UNANG YUGTO NG

IMPERYALISMO

NG KANLURANIN

Ang eksplorasyon ay nagbibigay daan sa kolonyalismo o ang pagsakop ng isang makapangyarihang bansa sa isang mahinang bansa.Tatlong Bagay ang itinuturing na

motibo: (1) Paghahanap ng kayamanan (2)Pagpapalaganap ng Kristiyanismo; at (3) Paghahangad sa katanyagan at karangalan.

Ang imperyalismo ay ang panghihimasok, pag-impluwensya, o pag-kontrol ng isang makapangyarihang sa isang mahinang bansa. Maari itong tuwiran o di-tuwiran.Sa kabuuan, eksplorasyon ang dahilan upang ang karagatan ang maging daan sa pagpapalawak ng mga imperyong Europeo.

MGA MOTIBO AT

SALIK SA EKSPLORASYO

N

The Travels of Marco Polo (circa 1298)- ipinbabatid dito na sa mga Europeo ang yaman at kaunlarang taglay ng China.Mga tala nina Marco Polo at Ibn Battuta na nakadagdag sa hangarin ng mga Europeo na maghanap ng mga bagong ruta patungo sa kayamanan ng Asya.

KAYAMANANSa patakarang merkantilismo, ninais ng mga bansang Europeo na magkaroon ng maraming bullion (ginto at pilak)Pampalasa o spices ay maaring gamitin sa pagpreserba g pagkain, lalo na ng karne at bilang medisinaAng mga pampalasa at iba pang produkto mula sa Asya ay ikinalakal ng mga mangangalakal na Venetian sa Europe at sila lamang ang tanging maaring magbenta nito.Ang mga bourgeoisie o gitnang uri sa Europe ay mangangalakal na bumuo ng ekspedisyon upang humanap ng pamilihan at magkaroon ng mas malaking kita.

RELIHIYONAng Reconquista ay inilunsad ng mga Portuguese at Español sa panahong ito upang mabawi ang mga lupain sa Iberian Peninsula na nasakop ng mga Muslim.Ang eksplorasyon ay maaring tingnan bilang lohikal na pagpapatuloy ng krusada laban sa Islam.Nais ng mga Europeo ang palaganapin ang Kristiyanismo sa mga lupaing narating at nasakop.Ginawaran ng Simbahan ang mga kaharian ng Spain at Portugal ng kapangyarihang politikal sa mga teritoryong nasakop nito.

KATANYAGAN

Napukaw ng Renaissance ang interes ng mga Europeo na tumuklas ng mga bagong lupain.

Sa panahon ng Renaissance ay humanistiko at hindi na nakasentro sa Diyos gaya ng sa Middle Ages, nagkaroon ng tiwala sa sariling kakayahan ang tao.Hangad niyang maging sanhi ito ng katanyagan at karangalan hindi lamang ng sarili kundi ng bansang kinabibilangan.

PAG-UNLAD NG TEKNOLOHIYAPag-unlad sa paggawa ng sasakyang pandagat at instrumentong pangabigasyon. Ito ay lubhang nakatulong upang maisakatuparang ang paglalakbay sa malalawak at hindi kabisadong karagatan.

Sa Portugal ang paggamit ng caravel na isang sasakyang pandagat na may tatlo hanggang apat na poste na pinagkakabitan ng layag.Astrolabe na nakatulong upang malaman ng manlalakbay ang posisyon ng kanilang mga barko.Ang compass ay nakatulong naman upang malaman ang direksyon ng hilaga nang sa gayon ay maitakda ang direksiyon ng barko kahit sa gabi o sa maulap na panahon.

MGA EUROPEONG NANGUNA SA EKSPLORASYO

N

ANG MGA PORTUGUESEInikot ni Vasco da Gama ang Cape of Good Hope sa timog bahagi ng Africa hanggang India noong 1498.Siya rin ang unang Europeong nakarating sa India sa pamamagitan ng paglalakbay sa dagat.Ang Portugal ay matatagpuan sa kanlurang baybayin ng Iberian Peninsula kung kaya nakapagpaunlad ito ng tradisyong pandagat.Ang suportang ibinigay ni Prinsipe Henry ay naging dahilan din upang maunahan ng Portugal ang mga kalabang bansang Europeo sa husay sa paglalayag.

ANG MGA ESPAÑOL1492, narating ni Christoper Columbus ang America. Naglayag pakanluran sa Atlantic Ocean sa pag-asag mararating ang Asya sa pamamagitan g bagong rutang pandagat na nakabatay sa kalkulasyon ng sukat ng daigdig.Narating niya ang Carribean Islands noong Oktubre 12, 1492 na inakala niyang Asya.Sa pamamagitan ng Treaty of Torsedesillas noong 1494 hinati ang daigdig sa Spain at Portugal.Ang ekspedisyon ni Magellan ang kauna-unahang nakaligid sa buong daigdig sa pamamagitan ng dalawang ekspedisyon.

ANG MGA DUTCHInagaw nila ang Moluccas mula sa Portugal at nagtatag ng bagong sistemang tinatawag na sistemang plantasyon kung saan ang mga lupain ay pinagtatamnan ng mga tanim na mabili sa pamilihan.Si Henry Hudson English na naglakbay para sa mga mangangalakal na Dutch.Mas matagal ang pananakop ng mga Dutch kaysa sa America dahil sa pagkakatatag ng Dutch East India Company o Vereenigde Oostindische Compagne (VOC) noong 1602. Ang mga daungan nito ang nagbigay ng proteksiyon sa monopolyo ng mga Dutch sa paminta at iba pang rekado.

ANG MGA ENGLISHAng East Indies ay tumutukoy sa pangkapuluang Timog Silangang Asya, partikular ang Arkipelagong Malay.Ang unang kolonyang English ay naitatag lamang sa Roanoke Islands sa may silangang baybayin ng America na hindi rin nagtagal.Noong ika-17 siglo nakapagtatag ng mga kolonya sa Carribean at North America ang mga English na magiging batayan ng Imperyong BritishNoong 1655, naagaw nila mula sa Espanyol ang Jamaica.

Sa pagitan ng 1607 hanggang 1733 nagtatag ng mga kolonya sa dalampasigan ng Atlantic Ocean sa North America ang mga nandayuhang EnglishAng unang kolonya ay ang Jamestown sa kasalukuyang estado ng Virginia sa United States.

Sa kabuuan 13 kolonya ang naitatag sa silangang dalampasigan ng North America

ANG MGA ENGLISHNoong 1534, naabot ni Jacques Cartier ang St. Lawrence River at ipinasailalim sa France ang lugar na ngayon ay ang silangang bahagi ng Canada.Itinatag ni Samuel de Champlain noong 1608 ang Quebec bilang unang permanenteng kolonyang French at sentro ng kalakalan ng Fur(produktong gawa sa balahibo ng hayop).Noong 1673, naabot ni Louis Jolliet at misyonerong heswita na si Jacques Marqutte ang Mississippi River at naglakbay hanggang sa Arkansas River.

Noong 1628, pinangunahan naman ni Rene-Robert Cavelier( Sieur de La Salle) ang ekspedisyon sa Mississippi hanggang sa Gulf of Mexico.Ang paglakas ng kapangyarihang ito sa North America ang naging sanhi ng paligsahan ng France at England.

MGA EPEKTO NG

EKSPLORASYON

Naging sentro ng kalakalang pandaigdig ang Europe.

Nabuwag din ng mga Europeo, sa pamamagitan ng bagong rutang pangkalakalan sa dagat, ang monopolyo ng mga Venetian sa kalakalang Euro-Asya.

Umunlad at naitama rin ang maraming kaalaman tungkol sa heograpiya, hayop at halaman.Napatunayan, halimbawa, ng Circum-Navigation ni Magellan sa daigdig na lahat ng karagatan sa daigdig ay magkaka-ugnay.

Ang pagtaas ng populasyon ng Europe ay isa rin sa mga pangmatagalang epekto ng eksplorasyon ng mga Europeo.Unti-unting tumaas ang produksyon ng pagkain sa pagpasok ng yaman sa Europe.Sa Asya- Hindi gaanong inalintana ng mga pagakatatag ng mga daungang ang kalakalan sa India sapagkta ang ginawa lamang di umano ng mga barko pangkalakalan ng mga Muslim ay iwasan ang mga nagpapatrolyang mga Portuguese na kokonti lang naman.

China- hindi rin inalintana ng imperyo kung mapasakamay ng mga barbarong Europeo ang kalakalang pandagat.

Isang epekto nga paggalugad sa Timog Silangang Asya ay ang pagsakop ng Spain sa Pilipinas.

Ang pagbagsak ng mga imperyo ng Aztec at Inca ay nagbigay-daan sa pagkakaroon na malawak lupain pinamumunuan ng mga Espanyol .Sa Europe , ang epekto ng eksplorasyon ay makikita sa pagtaas ng presyo ngb mga bilihin dahil sa pagkakaroon ng mas maraming ginto at pilak.Ang pagpasok ng mga pananim mula sa America ay nagpabago rin sa uri ng kinakain at populasyon sa Europe.

Mula sa America, ay dinala sa Europe ang mais at patatas na nagpataas ng suplay ng pagkain na nakatulong sa paglaki ng populasyon.Ang paglaganap ng sakit. Ang mga barkong Europeo ay nagdala ng mga sakit gaya ng yellow fever at malaria mula sa Africa tungo sa New World.Malaking bahagdan ng populasyon ng America ang namatay dahil sa mga sakit at digmaan laban sa mga Europeo.Sa America, halimbawa, ang pandarayuhan dito ng mga taong may iba’t ibang lahi at nasyonalidad ay naging sanhi upang mabuo ang mga bagong nasyon na may iba’t ibang uri ng kultura.

Columbian Exchange- pagpapalitan ng hayop, halaman at sakit bilang pagkikila kay Christopher Columbus na nanguna sa paggalugad sa America.

Ang pagtatagpo ng mga Europeo at mga katutubo sa Asya at America ay nagresulta rin sa pagpapangasawahan at ang pagbuo ng bagong lahi na kung tawagin ay mestiso.

ANG KALAKALAN NG

ALIPIN

Dahil sa kalahati ng populasyon sa America ay namatay sa sakit na dala ng mga Europeo, kinailangan nilang umangkat ng lakas-paggawa upang magtrabaho sa mgaplantasyon ng tubo at kape sa America.Tight Packing- ang isinasagawang pagsakay ng mga alipin sa barko. Sa sistemang ito, binibigyan ang alipin ng espasyo na kasya lamang sa kanya kung nakahiga siya sa parang fetus o gaya ng sanggol sa loob ng tiyan ng ina.Ang kalakalan ng alipin ay naging dahilan upang mabawasan ang populasyon sa Aprika.

Pagdating ng 1807, ipinagbawal na ng mga English ang kalakalan ng alipin.

Sa Rebolusyong Industriyal, ang interes ng mga Europeo sa Afrika ay bilang pinagkukunan ng mga hilaw na materyales na lamang.

Nasira ang katutubong kultura ng Aprika dahil sa pamamayani ng impluwensya at sistemang Kanluranin.

pAGSUSULIT

1. Anong bansa ang nanguna sa paggagalugad?

2. Ano ang tawag sa mga mananakop na Espanyol?

3. Tawag sa tuwirang pananakop ng isang makapangyarihang bansa sa mahinang bansa.

4. Ano ang naging salik sa mga Europeo upang maggalugad?

5. Kauna-unahang taong nakalibot sa daigdig.

Portugal Ferdinand MagellanRelihiyon

RenaissanceEnglandKolonyalismo

ImperyalismoSpainChristopher Colombus

Kilalanin ang mga sumusunod:

1. Ferdinand Magellan

2. Jacques Cartier

3. Tight Packing

4. Treaty of Tordesillas

5. Columbian Exchange

6. Sistemang

plantasyon

7. Louisiana

8. New World

9. Samuel de Champlain

10. Henry the Navigator

Kilalanin ang mga sumusunod:

1. Ferdinand Magellan

2. Jacques Cartier

3. Tight Packing

4. Treaty of Tordesillas

5. Columbian Exchange

6. Sistemang

plantasyon

7. Louisiana

8. New World

9. Samuel de Champlain

10. Henry the Navigator

Miyembro:III-STAR

Maria Joane Gaco

Jay Bryan Gasque

Eutessa Falcone Hafsah AmpasoAda Christine

Nala