Αρτηριακή Υπέρταση

Νικόλαος Ι. ΜαρινάκηςΚαρδιολόγος

Λήμνος

Καρδιαγγειακές παθήσεις –η πρώτη αιτία θανάτου

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1.000

Θάνα

τοιτ

ο 19

96 (χ

ιλιά

δες)

CVD Καρκίνος Aτυχήματα HIV/AIDS

959.2

544.7

93.832.7

American Heart Association. 1999 Heart and Stroke Statistical Update. 1998.

WHO-World Health Statistics Annual 1997-1999

9,5% 18,4%

ΑΓΓΕΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΝΟΣΟΣ ΟΞΥ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΤΟΥ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΥ ΑΛΛΗ ΑΙΤΙΑ

Αιτίες Θανάτου στην Ελλάδα

ΚΥΡΙΕΣ ΚΛΙΝΙΚEΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΗΣΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΥΝΣΗΣ

Adapted from: Drouet L. Cerebrovasc Dis 2002; 13(suppl 1): 1–6.

Παροδικό ισχαιμικό ΑΕΕ

Στηθάγχη:• Σταθερή• Ασταθής

Ισχαιμικό ΑΕΕ

Εμφραγμα τουμυοκαρδίου

Περιφερική αγγειοπάθεια:

Κύριοι Παράγοντες Κινδύνου για ΚαρδιαγγειακήΝόσο

ΥπέρτασηΗλικία

Οικογενειακό ΙστορικόΚαρδιαγγειακής Νόσου

Δυσλιπιδαιμία

Κάπνισμα

Σ Δ

Μη τροποποιήσιμοιΤροποποιήσιμοι

NCEP. Circulation 1994;89:1329–1445. Eur Heart J 1994;15:1300–1331.Wood D et al. Eur Heart J 1998;19:1434–1503.

Υπέρταση : Μία παγκόσμια επιδημία

Marques-Vidal P and Tuomilehto J. J Hum Hypertens 1997;11:213–220.

Hypertension prevalence (%)

Men Women Both

ChinaIndia

US

CanadaSpain

TaiwanFinland

EgyptScotlandAustraliaGermany

0 5 10 15 20 25 30 35 0 5 10 15 20 25 30 35

Αρτηριακή υπέρταση παρατηρείταιστο 20-30% του ενήλικου πληθυσμού.

1 στους 4 δε γνωρίζει ότι είναιαυξημένη η πίεσή του.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΠΙΕΣΗ;

Η δύναμη που προωθεί το αίμα μέσω τωναρτηριών σε όλους τους ιστούς εξασφαλίζονταςτην συνεχή κυκλοφορία του αίματος, κάτι τοοποίο απαιτείται για τη θρέψη όλων των ιστώνκαι των οργάνων του σώματος.

Η ΑΠ εκφράζεται με δύο αριθμούςπ.χ. 125 με 80 mmHg

Συστολική πίεση (ΣΑΠ) 125 mm Hg

Διαστολική πίεση (ΔΑΠ) 80 mm Hg

mm Hg μονάδα μέτρησης

ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗΦυσιολογικές τιμές ΑΠ θεωρούνται μέχρι

130mmHg η συστολική και 85mmHg η διαστολική

Υψηλές φυσιολογικές ανάμεσα στις τιμές

130/85mmHg και 139/89mmHg

Αρτηριακή υπέρταση (ΑΥ) υπάρχει όταν η ΣΑΠ

140mmHg είτε η ΔΑΠ 90mmHg

Δίνει η υπέρταση συμπτώματα ;

Ακόμη κι όταν η πίεση είναι πολύ υψηλή μπορείκαι να μην γίνεται αντιληπτή

Αντιθέτως, ο πόνος, η ζάλη, οι εξάψεις και κάθεδυσάρεστη αίσθηση ή αναστάτωση μπορούν νααυξήσουν την πίεση.

Η ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΟΣΙΩΠΗΛΟΣ ΔΟΛΟΦΟΝΟΣ

« Αισθανόμουνα καλά. Έδειχνα ότι ήμουναυγιής. Δεν είχα ιδέα ότι η πίεσή μου ήταναυξημένη… έως ότου έπαθα το αγγειακό

εγκεφαλικό επεισόδιο »

Ο ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ 3 φορές περισσότερο να υποστεί έμφραγμα

μυοκαρδίου 6 φορές περισσότερο να πάθει καρδιακή ανεπάρκεια 7 φορές περισσότερο να πάθει αγγειακό εγκεφαλικό

επεισόδιο 3 φορές περισσότερο να πάθει ανεύρυσμα της αορτής

και αρτηριοπάθεια των κάτω άκρων2 φορές περισσότερο να υποστεί νεφρική ανεπάρκεια

« Ο κίνδυνος αυξάνει με την συνύπαρξηκι άλλων παραγόντων κινδύνου »

Οι ΚυριότεροιΠαράγοντες Κινδύνου

Υ Π Ε Ρ Τ Α Σ Η

Σ Α Κ Χ Α Ρ Ω Δ Η Σ Δ Ι Α Β Η Τ Η Σ

Υ Π Ε Ρ Λ Ι Π Ι Δ Α Ι Μ Ι Α

Κ Α Π Ν Ι Σ Μ Α

Η βαρύτητα της υπέρτασης καθορίζεται:

Πιο συχνά από τη ΔΑΠ πριν την ηλικία των 40ετών

Τόσο από τη ΔΑΠ όσο και από τη ΣΑΠ μεταξύ40-60 ετών

Από τη ΣΑΠ μετά την ηλικία των 60

Ιδιοπαθής υπέρταση(95% των περιπτώσεων ΑΥ)

ΔΕΝ υπάρχει συγκεκριμένη αιτία

Δευτεροπαθής υπέρταση(5% των περιπτώσεων ΑΥ)

Η δευτεροπαθής υπέρταση έχει γνωστή αιτιολογία, η οποία είναι μίασυγκεκριμένη πάθηση και η οποία στο πλαίσιο των άλλωνεκδηλώσεων – ευρημάτων της εμφανίζει και υπέρταση.Οι κυριότερες παθήσεις που την προκαλούν είναι:Παθήσεις των νεφρών

Παθήσεις των ενδοκρινών αδένων

Παθήσεις του κυκλοφορικού συστήματος (ανεπάρκεια αορτής, στένωση ισθμού

αορτής, ανοιχτός βοτάλειος πόρος)

Παθήσεις του νευρικού συστήματος

Υπέρταση της κύησης

Από φάρμακα ή άλλες ουσίες

ΥΠΕΡΤΑΣΙΟΓΟΝΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

Αυξημένο σωματικό βάρος Κάπνισμα Κατάχρηση αλκοόλ Κατάχρηση αλατιού Έντονο στρες Απουσία άσκησης Κληρονομικότητα

15% των νεαρών 6-19 ετών και10% των παιδιών 2-5 πάσχουναπό σοβαρή παχυσαρκία. 45% των γυναικών και 25%

των ανδρών προσπαθούν ναχάσουν βάρος σε οποιαδήποτεδεδομένη στιγμή. Μόνο 1 στους5 ακολουθούν το δόκιμοσυνδυασμό μειωμένηςπρόσληψης θερμίδων καιαυξημένης άσκησης. AHA, NIH, CDC, NHNES

ΜΕΤΡΗΣΗ - ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΑΠ Μέτρηση στο ιατρείο

(φαινόμενο λευκήςμπλούζας 20%)

Μέτρηση στο σπίτι(υδραργυρικά, μεταλλικάηλεκτρονικά πιεσόμετρα)

24ωρη καταγραφή ΑΠ(Holter)

Η ΑΠ δεν είναι σταθερή στη διάρκεια τηςημέρας ή από μέρα σε μέρα.

με τη σωματική άσκηση

με τη ψυχική φόρτιση

με το υπερβολικό άγχος

με την ανάπαυση

κατά τη διάρκεια του ύπνου

με την επίδραση του περιβάλλοντος (π.χ. υπέρταση της

λευκής μπλούζας)

24ωρη καταγραφή ΑΠ

Time of day

ΑΠ (mm Hg)

18:00 22:00 02:00 06:00 10:00 14:00 18:00

Πρωινή αφύπνισηΥΠΝΟΣ180

160

140

120

100

80

Millar-Craig et al, 1978; Mancia et al, 1983

01:00 05:00 09:00 13:00 17:00 21:00

50

40

30

20

10

0

Muller et al, 1985

n=703

Νυχθημέριες διακυμάνσεις εμφραγμάτων

Ωρα ημέρας

ΜΕΤΡΗΣΤΕ ΣΩΣΤΑ Λήψη ΑΠ μετά από 5-10

λεπτά ξεκούρασης καιηρεμίας

Η περιχειρίδα στο ύψος τηςκαρδιάς

Κατάλληλο μέγεθοςαεροθαλάμου

Το κάτω άκρο τηςπεριχειρίδας 3cm από τοναγκώνα

Εκτιμήστε τη συστολικήπίεση με την ψηλάφηση

ΜΕΤΡΗΣΤΕ ΣΩΣΤΑ

Το στηθοσκόπιο τοποθετείται ελαφριά αλλά σταθεράπάνω στη βραχιόνιο αρτηρίαΤο σημείο στο οποίο ακούγεται ο πρώτος ήχος,

αντιστοιχεί στη συστολική πίεσηΤο σημείο στο οποίο τελικά εξαφανίζονται οι ήχοι

αντιστοιχεί στη διαστολική πίεση

ΚΑΘΕ ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΕΤΡΑΜΕ

Κάθε υγιής ενήλικας τουλάχιστον 1 φορά στα3-5 χρόνια

Ο υπερτασικός στην αρχή της θεραπείαςτακτικά, έως και 2 φορές την ημέρα

Ο υπερτασικός με ρυθμισμένη ΑΠ 1 ή 2 φορέςτο μήνα

Σε περίπτωση που διαπιστώσετε ότι έχετε υπέρτασηΕπισκεφθείτε το γιατρό σας

- Επιβεβαίωση υπέρτασης

- Ιστορικό

- Κλινική εκτίμηση

- Εργαστηριακός έλεγχος (παράγοντες κινδύνου, βλάβεςστα όργανα στόχους, αποκλεισμός δευτεροπαθούςυπερτάσεως)

Όργανα - στόχοι ΑΠ

Καρδιά ( Στηθάγχη, έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια )

Αγγεία ( ΑΕΕ, περιφερική αρτηριοπάθεια )

Νεφροί ( Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια )

Μάτια ( Υπερτασική αμφιβληστροειδοπάθεια )

Έγκαιρη διαπίστωση πρώιμων βλαβών στα«όργανα στόχους της υπέρτασης»

επιθετική αντιμετώπιση της υπέρτασης

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ

Υγιεινοδιαιτητική αγωγή

Αντιυπερτασικά φάρμακα

Υγιεινοδιαιτητική αγωγή Διατηρήστε φυσιολογικό το σωματικό σας βάρος

Μειώστε την πρόσληψη αλατιού με το φαγητό

Τρώτε τροφές πλούσιες σε κάλιο

Περιορίστε την ποσότητα αλκοόλ

Σταματήστε το κάπνισμα

Διατροφή με μεσογειακή δίαιτα

Ασκηθείτε σε καθημερινή βάση Καταπολεμήστε το στρες - Βρείτε χρόνο για ξεκούραση

Οι μη φαρμακευτικές θεραπείες

Ελαττώνουν την αρτηριακήπίεση

Προλαμβάνουν τηςανάπτυξη υπέρτασης

Ελαττώνουν τουςυπόλοιπους παράγοντεςκινδύνου για καρδιαγγειακέςνόσους

ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ

Με τακτική αεροβική (αντοχή σεισοτονική) άσκηση η ΑΠμειώνεται κατά μέσο όρο 5mmHg

Απαιτείται άσκηση τουλάχιστον3 φορές την εβδομάδα διάρκειας30 λεπτών τη κάθε φορά

Η ένταση της άσκησης πρέπει νααυξάνεται σταδιακά

ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΙΚΟΒΑΡΟΣ

Χάνοντας 5-6 κιλά μειώνεταιη ΑΠ κατά 10mmHg

Αποφύγετε να τρώτε τροφέςπλούσιες σε λιπαρά καιθερμίδες

Προτιμήστε τροφέςπλούσιες σε φυτικές ίνες

ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΛΑΤΙ Μέτριος περιορισμός μειώνει τη

συστολική 5mmHg και τηδιαστολική 2,5mm Hg σευπερτασικά άτομα

Η μείωση του αλατιού ενισχύει τοαντιυπερτασικό αποτέλεσμα τωνφαρμάκων

Μέτριος περιορισμός, μείωση τωνΑΕΕ κατά 22% και της ΣΝ κατά16%

ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΛΚΟΟΛ Η χρόνια κατανάλωση ακόμη και

μετρίων ποσοτήτων αυξάνει τηνΑΠ

Μέχρι και 10% των περιπτώσεωνυπέρτασης στους άνδρες μπορεί νααποδοθεί ευθέως στη κατάχρησηαλκοόλ

Περιορισμός αλκοόλ σε λιγότεροαπό 3 μονάδες ημερησίως για τουςάνδρες και 2 μονάδες για τιςγυναίκες

ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΚΑΙ ΚΑΠΝΙΣΜΑ

Καπνίζοντας ένατσιγάρο αυξάνεταιαπότομα η ΣΑΠ και ηΔΑΠ για 15-30 λεπτά

Σημαντικός παράγονταςκαρδιαγγειακούκινδύνου

«Η φαρμακευτική αγωγή δεν αντικαθιστά ένα

υγιεινό τρόπο διατροφής και τακτικής σωματικής

δραστηριότητας αλλά δρα συμπληρωματικά και

συνεργικά στην αντιμετώπιση της υπέρτασης και

των επιπλοκών της»

OΦΕΛΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗΣΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

-40%

-16%

-40%

-35%

-30%

-25%

-20%

-15%

-10%

-5%

0%

Αγγειακάεγκεφαλικά

Στεφανιαίανόσος

-40%

-16%

Η ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣΑΓΩΓΗΣ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ

Τη βαρύτητα της υπέρτασης του ασθενούς

Την παρουσία άλλων παραγόντων κινδύνου

Την παρουσία και βαρύτητα των

«οργάνων στόχων»

Αντιυπερτασικά φάρμακα

Διουρητικά β-αναστολείς Αναστολείς διαύλων ασβεστίου α-ΜΕΑ Αναστολείς των υποδοχέων της αγγειοτανσίνης ΙΙ Κεντρικώς δρώντα

Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΕΤΑΙ

Όλα τα αντιυπερτασικά είναι ίδια ;

Ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός γι αυτό ηθεραπεία πρέπει να εξατομικεύεται. Φάρμακα που είναι κατάλληλα για έναν άνθρωπο δενείναι τα καταλληλότερα για κάποιον άλλον που έχει την ίδιαπίεση. Ο αριθμός των χαπιών δεν έχει σημασία, παρά μόνονη ρύθμιση της ΑΠ

Το ιδανικό φάρμακο. Το ιδανικό φάρμακο είναι αυτό που ρυθμίζει τηνΑΠ , απολύτως ασφαλές από πλευράς ανεπιθύμητωνδράσεων, εύκολο στην λήψη και σχετικά φθηνό. Μπορεί να μην έχουμε το ιδανικό φάρμακο αλλάτα υπάρχοντα πληρούν πολλά από τα χαρακτηριστικάτου. Ο γιατρός σας είναι αυτός που θα βρει το πιοκατάλληλο για εσάς φάρμακο λαμβάνοντας υπόψη όλεςτις παραμέτρους σχετικά με την υγεία σας.

Επιθυμητή ΑΠ με συνυπάρχουσεςκαταστάσεις

Συνυπάρχουσα νοσηρή κατάσταση Αρτηριακήπίεση (mmHg)

Διαβήτης <140/85

Νεφρική ανεπάρκεια χωρίς σημαντική πρωτεϊνουρία <130/85

Νεφρική ανεπάρκεια με >1gr λευκωματουρία <125/75

Χωρίς συνυπάρχουσα νοσηρή κατάσταση <140/90

ΕΧΟΥΝ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΑΑΝΤΙΫΠΕΡΤΑΣΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ;

Σπάνιες οι σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες

Υποχωρούν με τη διακοπή λήψης τουφαρμάκου

Μην τρομάζετε από τις παρενέργειες πουαναγράφονται στο έντυπο που υπάρχει στο κουτί τουφαρμάκου.

Οι πιο συχνές παρενέργειες είναι : Αδυναμία,μείωση καρδιακών παλμών, ξηρός επίμονος βήχας,εξάψεις, οιδήματα κάτω άκρων, ξηροστομία, ανάλογα μετο φάρμακο που λαμβάνουμε.

Είναι ασφαλέστερο να παίρνετε τα φάρμακά σαςπαρά να αφήνετε αρρύθμιστη την πίεσή σας.

Η ΑΝΤΙΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗΕIΝΑΙ ΙΣΟΒΙΟΣ;

Συνήθως ναι…..

Μην ξεχνάτε να παίρνετε τα φάρμακά σας

Αν θα γίνεται υπερτασικός ή αν θα αντιμετωπίσετεσωστά την αυξημένη πίεσή σας, εξαρτάται κυρίως

από εσάς

Όταν έχετε κανονικό σωματικό βάρος,

δεν καπνίζετε, δεν καταναλώνετε αλκοόλ,

τρέφεστε υγιεινά και έχετε τακτική

σωματική δραστηριότητα μπορεί ακόμη να

διακοπεί και η φαρμακευτική αγωγή.

Σας ευχαριστώ πολύ