C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

thaicover copy.pdf 2 20/9/2553 12:03:35

สรางสรรคโดย สาขาวชาภาษาไทย คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยมหดล

มหตลา

ภาษาศลป ปท ๑ ฉบบท ๑ กนยายน ๒๕๕๓

๒ [Type text]

ISSN 2228-8260

ชอหนงสอ มหตลาภาษาศลป เลม ๑

ปพมพ กนยายน ๒๕๕๓ จานวนพมพ ๒,๕๐๐ เลม

ทปรกษา อาจารย ดร.อภลกษณ เกษมผลกล / อาจารยพชณ โสตถโยธนอาจารยณฐกาญจน นาคนวล / อาจารยวรรณพร พงษเพง

สรางสรรคโดย ทมงาน “ศลปสาร” บรรณาธการ ชนกพร พวพฒนกล

กองบรรณาธการ นกศกษารายวชาการเขยนขาวและคอลมนในสอสงพมพ ภาคตน ปการศกษา ๒๕๕๑

ประสานงาน วรศรา โกรทนธาคม ปกและรปเลม ชนกพร พวพฒนกล

พมพท โรงพมพสหธรรมก ๗๑-๗๒ ซอยจรญสนทวงศ ๑๒ถนนจรญสนทวงศ แขวงวดทาพระ เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร โทร. ๐๒-๘๖๔-๐๔๓๔-๕

สานกงาน

มหตลาภาษาศลป สาขาวชาภาษาไทย คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยมหดล๙๙๙ ถนนพทธมณฑลสาย ๔ ตาบลศาลายา อาเภอพทธมณฑลจงหวดนครปฐม ๗๓๑๗๐ โทร.๐๒-๔๔๑-๔๔๐๘ เวบไซต www.la.mahidol.ac.th

[Type text]

อาจารยพชณ โสตถโยธน / วรรณพร พงษเพง

นกศกษารายวชาการเขยนขาวและคอลมนในสอสงพมพ

๑๒ ถนนจรญสนทวงศ แขวงวดทาพระ เขตบางกอกใหญ

สาขาวชาภาษาไทย คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยมหดล ตาบลศาลายา อาเภอพทธมณฑล

๓

สารบญ บทบรรณาธการ ......................................................................................................... ๕ สมเดจพระบรมราชชนกกบภาษาไทย ........................................................................ ๖ อภลกษณ เกษมผลกล ภาษาไทยในทรรศนะของปราบดา หยน ................................................................. ๑๓ กองบรรณาธการ ผมตายไมไดนะ(หมอ) ............................................................................................. ๒๐ ศภชย ทองศกด ไมรเรอง .................................................................................................................. ๒๒ ชนกพร พวพฒนกล นามอะไรชางมนขอ “อน” ไวกอน .......................................................................... ๒๖ อรว บนนาค จาเปนตองมดอกไมหลากหลายพนธ ....................................................................... ๒๙ ธระยทธ สรยะ ภมปญญาทสองสะทอนจากมาตราตวงวดในตารายาไทย ....................................... ๓๑ พชณ โสตถโยธน การใชภาษาไทยของนกจดรายการวทย .................................................................. ๓๓ ฐตภา คประเสรฐ หวามๆ หวานๆ ..................................................................................................... ๓๖ วรรณพร พงษเพง รสเพลงรก...จากวรรณคดของสนทรภ .................................................................... ๔๐ วรศรา โกรทนธาคม คะนงคด พศ อนรทธคาฉนท ................................................................................... ๔๔ วศวรรษ สบายวน อนเนองมาจากหนาอกของนางประแดะ ................................................................. ๔๖ เสกสนต ผลวฒนะ

๔ [Type text] [Type text]

อนเนองมาจาก“รกน...คมได”................................................................................. ๔๙ ณฐกาญจน นาคนวล หกทศวรรษวถชวตรมแมนานครชยศร ................................................................... ๕๓ เขทฤทะย บญวรรณ ตอกลอน ................................................................................................................. ๕๗ สายปาน ปรวรรณชนะ เรองสน >> เ ห ร ย ญ ส อ ง ด า น ..................................................................... ๖๑ พมทตา พลสวตถ กววจนะ “ภาษาไทย”............................................................................................. ๖๔ ศจณฐ จตวรยนนท

๕

บทบรรณาธการ เดก “เอกไทย” มกจะไดรบคาถามอยเสมอวา “จะเรยนภาษาไทยไปทาไม” เหตทหลายคนมคาถามเชนนกเพราะวชาภาษาไทย ไมไดมลกษณะเปน “วชาชพ” เหมอนอยางวชาแพทย ทนตแพทย เภสชกร วศวกร นกบญช นกกฎหมาย นกขาว หรออกสารพด “นก” และไมไดเปน “ของใหม” เหมอนอยางวชาภาษาองกฤษ ฝรงเศส จน ญปน เกาหล ฯลฯ ทจะเปนใบเบกทางไปสอาชพประเภท “โกอนเตอร” ทนยมกนอยในปจจบนได วชาภาษาไทยทเรยนกนในระดบมหาวทยาลยนน หากจะเปรยบกบยากคงไมใชยารกษาโรคประเภททเหนผลเฉยบพลน กนปบหายปบ เรยนปบรวยปบ แตการเรยน “เอกไทย” ในระดบมหาวทยาลยนน เรยนเพอให คดเปน อานเปน เขยนเปน และ พดเปน จงมลกษณะคอนไปทาง “วตามน”ทชวยเสรมทกษะการเรยนรวชาตางๆ ตลอดจนทกษะการสอสารกบคนรอบขางทงในการดาเนนชวตประจาวนและการประกอบอาชพใหแขงแรงและเหนผลในระยะยาวเสยมากกวา คนทเรยน “เอกไทย” ในระดบมหาวทยาลยทกคน นอกจากจะไดพฒนาทกษะทางดานการสอสารทงฟง พด อาน เขยนใหอยในระดบ “ด” ถง “ดมาก” แลว ยงตองเ รยนท งวชาหลกภาษา วรรณคด และคตชนวทยา ตลอดจนวชาในเชงประวตศาสตร ศลปะ ปรชญา ฯลฯ เพอจะไดคนหาความรเกยวกบภาษาและวรรณคดใหลกซง ตลอดจนเขาใจทมาทไปของความคดและความเชอทแตกตาง หลากหลาย และไมหยดนงของผคนทอยรวมกนในสงคมไทยได การเรยนภาษาไทยไมใชเรองลาสมย เราศกษา “อดต” เพอทาความเขาใจ “ปจจบน” ขณะเดยวกนกรเทาทนและเตรยมพรอมทจะรบมอกบความเปลยนแปลง ทจะมาถงใน “อนาคต” ดวย เพราะไมมอะไรทจะชวยใหเรารจกและเขาใจ “คนไทย” ไดดไปกวา “ภาษาไทย” อกแลว

๖ [Type text]

สมเดจพระบรมราชชนกกบภาษาไทย

ดร.อภลกษณ เกษมผลกล*

เ ม อ เอ ยถ งพระนาม “สมเ ด จ พระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก”หลายคนคงอดไมไดทจะนกถงโรงศรราชพยาบาล รวมถงการพฒนาวงการแพทยแผนปจจบนของไทย ดวยเพราะเปนพระอจฉรยภาพทโดดเดนและเปนท รบรกนในวงกวาง อยางไรกตามน อ ก จ า ก พ ร ะ อ จ ฉ ร ย ภ า พ ใ น ท า งวทยาศาสตรแลว ในทางศลปศาสตร พระองคกทรงรอบรและเอาพระทยใสดวยเชนกน

“ภาษาไทย” เปนแขนงวชาหนงทางศลปศาสตร ทพระองคทรงใหความสาคญและสนพระทยมาแตทรงพระเยาว ปจจยสาคญประการหนงทเปนมลเหตใหสมเดจพระบรมราชชนกทรงสนพระทยเรองราวเกยวกบภาษาไทยนน อาจเปนเพราะทรง “ซมซบ” ความเปนปราชญจากสมเดจพระบรมราชชนกของพระองค คอพระจลจอมเกลาเจาอยหว ผทรงไดรบการสดดจากหมนกปราชญราชบณฑตทงปวงวามพระปรชาสามารถทางภาษาและวรรณคดไทยอยางยง

ประเดนทางภาษาไทยทสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนกทรงใหความสนพระทยยงคอเรอง “การแปลภาษาตางประเทศเปนภาษาไทยเหตททรงสนพระทยเ รองน ดวยเพราะในขณะนนทรงดารงตาแหนงเปนอธบดกรมมหาวทยาลย ทงยงทรงเปน “ทลกระหมอมอาจารย” ในมหาวทยาลยอกดวย ทาใหทรงเหนปญหาของการใชภาษาไทยอนเนองมาจากการแปลตาราวทยาการตางประเทศ

*

อาจารยประจาสาขาวชาภาษาไทย คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยมหดล

[Type text]

เปนแขนงวชาหนงทางศลปศาสตร ทพระองคทรงใหความสาคญาแตทรงพระเยาว ปจจยสาคญประการหนงทเปนมลเหตใหสมเดจ

พระบรมราชชนกทรงสนพระทยเรองราวเกยวกบภาษาไทยนน อาจเปนเพราะทรง มเดจพระบรมราชชนกของพระองค คอพระบาทสมเดจ

ผทรงไดรบการสดดจากหมนกปราชญราชบณฑตทงปวงวา

ประเดนทางภาษาไทยทสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรม การแปลภาษาตางประเทศเปนภาษาไทย”

เ รองน ดวยเพราะในขณะนนทรงดารงตาแหนงเปนอธบด ในมหาวทยาลยอกดวย ทาให

ทรงเหนปญหาของการใชภาษาไทยอนเนองมาจากการแปลตาราวทยาการตางประเทศ

๗

ของบรรดานกวชาการไทย โดยเฉพาะตาราทางการแพทย ซงปญหาดงกลาวนไดทรงแสดงทรรศนะไว เพราะในฐานะททรงเขาพระทยทงธรรมชาตของภาษาไทย และวธคดของคนไทย รวมถงทรงเขาพระทยลกษณะของภาษาตางประเทศดวย (เพราะทรงเปน “นกเรยนนอก” รนแรกๆ ของกรงสยาม) พระองคจงทรงวจารณเปรยบเทยบ ความแตกตางระหวางภาษาตางประเทศ (ตะวนตก) กบภาษาไทยไว อนเปนสงทเปนหวใจของปญหาในการแปลภาษาตางประเทศเปนภาษาไทย โดยทรงแสดงทรรศนะวา

“...ภาษาไทยมคาสาหรบแสดงความคดนอย มกมแตคาทสาหรบเรยกแตสงทเหนหรอจบได ภาษาไทยหางจากภาษาชาวตะวนตกมาก ทงทางไวยากรณ วธพดและวงความคดจงแปลยากกวาทจะแปลภาษาตะวนตกภาษาหนง เปนอกภาษาหนง เชนฝรงเศสเปนองกฤษ”

นอกจากน ยงมพระราชวจารณเกยวกบการแปลภาษาตางประเทศเปนภาษาไทยใหเกดสมฤทธผลวา “ควรแปลความควบคไปกบการตความ” ดงพระราชวจารณ ตอนหนงทวา

การแปลหนงสอตางประเทศเปนภาษาไทยเปนของยาก เพราะไมแตตองแปลภาษาเทานน โดยมากตองแปลความคดตางประเทศใหเปนความคดภาษาไทยโดยแทดวย เพราะวงความคดของชาวตางประเทศ เชน ชาวยโรป เปนตน ผดกบวงความคดของคนไทยมาก จะแปลแตภาษาเทานน คอ Translation จะไมทาใหเรองราวแจมแจงอนใด ตองทาการขยายอรรถคอ Interpretation ดวย เพอทเรองนนจะไดเขาอยในวงความคดของคนไทย ดวย....

ดวยเหตทการแปลตาราภาษาตางประเทศเปนเรองยาก และการแปลใหคนไทยไดเขาใจวทยาการตางประเทศตามวธคดอยางคนไทยกเปนเรองยากเชนกน ดงนน ในฐานะททรงเปนนกวชาการ จงพระราชทานขอแนะนาในการแปลตาราตางประเทศเปนภาษาไทยแกนกวชาการไทยเพอใหการแปลสมฤทธผล ดงน

๘ [Type text] [Type text]

๑. แปลถอยคาใหถกตอง ๒. แปลใหไดเนอเรอง ๓. แปลใหไดสานวนของผแตงไว ๔. แปลวงความคดตางประเทศใหไทยเขาใจ หรอแปลวงความคด

ตางประเทศใหเขาวงความคดไทย

อนง เนองจากสมเดจพระบรมราชชนกมความสนพระทยเกยวกบการแปล เปนทนเ ดม จงทาใ หประเ ดนทางภาษาไทยททรงสนพระทยอก เ รองหนงคอ “การบญญตศพท” ซงเปนเรองทเกยวเนองกบการแปล คอ มพระราชประสงคใหมการบญญตศพทภาษาตางประเทศทกาลงเรมเขามาอยางมากในขณะนนเปนภาษาไทย (โดยเฉพาะศพททางวชาการ) ดงปรากฏในพระราชหตถเลขาทพระราชทานแกพระยาเมธาธบด ลงวนท ๒๐ เมษายน พ.ศ. ๒๔๗๐ ทรงกลาวถงความสาคญของการบญญต คาภาษาตางประเทศใหเปนภาษาไทยวา

... จรงของเจาคณทภาษาไทยของเราถงจะบกพรองอยางไรกตาม ยงมวธผกประโยค มวธแสดงความคดแสดงโวหารมาก และดพอทจะใชเปนภาษาทจะเผยแพรความคดและลกซงได และถงแมจะมผใดมายกเหตผลและตวอยางแสดงวา ภาษาไทยเวลานยงขาดคณสมบตตางๆ ทจะใชแสดงความคดของชาวตวนตกไดพอทจะทาใหขาพเจาตองยอมรบเหนดวย คาตอบของขาพเจากคงเปนวา “เรากตองพยายามทานบารงใหภาษาของเราจาเรญขนทงในสมบตแหงคา และวธผกประโยคเรยงความใหสามารถแสดงความคดของคนชนดใดไดทงตะวนออกและตะวนตก เปนกจจาเปนเทากบจะตองมทหารหรอสรางรถไฟ”

… แตการทจะแปลหรอเขยนเ รองตางๆ ในภาษาไทยนน มคณทางอนสาคญกวาทจะแปลคอเราจะตองพยายามเพาะความคดของเราเองใหเปนคณลกษณะ

๙

ของชาวเรา โดยเฉพาะเจาคณไมเหนควรจะขอยมภาษาของเขามาพด ขาพเจาขอสงเสรมความคดอนนตอไปถงกบวาเราไมควรขอยมความคดของเขามาคด เราควรมสงเกดจากสมองของเราเองมาแสดงในภาษาของเรา

เมอเรามความคดแลว ขาพเจาเชอวาเราคงจะสามารถสรางภาษาของเราเองใหเปนเครองมอแสดงความคดอนนนได ภาษาอาจตามความคดได

ตามความวจารณของขาพเจาเหนวา ผตภาษา ของเราไมมคาพอเพยงทจะใชแสดงความคดตางๆ ไดนน มองเหนปญหาไมลกพอ ทจรงมขอบกพรองสองขอคอ

๑. เราไมรภาษาของเราดพอ ๒. หรอไม เรากไมมความคดอสระของเราเอง

พอทจะนามาแสดง ฉะนน สงทเราตองการจรงๆ นนคอการอบรมความคด

ทจะมาใชเปนเนอเรองแสดงโวหารและสมบตคาของภาษาเรา

เรองราวความสนพระทยของสมเดจพระบรมราชชนกตอภาษาไทยดงพรรณนามาขางตน สะทอนใหเหนวาไมเพยงความรในทางวทยาศาสตรเทานนทพระองคทรง สนพระทย หากแตความรในเชงศลปศาสตรพระองคกทรงใหความสนพระทยดวย ทงน อาจเพราะทรงเหนวาความรทงสองแขนงตางกสงเสรมและสนบสนนซงกนและกน และมบทบาทหนาทตอสงคมไมยงหยอนไปกวากน

ปจจบน ภาษาตางประเทศโดยเฉพาะภาษาองกฤษเขามามอทธพลตอการใชภาษาไทยอยางมาก ทงในรปคา และการลาดบความในประโยค ดวยเปนสงทเดนทาง มาพรอมๆ กบการรบวทยาการตะวนตกในแขนงสาขาตางๆ ทหลงไหลเขามาในสงคมและวฒนธรรมไทย ซงในการรบวทยาการตางประเทศเขามาในวฒนธรรมไทยนน ควรคานงถงการ “ถายทอด” เปนภาษาไทยทถกตอง รวมทงควร “ปรบ” หรอ “ตความ” ใหเขากบบรบทวถชวตคนไทย เพอใหสอดคลองกบวธคดและวฒนธรรมของ

๑๐ [Type text] [Type text]

คนไทยโดยสวนใหญ อนจะถอวาเปนประโยชนแกสวนรวมโดยแทจรง เปนการรกษาภาษาไทยไวมใหสญ และเปนไปตามพระราชประสงคของสมเดจพระบรมราชชนก ดงพระราชวจารณในสมเดจพระบรมราชชนก เรอง การแปล ความตอนหนงวา

... สาหรบการศกษาทวไปควรใชภาษาไทยเปนวธการแสดงความคด เพราะเราอยากจะเผยแผการศกษาและธรรมทเพาะขนโดยเฉพาะสาหรบประโยชนแกคนไทย และตงใจจะเผยแผความเปนไทย ...

บรรณานกรม

ชมนมพระนพนธและบทความเฉลมพระเกยรตสมเดจพระราชบดา. กรงเทพฯ: คณะ

แพทยศาสตร และศรราชพยาบาล จดพมพเนองในวนมหดล ๒๔ กนยายน ๒๕๐๘.

มหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก, สมเดจพระ. “การแปลหนงสอ: พระราชวจารณในสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก” ใน แนะนาการพยาบาล. ตามปาฐกถาของ ดร. เฮอรเบอรต อ คฟฟ หมอมเจาหญงมารยาตรกญญา ดศกล ทรงแปลประทานบรรณาธการหนงสอสนอง พระโอฐ สภากาชาดสยาม พ.ศ. ๒๔๗๕. หนา (ฉ)-(ฐ).

วกลย พงศพนตานนท (บรรณาธการ). ๑๐๐ ป สมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก. กรงเทพฯ: คณะกรรมการฝายจดพมพหนงสองานฉลองครบรอบ ๑๐๐ ป แหงวนคลายวนพระราชสมภพ สมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก, ๒๕๓๔.

๑๑

ขอมลเพมเตม พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ทรงปลกฝงเรอง ภาษาไทย แกพระราชโอรสดงปรากฏในพระราชหตถเลขาททรงพระราชทานพระบรมราโชวาทแดสมเดจพระเจาลกเธอทเสดจไปทรงศกษาตางประเทศ วาไมทรงปรารถนาใหพระราชโอรส ทรงลมภาษาไทย เมอเสดจไปถงใหทรงเขยนพระราชหตถเลขามาถวายทงภาษาองกฤษและภาษาไทย

แตบดนจะขอตกเตอนอยางหนงกอนวาซงใหออกไปเรยนภาษาวชาการในประเทศยโรปนน ใชวาจะตองการเอามาใชแตเฉพาะภาษาฝรงฤาอยางฝรงนนอยางเดยว ภาษาไทยแลหนงสอไทยซงเปนภาษาของตว หนงสอของตว คงจะตองใชอยเปนนจ จงเขาใจวาภาษาตางประเทศนนเปนแตพนของความร เพราะวชาความรในหนงสอไทยทมผแตงไวนนเปนแตของเกาๆ มนอย เพราะมไดสมาคมกบชาตอนชานาน เหมอนวชาการ ในประเทศยโรป ทไดสอบสวนซงกนแลกน จนเจรญรงเรองมากแลวนน ฝายหนงสอไทยจงไมพอทจะเลาเรยน จงตองไปเรยนภาษาอนเพอจะไดเรยนวชาใหกวางขวางออก แลวจะเอากลบ ลงมาใชเปนภาษาไทยทงสน เพราะฉนนจะทงภาษาของตว ใหลมถอยคาทจะพดใหลมเสยฤาจะลมวธเขยนหนงสอไทยทตวไดฝกหดแลวเสยนนไมไดเลย ถารแตภาษาตางประเทศ ไมรเขยนอานแปลลงเปนภาษาไทยได กไมเปนประโยชนอนใด ถาอยางนนหาจางแตฝรงมาใชเทาไรเทาไรกได ทตองการนนตองใหกลบแปลภาษาตางประเทศลงเปนภาษาไทยได จงจะนบวาเปน ประโยชน อยาตนตวเองวาไดไปราเรยนภาษาฝรงแลว ลมภาษาไทย กลบเหนเปนการเกการกอยางเชนนกเรยนบางคนมกจะเหนผดไปดงนน แตทจรงเปนการเสยทจะควรตเตยนแททเดยว เพราะเหตฉนนในเวลาทออกไปเรยนวชาอย ขอบงคบวา

๑๒ [Type text] [Type text]

ใหเขยนหนงสอถงพอทกคน อยางนอยเดอนละฉบบ เมอเวลา ยงเขยนหนงสอองกฤษไมได กเขยนมาเปนหนงสอไทย ถาเขยนหนงสอองกฤษฤาภาษาหนงภาษาใดได ใหเขยนภาษาอนนนมาฉบบหนง ใหเขยนคาแปลเปนหนงสอไทยอกฉบบหนง ตดกนมาอยาใหขาด เพราะเหตทลกยงเปนเดก ไมไดเรยนภาษาไทยแนนอนมนคง กใหอาศรยไตถามครไทยทออกไปอยดวยฤาคนดตามหนงสอภาไทยซงไดจดออกไปใหดวย คงจะพอหาถอยคา ทจะใชแปลออกเปนภาษาไทยได แตหนงสอไทยทจะเปนกาลงชวยอยางนยงมนอยจรง เมอเขยนเขามาคาใดผดจะตเตยนออกไปแลวจงจาไวใชใหถกตอไปภายนา อยาใหมความกลว ความกระดากวาจะผดใหทาตามทเตมความอสาหะความแนใจวาเปนถกแลว เมอผดกแกไปไมเสยหายอนใด

จลจอมเกลาเจาอยหว, พระบาทสมเดจ พระ. พระบรมราโชวาท พระราชทานพระราช

โอรสในรชกาลท ๕ . สมเดจพระนางเจาฯ พระมาตจฉา โปรดใหพมพ. พระนคร: โรงพมพไท, ๒๔๖๖.

๑๓

ภาษาไทยในทรรศนะของปราบดา หยน

ภาษาไทยในทรรศนะของ

ปราบดา หยน

๑๔ [Type text] [Type text]

ขอคาจากดความของ “ภาษาไทย” ในมมมองของปราบดา ปราบดา: ภาษาไทยเปนภาษาทคลายๆกบผหญ ง ไทย คอ มความสวย มความออนหวาน มความออนชอย มความนมนวล มความเปนศลปะสง มความเปนบทกวสง และออนไหวงาย ภาษาไทยจงไดเปลยนแปลงงาย ภาษาไทยเปนภาษาทไมคอยเขมงวด คอเราไมคอยมรปแบบทช ด เ จ น เ ห ม อ น ภ า ษ า อ น ๆ เ ช น ภาษาองกฤษ หรอ ญปน ทคอนขางจะมรปแบบประโยคทชดเจน แตภาษาไทยของเรา เราสามารถเขาใจกนไดดวยคาพดสนๆ เปนเอกลกษณทสาคญและควรรกษาไว เพราะเทาทไดรจกภาษาตางๆมา กรสกวาภาษาไทยเปนภาษาทมความเปนตวของตวเองสงทสดภาษาหนง สมยเรยนมธยมตน (ทร.ร.เทพศรนทร) มทศนคตเกยวกบวชาภาษาไทยอยางไร ปราบดา: กเปนชวงทสนใจภาษาไทยมาก คดวาเปนชวงทสรางพนฐานภาษาไทยใหกบ

ตวเอง เพราะวาหลงจากจบ ม.๓ แลว กไปเรยนตอตางประเทศเลย ไมมโอกาสไดใชภาษาไทยนานมาก ประมาณ ๑๐ ปได เพราะฉะนนชวงทเรยน ม. ตน กเปนชวงทสาคญ เปนชวงทอานหนงสอไทยเยอะ ชอบอานกลอน ชอบวชาภาษาไทย ทาวารสารทโรงเรยนดวย มกจกรรมหลายๆอยางทเกยวกบภาษา เกยวกบการเขยน กนาจะเปนพนฐานชวงหนงทสาคญทเดยว ทาไมถงสนใจทางดานงานเขยน ปราบดา: มเหตผลหลายอยางครบ กชอบอาน ตอนเดกๆชอบอาน แลวกคดวาเราเปนคนทมความเหน มทศนคตเยอะ เรากอยากทจะพดมนออกมา แตโดยอปนสยแลวไมใชคนทจะแสดงความคดเหนออกมาดวยการแสดงออก กเลยรสกวาการเขยนมนถนดกวา และเปนงานทเราถนดทสดทจะทา ม ใคร เ ปนแรง บนดาลใจหรอ เ ปนผ จดประกายบาง

“คน-ปราบดา หยน” นกเขยนหนมมากความสามารถทควารางวลซไรตจากผลงานเรอง “ความนาจะเปน” เมอพ.ศ. ๒๕๔๕ ดวยวยเพยง ๒๙ ป

บทสมภาษณตอไปน ตดตอนมาจากบนทกการสนทนาเรอง “ภาษาไทย” กบนกเขยนผมชอเปนคาภาษารสเซยทแปลวา “ความจรง” ผนเมอปพ.ศ. ๒๕๕๑ และยงคงสะทอน “ความจรง” ไดอยางครบถวนถงแมจะผานมาเกอบ ๒ ปแลวกตาม

๑๕

ปราบดา: ก มหลายคนอก เหมอนกน นะครบ เพราะวาตงแตเดก ผมกเปนคนทอยในแวดวงของนกเขยน แวดวงของงานหนงสออยแลว ทงคณพอคณแมกทางานหนงสอ เพราะฉะนนกจะไดเหนบรรยากาศ สงแวดลอมแบบนมาตงแตเดก บงเอญโชคดทชอบบรรยากาศแบบน ชอบคนแบบน ชอบสงคมแบบน กเลยทา ใ หทางของเรา มนด ง ายกว า ของคนอ น เพราะวาเราร จกมนด อยแลว และหลายๆคนในวงการก ร จกเราอยแลว เพราะฉะนนอาจพ ด ไ ด ว า ท ง ม แ ร งบนดาลใจจากหลายๆค น ท เ ร า ช อ บ ด ว ย ทงเปนความโชคดเหมาะสมทเรากชอบดวย กเลยมาทางนได ตอนนกมกระแสวฒนธรรมตางประเทศหลงไหลเขามามาก เชน เกาหล ทาใหว ย ร น ไ ท ย ค อ น ข า ง จ ะ เ อ น เ อ ย ง เขาหาวฒนธรรมเหลานนมากขน คดวาในอนาคตทศทางของวฒนธรรมไทยจะเปนไปในแนวทางไหน ปราบดา: คอความจรงกไมใชเรองแปลกมาก คอนขางเปนเรองธรรมชาต ในยคสมย

พอแมเรากไดรบอทธพลจากอเมรกา เขากแตงตวกนแบบอเมรกน ฮปป พอตอมาในยคเราก คอนขางไ ดอทธพลจากญ ปน ตอนนนการตนญปนกเรมเขามาเยอะ และยงชวงนมเกาหลกคลายๆ กบตอนทไดรบวฒนธรรมญปนนะครบ แตชวงนอาจจะตางตรงทวา เรามทางเลอกมากขน หรอวา

วยรนมโอกาสทจะไดอะไรมางายๆมากขน ใชจายมากขน ในยคสมยของเรา ถงเราจะชอบญปน แตวาเรากไ ม เ ค ย ม ค อ ส เ พ ล ย ( หว เราะ) แ ตพอมาตอนนนทกคนสามารถทจะแตงตวไ ดตามทตวเองตองการ ทาผม

ตามทตวเองชอบ แงหนงกมผลด ตรงทวามนทาใหเราไดเรยนรเกยวกบวฒนธรรมทเขามอสระทางความคด หรออสระทางการแสดงออก ปญหาอยตรงทวาวฒนธรรมของไทยเราไมคอยแขงแรง เพราะฉะนนเวลาทเรารบของคนอนเขามา มกจะไมมการผสมผสานวฒนธรรมของเราเขากบ ของเขา พอเราอยากจะเปนเกาหล เรากเปนเกาหลกนหมด พอเราอยากเปนญปน เรากเปนญปนกนหมด ไมมการนาเอาสง

“...ภาษาไทยเปนภาษา ทคลายๆกบผหญงไทย คอ มความสวย มความ

ออนหวาน มความ ออนชอย มความนมนวล

มความเปนศลปะสง มความเปนบทกวสง และออนไหวงาย...”

๑๖ [Type text] [Type text]

เหลานนเขามาประยกตใชกบของไทย กคดวาคงจะเปนเรองยากเหมอนกน คอเราอาจจะตองประสบปญหาทางวฒนธรรมอะไรสกอยางหนง ถงจะทาใหเรายอนกลบมาดตวเอง เรากหวงวาการเรยนรถ งทศนคตของวฒนธรรมอน มนอาจจะทาใหเรากลบมาตระหนกถงตวเองมากขนได แลวในดานภาษาจะกระทบไหม ปราบดา: หลายๆอยางมนคงเปนชวงกระแสนยม เชน วย รนทสนใจภาษาเกาหลในตอนนกไมเหนวาในระยะยาวจะใชทาอะไร หรอวาเพลง หลายๆคนกรองเพลงภาษาเกาหลได แตกไมรอกวา ในระยะยาวจะนาไปใชประโยชนอะไร มนอาจจะเปนเพยงแคชวงระยะเวลาสนๆ คนทจรงจงกบมน กอาจนาประโยชนของมนไปใชกบตวเองไดในอนาคต คนสวนใหญกจะตองกลบมาพงพาภาษาของเรา พงพาวฒนธรรมของเราอยด เพราะฉะนน กอนอนกจะตองทาของตวเองใหแขงแรงกอน คอการสนใจวฒนธรรมอนเปนเรองทดอ ยแ ลว มนทาใหเรามทศนคต หรอวสยทศนทกวางขน แตเรากตองดดวยวา พนทของเราจรงๆอยทไหน เราอยเมองไทย เราตองใชภาษาไทย เราตองมสวนรวมในการพฒนาสงคมไทย

คณมความคาดหวงอยากจะใหภาษาไทยเปนไปในแนวทางไหน ปราบดา: คอภาษามนเปนสงท มการเปลยนแปลงอยแลวตามธรรมชาตของมน เวลาทเราดหนงเกาๆ จะแค ๒๐ -๓๐ ป เราก สงเกตแลววาคนทพดในตอนนน ไมเหมอนกบคนทพดในตอนน แตอยางหนงทคดวาเราควรจะใหความสาคญกนมากขน กคอ ความเขาใจทถกตองรวมกน เพราะทกวนน ร สกวาการใชภาษาของคนจะ อ อน ดอยลง คนท เ ข ยนห นง ส อ ไ ด ด ก นอยลง อาจจะเปนเพราะว าระบบการศกษาไมเขมงวดเหมอนเดม บางครงเราคดวาการสอสารทจะทาใหคนในสงคมเขาใจกนไดมากขน หรอวา มทศนคต ทจรงจงกบอะไรบางอยางไดมากขน ตองใชภาษาทเปนภาษาเดยวกนพอสมควร แตทกวนนอาจจะมหลายรปแบบจนเกนไป วยรนกพดภาษานง คนอายมากแลวกพดภาษานง นกการเมองกพดอกภาษานง คดวาอยางนอยเราควรมมาตรฐานบางอยาง

“...เราอยเมองไทย เราตองใชภาษาไทย เราตองมสวนรวมในการพฒนาสงคมไทย...”

๑๗

มากขนในสงคมไทย วาภาษาไทยทจะใชเพอการสอสารกนควรจะเปนยงไง สมมตถาวนหนงภาษาไทยไมใชภาษาแมของเราจะเปนอยางไร ปราบดา: ถาจะพดถงแกนแทของความเปนคน จะภาษาอะไรกไมใชประเดน ถาเราใชภาษาองกฤษไดด กจะดกบตวเราเอง ถ า สงคมของเรากลายเ ปนสงคมท ใ ชภาษาองกฤษกนหมดเลย แตวามนทาใหสภาพสงคมดขน การเมองดขน ชวตความเปนอยของคนดขน คนมอสระมากขน มนกอาจจะไมใชเรองผด แตวาทกภาษากยอมม เอก ลกษณ ม คณค าขอ ง ต ว มน เอ ง ภาษาไทยกมคณคาของความไพเราะ ของความเปนบทกว ภาษาไทยเปนภาษาทเรยนงาย เพราะเราสามารถพดยงไงกยงเขาใจไดอย ดงนน ถาถงวนทภาษาอนตองกลายเปนภาษาหลกของเรา แลวภาษาไทยของเรากลายเปนภาษาดอยน มนกอาจจะตองมการอนรกษไวอ ยด ตองมคนท มความสามารถพอในการอนรกษภาษาไทยเอาไวได

ในฐานะทเปนคนไทยคนหนง จะมว ธอนรกษภาษาไทยไดอยางไร ปราบดา: ท สาคญอยางหนงคอตองใหความสาคญกบความถกตองพอสมควร มนอาจจะเปนมมมองของคนหวโบราณ นดหนอย แตบางครงกดเหมอนวาคนทเปนวยรนกอายกบการทจะทาถก เชนการพดจาใหมนถกตอง บางทอยในหมเพอน กไมกลาทจะพดใหมนถก เพราะวาอาย กลวจะถกมองวาเปน เนรด อยคนเดยว ความจรงมนเปนสงสาคญนะ เพราะตอไปถาไมมใครจรงจงกบเรองนเลย คณภาพ ทกอยางกจะลดดอยถอยลงไป เชนเวลาทเราฟงพธกรในโทรทศนพด บางครงเรา กฟง รวาคนเ ดยวนเขาพดผดเยอะมาก ใชภาษาผด พดคาควบกลาไมม ซงโดยตาแหนงหนาทของเขาแลว เขาควรจะเปนตวอยางทด ในเมอตวอยางทดมคณภาพดอยลงทกวน เรากจาเปนตองเขมงวดกบตวเองมากกวา คอภาษาเอมเอสเอน หรอ เอสเอมเอส มนไมซเรยสหรอกครบ เพราะมนเปนโลกของมน เวลาเราใชเอสเอมเอสเรากใชภาษาสนๆ เพราะมนประหยดเวลา

“...บางครงกดเหมอนวาคนทเปนวยรนกอายกบการทจะทาถก เชนการพดจาใหมนถกตอง บางทอยในหมเพอน กไมกลาทจะพดใหมน

ถก เพราะวาอาย กลวจะถกมองวาเปนเนรดอยคนเดยว”

๑๘ [Type text] [Type text]

เอมเอสเอนกเหมอนกน ถาจะมวมานงพมพภาษาตามหลกวชาการมนก ไ ม มประโยชน มนผดทผดทาง เพราะฉะนนเวลาใชเอม ก “หห” ได ไมเปนไร แตวาถาเปนการพดในชวตจรง หรอวาตองพดกบสาธารณชน หรอวาใชคาพดกบผใหญ เรากควรใชคาพดใหถกตอง ขอถามเรองการศกษาบาง ชวงหลายปมาน มการปรบเปลยนระบบการสอบเขามหาวทยาลยบอยครง มคว ามค ด เ หนอย า ง ไ รเกยวกบเรองนอยางไร ปราบดา: ผมเปนคนหนงทโชคดทไมตองผานระบบนเลย เพราะว า ไป เ รยนตา งประ เทศ แ ล วก ย งอตสาหเลอกเรยนศลปะ ซงมนไมตองสอบ (หวเราะ) รสกวาจรงๆแลวชวตของเดกนกเรยนควรจะมทางเลอกมากกวา น ทกวนน สงคมเราถก บบใหกลายเปนสงคมทแขงขนเพอเอาชนะ สวนหนงกมาจากการศกษานนเอง เพราะทกคนจะมองวาความสาเรจในเรองทจะตองสอบผาน เปนสงทจะตองทา หรอการไดเกยรตนยม กเปนเรองททกคนตองการทา แตความจรงแลวการศกษามนแปลวาการเ รยน ร เก ยวกบ ชว ต ซ ง มนเกดข น ไ ดตลอดเวลา ทกวน และจากทกอยาง ดหนง

กถอเ ปนการศกษา ไปหาเพอนก เ ปนการศกษา ไปกนข าวนอกบานก เ ปนการศกษา เพราะฉะนนเราควรจะเปดกวางทงความคด และมมมองเกยวกบการศกษาใหมนเปลยนไป เพราะวาอยดๆสงคมจะมาสรางระเบยบกนเอง มนยาก! แตถารฐบาลเปนคนจดให และแนะนาวามนควรจะเปนอยางไร ก น าจะดขน แ ตว าท ผ านมา รฐบาลกลบทาใหมนมปญหามากขน สราง

ความสบสนมากขน สรางความเครยดใ หก บ เ ดกมากข น ค ด ว า ร ะ บ บการศกษามนควรจะเ ป น ร ะ บ บ ท มตวเลอกไดแลว คอใหเดกเลอกได ถาไม

อยากเอนทรานซกนาจะมวธอนททาใหไดเรยนในสงทตวเองตองการ มหาวทยาลยตางๆ กควรจะลดการยดตดกบภาพ ศกดศร หรอชอเสยงของสถาบนไดแลว เพ ราะหลายๆอ ย า ง มน ไ ม เ ก ย ว เ ล ย เดกบางคนแคอยากเขามหาวทยาลยดงๆ เพราะวามนดง แตวาสงทตวเองอยากเรยนมนไมไดอยท นน มนควรจะเปลยนเสยท ถาหากวาเรารไดดวยตวเอง เรามองขามกระแสนยม มองขามความยดตดกบชอหรออะไรสกอยางไปได เรากไมตองลาบาก

“...เดกบางคนแคอยากเขามหาวทยาลยดงๆ เพราะวามนดง แตวา สงทตวเองอยากเรยน มนไมไดอยทนน...”

๑๙

ใจอะไรมาก ไมตองเครยดมาก คดแควาทไหนกตามทเราไปเรยนแลวสามารถไดเรยนใ น ส ง ท เ ร า ต อ ง ก า ร ไ ด ก พ อ แ ล ว ไมจาเปนตองพยายามไปเขามหาวทยาลยทมชอเสยง สดทายน อยากฝากอะไรถงคนทชนชอบ “ปราบดา หยน” บาง ปราบดา: ถามบคคลทชนชอบผลงานจรงๆ (หวเราะ) กขอบคณนะครบ แตวาอยากใหคดวางานทกงานมนไมใชตวตนของคนไปเสยทงหมด มนกมหลายๆปจจยททาใหงานออกมาเปนแบบนน เพราะฉะนนคนทอานแลวไดความรจากงาน หรอวามไรท

ชนชอบ กดใจดวย เพราะหวงวางานททามนอาจจะมสวนททาประโยชนอะไรใหกบชวตของคนอานไดบาง อกมมหนงกมองวาไมควรไปยดตดอะไรกบสงท เขยนมาก เพราะความรทใหไปบางทเราอาจจะไมได รจรงก ได คนอานจรงๆแลวเปนปจจยสาคญมากกบงานเขยน ถาไมมคนอานเรากไมรวาจะเขยนทาไม อกอยางประโยชน ทจะเกดขนกบงานเขยน จะเกดไดกตอเมอมคนอ า น แ ล ว คนอ า นคน นนก ต อ ง มวจารณญาณ มระบบความคดทนางานเขยนนนไปทาประโยชนตอไปได กอยากใหเปนคนอานทมคณภาพครบ

ขอบคณภาพประกอบจากเวบไซตเสถยรธรรมสถาน http://www.sathira-dhammasathan.org

๒๐ [Type text]

ผมตายไมไดนะ

ศกชย ทองศกด

ทานโทษนะครบหมอ... ผมอยากรเวลาของผมเหลอเทาไหร ทาไมคณทาหนาเครยดจง

ใชมย คงใช เพราะผมกเรมรสกแยมากแลวเหมอนกน ไมเปนไร ในเวลาทเหลออยนอยนดผมขอเลาอะไรหนอยไดมย ผมอยากเลา คณจะไดรผมมาอยทนไดยง เอาละ คณจะไมฟงกเรองของคณ แตผมจะเลา คออยางน ตอนเชา มการถายทอดสดการประชมของกลมผนาโลกทางทว ทานผนาประเทศของเราแกคงอยากใหปวงผนาไดสมผสวถชวตวฒนธรรมไทย ถงพาไปพายเรอประชมกนทตลาดนาดาเนนสะดวก ผมกไมรเหมอนกนทาไม ถงมาประชมทบานเรา ทงทประเทศจนๆ ระอดวยปญหา อาชญากรรมและโสเภณอยางเนาจะเกยวอะไรดวยเลย แตมขาวจากแหลงขาวทเชอถอไมไดระบวา ระหวางทผนาประชมกนอยนน ทมงานกเดนทางไปยงจงหวดตางๆ ในเมองไทย ทงชายแดนไทย-กมพชา(เพอศกษาเรองแผนท) อสาน(เพอเกบตวอยางขาว) สามจงหวดชายแดนใต(เพอเจรจาเรองอาวธ) แถบภาคเหนอ(เพอหาพนททงกากสารเคม) สมาคมฟตบอลหาเสยงสนบสนนเปนเจาภาพฟตบอลโลก) หมอครบ ผมเจบหนาอกเหลอเกน ชวยทาอะไรสกอยางเสยทสเหลอเทาไหรแลวครบ มนคงเหลอนอยเตมทแลวใชมย เอาละ เขาเรองเลยอยางน ระหวางประชมทานผนาคนหนง กถามคาถามหนงขนมา แตจาไมไดวาผนา

* นกศกษาสาขาวชาภาษาไทย คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยมหดล (รน ๒)

[Type text]

ผมตายไมไดนะ(หมอ)

ศกชย ทองศกด *

ผมอยากรเวลาของผมเหลอเทาไหร ทาไมคณทาหนาเครยดจง คงเหลอไมมากใชมย คงใช เพราะผมกเรมรสกแยมากแลวเหมอนกน ไมเปนไร ในเวลาทเหลออยนอยนด ผมขอเลาอะไรหนอยไดมย ผมอยากเลา คณจะไดรผมมาอยทนไดยง เอาละ คณจะ

รประชมของกลมผนาโลก (จ ๗) ทางทว ทานผนาประเทศของเราแกคงอยากใหปวงผนาไดสมผสวถชวตวฒนธรรมไทย ถงพาไปพายเรอประชมกนทตลาดนาดาเนนสะดวก ผมกไมรเหมอนกนทาไม ถงมาประชมทบานเรา ทงทประเทศจนๆ ระอดวยปญหา อาชญากรรมและโสเภณอยางเราไมนาจะเกยวอะไรดวยเลย แตมขาวจากแหลงขาวทเชอถอไมไดระบวา ระหวางทผนาประชมกนอยนน ทมงานกเดนทางไปยงจงหวดตางๆ ในเมองไทย ทงชายแดน

สามจงหวดชายแดนใตสมาคมฟตบอล(เพอ

หมอครบ ผมเจบหนาอกเหลอเกน ชวยทาอะไรสกอยางเสยทส.. แลวเวลาผมเหลอเทาไหรแลวครบ มนคงเหลอนอยเตมทแลวใชมย เอาละ เขาเรองเลยดกวา คออยางน ระหวางประชมทานผนาคนหนง กถามคาถามหนงขนมา แตจาไมไดวาผนา

๒๑

ชาตไหน เพราะภาษาองกฤษไมวาใครพดกฟงเหมอนๆ กนหมด อะไรนะครบ ออ เชญๆ ทาอะไรกเชญ อยาใหผมตายตอนนกพอ แหมคณน อยาขดจงหวะส เกอบลมเลยมยละ ถงไหนแลว..ออ คาถามคอ “คณคดวาเอกลกษณวฒนธรรมของชาตคณคออะไร” เมอไดฟงคาถาม เหลาผนาตางฝายกตาง บรรยายคาตอบของตวเองเสยยาวเหยยด ฟงแลวกรสกวามนยงใหญเสยเหลอเกน จนผมรสกอยากเขารวมตอบคาถามดวย เพราะเอกลกษณวฒนธรรมของเรากมเยอะแยะเหมอนกน ตอนนนเอง ผมกเลยเรมนกหาคาตอบสาหรบเมองไทยบาง ..สยามเมองยม --แต ไมไดส คนไทยยมเปนประเทศเดยวหรอไง...สยามเมองพทธ-–นกไมไดอก ไทยนบถอศาสนาพทธประเทศเดยวในโลกหรอไง...การไหว--กไมไดอกเหมอนกน ประเทศอนเขากไหวเปน...วด--นกไมได ลาว พมากมวด...กรงเทพฯ เมองแฟชน--แคคดกผดแลว...มวยไทย--อม เขาท แตพมากมการตอสแบบน แคเรยกไมเหมอนกน พมาอาจเรยกอยางอน แตเราเรยกวา มวยไทย ...ใช! ใชแลว! ใชเลย! ผมคดออกแลว เมอผมคดถงตรงน ขนกลกซ ผมกระโดดจนตวลอย แลวกรสกเจบจดทหนาอกขนมา แลวผมกมาโผลทนนแหละ หมออยากรมยคาตอบของผมคออะไร

ครบ ภาษาไทย... ครบ อะไรนะ อาการผมแยมากหรอ เดยวสหมออยาเพงไป กลบมา กลบมาชวยผมกอน อยาใหผมตาย ผมเปนคนใชภาษาไทยคนสดทายแลวนะ

๒๒ [Type text]

ชนกพร พวพฒนกล

ตอใหพดกนมากขน ฟงกนมากขน กไมไดแปลวาคนเราจะเขาใจกนมากขนเสมอไป

ไมอยางนนเราคงไมไดยนเสยงบนวา “พดอะไรกไมร ไมเหนรเรองประโยชนหรอก เสยเวลาเปลา คนอยางนคยไปกไมรเรอง” หรอทสภาพหนอยกวา “อาจารยพดใหมไดไหมครบ ผมฟงไมรเรอง” อยเกอบทกวทกวน

นบวนคาวา “ไมรเรอง” กจะยงกลายเปนอปสรรคสาคญในการสอสารของคนไทยเราเขาไปทกทๆ สวนจะโทษวาใครพดไมรเรอง ใครฟงไมรเรองนน อนนสงเกตไดวาจะขนอยกบสถานภาพของคนพดและคนฟงเปนหลก *

อาจารยประจาสาขาวชาภาษาไทย คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยมหดล

[Type text]

ไมรเรอง

ชนกพร พวพฒนกล*

ฟงกนมากขน กไมไดแปลวาคนเราจะเขาใจกนมากขน

พดอะไรกไมร ไมเหนรเรอง” “ไมหรอทสภาพหนอยกวา

กจะยงกลายเปนอปสรรคสาคญในการสอสารของ คนไทยเราเขาไปทกทๆ สวนจะโทษวาใครพดไมรเรอง ใครฟงไมรเรองนน อนนสงเกตได

๒๓

พดงายๆ กคอฝายทมสถานภาพดอยกวา กมกจะ(จา)ยอมรบไปวา “ฟงไมรเรองเลยครบ/คะ” ทงๆ ทในใจหรอลบหลงนนอาจประณามดงๆ วา “คณ(เอง)นนละ... ทพดไมรเรอง”

ระดบภมตานทานความ “ไมรเรอง” ของแตละคน แตละกลม แตละเพศ แตละวย กไมเทากน บางประโยควยรนฟงแลวรเรองกนด แตกเลนเอาผใหญเกดอาการงงงวยไปตามๆ กน

ภมตานทานประเภทนสรางกนได อาจารยบางทานนกศกษาฟนธงวา สอนไมรเรองตงแตเขาครงแรก แตพอสอนๆ เรยนๆ ไปเรอยๆ เรมจบแนวได คอยๆ รเรองขนมากม

แลวทาไมเราถงพดกนไมรเรอง ทงๆ ทตางคนตางกใชภาษาไทยเหมอนกน พวกท “พดไมรเรอง” เพราะไดรบความกระทบกระเทอนทางสมอง ทพพลภาพ

หรอไรซงสตสมปชญญะ อนเกดเกดความ “เมา” ในลกษณะตางๆ เชน เมาสรา เมากญชา เมาความร เมาตาแหนงทางวชาการ หรอแมแตพวกทเมาอานาจ จนพดหรอฟงอะไรไมรเรอง รวมถงพวกทจงใจพดใหไมรเรองเพอจดมงหมายอะไรบางอยางนน คงตองยกใหเขาไป เพราะงานนเหนทจะแกยาก

แตสาหรบคนธรรมดาอยางเราๆ ทบางครงบางคราอาจจะเผลอเขาขายเปนผปวยโรค “ไมรเรอง” กบเขาน อาจจะยงพอมหนทางรกษาได

เทาทไดมโอกาสพดคยกบ “คนปกต” หลายคนททงท รตวและไมรตววา “พดไมรเรอง” กพอจะจบเคาไดวา ปญหานมทมาจากพวกทสวนใหญมอาการ “ไมรจกฉน...ไมรจกเธอ” ทงแบบเฉยบพลนและแบบเรอรง

เหตทตองหยบยมชอเพลงดงเพลงนมาใช เพราะอาการของคนกลมนทพบกคอ เวลาพดคยกบใคร คนพดหรอคนฟง (หรอทงสองฝาย) จะไมคอยสนใจวาคสนทนาของตนเปนใคร ตองการอะไร มความรในเรองทสนทนาหรอไม มากนอยเพยงใด มทศนคตหรอประสบการณเกยวกบคสนทนาหรอเรองทกาลงสนทนาอยางไร ทสาคญไมไดพจารณาเลยวาคสนทนากบตวเรานน มพนฐานความร ความคด หรออยสถานการณทเหมอนหรอตางกนอยางไร ไดแตพดๆๆๆ ไป โดยเอาแตตนเองเปนทตง

พดงายๆ กคอลม เอาใจเขามาใสใจเรา นนเอง

๒๔ [Type text] [Type text]

เวลาคยกบคนประเภทน กเหมอนกบคนหนงหนซาย คนหนงหนขวา พอตางคนตางเดนหนา ถาไมชนกนดงโครม!!! กคงไปกนคนละทศคนละทางจนกไมกลบ อยาวาแตนสตนกศกษา หรอคนทวๆ ไปเลย บรรดาครบาอาจารย และนกวชาการนละตวด เวลา พดกบใครๆ แมแตคนทไมไดอยในแวดวงเดยวกน กชอบโหมประโคมใสศพทแสงวชาการ ลงไปจนคนเขาสายหนา พากนลงมตวา “ไอนเกงเสยเปลา พดภาษาคนไมรเรอง”

คนอกจาพวกหนงทมกถกตอวาวาพดไมรเรอง กคอพวกทมอาการ “คดวน คดมาก คดยาก คดซบซอน” คดอะไร กไมยอมคดใหจบ พดใหจบเปนเรองๆ ไป ทน พอถายทอดความคดออกมาเปนภาษา กเลยเกดเปนประโยคซอนประโยค นกอะไรได กอธบายขยายความซอนๆ เขาไป โดยไมสนใจวาความคดทเสนออกไปนนครบถวนกระบวนความแลวหรอยง แถมพอซอนๆ กนมากเขา บางครงกหลงลมไปวากาลงพดเรองอะไร หลงประเดนไปออกอาวออกทะเล ชนดขนตนเปนลาไมไผ เหลาลงไปกลายเปนไมคมแฝก (ยอนกลบมาฟาดเอาหวตวเอง) กม บางคนพดเรองหนง แปบๆ กเปลยนไปพดอกเรองหนง แปบๆ กอาว! กลบมาพดเรองเดมอกแลว

ขางฝายพวกท “ฟงไมรเรอง” นน สวนใหญเกดจากพวกทมอาการ “ไมไดตงใจ” คอไมตงใจฟงอกฝายหนงพด ไมกมวแตจองจะเปนฝายพดเสยเองอยราไป หรอมฉะนนกเปนพวกทฟงไมรเรอง เพราะมวแตคดวาคนทพด เรองทพด หรอคาตอบทไดฟงนนมน “ไมไดดงใจ” เมฆหมอกแหงอคตกเลยพาลมาอดหอดตาเสย ทนพดซายกฟงเปนขวา พดขวากฟงเปนซายไปไดงายๆ

แตทงสองพวกนยงไมนาเสยดายเทากบพวกท “ฟงไมเปน” พวกฟงไมเปนน ตงใจกแลว เปดใจกแลว แตกยงฟงอะไรๆ ไมเขาใจ นกศกษา

คณะวศวะคนหนง มาสารภาพวา ตงแตเขามหาวทยาลยมา เวลาฟงเลคเชอร เขาจะจบไดแตพวกตวเลข สมการ และสตรคณตศาสตรทงหลาย แตพอฟงอะไรทเปนภาษา เปนขอความ ฟงเทาไรๆ เขาหซายแลวกไหลออกหขวาจนหมด อยางเวลาฟงเลคเชอรวชาประวตศาสตร กจะจบความไดเฉพาะพวก พ.ศ. หรอจานวนคน จานวนครงเทานน แตเวลาคยกนกบเพอนนไมเปนไร ยงปกตด

คยไปคยมาไดความวา ทเปนอยางนเพราะวชาทเขาเรยนสวนใหญจะเนนเรองคานวณมาก ยงสมยมธยมยงแลวใหญ เพราะเรยนแตกวดวชา เนนจาสตร จาสมการ แมแตวชาภาษาไทยยงทองจาแตเนอหาทผานการยอยมาปอนใหถงท (โดยร.ร.กวดวชา)

๒๕

เมอขาดการฝกฝนอยางสมาเสมอ ทกษะการฟง การจบใจความ และการสรปความกเลยเขาหมอไปหมด พอมาถงระดบมหาวทยาลยเลยแทบจะตองมาตงตนกนใหม

ไดฟงแลวกตกใจ! บางคนอาจจะมองวาปญหาการสอสารกนไมรเรองนเปนเรองเลกนอย ไมร

เรองกคยกนใหม พอฟงพอใชบอยๆ เขา เดยวคนกปรบ “ตอมรบร” (คงคลายๆ กบ ตอมรบรส) ของตวเองใหเขากบขอความประเภทนจนพอกลอมแกลมสอสารกนไปไดเอง

คนทคดแบบนอาจจะลมไปวา เวลาของคนเราทกวนนมคาเกนกวาจะมาคอยอธบายเรองเดมกนซาๆ โดยไมจาเปน และอาจจะลมไปดวยวา ในสงคมทเตมไปดวยความแตกตางทางความคดอยางทกวนน บางครงการสอสาร “เรองไมเปนเรอง” ท “ไมรเรอง” อาจจะ “เปนเรอง” ขนมาจนเราไมมโอกาสทจะกลบมาพดกนใหมดวยซาไป

จรงไหม?

๒๖ [Type text] [Type text]

นามอะไรชางมนขอ “อน” ไวกอน

อรว บนนาค*

นกศกษา : โอโห...อาจารยซอโนตบคอนมาใหมเหรอคะ แหม...อนเลกดจง อาจารย : ออ...เปลาจะ ครซอโนตบคเครองใหมตางหาก เครองเลกดใชมยละ นกศกษา : ??? ณ รานกวยเตยวแหงหนง ลกคา : พคะ ขอกากหมเพมดวยคะ เดกเสรฟ : จะรบกอนครบ ลกคา : (คดในใจวา “เอะ! เดยวนกากหมเขาขายเปนอนแลวหรอ” แตกลองสงไปเลนๆ ดวยความอยากรวาเดกเสรฟจะนากากหม มาใหในลกษณะไหน) ขอ ๑ อนละกนคะพ เดกเสรฟ : นครบ (ยกถวยกากหมซงมกากหมหลายชนมาให !!!)

ปจจบนการใชคาลกษณนามในภาษาไทยมความคลาดเคลอนไปจากหลกเกณฑทราชบณฑตยสถานจะกาหนดไวมาก

ขอสงเกตทสาคญประการหนงคอ ผใชภาษาโดยเฉพาะวยรนมแนวโนมทจะใชเลอกคาลกษณนาม “อน” รวมกบคานามไดอยางหลากหลายมากขน

ถงแมวาทกวนนภาษาไทยของเรามคลงคาศพททเพมขน มคานามและคาลกษณนามเกดขนใหมจานวนมาก แตแทนทจะเลอกใชคาลกษณะนามใหเหมาะสม แกคานนๆ ผพดภาษาไทยกลบหลกหนความซบซอนโดยหนไปใชคาลกษณนาม “อน” รวมกบคานามตางๆ แทน

*

อาจารยประจาสาขาวชาภาษาไทย คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยมหดล

๒๗

เมอกลาวถงคาลกษณนาม “อน” จะสงเกตไดวา เปนคาลกษณนามทไมมกฎเกณฑในการใชอยางตายตวเทาไรนก กลาวคอ เปนคาลกษณนามทวไป (general classifiers) มขอบเขตการใชกบคานามกวางมาก รวมทงไมเจาะจงวาจะใชกบสงของทมรปทรงใดและไมอาจจากดลกษณะของคานามไดอกดวย จนมผกลาววา “อน” เปนคาลกษณนามครอบจกรวาล (ชวนพศ อฐรตน, ๒๕๒๓)

ดวยเหตนจงทาใหผใชภาษานยมนาคาลกษณนาม “อน” ไปใชกบคานามอนๆ มากมาย โดยเฉพาะกรณทผใชภาษาไมแนใจวาคานามทกาลงกลาวถงนนใชรวมกบคาลกษณนามใดหรอในบางครงผใชภาษากจะใชคาลกษณนาม “อน” ตามความสะดวก ประเภททวา “จะเปนคานามอะไรกแลวแต ขอฉนใชเรยกเปน “อน” ไวกอน” เลยไมตองแปลกใจทเดกสมยน (อาจหมายรวมถงผใหญบางคนดวย) จะเรยก ปากกา ดนสอ ชอน เปน “อน” แทนคาวา “ดาม” “แทง” และ “คน”

ดวยความทเปนครภาษาไทยนสยชางสงสยเลยอดไปถามเดกๆ นกศกษาไมไดวา “หนไมทราบหรอคะวาคานามพวกนมคาลกษณนามวาอยางไร”

คาตอบทไดนนทาใหผถามถงกบ “อง” ไปหลายวนาท เมอนกศกษาตอบวา “ทราบคะ แตจะเรยกทาไมใหมนยงยากละคะ ใช “อน” ไปใหหมด งายด” “เวลาทสอบหรอเวลาเขยนรายงานกใชใหถกตอง แตภาษาพดปกตกใช คาวา

“อน” ไปแหละ ดแลวครบ” “กทราบนะคะวามลกษณนามคอคาวาอะไร แตไมวาเราจะพดวา ขอปากกา

๒ ดามหรอ ๒ อน ยงไงคนฟงกเขาใจอยดวาเราตองการปากกาจานวนเทาไหร” นเปนแคความคดบางสวนทสะทอนมมมองบางประการเกยวกบการใชคา

ลกษณนามเทานน

๒๘ [Type text]

ประเดนท นาสนใจนอกจากเรองความสะดวกในการใชแลว เรองของการสอความหมายกมสวนสาคญททาใหผใชภาษาไทยในปจจบนกลบละเลยทจะเลอกใชคาลกษณนามใหถกตองตามมาตรฐาน เพราะเหนวาสามารถใชคาลกษณนาม “อน” แทนทคาลกษณนามอนๆ โดยสอความหมายเหมอนเดมได แตเมอพดถงเรองความหมายของคาลกษณนามแลว ทาใหนกถงบทสนทนาในรานกวยเตยวทยกมาขางตนวา ถาหากลกคาตความหมายวา รานนขายกากหมเปน “อน” จงสงกากหม ๒๐ อน (ชน) มารบประทานจะเก ดอะไรข น เ ม อพนกงานเ ส รฟยกกากหมมาใ ห ๒๐ ถ วยไมนอย) จากสถานการณดงกลาวนกพบขอสงเกตวา หากใชคาวา “อนทเปนหนวยเลกเหมอนกน เชน ใชแทนคาวา “ชน” กคงจะพอยอมรบไดวาสามารถใชแทนทกนโดยทผพดและผฟงกยงเขาใจความหมายทตรงกนอย แตในกรณทผพดเ ลอกใ ช ลกษณนาม “อน” แทนคา ลกษณนามรวมห ม อ ยา ง คาว า ซงประกอบดวยลกษณนามยอยอยภายใน (เราตองไมลมวา ในตวอยางทยกมาน กากหม ๑ ถวยประกอบดวยหลายชน) จะทาใหเกดขอโตแยงขนทนทวา สามารถเกดความเขาใจผดในการสอสารไดแนนอน

คาลกษณนามกจดเปนลกษณะเดนประการหนงของภาษาไทย ดงนนในฐานะผใชภาษาเราจงควรเอาใจใสในการเลอกใชคาลกษณนามใหถกตองและฝกใชใหถกระเบยบแบบแผน

แมวา “อน” เปนลกษณนามกลางท ใชกบคานามไดหลากหลายกตาม แตกไมไดหมายความวาจะปรากฏใชกบคานามทกคาจนทาใหหลงลมคาลกษณนามทถกตองจรงๆ ไป

[Type text]

วามหมายของคาลกษณนามกถงบทสนทนาในรานกวยเตยวทยกมาขางตนวา ถาหากลกคาตความหมาย

มารบประทานกบกวยเตยวถ วย !! (คงจะ เ ลยน

อน” แทนคานาม กคงจะพอยอมรบไดวาสามารถ

นโดยทผพดและผฟงกยงเขาใจความหมายทตรงกนอย แตในกรณทผพดแทนคา ลกษณนามรวมห ม อ ยา ง คาว า “ถ วย”

เราตองไมลมวา ในตวอยางทยกมาน กากหม ขอโตแยงขนทนทวา สามารถเกดความ

คาลกษณนามกจดเปนลกษณะเดนประการหนงของภาษาไทย ดงนนในฐานะผใชภาษาเราจงควรเอาใจใสในการเลอกใชคาลกษณนามใหถกตองและฝกใชใหถก

ใชกบคานามไดหลากหลายกตาม แตกไมไดหมายความวาจะปรากฏใชกบคานามทกคาจนทาใหหลงลมคาลกษณนามท

๒๙

จาเปนตองมดอกไมหลากหลายพนธ

ธระยทธ สรยะ*

วนหนงในการเรยนวชาภาษากบสงคม อาจารยทเคารพสอนวา โลกนประกอบไปดวยหลายภาษาและภาษามลกษณะเปนลาดบขน การทภาษามความหลากหลายกเหมอนกบสวนทประกอบไปดวยดอกไมนานาชนด สงทนากลวคอดอกไมหรอภาษา ทเลกๆ ทขนตามหลบสวนบางชนดกาลงจะสญพนธ เมอดอกไมตนสดทายนนตายลง พดงายๆ คอ ภาษาบางภาษากาลงจะหายไปเมอคนทพดภาษานนๆ คนสดทายหมดลมหายใจ

อาจารยอธบายตอไปวาภาษาไทยของเรายงอยในชนทสงเนองจากเปนภาษาประจาชาตยากทจะหายไป แตทนากลวคอภาษาของคนชายขอบทอพยบมาจากทตางๆ แลวอาศยกนเพยงกลมเลกๆ เปนชมชนของตนคนกลมนกาลงถกกลนภาษา

จาไดดวาวนนนตอนอาจารยสอนอยผมแอบคดในใจเงยบๆ (ตอนหลงมานงคดวาสงทคดชางโงเขลา) วา จะเปนไรไปนะหากภาษาเหลานนจะหายไป ดดวยซาเพราะบางทเรากนาเรองภาษา เรองสาเนยงมาตดสนกน มาเหยยดกน คงดไมนอยถาเราพดภาษาเดยวกน บางทความขดแยงการแบงแยกตางๆ อาจจะลดลงไปกได ความคดน ไมเคยหายไปเลยนานๆ วนดคนดเวลานกวชานกจะมความคดนผดขนมาใหคดอกครง

หลงจากนนไมนานเมออยในสถานทเงยบๆ แหงหนงในมหาวทยาลย เรองราวทสงบนงในสมองไดผดขนมาอกครง แตคราวนผมนงคดแลวพบวาทผมคดไมใชสงทถกตอง (บางทเรากพบคาตอบบางอยางเมอเราไดหยดคด) การทจะปลอยใหภาษา บางภาษาหายไปจนเหลอภาษาเดยวนนเปนเรองทไมใชเรองทถกนกเพราะภาษา ทแตกตางกนไมใชตวททาใหเกดการแบงแยก แตทศนคตของคนตางหากทเปนตวกาหนดความคด ความรสก

*

นกศกษาสาขาวชาภาษาไทย คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยมหดล (รน ๒)

๓๐ [Type text] [Type text]

หลายๆ ครงเรามองวาสาเนยงทไมใชสาเนยงกลางฟงดตลกขบขน นานๆ เขาความคดเหลานถกผลตซาแลวซาอกจนกลายเปนวาคนรนใหมๆ ทพดภาษาถนกอาย ทจะพดหรอบางคนพดภาษาถนไมไดเลย วนหนงภาษาถนอาจเจอชะตากรรมเดยวกนกบภาษาชายขอบกเปนได

ผมลองคดเลนๆ วาหากไมมภาษาถนตางๆ ของไทย จะเปนอยางไร? คาตอบทไดอาจจะไมใชคาตอบเชงวชาการแตทผมพอบอกตวเองไดคอ ผมจะ

ไมไดดมดาความหวานของภาษาถนเหนอจากเพลงของจรญ มโนเพชร เวลาไปเทยวเชยงใหมคงไมไดอมยมเมอมคนพดภาษาเหนอดวย ไมไดชนชมกบความจรงใจและความสนกสนาน ซอๆ ตรงๆ ของคนภาคอสานทถายทอดผานเพลง และคงรสกแปลกๆ เมอพนองทางใตพดเหมอนคนภาคกลางไมไดพดเรวๆ แบบทเปนอย

แลวถาวนหนงภาษาทถกกลนจากลาดบขนลางๆ จนมาถงขนทเปนตาแหนงของภาษาไทยเราหละ(จรงอยวายากมากทจะเกดขน แตกไมไดหมายความวาเปนไปไมได) เราจะมความรสกยงไงหากวนหนงภาษาไทยทมมานานคอยๆ ถกกลนไปแลวเราตองเรยนวชาประวตศาสตรไทยดวยภาษาตางประเทศ?

ความหลากหลายเปนสงทควรดารงไวแบบทอาจารยไดสอนมาจรงๆ ในสวนจาเปนตองมดอกไมทหลากหลายชนด หากการมดอกไมหลากหลายชนดทาใหสวนสวยงามนามองไมนาเบอ การรกษาเอกลกษณทางภาษาของภาษาไวกกอใหเกดวฒนธรรมทหลากหลายเชนกน แตสงสาคญอยทเจาของภาษาตองภาคภมใจในภาษาของตน ใชภาษาอยางถกตองและยอมรบความแตกตางอยางเขาใจ

ทศนคตการยอมรบความแตกตางอยางเขาใจนน ใชไดกบหลายๆ เรองไมใชเพยงแตเรองภาษาแตเพยงอยางเดยว แตรวมถงความแตกตางดานอนๆ ทงศาสนา ภาษา ถนทอย สผว ฯลฯ เพราะหากเรามมองความแตกตางอยางเขาใจ ยอมรบและเคารพกนและกน ใหเกยรตกน

เพราะความแตกตางกไมใชปญหา แตเปนความสวยงาม

๓๑

ภมปญญาทสองสะทอนจากมาตราตวงวดในตารายาไทย

พชณ โสตถโยธน*

“มาตราตวงวด” แบบไทยมใชมานาน ดงเหนไดจากมาตราตวงวดทปรากฏ ในตารายาของการแพทยแผนไทย

ในสมยรชกาลท ๓ ชาตตะวนตกทเขามาตดตอกบไทยเรมนาวธการรกษาแบบตะวนตกเขามา และไทยกไดรบเอาอารยธรรมการแพทยแผนตะวนตกเขามาอยางตอเนอง สงหนงทตดมากบการรกษาของการแพทยแผนตะวนตกคอมาตราตวงวดระบบเมตรกหรอแบบสากลนนเอง

เมอการรกษาแบบตะวนตกเขามามบทบาทในสงคมไทยมากขนตามลาดบ นานวนเขามาตราตวงวดของไทยกเรมเลอนหายไปจากสงคมและวฒนธรรมไทยตามลาดบดวยเชนกน หากมองยอนด “มาตราตวง-วดของไทย”จากตารายาของการแพทยแผนไทยจะพบวามความนาสนใจมใชนอย ดงเชน

มาตราตวง ไดแก ๑ ทะนาน จ ๑ ลตร หรอ ๑,๐๐๐ ซ.ซ. หรอ ๑ กโลกรม ๑/๒ ทะนาน จ ๑/๒ ลตร ๕๐๐ ซ.ซ. ๑๕ หยด จ ประมาณ ๑ ซ.ซ. ๑ ชอนกาแฟ จ ประมาณ ๔ ซ.ซ. ๑ ชอนหวาน จ ประมาณ ๘ ซ.ซ. ๑ ชอนคาว จ ประมาณ ๑๕ ซ.ซ. ๑ ถวยชา จ ประมาณ ๓๐ ซ.ซ. มาตราวด ไดแก ๒ เมลดงา เปน ๑ เมลดขาวเปลอก ๔ เมลดขาวเปลอก เปน ๑ องคล (วดตามยาว), ๑ กลอม

*

อาจารยประจาสาขาวชาภาษาไทย คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยมหดล

๓๒ [Type text]

๒ กลอม เปน ๑ กลา ๑๕๐ เมลดขาวเปลอก เปน ๑ หยบมอ ๔ หยบมอ เปน ๑ กามอ ๔ กามอ เปน ๑ ฟายมอ ๒ ฟายมอ เปน ๑ กอบมอ ๔ กอบมอ เปน ๑ ทะนาน ๑,๖๐๐ ทะนาน เปน ๑ เกวยน จากตวอยางมาตรมวดขางตน คาวา “องคล” คอปรมาณทวดไดจาก

ของนวกลาง ซงกคอความยาวจากปลายนวลงมาจนถงขอนวขอท ๑ สวนคาวามาจาก เมลดมะกลาตาชาง

จากหนวยของมาตราตวงวดของไทย จะเหนไดวาขอบเขตทางความหมายของหนวยตวงซงเปนมาตราสาหรบตวงของเหลวของไทยนนจะอาศยจานวนหยด หรออปกรณการรบประทานชวยในการบอกปรมาตร เ ช น ช อนกาแฟ ช อนหวาน ชอนคาว ถวยชา

สวนขอบเขตทางความหมายของหนวยวดจะอาศยธญพช ไดแก เมลดงา, เมลดขาวเปลอก อาศยเมลดพช ไดแก เมลดมะกลาตาชาง อาศยอวยวะรางกาย ไดแก มอ นวมอ หรออาศยพาหนะ ไดแกเกวยน เปนตวบอกจานวนของสงของ

ขอบเขตทางความหมายของมาตราตวงและมาตราวดของไทยนสะทอนใหเถงวถชวตของคนไทยสมยกอน ซงมการใชชอนประเภทตางๆ ใชถวยเกวยน รวมไปถงความอดมสมบรณของพชพนธธญญาหาร พนธไมตางๆ

มาตราตวง-วดในตารายาไทยจงนบเปนเครองบนทกภมปญญาของคนไทยสมยกอนทรจกนาสงตางๆ รอบตวมาใชในการสอความหมายไดเปนอยางด

ภาพของตนและเมลดมะกลาตาชาง

[Type text]

คอปรมาณทวดไดจาก ๑ ขอสวนคาวา “กลา” น

จากหนวยของมาตราตวงวดของไทย จะเหนไดวาขอบเขตทางความหมายของงเปนมาตราสาหรบตวงของเหลวของไทยนนจะอาศยจานวนหยด หรอ

ขอบเขตทางความหมายของมาตราตวงและมาตราวดของไทยนสะทอนใหเหนถงวถชวตของคนไทยสมยกอน ซงมการใชชอนประเภทตางๆ ใชถวยชา มพาหนะคอ

ไมตางๆ วดในตารายาไทยจงนบเปนเครองบนทกภมปญญาของคนไทย

สอความหมายไดเปนอยางด

ภาพของตนและเมลดมะกลาตาชาง

การใชภาษาไทยของนกจดรายการวทย

ฐตภา คประเสรฐ

การใชภาษาไทยของสอมวลชนทาใหภาษาไทยปจจบนเปลยนแปลงไปมากไมเพยงแตดารา นกรอง และพธกรรายการตางๆเทานน การใชภาษาไทยของ

นกจดรายการวทย และกมสวนทาใหลกษณะการใชภาษาไทยของคนรนใหมเปลยนแปลงไปเชนเดยวกน นกจดรายการวทยทไดรบความนยมในปจจบนสวนมากคอ โดยนกจดรายการวทยเหลานจะเปดเพลง และเปดโอกาสใหผฟงโทรศพทเขามาพดคยกน นอกจากนบางสถานวทยยงใหความรและใหคาปรกษาในเรองตางๆแกผฟงอกดวย

ผเขยนไดมโอกาสสงเกตการใชภาษา ของนกจดรายการวทยทจดรายการเพลงใหกลมนกเรยน นกศกษา หรอวยทางานฟง พบวามลกษณะการใชภาษาทควรปรบปรง ดงน

ประเดนแรก การใชคา ในการดาเนนรายการวทยในปจจบนนน สงเกตไดวานกจดรายการวทยมกใชคาไมสภาพ และนาคาหยาบคาย เชน ก มง หรอคารนแรง เชน ควาย โง โกหก มาใชจดรายการหรอสนทนาอยบอยครง จนผฟงไมรสกวาคาคานนเปนคาไมสภาพ หรอเปนคาทมความหมายรนแรงอกตอไป ทงน อาจเปนเพราะจดรายการวทยบางคนตองการสรางความใกลชดสนทสนมและแสดงความ

*

อาจารยประจาสาขาวชาภาษาไทย คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยมหดล

๓๓

การใชภาษาไทยของนกจดรายการวทย

ฐตภา คประเสรฐ*

เปลยนแปลงไปมาก การใชภาษาไทยของ

นกจดรายการวทย และกมสวนทาใหลกษณะการใชภาษาไทยของคนรนใหมเปลยนแปลงนกจดรายการวทยทไดรบความนยมในปจจบนสวนมากคอ โดยนกจด

รายการวทยเหลานจะเปดเพลง และเปดโอกาสใหผฟงโทรศพทเขามาพดคยกน นอกจากนบางสถานวทยยงใหความรและใหคาปรกษาในเรองตางๆแกผฟงอกดวย

นกจดรายการวทยทจดรายการเพลงใหทควรปรบปรง ดงน

ในการดาเนนรายการวทยในปจจบนนน สงเกตไดวานกหรอคาทมความหมาย

จนผฟงไมรสกวาคาทงน อาจเปนเพราะนก

สนทสนมและแสดงความจรงใจกบผฟง

๓๔ [Type text] [Type text]

หรอตองการ “ใหสต” ดวยถอยคารนแรง ขณะทบางคนอาจตองการแสดงความมตวตนของตนเอง เพอใหผฟงสามารถจดจาชอนกจดรายการวทยและคลนวทยได จะไดมชอเสยง นอกจากนนกจดรายการวทยบางคนทจบการศกษามาจากตางประเทศหรออาศยอยในตางประเทศนานๆอาจไมมความรและความเชยวชาญเกยวกบการใชภาษาไทยอยางเพยงพอจงนาคาเหลานนมาใชอยางผดๆ และไมเหมาะสม

นอกจากนยงมการใชคาทะลงลามกหรอภาษาสองแงสองงาม สาเหตของการใชคาสองแงสองงามของผจดรายการวทยอาจเพอใหผฟงรสกสนกสนาน และอาจเปนการสรางสสนในการจดรายการของผจดรายการวทยอกทางหนงดวย

ขอ ส ง เกตอกประการหนงก คอนก จดรายการวท ย นยมใ ช คาทบ ศพทภาษาตางประเทศอกดวย ทงๆ ทมคาในภาษาไทยทสอความหมายเชนเดยวกนคาศพทภาษาตางประเทศคานน สวนใหญคาทบศพทภาษาตางประเทศทผดาเนนรายการใชมกเปนคาทแพรหลายอยในสงคม และผฟงสวนใหญทราบความหมายของคาคาน เชน “เพลงนเปนเพลงทนกรองไทยของเรา featuring กบนกรองจากตางประเทศนะครบ” สาเหตของการใชคาทบศพทภาษาตางประเทศดงกลาวอาจเกดจากการทนกจดรายการวทยตองการสรางสสนใหกบการดาเนนรายการของเขา

ประเดนทสอง ระดบภาษา จากการสงเกตพบวาในปจจบน นกจดรายการวทยมกใชภาษาระดบกนเอง โดยมการใชทงภาษาปากและภาษาหยาบปนอยดวย สาเหตทนกจดรายการวทยใชภาษาระดบดงกลาวอาจเพอตองการใกลชดกบผฟงใหมากขน โดยใชภาษาทผฟงใชกนในชวตประจาวน

ขอดของลกษณะการใชภาษาไทยของผจดรายการวทยทกลาวมาในขางตนคอ ชวยสรางสสนใหกบรายการ ทาใหรายการไมนาเบอ และทาใหทงผจดรายการวทยและรายการทจดนนมเอกลกษณ สงผลใหผฟงจดจารายการไดงาย แตขอเสยนนมมากกวา กลาวคอ การใชภาษาในลกษณะดงกลาวของผจดรายการวทยอาจทาใหเยาวชนอาจเขาใจผดวา สงทผจดรายการวทยใชนนเปนสงทถกตองและเกดการเลยนแบบ จนทาใหเยาวชนมทศนคตทไมถกตองเกยวกบการใชภาษา ใชคาหยาบ คารนแรง คาทะลงลามก และคาทบศพทมากขน ตลอดจนใชระดบภาษาไมเหมาะสมกบสถานการณและกาลเทศะจนกลายเปนความเคยชนไปในทสด

๓๕

ในฐานะทผจดรายการวทยเปนบคคลสาธารณะ และเปนอาชพทเยาวชนยดถอเปน “แบบอยาง” ผจดรายการวทยจงควรใชภาษาไทยใหถกตองเหมาะสมกบสถานการณและกาลเทศะดวย นอกจากนยงควรใชภาษาไทยอยางมศลปะอกดวย กลาวคอ ใชคาตางๆใหสละสลวย เพอเปนแบบอยางทดในการใชภาษาไทยใหแกเยาวชน

๓๖ [Type text]

หวามๆ หวานๆ

วรรณพร พงษเพง*

(๑) คาหวาม ไมใช คาหวาน แตคาหวานกสรางความรสกหวามๆได ในขณะทคาหวามอาจพาใหคลนๆ ขนๆ คลายๆจบนาตมผกคางปแกลมหนงบลฟลมหรอหนงสอปกขาว ...ถาใชแบบขอไปท หรอผดทผดทาง

(๒) นกอยากรจกใครคนนนกนบางไหม กคนแรกทใชคาวา “หวาม” และ “หวาน” – นนแหละ ห ว า ม จะวบหวาม วาบหวาม หววหวาม หรอหวามๆ - กตามท “หวาม” เสยงคากบความรสกไปกนไดด ถาไมเชอลองออกเสยงเบา ๆ

*

อาจารยประจาสาขาวชาภาษาไทย คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยมหดล

หวามๆ หวานๆ

[Type text]

หวามๆ หวานๆ

อาจพาใหคลนๆ ขนๆ คลายๆจบนาตมผกคางปแกลม

เสยงคากบความรสกไปกนไดด ถาไมเชอลองออกเสยงเบา ๆ- หามตะโกน!

๓๗

แตหากใครอตรถาม(วาท)แฟนวา “หวามมย” เหนทไมแคลว - คงคลาดแคลวแนนอน ในทางกลบกน ห ว า น เมอเรยกชอใครสกคนวา นองหวาน พหวาน หนหวาน แมหวาน คณหวาน หรอผชายปากหวานลองชมสาวสกคนวา ตาหวาน หนาหวาน เสยงหวาน....คงม หวานใจ แนนอน แมแตใครผใด มระดบสารเคมในสมองไมสมดล คลายจะซมเศรา ลองเรยกหาอะไรหวานๆ มารบประทาน “หวาน”คาน จะกลายเปน ยาชกาลง – ไดโดยพลน ทงเสยงคากบความรสกกไปกนไดด – อกเชนกน การสรางภาษาจงเปนทงสญชาตญาณ และการสงสมขดเกลาสญชาตญาณนน –ใหกลายเปนความร

(๓) เรองแตง ถา “วจตรกามาคด” ของไทย นบแตในสมยโบราโบราณ “วรรณคดขนหง” ตรงเนอความของบทอศจรรย และ บทเกยวบทจบ ลวนอดมไปดวยถอยคาหวามๆหวานๆ หากเปนนวนยาย “ชนคร” รนคลาสสกกตอง อษณา เพลงธรรม “ปกขาว” รนกลางเกากลางใหม ตะ ทาอฐ - ยงพอหาอานได รวมสมยสกหนอย ตองลองพลกไปด คา ผกา สจนดา อแรง อทศ เหมะมล..และอกมากมาย ถาเปนฉากสงวาสแบบตะวนตกอยาง Lady Chatterley’s Lover ของ D.H. Lawrence แปลเปนไทยในชอวา ชรกเลดเชตเตอรเลย โดย “แอนน” (ป พ.ศ.๒๔๙๕)

๓๘ [Type text] [Type text]

อานแลว มองเหนจารตแบบผดองกฤษ และวธแหกคอกของ “เลด” – ในความหมายของ “คน” ถาอนเดย ลองหาอานใน โลกยนยาย หรอ The Indian Ribaldry ฉบบแปลโดย ปรชา ชอปทมมา แลวจะเขาใจวา แรนเดอร กย ผแตงรวบรวม สนธคด (Indology) ของปราชญโบราณ ตองการบอกวา – เซกส/คน/การหลดพน เกยวพนกนอยางไร ถาเรองแปลจากญปน ฉากสงวาสขนประณตขอแนะนา รกดวยเลอด ของ ยกโอะ มชมา(Yukio Mishima ) การพรากจากของชาย-หญง (ในความหมายของคชวตและเพอนชวต) กบอดมคตของ ซามไร นนเปนเชนไร เหนแลวใชไหม ในวรรณคดกบวรรณกรรมไทย (และทงโลก) อารมณหวามๆหวานๆ - ไมเคยขาดตอน เราอาจมองเหนความขบขน ความเศราซง ความขยะแขยง ความหดห ความอาบอม หรอสานกใดๆ อนมรากจาก เซกส และ รก ผานถอยคาภาษาทรองรบความซบซอนทางอารมณเหลาน ภาษาทปรากฏในเรองแตงทวา - เปนศลปะ การสอสารดวยภาษา - กเปนศลปะดวยเชนกน

(๔)

สาหรบบางคน บางท และบางเวลา... รก กบ เซกส = หวาน กบ หวาม หรอ รก กบ เซกส = หวาน+หวาม กบ หวาม - กตามแต รก/เซกส/หวาม/หวาน โดยเอกเทศหรอผนวกรวม - ลวนมมนษยเปนผครอบครอง

๓๙

ทงตะวนตก-ตะวนออก ตางมตานานวาดวยการ เตมเตมจตวญญาณของคน-ผานเรองเหลาน หากอานเทพปกรณมของฝรง(Mythology) เราจะรจกไซค(Psyche)และอรอส(Eros) แตหากฝงตะวนออก กตองพดถง อนงค (ในความหมายของกามเทพ) ในวรรณคดไทยอยาง พระนลคาหลวง มตานานเหลานแทรกไว ถาไมรจะทาอะไร...อยากใหอานด ความคดทงหมดทงมวล – ลวนอยในภาษา มนษยเตมเตมความคดกดวยดวยภาษา หากความเชอทวา ความรก (ตอสงใดกตาม) และเซกส เปนแกนกลางของชวตคน - นนเปนจรง ภาษากเปนสอทเตมเตม -ในความหมายนน

สญชาตญาณ ความร และศลปะการสอสารดวยภาษา - เกยวพนกน “หวาม” และ “หวาน” คาไทยสนๆ

จงพาเราเดนบนทางยาวๆ ไดดวยประการฉะน.

๔๐ [Type text]

รสเพลงรก...จากวรรณคดของสนทรภ

วรศรา โกรทนธาคม*

ถาจะกลาวถงกวทเปนสดยอดดาน “ความโรแมนตก” อนดบตนๆ ของไทย กเหนจะไมมใครเกนกวเอกแหงกรงรตนโกสนทร “สนทรภ” เปนแน

ผลงานของทานนอกจากจะมผนามาดดแปลงเปนสอตางๆ อาท ละคร ภาพยนตร การตน และเกมแลว กยงมผนาไปขบรองเปนบทเพลงจนโดงดงเปนทรจกกนโดยทวไปดวย

บท เพลง ไทยสากลท ม ท ม า จากวรรณคดของสนทรภ และเปนทรจกกนแพรหลายมอยหลายเพลง อาท เพลงคามนสญญา และ เพลงชวนจนรนดร ทดดแปลงจากเนอหาบางตอนในเรองพระอภยมณ เพลงรสตาล เพลงยากยงสงเดยว และ เพลงนาใจนาคาง ทอาศยเคาโครงหรอแนวคดจากนราศเรองตางๆ ของกวเอกผน

บทเพลงแรกทจะกลาวถง มาจากตอนทพระอภยมณเกยวนางละเวง พระอภยมณไดกลาวคาสญญาตอนางทรกวาจะขอมอบความรกทมนคงใหแกนางตลอดไปไมมวนเปลยนแปลง แมเวลาจะผานไปกภพชาตกตาม ดงบทกลอนทวา

ถงมวยดนสนฟามหาสมทร ไมสนสดความรกสมครสมานแมเกดในใตฟาสธาธาร ขอพบพานพศวาสไมคลาดคลาแมเนอเยนเปนหวงมหรรณพ พขอพบศรสวสดเปนมจฉาแมเปนบวตวพเปนภมรา เชยผกาโกสมประทมทอง

*

อาจารยประจาสาขาวชาภาษาไทย คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยมหดล

[Type text]

วรรณคดของสนทรภ และเปนทรจกกนแพรหลายมอยหลายเพลง อาท เพลงคามนดดแปลงจากเนอหาบางตอนในเรองพระอภยมณ เพลง

เพลงยากยงสงเดยว และ เพลงนาใจนาคาง ทอาศยเคาโครงหรอแนวคดจาก

บทเพลงแรกทจะกลาวถง มาจากตอนทพระอภยมณเกยวนางละเวง พระอภยมณไดกลาวคาสญญาตอนางทรกวาจะขอมอบความรกทมนคงใหแกนางตลอดไปไมมวน

ไมสนสดความรกสมครสมาน ขอพบพานพศวาสไมคลาดคลา พขอพบศรสวสดเปนมจฉา

ประทมทอง

๔๑

เจาเปนถาอาไพขอใหพ เปนราชสหสมสเปนคสอง จะตดตามทรามสงวนนวลลออง เปนคครองพศวาสทกชาตไป ภายหลงครสรพล แสงเอก ไดนาตวบทวรรณคดดงกลาวมาใสทานอง และ

ปรบเปลยนคาบางคาเพอใหขบรองไดสะดวกและมเสยงทไพเราะขน กลายเปน เพลงคามนสญญา ทโดงดงในเวลาตอมา

ถงมวยดนสนฟามหาสมทร ไมสนสดความรกสมครสมาน แมเกดในใตหลาสธาธาร ขอพบพานพศวาสไมคลาดคลา แมเนอเยนเปนหวงมหรรณพ พขอพบศรสวสดเปนมจฉา แมเปนบวตวพเปนภมรา เชยผกาโกสมปทมทอง เจาเปนถาอาไพขอใหพ เปนราชสหสมสเปนคสอง จะตดตามทรามสงวนนวลละออง เปนคครองพศวาสทกชาตไป อกเพลงหนงทคงจะไดแรงบนดาลใจมาจากตวบทวรรณคดตอนเดยวกน แต

นามาแตงเปนเนอรองและทานองขนใหม กคอ เพลงชวนจนรนดร ของครพยงค มกดา ทมเนอรองตอนหนงวา

“...รกฉนนนเหมอนดงตะวนมนรกฟากฟา รกดงหมปลารกวาร เหมอนดงกบแหวน แสนจะรก แกวมณ เหมอนขนครสวาทพนดนเดยวกน...” จะเหนวาทงสองเพลงลวนแลวแตนาเสนอเรองราวของความรกทแนวแนมนคง

ไมมวนแปรเปลยน (แมจะเปนเพยงคาพดกตาม) โดยกลาวเปรยบเทยบกบสงท “คกน” ตามธรรมชาต และผกพนกนอยางลกซง ไมยอมพายแพแกระยะทางและกาลเวลา ใครไดฟงคาบอกรกเชนนกคงจะอดเคลบเคลมตามไปไมได

เพลงจากวรรณคดอก ๒ เพลง คอ เพลงรสตาล และ เพลงนาใจนาคาง มทมาจากวรรณคดเรองนราศพระบาท เพลงแรกมทมาจากวรรคทองทขนตนวา “เจาของตาลรกหวานขนปนตน ระวงตนตนมอระมดมน...” ครชาล อนทรวจตรนามาแตงเปนเนอรอง โดยมครเออ สนทรสนานเปนผแตงทานอง สวนเพลงท ๒ มทมาจากวรรคทองทวา “โอกระแสแควเดยวทเดยวหนอ มาเกดกอเกาะถนดสกดหนา ตองแยกคลองออกเปนสองทางคงคา นฤาคนจะมนาเปนสองใจ” เพลงนไดครแจว-สงา อารมภร เปนผแตงเนอรองและทานอง เดมใชชอเพลงวา “นาใจนาง” ตอมาจงไดเปลยนชอเปน “นาใจนาคาง”

๔๒ [Type text] [Type text]

เจาของตาลรสหวานขนปนตน เพราะดนดนอยากลมชมรสหวาน ครนไดรสสดสาวจากจาวตาล กซาบซานหวานซงตรงถงทรวง ไหนจะยอมใหเจาหลนลงเจบอก เพราะอยากวกขนลมชมของหวง อนรสตาลหวานละมายคลายพมพวง พเจบทรวง ชาอกเหมอนตกตาล

(เพลงรสตาล) นาใจนางเหมอนนาคางในรมพฤกษ เมอยามดกดงจะรองออกดมได

ครนยามรงสรยฉายกหายไป โอหนอใจเลอนไปไมคนมา เหมอนกระแสแควเดยวทเชยวหนอ มาเกดกอเกาะถนดสกดหนา ตองแยกคลองออกเปนสองทางคงคา นหรอคนจะมนาเปนสองใจ

(เพลงนาใจนาคาง) จะเหนวาทงสองเพลง กลาวถงความรกในเชงผดหวง คอมทงตกเตอนใหระวงเจบปวดเพราะความรกและตดพอหญงคนรก ทงนคงเปนเพราะทมาของเพลงทมาจากวรรณคดประเภท “นราศ” ซงเปนรปแบบของวรรณคดประเภทรอยกรองแบบหนง เปนการแสดงความผกพนอาลยตอคนรกทถกทอดทงไวขางหลง กวจงไดถายทอดความรก ความอาลยนเปนถอยคา และบนทกไวเปนตวอกษร นนเอง

เพลงสดทายทจะกลาวถงคอ เพลงยากยงสงเดยว ซงมทมาจาก “นราศวดเจาฟา” แตงคารองโดยครแกว อจฉรยกล แตงทานองโดยครเออ สนทรสนาน เพลงนผแตงไดแรงบนดาลใจมาจากกลอนของสนทรภแนนอน เพราะระบไวอยางชดเจนในเนอเพลงวาเปน “คาครสนทรภ” ดงเนอเพลงวา

“จะเรยนจะราจะทาอะไรไมลาบาก ยอดยากอยอยางเดยวเกยวผหญง คาครสนทรภกลาวพาดพง ฉนไมทวงตงเพราะวาสมจรงยงสงใด

.................................................... ทกบททกตอนฉนไมราวรอนไมอบจน แตเรยนเรองรกหนกในกมลจนปญญา” เพลงนมทมาจากวรรคทองบททขนตนวา “ถงเกาะเรยนเรยนรกกหนกอก...” ซง

กลาวเปรยบเทยบการเรยนในเรองความรกวายากทสดในบรรดาการเรยนทงหมดนนเอง ครบรสทงรก สข ทกข โศก แบบน ลองหนมาบอกรกแบบโรแมนตกดวยบท

เพลงจากวรรณคดไทยกนบางดไหม

๔๓

บรรณานกรม กรมศลปากร. (๒๕๔๔). พระอภยมณ เลม ๒ ของสนทรภ. พมพครงท ๑๖.

กรงเทพมหานคร: ศลปาบรรณาการ. ชาญ ตระกลเกษมสข. (ม.ป.ป.). เพลงรกอมตะ. กรงเทพฯ: วรรณสาสน. ดารงราชานภาพ, สมเดจกรมพระยา. (๒๕๒๙). ชวตและงานของสนทรภ .

กรงเทพมหานคร: บรรณาคาร. วฒนะ บญจบ (บรรณาธการ). (๒๕๕๐). บณณดรย: วรรณคดกบเพลง เลม๒.

กรงเทพมหานคร: กรมศลปากร. เอมอร ชตตะโสภณ. (๒๕๒๑). วรรณคดนราศ. ม.ป.ท.

๔๔ [Type text] [Type text]

คะนงคด พศ อนรทธคาฉนท

วศวรรษ สบายวน*

โอเจบกเรงเจบ คอเหนบเสยนเสยดแดกลาง

ใจจากประจากปาง ประลองกามกาม

โอเสยงสาเนยงสต วรองในพนาล

โออกกรอช วตเพยงพนาศนาศ

โอแสงพระสรยฉาย รสายเมฆอากาศ

โอเจบบาราศราส บสวางคอคมแด

ฉนทอนแสดงอารมณสะเทอนใจยงนมาจาก อนรทธคาฉนท วรรณคดสมย

อยธยาตอนตนเรองสาคญทไดรบการยกยองวาดเดนทงดานความงามทางวรรณศลป

กลวธการประพนธ และเนอเรองทงดงามกนใจ ทยกมานเปนตอนพรรณนาอารมณของ

พระอนรทธทแสดงใหผเสพวรรณคดประจกษถงความรอนใจของชายหนมทตองพลด

พรากจากคนรก ความกระวนกระวายใจนดหนกหนาสาหสยงตอชวต แมรกททกรอนใจ

อยนจะเปนรกเพยงขามคนเทานน

ความรสกทกขรอนใจนเกดจากการพลดพรากนางอสาทพระไทรไดอมสมเมอ

คนกอน หลงจากพระไทรอมพระอนรทธกลบมาคนท อารมณอนรอนรนรนแรงนแสดงให

เหนถงความจรงถงการพลดพรากจากรกทไมวาจะเปนยคใดสมยใด หากเปนเรองความ

รกไมมผใดเคยยงใจหรอชะลอความรสกทพลงพลานนนสกครง แมความรสกนนจะเปน

ทกขกตาม

*

อาจารยประจาสาขาวชาภาษาไทย คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยมหดล

วรรณคด โบราณอ ยา งอ น รท ธค าฉน ทจงโบราณตามคาเรยกชอหรอจดประเภทวรรณคดอยางหยาบๆ เทานน หากแตในเรองการแสดงหรอสะทอนอารมณความรสกมนษยแลว อนรทธคาฉนทรวมยค รวมสมย และขามกาลเวลา ทงยงละเอยดออนในการถายทอดอารมณมนษยยง ดงจะเหนไดจากการเลอกรอยถอยคาของกว

คาตางๆ ท รอยเรยงกนในฉนททยกมาน แสดงใหเหนถงความเขาใจระหวางเสยงกบการเชอมโยงความรสก อาท การยาคา ในฉนททกบท คา “โอ” เปนคาครสระเสยงยาว เสยงครทลากทอดยาวเชนนชวยสอถงการทอดอารมณความรสกทหนก ชา และทนทกข ทงยงเชอมโยงถงการตดพอและราพงถงอารมณทกขใจของพระอนรทธดวย การยาคา “โอ” เปนจานวนมากถง ฉนทเพยง ๓ บท นอกจากจะเนน ยาการทอดเสยงแลว จงเปนการยาความรสกของตวละครทกาลงราเพอละเมอหาคนรกอยาง “รอนอก” ทงยงกอรส สรางอารมณ และนาพามนษยผมรกให “อกรอน” ตามไปดวย

ยงไปกวานน เปนทนาสนใจวามนษยไมวายคจารตเมอรอยปกอน หรอยคโลกรอนยงกวาเตารดในปจจบนน เมอทกขใจจากรกกพราโทษเทวดา ฟา ฝน ดวยกนทงสน ดงจะเหนไดจากความเปรยบถงพระกามเทพทพระอนรทธกลาวโทษวาเหตเพราะประลองกบพระกามเทพหรอไรใจจงทกขอยเชนน และธรรมชาตรอบตวทตามธรรมดาไมไดทารายกน ใยวนนจงทารายใจใหทงรอนระอ และเสยดแทงใจจากการพรากจากเชนน

เหตวาการอานวรรณคดคอการอานชวตมนษย แมกาลเวลาจะกาวเดนหนกหนวงอยางเรงวนเรงคนเทาใดกตาม แตอารมณของมนษยยงคงรกษาตวตนอยางเปนเอกลกษณและซบซอนอยางนาฉงน วรรณคดเชนอนรทธคาฉนทจงเปนตวแทนในการบนทกความเขาใจอารมณสากลของมนษยอนเยยมยอด ความจรงอนเปนสากลนขามกาลเวลามาได ดวยเพราะรงสรรคจากกวผมผสสะเปนเลศ สมฤทธผลนจงนาพาใหผเสพเขาใจ และอาน “ใจมนษย” อนซบซอนไดอยางงายแตงามเชนน

๔๕

อ น รท ธค าฉน ท เรยกชอหรอจดประเภทวรรณคด

อยางหยาบๆ เทานน หากแตในเรองการแสดงหรอสะทอนอารมณความรสกมนษยแลว อนรทธคาฉนท รวมยค รวมสมย และขามกาลเวลา ทงยงละเอยดออน

ดงจะเหนไดจากการ

อยเรยงกนในฉนททยกมาน แสดงใหเหนถงความเขาใจระหวางเสยงกบการเชอมโยงความรสก อาท การยาคา “โอ”

เปนคาครสระเสยงยาว เสยงครทลากทอดยาวเชนนชวยสอถงการตดพอและราพง

เปนจานวนมากถง ๕ ครง ในบท นอกจากจะเนน ยาการทอดเสยงแลว จงเปนการยาความรสกของตว

ทงยงกอรส สรางอารมณ และนาพา

ยงไปกวานน เปนทนาสนใจวามนษยไมวายคจารตเมอรอยปกอน หรอยคโลกรอนยงกวาเตารดในปจจบนน เมอทกขใจจากรกกพราโทษเทวดา ฟา ฝน ดวยกนทงสน ดงจะเหนไดจากความเปรยบถงพระกามเทพทพระอนรทธกลาวโทษวาเหตเพราะประลองกบพระกามเทพหรอไรใจจงทกขอยเชนน และธรรมชาตรอบตวทตามธรรมดาไมไดทาราย

เชนน ารอานชวตมนษย แมกาลเวลาจะกาวเดนหนกหนวง

อยางเรงวนเรงคนเทาใดกตาม แตอารมณของมนษยยงคงรกษาตวตนอยางเปนเอกลกษณจงเปนตวแทนในการบนทกความ

นสากลนขามกาลเวลามาได ดวยเพราะรงสรรคจากกวผมผสสะเปนเลศ สมฤทธผลนจงนาพาใหผเสพเขาใจ และอาน

๔๖ [Type text]

อนเนองมาจากหนาอกของนางประแดะ

เสกสนต ผลวฒนะ*

“สองเตาหอยตงดงถงตะเคยว โคนเหยวแหงรวบเหมอนบวบตม…” ผท ศกษาหรอสนใจอานวรรณคดไทย

ทกคนเมอเหนหรอไดยนคาประพนธขางตนกตองทราบไดทนทวา คาประพนธดงกลาวเปนตอนหนงในบททระเดนลนไดกลาวชมความงามของนางประแดะ

ทานทรจกถงตะเคยวกคงนกออกวานมแบบถงตะเคยวของนางประแดะนเปนอยางไร แตถานกไมออกกขออธบายความเพมเตมวา ถงตะเคยวหรอตะเครยวเปนถงทถกดวยดายหรอไหมเปนตาโปรงมหรดเปรยบในวรรคตอมา “โคนเหยวแหงรวบเหมอนบวบตม” ดวยแลว ชดเจนวานมของหญงไมโสดนางนจะนาดนาชมหรอนาหนหนาหนอยางไร กวไทยเปนกวทสนทดในการนาสงของใกลๆ ตวหรอนาธรรมชาตมาใชเปนความเปรยบ ไมวาจะเปรยบกบความรก ความคดถง ความอาลยรก หรอนามาเปรยบเทยบกบสวนตางๆ ของรางกายไดอยางเหมาะเจาะ โดยเฉพาะอยางยงความเปรยบทเกยวกบหนาอกของตวละครหญงในวรรณคดไทย การนาสงของใกลๆ ตวหรอนาธรรมชาตมาใชเปนความเปรยบในเวลาทกลาวถงยอมทาใหเรองทไมควรกลาวในทแจงในความรสกของคนไทยกลายเปนภมปญญาของกวไทยทรจกสรรหาและสรรสราง ความเปรยบไดอยางชดเจน

*

อาจารยประจาสาขาวชาภาษาไทย คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

[Type text]

ตะเคยวหรอตะเครยวเปนถงทถกดวยดายหรอไหมเปนตาโปรงมหรด รวมกบความ คงจะนกภาพได

ชดเจนวานมของหญงไมโสดนางนจะนาดนาชมหรอนาหนหนาหนอยางไร กวไทยเปนกวทสนทดในการนาสงของใกลๆ ตวหรอนาธรรมชาตมาใชเปน

ความเปรยบ ไมวาจะเปรยบกบความรก ความคดถง ความอาลยรก หรอนามาายไดอยางเหมาะเจาะ โดยเฉพาะอยางยงความ

เปรยบทเกยวกบหนาอกของตวละครหญงในวรรณคดไทย การนาสงของใกลๆ ตวหรอนาธรรมชาตมาใชเปนความเปรยบในเวลาทกลาวถงยอมทาใหเรองทไมควรกลาวในทแจง

กสรรหาและสรรสราง

ธรรมศาสตร

๔๗

นอกจากหนาอกแบบถงตะเครยวแลว ในวรรณคดไทยเรองอนๆ ยงปรากฏความเปรยบเทยบทเกยวกบหนาอกของตวละครหญงในลกษณะอนๆ ทนาสนใจอกดวย เชน ๑. หนาอกแบบดอกบว ความเปรยบหนาอกของตวละครหญงแบบนมกพบเสมอในวรรณคดไทย เชน คาประพนธ “สองถนสดทดสตตบษย เพงผดพนทา ชลาสนธ ขนบงใบใสสดหมดมลทน ภมรนยงมไดใกลเคยง” ทกลาวชมความงามของหนาอกของหญงทเพงจะเรมเปนสาวอยางพระเพอนพระแพงในลลตพระลอ การใชดอกบวมาเปรยบเทยบกบหนาอกของตวละครหญงในวรรณคดไทยนถงไมเหมอนแตกใกลเคยงมาก พอใหนกจนตนาการไดวา เปนหนาอกทมสณฐานและรปลกษณะงามเพยงใด ถานกไมออกกลองคดตามเพลงรกกบพดแนทวา “ตวเนอเยนผวกเปนยองใย ไมเลกไมใหญขนาดพอดพอด” ๒. หนาอกแบบภเขา (ไมใชแบบภเขาไฟอยางทคนสมยนรจกกน) หนาอกแบบนบางตาราเรยกวา “งากญชร” เพราะมขนาดสนทด งอนเหมอนงาชาง ตวอยางของหนาอกแบบนเชนนางอรณวด ธดาทาวโรมพตทไปยวทาลายตบะฤาษกไลโกฏในรามเกยรต เพราะฤาษกไลโกฏผไมเคยเหนรปสตรเลย เมอไดเหนหนาอกของนางกหลงนกวาเปนสตวประหลาดมเขาทอก ความวา “ไมเคยเหนรปสตร มความสงสยกพศด เหนเขาตดอกครดเครง” ๓. หนาอกแบบลกมะพราว ลกมะพราวในทนไมใชมะพราวธรรมดา แตหมายถงมะพราวนาฬเก นมแบบนเมอสาวกคงดงามดงโคลงกวโบราณทวา “นา ฬเกฤาฟกแฟง นชหอ ไวแม ร ปรตมเตา เตงตงเตมทรวง” แตถายงอายมากกยงเดอดรอนและราคาญมากขน เพราะหนาอกจะยานและถวงลงมา นางหนงในวรรณคดทนาจะเขาลกษณะนกคอ นางทองประศร แมของขนแผน เพราะนางสามารถใชหนาอกของตน “ฟดกบาลหว” เดกๆ ทเขาไปขโมยมะยมใหญของแก ดงความวา “ถาลกใครไปเลนแกเหนเขา แกจบเอานมยานฟดกบาลหว” เรองของความเปรยบหนาอกของนางในวรรณคดไทยทเสนอมาน เปนเพยงขอสงเกตเลกๆ นอยๆ บางแงมมหนงทผเขยนพบเหนจากการอานและศกษาวรรณคด

๔๘ [Type text] [Type text]

ไทยเทานน อยาไดคดในเชงลบวาเปนเรองตองหามทไมควรนามาเผยแพรในทสาธารณะ เพราะสงเหลานคอชนเชงแหงกวไทยทแตกตางกบกวชาตอนๆ และเปนเรองสามญธรรมดาทแมแตในคมภรแพทยแผนไทยกกลาวถง ดงเชนเรองเพศพงศาสตรทกลาวถงรปและรสของหนาอกสตรในคมภรฉนทศาสตร เปนตน หากมโอกาส ในครงหนาผเขยนจะมาเลาใหฟงตอวา แลวในทศนะของหมอไทยแผนโบราณ รปหนาอกแบบใดทจดวาเปน “เปนเอกในสตร คณนมมกลาวมา”

อนเนองมาจาก“รกน...คมได”

ณฐกาญจน นาคนวล*

ผเขยนเคยไดมโอกาสฟงการแถลงขาวเปดตวโครงการ “รกนเกดขนดวยความรวมมอของกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข สภาวชาการคมกาเนดแหงภาคพนเอเชยแปซฟค วทยาลยวทยาศาสตรสาธารณสข จฬาลงกรณมหาวทยาลย และบรษทไบเออรเชรงฟารมา

จดมงหมายของการทาโครงการกเพอปองกนปญหา “ทองกอนแตงวยรนไทย งานนผจดเชญทงแพทย นกวชาการ และดาราวยรนมารวมกจกรรมเพอดงดดกลมเปาหมายคอ วยรน ใหมารวมเปนสมาชกหนงของโครงการ ฟงขาวนแลวกศษยของตวเอง เพราะลกศษยกเปนวยรนทเปนกลมเปาหมาย เปลาคะ ผเขยนไมไดคดวาจะมาชกชวนหรอสนบสนนใหนกศกษาเขารวมโครงการ และกของดแสดงความคดเหนเกยวกบโครงการน แตโครงการนมการพดถงคาวา “รก” กบคาวา “เพศ” ซงเปนประเดนทผเขยนเหนวานาสนใจ

*

อาจารยประจาสาขาวชาภาษาไทย คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยมหดล

๔๙

รกน...คมได” ซงสภาวชาการคมกาเนด

จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ทองกอนแตง” ของวยรนไทย งานนผจดเชญทงแพทย นกวชาการ และดาราวยรนมารวมกจกรรมเพอดงดดกลมเปาหมายคอ วยรน ใหมารวมเปนสมาชกหนงของโครงการ ฟงขาวนแลวกคดถงลก

เปลาคะ ผเขยนไมไดคดวาจะมาชกชวนหรอสนบสนนใหนกศกษาเขารวมโครงการ และกของดแสดงความคดเหนเกยวกบโครงการน แตโครงการนมการพดถงคา

๕๐ [Type text] [Type text]

นาสนใจเพราะประเดนเหลานไดเคยพดคย ถกเถยง วพากษวจารณทงกบเพอนรวมอาชพ และนกศกษาอยบอยครง โดยเฉพาะเรอง ”รก” และ “เพศ” ในทางสงคมศาสตร ประเดนเรอง”รก” และ “เพศ” เปนประเดนทเชอวาหลาย ๆ คนใหความสนใจ โดยเฉพาะในสงคมไทยปจจบนทมความหลากหลายทางเพศ จรงอยหากแบงเพศตามสรระหรอ sex อาจจะแบงไดแคเพศชายกบเพศหญง แตหากแบงตามกรอบสภาวะทางสงคม ทเรยกวาเพศสภาวะหรอ gender ณ ปจจบนมทงท เปนชาย เปนหญง ไมเปนชาย และไมเปนหญง ประเดนเรองความหลากหลายทางเพศ ความสมพนธและความรกระหวางเพศทหลากหลายปรากฏผานสอทงในรปแบบของขาว เรองเลาในอนเทอรเนต ละครโทรทศน ภาพยนตร รวมถงการปรากฏในวรรณกรรมดวย ในฐานะของอาจารยผสอนวชาวรรณกรรม ผเขยนไดเคยพดคยและถกเถยงกบนกศกษาในรายวชาสมมนาภาษาไทย ในประเดนทเกยวกบเพศสภาวะในสงคมไทยโดยพจารณาจาก”ภาพ”ทสะทอนผานวรรณกรรมไทย การพดคยและถกเถยงนามาสการวพากษวจารณ และถายทอดออกมาเปนลายลกษณ ซงจะขอยกตวอยางใหเหนวา “รก” และ “เพศ” มประเดนวพากษไดหลากมมมอง ทงยงสะทอนปรากฏการณบางอยางทางสงคม อาทเชน พนททไมถกจากดแค “หญง” กบ “ชาย” ตามเพศสรระ รปแบบความสมพนธทางเพศทเปลยนไปตามความเปลยนแปลงของสงคม ปรากฏการณเหลานกาลงเพมมากขนในสงคมจรง

การศกษาเรอง ภาพสะทอน “หญงรกหญง”ในนวนยาย “ดอกไมเปลยนส” ของมน.มนา ของชตมณฑน เชาเจรญ บณฑตสาขาวชาภาษาไทย ไดศกษาภาพสะทอนชวตหญงรกหญงในนวนยายเรองดอกไมเปลยนสของมน.มนา ฉบบพมพครงแรก เดอนมนาคม พ.ศ.๒๕๔๙ เพอแสดงใหเหนภาพสะทอนดานทศนคตของตวละครและทศนคตของผแตงทมตอพฤตกรรมหญงรกหญง ผลการศกษาพบวานวนยายเรองนสะทอนใหเหนวาทศนคตในเรองเพศของคนในสงคมไทยมาจากบรรทดฐานรกตางเพศเปนตวกาหนด สงผลใหกลมหญงรกหญงถกมองวาเปนพฤตกรรมทผดปกตและเปนพฤตกรรมเบยงเบนทางเพศทสงคมไมสามารถยอมรบได ซงทศนคตดงกลาวเปนสาเหตหลกททาใหผทมพฤตกรรมหญงรกหญงเกดแรงกดดนจนไมกลาเปดเผยตวเอง

๕๑

การศกษาของชตมณฑนทาใหเหนความพยายามในการสรางพนทของ”หญงรกหญง” โดยนาเสนอในรปแบบของวรรณกรรม ซงปรากฏใหเหนไมบอยนก และในขณะเดยวกนกลม ”ชายรกชาย” ซงไดเคยสรางพนทไวกอนหนานแลวกยงคงตอกยาพนทของกลมตนเองผานงานวรรณกรรมอยางสมาเสมอ ดงตวอยางจากการศกษาของสธดาวด ศรมณฑก บณฑตสาขาวชาภาษาไทย ทไดศกษาภาพสะทอน “ชายรกรวมเพศ” ในนวนยายเรองสดปลายสะพาน ของสรศร วฒนอดมศลป ผลของการศกษาพบวา นวนยายเรองนสะทอนชวตชายรกรวมเพศใหผอานเหนวาชายรกรวมเพศไมไดเปนเพยงแคตวตลกทไรมารยาทหรอมกมากในกามเทานน ผแตงใชตวละครชายรกรวมเพศเปนตวละครหลกในการนาเสนอ และเลอกนาเสนอผานมมมองของความรกทมนคง และยดมนในความด โครงเรองเปนเรองราวเกยวกบความรกของชายสองคนทถกทอขนทามกลางปมปญหามากมาย โดยเฉพาะปญหาดานความสมพนธในครอบครว ทเปนสวนสาคญททาใหตวละครชายเกดพฤตกรรมรกรวมเพศ ตวละครทเปนชายรกรวมเพศสามารถถายทอดความรกทอบอน สวยงาม ทามกลางสงคมทยงมองวารกรวมเพศเปนเรองผดปรกตไดอยางนาประทบใจ การสรางพนทของกลม “รกรวมเพศ” แสดงใหเหนวา ทศนคตของคนในสงคมไทยยงคงมองความไมเปนชาย ความไมเปนหญงอยางอคต และตดสนวาความสมพนธแบบรกรวมเพศเปนความผดปรกต การแสดงพฤตกรรม “นอกกรอบ” ทสงคมกาหนดแลวถกตดสนวา “ผด” มไดเกดเฉพาะกลมคนรกรวมเพศ หากเมอมการสรางสมพนธระหวางเพศดวยการเดนขามกรอบ “ความเปนหญงเปนชายทด” ตามทสงคมกาหนดแลว กจะถกตดสนวา “ผด” เชนเดยวกน ตวอยางเชนพฤตกรรมทางเพศทสะทอนระบบคดการแยกเรอง “รก” กบ เรอง “ความสมพนธทางเพศ” วาเปนคนละเรองเดยวกนทถกนามาถายทอดผานวรรณกรรมซงหากมองไปถงโครงสรางทางสงคม กอาจพบวานคอผลพวงของความลมสลายของสถาบนครอบครว ดงทพมทตา พลสวตถ บณฑตสาขาวชาภาษาไทย ไดศกษานวนยายเรอง มมปากโลก ของอญชน ในประเดนบทบาทครอบครวทมอทธพลตอพฤตกรรมและคานยมทางเพศของตวละครเอก โดยศกษาจากนวนยาย

๕๒ [Type text] [Type text]

เรอง มมปากโลก ฉบบปรบปรงตพมพครงท ๒ พ.ศ. ๒๕๕๐ ผลการศกษาพบวาบทบาทครอบครวเปนสวนสาคญทจะทาใหเดกมพฤตกรรมไปในทศทางนนๆ จากการศกษาพบวาพฤตกรรมและคานยมทางเพศทผดไปจากมาตรฐานทางสงคมของตวละคร “เอง” เกดจากสภาพครอบครวทแตกแยกตงแตยงเดก การขาดความรก ความอบอน และความเอาใจใสจากสมาชกในครอบครว การขาดการอบรมสงสอนชแนะแนวทางการดาเนนชวตในทางทถกตอง อกทงเองยงไดเหนพฤตกรรมทางเพศทรนแรงและวตถารของผเปนแม ซงพฤตกรรมทแมประพฤตนนสงผลใหตวละครใชเปนแบบอยาง ทาใหดาเนนชวตผดไปจากมาตรฐานทางสงคม โดยตวละครเองไดแสดงพฤตกรรมและคานยมทางเพศทนยมใชความรนแรงออกมาใหเหนผานบทสนทนา พฤตกรรม ความคด ความรสก และความฝน เองเปนคนทไมเชอมนในความรกและแสดงออกดวยการมสมพนธทางเพศกบผชายมากหนาหลายตา จากตวอยางผลงานของนกศกษา ทาใหเหนวาเรอง “รก” และ “เพศ” ยงคงเปนประเดนทนาสนใจสาหรบสงคมไทย

“รก” และ “เพศ” มความหลากหลายใหไดพจารณาอยางหลากมมมอง และควรพจารณาควบคไปกบสภาวะความเปลยนแปลงของสงคมทเปลยนไปอยางรวดเรว ภาพสะทอนทปรากฏผานวรรณกรรมอาจมใชเรองจรงทงหมด แตกคงจะไมมใครกลาปฏเสธวานคอภาพจาลองทมอยจรง

หากไดเปดตาเปดใจใหกวางกวาทเคย กจะพบวาเรอง “รก” และ “เพศ” ในสงคมไทยไดกาวขามกรอบของเพศสรระ และขามกรอบทเรยกวา”ศลธรรม” มาไกลมาก จนกลายเปนปรากฏการณ “รกน...คมไมได”

และแมแตเรอง “ทองกอนแตง” กอาจกลายเปนเรอง “จบๆ” ไป

๕๓

หกทศวรรษวถชวตรมแมนานครชยศร

เขมฤทย บญวรรณ*

สายนาไหลไป...ยอมไมมวนไหลกลบ เชนเดยวกบวถชวตของผคนรมแมนาสายหนง ทไมมทางหวนคนกลบไปเปน

ดงเชนวนคนกอนเกาได ๖๐ ป ทผานมาน คนทผกพนกบแมนาสายนมาตลอดทงชวตยอมเหนความเปลยนแปลงทเกดขนไดอยางชดเจน

แมนาหนงสาย ทไหลหลอเลยงผคนตามชมชนชายนาตามจงหวดตางๆ ในภาคกลาง แมนาสายเดยวทมชอเรยกหลากหลายตามสถานทไหลผาน นบตงแตมาจากตนนาในจงหวดชยนาท ผานจงหวดชยนาทเรยกวา แมนามะขามเฒา ผานจงหวดสพรรณบร เรยกวา แมนาสพรรณบร ผานจงหวดนครปฐม เรยกวา แมนานครชยศร กอนจะผานจงหวดสมทรสาครไหลลงสอาวไทยในชอ แมนาทาจน ยอนกลบไปเมอ ๖๐ ปทแลว ชวตและอาชพของผคนทอยรมแมนานครชยศร คอ การทาประมง เพราะบรเวณนกงและปลาชมมาก อดมสมบรณขนาดไหน คนเกา คนแกเลาใหฟงวาขนาดพายเรอผานฝงปลา (ปลาสรอย) ปลายงกระโดดเขาเรอได...คดดแลวกน

ปลาทพบเหนในลานานมท งปลาตะเพยน ปลาซว ปลาทองพ ปลาหนวดพรามณ ปลาลนหมา ปลากระแหทอง ปลาแขยง ปลาแปน ปลาหม ปลาแปบ ปลาหางกว (ปลามา) ปลาชะโด ปลาชอน ปลาหมอ ฯลฯ ปลาบางชนดปจจบน แทบจะไมเหลอใหเหนแลว ยงพอประมาณเดอนมกราคม-เดอนมนาคม นาในแมนาน จะเปนนากรอย เนองจากมนาทะเลหนน จงทาใหมปลาทะเลบางชนดทไมคดวานาจะพบในแมนานได ไมวาจะเปนปลาดกทะเล ปลากระเบน หรอแมกระทงแมงกะพรน!!!

ในสมยกอนการจบสตวนานนไมใชใครนกอยากจะจบกจบได แตตองมการแจงหลวงกอน และตองเสยคานาหรอเสยภาษ เพอเปนการขออนญาตจบสตวนา

*

อาจารยประจาสาขาวชาภาษาไทย คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยมหดล

๕๔ [Type text] [Type text]

ในกรณทใชเครองมอจบสตวนาขนาดใหญ แตถาทอดแหหรอใชเบดตกนนไมตองแจง สวนในชวงทปลาวางไข คอ ชวงฤดฝนนนหามจบปลา

วธการจบสตวนาอยางหนงทมในแมนาน คอ การกางโพงพางเพอจบกงตะเขบและปลา กางกนกลางแมนานแหละ..มเสา ๓ ตนปกไวกลางนา ลกษณะของโพงพางเปนอวนลกษณะเปนถงตาขายรปยาวร ตรงปากตาขายหางและชวงปลายตาขายจะเลก กางตอนนาลง และตองกางชวงบาย พอตกกลางคนกตองตามไฟ(จดไฟ) ทเสาทกางโพงพางกนเรอไมใหชนเสา เวลากางใชเรอกอวน ซงม ๒ ลา คอ เรอฉลอมเปนเรอลาใหญจะจอดขวางไวกลางนา และเรอทายมาคลายเรอแจว เมอกางโพงพางเสรจแลว กตองนาอวนมาตากทบงแปซงเปนทสาหรบตากอวน

วธจบปลาอกชนดหนง คอ การตกปลาหมอ ตกเพอนามาทาเปนทลอปลาชอน วธคอนาปลาหมอมาขงไวใหเปรยว ผอมหวโตเวลาเกยวเบดจะเกยวใหทะลหลงใตครบหลงปลา ปลาจะวายพอปลาชอนเหนจะวายมาหาเหยอ ถาตกตามชายเฟอยจะเกยว ทใตปากและเกยวทหางดวย ไมใหหางฉกออกไปตดกบหญาลาเอยก เบดตกปลาชอนจะยาวกวาเบดทวไป เพราะทตกนนเปนหญาซงหนาและสงจงตองใชเบดทยาวกวาเบด ตกปลาทวไป

ยงมการจบสตวนาอกอยาง คอ การออยเหยอ ไวจบกง วธการออยเหยอกนาดนมาปนกอนขนาดขนมตาควายหรอขนมตมแลวคลกกบราขาว ทคลกกบราขาวเพราะราขาวมกลนหอม กอนดนนไวลอกงตะเขบและกงใหญ วธจบกใชแหทอดเอา อยางกงตะเขบ วางเหยอทเตรยมไวจดละ ๕ ลก ประมาณ ๑๕-๒๐ จด พอออยจนถงจดสดทาย กกลบมาทอดทจดแรก สามารถทงชวงได และออยเหยอซาทเดมกได สวนกงใหญ โยนเหยอทเตรยมไวจดละลก ประมาณ ๑๒ จด พอโยนถงจดสดทายตองรบมาทอด จดแรกทออยไว เพราะกงใหญกนเรวมากไมเหมอนกบกงตะเขบทสามารถทงชวงเวลาไดจดไหนดอาจไดมากกวา ๑ ตว กใหโยนซาแลวกลบมาทอดใหมไดอกรอบ

นอกจากวธการออยเหยอแลวจะใชวธตกกงกได แตมขอสงเกตวาคนตกกงมอตองนมเบามาก อาจเปนเพราะเบดทใชตกกงเปนเบดมลกษณะเขมเหมอนไมมเงยง พอกงกนเบด ถามอไมเบากงจะหลดจากเบด

๕๕

บางชวงอาจมกงขนมาใหจบไดตามรมตลงหรอวายอยในนา เรยกวา หนากงมว มชวงหนานาลด กงมวเปนยงไง กเกดจากนาเนาทมาจากทองนาแลวไหลลงในแมนา พอนาเนามารวมกบนาทไหลขน(นาด) กงกจะเมา แลวขนมาใหจบ

ในสมยนน กงและปลาทจบไดขายกนไมแพงมาก อยางกงตะเขบทไดกจะขายสด ขายกนเปนกองกองละ ๖ สลง (กองละประมาณ ๑ ขด) หรอโลละ ๑๕ บาท และเพอเปนการอานวยความสะดวกใหแกคนซอคนขายกจะนากงทจบไดมาตมเปนกงตมเคมขาย ขายเปนกองกองละ ๒-๓ บาท สวนปลาทไดขายสดโลละ ๓ บาท

นอกจากจบกงและปลาเพอคาขายแลว ยงมการชอนลกกงชวงหนานาลด ตามชายตลงไวทากะป กะปทางาย ๆ ใชกงตากบเกลอเมดทนามาตาใหละเอยด ทซอ เปนถงถงละ ๑๐ สลง (๑ ถง ๒๐ ลตร) พอ ตาเสรจกนามาใสตะแกรงถ ๆ ใหนากงตกแลวตากแดด โรยเกลอ ประมาณ ๒ วน เอามาตาอกแลวตากแดดจนหมาดจงปนใหเปนกอนกลม ๆ ตากแดดอกจนแหง กจะไดกะปหอมกรน

นคอความอดสมบรณของแหลงทรพยากรธรรมชาตทเกดขนในแมนาสายน เมอ ๖๐ ปทแลวทสามารถหลอเลยงชวตของคนรมลานาสายนไดชวงเวลาหนง

แตมาบดนความอดมสมบรณแทบไมหลงเหลอปรากฏใหเหนอยางเชนเคย.... เวลาผานมา ๑๐ ป...๒๐ ป...๓๐ ป...๔๐ ป...๕๐ ป...๖๐ ป วถชวตของคนรมลานานครชยศรวนน ยงคงผกพนกบสายนา..และใชชวตอย

กบนา ไมวานาขน นาลง นาเทอ (ชวงทนาหยดไหลชวขณะ เพราะเกดจากการเปลยนของระดบนา) นาหลาก นาเกด (มนาขนมากกวาปกต) นานอนคลอง นานองตลง นาทรง

ความเจรญทไหลหลากมา อาจจะพดพาเอาความอดมสมบรณในวนวานใหไหลผานพนพนไปจากความรบรและความคนชนของผคน แตวถชวตกยงคงดาเนนตอไป ถงแมวาวนน การทาประมงแบบดงเดมรมแมนานครชยศรจะแทบไมมเหลอใหเหนอกแลว

ชวตของคนรมลาแมนานครชยศร กยงคงดาเนนตอไป หากแตเปลยนแปลงไปสวถชวตอกรปแบบหนง เพอใหสอดคลองกบความเปนไปของโลกและสงคม.......

เชนเดยวกบความเปลยนแปลงแหงสายนา

๕๖ [Type text] [Type text]

๕๗

ตอกลอน สายปาน ปรวรรณชนะ

กระทถามสมย

ดวยคารวะแดครกว “ศรปราชญ และองคาร กลยาณพงศ

ทะ ลปะทไหม ใจคน ลม ลมจมจอมมล หมดแลว

ปม ใจเปอยใจจน เหลวเปลา ป กทางธรรมแกว กลบรางใจไป ท เรศเทวษไร รมณย ส วภาพฉาบชว วางราง ม ใจใครจกม ทรพยมาก ด เดอดแดกระดาง ดงใหฉบหาย อ บายอบาทวบา สารพด สา เหตเหนอยชด ชวชา นา นาวบตขด เขญขก ร รานาตาฟา พายนาตาคน โก ลาหลอยทง ทศทศ วา หนงกสารพษ เพยบแปล ปา ปะประพฤตผด พาลพลาด เปด กเหนเนอแท ทาสฤทธตฤษณา จก ใจหาแกนนา ใจตน จ จดขดเกลาจน แจมแจง ร ราคราครวญคน หายขาด ไร จกตายเปลาแลง อาจรนฤพาน

๕๘ [Type text] [Type text]

โองการแชงชก

โอม อญเชญทวยเทวดา เรองฤทธมหทธา เชญมาลงทณฑอนธพาล โอม องคอศวรทรงญาณ ลมเนตรสามผลาญ เผาพนธจญไรใหสญ โอม พระนารายณจารญ ตนผทมไวกณฑ มลางดงลางอสรพงศ โอม ทาวไทครรไลหงส สพกตรพระทรง สองชวกลวจบจตตาย เดชะพระเพลงเรงพราย แผดพษเผากาย ลวกรอนหอนไดอยด เดชะธรคาเทว บนเกลาเกศ สบโลหตเปนภกษา เดชะพระยมเทวา ลากมนลงมา ทรมานควานแขวะแหวะทรวง ผดงผดาทงปวง ผเลกผหลวง ผหาผเหวเรวแรง บรรดาผสางคางแดง พโรธโกรธแกลง หลอนหลอกแลเอาชวต มนผใดทาความผด ขอสงศกดสทธ จงอยาไดไวแกมน ใหทกขถงสนชวน เวรกรรมตามทน วายวอดจอดจตราบาย ดวยมนทาผดคดราย เอาชาตไวขาย จงพายแพแกฟาดน

๕๙

อศจรรย

กอนฟาผาซานสะทานราง เคลมคลอยลอยควางอยางความฝน รอนเราเทาแสงแหงเทยงวน เยอกเยนเชนจนทรอนอาไพ สมามาลยหวานฉาหวามนาฝน พอตองมนตรชลชนกชนไหว หลอมรวมสคนธาลย แหงดอกไมทงมวลเปนสวนเดยว ประคองคลอทอรงปรงสวรรค ลมคนลมวนไวประเดยว ปลอยรกถกทอกอเปนเกลยว เกาะเกยว กาย-ใจ-จกรวาล เกดแสงสวางขาวของดาวตก สอกแผนดนถนสถาน วถธรรมดาอยชานาน ดาเนนผานสมผส...อศจรรย

สรอยสรนทราห

“นองเปนหญงยากจรงจะใหเหน” จาเยอกเยนเรนรกจาหกหาย เกบอารมณขมคาสารวมกาย แมรกชายเฉยเชอนเหมอนไมรก “พอกเปนชายเลศประเสรฐศร” จงรกนสดจตจะคดหก แมพอไมพดจาวารกนก ใครเขาจกเผยใจใหเหนจรง “หากตวนองเปนชาย ตวพอพลายเปนสตร” คงเปนทรซงถงใจหญง รวารกไมบอกรกจกไมตง นองตองนงเพยงไหนเมอใกลกน “คาคานจะไปแนบใหหนาใจ” แนบสนทชดใกลทในฝน แตลมตาตนสะทกอกใจตน ระวงหวนเกรงจะรอยทกท “นองเปนหญงยากจรงจะใหเหน พอกเปนชายเลศประเสรฐศร หากตวนองเปนชาย ตวพอพลายเปนสตร คาคานจะไปแนบใหหนาใจ”

(ขอความใน “...” ตดมาจากบทรองเพลงสรนทราหเถา)

๖๐ [Type text]

แกวไรคา

โออกอนจจานาอนาถ ทหมายมาดเหมอนมณอนมคา กลบจะกลายเกลอกดนสนราคา สนอาภาผองแผวแกวมณ ไมใช “แกวแวววบทจบจต” ไมตอง “คดอาจเออม แม “ไมเออม” แตก “ไดอยางไรม” แกวมณนแหละ “โลดมาถงมอ “อนของสงแมปองตองจต หากไมคดปนปายจะไดหรอ แตน “ของตลาดทอาจซอ” จง “แยงยอถอได” เมอไมรกศกดสงวนกควรแลว ควรทแกวกรอนราวเปนเผาผง หรอไมใช...แกวมณ...พสทธทรง เปน...ดอกแกว...โรยลงคงเหลองทอง

(ขอความใน “....” ตดตอนมาจากบทละครเรองทาวแสนปม พระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

[Type text]

ทหมายมาดเหมอนมณอนมคา สนอาภาผองแผวแกวมณ

คดอาจเออม” กถงท โลดมาถงมอ”

หากไมคดปนปายจะไดหรอ” ดงใจจง

ควรทแกวกรอนราวเปนเผาผง โรยลงคงเหลองทอง

ตดตอนมาจากบทละครเรองทาวแสนปม พระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว)

๖๑

เรองสน >> เ ห ร ย ญ ส อ ง ด า น

เรอง >> พมทตา พลสวตถ∗

ณ หองสขาว

“ไม....” ฉนตนขนมาจากฝนราย ฉนเหงอแตก หนาซด ใจเตนไมเปนจงหวะ “นมนเกดอะไรขน....แลวฉนมาอยหองนไดอยางไง” กกกกกก...ฉนเขยาลกกรงเตมแรง “ตองมการเขาใจอะไรผดแนๆ” เสยงฉนแหบและสนเครอ เพราะไมรวาเกดอะไรขน แลวสามฉน.....สามฉนอยทไหน แลวเขาจะรไหมวาฉนอยทน.......ฉนพยายามไลเรยงความคดภายในสมอง ใชแลว....เมอคนนเรากาลงคยกนในหองครว เขาบอกฉนวาจะขอหยา...ฉนเรมสะอน เขาหาวาฉนไมมเวลาให กฉนเปนหมอนะ ตองดแลคนไข จะใหมเวลาอยกบเขาทงวนทงคนไดอยางไง ทาไมเขาถงไมเขาใจ เอะ!! หรอวา....เขาเปนคนจบฉนมาอยในน...เหงอเมดโตผดไปทวหนา

“ไม....” ฉนตะโกนลน “ถงเขาจะเปนตารวจ เขาจะมาทากบฉนอยางนไมได” ฉนโกรธจนปากสน ………………………………………………………………………………………… บรษพยาบาลนายหนงเดนเขามาไขกญแจหองบรษพยาบาลนายหนงเดนเขามาไขกญแจหอง

“เชญคณหมอทพย...ตามผมมาครบ” “เขาคงสานกผดแลวใชไหมละ...ฉนร” “ถงอยางไรเขากขาดฉนไมได” ฉนเดนตามบรษพยาบาลคนนนเขาไปในหองหนง ซงเปนหองสเหลยมจตรสไมกวางมาก ตรงกลางหองมเกาอสองตวหนหนาชนกน บรษพยาบาลคนเดมเปดประตเดนออกไป พรอมกบเสยงลอกกญแจจากดานนอก ทามกลางแสงไฟสลวๆ ฉนนงทบทวนไปมากบเรองราวทเกดขน ทงโกรธทงแคนทถกสามตวเองหลอกและทรยศไดขนาดน ฉนยงจาภาพนนได เขาตะคอกใสฉน

∗

นกศกษาสาขาวชาภาษาไทย คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยมหดล (รน ๑)

๖๒ [Type text] [Type text]

เราทะเลาะกนรนแรง “ใชแลว...เขาผลกฉนลมจนหวไปชนกบมมโตะกนขาว จากนน...จากนน......โอย...ทาไมฉนจาไมได” ฉนปวดหวจนแทบจะระเบด

………………………………………………………………………………………… แอด.....เสยงประตเปดขน

ชายอายราว ๔๐ เศษๆ เดนเขามาดวยทาทสภาพ เขาเลอนเกาอมานงอยตรงขาม และยกมอขนปาดเหงอทชมทวหนาผาก จากแสงไฟนออนสสมออนทกาลงสาดสองอยระหวางฉนกบเขา กพอจะทาใหมองเหนรวรอยทกรานโลกของเขาไดอยางชดเจน

“ผมคอหมอสชย เปนหมอจตเวชประจาโรงพยาบาล เขาใหผมมาชวยจดการในเรองน กอนอนคณหมอทพยทาใจใหสบายกอนนะครบ ผมเขาใจวาอาชพอยางพวกเรามนอาจจะเกดเหตการณอยางนขนได” เขาขยบแวนใหกระชบขน

“คณหมอตองเขาใจนะครบ วาการกระทาของคณหมอเชนนมนเขาขาย โรค Schizophrenia ซงอาการของโรคน คณหมอเองนาจะทราบดวามนเปนอยางไร”

“อะ....อะไรนะ บากนไปใหญแลว มนไมเปนความจรง ฉนไมไดเปนอยางนน” ฉนระเบดเสยงออกมาดวยความแคน “พวกคณโกหก สามฉนสงใหพวกคณมาหลอกฉนใชไหม คณเปนหมอทไรจรรยาบรรณ ทาไมคณถงไปชวยสามฉน คณกลวพวกเขาเหรอ” ใบหนาของฉนเรมแดงกา ตาขางซายเรมขยบถขน

“ใจเยนๆกอนครบ” “จะใหฉนใจยงใจเยนไดอยางไง ฉนถกใสรายขนาดน” “แตผลการชนสตรออกมาแลวนะครบ” เขายกมอขนมาปาดเหงอทไหล

ออกมาอยางไมหยด “ตามรางกายของผตายมรอยเลบทเกดจากการขดขวนอยางรนแรงไปทวราง

จนทาใหสภาพผวหนงของเขาหลดยยออกมาไมเปนชนด และยงไปกวานนทางตารวจยงไดพบรอยนวมอของคณบนมดขนาด ๘ นว ทใชเปนอาวธสบหนาสามของคณ”

เชอกทขมวดเกลยวพลนขาดผง ความอดทนอดกลนไดสนสดลง ไมมความยตธรรมบนโลกนแลว บดนความเสยใจไดแปรเปลยนเปนความโกรธทพรอมจะระเบดไดทกเมอ ....รางกายของฉนเรมสนระรก......

๖๓

“เหนอยชดๆวาฉนถกสามกลนแกลง มนอยากจะหยากบฉน มนจงทา ทกวถทางทจะกาจดฉนออกไปจากชวตของมน มนทาลายทงชอเสยงและชวตของฉนจน ปนป เพอทมน...จะไดไปเสพสขกบอนงคนอน” ฉนตะโกนออกมาอยางคลมคลง

“ฉนไมเหลออะไรแลว ฉนอยากตาย” ฉนวงเอาหวโขกกาแพงซาแลว.... ซาเลา....ซาแลว...ซาเลา เลอดอนๆไดไหลยอยจากหนาผาก ยงโขกแรงเทาไร ฉนกยงรสกสะใจ ฉนไมรสกเจบปวดแตอยางใด

“ขงฉนไวทาไม ปลอยฉน ปลอยฉน” เลอดสแดงเขมไหลออกมาอยางไมขาดสาย หมอสชยพยายามเขามาลอกตวฉน แตฉนไมยอม ฉนพยายามสะบดตวเขาออกไป กลนคาวเลอดคละคลงยงกระตนใหฉนทาแรงขน....แรงขน ฉนไดยนแตเสยง กก..กก ของกะโหลกศรษะทกาลงแตกเทานน

ฉนรสกตวอกครง เมอเหนหมอสชยนอนนงจมกองเลอดอยกบพน ตรงหนาผากของเขาเปดแหวะออก แลเหนกะโหลกศรษะสขาวโพลนไดอยางชดเจน ภายในกะโหลกศรษะยบบมแตกไมเปนรป มเศษชนเนอทเละยยกระจดกระจายอยโดยรอบ ทวทงใบหนาของเขาเตมไปดวยเลอดสแดงฉาน แวนตาแตกละเอยดหกไมมชนด

ฉนกรดรองลนดวยความตกใจ!! ………………………………………………………………………………………… “ไม....” ฉนตนขนมาจากฝนราย เหงอเมดโตซมทวรางกาย “นมนเกดอะไรขน....แลวฉนมาอยหองนไดอยางไง” กกกกกก... ฉนเขยา

ลกกรงเตมแรง “ตองมการเขาใจอะไรผดแนๆ” เสยงฉนแหบและสนเครอ เพราะไมรวาเกดอะไรขน

๖๔ [Type text] [Type text]

กววจนะ “ภาษาไทย”

ศจณฐ จตวรยนนท∗

โคลงสสภาพ

๏ เลอลกษณศลปปนหลา ยาวนาน สงสอศกดวญญาณ หนงแท ภาษาแหงวงศวาน สบตอ ลาคาทกพจนแม เปลยนบาง ตามสมย

อนทรวเชยรฉนท ๏ งามแทกระแสเสยง สตเพยงวลไทย ซานสอณใจ ดลสขสยามพงษ

กาพยฉบง ๑๖ ๏ ลายสอลาคาสงสง จดจาดารง ศลปศาสตรแหงชาตภาษา

กลอนสภาพ ๏ เพยงเอยเสยงสาเนยงชาตเกดปรากฏ ทกถอยพจนประทบยาความลาคา พดอานเขยนอยางถกหลกอกษรา ยอมนาพา...ภาษางาม...ความภมใจ...

∗

นกศกษาสาขาวชาภาษาองกฤษ คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยมหดล (รน ๒)

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

thaicover copy.pdf 1 20/9/2553 12:03:33