3164 2580 584

35-39 4079 3211 868

40-44 4128 3249 879

45-49 4546 3342 1204

50-54 4423 2978 1445

55-59 3166 1713 1453

60-64 1551 680 871

gt=65 193 118 75

Non consta 2 2 0

Total sen non

consta

29071 21153 7918

HOMES MULLERES45-49 anos 50-54 anos

55-59 anos Se constata neste ano que a porcentaxe de mulleres se concentra de igual xeito entre o periacuteodo 50 a 54 anos e 55 a 59 anos

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

2004Decembro Total Homes Mulleres

Total 28390 20598 7792

lt 16 anos 0 0 0

16-19 228 212 16

20-24 1070 959 111

25-29 2272 1921 351

30-34 3015 2445 570

35-39 3925 3112 813

40-44 4174 3223 951

45-49 4430 3296 1134

50-54 4301 2933 1368

55-59 3190 1700 1490

60-64 1626 695 931

gt=65 157 100 57

Non consta 2 2 0

Total sen non

consta

28388 20596 7792

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar

nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005

2005Decembro Total Homes Mulleres

Total 27596 19996 7600

lt 16 anos 0 0 0

16-19 203 190 13

20-24 926 832 94

25-29 2137 1815 322

30-34 2976 2421 555

35-39 3748 2958 790

40-44 4148 3208 940

45-49 4443 3368 1075

50-54 4319 2968 1351

55-59 3008 1588 1420

60-64 1500 556 944

gt=65 187 91 96

Non consta 1 1 0

Total sen non

consta

27595 19995 7600

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos

seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006

50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

150 100

Homes Mulleres

2006Decembro Total Homes Mulleres

Total 26685 19348 7337

lt 16 anos 0 0 0

16-19 208 196 12

20-24 822 736 86

25-29 1928 1650 278

30-34 2897 2375 522

35-39 3563 2828 735

40-44 4039 3106 933

45-49 4311 3291 1020

50-54 4273 2968 1305

55-59 2921 1563 1358

60-64 1535 550 985

gt=65 188 85 103

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

26685 19348 7337

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase

de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos

estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria

de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de

homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de

idade e asiacute

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007

2007Decembro Total Homes Mulleres

Total 25502 18409 7093

lt 16 anos 0 0 0

16-19 163 153 10

20-24 815 735 80

25-29 1710 1452 258

30-34 2821 2295 526

35-39 3305 2606 699

40-44 3943 2956 987

45-49 4096 3127 969

50-54 4110 2918 1192

55-59 2853 1550 1303

60-64 1530 538 992

gt=65 156 79 77

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

25502 18409 7093

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no

reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade

media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e

que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da

pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos

Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa

inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten

do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a

maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o

que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade

extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego

En concreto unha vez realizadas

consultas a todas as confrariacuteas de

pescadores con actividade de marisqueo a

peacute nos atopamos que salvo nos casos

puntuais de confrariacuteas cos bancos

marisqueiros pechados por problemas de

catalogacioacuten de zonas e demais onde non

se plantean de momento ampliar o nuacutemero

de persoas na praacutectica totalidade das

confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas

esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea

de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron

pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas

pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas

Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de

mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao

tratarse duns ingresos menores

Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos

de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa

comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados

posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten

Periacuteodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 1

C Allea 80Muller

C Propia 1564A CORUNtildeA

Total Muller 1645

Total A CORUNtildeA 1645

C Allea 1Muller

C Propia 165LUGO

Total Muller 166

Total LUGO 166

Grupo 2B 4

C Allea 75Muller

C Propia 1560VIGO

Total Muller 1639

Total VIGO 1639

Grupo 2B 3

C Allea 75Muller

C Propia 2301

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Muller 2379

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379

Total xeneral 5829 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo

artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas

Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen

nestes grupos de cotizacioacuten

E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo

IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos

Periodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 898

C Ajena 780Home

C Propia 1514A CORUNtildeA

Total Home 3192

Total A CORUNtildeA 3192

Grupo 2B 123

C Ajena 82Home

C Propia 103LUGO

Total Home 308

Total LUGO 308

Grupo 2B 353

C Ajena 529Home

C Propia 1142VIGO

Total Home 2024

Total VIGO 2024

Grupo 2B 383

C Ajena 612Home

C Propia 2704

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Home 3699

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699

Total xeral 9223 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade

e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa

seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma

Homes Mulleres TOTAIS

Agricultura

Ganaderiacutea caza y

silvicultura

1168 1405 2573

PESCA 420 2002 2422

Industrias

Extractivas 259 441 700

Insdustrias

Manufactureras 15640 7811 23451

Prodenerxiacutea e gas 113 224 337

Construccioacuten 2038 14887 16925

Comercreparacioacuten

vehiacuteculos 13593 5261 18854

Hostelariacuteas 11982 3421 15313

Transporte 1575 2707 4282

Interm Financiera 444 251 695

ActInmobiliarias 14774 8188 22962

Admoacuten Publica

defensa e

seguridade

5016 3522 8538

Educacioacuten 2299 815 3114

ActSanitarias 3674 490 4164

Outras actsociais 4820 1843 6663

Fogares cpersoal

domestico 833 54 887

Org Extraterritoriais 12 10 22

Sen sec asociada 17322 5758 23080

TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o

desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de

parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do

sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total

nacional

Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia

17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de

marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego

residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto

maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e

deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de

representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a

prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra

que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar

A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector

pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan

en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o

marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e

transporte ou venda nas prazas de abastos

Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten

A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do

pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode

considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial

A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten

e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da

muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente

vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para

o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu

traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que

na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados

durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina

no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute

empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que

axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas

entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban

copadas polos homes

Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no

mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas

mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras

mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres

encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas

administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector

neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes

exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden

representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico

Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller

no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o

peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea

importancia se representa o cadro seguinte

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR

PRINCIPAIS NON

PRINCIPAIS

NSNC

ARMADORAS 67 33 0

BATEEIRAS 50 18 32

MARISCADORAS

A PIE

15 79 6

PERCEBEIRAS A

FLOTE

48 48 5

PERCEBEIRAS A

PIE

38 57 5

REDEIRAS 18 78 4

Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de

532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das

mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das

mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son

os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores

arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de

peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 12: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

2004Decembro Total Homes Mulleres

Total 28390 20598 7792

lt 16 anos 0 0 0

16-19 228 212 16

20-24 1070 959 111

25-29 2272 1921 351

30-34 3015 2445 570

35-39 3925 3112 813

40-44 4174 3223 951

45-49 4430 3296 1134

50-54 4301 2933 1368

55-59 3190 1700 1490

60-64 1626 695 931

gt=65 157 100 57

Non consta 2 2 0

Total sen non

consta

28388 20596 7792

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar

nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005

2005Decembro Total Homes Mulleres

Total 27596 19996 7600

lt 16 anos 0 0 0

16-19 203 190 13

20-24 926 832 94

25-29 2137 1815 322

30-34 2976 2421 555

35-39 3748 2958 790

40-44 4148 3208 940

45-49 4443 3368 1075

50-54 4319 2968 1351

55-59 3008 1588 1420

60-64 1500 556 944

gt=65 187 91 96

Non consta 1 1 0

Total sen non

consta

27595 19995 7600

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos

seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006

50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

150 100

Homes Mulleres

2006Decembro Total Homes Mulleres

Total 26685 19348 7337

lt 16 anos 0 0 0

16-19 208 196 12

20-24 822 736 86

25-29 1928 1650 278

30-34 2897 2375 522

35-39 3563 2828 735

40-44 4039 3106 933

45-49 4311 3291 1020

50-54 4273 2968 1305

55-59 2921 1563 1358

60-64 1535 550 985

gt=65 188 85 103

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

26685 19348 7337

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase

de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos

estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria

de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de

homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de

idade e asiacute

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007

2007Decembro Total Homes Mulleres

Total 25502 18409 7093

lt 16 anos 0 0 0

16-19 163 153 10

20-24 815 735 80

25-29 1710 1452 258

30-34 2821 2295 526

35-39 3305 2606 699

40-44 3943 2956 987

45-49 4096 3127 969

50-54 4110 2918 1192

55-59 2853 1550 1303

60-64 1530 538 992

gt=65 156 79 77

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

25502 18409 7093

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no

reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade

media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e

que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da

pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos

Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa

inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten

do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a

maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o

que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade

extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego

En concreto unha vez realizadas

consultas a todas as confrariacuteas de

pescadores con actividade de marisqueo a

peacute nos atopamos que salvo nos casos

puntuais de confrariacuteas cos bancos

marisqueiros pechados por problemas de

catalogacioacuten de zonas e demais onde non

se plantean de momento ampliar o nuacutemero

de persoas na praacutectica totalidade das

confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas

esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea

de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron

pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas

pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas

Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de

mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao

tratarse duns ingresos menores

Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos

de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa

comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados

posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten

Periacuteodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 1

C Allea 80Muller

C Propia 1564A CORUNtildeA

Total Muller 1645

Total A CORUNtildeA 1645

C Allea 1Muller

C Propia 165LUGO

Total Muller 166

Total LUGO 166

Grupo 2B 4

C Allea 75Muller

C Propia 1560VIGO

Total Muller 1639

Total VIGO 1639

Grupo 2B 3

C Allea 75Muller

C Propia 2301

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Muller 2379

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379

Total xeneral 5829 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo

artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas

Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen

nestes grupos de cotizacioacuten

E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo

IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos

Periodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 898

C Ajena 780Home

C Propia 1514A CORUNtildeA

Total Home 3192

Total A CORUNtildeA 3192

Grupo 2B 123

C Ajena 82Home

C Propia 103LUGO

Total Home 308

Total LUGO 308

Grupo 2B 353

C Ajena 529Home

C Propia 1142VIGO

Total Home 2024

Total VIGO 2024

Grupo 2B 383

C Ajena 612Home

C Propia 2704

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Home 3699

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699

Total xeral 9223 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade

e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa

seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma

Homes Mulleres TOTAIS

Agricultura

Ganaderiacutea caza y

silvicultura

1168 1405 2573

PESCA 420 2002 2422

Industrias

Extractivas 259 441 700

Insdustrias

Manufactureras 15640 7811 23451

Prodenerxiacutea e gas 113 224 337

Construccioacuten 2038 14887 16925

Comercreparacioacuten

vehiacuteculos 13593 5261 18854

Hostelariacuteas 11982 3421 15313

Transporte 1575 2707 4282

Interm Financiera 444 251 695

ActInmobiliarias 14774 8188 22962

Admoacuten Publica

defensa e

seguridade

5016 3522 8538

Educacioacuten 2299 815 3114

ActSanitarias 3674 490 4164

Outras actsociais 4820 1843 6663

Fogares cpersoal

domestico 833 54 887

Org Extraterritoriais 12 10 22

Sen sec asociada 17322 5758 23080

TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o

desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de

parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do

sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total

nacional

Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia

17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de

marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego

residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto

maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e

deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de

representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a

prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra

que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar

A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector

pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan

en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o

marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e

transporte ou venda nas prazas de abastos

Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten

A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do

pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode

considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial

A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten

e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da

muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente

vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para

o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu

traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que

na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados

durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina

no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute

empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que

axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas

entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban

copadas polos homes

Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no

mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas

mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras

mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres

encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas

administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector

neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes

exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden

representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico

Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller

no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o

peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea

importancia se representa o cadro seguinte

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR

PRINCIPAIS NON

PRINCIPAIS

NSNC

ARMADORAS 67 33 0

BATEEIRAS 50 18 32

MARISCADORAS

A PIE

15 79 6

PERCEBEIRAS A

FLOTE

48 48 5

PERCEBEIRAS A

PIE

38 57 5

REDEIRAS 18 78 4

Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de

532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das

mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das

mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son

os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores

arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de

peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 13: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005

2005Decembro Total Homes Mulleres

Total 27596 19996 7600

lt 16 anos 0 0 0

16-19 203 190 13

20-24 926 832 94

25-29 2137 1815 322

30-34 2976 2421 555

35-39 3748 2958 790

40-44 4148 3208 940

45-49 4443 3368 1075

50-54 4319 2968 1351

55-59 3008 1588 1420

60-64 1500 556 944

gt=65 187 91 96

Non consta 1 1 0

Total sen non

consta

27595 19995 7600

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao

reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos

seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006

50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

150 100

Homes Mulleres

2006Decembro Total Homes Mulleres

Total 26685 19348 7337

lt 16 anos 0 0 0

16-19 208 196 12

20-24 822 736 86

25-29 1928 1650 278

30-34 2897 2375 522

35-39 3563 2828 735

40-44 4039 3106 933

45-49 4311 3291 1020

50-54 4273 2968 1305

55-59 2921 1563 1358

60-64 1535 550 985

gt=65 188 85 103

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

26685 19348 7337

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase

de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos

estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria

de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de

homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de

idade e asiacute

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007

2007Decembro Total Homes Mulleres

Total 25502 18409 7093

lt 16 anos 0 0 0

16-19 163 153 10

20-24 815 735 80

25-29 1710 1452 258

30-34 2821 2295 526

35-39 3305 2606 699

40-44 3943 2956 987

45-49 4096 3127 969

50-54 4110 2918 1192

55-59 2853 1550 1303

60-64 1530 538 992

gt=65 156 79 77

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

25502 18409 7093

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no

reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade

media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e

que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da

pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos

Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa

inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten

do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a

maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o

que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade

extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego

En concreto unha vez realizadas

consultas a todas as confrariacuteas de

pescadores con actividade de marisqueo a

peacute nos atopamos que salvo nos casos

puntuais de confrariacuteas cos bancos

marisqueiros pechados por problemas de

catalogacioacuten de zonas e demais onde non

se plantean de momento ampliar o nuacutemero

de persoas na praacutectica totalidade das

confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas

esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea

de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron

pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas

pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas

Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de

mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao

tratarse duns ingresos menores

Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos

de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa

comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados

posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten

Periacuteodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 1

C Allea 80Muller

C Propia 1564A CORUNtildeA

Total Muller 1645

Total A CORUNtildeA 1645

C Allea 1Muller

C Propia 165LUGO

Total Muller 166

Total LUGO 166

Grupo 2B 4

C Allea 75Muller

C Propia 1560VIGO

Total Muller 1639

Total VIGO 1639

Grupo 2B 3

C Allea 75Muller

C Propia 2301

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Muller 2379

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379

Total xeneral 5829 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo

artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas

Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen

nestes grupos de cotizacioacuten

E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo

IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos

Periodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 898

C Ajena 780Home

C Propia 1514A CORUNtildeA

Total Home 3192

Total A CORUNtildeA 3192

Grupo 2B 123

C Ajena 82Home

C Propia 103LUGO

Total Home 308

Total LUGO 308

Grupo 2B 353

C Ajena 529Home

C Propia 1142VIGO

Total Home 2024

Total VIGO 2024

Grupo 2B 383

C Ajena 612Home

C Propia 2704

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Home 3699

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699

Total xeral 9223 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade

e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa

seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma

Homes Mulleres TOTAIS

Agricultura

Ganaderiacutea caza y

silvicultura

1168 1405 2573

PESCA 420 2002 2422

Industrias

Extractivas 259 441 700

Insdustrias

Manufactureras 15640 7811 23451

Prodenerxiacutea e gas 113 224 337

Construccioacuten 2038 14887 16925

Comercreparacioacuten

vehiacuteculos 13593 5261 18854

Hostelariacuteas 11982 3421 15313

Transporte 1575 2707 4282

Interm Financiera 444 251 695

ActInmobiliarias 14774 8188 22962

Admoacuten Publica

defensa e

seguridade

5016 3522 8538

Educacioacuten 2299 815 3114

ActSanitarias 3674 490 4164

Outras actsociais 4820 1843 6663

Fogares cpersoal

domestico 833 54 887

Org Extraterritoriais 12 10 22

Sen sec asociada 17322 5758 23080

TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o

desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de

parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do

sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total

nacional

Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia

17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de

marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego

residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto

maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e

deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de

representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a

prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra

que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar

A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector

pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan

en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o

marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e

transporte ou venda nas prazas de abastos

Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten

A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do

pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode

considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial

A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten

e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da

muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente

vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para

o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu

traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que

na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados

durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina

no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute

empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que

axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas

entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban

copadas polos homes

Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no

mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas

mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras

mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres

encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas

administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector

neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes

exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden

representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico

Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller

no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o

peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea

importancia se representa o cadro seguinte

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR

PRINCIPAIS NON

PRINCIPAIS

NSNC

ARMADORAS 67 33 0

BATEEIRAS 50 18 32

MARISCADORAS

A PIE

15 79 6

PERCEBEIRAS A

FLOTE

48 48 5

PERCEBEIRAS A

PIE

38 57 5

REDEIRAS 18 78 4

Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de

532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das

mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das

mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son

os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores

arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de

peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 14: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006

50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

150 100

Homes Mulleres

2006Decembro Total Homes Mulleres

Total 26685 19348 7337

lt 16 anos 0 0 0

16-19 208 196 12

20-24 822 736 86

25-29 1928 1650 278

30-34 2897 2375 522

35-39 3563 2828 735

40-44 4039 3106 933

45-49 4311 3291 1020

50-54 4273 2968 1305

55-59 2921 1563 1358

60-64 1535 550 985

gt=65 188 85 103

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

26685 19348 7337

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social

Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase

de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos

estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria

de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de

homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de

idade e asiacute

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007

2007Decembro Total Homes Mulleres

Total 25502 18409 7093

lt 16 anos 0 0 0

16-19 163 153 10

20-24 815 735 80

25-29 1710 1452 258

30-34 2821 2295 526

35-39 3305 2606 699

40-44 3943 2956 987

45-49 4096 3127 969

50-54 4110 2918 1192

55-59 2853 1550 1303

60-64 1530 538 992

gt=65 156 79 77

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

25502 18409 7093

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no

reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade

media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e

que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da

pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos

Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa

inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten

do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a

maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o

que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade

extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego

En concreto unha vez realizadas

consultas a todas as confrariacuteas de

pescadores con actividade de marisqueo a

peacute nos atopamos que salvo nos casos

puntuais de confrariacuteas cos bancos

marisqueiros pechados por problemas de

catalogacioacuten de zonas e demais onde non

se plantean de momento ampliar o nuacutemero

de persoas na praacutectica totalidade das

confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas

esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea

de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron

pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas

pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas

Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de

mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao

tratarse duns ingresos menores

Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos

de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa

comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados

posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten

Periacuteodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 1

C Allea 80Muller

C Propia 1564A CORUNtildeA

Total Muller 1645

Total A CORUNtildeA 1645

C Allea 1Muller

C Propia 165LUGO

Total Muller 166

Total LUGO 166

Grupo 2B 4

C Allea 75Muller

C Propia 1560VIGO

Total Muller 1639

Total VIGO 1639

Grupo 2B 3

C Allea 75Muller

C Propia 2301

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Muller 2379

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379

Total xeneral 5829 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo

artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas

Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen

nestes grupos de cotizacioacuten

E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo

IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos

Periodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 898

C Ajena 780Home

C Propia 1514A CORUNtildeA

Total Home 3192

Total A CORUNtildeA 3192

Grupo 2B 123

C Ajena 82Home

C Propia 103LUGO

Total Home 308

Total LUGO 308

Grupo 2B 353

C Ajena 529Home

C Propia 1142VIGO

Total Home 2024

Total VIGO 2024

Grupo 2B 383

C Ajena 612Home

C Propia 2704

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Home 3699

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699

Total xeral 9223 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade

e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa

seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma

Homes Mulleres TOTAIS

Agricultura

Ganaderiacutea caza y

silvicultura

1168 1405 2573

PESCA 420 2002 2422

Industrias

Extractivas 259 441 700

Insdustrias

Manufactureras 15640 7811 23451

Prodenerxiacutea e gas 113 224 337

Construccioacuten 2038 14887 16925

Comercreparacioacuten

vehiacuteculos 13593 5261 18854

Hostelariacuteas 11982 3421 15313

Transporte 1575 2707 4282

Interm Financiera 444 251 695

ActInmobiliarias 14774 8188 22962

Admoacuten Publica

defensa e

seguridade

5016 3522 8538

Educacioacuten 2299 815 3114

ActSanitarias 3674 490 4164

Outras actsociais 4820 1843 6663

Fogares cpersoal

domestico 833 54 887

Org Extraterritoriais 12 10 22

Sen sec asociada 17322 5758 23080

TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o

desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de

parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do

sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total

nacional

Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia

17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de

marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego

residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto

maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e

deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de

representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a

prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra

que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar

A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector

pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan

en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o

marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e

transporte ou venda nas prazas de abastos

Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten

A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do

pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode

considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial

A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten

e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da

muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente

vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para

o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu

traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que

na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados

durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina

no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute

empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que

axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas

entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban

copadas polos homes

Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no

mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas

mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras

mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres

encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas

administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector

neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes

exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden

representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico

Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller

no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o

peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea

importancia se representa o cadro seguinte

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR

PRINCIPAIS NON

PRINCIPAIS

NSNC

ARMADORAS 67 33 0

BATEEIRAS 50 18 32

MARISCADORAS

A PIE

15 79 6

PERCEBEIRAS A

FLOTE

48 48 5

PERCEBEIRAS A

PIE

38 57 5

REDEIRAS 18 78 4

Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de

532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das

mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das

mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son

os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores

arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de

peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 15: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

150 100 50 00 50 100

lt 16 anos

16-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

gt=65

Homes Mulleres

E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos

estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria

de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de

homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de

idade e asiacute

Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia

Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007

2007Decembro Total Homes Mulleres

Total 25502 18409 7093

lt 16 anos 0 0 0

16-19 163 153 10

20-24 815 735 80

25-29 1710 1452 258

30-34 2821 2295 526

35-39 3305 2606 699

40-44 3943 2956 987

45-49 4096 3127 969

50-54 4110 2918 1192

55-59 2853 1550 1303

60-64 1530 538 992

gt=65 156 79 77

Non consta 0 0 0

Total sen non

consta

25502 18409 7093

HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no

reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade

media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e

que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da

pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos

Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa

inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten

do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a

maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o

que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade

extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego

En concreto unha vez realizadas

consultas a todas as confrariacuteas de

pescadores con actividade de marisqueo a

peacute nos atopamos que salvo nos casos

puntuais de confrariacuteas cos bancos

marisqueiros pechados por problemas de

catalogacioacuten de zonas e demais onde non

se plantean de momento ampliar o nuacutemero

de persoas na praacutectica totalidade das

confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas

esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea

de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron

pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas

pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas

Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de

mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao

tratarse duns ingresos menores

Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos

de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa

comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados

posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten

Periacuteodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 1

C Allea 80Muller

C Propia 1564A CORUNtildeA

Total Muller 1645

Total A CORUNtildeA 1645

C Allea 1Muller

C Propia 165LUGO

Total Muller 166

Total LUGO 166

Grupo 2B 4

C Allea 75Muller

C Propia 1560VIGO

Total Muller 1639

Total VIGO 1639

Grupo 2B 3

C Allea 75Muller

C Propia 2301

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Muller 2379

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379

Total xeneral 5829 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo

artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas

Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen

nestes grupos de cotizacioacuten

E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo

IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos

Periodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 898

C Ajena 780Home

C Propia 1514A CORUNtildeA

Total Home 3192

Total A CORUNtildeA 3192

Grupo 2B 123

C Ajena 82Home

C Propia 103LUGO

Total Home 308

Total LUGO 308

Grupo 2B 353

C Ajena 529Home

C Propia 1142VIGO

Total Home 2024

Total VIGO 2024

Grupo 2B 383

C Ajena 612Home

C Propia 2704

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Home 3699

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699

Total xeral 9223 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade

e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa

seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma

Homes Mulleres TOTAIS

Agricultura

Ganaderiacutea caza y

silvicultura

1168 1405 2573

PESCA 420 2002 2422

Industrias

Extractivas 259 441 700

Insdustrias

Manufactureras 15640 7811 23451

Prodenerxiacutea e gas 113 224 337

Construccioacuten 2038 14887 16925

Comercreparacioacuten

vehiacuteculos 13593 5261 18854

Hostelariacuteas 11982 3421 15313

Transporte 1575 2707 4282

Interm Financiera 444 251 695

ActInmobiliarias 14774 8188 22962

Admoacuten Publica

defensa e

seguridade

5016 3522 8538

Educacioacuten 2299 815 3114

ActSanitarias 3674 490 4164

Outras actsociais 4820 1843 6663

Fogares cpersoal

domestico 833 54 887

Org Extraterritoriais 12 10 22

Sen sec asociada 17322 5758 23080

TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o

desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de

parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do

sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total

nacional

Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia

17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de

marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego

residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto

maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e

deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de

representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a

prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra

que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar

A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector

pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan

en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o

marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e

transporte ou venda nas prazas de abastos

Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten

A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do

pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode

considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial

A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten

e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da

muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente

vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para

o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu

traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que

na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados

durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina

no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute

empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que

axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas

entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban

copadas polos homes

Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no

mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas

mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras

mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres

encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas

administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector

neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes

exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden

representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico

Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller

no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o

peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea

importancia se representa o cadro seguinte

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR

PRINCIPAIS NON

PRINCIPAIS

NSNC

ARMADORAS 67 33 0

BATEEIRAS 50 18 32

MARISCADORAS

A PIE

15 79 6

PERCEBEIRAS A

FLOTE

48 48 5

PERCEBEIRAS A

PIE

38 57 5

REDEIRAS 18 78 4

Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de

532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das

mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das

mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son

os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores

arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de

peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 16: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no

reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade

media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e

que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da

pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos

Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa

inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten

do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a

maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o

que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade

extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego

En concreto unha vez realizadas

consultas a todas as confrariacuteas de

pescadores con actividade de marisqueo a

peacute nos atopamos que salvo nos casos

puntuais de confrariacuteas cos bancos

marisqueiros pechados por problemas de

catalogacioacuten de zonas e demais onde non

se plantean de momento ampliar o nuacutemero

de persoas na praacutectica totalidade das

confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas

esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea

de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron

pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas

pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas

Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de

mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao

tratarse duns ingresos menores

Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos

de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa

comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados

posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten

Periacuteodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 1

C Allea 80Muller

C Propia 1564A CORUNtildeA

Total Muller 1645

Total A CORUNtildeA 1645

C Allea 1Muller

C Propia 165LUGO

Total Muller 166

Total LUGO 166

Grupo 2B 4

C Allea 75Muller

C Propia 1560VIGO

Total Muller 1639

Total VIGO 1639

Grupo 2B 3

C Allea 75Muller

C Propia 2301

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Muller 2379

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379

Total xeneral 5829 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo

artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas

Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen

nestes grupos de cotizacioacuten

E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo

IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos

Periodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 898

C Ajena 780Home

C Propia 1514A CORUNtildeA

Total Home 3192

Total A CORUNtildeA 3192

Grupo 2B 123

C Ajena 82Home

C Propia 103LUGO

Total Home 308

Total LUGO 308

Grupo 2B 353

C Ajena 529Home

C Propia 1142VIGO

Total Home 2024

Total VIGO 2024

Grupo 2B 383

C Ajena 612Home

C Propia 2704

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Home 3699

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699

Total xeral 9223 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade

e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa

seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma

Homes Mulleres TOTAIS

Agricultura

Ganaderiacutea caza y

silvicultura

1168 1405 2573

PESCA 420 2002 2422

Industrias

Extractivas 259 441 700

Insdustrias

Manufactureras 15640 7811 23451

Prodenerxiacutea e gas 113 224 337

Construccioacuten 2038 14887 16925

Comercreparacioacuten

vehiacuteculos 13593 5261 18854

Hostelariacuteas 11982 3421 15313

Transporte 1575 2707 4282

Interm Financiera 444 251 695

ActInmobiliarias 14774 8188 22962

Admoacuten Publica

defensa e

seguridade

5016 3522 8538

Educacioacuten 2299 815 3114

ActSanitarias 3674 490 4164

Outras actsociais 4820 1843 6663

Fogares cpersoal

domestico 833 54 887

Org Extraterritoriais 12 10 22

Sen sec asociada 17322 5758 23080

TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o

desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de

parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do

sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total

nacional

Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia

17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de

marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego

residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto

maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e

deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de

representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a

prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra

que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar

A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector

pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan

en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o

marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e

transporte ou venda nas prazas de abastos

Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten

A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do

pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode

considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial

A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten

e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da

muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente

vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para

o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu

traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que

na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados

durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina

no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute

empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que

axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas

entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban

copadas polos homes

Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no

mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas

mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras

mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres

encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas

administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector

neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes

exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden

representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico

Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller

no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o

peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea

importancia se representa o cadro seguinte

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR

PRINCIPAIS NON

PRINCIPAIS

NSNC

ARMADORAS 67 33 0

BATEEIRAS 50 18 32

MARISCADORAS

A PIE

15 79 6

PERCEBEIRAS A

FLOTE

48 48 5

PERCEBEIRAS A

PIE

38 57 5

REDEIRAS 18 78 4

Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de

532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das

mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das

mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son

os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores

arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de

peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 17: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao

tratarse duns ingresos menores

Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos

de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa

comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados

posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten

Periacuteodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 1

C Allea 80Muller

C Propia 1564A CORUNtildeA

Total Muller 1645

Total A CORUNtildeA 1645

C Allea 1Muller

C Propia 165LUGO

Total Muller 166

Total LUGO 166

Grupo 2B 4

C Allea 75Muller

C Propia 1560VIGO

Total Muller 1639

Total VIGO 1639

Grupo 2B 3

C Allea 75Muller

C Propia 2301

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Muller 2379

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379

Total xeneral 5829 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo

artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas

Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen

nestes grupos de cotizacioacuten

E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo

IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos

Periodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 898

C Ajena 780Home

C Propia 1514A CORUNtildeA

Total Home 3192

Total A CORUNtildeA 3192

Grupo 2B 123

C Ajena 82Home

C Propia 103LUGO

Total Home 308

Total LUGO 308

Grupo 2B 353

C Ajena 529Home

C Propia 1142VIGO

Total Home 2024

Total VIGO 2024

Grupo 2B 383

C Ajena 612Home

C Propia 2704

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Home 3699

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699

Total xeral 9223 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade

e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa

seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma

Homes Mulleres TOTAIS

Agricultura

Ganaderiacutea caza y

silvicultura

1168 1405 2573

PESCA 420 2002 2422

Industrias

Extractivas 259 441 700

Insdustrias

Manufactureras 15640 7811 23451

Prodenerxiacutea e gas 113 224 337

Construccioacuten 2038 14887 16925

Comercreparacioacuten

vehiacuteculos 13593 5261 18854

Hostelariacuteas 11982 3421 15313

Transporte 1575 2707 4282

Interm Financiera 444 251 695

ActInmobiliarias 14774 8188 22962

Admoacuten Publica

defensa e

seguridade

5016 3522 8538

Educacioacuten 2299 815 3114

ActSanitarias 3674 490 4164

Outras actsociais 4820 1843 6663

Fogares cpersoal

domestico 833 54 887

Org Extraterritoriais 12 10 22

Sen sec asociada 17322 5758 23080

TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o

desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de

parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do

sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total

nacional

Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia

17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de

marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego

residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto

maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e

deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de

representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a

prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra

que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar

A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector

pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan

en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o

marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e

transporte ou venda nas prazas de abastos

Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten

A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do

pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode

considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial

A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten

e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da

muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente

vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para

o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu

traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que

na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados

durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina

no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute

empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que

axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas

entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban

copadas polos homes

Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no

mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas

mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras

mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres

encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas

administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector

neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes

exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden

representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico

Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller

no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o

peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea

importancia se representa o cadro seguinte

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR

PRINCIPAIS NON

PRINCIPAIS

NSNC

ARMADORAS 67 33 0

BATEEIRAS 50 18 32

MARISCADORAS

A PIE

15 79 6

PERCEBEIRAS A

FLOTE

48 48 5

PERCEBEIRAS A

PIE

38 57 5

REDEIRAS 18 78 4

Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de

532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das

mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das

mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son

os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores

arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de

peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 18: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo

artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas

Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen

nestes grupos de cotizacioacuten

E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo

IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos

Periodo Localizacioacuten

Administrativa Sexo

Grupos de Cotizacioacuten

Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten

Mes Direccioacuten Provincial

Sexo Subgrupo Afiliados REM

Grupo 2B 898

C Ajena 780Home

C Propia 1514A CORUNtildeA

Total Home 3192

Total A CORUNtildeA 3192

Grupo 2B 123

C Ajena 82Home

C Propia 103LUGO

Total Home 308

Total LUGO 308

Grupo 2B 353

C Ajena 529Home

C Propia 1142VIGO

Total Home 2024

Total VIGO 2024

Grupo 2B 383

C Ajena 612Home

C Propia 2704

VILAGARCIacuteA DE

AROUSA

Total Home 3699

ago-08

Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699

Total xeral 9223 Fonte ISM

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade

e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa

seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma

Homes Mulleres TOTAIS

Agricultura

Ganaderiacutea caza y

silvicultura

1168 1405 2573

PESCA 420 2002 2422

Industrias

Extractivas 259 441 700

Insdustrias

Manufactureras 15640 7811 23451

Prodenerxiacutea e gas 113 224 337

Construccioacuten 2038 14887 16925

Comercreparacioacuten

vehiacuteculos 13593 5261 18854

Hostelariacuteas 11982 3421 15313

Transporte 1575 2707 4282

Interm Financiera 444 251 695

ActInmobiliarias 14774 8188 22962

Admoacuten Publica

defensa e

seguridade

5016 3522 8538

Educacioacuten 2299 815 3114

ActSanitarias 3674 490 4164

Outras actsociais 4820 1843 6663

Fogares cpersoal

domestico 833 54 887

Org Extraterritoriais 12 10 22

Sen sec asociada 17322 5758 23080

TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o

desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de

parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do

sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total

nacional

Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia

17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de

marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego

residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto

maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e

deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de

representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a

prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra

que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar

A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector

pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan

en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o

marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e

transporte ou venda nas prazas de abastos

Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten

A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do

pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode

considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial

A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten

e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da

muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente

vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para

o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu

traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que

na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados

durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina

no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute

empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que

axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas

entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban

copadas polos homes

Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no

mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas

mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras

mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres

encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas

administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector

neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes

exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden

representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico

Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller

no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o

peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea

importancia se representa o cadro seguinte

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR

PRINCIPAIS NON

PRINCIPAIS

NSNC

ARMADORAS 67 33 0

BATEEIRAS 50 18 32

MARISCADORAS

A PIE

15 79 6

PERCEBEIRAS A

FLOTE

48 48 5

PERCEBEIRAS A

PIE

38 57 5

REDEIRAS 18 78 4

Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de

532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das

mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das

mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son

os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores

arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de

peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 19: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade

e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa

seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma

Homes Mulleres TOTAIS

Agricultura

Ganaderiacutea caza y

silvicultura

1168 1405 2573

PESCA 420 2002 2422

Industrias

Extractivas 259 441 700

Insdustrias

Manufactureras 15640 7811 23451

Prodenerxiacutea e gas 113 224 337

Construccioacuten 2038 14887 16925

Comercreparacioacuten

vehiacuteculos 13593 5261 18854

Hostelariacuteas 11982 3421 15313

Transporte 1575 2707 4282

Interm Financiera 444 251 695

ActInmobiliarias 14774 8188 22962

Admoacuten Publica

defensa e

seguridade

5016 3522 8538

Educacioacuten 2299 815 3114

ActSanitarias 3674 490 4164

Outras actsociais 4820 1843 6663

Fogares cpersoal

domestico 833 54 887

Org Extraterritoriais 12 10 22

Sen sec asociada 17322 5758 23080

TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o

desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de

parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do

sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total

nacional

Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia

17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de

marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego

residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto

maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e

deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de

representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a

prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra

que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar

A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector

pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan

en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o

marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e

transporte ou venda nas prazas de abastos

Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten

A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do

pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode

considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial

A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten

e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da

muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente

vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para

o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu

traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que

na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados

durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina

no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute

empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que

axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas

entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban

copadas polos homes

Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no

mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas

mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras

mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres

encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas

administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector

neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes

exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden

representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico

Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller

no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o

peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea

importancia se representa o cadro seguinte

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR

PRINCIPAIS NON

PRINCIPAIS

NSNC

ARMADORAS 67 33 0

BATEEIRAS 50 18 32

MARISCADORAS

A PIE

15 79 6

PERCEBEIRAS A

FLOTE

48 48 5

PERCEBEIRAS A

PIE

38 57 5

REDEIRAS 18 78 4

Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de

532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das

mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das

mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son

os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores

arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de

peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 20: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o

desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de

parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do

sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total

nacional

Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia

17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de

marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego

residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto

maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e

deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de

representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a

prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra

que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar

A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector

pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan

en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o

marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e

transporte ou venda nas prazas de abastos

Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten

A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do

pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode

considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial

A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten

e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da

muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente

vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para

o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu

traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que

na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados

durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina

no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute

empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que

axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas

entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban

copadas polos homes

Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no

mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas

mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras

mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres

encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas

administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector

neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes

exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden

representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico

Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller

no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o

peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea

importancia se representa o cadro seguinte

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR

PRINCIPAIS NON

PRINCIPAIS

NSNC

ARMADORAS 67 33 0

BATEEIRAS 50 18 32

MARISCADORAS

A PIE

15 79 6

PERCEBEIRAS A

FLOTE

48 48 5

PERCEBEIRAS A

PIE

38 57 5

REDEIRAS 18 78 4

Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de

532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das

mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das

mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son

os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores

arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de

peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 21: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar

A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector

pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan

en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o

marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e

transporte ou venda nas prazas de abastos

Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten

A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do

pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode

considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial

A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten

e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da

muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente

vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para

o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu

traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que

na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados

durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina

no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute

empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que

axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas

entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban

copadas polos homes

Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no

mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas

mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras

mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres

encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas

administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector

neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes

exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden

representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico

Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller

no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o

peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea

importancia se representa o cadro seguinte

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR

PRINCIPAIS NON

PRINCIPAIS

NSNC

ARMADORAS 67 33 0

BATEEIRAS 50 18 32

MARISCADORAS

A PIE

15 79 6

PERCEBEIRAS A

FLOTE

48 48 5

PERCEBEIRAS A

PIE

38 57 5

REDEIRAS 18 78 4

Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de

532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das

mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das

mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son

os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores

arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de

peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 22: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina

no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute

empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que

axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas

entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban

copadas polos homes

Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no

mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas

mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras

mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres

encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas

administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector

neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes

exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden

representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico

Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller

no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos

Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o

peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea

importancia se representa o cadro seguinte

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR

PRINCIPAIS NON

PRINCIPAIS

NSNC

ARMADORAS 67 33 0

BATEEIRAS 50 18 32

MARISCADORAS

A PIE

15 79 6

PERCEBEIRAS A

FLOTE

48 48 5

PERCEBEIRAS A

PIE

38 57 5

REDEIRAS 18 78 4

Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de

532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das

mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das

mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son

os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores

arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de

peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 23: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR

PRINCIPAIS NON

PRINCIPAIS

NSNC

ARMADORAS 67 33 0

BATEEIRAS 50 18 32

MARISCADORAS

A PIE

15 79 6

PERCEBEIRAS A

FLOTE

48 48 5

PERCEBEIRAS A

PIE

38 57 5

REDEIRAS 18 78 4

Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de

532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das

mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das

mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son

os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores

arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de

peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 24: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

12 As entidades asociativas do sector do mar

A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia

Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente

en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio

nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente

en todo o resto do mundo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 25: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como

entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi

complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos

intereses do sector

Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de

presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os

postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade

reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de

Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos

cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 26: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos

cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres

A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas

mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea

perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como

mulleres representativas do sector

Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O

Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa

(Pontevedra)

De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados

aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos

aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais

O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte

Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 27: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 28: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)

Edade 54 anos

Estado Civil Casada con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista Evangelina Lago Valle

Patrona Maior de Vilanova de Arousa

Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo

para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres

non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten

da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte

do sector polo feito de ser muller

Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten

e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten

a axuda da suacutea parella

A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e

considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades

complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a

formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 29: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)

Edade 50 anos

Estado Civil casado con fillos

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente homes

Nordmmulleres en direccioacuten+5

Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias

Patrona Maior de Pontedeume

Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso

persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu

fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector

e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten

sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 30: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)

Edade 55 anos

Estado Civil casada con fillo

Anosctarefas directivas +10

SociosMaioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten +5

Entrevista a Faustina Solloso Vale

PATRONA MAIOR DE O VICEDO

Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do

seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e

as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as

mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 31: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

PATRONA MAIOR DE MINtildeO

Edade 55 anos

Estado Civil casada con filloS

Anos c tarefas directivas +10

Socios Maioritariamente mulleres

Nordmmulleres en direccioacuten4

Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de

ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non

se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por

parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a

compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen

problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis

actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades

complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe

realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis

Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores

en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens

que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido

dentro das entidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 32: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco

goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou

outros

Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a

ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar

Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do

Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os

coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos

coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos

anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como

as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten

Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se

aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima

actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de

Percebes e de Algas

En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este

apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo

de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas

modalidades

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 33: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en

concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito

1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens

bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040

bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035

bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos

anteriores--gt 030

bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas

nos grupos anteriores--gt 025

bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015

Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos

do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040

conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da

Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute

necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque

conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os

comprendidos en calquera das seguintes relacions

bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten

marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de

agosto)

bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8

de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)

bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 34: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos

Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no

caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao

disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e

Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a

aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se

traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no

caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones

citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior

2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas

Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas

con alta no colectivo 407--gt 010

Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores

ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos

traballadores

Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de

coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito

recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas

labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres

como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de

actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten

No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a

Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo

miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais

determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a

cotizacioacuten para a xubilacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 35: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular

neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte

das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste

campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco

significativo

Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar

como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens

fruto de incapacidades ou baixas laborais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 36: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- A muller mariscadora a peacute

Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000

mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de

Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se

atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as

seguintes

Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo

O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares

Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe

Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia

Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de

Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O

Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten

Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda

As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 37: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor

organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se

converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando

dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de

pescadores

A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu

traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos

econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron

mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo

A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan

paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan

prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten

do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a

priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional

Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa

Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos

casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres

que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento

As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o

pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles

considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi

valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular

Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e

traballaban a merced dos intermediarios

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 38: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes

da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste

colectivo a situacioacuten variou moito

Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de

formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron

adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos

de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A

formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais

e moi rendabilizada polas mesmas

Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou

agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan

as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das

agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque

son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica

As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten

acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos

Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar

incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos

postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de

material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc

Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal

cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten

e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten

marisqueira por zonas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 39: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten

das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten

Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario

Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se

aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados

en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais

Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan

xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008

En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto

4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia

de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto

2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca

Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)

aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira

Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten

marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do

recurso

O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades

asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos

recursos

Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre

marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento

fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 40: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para

acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos

pesqueiros

A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan

adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os

datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos

Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas

entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na

elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes

bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de

xeito anual

Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-

xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por

fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute

dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo

mais valorada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 41: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

4 A muller redeiraatadeira

Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada

aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano

2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres

e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos

que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia

No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social

dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou

no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa

comunidade autoacutenoma

Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este

anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas

fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar

fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias

As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)

son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e

que condicionan dalgunha forma a viabilidade do

proxecto

Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes

capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de

mellora

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 42: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o

anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido

empresarial no sector das artes de pesca

Como Debilidades das redeiras se atoparon

Baixo Nivel de estudios

Escasas habilidades sociais

Aprendizaxe por transmisioacuten

Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)

Insuficiente renovacioacuten xeracional

Caraacutecter individualista

Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras

Competencia desleal nos prezos

Economiacutea somerxida

Baixa renda anual inferior ao SMI

Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social

Non existencia de estructuras organizativas

Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas

Pouco control sobre a suacutea actividade

Baixo espiacuterito empresarial

Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino

Como Ameazas das redeiras se atoparon

Escaso interese entre a xente nova

Intrusismo profesional dos xubilados

Crise do sector pesqueiro

Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes

Falta de infraestructuras nos portos

Inexistencia de certificacioacuten profesional

Material formativo non adaptado

Gran dispersioacuten xeograacutefica

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 43: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Fortalezas das redeiras se atoparon

Idade media 41-50 anos

Autoestima profesional

Grupos de traballo estables nos portos

Horarios de traballo claramente establecidos

Dedicacioacuten exclusiva

Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento

Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas

Interese na formacioacuten

Sector productivo claramente definido

Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial

Boa consideracioacuten do modelo cooperativo

Interese na constitucioacuten de asociacioacuten

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 44: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Como Oportunidades se atoparon

Carga de traballo continua ao longo do ano

Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de

proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9

Actividade cun mercado claramente diferenciado

Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten

legalizada

Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector

Modelos empresariais idoacuteneos

Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES

Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller

Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a

situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do

sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o

apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres

que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social

en moitos dos casos

Actualmente existen en Galicia bastantes

asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a

realizar a actividade de xeito individual conseguiron

melloras colectivas de amplo alcance nos seus

respectivos portos por outra banda o nivel de

formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos

anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos

relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades

sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 45: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no

caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade

pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado

polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de

profesionalizacioacuten do emprego

En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un

cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar

unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente

segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os

barcos familiares

As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese

reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo

profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que

aiacutenda segue exercendo a actividade

Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os

seguintes

Clientes Porcentaxe () Un armador 2030

Varios armadores 484

Barcos familiares 193

Empresa Efectos Navais 78

Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 46: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos

- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as

redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e

contrata a outras profesionais

- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un

armador

- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que

coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe

compensacioacuten econoacutemica

- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras

profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan

de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado

- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras

que traballan xuntas e contacta con elas cando ten

necesidade

As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia

previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por

hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino

das redes

Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou

traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi

variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como

poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se

precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de

poder extender a malla e detectar as roturas

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 47: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se

atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave

etc

As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven

se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes

arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo

LOCAIS DE TRABALLO

BaixoChabola23

Empresa7

Casa10

Nave30

Peirao30

BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao

Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)

Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e

asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes

Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol

Na casa 0 0 333 400 714

No Peirao 498 366 98 0 143

Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143

BaixoChabola 0 49 386 600 0

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 48: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de

traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en

naves con temperaturas baixas en inverno e altas en

veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao

diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda

dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de

multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade

profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de

enfermidades profesionais

Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten

especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento

de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre

todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos

galegos

Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea

espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen

contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do

recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes

reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves

ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos

Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector

pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos

de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras

afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten

inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de

atopar man de obra para o futuro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 49: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de

cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais

redeiras

Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que

acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un

nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional

O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais

artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para

exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes

exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer

para un sector en termos econoacutemicos non atractivo

A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta

importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un

complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos

principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos

maioritariamente realizados polo sector feminino

Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute

a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute

segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 50: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras

1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a

profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos

2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns

contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras

3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo

Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras

artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo

4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo

Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais

5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo

Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia

6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo

Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais

7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo

Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas

Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites

administrativos

8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo

Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de

Funcioacutens e responsabilidades do consello rector

9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo

Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a

mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 51: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de

datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso

11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo

Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica

12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo

Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e

contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas

e conservacioacuten dos recursos

Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 52: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

5 A muller no sector conserveiro

A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do

noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o

maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a

elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o

78 do total nacional

No 2005 o sector transformador de conservas de

pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten

de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de

Espantildea

En teacuterminos econoacutemicos estas empresas

facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron

12050 postos de traballo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 53: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos

2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 54: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten

toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de

Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual

Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)

Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector

conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a

analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003

analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 55: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Segundo datos aportados dende o

Proxecto Equal denominado ldquoProxecto

Acentordquo onde se realizou un estudio sobre

a muller no sector conserveiro realizado

no ano 2003 se reflicten os datos

estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean

a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro

NUMERO (Columna)

Mulleres 4050 76

Homes 1279 24

TOTAL 5329 100

Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da

muller no sector conserveiro

EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)

Mulleres Homes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 56: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a

forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na

direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis

probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte

TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)

Mulleres Homes Total

FIXO 23 66 33

FIXO DISCONTINUO

41 19 33

TEMPORAL 19 4 17

EVENTUAL 16 10 16

ETTEMPORAL 1 1 1

Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a

maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios

(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os

30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen

unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos

O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de

peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer

unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten

de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos

traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das

mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito

a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un

permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 57: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se

realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado

adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de

la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en

diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol

domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten

contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o

seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces

estructurais

A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten

pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a

idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan

problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se

afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada

O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non

afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de

poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de

servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa

ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas

problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea

total evolucioacuten persoal e profesional

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 58: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila

moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa

profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo

como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens

subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do

fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben

compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector

conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como

un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao

coidado de nenos enfermos ou anciaacutes

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 59: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens

poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller

No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca

como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos

subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de

experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a

igualdade

No citado plan prevese a

constitucioacuten dunha serie de Redes

Sectoriais que se refiren aacutes distintas

Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a

Rede de Poliacuteticas de Igualdade

O Programa Operativo

Espantildeol detalla as constribucioacutens das

mulleres aacute pesca espantildeola

Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os

principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio

entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a

reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 60: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a

perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en

toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos

e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas

europeas

As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten

europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que

homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57

Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo

de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se

transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das

mulleres nas zonas de pesca

ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos

Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 61: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou

publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no

desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este

estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de

promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no

marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo

para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi

elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un

deles

Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda

dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos

datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco

da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e

4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 62: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten

Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten

ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero

El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades

De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite

En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente

Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo

( 1)

Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 63: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte

O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben

velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens

de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por

promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector

pesqueiro

Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten

adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os

PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os

catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos

PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade

de oportunidades

De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha

breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes

prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as

posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede

e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a

promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte

nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas

Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a

Comisioacuten o solicite

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 64: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de

estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros

Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute

participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca

o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos

buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e

os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos

grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais

establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de

xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que

o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados

para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo

garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de

oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de

proxectos cando se estime pertinente

Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do

seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten

concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten

intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na

que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo

A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o

13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria

do Parlamento Europeo

Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute

prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non

se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores

recontildeecementos futuros

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 65: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

O estudo antes citado da Direccioacuten General de

Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El

papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las

zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a

realidade actual e concreta de Galicia si se comentan

accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do

tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres

mariscadoras e redeiras

En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas

observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha

recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como

instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas

pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da

Pesca

En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron

1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes

accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea

categoriacutea xuriacutedica

2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis

eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se

publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial

ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de

produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3

de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 66: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que

queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais

e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o

acceso a ditos programa

4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade

de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de

programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras

5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas

nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao

mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas

6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as

mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos

aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional

7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de

mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles

representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes

8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran

un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario

promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir

que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou

colectivo

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Page 67: “AS MULLERES DO MAR EN GALICIA ... - Mulleres en Galiciaigualdade.xunta.gal/sites/default/files/files/documentos/estudo7[1].pdf · Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada

Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-

15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg

9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes

principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da

axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres

ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten

intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo

10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens

locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos

relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)

  • 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas