F‹YATI : 1 YTL (KDV DAH‹L) • OCAK-fiUBAT 2009F‹YATI : 1 YTL (KDV DAH‹L) • OCAK-fiUBAT 2009

FGIHRUEATKLYQJVCZSBfgkyl

ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹

“Ormanlardünyam›z›n akci¤erleri,sular›m›z›n teminat›d›r.”

“Ormanlardünyam›z›n akci¤erleri,sular›m›z›n teminat›d›r.”

Editör’den..Merhaba sevgili çocuklar,

Bu say›m›zda yine siz sevgili Sincap okurlar› küçük kardefllerimizle birlikteyiz. Kurak ge-çen önceki y›llara göre çok flükür bu y›l ya¤›fl yönünden oldukça verimli geçti¤inden dergi-mizin bu say›s›n› su kaynaklar›m›z›n önemine ve kullan›m›na ay›rd›k.

Biliyorsunuz ki su, insan yaflam› için oksijenden sonra gelen en önemli elementtir. ‹nsanyemek yemeden haftalarca canl› kalabilir ama susuz ancak birkaç gün yaflayabilir. Kan›m›z›n%92’si, kemiklerimizin % 22’si beynimizin ise %75’fli sudur. ‹nsan vücudunun yaflamsal faali-yetleri için su dengesi gerekmektedir. K›sacas› su, tüm canl›lar›n vazgeçemeyece¤i tek be-sin kayna¤›d›r ve suyun da kayna¤› ormanlard›r.

Ormanlar, baflta içme suyu olmak üzere tüm canl›lar için yaflamsal de¤erde önemli olansu ile tar›m ve endüstrinin ihtiyac› olan suyu sa¤lar. Ormanlardaki a¤açlar, kar ve ya¤murbiçimindeki ya¤›fl› yapraklar›, dallar›, gövdesi ve kökleri ile tutar, sellerin ve taflk›nlar›n olu-flumunu önleyerek ya¤›fl› ve ak›fl› zarars›z hale getirir. Ayr›ca orman örtüsü ve orman top-ra¤› sular› emerek yer alt› sular›n›n oluflumuna yard›m eder.

Unutmayal›m ki günümüzde dahi baflta Afrika k›tas› ülkeleri olmak üzere baz› ülkelerdeyeterli ve temiz su bulamad›¤› için birçok insan yaflam›n› kaybetmektedir.

Görülüyor ki ormanlar tüm canl› yaflam› için do¤al ve temiz bir su flebekesidir.Sevgili çocuklar orman yok olursa su kaynaklar›m›z da yok olur ve neticesinde tüm can-

l›lar yok olur. Bu nedenle ormanlar›m›z› koruyal›m ki gelece¤imizi garanti alt›na alal›m.Bu duygularla ormanlar›m›z› koruyaca¤›n›za ve tüm canl› yaflam› için vazgeçilmez de-

¤erdeki suyu tasarruflu kullanaca¤›n›za olan inanc›mla hepinize sevgilerimi sunuyor gözle-rinizden öpüyorum.

B‹LGE S‹NCAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .GEY‹K SAYFASIB‹LGE S‹NCAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .PAPATYA SAYFASIB‹LGE S‹NCAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .PALAMUT SAYFASIB‹LGE S‹NCAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .N‹LÜFER SAYFASIB‹LGE S‹NCAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .KARDELEN SAYFASIM‹N‹ ANS‹KLOPED‹ (C‹VANPERÇEM‹) . . . . . . . . . . .AYI SAYFASIM‹N‹ ANS‹KLOPED‹ (DEN‹ZATI) . . . . . . . . . . . . . .Ç‹LEK SAYFASIN‹⁄DE KENT ORMANI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .TAVfiAN SAYFASIN‹⁄DE KENT ORMANI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .LEYLEK SAYFASIBUNLARI B‹L‹YOR MUSUNUZ? . . . . . . . . . . . . . . . .DAL SAYFASIBUNLARI B‹L‹YOR MUSUNUZ? . . . . . . . . . . . . . . . . .F‹L SAYFASIORMANLARIMIZIN FAYDALARI . . . . . . . . . . . . .GÜNEfi SAYFASIORMANLARIMIZIN FAYDALARI . . . . . . . . . . . .KARTAL SAYFASIB‹LEL‹M VE Ö⁄RENEL‹M (GÖZLEM) . . . . . . .KESTANE SAYFASIB‹LEL‹M VE Ö⁄RENEL‹M (GÖZLEM) . . . . . . . . .ASLAN SAYFASIYÖRELER‹M‹Z (ÇANAKKALE) . . . . . . . . . . . . . .T‹MSAH SAYFASIYÖRELER‹M‹Z (ÇANAKKALE) . . . . . . . . . . .GERGEDAN SAYFASIMASAL (SERÇE ‹LE KARINCA) . . . . . . . . .A⁄AÇKAKAN SAYFASIMASAL (SERÇE ‹LE KARINCA) . . . . . . . . . . . .PEL‹KAN SAYFASIGÖNDERD‹KLER‹N‹Z . . . . . . . . . . . . . . . . .DA⁄ KEÇ‹S‹ SAYFASIGÖNDERD‹KLER‹N‹Z . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .KAYIN SAYFASIGÖNDERD‹KLER‹N‹Z . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .MANTAR SAYFASIGÖNDERD‹KLER‹N‹Z . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ÇAM SAYFASIKARABAfi OTU’NUN ZAFER‹ . . . . . . . . . . . . . .MAYMUN SAYFASIBULMACA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .KANGURU SAYFASI

Osman KahveciOrman Genel Müdürü

Kapak Foto¤raf›: Rize/‹kizdere (OGM Arflivi)

Yazan ve Çizen:Sait K›ran

ORMANLARIN FONKS‹YONEL DE⁄ERLER‹

GEY‹K SAYFASI

Orman›n derinliklerinde bir yer. Ya¤an kar, a¤açlar›n üzerinde dallar›n› incitmekten çekinircesine duruyordu. Günefl, bazen gülümsüyor, bazen bulutlar›n arkas›nda

kayboluyordu. B›d›k ile B›zd›k kardan adam yaparak güzelliklerin tad›n› ç›kar›rken BilgeSincap’da onlar› flevkatli gözlerle izliyordu. Tabii ki böyle durumlarda da sohbet kaç›n›lmazd›r.

B‹LGE S‹NCAP, HER TARAF KARLA KAPLI OLDU⁄U HALDE B‹ZNEDEN FAZLA ÜfiÜMÜYORUZ ?!.

GAYET DO⁄AL YAVRUCU⁄UM...

ÇÜNKÜ ORMANDAYIZ.

PAPATYA SAYFASI

NASIL YAN‹B‹LGE S‹NCAP ?!

PEK‹ BU M‹S G‹B‹ TEM‹ZHAVAYI ORMANLARA MI

BORÇLUYUZ ?!.

B‹R ÖRNEK VEREY‹M;YET‹fiK‹N B‹R KAYIN A⁄ACI

YILDA 7 KG. TOZ VE300 KG. ZEH‹R‹ EMEREK

F‹LTRE EDER.AfiIRI K‹RLENMELERDE ‹SEGÖVDES‹NDEK‹ BOZULMA

‹LE ALARM VER‹R.

ELBETTE... ORMANLAR EN BÜYÜK KARBON YUTAKLARIDIR.HAVADAK‹ KARBOND‹OKS‹D‹ ALIR YER‹NE OKS‹JEN VER‹R.

ORMANLAR RÜZGARIN KURUTUCU ETK‹S‹N‹ YOK EDER. BU NEDENLE YAZ SICA⁄INI 5 ‹LE 8 DERECE AZALTIRKEN,

KIfi ISISINI DA 1 ‹LE 3 DERECE ARTTIRIYOR..

PALAMUT SAYFASI

B‹R KONUfiMANIZDA;ORMANLARIN,

GÜRÜLTÜYÜ DE AZALTTI⁄INI

SÖYLEM‹fiT‹N B‹LGE S‹NCAP.

EVET DO⁄RUDUR.. ORMANLAR, 50 METREGEN‹fiL‹⁄‹NDEK‹ B‹R OTOBANIN TRAF‹K

GÜRÜLTÜSÜNÜ 20-30 DES‹BEL(*) AZALTIR.

B‹R BAfiKA GÜN,ORMANLARIN SU BUHARINI

YO⁄UNLAfiTIRARAKYA⁄MUR HAL‹NE

GET‹RD‹⁄‹N‹ANLATMIfiTINIZ.

AFER‹N ÇOCUKLAR..H‹Ç UNUTMAMIfiSINIZ..

CANLARIM BEN‹M..

TEfiEKKÜR EDER‹Z B‹LGE S‹NCAP.. SON B‹R SORU DAHA:HAYATIMIZIN VAZGEÇ‹LMEZ‹ SUYUN ÜZER‹NDE

ORMANLARIN NE G‹B‹ OLUMLU KATKILARI VARDIR ?..

(*) DES‹BEL: SES ÖLÇÜ B‹R‹M‹

N‹LÜFER SAYFASI

ORMANLAR SUYU TEM‹ZLER. ETRAFI ORMANLARLA ÇEVR‹L‹ B‹R BARAJ GÖLÜNDEK‹1 cm3 SUDA 76 ÇEfi‹T M‹KROP TESP‹T ED‹LM‹fiKEN, ETRAFI ÇIPLAK ORMANSIZ B‹R BARAJ

GÖLÜNDE BU M‹KTAR 4.400 ADETT‹R. AYRICA, ORMANLIK ALANLARDAK‹ YA⁄IfiINTÜMÜNE YAKINI TOPRA⁄IN ALTINA SIZMAKTADIR. BÖYLECE ORMANLAR

YERALTI SULARINI BESLEM‹fi OLUYOR ÇOCUKLAR..

VAAYY BEE !... ORMANLARINFAYDALARINA BAK BIDIK !

ORMANLAR HAVAYI, SUYU TEM‹ZL‹YOR,‹KL‹M‹ DENGEL‹YOR, GÜRÜLTÜYÜ

AZALTIYOR, EROZYONU ÖNLÜYOR...

KARDELEN SAYFASI

Bitti

ORMANLAR; B‹ZE, AKRABALARIMIZA, ARKADAfiLARIMIZA,‹NSANLARA KORUNMA VE BARINMA SA⁄LIYOR.

NEY‹ YAVRUCU⁄UM ? NEY‹ OLACAK B‹LGE S‹NCAP.! ORMANCILARIN; DA⁄LARI, TAfiLARI, OVALARI, YAMAÇLARI,

BARAJLARI, KURU TOPRAKLARI, DERELER‹, KÖYLER‹, KENTLER‹B‹LEREK A⁄AÇLANDIRDIKLARINI...

ORMANCILAR HER ‹fi‹N‹ B‹LEREK YAPAR ÇOCUKLAR..

fi‹MD‹ DAHA ‹Y‹ ANLIYORUMB‹LGE S‹NCAP.

M ‹ N ‹ A N S ‹ K L O P E D ‹

Bileflikgiller familyas›n›n, Achillea cinsine,özellikle de millefolium türüne verilen ad. Ençok bitkilerden baz›lar›n›n kendine özgü, kuv-vetli bir kokusu vard›r.

Binyaprakotu,arapsaç› ve kandilçiçe¤i ola-rakta bilinen civanperçemi Avrupa’n›n hemenher yerinde, Türkiye’de ise özellikle Kuzey veDo¤u Anadolu’da bulunur. Yüksekli¤i 10-100cm olan bitkinin yapraklar› tüylü ve parçal›, çi-çekleri beyazd›r. Yaprakl› ve çiçekli dallar› idrarve âdet söktürücü,ifltah aç›c› yaralar› iyilefltirici,taze yapraklar›n›n s›k›lmas›yla elde edilen s›v›basur a¤r›lar›n› tedavi edici olarak kullan›l›r.Ayr›ca enfiye ve çay olarak tüketilir.

Orta ve Do¤u Anadolu’da sar› civanper-çemi ya da pireotu çoky›ll›k, sar› çiçekli birbitkidir. Baz› yörelerde pireleri uzaklaflt›r-mak için kullan›l›r.Uluda¤’da yetiflen ebül-mülük beyaz çiçekli bir türdür. Orta ve Gü-neydo¤u Anadolu’da yayg›n olan y›lançiçe-¤inin iplik biçiminde parçal› ve tüylü yaprak-lar› vard›r. Ayvadana ya da ay›danas› soluksar›, tilkikuyru¤u ya da y›landili ise beyaz çi-çekli türlerdir.

Haz›rlayan:fiener FAKIO⁄LU

AYI SAYFASI Kaynak: Temel Britannica

Achillea millefolium

Kaynak: Ana Britannica

Ç‹LEK SAYFASI

M ‹ N ‹ A N S ‹ K L O P E D ‹

Gasterosteiformes tak›-m›n›n Syngnathidae famil-yas›n›n Hippocampuscinsini oluflturan küçükdeniz bal›klar›n›n ortakad›. Tropik ve ›l›man de-nizlerin k›y› sular›nda ya-flayan 24 kadar türü tan›m-lanm›flt›r. Denizatlar›, üst üs-te dizilmifl enine halkalar olufl-turan gövde z›rhlar›, öne do¤ru k›v-r›lan kavray›c› kuyruklar› ve at›nkini and›-ran öne do¤ru e¤ik bafllar›yla çok tipik hayvanlar-d›r. Uzayarak hortum biçimini alm›fl bir burunlar›,küçük bir a¤›zlar›, yumuflak ›fl›nl› tek bir s›rt yüz-geçleri ve birbirlerinden ba¤›ms›z olarak hareketedebilen gözleri vard›r.

Kaynak: Ana Britannica

‹yi yüzücü olamayan denizat› genellikle k›y›lar-da, kuyru¤unu dolayarak tutunabilece¤i yosunlar›nve öbür deniz bitkilerinin aras›nda hareketsiz ya-flar. Yüzerken gövdesini dikey konumda tutup yüz-geçlerinin yard›m›yla ilerler ve yüzme keselerinde-ki gaz miktar›n› ayarlayarak yüzme derinli¤ini de-¤ifltirebilir.

Döllenmifl yumurtalar› difli de¤il erkek tafl›d›¤›için, denizat›n›n üreme davran›fl› oldukça ilginçtir.Difliler taraf›ndan erke¤in kuyru¤unun alt›ndaki birkuluçka kesesine b›rak›lan yumurtalar, aç›l›ncayade¤in burada saklan›r. Yumurtalar aç›ld›¤›nda er-kek denizat› gövdesini bükerek yavrular› kesenindeli¤inden d›flar› atar.

Atlas Okyanusunda yaflayan cüce denizat› (H.zosterae öbür türlerin hepsinden daha kü-

çüktür. Rumulosus (ya da H. guttulatus)Avrupa ve Türkiye’yi çevreleyen de-

nizlerde çok bol bulunur. Kahveren-gi ya da siyaha yak›n koyu renkli, iribir tür olan H. kuda Büyük Okya-nusta, ortalama uzunluktaki H.whitei Avusturalya k›y›lar›nda ya-flar. Denizat›, de¤iflik görünümle-

riyle öteden beri ilgi uyand›rm›fl,akvaryum

hayvan›,süs eflyas›

ve arma amb-lemi olarak gündelikyaflama girmifl, hattaçeflitli hastal›klar›n te-davisinde kullan›lm›flt›r.

Hippocampus erectus

MEVK‹

Ni¤de Kent Merkezine 6 km. mesafedeolup, Ni¤de-Bor karayolu üzerinde B‹RKO (Ko-yunlu Hal› Fabrikas›) karfl›s›ndad›r. Kent or-man› 50 ha. alana kurulmufltur.

G E Z E L ‹ M - T A N I Y A L I M

TAVfiAN SAYFASI

Ni¤deKent Orman›Ni¤deKent Orman›

KoyunluKas.

Bor AkkayaBaraj›

Ni¤de

Do¤al ve Yapay Kaynaklar

Kent Orman›n›n güneyinde Akkaya baraj›bulunmaktad›r. Gözetleme kuleleri, çocukoyun gruplar›, ya¤mur bar›nak-lar›, kameriye, piknik ma-salar›, oturma banklar›,ahflap kahvalt› salonu,ahflap fitness salonu, ah-flap dufl kabini, flelalelisüs havuzu, yürüyüflparkuru bulunmaktad›r.

Özellikler

Flora:Alanda sedir, karaçam ve badem a¤açlar›

mevcut olup, kent orman› çal›flmalar› içindemuhtelif boylu yaprakl› türlerle çeflitlilik art›-r›lm›flt›r.

Fauna:Ni¤de Kent Orman›, yaban hayat› bak›m›n-

dan oldukça zengindir. Yap›lan tespitlerde,Kent Orman› ve Güneyindeki Akkaya baraj›civar›nda; serçe, atmaca, do¤an, üveyik, flahin,karatavuk, kaya güvercin, a¤açkakan, flamin-go, k›z kuflu, uzun bacak, leylek, karabatak,yaban örde¤i gibi kufl türlerinin yan› s›ra sin-cap ve tavflan yaflamaktad›r.

G E Z E L ‹ M - T A N I Y A L I M

LEYLEK SAYFASI

BUNLARIB‹L‹YOR MUSUNUZ ?

BUNLARIB‹L‹YOR MUSUNUZ ?

Haz›rlayan:Levent KIRAN

DAL SAYFASI

Yerçekiminin olmad›¤›bir yerde termometre

s›cakl›k ölçer mi? S›cakl›k, s›cakl›¤› ölçülen malzemeyi oluflturan

atom veya moleküllerin ortalama kinetik enerjisininbir ölçüsü oldu¤undan, yerçekiminden etkilenmez.Nitekim bir termometreyi, yerçekimi kuvveti yönündeveya tersine, hangi do¤rultuda tutarsan›z tutun, ayn›de¤eri gösterir. Dolay›s›yla, termometre yerçekimi-nin olmad›¤› yerde de s›cakl›k ölçer.

Akflam Sefas› bitkisinin yöresel ve botanik ismi nedir?

Bu bitkinin botanikteki ad› Mirabilis Jalaba'd›r. Ge-cesefas›giller ailesindeki 300 kadar türden birisidir. Va-tan› Meksika'd›r. Süs bitkisidir. Bahçe ve parklarda ye-tifltirilir. Çiçekleri beyaz, sar›, k›rm›z› ya da alacal› olur.Bu çiçekler akflamüstü ya da gece açarlar. Zaten bunedenle bu ismi alm›flt›r. Ülkemizde de yetifltirilir.

Bocce sporu nedir ve nas›l yap›l›r?

Bu sporun kökeninin Anadolu'ya dayand›¤› ve MÖ5000 y›llar›nda oynand›¤› biliniyor. ‹lk ç›kt›¤› y›llarda cila-lanm›fl kaya parçalar›yla oynanan oyun, günümüzde ta-mamen yuvarlak ve sentetik malzemelerden yap›lm›fl top-larla oynan›yor. Bugünkü flekliyle ilk kez Romal›lar tara-f›ndan oynanm›fl ve "bocce" ad›n› da Romal›lardan alm›fl.En eski spor dallar›ndan birisi olarak kabul ediliyor.

Türkiye bocce ile 1991 y›l›nda tan›flm›fl, 2005 y›l›nda"Bocce, Bowling ve Dart Federasyonu"nun kurulmas›ylabilinen spor kimli¤ine kavuflmufl.

Oyundaki amaç, att›¤›n›z/yuvarlad›¤›n›z toplar›n›z›nhedef topa yak›n olmas›n› sa¤lamak. Rakip toplar›ndanhedef topa daha yak›n olarak at›lan her top için bir puanal›n›yor, 15 puan alan oyuncu oyunu (maç›) kazan›yor.E¤er rakibin topu hedef topa daha yak›nsa ve sizin yuvar-laman›z olanaks›zsa hedef topu ya da rakip topu vurmakiçin de at›fl yap›labilmekte.

Daha fazla bilgi için Federasyon sitesini ziyaret edebi-lirsiniz.

(www.tbbdf.gov.tr)

F‹L SAYFASI‰

Meteor nedir? Meteor sözcü¤ü, atmosfer içinde meydana gelen her

türlü olay› tan›mlamada kullan›lan bir terimdir. Atmosferolaylar›yla ilgilenen bilim dal›na da meteoroloji deniyor.Meteor, yine atmosferle iliflkili oldu¤undan, atmosfer gi-rerek yanan göktafllar›n›n parlamalar›na da denir.

Bu göktafllar›n›n büyüklükleri genellikle bir toz tane-sinden bir çak›l tafl›na kadard›r ve atmosfere girdiklerin-de h›zlar› nedeniyle sürtünerek yanarlar. Meteorla yani,gökyüzündeki parlamaya neden olan göktafl›naysa "me-teorit" ad› verilir. (-rit eki genellikle bir kaya ya da mine-rali belirtir) Baz› meteoritler yeryüzüne kadar ulaflabilir.Bu göktaflar›n›n atmosfere girmeden önceki ad› da fark-l›d›r: "Meteoroid". Meteoroid kavram› genellikle, büyüklü-¤ü bir toz tanesiyle 100 metre aras›nda de¤iflen göktafl-lar› için kullan›l›r.

Neden geceleri uzaktan gördü¤ümüz

flehir lambalar› yan›p sönüyor gibi

görünürler?Y›ld›zlar› de yan›p söner gibi görmemizle ayn›

nedenden. Atmosferdeki moleküllerin sürekli hare-ket halinde olmas› nedeniyle.

Kaynak:http://www.biltek.tubitak.gov.tr/merak_ettikleriniz/

Muz a¤ac› her y›l mahsul verir mi?

Muz a¤ac› bir y›ll›k bir bitkidir. Toprak alt›ndakiyumrudan yükselen yaprak saplar›n›n ortas›ndan çi-çeklerin yani muz meyvelerinin oldu¤u muz hevengiç›kar ve meyveler yuvarlaklafl›nca hasat edilir. Hasatedilse de edilmese de fark etmez. A¤ac›n ömrü so-na erer. Ancak ömrü sona erecek olan a¤ac›n toprakalt›ndaki yumrusunun yanlar›ndan yeni sürgünler ç›-kar ve bu sürgünler, ana bitkinin çiçeklenmesinedo¤ru büyümeye bafllar ve yeni meyve verecek bit-kiler oluflur.

Klavyede F ve J harflerinin ayr›ca telefonlarda da

5 numaras›n›n üstündeneden kabartma

vard›r? Bu kabartmalar görme engelli insanlar için düflünü-

lüp konmufltur. Tufllar›n üzerinde ne yaz›ld›¤›n› göre-meyen kifliler, bu kabartmalara dokunarak hangi tuflunnerede oldu¤unu anlayabilirler. Tufl dizilimi standartoldu¤u için kabartmal› tufllar ve çevresinde yer alanlarbu flekilde kolayca dokunularak anlafl›labilir.

GÜNEfi SAYFASI❂

Orman; a¤açlarla birlikte di¤er bitkiler, hayvanlar vemikro organizmalar gibi canl› varl›klarla, toprak, hava, su,›fl›k, s›cakl›k gibi cans›z çevre faktörlerinin beraberceoluflturduklar› karfl›l›k iliflkiler dokusuna sahip do¤al birekosistemdir. Ormanc›l›k ise; toplumun orman ürünlerineve hizmetlerine olan talebini sürekli ve optimal olarak kar-fl›lamak amac›yla biyolojik, teknik, ekonomik ve sosyalçal›flmalar›n tümünü kapsayan çok yönlü ve sürdürülebi-lir bir etkinlik olarak tan›mlanabilir.

Ormanlar›n faydalar›n› maddi yani ekonomik ile sosyalyani fonksiyonel faydalar› olarak iki bölümde incelemekmümkündür.

Ormanlar›n Ekonomik Faydalar›

Ormanlar yaflant›m›z›n her safhas›nda ihtiyaç duydu-¤umuz yapacak ve yakacak hammadde kayna¤›d›r. 6000çeflit kullanma yeri olan odun hammaddesi orman ekosis-teminde büyük bir de¤er tafl›maktad›r. Bunun yan› s›rabitkisel nitelikli tohum, çiçek, kozalak, vb. ile mineral nite-likli çak›l, kum vb. hammadde kaynaklar›n›n bir k›sm› or-mandan elde edilmektedir.

Ormanlar›n Sosyal Faydalar›

Ormanlar›n çok de¤erli olan odun hammaddesi veodun d›fl› ürünlerinin yan›nda bütün canl›lar için yaflamsalde¤erde önem tafl›yan baflka faydalar› da vard›r. Oksijenüretmesi, karbon depolamas›, erozyona engel olmas›, ik-limi düzenlemesi gibi faydalara ormanlar›m›z›n fonksiyo-nel de¤erleri ya da sosyal faydalar› diyoruz.

Günümüzde özellikle küresel ›s›nma baflta olmaküzere çevre sorunlar› artmaya bafllay›p, bu sorunla-r›n çözümünde de ormanlar›n fonksiyonel de¤erleri-nin çok önemli rol oynad›¤› anlafl›l›nca orman eko-sisteminin de¤eri bir kat daha artm›flt›r.

Avrupal› bilim adamlar›n›n yapt›¤› araflt›rmalardaormanlar›n fonksiyonel de¤erlerinin orman hammad-desi de¤erinin 2000 kat› oldu¤u ve olgun bir a¤ac›nbir y›ll›k fonksiyonel de¤erlerinin toplam›n›n 2000-6000 dolar ars›nda oldu¤u tahmin edilmektedir.

Ormanlar Topra¤›nSigortas›d›r, Erozyonu Önler

Topra¤›n su ve rüzgârla kopar›l›p tafl›nmas›naerozyon denir. Erozyon sebebiyle tafl›nan kum, tafl,çak›l, toprak, moloz gibi materyaller tar›m topraklar›-n›n örtülmesine ve dolay›s›yla verimsizleflmesine se-bep olur. Ülkemizde her y›l 500 milyon ton toprak,erozyonla denizlere tafl›nmaktad›r.

Topraklar›m›z›n % 83 ün de fliddetli ve orta dü-zeyde erozyon devam etmektedir. Ülkemizde eroz-yon Avrupa’dan 12 kat daha fazlad›r.

Ormanlar Su Kaynaklar›n› Düzenler, Do¤al BirSu fiebekesidir.

● Kar ve ya¤mur biçimindeki ya¤›fllar› yapraklar›,dallar›, gövdesi ve kökleri ile tutarak sellerin vetaflk›nlar›n oluflmas›n› önler

KARTAL SAYFASIf

● Ormanlar topra¤›n fiziksel özelliklerini iyilefltirip,topra¤›n alt katmanlar›na giren su miktar›n› artt›ra-rak yer alt› sular›n›n oluflmas›na yard›m eder.

● Ormans›z alanlarda ya¤›fl›n % 56’s› yüzeysel ak›flagider, ancak %44 ü topra¤a s›zar. Hâlbuki ormanl›kalanlarda ya¤›fl›n %82’si topra¤a s›zarak yer alt›sular›n› besler, ancak % 18’i yüzeysel ak›fla gider.

● Ormanlar suyu temizler. Etraf› ormanlarla çevrili birbaraj gölünde 1 cm3 suda 76 çeflit mikrop tespitedilmiflken, etraf› ç›plak olan bir baraj gölünde bumiktar 4.400 adettir.

● ‹¤ne yaprakl› ormanlarda ya¤›fllar›n %30-35’i , ge-nifl yaprakl›larda ise %15-20’si buharlaflma yoluylayeniden atmosfere kazand›r›l›r.

● Su buhar›n› yo¤unlaflt›rarak ya¤mur haline gelme-sini sa¤lar.

● 25 metre boyunda ve 100 yafl›nda bir kay›n a¤ac›y›lda 30.000 litre suyu kökleri ve k›lcal damarlar› ileçekerek yüzeysel ak›fla gitmesini önler.

Ormanlar Havay› TemizlerGürültüyü Önler

● 50 m geniflli¤indeki bir otoban›n trafik gürültüsünü20-30 desibel azalt›r.

● Endüstri kentleri üzerinde 1 m3 havada 500.000 ta-ne toz ve is parçac›¤› bulundu¤u halde bu miktaraç›k alanlarda 5.000, orman havas›nda ise 500 ta-nedir.

● Egzoz ve benzeri zehirli gazlar› emerek hava kirlili-¤ini % 50 oran›nda azalt›r.

● Bir hektar ladin orman› y›lda 32 ton, kay›n orman›68 ton ve çam orman› ise 30-40 ton tozu emer.

● Yetiflkin bir kay›n a¤ac› y›lda 7 kg toz ve 300 kgzehri emerek filtre eder. Afl›r› kirlenmelerde ise göv-desindeki bozulma ile alarm verir.

● Orman havas› kent havas›na nazaran özellikle so-ludu¤umuz hava ile akci¤erlerimize giden parçac›k-lar›n say›s› bak›m›ndan % 90-99 daha temizdir.

Ormanlar Do¤al Güzellikleri veRekreasyonel Potansiyeli ‹le‹nsanlar ‹çin E¤lenme veDinlenme ‹mkân› Sa¤lar

Ülkemizde kifli bafl›na düflen yeflil alan miktar› 0,34hektar olup, dünya ortalamas›na göre düflük düzeyde-dir. Bu nedenle bir taraftan ormanlar›m›z› artt›r›rken di-¤er taraftan bozuk ormanlar›m›z h›zla iyilefltirmeye yö-nelik rehabilitasyon faaliyetlerine a¤›rl›k veriyoruz. Bun-lar› yaparken de ormanlar›m›z›n bir k›sm›n› mesire yeriolarak halk›n istifadesine sunuyoruz.

Ormanlar ‹klim ÜzerindeOlumlu Etki Yapar

Bilindi¤i gibi günümüzün en büyük çevreproblemlerinden biri küresel ›s›nma ve bununsonucu oluflan iklim de¤ifliklikleridir. Küresel›s›nman›n sebebi ise baflta karbondioksit ol-mak üzere atmosfere sal›nan fosil gazlar›noluflturdu¤u sera etkisidir. Ormanlar›n hava-dan karbondioksiti emip depolad›klar› ve ha-vaya oksijen verdikleri düflünüldü¤ünde küre-sel ›s›nman›n panzehirinin ormanlar oldu¤uanlafl›lmaktad›r.

Ormanlar, Yaban Hayat›,Av Hayvanlar› ve Di¤erCanl›lar ‹çin Bar›nakt›r

● Ormanlar av ve yaban hayvanlar›n› korur,nesli tükenmekte olan hayvanlar›n üreti-mi, korunmas› ve bar›nmas› ve beslenme-si aç›s›ndan en uygun ortamlar› oluflturur.

● Yaprakl› a¤açlardan oluflan bir orman par-ças›nda 50 kufl türü ya-flayabilir.

● A¤açs›z bir alanagöre ormanl›k alan-da 8 kat fazla hu-mus oluflur. Bu dabirçok canl›n›n yafla-mas›na imkân sa¤lar.

Ormanlar UlusalSavunma ve GüvenlikAç›s›ndan da Önemlidir

● Askeri birliklerin, savafl tesislerinin,araç ve gereçlerin gizlenmesine im-kân sa¤lar.

‹nsan›n en ilginç özelliklerinden biri merakduygusudur. Merak, soru sormay›, araflt›rmayapmay› sa¤lar. Bir fleyi merak ettikten sonra,ço¤unlukla o konuda gözlem yapmaya bafllar›z.Gözlemlerimiz yeterince biriktikten sonra arafl-t›rmalar›m›z› daha da ilerletebiliriz. Biliminsan-lar›, araflt›rmalar›na gözlem yaparak bafllarlar.Elbette gözlem yapmak yaln›zca biliminsanlar›-n›n yapt›¤› bir ifl de¤ildir. Düflünen, merakeden, sorgulayan her insan gözlem yapabilir.

Gözlemleri saklamak için iki temel malzemegerekir: gözlem defteri ve kalem. Akl›n›za ge-len, merak etti¤iniz her fleyi inceleyip gözlemle-yebilirsiniz. Çöp tenekesini kar›flt›ran kedileri,gökyüzündeki y›ld›zlar›, deniz k›y›s›ndaki ka-buklar›, bal›klar›, a¤açlar›, evinizdeki böcekleri,sokaktan geçen arabalar›...

Duyular›m›z ‹flbafl›nda

Gözlem yaparken, gerçekte duyular›m›z›kullan›yoruz. Duyular›m›z, çevremizde olan bi-teni anlamam›za yard›m eder. Gözlerimizle gö-rür, kulaklar›m›zla iflitir, derimizle dokunur ve di-limizle tat al›r›z. Gözlem yaparken ço¤u zamangörme duyumuzu kullanarak ifle bafllar›z. Amabaflka duyular›m›z da bize çevreyle ilgili ilk ha-

berleri verebilir. Duydu¤umuz bir sesin kuflsesi oldu¤unu anlay›p bu kuflu gör-

mek için çabalad›¤›-m›z çok olmufltur.Bir baflka zaman dabiz fark etmedenbacaklar›m›za do-kunan tüylü canl›n›n

ne oldu¤unu anlamakiçin hemen bafl›m›z›e¤ip onu görmeye çal›-fl›r›z. Duyular›m›z, kar-fl›laflt›¤›m›z nesneleritan›mam›z› ve olaylar›alg›lamam›z› sa¤lar.Gözlem yaparken tüm

duyular›n›z› kullanmayaçal›fl›n.

Gözlem Yapmaya Nas›l Bafllayal›m?

Gözlem yapmaya park ya da bahçelerdebafllamak iflinizi kolaylaflt›r›r. Kendinize sorularsorun:

Bugün de¤iflik ne var?Hangi sesleri duyuyorsunuz?Hangi kokular› al›yorsunuz?Görebildi¤iniz hayvanlar var m›? Parkta kaç kufl türü var?Evinizin çevresinde hangi a¤açlar var?Çevrenizde en çok hangi hayvanlar› görü-

yorsunuz?K›rda ya da parkta hangi kokular› al›yorsu-

nuz?K›rda ya da parkta hangi sesleri iflitiyorsu-

nuz?Gözlem defterinize gözlemledi¤iniz hayvan-

lar›n ya da bitkilerin resimlerini çizin. Bunu ya-parken, dikkatinizi ayr›nt›lara verin. Üstündeçizgiler, desenler var m›? Çiçe¤in taçyapraklar›var m›; bunlar nas›l dizilmifl? Canl›n›n büyüklü-¤ünü, rengini yaz›n. Defterinize, toplad›¤›n›z ör-nekleri (yaprak, tohum gibi) yap›flt›r›n. Foto¤rafçektiyseniz, bunlar› yap›flt›r›n. Karfl›laflt›¤›n›zcanl›lar›n adlar›n› ö¤renmeye çal›fl›n.

Farkl› Bir Aç›dan Bakabilmek

Her fleye farkl› bir aç›dan bakmay› deneyin.Çiçek bak›fl›, kar›nca bak›fl› ve kufl bak›fl›ylavarl›klar› görmeye çal›fl›n. Çiçek bak›fl›yla gör-bilmek için yere uzan›p yukar› bakabilirsiniz.Kar›nca bak›fl› için burnunuzu yere yaklaflt›r›pçevreye öyle bakabilirsiniz. Kufl bak›fl› için, birtafl›n, basama¤›n ya da yüksek baflka bir fleyinüzerine ç›k›p afla¤› bakmay› deneyebilirsiniz.

Gözlem Yaparken Hangi Araçlar› Kullanabi-lirsiniz?

Gözlem yaparken dürbün, saat, cetvel gibide¤iflik araçlardan yararlanabilirsiniz. Küçükcanl›lar› ya da nesneleri incelemek için büyüteçkullan›n.

B‹LEL‹M VE Ö⁄RENEL‹MB‹LEL‹M VE Ö⁄RENEL‹M

KESTANE SAYFASI

GÖZLEM

Görmeyi Ö¤renmek ‹çin... Arafl t›rmac›lar, çal›flmalar›n› sürdürürken, ki-mi zaman mikroskoptan yararlan›rlar. Mikros-kop, cisimleri daha yak›ndan görmemizi sa¤lar.Gözlem yapmay› ö¤renirken, dikkatimizi ayrr›nt›laravermeyi ö¤renmemiz gerekir. Ayr›nt›lar› görmeyi ö¤ren-mek için, tam ortas›na 3 x 3 cm’lik kare biçiminde bir delik aç-t›¤›m›z bir A4 ka¤›d›ndan yararlanabiliriz. Bu karenin içini keserekç›kard›¤›n›zda, basit gözlem arac›n›z› elde etmifl olacaks›n›z. fiimdikarfl›n›za ç›kan tüm cisimlerin üzerine bu ka¤›d› koyup incelemeleryapabilirsiniz. Neler gördünüz?

Neler Gördünüz? S›cak m›, so¤uk mu? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Islak m›, kuru mu? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Sert mi, yumuflak m›? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Yüzeyi düz mü, pürüzlü mü? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Canl› m›, cans›z m›? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Parlak m›, mat m›? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Onu inceledi¤iniz s›rada hiç de¤iflim gösterdi mi? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Üzerinde kaç renk gördünüz? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Biçimi nas›ld›? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Hareket ediyor muydu? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Nas›l? Neden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Sizi flafl›rtan bir fley oldu mu? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Onu neden incelediniz? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Onunla ilgili merak etti¤iniz her fleyin yan›t›n› buldunuz mu? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Daha fazla bilgiyi nereden bulabilirsiniz? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Kaynak: http://www.biltek.tubitak.gov.tr/cocuk/

ASLAN SAYFASIt

Çanakkale ili tarihi eserleri, do¤al güzellikle-ri ile önemli bir kültür turizm potansiyeline sa-hiptir. Çanakkale savafllar›n›n en kanl› muhare-belerinin cereyan etti¤i, çok say›da flehitlik, an›tve mezarl›klar›n bulundu¤u Gelibolu Yar›mada-s› Tarihi Milli Park›, Troya, Assos gibi eski uy-garl›k merkezlerinin befli¤i olan ilimiz iç ve d›flturizmde önemli bir yer almaktad›r. ÇanakkaleMerkezinde Arkeoloji Müzesi, Nusret May›nGemisi ve Deniz Müzesi, Piri Reis Müzesi,Ge-libolu Yar›madas› Tarihi Milli Park'›ndaki fiehit-ler Abidesi Müzesi Kabatepe Tan›tma Merkezive Çamyayla Atatürk Evi bulunmaktad›r.

Nara Kalesi: Milli Savunma Bakanl›¤› tahsis-li olup Anadolu yakas›nda bulunmaktad›r.Bo-¤az savunmas›n› takviye etmek üzere 3, Selimzaman›nda yap›m›na bafllanm›fl 2, Mahmut za-man›nda bitirilmifltir.

Kumkale Kalesi: Milli Savunma Bakan-l›¤› tahsisli olup Bo¤az›n giriflinde Anadolu ya-kas›nda bulunmaktad›r. 4, Murat zaman›ndayap›lm›flt›r.

Kilitbahir Kalesi: Kültür Bakanl›¤› tah-sisli olup Çimenlik kalesinin karfl›s›nda Rumeliyakas›nda bulunmaktad›r. 1463 y›l›nda FatihSultan Mehmet taraf›ndan infla ettirilmifltir.

Saat Kulesi: Kent merkezinde, 1897 y›-l›nda ‹talyan Konsoloslu¤u da yapan Vitalisisimli tüccar taraf›ndan paras› ödenerek in-flaa edilen Saat Kulesi, Ayval›k tafl›ndan ya-p›lm›fl olup, dört cephesinde de bi-rer adet saat bulunmaktad›r. Kareplanl› afla¤›dan yukar›ya do¤ru in-celen bir görüntüye sahiptir. Gövde-si dikdörtgen silmelerle befle bölün-müfltür. En üstte çan›n as›ld›¤› çok-gen gövdeli kubbeli köflk yer al›r.Onun alt›nda dört yönde yuvarlakkadranla saat bulunur.

Haz›rlayan:Levent KIRAN

YÖRELER‹M‹ZYÖRELER‹M‹Z

T‹MSAH SAYFASIA

‹ki ve üçüncü katlarda birer, hafif sivri ke-merli ayd›nl›k pencereleri ile ikinci katta birbalkonu vard›r. En altta güney cephede bir ka-p›, kuzeyde basamakl› silmeli çeflme nifli gö-rülür. Çeflmenin mermer kurnas› ve ayna tafl›vard›r.

Aynal› Çarfl›: 1889 y›l›nda 2, Abdülha-mit'in padiflahl›¤› s›ras›nda, Çanakkale'nin ön-de gelen Yahudi ailesinin bir üyesi Halyo tara-f›ndan infla ettirildi.Do¤rulanmayan bir iddiayagöre de çok daha önceleri yap›ld› ve EvliyaÇelebi, seyahatnamesinde Çarfl›'dan söz etti.‹lya Halyo ise söz konusu tarihte çarfl›y› onart-t› ve kullan›ma açt›. Baz› anlat›mlara göre Ge-libolu Ç›kartmas› s›ras›nda Mart 1915'te ‹ngilizz›rhl›s› Quenn Elizabeth'in Çanakkale çevre-sindeki Türk tabyalar›n› bombard›man› s›ra-s›nda y›k›ld›.

1921'den sonra bir dönem girifl kap›s› d›-fl›nda büyük ölçüde y›k›k olarak kald› ve çarfl›olarak kullan›lmad›. Resmi kay›tlarda "Bedes-ten arsas›" olarak yer ald›, daha sonra bu ar-sa üzerinde 14 dükkan infla edildi.1967 y›l›ndakadastro uygulamas› yap›ld› ve Çarfl›'n›n ilk

krokisi çizildi. Çarfl›n›n tüm yaz›l› ve sözlü an-lat›mlara göre özgün durumunun tipik bir arsa-da oldu¤u ve ‹stanbul'daki M›s›r Çarfl›s›'n›n"Minyatürü" oldu¤u belirtilmektedir.Üzerininküçük kubbelerden olufltu¤u, çokgen köflelipencerelerle do¤al ayd›nlanman›n sa¤land›¤›belirtilmektedir. 1967'deki onar›m s›ras›nda birbenzetme olarak kullan›lmaktad›r. Çarfl› içeri-sindeki dükkanlarda çok eskiden ayna sat›l-mas›ndan bu benzetmenin yap›ld›¤› san›l›yor.Askerlerin çarfl›ya ç›kt›klar›nda buralardancep aynas› sat›n almalar› halk aras›nda bu fle-kilde an›lmas›na sebep olmufltur.

Hasan Mevsuf Bataryas›: Dardanosmevkiinde bo¤aza hakim tepede bulunmakta-d›r. Batarya 2 tane 15lik, 3 tane 5 lik toptan te-flekkül etmektedir. Turgut Reis Bataryas›: Gü-zelyal› s›rtlar›ndaki çaml›k alana monte edil-mifl olup batarya 2 tane 28lik toptan oluflmak-tad›r. Mesudiye Bataryas›: Güzelyal› Karayol-

lar› kamp›n üzerindeki tepede olup Bataryamesudiye z›rhl›s›ndan sökülen 2 tane 15 liktoptan teflekkül etmektedir

Mecidiye Tabyas›: Kilitbahir Kalesinin500 metre ilerisinde bulunmaktad›r. Batarya-n›n önünde Batarya erlerinden 215 kilolukmermiyi kucaklayan Koca Seyit (Seyit Onbafl›)heykeli bulunmaktad›r.

Namazgah Tabyalar›: Kilitbahir Kalesi-nin bitifli¤inde bulunmakta olup 16 toptan olu-flur.

KAYNAK: www.canakkale.bel.tr

GERGEDAN SAYFASIU

A⁄AÇKAKAN SAYFASI

yapmal›yd› ki? Kar›ncalar gibi serçeler de yü-zemezdi elbette. Ama bizim serçe, ak›ll› birkufltu; hemen, yan› bafl›ndaki küçük bir dalparças›n› gagas›na al›p havaland›; tam ka-r›ncan›n üstüne gelince de b›rakt›.

Dal kar›ncan›n biraz a盤›na düfltü. Zavall›kar›nca ç›rp›nmaktan dal› göremiyordu. Ser-çe bu kez pike yaparak dal› gagas›yla kar›n-can›n bulundu¤u yere sürdü. Kar›nca, elleri-nin ve ayaklar›n›n dal› duyumsamas›yla birlik-te can korkusuyla bu can simidine öyle birsar›ld› ki, sanki onun bir parças› oldu san›rs›n›z.

Dala ç›kt›ktan sonra çevresine bak›nd›;bafl›n›n üzerinde onun kurtuluflunu izlemekiçin dönüp duran serçeyi gördü:

• Bu dal› sen mi att›n bana? diye sordu.Serçe:• Evet, ben att›m. Geçmifl olsun, az daha

bo¤uluyordun!• Can›m› kurtard›n serçe kardefl; sa¤ol!

Sen ne iyi bir kuflsun öyle!Serçe alçakgönüllülükle:• De¤mez can›m, dedi, kim olsa yapar-

d›m...Kar›nca dal› bir sal gibi kullanarak karaya

ç›kt›. Yerde biraz uzan›p dinlendi. Bu aradakorkusu da geçmiflti. Bir a¤ac›n alçak dal›nakonan serçe:

Serçe ‹lekaRINCASerçe ‹lekaRINCA

LLAA FFOONNTTEENN

MasalMasal

Güzel bir yaz günüydü. Serçe bütün sa-bah dolaflm›fl, karn›n› doyurmufltu. fiimdiyuvas›na gidip temizlik yapmas› gereki-yordu. Bütün sabah uçmaktan kanatlar›da yorulmufltu; biraz dinlense iyi olurdu.Tam küçük gölün üzerinden ge-çerken,birden bire susad›¤›n› hisseti. Hemen afla-¤› süzüldü. Suyun k›y›s›na inerek kana ka-na su içmeye bafllad›.

Tam o s›rada genç bir kar›nca da do-laflmaktan yorulmufl, su k›y›s›nda birazdinlenmek için bir tafl›n gölgesine s›-¤›nm›flt›. Ama tafl otlar›n k›p›rdanmas›ylayavafl yavafl kaymaya bafllad›; kaçay›mderken, "flap" diye suya düfltü.

Kar›ncalar›n yüzemedi¤ini herkes bilir.Bizim kar›nca da ilk flaflk›nl›¤› geçtiktensonra, öyle bir korktu ki, sesi ç›kt›¤› kadar:

• ‹mdaaat! ‹mdaaat! Can kurtaranyok muuu? diye ba¤›rmaya bafllad›.

Suyunu içmekte olan serçe, önce sesinnereden geldi¤ini anlayamam›flt›. Çevre-sine bak›nmaya bafllad›. Neden sonra, k›-y›n›n biraz a盤›nda, minik bir noktan›nköpüklenmifl oldu¤unu gördü. Daha dik-katli bak›nca, ç›rp›nan kar›ncay› seçti. Ne

• Bir daha çok dikkatli olmal›s›n kar›ncakardefl, dedi.

• Olmaz m›y›m? dedi kar›nca, bu banabir ders olsun. Bir daha m› su k›y›s›nda din-lenmek!

Onlar konufladursunlar, yukar›daki kö-yün haylaz ve yaramaz çocu¤u, elindebir sapanla, kime zarar verebilir diye göz-leri f›ld›r f›ld›r oralarda dolafl›yordu. Sapa-n›n meflininde de koca bir çak›l tafl› vard›.Serçe, s›caktan ve yorgunluktan daldauyuyakalm›flt›. Bu nedenle yaklaflan ço-cu¤u göremedi. Çocuk, parmaklar›n›nucuna basarak, sinsi sinsi yaklaflt›. Gözleriparl›yor; "fiimdi flunu bir güzel vurup yola-r›m; sonra da ateflte k›zart›r afiyetle ye-rim," diye düflünüyordu.

Kar›nca çocu¤u görmüfltü; ama bu in-sano¤lunun böyle a¤›r a¤›r yürümesinianlayamam›flt›. ‹nsano¤lunun elinde, da-ha önce görmedi¤i bir nesne duruyordu;insano¤lu iki eliyle o nesneyi olabildi¤incegermiflti. Kar›nca, onun buralarda pek dehay›r için dolaflmad›¤›n› sezdi. Kar›ncac›kne bilsin insano¤lunun çevresine ve hay-vanlara en büyük kötülükleri yapabilecekbir yarat›k oldu¤unu!

Çocuk, tam kar›ncan›n bulundu¤u yer-de durdu..Kar›ncan›n yan›nda kötülüklertasarlayan bir dev gibi duruyordu. Sonraelindeki sapan›n lastiklerini daha da ger-meye bafllad›. Biraz sonra tafl› b›rakacakve zavall› serçe, olmufl bir meyve gibikondu¤u daldan yere düflecekti.

Kar›nca, birden bire çocu¤un ne ya-paca¤›n› anlad›. Keskin diflleriyle, burnu-nun dibinde durmakta olan ç›plak to-pu¤unu öyle bir ›s›rd› ki, çocuk can ac›s›y-la yerinden s›çrad›. Bu arada, mefline sa-r›l› tafl yerine sapan› b›rak›nca, sapan›nçatal k›sm› tam burnunun üstüne çarpt›.Çocu¤un burnu kanamaya bafllad›. Biryandan sövüyor, bir yandan da aya¤›nabatan fleyin ne oldu¤unu anlamak içinyerleri araflt›r›yordu. Allah’tan, kendisini›s›ran›n kar›nca oldu¤unu anlayamad›;"Belki de bir dikene bast›m," diye düflün-dü.

Peki, bu arada dalda uyuklamakta olanserçe ne yap›yordu? Çatal›n çocu¤un bur-nuna çarpmas›ndan ve çocu¤un 盤l›¤›n-dan dolay› yerinden s›çray›p solu¤u en üstdalda ald›. E¤ilip afla¤›da ne oldu¤unu an-lamaya çal›flt›. Yerde bir insano¤lu vard›.Kar›nca da k›s k›s gülüyordu. Sonra ço-cu¤un elindeki sapan› gördü. Kar›nca sa-pan›n ne oldu¤unu bilmiyor da, ama serçe-nin çok iyi tan›d›¤› bir silaht› bu! Çünkü an-nesini yine böyle bir sapanla vurmufllard›.Nas›l bir tehlike atlatt›¤›n› düflününce, derinbir soluk ald›.

Çocuk, serçenin uçtu¤unu görünce, tersgiden talihine söverek, k›zarm›fl bir serçe yi-yemedi¤ine yaz›klanarak oradan uzaklafl›n-ca, serçe yeniden afla¤› indi ve kar›ncan›nyan› bafl›na kondu.

• Fark›nda m›s›n, dedi, sen benim hayat›-m› kurtard›n. Sa¤ ol. Art›k sonsuza dek be-nim dostumsun...

Kar›nca, biraz önce serçenin kendisineverdi¤i karfl›l›kla cevaplad› onu:

• De¤mez can›m, dedi, kim olsa yapar-d›m. Hem, art›k sen de dikkatli olmal›s›n;tam güvenli bir dal bulmad›kça, ne denliyorgun olursan ol, sak›n uyuklama... Olmazm›?

• Uyuklar m›y›m? Bu bana ders olsun!O s›rada oradan aslan kral geçiyordu. Bi-

zimkilerin böyle heyecanla konufltuklar›n›görünce, merak edip ne oldu¤unu sordu.

Ona olan biteni anlatt›lar. Aslan gülüm-seyerek:

• Bu anlatt›klar›n›z bana, bütün ormanhayvanlar›n›n nas›l yard›mlaflmalar› gerekti-¤i konusunda bir fikir verdi, dedi.

Bundan sonra orman yasalar›na, "Bütünhayvanlar, insano¤lunun hayvanlara vere-bilece¤i zararlar konusunda birbirlerine yar-d›m etmekle yükümlüdür," maddesini dekoydu; ama bu maddeye herhangi bir yap-t›r›m eklemedi; çünkü hiçbir hayvan›n buyükümlülükten kaç›naca¤›n› düflünemiyor-du bile!

Nedir ki bu öyküden ç›kan ders derseniz:Darda kalanlara her zaman yard›m edin siz;Kimse yard›ma koflmaz darda kald›¤›n›zda,Eflin dostun yard›m›n› arar da gözleriniz...

PEL‹KAN SAYFASI

DA⁄ KEÇ‹S‹ SAYFASI

G Ö N D E R D ‹ K L E R ‹ N ‹ Z

Orman ve do¤a ile ilgili fliirlerini ve resimlerini bizimle paylaflan arkadafllar›m›z›n eserlerini yay›nl›yoruz. Haydi sizin de resimlerinizi bekliyoruz...

ÖznurDEM‹RC‹

Ulubatl› Hasan‹lkö¤retim Okulu

2-A S›n›f›ANKARA

ÖmerDEM‹RC‹

Ulubatl› Hasan‹lkö¤retim Okulu

4-A S›n›f›ANKARA

KAYIN SAYFASI

Nazl› S›laKOfiUMCUYörük Ali Efe

‹lkö¤retim Okulu1-A S›n›f›

AYDIN

BerfinDO⁄AN

Kavakl›dere‹lkö¤retim Okulu

3-B S›n›f›ANKARA

G Ö N D E R D ‹ K L E R ‹ N ‹ Z

MANTAR SAYFASI

G Ö N D E R D ‹ K L E R ‹ N ‹ Z

Ormand›r yurdumun,En büyük süsü,Vatan›m›n, yurdumun,En büyük örtüsü.

Orman›n faydalar›n›,Saysak gün yetmez,Hergün bir orman›,Yakan nedenler bitmez.

Ormanlar›m›z olmasa,Ci¤erlerimiz olmasa,Etrafta örtü olmasa,Hiç hayal ettiniz mi ?

Beyza KAHRAMANUlubatl› Hasan ‹.Ö.O 7/B ANKARA

ORMAN

Rana fi‹MfiEKMaltepe

‹lkö¤retim Okulu3-B S›n›f›ANKARA

ÇAM SAYFASIi

G Ö N D E R D ‹ K L E R ‹ N ‹ Z

Tohumlar›n içinde nice fidanlar,Fidanlar›n içinde koca ormanlar.Sel, kar, 盤, ondan korkarlar,Dünya güzeli koca ormanlar.

Enerji verir bütün a¤açlar,Sa¤l›kl› olur tüm insanlar.E¤er bir gün yanarsa ormanlar,Sa¤l›k düzeni kaybolur, ölür canl›lar.

Ormanda binlerce hayvan yaflar,Bu hayvanlar›n yuvalar› var.El ele verelim, orman› sevelim,Gelecek için fidan dikelim.

Nurullah ORALMustafa Yücel Özbilgin‹lkö¤retim Okulu5/A ADIYAMAN

ORMANLAR

Halil RüzgarODABAfi

Nesibe Ayd›n‹lkö¤retim Okulu

1-B S›n›f›Gölbafl›/ANKARA

MAYMUN SAYFASIm

Yaz geleli k›zg›n günefl her yeri, her fleyi yak›yor. Yolun karfl›s›nda nas›lsa yeflil kalm›fl küçük bir a¤açl›k alan var. Be-ri taraftaki çal›c›klar ise çoktan kurumufl. Çal›lar›n aras›nda dar bir yol görülüyor. Geçen y›l kasabadan adamlar gelip köymeydan›nda konuflmufllar, sonras›nda ise bu yol yap›lm›flt›. Babam bir fleyler diyordu ama, ben öyle kalabal›k laflardanpek anlam›yordum. Güya araba yolu yap›l›rken Hasan A¤a’n›n tarlas› zarar görmesin diye ormandaki güzel a¤açlar birbir kesilmifl, ne bileyim öyle bir fleyler söylüyorlar. Sonras›nda yolu bitirip bir güzel asfaltlam›fllar. Köyde Hasan A¤a’danbaflka kimsenin arabas› olmad›¤›ndan yolun bize pek faydas› olmad›. Belki de köyümüzün küçük orman› o yüzden böylesarard› soldu. Kim bilir belki de bize küstü. Ama asfalt yol da çok güzel oldu do¤rusu. Art›k bizim keçiler bile otlamayagiderken tökezlemeden yürüyor.

Bizim buralarda yol yap›lmadan önce, yaramaz ar›lar›n çok sevdi¤i bir ot vard›. Mavimsi mor çiçekleri ince uzun birkozala¤a benzerdi. Orman›n k›y›s›ndaki çal›larda açard›. Bahar geldi¤inde çal›lar sanki mor renkli bayrak sallard› bize, öy-lesine güzeldi. Yol yap›ld›¤›ndan beri o mavimsi mor çiçeklere pek rastlam›yorum. Hatta hiç görülmüyorlar. Keçileri ot-latmaya giderken yol kenarlar›nda hep onlar› ar›yorum ama bofluna. Mor bafllar› asfalt›n alt›nda gömülü kald›, yeflil yap-raklar› yok oldu gitti. Anam, karabafl otu derdi bu çiçeklere. Mevsiminde çal›lar bol bol çiçek verir, anam da bu çiçekle-ri toplay›p kuruturdu. Okuldan ç›kt›¤›m›zda kar topu oynar üflütür, akflam eve gelince de bol bol öksürürdük. Anam ku-ruttu¤u çiçeklerle bir güzel çay demler içirirdi bana. Kokusunu sevmezdim ama öksürü¤ümü öyle bir giderirdi ki, bo¤a-z›mda a¤r› falan kalmazd›. Bu asfalt buraya yap›lal› karabafl otunu ara ki bulas›n. Ya k›fl›n yine üflütürsem ne içece¤im?

Yaln›zca karabafl otu mu yok oldu, onlara çal›m satan gelincikler, k›r papatyalar› da çok uzaklarda kald›. Bahar geldimiydi herkeste bir yar›fl bafllard›. Kim daha güzel, daha çeflitli çiçekler toplay›p da ö¤retmenin masas›na koyacakt›? Çi-çekleri gördü¤ünde ö¤retmenimizin gözlerindeki ›fl›k, dudaklar›ndaki gülümseme hepimizi sar›p sarmalard›. Bu gülümse-me en yüksek nottan daha de¤erliydi. O güzelim k›r çiçekleri de yok flimdi. Biz ö¤retmenimizin masas›na ne toplay›p ko-yacakt›k, çak›rdikeni mi?

Asfalt›n bitip toprak yolun ve uçsuz bucaks›z k›rlar›n bafllad›¤› yer benim özgürlük alan›md›. Keçilerle asfaltta yürümekkolayd› ama, otlar›n çal›lar›n içinden sekerek yürümek daha zevkliydi. Seyrek de olsa yak›n köylere giden traktörler, kam-yonetler tehlikeliydi. Deli gibi sürdüklerinden, keçilerimle yolun kenar›na kaçacak zaman› zor buluyorduk.

Günefl asfalt› yumuflatm›flt›. Yoldan yükselen pis kokular ve buhar genzimi yak›yordu. Eskiden karabafl otlar›n›n ara-s›ndan yürür, mis gibi kokan çiçekleri koklar, kelebekleri kovalar, ar›lardan kaçard›m. Çal›lar› isteksizce kemiren keçiler

de bu duruma üzülüyordu asl›nda. Yol kenar›ndaki bir tafl›n üstüne oturdum. Gözümbirden eriyen asfalttan f›flk›ran mor çiçeklere tak›ld›. Gözlerime inanamad›m. Bun-

lar yok olan karabafl otunun çiçekleriydi. Asfalta bafl kald›r›yor, yeniden yafla-mak için üzerlerini kaplayan kara örtüden kurtulmaya çal›fl›yorlard›.

Benim kahraman çiçeklerim! Bu savafl› kazanaca¤›n›z› biliyordum. Yafla-ma tutunma çabas› onlara zafer getirmiflti. Bir gün gelecek karabafl otu in-sana karfl›n yeniden her yeri kaplayacakt›, inan›yordum. Sevinçten bir ›sl›ktutturdum, eve dönünce bu müjdeyi anama hemen vermeliydim. Keçiler de

sevincimi anlam›fl gibi bana efllik ediyor, ›sl›¤›m›n pefli s›ra flark› söyleyerekkofluyorlard›.

Hülya fiimflek (2009)

KARABAfi OTU’NUN ZAFER‹KARABAfi OTU’NUN ZAFER‹

KANGURU SAYFASIK

B‹LMECE - BULMACA

Afla¤›daki kufl türlerinin isimlerini bulmacam›zda yukardan afla¤›ya, afla¤›danyukar›ya, soldan sa¤a, sa¤dan sola ve her iki yönde çapraz olarak bulal›m. Do¤ruçözen ilk befl kifliye sürpriz bir arma¤an›m›z var. Haydi kolay gelsin.

1- Do¤an 2 - Kuzgun 3- Kaz 4- Kerkenez 5- Baykufl 6- Flamingo 7- Kukumav 8- A¤açkakan9- Sar›asma 10- fiahin 11- ‹bibik 12- Pelikan 13- Saka 14- Suna 15- Bülbül 16- Üveyik

17- Keklik 18- Ard›ç 19- ‹shak 20- Kartal 21- Kelaynak 22- Ebabil 23- Ku¤u 24- Yal›çapk›n› 25- Kumru 26- Leylek 27- Telli Turna 28- Papa¤an 29- Guguk 30- Toy 31- ‹skete 32- Sülün

33- Çulluk 34- ‹pekkuyruk 35- Serçe 36- Puhu 37- Tavus 38- Su Kuflu

Kitap Ödüllü Bulmaca Haz›rlayan: Hülya fi‹MfiEK

ORMANLARDA YAfiAYAN KUfiLAR

S‹NCAP ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹’nin OGM ad›na Sahibi: Abdullah BÜBERSorumlu Yay›n Yönetmeni: Hüseyin Sop ● Yazar-Çizer Ekibi: Sait K›ran, fiener Fak›o¤lu,

Hülya fiimflek, Levent K›ran, Mertcan Aytemiz, Hasan U. Ünverdi ● Bu dergi iki ayda bir Orman GenelMüdürlü¤ü'nce Bas›n ve Ahlak Yasas›na uygun olarak yay›nlanmaktad›r.

● Grafik Organizasyon: Esta Tan›t›m Ltd. (0312) 212 06 96● Bask›: Orman Genel Müdürlü¤ü Matbaas›

● Haberleflme Adresi: Orman Genel Müdürlü¤ü, E¤itim Dairesi Baflkanl›¤› 1 No’lu Bina 06560 Gazi / ANKARA Tel: (0312) 296 41 33 - 296 41 34 Faks: (0312) 296 41 36

● E-Posta Adresimiz: sincap@ogm.gov.tr (fiiirler, öykü ve an›lar bu adrese gönderilsin)

‹nternet adresimiz:www.ogm.gov.tr

S‹NCAP DERG‹S‹N‹ OKUYUN.. OKUTUN.. ABONE OLUN.. SAH‹P ÇIKIN...NASIL ABONE OLUNACAK ?Orman Genel Müdürlü¤ü’nün T.C. Ziraat Bankas› Atatürk Orman Çiftli¤i fiubesindeki 6288169-5001No’lu hesab›nay›ll›k abonelik bedeli olan 5 YTL. yat›r›lacak, banka dekontu ile birlikte abonenin aç›k adresi afla¤›daki adrese gönderilecektir.

ADRES:Orman Genel Müdürlü¤ü, E¤itim Dairesi Baflkanl›¤›, 1 no’lu Bina 06560 Gazi/Ankara

Dikkat !Arkadafllar›m›z›n ço¤u Sincap Dergisi'nde sorulan

bilmece ve bulmacalar› cevaplamak için derginin

o sayfas›n› keserek bize gönderiyorlar.

Sak›n ha !Daha önceki say›lar›m›zda belirtmifltik. Derginizi

y›rtmay›n, parçalamay›n. Bize gönderece¤iniz

sayfan›n›n fotokopisini çekin ve cevaplar›n›z› onun

üzerinde belirtin. Dergi sayfas›n› keserek bize

gönderen arkadafllar›m›z, cevab› do¤ru bilseler

dahi hediyelerini alamazlar...

Kas›

m-A

ral›k

200

8 Sa

y›s›

ndak

iBu

lmac

an›n

Cev

ab›