0708092012

000002

SPOR TÜRK TAKIMLARININ OLİMPİYAT MACERASI

Evliya Çelebi’den İstanbul tlsmlar

Örme Sütun, Ylanl Sütun, Milion Taş

English Summary of Contents

KariyerGenetik mühendisliğiyaşamn kodlarn değiştiriyor

BaşarAtk kağt toplamaktansahaflğa giden yol

SOSYAL MEDYABİLGİSAYAR OYUNLARI

KİTAP-SİNEMAYAVAŞ KENTLER

MAGAZİN

TÜVTURK ailesinin değerli üyeleri ve saygdeğer TÜVTURK dostlar,

Kş aylarnda muayenelerini tamamlayamayan birçok müşterimiz tatil günlerinin de yaklaşmasyla istasyonlarmza gelerek hem yasal yükümlülüklerini yerine getiriyor hem de araçlarnn güvenliğinden bir kere daha emin oluyorlar. Yaz aylaryla birlikte başlayan ve devam edeceğini öngördüğümüz bu durum, istasyonlarmzda ciddi bir yoğunluk yaratyor; bu da, genel müdürlük ve tüm istasyon çalşanlarmz için daha odaklanmş, daha verimli bir çalşma temposu ihtiyacn beraberinde getiriyor. Bu dönemi, tüm çalşanlarmzn her zamanki özverili ve gayretli çalşmalar sonucu başaryla geçeceğimize olan inancmz ise elbette ki tam.

Değerli dostlar; geride braktğmz Mays aynda trafik güvenliğiyle ilgili çok önemli gelişmeler yaşand. İçişleri Bakanlğ Emniyet Genel Müdürlüğü, Ulaştrma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlğ Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü, Karayollar Genel Müdürlüğü, Polis Akademisi Başkanlğ, Gazi Üniversitesi Rektörlüğü, Bahçeşehir Üniversitesi Rektörlüğü ve TÜVTURK işbirliğinde 16-18 Mays 2012 tarihleri arasnda gerçekleştirilen 3. Karayolu Trafik Sempozyumu’nda ve sempozyumu takiben, Başbakanmz Recep Tayyip Erdoğan başkanlğnda 30 Mays 2012 günü yaplan Karayolu Güvenliği Yüksek Kurulu toplantsnda, Türkiye’de trafik güvenliğinin artrlmas ve trafik kazas kaynakl ölümlerin azaltlmasna yönelik son derece önemli kararlar alnd. Bu kararlarn etkilerini yakn gelecekte hep birlikte görüyor olacağz.

Biz de, TÜVTURK Araç Muayene İstasyonlar olarak ülkemizin trafik güvenliğine katk sağlamak için çalşmalarmz devam ettiriyoruz. Ülkemizde 2.3 milyonu bir kere bile istasyonlarmza uğramamş olan 3.5 milyon araç muayenesiz olarak trafikte geziyor; başka bir ifadeyle, beş araçtan biri muayenesiz... Ulaştrma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlğ ve Emniyet Genel Müdürlüğü ile işbirliği içinde bu sayy azaltacak yeni projeler üzerinde çalşyoruz.

Bunun yan sra, muayenesiz araçlar içinde motosiklet ve traktörlerin önemli bir yer tuttuğundan hareketle, ilk olarak motosiklet sahiplerine kolaylk sağlamak amacyla İstanbul’un merkezi iki noktas olan Maslak ve Kzltoprak’ta iki özel istasyonu hizmete açmak üzere olduğumuzun haberini vermekten büyük bir memnuniyet duyuyorum.

Ülkemizde trafik kazalarnn her geçen gün azalmas ümidiyle sizleri saygyla selamlyor, yaz aylarnn en güzel günleri beraberinde getirmesini diliyorum.

Daha güvenli trafiğe doğru

TRAFİK GÜVENLİĞİNİN ARTIRILMASI VE TRAFİK KAZASI KAYNAKLI ÖLÜMLERİN AZALTILMASI İÇİN ALINAN SON DERECE ÖNEMLİ KARARLARIN ETKİLERİNİ YAKINDA GÖRECEĞİZ.

KEMAL ÖRENTÜVTURK Genel Müdürü

TÜVTURK Kzltoprak Motosiklet Muayene İstasyonu

İSTASYON 3

İmtiyaz Sahibi TÜVTURK Kuzey Taşt Muayene İstasyonlar Yapm ve İşletim A.Ş. Adna Kemal Ören Yönetim Yeri Büyükdere Caddesi, No: 255 Kat: 17-18 Maslak-Şişli-İSTANBUL Yayn Yönetmeni Figen Kayralc Yayn Koordinatörü M. Koray Özcan (Sorumlu Müdür) Görsel Yönetmen Kemal Toğanç Kapak Tasarm Hasan Fehmi Bayramoğlu Yapm Yeri Doğuş Grubu İletişim Yaynclk ve Ticaret

A.Ş. Doğuş Power Center Ahi Evran Polaris Caddesi No: 4 Maslak 34398 İstanbul Tel: 0212 304 00 00 (Santral) Bask yeri Ömür Matbaaclk A.Ş. Haramidere Beysan Sanayii Sitesi Birlik Cad. No: 20 Avclar-İstanbul Tel: 0212 422 76 00 Yayn Türü Üç aylk yaygn süreli yayn, TÜVTURK Araç Muayene İstasyonlar kurumsal yayndr, parayla satlmaz. info@tuvturk.com.tr

HaberlerDünya ve Türkiye’de öne çkan haberler

Hayatİstanbul’un tlsmlar

KariyerGenetik mühendisliği

Tarihten sayfalarMüslümanlarn kutsal aynda gelenekler, ibadet ve günlük hayata dair bir rehber

BaşarOktay Çetinkaya

Yeme-İçmeYaz günleri nin serinleten lezzetleri

SağlkSağlkla ilgili ilginç ve faydal bilgiler, sevindirici gelişmeler

SporTürk sporcularnn olimpiyat maceras

OtomotivOtomotiv dünyasndaki son gelişmeler

Uzman GözüyleSüspansiyon kontrolleri

Sosyal MedyaSosyal medyadaki gelişmeler

Popüler KültürSeyahat, festival, kitap, sinema...

ÇocukBu bilgiler sizi şaşrtacak

TÜVTURKTÜVTURK’ten haberler

English Summary

06

10

16

20

26

36

38

42

46

48

50

52

56

58

62

34

46

42

4 İSTASYON

İÇİNDEKİLER

■ Tarihler 25 Mays 2012’yi gösterirken dünyadan yüzlerce

kilometre yukarda insanlk adna küçük, ama ekonomi adna

büyük bir adm atld. Uluslararas Uzay İstasyonu’na (ISS)

bağlanan SpaceX şirketinin Falcon-Dragon kargo modülü

okyanusa düşerek görevini başaryla tamamlad. Kurduğu

SpaceX şirketiyle kendi roketlerini tasarlayp uzaya ilk ticari

uzay uçuşunu yapan girişimciyse Elon Musk oldu. Uzay

endüstrisi tarihinde bir devrim yapan Musk, Iron Man filmindeki

Tony Stark’a ilham verecek kadar ilginç bir karakter. Yirmili

yaşlarnda internette başlayan girişimciliğini uzaya kadar

taşyan Musk, teknoloji, finans, enerji, otomotiv ve havaclk

gibi devasa endüstrileri altüst eden, eskilerin mucit girişimci

karakteri gösteriyor. SpaceX dşnda, eBay’e sattğ PayPal

ile internette ödeme sistemi, Tesla Motors’la dünyann ilk

elektrikli spor otomobilini üretti. SolarCity şirketiyse enerji

sektöründe yenilikçi işlere imza atyor. İnsanlğn geleceğini

uzaya açlmasnda görüyor ve 2020 ylnda Mars’a insan

göndermeyi hedefliyor. 1971 ylnda Güney Afrika’nn Pretoria

şehrinde doğan Musk, birçok teknoloji dâhisi girişimci gibi

küçük yaşlarda bilgisayarlarla tanşmş. 17 yaşnda Kanada’ya

göç eden Musk, işletme ve fizik okumuş. Uzaya turistik gezi

anlayşnn ötesinde, uydu yerleştirme, uzay kargo taşmaclğ,

astronot görev uçuşlar gibi endüstriyel uçuşlar için yola çkan

Musk, Dragon roketiyle Uluslararas Uzay İstasyonu’na ilk

özel ticari uzay nakliye uçuşunu başaryla tamamlayarak uzay

tarihinde yeni bir kilometre taş koymuş oldu.

DERİN UZAYA İLK TİCARİ UÇUŞ

Geçen ay derin uzaya ilk ticari uçuşu başaryla tamamlayan uçuk fikirlerin girişimcisi Elon Musk, 41 yaşnda ve 2 milyar dolar servete sahip (altta sağda).

Mimarlk oscarna aday cami tasarm■ “Bugünün cami mimarisinin tasarm nasl olmal?” sorusu, son

dönemde üzerine bol düşünülen, tartşlan ve çalşlan konulardan biri.

Şakirin Cami’nin yanks dünyaya yayld, Tiran’da BIG’in tasarladğ cami

eleştiri almaya devam ediyor… Dünya çapnda birçok önemli mimari

ödülün sahibi Emre Arolat ve firmas Emre Arolat Architects (EAA) de,

Sancak Ailesi için Büyükçekmece’de bir cami tasarlad. EEA’dan Nil Aynal,

topoğrafyaya uygun 6 metre derinlikte, 500 kişilik mağaray andran,

minaresiz caminin tasarmn şöyle tanmlyor: “Cami buraya ibadete

gelenler için bir sğnak olarak görülebilir. Diğer yandan caminin kendisi

de sğnan bir yap, her şeyden önce bulunduğu yere sğnyor. Hakiki

olana ulaşmann gittikçe zorlaştğ, her şeyin pazarlanabilir olmasnn,

ideolojileri ve inançlar gittikçe erittiği bir dünyadan bahsediyoruz. Bu

dünyadan kopup bulunduğu yere sğnyor. Cami, kullanlan malzemelerin

kendilerini olduklar gibi ortaya koyduklar, süslemeden arnmş, sade bir

iç mekana sahip. Oldukça loş olan mekann içine mihrap duvarndan szan

şk, içeriye ruhani bir hava katyor.” Emre Arolat, bu tasarmyla bu yln

Mimari Oskar’na aday.

6 İSTASYON

HABERLER

Elmas Jübile ekonomisi

Gelirler Giderler1.1 milyar dolarTuristlerin İngiliz ekonomisine yaptğ katknn tutar.

823 milyon dolarJübileyle ilgili yaplan alşverişlerin tutar.

128 milyon dolarİngilizlerin ve ziyaretçilerin tükettiği alkollü içeceklerin tutar.

1.9 milyar dolarResmi tatilin ekonomiye maliyeti.

157 milyon dolarGüvenlik harcamalar.

5 milyon dolarResmi geçitlerin maliyeti.

■ Anadolu Ateşi, kaynağn Anadolu’nun binlerce yllk mitolojik ve kültürel

tarihinden alan ve Türkiye’nin her yöresinden derlenmiş yüzlerce halk dans

figürü ve halk müziğini içinde barndran Mustafa Erdoğan’n yarattğ özgün

bir proje. Anadolu Ateşi, ilk defa 1999’da, “Sultans of Dance” gösterisiyle

başlad. O günden bu yana aralarnda İsrail, Çin, Japonya, Lübnan, Katar,

Almanya, Hollanda, Belçika, Azerbaycan, Bulgaristan, Msr, Ukrayna ve

Fransa’nn da bulunduğu birçok ülkede sahne ald ve 85 ülkede 35 milyondan

fazla seyirciye ulaşt. En son Meksika’daki gösterileriyle büyük beğeni

toplayan Anadolu Ateşi, Meksika’nn Grammy Ödülleri saylan “Lunas 2012”ye,

dünyann en iyi dans gösterisi kategorisinde aday gösterildi. Lunas 2011’de

çesitli kategorilerde ödül alan sanatçlar ve gruplar arasnda U2, Black Eyed

Peas, Davit Guetta, Alejandro Fernandez, Emir Kustirica & The No Smoking

Orchestra yer alyordu. Anadolu Ateşi ayrca, sergiledikleri Karadeniz oyunuyla

dünyann en hzl dans eden grubu olarak Guiness Rekorlar Kitabna da girdi.

■ Bilim insanlarnn yaptğ bir

araştrma, dünyadaki yetişkin

insanlarn toplam ağrlğnn

316 milyon ton olduğunu ve bu

rakamn, insanlğn 17 milyon ton

aşr kilolu olduğuna işaret ettiğini

ortaya koydu. BMC Public Health

dergisinde yaymlanan araştrmaya

göre, Birleşmiş Milletler (BM) nüfus

tahminleri, 2050 yl itibariyle,

dünya nüfusunun 2.3 milyar

artacağ yönünde. Nüfus ve vücut

kütlesinin doğru orantl artş,

ekolojik etkilerin de daha fazla

hissedilmesine yol açacak. Avrupal

araştrmaclarn hazrladğ “En

kilolu 10 ülke/bölge” sralamasnda,

ABD birinci oldu. “En hafif 10 ülke/

bölge” sralamasnda ise Afrika ve

Asyal ülkeler öne çkt. Vücut kütlesi

arttkça, bu kütleyi korumak ve

hareket etmek için daha fazla enerji

harcyoruz. Ksaca, kilo aldkça,

almamz gereken kalori oran

da artyor. Araştrmaclar, enerji

kaynaklarna olan ihtiyacn sadece

nüfus artşna bağl olmadğn

belirtiyor. Bilim insanlar, nüfusla

beraber giderek artan toplam vücut

kütlesinin, ekstradan 473 milyon

insan için kullanlmas gereken

enerji ihtiyacna denk geldiğini ve

bu rakamn dünya kaynaklarn

fazlasyla tehdit ettiğini de belirtti.

An adolu Ateşi Meksika’da ‘Lunas 2012 Ödülü’ne aday gösterildi

TAHTTA 60 YIL■ İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth, geçtiğimiz günlerde tahtta

60 yln geride brakmasn “Elmas Jübile” ile kutlad. Jübile

dört gün boyunca bütün dünyaya canl olarak yaynlanrken

İngiltere ile hükümdar sayldğ Kanada, Avustralya ve

Yeni Zelanda’nn da aralarnda olduğu 18 ülkeden oluşan

İngiliz Milletler Topluluğu’nda da çeşitli kutlamalarla

bayram havas yaşand. Kraliçe Elizabeth tahtta bulunduğu

60 yl zarfnda 12 başbakanla çalşt. Bu dönemde 12 ABD

başbakan gördü ve papalk alt kez el değiştirdi. Kraliyet

Ailesi, İngiltere’nin en değerli markas olarak kabul ediliyor,

marka değeri ise 42 milyar dolar.

Aşr kilo nüfus artşn gölgede brakyor

Suya darbeye dayankl■ Zorlu koşullara dayankl

fotoğraf makinelerinin says

giderek artyor. Olympus’un

yeni ürünü Tough TG-1, su

altnda 12 metre derinliğe

kadar çekim yapabiliyor.

IHS teknolojisi sayesinde

yüksek hzda canl renkler ve

zengin kontrastl görüntüler

kaydediyor. Yansma engelleme

özellikli OLED ekrann yan sra

GPS fonksiyonu ve elektronik

pusula özellikleriyle tam bir

outdoor ürünü. 12 megapiksellik

CMOS görüntü sensörle Full HD

video çekimi yaplabiliyor.

İSTASYON 7

Cepten yönetilen elektrikli bisiklet

Elektronik mobilya

Playbook geldi ■ ABD’li bilimadamlar, laboratuvar ortamnda “nöron” ad

verilen hafza hücrelerini üretmeyi başard. Hafza kayb olan

kişileri yeniden hafzalarna kavuşturabilecek bu yöntem

Alzeimer için umut olacak bir çalşma olarak kabul ediliyor.

Chicago’daki “Northwestern University Feinberg School of

Medicine’’ adl tp okulunda, Christopher Bissonnette’in yaptğ

bilimsel araştrmada laboratuvarda yeni üretilen nöronlar

(hafza hücreleri) farelere nakledildiğinde bu yeni hücrelerin

normal şekilde fonksiyon gösterdiklerini gözlemlendi.

Araştrmada, sradan deri hücreleri yeniden programlanarak

kök hücreye benzer hale getirildi. Bu kök hücreden üretilen hücreler de beyin hücreleri ve

nöronlara dönüştürüldü. Kullandğ teknikle neredeyse snrsz sayda nöron hücresi elde etmenin

mümkün olduğunu belirtiliyor ve teknoloji tam anlamyla kullanma hazr olduğunda, Alzheimer

hastalarna, kendi hafza hücrelerinin yerini alacak hafza hücrelerinin nakledilmesinin mümkün

olabileceği ifade ediliyor. Alzheimeris Association (Alzheimer Derneği) adl örgütün baş tp ve

bilim yetkilisi William Thies ise yaptğ açklamada, “Bu, kesinlikle bizim en çok ihtiyaç duyduğumuz

birinci derecede öneme sahip bir araştrma” dedi.

Sonunda hafza hücresi de üretildi

■ ABD ile Çin yllardr dünyann en hzl bilgisayarn üretmek için yarş halinde. Listenin başnda

Japonya’nn Fujitsu firmasnn bilgisayar bulunuyordu ancak ABD öncülüğü ele almakta gecikmedi

ve IBM şirketinin süper bilgisayar Sequoia, en hzl işlem yapma listesinde Fujitsu firmasn tahttan

indirdi. Sequoia, Fujitsu’nun bilgisayarndan 1.55 kat daha hzl. Sequoia 1.5 milyon işlemci kullanyor

ve bir saat içinde 6.7 milyar kişinin hesap makinesi kullanarak 320 ylda yapabileceği kadar hesap

yapabiliyor. İlk defa 1993 ylnda Thinking Machines tarafndan üretilmiş olan CM-5/1024 dünyann

en hzl bilgisayar ilan edilmişti. Sequoia bu bilgisayardan 273,930 kat daha hzl. 1993 ylnda

Thinking Machines’in bilgisayarnda üç günde ancak yaplacak bir hesap, bugün Sequoia tarafndan

bir saniyeden ksa bir sürede yaplabiliyor. Çin ve Almanya ikişer süper bilgisayara sahip. Japonya,

Fransa ve İtalya’da ise birer tane süper bilgisayar bulunuyor. Süper bilgisayar üretmede neredeyse

rakipsiz olan IBM ise dünyann en hzl on bilgisayarndan beşini üretti.

EN HIZLI BİLGİSAYAR YARIŞINDA ABD, TEKRAR ÖNDE

■ Audi e-tron elektrik

motorlu bisikleti e-bike’

tantt. Tamamen

karbon fiberden

üretilen bisikletin ana

iskeleti sadece 1,6 kg

ağrlğnda. Lastikler,

elektrikli motor ve şarj

edilebilir piller eklendiğinde bu ağrlk 21 kilograma

çkyor. Audi, otomobillerinde kullandğ uzaktan sürücü

kontrolüyle kilitlenme, yani immobilizer özelliğini de

eklemiş. Audi e-bike, 250 Nm tork üreten 3 beygirlik

elektrik motoruyla 80 km hza ulaşabiliyor.

■ Ünlü mobilya zinciri IKEA, akll televizyon üretimine

giriyor. Uppleva TV adn verdiği model, özel mobilya

tasarmyla birlikte satşa sunulacak. Televizyon Full HD

çözünürlük, 400 Hz tepki süresi, dahili blu-ray oynatc,

iPod/MP3 çalar girişi, FM radyo ve kablosuz subwoofer

özellikleri sunuyor. Bunlarn hepsini hiçbir karmaşaya

yer vermeden özel bölmelere yerleştiren IKEA Uppleva

TV’ye yeni bölmeler ekleyerek daha fazla elektronik

ürünü sisteme ekleyebiliyorsunuz.

■ BlackBerry’nin tableti PlayBook artk Türkiye’de.

Geçen yl dünyada piyasaya çkan ürün Türk Telekom

ve TTNET tarafndan satşa sunuldu. Ürün, 1 Ghz çift

çekirdekli OMAP 4400 işlemci kullanrken, 1 GB RAM, 16

GB depolama kapasitesi, 5 megapiksel kamera ve 1080p

HD video kayd özelliklerine sahip.

IBM Sequoia

8 İSTASYON

HABERLER

■ Samsung’un merakla beklenen akll telefonu Galaxy S3 piyasaya çkt. Bir hayli yoğun taleple karşlaşan şirket

ürün yetiştirmekte zorlanyor. Yeni Galaxy’nin en büyük özelliği ekrann artan kalitesi. HD kalitede SuperAMOLED

ekran 1280x720 piksel çözünürlükle iPhone 4’ün ötesinde geçti. Ekran boyutunda da ilginç

bir gelişme var. Şirket ilk defa 4.8 inçlik bir boyut kulland. Apple’n iPhone 5 ile ekran

büyütmeyi planladğn düşünürsek Samsung önden gitmiş oldu. Beyaz ve mavi

renk seçenekleriyle üretilen S3, tasarm açsndan yuvarlak kenarl forma

sahip. Donanm özelliklerine baktğmzdaysa ilk dikkati çeken Nvdia Tegra

3’e rakip olarak Samsung’un kendi dört çekirdekli 1.4 Ghz hzndaki

Exynos işlemcisini kullanmas. Dört çekirdeğin yanna eklenen ek

bir çekirdek ise cihazn ihtiyaç olmadğnda tek çekirdekle

çalşarak güç tasarrufu yapmasn sağlyor. 1.4 Ghz.

donanm ve tasarm özelliklerinin dşnda yazlmsal

yenilikler de var. Apple’n Siri’sine rakip S

Voice’u sunuyor. Ayrca akll bekleme

ad verilen özellikle, eğer ekran

kullanyorsanz, telefon bunu anlyor

ve otomatik tuş kilidine girmiyor.

Diğer yandan birine mesaj yazarken

telefonu kulağnza götürdüğünüzde, o

kişi otomatik olarak aranabiliyor. Kablosuz

şarj etme özelliğiyse oldukça ilgi çekecek.

SİLİKON VADİSİ KORSANLARI!■ Teknoloji ve iletişim son hzla gelişip yaşam devrimsel bir biçimde değiştirirken genel kabul gören hukuk

sistemlerinin de yeniden tartşlp düzenlenmesine ihtiyaç var. Bu düzenlemeler uluslararas platformlarda yaplana

kadar şirketler, ülkelerin kendine özgü hukuk sistemlerinin yarattğ skntlarndan kurtulmak için çeşitli yollar

aryorlar. Bunlardan bir tanesi de denize açlmak, tabii ki yüksek teknolojik imkanlar sağlayan bir platformla. Blueseed

isimli firma, 2013 ylnda San Fransisco sahilinin 12 mil açğnda, uluslararas sularda demirleyecek bir süper teknoloji

gemisi için çalşmalara başlad bile. Bu gemi, şirket tarafndan “yüzen Googleplex” olarak tanmlanyor. Bu özgür

platformun en büyük finansörü PayPal kurucularndan ve Facebook’un ilk yatrmclarndan olan ve teknolojiyle yeni

girişimlerin tamamen özgür, hükümetlerin kontrol ve düzenlemelerinden bağmsz olmas gerektiğine inanan Peter

Thiel. Projelendirmesi süren geminin plan ve donanmlar katlmc şirketlerden gelen talepler dikkate alnarak

gelişecek. Bu yüzen teknoloji kompleksinde yer almak için şimdiden, aralarnda iki Türk şirketinin de bulunduğu,

Amerika, Hindistan, Avustralya, İngiltere ve Kanada’dan 133 teknoloji girişimi başvuruda bulunmuş.

GALAXY ÜÇLEDİ

Ünlü fizikçinin beynini hack’leyecekler!■ ABD’li bilim insanlarnn

üzerinde çalştğ ‘iBrain’ adl

cihaz, gelecek ay Cambridge’de

düzenlenecek Francis Crick

Memorial konferansnda Stephan

Hawking üzerinde denenecek.

iBrain bu denemede başarl olursa,

ünlü fizikçinin beynine girebilmek

mümkün olacak. Dünyaca ünlü

fizikçi Stephan Hawking, henüz

21 yaşndayken Amyotrofik

lateral skleroz (ALS) hastalğna

yakalanmş ve konuşma yetisini de

kaybederek neredeyse tamamen

felç olmuştu. Beyin dalgalarn

bilgisayara aktararak, iletişim

kurulabilmeye olanak sağlayan

İBrain bu noktada Hawking ve

benzeri durumda olan diğer

hastalara müthiş yarar

sağlayabilir. Baş a taklan

siyah bir bant, çok

sayda sinir iletici (nöro

transmiter) bulunduruyor.

Beyin dalgas teknolojisi, kişinin

yapmaya niyetlendiği hareketleri

bir kelime kütüphanesine

bağlayarak niyetini kelimelere

dökebilecek. Böylece, tamamen

felç olan ve konuşamayanlar,

vücutlarndan çok beyinleri

araclğyla iletişim kurabilecek.

Bilim insanlar, bu proje başarl

olduğunda, iBrain ile depresyon

ve otizmle de ciddi bir şekilde

mücadele edebilmenin olanaklarna

sahip olacaklarna inanyorlar.

Samsung’un amiral gemisi Galaxy S3’ün Temmuz aynda 10 milyon satş barajn aşmas öngörülüyor.

Yüzen Googleplex, 2013 ylnda denize indirilerek San Fransisco’nun 12 mil açğnda demirleyecek.

İSTASYON 9

HAYAT

10 İSTASYON

Evliya Çelebi’nin “Seyahatname”sinden günümüze ulaşan gerçeküstü hikâyeler...

İstanbul’un tlsmlar

“Ne zaman ylgnlk doğsa, ahalinin ruhu daralsa, kerametiyle imdada koşup ahaliyi ferahlattğna” inanlan

Sultanahmet Meydan’ndaki Örme Sütun, Bizans döneminde farkl ölçülerde yontulmuş taşlardan yaplmş.

İSTASYON 11

Kş ş ş ş

İ ş

ş ş ş İ ş

Ş ş ş ş ş

İ ş

İğ ğ ş ş İ ş İş

İ ş ş ş

ğ ş İ ğ

şş ş ğ ğşğ

İ ş ş şş ş ş

Evliya Çelebi, Konstantinupolis’ten Avrupa’ya giden Via Egnetia’nn başlangç noktasn işaret eden Yerebatan Sarnc girişindeki Milion Taş’ndan da söz etmişti; “Srr ibret verici bir alametti” (solda). Seyahat-name’de ad geçen tlsmlar bugün Tarihi Yarmada olarak anlan bölge ve çevresindeki denizlerde yer alyor (üstte).

12 İSTASYON

HAYAT

ğ ş

İ ğ ş ğ İ ş şğ ş ş ğ ş ğ İ ğ ş ş İ

İ

ş

İ ş

ş ş şş ğ ş ş ğ ş ş ş ş

İ ş ş ş ğğ ğ ğ ş ş

İ ğş ş ş ğ ğ ğ ğ ş İ

Yunanllarn Perslere karş kazandğ zaferi simgeleyen ve Constantinus tarafndan Delfi’deki Apollon mabedinden getirilip

Hipodrom’a diktirilen Ylanl Sütun için Evliya Çelebi, “Şehri ylanlardan, akreplerden, çiyanlardan korurdu” diyor. Orjinalinde

bulunan üç ylan başndan biri günümüzde Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor.

İSTASYON 13

İ

ş ş

ş ğ ş ş ş İ ş ş ş ş ş İ ş ş ş

ş şş ş ş ğ ş ş ğ ğ

İ ş ş ğ ş ş ğ ğ İ ş İ ş ş ş ş

ş ğ ğ ş ş ş

İstanbul’daki rivayetler ve inanşlar sadece Evliya Çelebi’nin sözünü ettiği tlsmlardan ibaret değildi. Ayvansaray’da yer alan ve bu fotoğrafta bir ayin srasnda görüntülenen 1500 yllk Meryem Ana Kilisesi’ndeki Bakire Meryem İkonu’nun da Bizans’ doğal afetlerden ve savaşlardan koruduğuna inanlyordu.

Evliya Çelebi, “Kş geceleri bu sarnçtan cadlar çkp rüyalara kâbuslar saçard” dediği Pantokrator Sarnc’nn suyunun çok lezzetli olduğunu da anlatyor.

14 İSTASYON

HAYAT

ğ ş ş

ğ ş ş ş ğ ş

İ İ ğ ş

ğ İ ğ ş

ğ İ

ş ş

ğ ğ ş ş ş ş ğ ş ş ş İ ş ş ş ş İ ş ğ ğ ş ş ş

ş ş ş ş İ ş ğ şğ ş ğ

ş ğ İ ğ ş ğ ğ ş İ ş

ş

ş ş ş ş ş ş ğ İ ş ğ ş ş İ ğ

ş ğ ğ ş İ ş

ş İ ş ş ş ğ ş ş ğ

BUGÜN DAHİ KİMİ İZLERİ GÜNDELİK HAYATIMIZDA GÖRÜLEBİLEN BU İNANIŞLAR, HEM BİZANS HEM DE OSMANLI DÖNEMLERİNDE İSTANBUL’UN HALKININ ORTAK ENDİŞE, KORKU, COŞKU VE UMUTLARINI İFADE EDER.

Evliya Çelebi’nin söz ettiği tlsml sütunlardan biri olan Çemberlitaş, İmparator Constantinus tarafndan 4. yüzyl başlarnda yaptrlmş.

Bu konu National Geographic Türkiye dergisinden özetlenerek alnmştr, NG Türkiye abone hatt: 444 18 59 veya 0 850 222 18 59 İSTASYON 15

İNSANLIĞIN GELECEĞİ ONLARIN ELLERİNDE

Ömrümüzü yüzde 50 uzatmaya biraz zaman var ama genetik biliminin tp alanndaki uygulamalar sağlğn anlamn değiştirdi bile. Genetik mühendisliği yakn geleceğin en parlak ve en önemli kariyerlerinden biri, belki de en önemlisi olarak kabul ediliyor.

GENETİKMÜHENDİSLİĞİ

YAZI: FİGEN KAYRALCI

KARİYER

16 İSTASYON

Yaşammz hayallerimizin ötesinde ve geri dönülmez bir biçimde değişiyor. Ço-cuk sahibi olmas imkansz çiftler tüp bebekle çocuk sahibi oluyor. Hayvan-

lar klonlanyor, deriden hafza hücresi üretili-yor, insanlarn genetik şifresine baklarak ileride geçirmeleri muhtemel hastalklar saptanyor ve hatta DNA’larna müdahale edilerek hasta gen-ler değiştiriliyor ve muhtemel hastalklarn önüne geçiliyor, yaşlanmaya neden olan gen bulunarak yaşamn uzatlmas için çok ciddi çalşmalar de-vam ediyor, adli tp alannda artk suçlularn orta-ya çkarlamamas neredeyse imkanszlaşyor. İn-san klonlamann, ölümsüzlüğe ulaşmann da çok uzak olmadğn iddia ediyor baz bilim adamla-r. Hatta Kaliforniya Üniversitesi’nden yaplan bir açklamada, insan hücrelerinde bulunan telo-merase enzimine karş geliştirilen bir aşnn, ba-ğşklk sistemini harekete geçirerek, kanser hüc-relerini yok ettiği öne sürüldü. Kaliforniya Buck Enstitüsü bilim insanlarnn araştrmalarnda ise insan ömrünü yüzde 50 uzatabilecek bir ilaç la-boratuvar denemelerinde olumlu sonuç verdi. İn-sanlarda uygulanmaya başlanmasnn süresi mi? Eskiden olsa, “Amaan canm, ben görmedikten sonra” gibi bir cevap verirdik. Şimdi ise o gelecek sadece birkaç ylla snrl artk.

Ömrümüzü yüzde 50 uzatmaya biraz zaman var ama genetik biliminin tp alanndaki uygula-malar, sağlğn anlamn değiştirdi bile. Dr. Os-man Müftüoğlu, “Sağlk, hastalklar erken teşhis ve tedavi etmek durumundan çkyor. Daha özel, daha önemli, daha doğru yeni anlamlar kazanyor. Dünya Sağlk Örgütü’nün ‘bedensel, ruhsal, moral

■ İnsandan insana ya da hayvandan insana doku

ve organ naklinin yaplmas.■ Canldan canlya veya hücreden hücreye gen

naklinin yaplmasyla veya genlerde yaplan

değişiklikler sonucu yeni canl türlerinin ve

üstün özellikli canllarn elde edilmesi.■ Daha verimli, zararl böceklere dirençli, besin

gücü daha yüksek olan hayvan ve bitki türlerinin

ve ürünlerinin elde edilmesi.■ Yaşam süresinin uzunluğunu belirleyen genlerin

değiştirilmesiyle canllarn yaşamlarnn

uzatlmas.■ Bedensel ve kaltsal hastalklarn tedavi

edilmesi.■ İnsanlarda cüceliğe sebep olan büyüme

hormonu eksikliğinin giderilmesi.■ Kanser, AIDS, şeker, yüksek–hiper–tansiyon,

renk körlüğü, hemofili gibi hastalklarn

DNA’daki gen dizilişi sayesinde ne zaman ortaya

çkacağnn bilinmesi ve hastalkl genlerin

önlenmesi.■ Antibiyotikler, hormonlar gibi kimyasal

maddelerin üretiminde kullanlmak üzere baz

bitkilerin genetik yaps değiştirilmesi.■ Alkolizm, madde bağmllğ, suça yatknlk

gibi sorunlarn, insann genetik yapsnn

değiştirilmesiyle ortadan kaldrlmaya

çalşlmas.■ Genetik kopyalama (klonlama) yaplmas.■ Gen tedavisi uygulamas.■ Yapay döllenme ve vücut dşnda döllenme (tüp

bebek) uygulamas.■ Yeni ekolojik enerji kaynaklarnn elde edilmesi.■ Çevre kirliliği nedenlerinin belirlenmesi ve yok

edilmesi (ekolojiyle bağlantl olarak).■ Canl vücudu için gerekli olan protein, vitamin

ve hormonlarn ucuz, kolay ve fazla miktarda

üretilmesi.

Çalşma alanlar

İSTASYON 17

da güçlü cevaplar verebilmek artk mümkün hale gelebilecek. Neredeyse “kaç yl ömrüm kald?” so-rusuna bile cevap alabileceğiz. 2009 ylnda No-bel Tp Ödülü’nü kazanan ünlü araştrmac Dr. Elizabeth Blackburn geliştirdiği “telomer testi”yle bu soruya yant aryor. Yaknda rutine girecek olan bu testi 200-300 dolar ödeyen herkes yaptrabile-cek. Kalan ömrünü ve sağlğn tehdit eden temel sorunlarn tahminini isteyebilecek.”

Bütün bunlar genetik mühendisliği alannn mucizeleri. Bilim adamlarnca insan gen hari-tasnn çkarldğ 2000, tüm zamanlarn bilim-de en önemli devrimsel yl olarak nitelendirildi. Dolaysyla genetik mühendisliği yakn geleceğin en parlak ve en önemli kariyerlerinden biri, bel-ki de en önemlisi olarak kabul ediliyor. Bunun-la beraber biyoteknolojinin hzl gelişimi, berabe-rinde birçok problemi de tartşmaya açt. Bilimsel tartşmalarla ahlaki ve hukuksal sorular birbirini takip ediyor. Bu nedenle genetik biliminin yara-tacaklar konusunda neredeyse bütün disiplinler-den bilim adamlaryla, nasl ve hangi etik değerler üstüne inşa edilecek bir gelecek istedikleri konu-sunda toplumun geniş kesimlerinin çok kapsaml bilgi alşverişi ve tartşmalarna ihtiyaç duyuluyor.

ve sosyal olarak, tam bir iyilik hali’ diye tarif ettiği sağlk, beden ve ruhunuzla barşk, keyifli, huzur-lu ve formda bir yaşam kurmanz için geleceğini-ze yönelik etkili ve kişiye özel önlemler almanz da kapsyor” diyor. Günümüzdeki sağlğn üç önem-li özelliğinin öngörücü, koruyucu ve kişiye özel ol-duğunu belirten Müftüoğlu devam ediyor: “Gene-tik konusu tbba olağanüstü bir ufuk açt. Modern tp, genetik araştrmalar ve farkl genetik testler-le kendi geleceğimiz hatta bizden sonraki nesiller için ciddi tahminlerde bulunabiliyor. Baz gene-tik testler, bağşklk sistemimizin (immunoge-nomik), kalbimizin (kardiyogenomik), detoks sis-temlerimizin (detoxigenomik), kemiklerimizin (osteogenomik) geleceği hakknda fikir verebili-yor. Modern tp daha pek çok soruya yant vere-biliyor. Mesela, “Diyabet olur muyum?”, “Obezite riskim var m?”, “Biyolojik yaşm kaç?” sorularna

Geleceğin tbbn oluşturan araştrmaclar arasnda iki Türk doktor da var. Dr. Murat Günel

ve ekibi anevrizma gelişme riskini arttran üç yeni gen keşfetti. Dr. Günel, dünyann en

saygn bilim dergilerinden Science tarafndan 2010 ylnn en büyük 10 buluşunu yapanlar

arasnda yer alrken bu çalşmasyla Nobel Tp Ödülü’nün en güçlü adaylarndan da biri oldu.

ABD, Yale Üniversitesi Tp Fakültesi, Beyin Cerrahisi Damar Hastalklar Bilim Dal Başkan

ve Beyin Genetiği Program Direktörü ve ayn zamanda Türk Amerikan Tp Birliği Başkan

olan Dr. Murat Günel, Prof. Dr. Gazi Yaşargil’den sonra, beyin cerrahisinin yeni dahisi olarak

tannyor. Bir başka Türk doktoru Dr. Gökhan Hotamşlgil ise Harvard’da

başkan olduğu genetik ve metabolizma araştrmalar merkezinde

yürüttüğü, özelikle obezite ve diyabet sorununu önceden tanmamz

sağlayacak genetik çalşmalaryla dünya çapnda tannr bir isim oldu.

İki dahi Türk

BİYOTEKNOLOJİNİN HIZLI GELİŞİMİ, AYNI ZAMANDA AHLAKİ VE HUKUKSAL SORUNLARI DA İÇEREN BİRÇOK PROBLEMİ TARTIŞMAYA AÇTI.

Dr. Murat Günel

18 İSTASYON

KARİYER

Moleküler biyoloji ve genetikçi (moleküler biyolog)

olmak isteyenlerin, yüksek akademik yeteneğe

sahip, fen bilimlerine, özellikle biyolojiye karş ilgili,

fizik, kimya ve matematik derslerinde başarl, bilimsel

alanda merakl, araştrmac, olaylar arasnda neden-

sonuç ilişkileri ve bağlantlar kurabilen, görme duyusu

ve belleği güçlü, ince ayrntlar görebilen, yoğun

konsantrasyon yeteneği olan dikkatli ve sabrl kimseler

olmalar gerekiyor.

Genetik mühendisleri fen, tp, ziraat, eczaclk

ve veterinerlik fakültelerinde hücre biyolojisi, bitki

mikrobiyolojisi, büyüme biyolojisi gibi alanlarda yüksek

lisans ve doktora yapabilir, araştrma görevlisi olabilir ve

akademik kariyer yapabilirler.

Akademik kariyeri seçmeyen genetik mühendisleri

ise, TÜBİTAK gibi resmi kurumlarda ve ilaç

endüstrilerinde araştrmac olarak, çeşitli sağlk

kuruluşlarnn laboratuvarlarnda ve çevre korumayla

ilgili biyoteknolojik çalşma yapan kuruluşlarda yönetici

olarak görev alabilirler. Ayrca;

■ İlaç ve hammaddelerin, kozmetik ürünlerin üretim

ve kalite kontrol aşamasnda,

■ Hastalk taşyan vektör canllarn mücadelesinde,

■ Adli tp ve kriminoloji laboratuvarlarnda suçlu

belirlenmesinde,

■ Tarm, hayvanclk ve sulama alanlarnda verimin

arttrlmas ve doğaya zararl nedenlerin ortadan

kaldrlmasna yönelik çalşmalarda Tarm, Orman,

Çevre ve Sağlk Bakanlğ’na bağl kuruluşlarda görev

yapabilirler.

Dört yllk olan genetik mühendisliği eğitimi, aşağdaki

üniversitelerin fen fakültelerindeki Moleküler Biyoloji

ve Genetik bölümlerinde veriliyor. Bu bölümlerin ÖSYM

saysal taban puanlar, üniversitesine ve giriş ylna göre

ortalama 430-530 arasnda değişiyor.

■ Atatürk Üniversitesi (Erzurum)

■ Bilkent Üniversitesi (Ankara)

■ Boğaziçi Üniversitesi (İstanbul)

■ Cumhuriyet Üniversitesi (Sivas)

■ Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü

■ Haliç Üniversitesi (İstanbul)

■ İstanbul Kültür Niversitesi

■ İstanbul Üniversitesi

■ İstanbul Teknik Üniversitesi

■ İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü

■ Koç Üniversitesi (İstanbul)

■ Orta Doğu Teknik Üniversitesi (Ankara)

■ Sabanc Üniversitesi (İstanbul)

Kariyer alanlar

Eğitim veren üniversiteler

İstanbul’da Çemberlitaş civarnda bayram yeri. Ramazan ve Kurban bayramlarnda, Osmanl kentlerinde büyük

kutlamalar ve eğlenceler düzenlenirdi.

20 İSTASYON

AREFE/ARİFE Ramazan ve Kurban bayramlarn

önceleyen gün, bayrama hazrlk günü. Arefe

günü ikindi namazndan sonra kabristan ziyareti

yapmak sevap saylr.

BAYRAM ALAYI Ramazan ve kurban

bayramlarnn ilk günü sabah padişahn görkemli

bir kortej eşliğinde saraydan çkp büyük bir

camiye bayram namazna gidiş-dönüş töreni.

BAYRAM YERİ İstanbul’da ve başka büyük

kentlerde, bayram boyunca çocuklarn eğlenmesi

için, dönme dolap, atlkarnca, tahterevalli kurulan

eğlence yeri.

BEKÇİ BABA/DAVULCU MANİLERİ Ramazanda

sahur davulu çalanlarn, bayram sabah bahşiş

toplamak için dolaşrken okuduklar maniler.

Bir örnek: “Güle geldim kapnza /Selâm verdim

topunuza /Bahşişimi vermezseniz/Darlrm

hepinize...”

CAMİ GEZME Ramazan boyunca her gün

başka başka camilerde vakit namazlar klmak.

Kentlerde, semtleri ve camileri tanmak için, küçük

gruplarlarla cami gezme programlar yaparlar.

ÇEREZ İftar sofrasna küçük tabaklarla konulan

ceviz, badem, fndk, fstk, kays ve erik kurusu

türünden kuru yemişler.

DİREKLERARASI 20. yüzyl başna değin,

İstanbul’da Ramazan gecelerine mahsus eğlence

merkezi olmuş çadr-tuluat tiyatrolar, çayhane ve

cambazhaneleriyle ünlü semt.

DİŞ KİRASI Zengin konaklarna iftar davetine

gidenlere, ev sahibinin yemekten sonra verdiği

hediye veya para ödülü. II. Meşrutiyet’te,

yüksek kamu görevlilerinin diş kiras vermeleri

yasaklanmşt.

EZANÎ SAAT Güneşin doğuşuna, yükselmesine

ve batşna göre ayarlanan saat düzeni. Her gün,

güneşin battğ an, saat 12’ye ayarlanr. Namaz

vakitleriyle Ramazanda da imsâk ve iftar, bu saat

düzenine göre hesaplanp belirlenir.

FİDYE Oruç tutamayacak derecede hasta veya

yaşl Müslümanlarn, tutamadklar Ramazan

oruçlarnn her günü için yoksul Müslümanlara

vermesi gereken bir günlük yiyecek bedeli, erzak.

Her Ramazan fidye miktar önceden belirlenir.

A’dan Z’ye RamazanMüslümanlarn kutsal aynda gelenekler, ibadet ve günlük hayata dair bir rehber.

Müslümanlğn en özel ay, 11 ayn sultan Ramazan geldi. Ramazan, her ne kadar dünya Müslümanlar için ortak bir ay olsa da farkl coğrafyalarda pek çok ritüel değişiklik gösteriyor. Bir o kadar gelenek de zamanla unutulup ter-

kedilmiş. Ramazan Türkler için sadece oruç ay değildi. Ramazan’n gelişi günler öncesinden yaplan hazrlklarla karşlanrd. Mutfak hazrlklar, ev temizliği, alşveriş, her Müslüman evinin mutat te-laşyd. Eğlence hayat da Ramazan gecelerinde hareketlenirdi.

İstanbul’da Şehzadebaş’ndaki Direkleraras eğlence mekanlarnn başnda gelirdi. Çocuklar da bu düzende yer bulur, ortaoyunu ve ka-ragöz gibi gösteriler; Ramazan’n hemen ardndan gelen bayram günlerinde kurulan panayrlar onlara unutulmaz anlar yaşatrd. Zamanla pek çok âdet unutulup yerini başka alşkanlklara brak-sa da Ramazan günleri bugün de heyecan içinde yaşanyor. Müba-rek ay bu yl scak günlere geldi, ne diyelim? Eskilerin deyişiyle he-pimize “Kolay Ramazanlar”...

Ortaoyunu’nun son üstadlarndan Dümbüllü İsmail Efendi de yllarca Direkleraras’nda sahne almşt. İsmail Efendi, çrağ Münir Özkul ile, yl 1955.

Sokaklarda davul çalp mâni

okuyan davulcular Ramazan’n

sembolüdür.

TARİHTEN SAYFALAR

İSTASYON 21

FİTRE/FİTİR SADAKASI Ramazan’n son

günlerinde, en geç bayram namaz öncesinde

yoksullara verilmesi dinsel gereklilik (vacip) olan

bir günlük yiyecek bedeli.

FİTRE BAYRAMI NAMAZI Ramazan’ izleyen

Şevval aynn ilk günü sabah, kuşluk vakti

camilerde cemaatle klnan iki rekat namazla,

namazdan sonra okunan hutbe.

GÜNEŞTE UYUMAK AYDA UYANMAK Sahurdan

sonra iftara yakn vakte kadar uyuyup, iftardan

sahura kadar da yiyip içip eğlenerek oruç tutma

kolaylğn bulanlar için söylenmiş eleştirel söz.

Bunun gibi, “İftar topuyla uyanyor” da denir.

GUFRAN AYI Günahlarn bağşlandğ ay

anlamnda Ramazana denir. Eskiden bu anlamda

Ramazan- mağfiret-nişan da denilirmiş.

GÜLLAÇ Nişasta hamurundan açlan ince

yufkalara, kaymak, dövülmüş badem ve ceviz

sarlp üstüne şerbet dökülerek hazrlanan

Ramazana özel tatl.

HELE SÂ Eski ramazanlarda el ele tutuşup

teravihe giden çocuklarn, ellerinde renkli küçük

fenerler olduğu halde söyledikleri “hele sâ yele

sâ” nakaratl “Uzunçarş çamur olmuş/Baklavalar

hamur olmuş/ Tiryakiler mahmur olmuş” gibi

dizelerden oluşan ezgilermiş.

HIRKA-İ ŞERİF ZİYARETİ İstanbul Fatih’teki

Hrka-i Şerif Camii’nde saklanan Hz. Muhammed’in

ezann okumak için bekleyen müezzinlerle iftar

topu atacaklara işaret verilirmiş.

İFTAR TOPU Her yerleşim yerinin meridyen

konumuna göre iftar saatinde atlan top. Geceleyin

sahur bitiminde de imsâk topu atlr.

İFTARLIK İftar sofrasna oturmazdan önce

çerez tabaklarnda sunulan zeytin, peynir, Kâbe

hurmas, reçel; türlü yemişler ve şerbetlere

verilen genel isim.

İFTAR SOFRASI İftarlklarla oruç açp akşam

namaz klndktan sonra karn doyurmak için

oturulan sofra. Ramazan âdetleri gereği, önce

çorba içilir; ardndan etli, sebzeli, zeytinyağl scak

soğuk yemekler, en son tatllar yenir.

İMSÂKİYE Ramazan boyunca iftar saatlerini, her

geceki sahur süresinin bittiği saat ve dakikay

gösteren cetvel.

hrkasnn Ramazan cumalarnda ve Kadir gecesi

ziyaretine açlmas.

HİLAL-İ RAMAZAN Ramazan aynn

başladğn kantlayan Ay’n ilk görünüşü.

HUZUR DERSLERİ Ramazan’n ilk sekiz

gününde din bilginleri sarayda padişahn

önünde inanç ve ibadet konularn sesli

olarak tartşrlar, bu oturumlar tartşmalara

katlmadan izleyip dinleyen padişah ve sarayllar,

din bilgilerini yenilemiş olurlard.

IYD-İ FITIR Ftr/Fitre bayram. Ramazan

bitimindeki Ramazan bayramnn bir başka ad.

Fitre dağtldğndan yoksullarn bayram ettiği gün

anlamndadr.

İFTAR KAMERİYESİ Topkap Saray’nda, Bağdat

Köşkü’nün taşlğndaki balkon. Bu kameriyede asl

kandil, iftar vaktinde yaklarak minarelerde akşam

Ramazan’n vazgeçilmez lezzetlerinden biri de nar gibi kzarmş pidedir.

İSTANBUL FATİH’TEKİ HIRKA-İ ŞERİF CAMİİ’NDE SAKLANAN HZ. MUHAMMED’İN HIRKASI RAMAZAN CUMALARINDA VE KADİR GECESİ HALKIN ZİYARETİNE AÇILIR.

hhhhrkrkrkrkassssasasasnnnnnn

ziziziiziyayayayayyayayayyay rereeerer tititititiinnnn

HİLAbabaababaşşşbab ş

HUgügügügügü

önönönönönnönüüüüüüü

olololollolararararararrakakakakakakakaak tttttaaaaaa

kakakattt lmlmlmadadadadananan

22 İSTASYON

TARİHTEN SAYFALAR

İTİKÂF Bir din geleneği olarak Ramazan’n

son on beş günü boyunca, yaşl ve sabrl bir

Müslümann, toplumun ve dindaşlarnn gönenci,

doğal afetler yaşanmamas için camilerden

birinde hazrlanan kapal köşeye çekilip gece

gündüz ibadet etmesi.

İYDİYE Eski divan şairlerinin bayram öven

kasideleri. Bunlar dönemin büyüklerine sunar,

karşlğnda parasal ödüller alrlard.

KUTSAL EMANETLER Topkap Saray Hrka-i

Saadet Dairesi’nde saklanan peygamberlere,

sahabelere ait eşya ve klçlar. Ramazanda ziyaret

edilen bunlarn en kutsanan Hz. Peygamber’in

Kâab bin Züheyr’e armağan ettiği hrkadr.

KEFARET ORUCU İmsâkta niyet ettikten sonra ve

iftardan önce, bozmay gerektirir bir neden söz

konusu değilken söz gelişi, acktm, dayanamyorum

gibi bir bahaneyle ya da kasten oruç bozulursa,

bundan doğan günahtan arnmak amacyla bozulan

her oruç için 60 gün, 1 gün de kazâs olmak üzere

61 gün tutulmas gereken oruç.

KAZÂ ORUCU Hastalk, yolculuk, lohusalk,

kusmak gibi nedenlerle tutulamayan yahut

bozulan oruçlarn, Ramazan’dan sonra tutulmas.

KADİR GECESİ Kur’an’n, Ramazan aynn tarihi

kesin olarak bilinmeyen bir gecesinde indirilmeye

başlandğna ilişkin âyetle Hz. Peygamber’in kimi

sözlerine dayal olarak bunun, Ramazann 27.

gecesi olmas gerektiği kabul edilmiş ve o geceye

Kadir Gecesi denmiştir. O gece, nafile namaz

klmak, Kur’an okumak, dua etmek sevap saylr.

LEYÂLÎ-İ MÜBAREKE Üç Aylar denen Recep,

Şaban, Ramazan aylarndaki kutsal geceler:

Regaib, Berat, Miraç kandilleri ve Kadir gecesi. Bu

gecelerde sabaha dek ibadet edilir, minarelerde

kandil yaklr, mevlit okunur, gülsuyu, şeker,

şerbet, helva ikram edilirdi.

MUKABELE Ramazan boyunca camilerde,

hafzlarn her gün öğle ile ikindi arasnda yüksek

sesle Kur’an’dan bir cüz okumalar. Mukabele’ye

gidenler sessizce dinler; okuma bilenler kendi

Kur’an’larndan izler. Böylece otuz günde Kur’an

hatmedilmiş, yani baştan sona okunmuş olur.

MAHYA Ramazan geceleri camilerin çifte

minareleri arasna kurulan, şkl yazlar ve

betimlemeler. Eskiden iplere bağlanan kandillerle

yaplrken günümüzde elektrikle yaplmaktadr.

NARH PUSULASI Kadlar ihtisap ağalar

araclğyla Ramazan girerken narha tabî ana

başladğnn kant olan, Şaban aynn 29. ya da

30. akşam doğan ay.

RAMAZAN SERGİSİ Günümüzdeki marketlerin,

olmadğ eski dönemlerde, büyük camilerin iç

avlularnda, ramazana ve bayrama özgü türlü

yiyeceklerin, hediyelik, bayramlk öteberinin

satldğ tezgâhlardan oluşan geçici pazarlard.

RAMAZAN SİMİDİ Kastamonu simidi, iyice

kzartlp kurutulmuş susamsz ince simit. Desteler

halinde alnp kaynar suda haşlandktan sonra

üzerine süt dökülerek ya da kavrulmuş kyma ve

soğanla karştrlarak sahurda yenir.

RÜYET-İ HİLAL Kameri aylardan her birinin

başlamasnn, ayn ilk hilal biçiminde gözle

görülmesiyle saptanmas. Ramazan hilali

görülünce buna genel geçerlilik kazandrmak

için kad huzurunda göstermelik bir de mahkeme

düzenlenir, ayn görüldüğü resmen belgelenirdi.

SAKAL-I ŞERİF ZİYARETİ Camilerde minber

şerefesindeki çekmece içinde saklanan Hz.

Muhammed’in sakalndan telin Kadir gecesi ve

Arife akşam tekbirlerle ziyaret edilmesi.

SEFERİ Oturma yerinden en az 2 merhale (yaklaşk

90 km) uzaktaki bir yere gitmek üzere yola çkan,

seferi, yani yolcu sayldğndan dönüşüne değin

gda maddelerinin fiyatlarn tespit ettirir, narh

pusulasn sicil defterine yazdrdğ gibi çarşlarda

da ilân ettirirlerdi. Bir örnek: 1832 Ramazan’

girerken, şekerin okkas beş kuruş, yumurtann yüz

adedi 14 kuruş, güllacn okkas alt, kaşarpeynirinin

okkas üç, zeytinin okkas bir kuruş, Rumeli balnn

okkas ise üç kuruş ilân edilmiş.

ON İKİ AYIN BİR SULTANI İnanşa göre Kameri

aylardan bazlar veya kimi gün veya geceleri

kutsal olmakla birlikte Ramazan’n tamam kutsal

sayldğndan aylarn sultan denilmiştir.

ORUÇ KEYFİ Ramazanda oruç tutan tiryakilerin,

ikindi sonrasndaki sinirli, huysuz, fevri, esrik

halleri. Eski Ramazanlarda oruç keyfindekileri

türlü şakalarla kzdrmak, canlarn burunlarna

getirtmek âdetmiş.

PİDE Çarş frnlarnda mayal hamurdan

hazrlanan oval biçimli, parmaklarla nakşlanmş,

çörek otlu, susaml, daha ekstralarna da yumurta

sars sürülmüş iftara özgü yass taze ekmek.

RAMAZAN DAVULCUSU Gelenek uyarnca davul

çalp maniler okuyarak oruç tutanlar sahur için

uyandran davulcular. Eskiden bu işi mahalle

bekçileri yapard.

RAMAZAN HİLALİ Ramazan, yani oruç aynn

Ramazan gecelerinde camilerin süsü mahyalardr. Arap harfleriyle son mahyalar 1928 Ramazan’nda kurulmuştu. Ayn yl çekilen fotoğrafta Şehzadebaş Camii’ne kurulan “Re’sü’l-hikmete Mehafetullah” mahyas, fotoğraftaki kayda göre mahyac Süleyman Efendi’nin tertibidir.

RAMAZAN’IN SON ON BEŞ GÜNÜ BOYUNCA, YAŞLI VE SABIRLI BİR MÜSLÜMAN, TOPLUMUN VE DİNDAŞLARININ GÖNENCİ

İÇİN CAMİLERDEN BİRİNDE GECE GÜNDÜZ İBADET EDERDİ.

İSTASYON 23

19. yüzyl başlarnda veziriazam konağnda devlet ricâline verilen iftar ziyafeti.

SAHURA KALKMAYA, ORUÇ TUTMAYA HEVESLENEN ÇOCUKLARA, CUMALARDA VE AREFE GÜNÜ, ÖĞLENE DEĞİN YARIM GÜN TEKNE ORUCU TUTTURULUR.

oruç tutmayabilir. Ramazan’dan sonra tutamadğ

gün says kadar kazâ orucu tutar.

ŞEHR-İ SİYAM Oruç tutulan ay anlamnda

Ramazana verilen adlardan.

ŞERİFE GÜNÜ Dinî bayramlardan iki, arifeden bir

önceki gün. Anadolu kentlerinde o gün ikindiden

sonra tellallar topluca çarş arastalarn dolaşarak

“Bugün şerife, yarn arife öbür gün bayram, Allah

sevabna nail etsin!” diye seslenirler, esnaf da

dükkan önlerinde dikilip “Âmin!” der.

ŞETARET-İ MİLLİYE Ulusal sevinç. Ramazan

akşamlar, iftardan sonraki coşkulu kaynaşma.

Cenap Şahabettin, İstanbul’da bir Ramazan adl

yaptnda: “Ramazana mahsus bir şetaret-i milliye

vard.. . Biraz hususi bir şetâret... Otuz Ramazan

gecesi otuz bayram manzarasyd” diyor.

ŞEVVAL Ramazan’dan sonraki Kameri ay. İlk üç

günü Ramazan-Şeker bayramdr.

saçak ya da penceresinden aşağdaki bir halkaya

makaral ip bağlanr, bu ipe asl kutucuğa

da mum yaklp konur. Makara çevrildikçe

karanlkta ip ve kandil görülmez ama yanan

mumun şğ havada uçuyormuş izlenimi verir.

Bu eski Ramazan gecesi oyunu, çocuklar “kandil

uçurtma” hevesiyle camiye, teravihe alştrmak

için yaplrmş.

VAAZ Ramazanda ikindi namazndan sonra, vaiz

denen din görevlileri camilerde, söyleşi üslubuyla

din konularn açklarlar.

YEVM-İ ŞEKK Kuşkulu gün anlamnda, Şaban

aynn 29. günü. Ay takviminin, rüyet denen, ayn

çplak gözle görünüşüne göre hesaplandğ eski

dönemlerde, Ramazanda hilalin görünmesiyle

başlard. Bir önceki Şaban aynn 29 mu 30 mu

çektiği hilalin doğmasndan anlaşlacağndan

kapal havalarda hilal görülmezse bir “şek”

yaşanr; kimi o gece sahura kalkar, kimi de

Şaban’n 30 çekeceğini hesapla ertesi akşam

beklerdi.

ZİYARET Arefe günü ikindi namazndan, bayram

sabah da bayram namazndan sonra mezarlklar,

aile kabirleri ziyaret edilir, dualar okunur.

TERAVİH Sözcüğün anlam “esenlik”tir. Ramazan

akşamlar yats namazndan sonra cemaatle

klnan 20 rekâtlk sünnet namaz. Camilerde

imamlarca ve her dört rekatta selam verilip

ara dinlenmeli kldrlr. Kaygusuz Abdal bir

dörtlüğünde: “Efendi sarğn değirmi / İşit kulağn

sağr m? / Teravih namaz yirmi / Dahi namaz

sorar msn?” demiş.

TEKNE ORUCU Sahura kalkmaya, oruç tutmaya

heveslenen çocuklara, Cumalarda ve arefe günü,

öğlene değin tutturulan yarm gün orucu. Tekne

orucu tutan çocuklara hediye alnmas, istediği

yiyeceklerin hazrlanmas sevap saylr.

TEŞRIK TEKBİRİ Arefe günü sabah namazndan

başlanarak bayramn son ikindi namazna kadar

her vakit namaznn farzndan sonra sesli olarak

getirilen tekbir.

TÖVBE AYLARI Ay takviminin Recep, Şaban,

Ramazan aylar. Regaip, Berat, Miraç, Kadir

gecelerini de kapsayan bu aylarda, nafile oruç,

nafile namaz, hatim indirme gibi ibadetler

yoğunlaşr, tövbe istiğfar edilir.

UÇURTMA Akşamlar cami minaresinden, evlerin

Hoca Ali Rza’nn frçasndan iftar tepsisi.

Bu konu NTV Tarih dergisinden alnmştr, NTV Tarih abone hatt: 444 18 59 veya 0 850 222 18 5924 İSTASYON

TARİHTEN SAYFALAR

Geniş kitleler, Oktay’n hayat hikâyesini ünlü belgeselci Enis Rza’nn çektiği “Çöp-te Dostoyevski Buldum” adl belgesel-le öğrendi. Belgesel 30. İstanbul Film

Festivali’nde ve birçok üniversitede gösterildi, 16. Boston Türk Kültür ve Sanat Festivali ve Corinthi-an Peloponnesian Uluslararas Film Festivali’nde “En İyi Belgesel” ödüllerini ald. Belgeselin yapm-cs Enis Rza, “Oktay, hayatn kysnda durup bu-lunduğu yeri değerli klan, kendisi gibileri anlayan, sahiplenen içten bir davranşa sahipti. Bu insanla-rn hikâyeleri bir araya geldiğinde, hayatn özünde olan ve hayat değiştirecek olan bir ruh hali çkyor ortaya… Oktay’la tanşma ve filmi gerçekleştirme sürecinde hayatla hesaplaşabildiğimi, hayata karş herkesin zihninde olan birtakm ‘pislikleri’ temiz-leyebildiğimi fark ettim… Çöpte Dostoyevski’yi bu-lan aslnda bendim, Oktay değil.” diyor.

Hayatta başarl olmak, biraz da hayat içinde-ki duruşla, yenilmemekle, koşullardan dolay ezik hissetmemekle ilgili galiba. Baz insanlar var; ko-şullar Oktay’nkinden çok daha elverişli olsa bile kendilerini ezik ve şanssz hissedip o fasit dairenin dşna çkamyorlar. Peki, Oktay’ bu tür insanlar-dan ayran ve başarya götüren ne acaba?

“Başarl olmak nedir ki?” diye başlyor konuş-maya. “Başar, çoğunlukla sistemin belirlediği bir şey. İnsanz sonunda, birimiz bir işte başarl olu-ruz, diğerimiz bir başkasnda. Şartlara o kadar

Oktay Çetinkaya çocukluğunu ve gençliğini kağt toplayarak, sokaklarda yatp kalkarak geçirmiş. Bu süre zarfnda hayattan vazgeçmek

bir yana, her ann çok sevmiş. Bugün bir sahaf olan Oktay’n büyük bir emek, dirayet ve neşeyle inşa edilmiş hikayesi önyarglarmz

sorgulatrken yaşamla ilgili umutlarmz artryor.

Oktay çok sevdiği, geçim kaynağ olarak gurur duyduğu kağt arabasyla (üstte), sokak arkadaşlaryla bir somun ekmeği paylaşyorlar (ortada), sokakta yaşarken dünyaya gelen ve “hayatmdaki en değerli varlk” dediği kzyla (altta).

eği a

k”

RÖPORTAJ: FİGEN KAYRALCI FOTOĞRAFLAR: DİNÇER DİNÇ

Her insan bir kahramandr

BAŞARI

bağl bir durum ki bu. Yaşamak doğal, akan bir şey ama başarl olmaya çalşmak çok zorlama-l. Sokakta çalşan insann başka bir insandan bir fark yok. Mesela ben kağt topluyordum, bir baş-kas da bankada çalşyor. Bir fark varsa, bu sade-ce bilinçle, bulunduğun yeri nasl algladğnla ve kendine güveninle ilgili. Herkes aslnda bir kah-raman ve herkesin söyleyecek bir sözü var.”

BENİM HİKAYEMİN YARATICISI ANNEMAnnesi ve babas Diyarbakrl. Oktay Adana’da doğmuş, dört kardeşler. Çocukluğu kumarbaz ve alkolik bir baba ve zor bir anneyle geçmiş. “Ma-dem bu bir başar hikayesi, benim bütün hikaye-min yaratcs annem. Hayatla ilgili ne öğrendiy-sek annemden öğrendik. Annem bizi çok döverdi ama öte yandan bizi çok sevdiğini de bir şekilde bilirdik. O belgeselde yönetmen anneme soruyor, çocuklarnz döver miydiniz diye. Annem de “Ta-bii döverdim. Hayata kzardm, öfkemi çocuk-lardan çkartrdm” diye cevap veriyor. Evde an-nemin sözü geçerdi. Bizim aile düzeni tamamen anaerkildi. Etraftaki ailelerden en büyük farkmz bence oydu, evde kadnn sözü geçerdi. Annem çok ama çok zor bir insand ama onu anlyordum. Ko-şullar çok zordu, sokakta kağt bile toplayp satt. İlkokula giderken ben de sokakta su sattm. Sonra

ortaokula başladm ama hemen kaçp kaportacda çalşmaya başladm. O da 11 ay sürdü çünkü ba-şmda bir ustam vard ve kapal bir yerde çalşyor-dum. Bu ikisi de beni çok skt. Sokaktaki kağt-çlara gpta ediyordum. En önemlisi onlara emir veren patronlar yoktu, bir de sokakta hem öz-gürdüler hem de eğleniyorlard. Bir gün gidip ka-ğt toplamak istedim, bir daha da geri dönmedim. Elime para geçmeye başlad, bir miktarn anneme vermeye başladm. Adam olmuş gibi hissediyor-dum. Bir akşam eve gitmedim, kağt deposunda kaldm, o gün daha bir güçlenmiş hissettim ken-dimi. Bu birey olmamzn gücünü, ayaklarmzn üstünde durmamzn önemini, kendimize her ko-şulda güvenmemizi ve korkusuz olmamz bize an-nemin işlediğini çok iyi biliyorum.

Bu kadar çok takdir ettiği annesinin yaşadğ bunca zorluklara, hayata karş biriktirdiği bun-ca öfkeye isyan etmemiş mi, insanlar veya siste-mi suçlayp kin duymamş m? Bunu sorduğumda verdiği cevap bir sosyoloji dersi gibi adeta: “Be-nim annem için söz konusu olamaz bu söyledik-leriniz. Bu koşullardaki tek kadn annem değil ki. Bu konuda ancak bütün toplum için bir değerlen-dirme yapabilirim. O zaman da sistem meselesi gündeme geliyor. Bir sistem geliştirip paray meta olmaktan çkartabilirsiniz ama iş iktidara gelip dayandğnda, hangi sistem olursa olsun, neticede benzer sömürüler üretilmeye başlyor.”

BEN KAĞITÇILIĞI ÇOK SEVDİMHiçbir zaman okumak, adam olmak, meslek sa-hibi olmak gibi bir düşüncesi, hayali olmamş. “Tabii hayallerim vard ama bunlar hiçbir zaman okumakla, meslek sahibi olmakla ilgili değildi. Zaten etrafmda öyle bir örnek oluşturacak kimse de yoktu. Benim tek hayalim kaçmakt.”

94 ylnda bir arkadaşyla İstanbul’a kaçan Oktay, önce çok çirkin bulduğu İstanbul’a gide-rek alşmş. Sokaklarnda dolaştkça, insanlar-n tandkça ve kağt topladkça da kopamamş İstanbul’dan. Bu süre zarfnda Oktay hayatn çe-şitlendirmiş, yeniden inşa etmiş, bugünkü dün-ya görüşünü oluşturacak yaşantlar biriktirmiş. “Tophane, Beyoğlu’na çok yakn olduğu için sk sk Beyoğlu’na çkyorduk. Çok enteresan, çok özel hikayeleri olan insanlar tandm. Her biri önem-liydi benim için. Sokakta tinerci çocuklarla birlik-te yaşadm. Biz de, onlar da sokağa aittik. Onlar anlyordum, hiç yabanclk çekmedim onlarn ya-nnda. O dönemde sokak insnalaryla birlikte ça-lşan Pnar Selek’le ahbap oldum, onun vastasy-la ÖDP’yi tandm ve üye oldum. O zamana kadar politik bir duruşum yoktu, olamazd da. Bizim durduğumuz yer toplumun en dibiydi. Çoğu insa-nn hiç olmak istemeyeceği, hatta korkacağ yerler ama benim hiçbir şikayetim yoktu. Gelecekle ilgili hiçbir yükselme hayalim olmadğ için ne bir der-

Oktay mahallesinde kağt yğnlar arasnda dolaşyor (en üstte). Çok sevdiği ve çok iyi anladğ

sokak çocuklaryla beraber (ortada). Oktay artk İstanbul’da, özgürlüğüne kavuşmuş mutlu bir delikanl (sağda).

28 İSTASYON

BAŞARI

dim vard, ne de kin ve öfke hissediyordum, hiçbir zaman da hissetmedim. O zamanlar bunun felse-fesini yapabilecek noktada değildim. Duygularm böyleydi sadece, içinde hiçbir zorlama olmayan gerçeğimdi bu. Size samimi gelmeyebilir ama ger-çekten çok mutluydum ben sokaklarda. Kağtçl-ğ çok sevdim; geri dönüşümü kavradktan son-ra da çok önemli bir iş yaptğm düşündüm hep.

OKUMAK İNSANI HER ZAMAN ADAM YAPMIYORŞimdi kitapçlk yapyorum, akademisyeninden ya-zarna kadar çok insan tanyorum, snfsal olarak da başka bir yerdeyim ama bu işte, hiç sevmediğim şeyler de gördüm. Bir sürü okumuş cahil tandm. Yazarlar, yaynevi sahipleri, gazeteciler bana borç taktlar. Bunlar çok skc, çok kötü geldi bana. O çevrenin bir ksm bana hiç umut vermedi, hiç ne-şeli değildi, tam tersine çok yalanc geldi. Anladm ki; okumak insan her zaman adam yapmyor. Vic-dannz yoksa, bir bilinç geliştirmiyorsanz, oku-mak ne işe yaryor ki? Yer yer, insanlğn kötülü-ğüne bile çalşabiliyor. Nükleer silahlar yapanlar da okumuş insanlar, insanlar sömürenler de. Ben-ce o ahlaki duruş, insann kendisiyle olan meselesi-dir. Kendinle ve dünyayla ilgili soru sorabiliyorsan kitaplar başka şekilde soru sorman sağlyor, farkl pencereler açyor ama onlar ancak dünya görüşün ve mesele ettiklerinle değerlendirebilirsin.”

Sokakta yaşayanlar arasnda bilge insanlar var m diye soruyorum. “Biliyor musunuz hayat çok

gerçek bir şey. Yaşadklarmz şekillendiriyor bizi. Benim sokakta tandklarm, hep sokaklardan kurtulmak isteyen insanlard. İnsan yaşadğ ha-yattan sürekli şikayetçiyse, orada kendi adna bir problem vardr. Bilge adam hayal kurarken ‘ah keşke şurada olsaydm, şuna sahip olsaydm’ diye düşünmez. Zaten her anlamda tüketim bu kadar pompalanrken, günümüz insannn sokakta bilge olarak varlğn sürdürebilmesi artk çok zor. Ama sokakta yaşayanlar arasnda çalşan, kimsenin malnda mülkünde gözü olmayan ve en önemlisi; had bilenler var. Had bilmek o kadar önemli bir şey ki. Hayat için çok da yeterli ayrca.

Bir dönem ÖDP ile başlayan politik çalşma-lar başka bir zemine taşmş. “Bence bir insann politik olarak yapabileceği en önemli şey somut olarak yakn çevresiyle ilgilenmesi. Ben yan ba-şmdaki arkadaşmla ilgilenmezsem, politik ola-rak daha büyük alanda kimseye hayrm dokun-maz. İstediğim kadar alanlarda bağrp çağraym, yanmda aç arkadaşm varsa ve ben onu fark etmi-yorsam, ne işe yarar ki? Hepimizin her gün önün-den geçip gittiğimiz, bazen biraz para verdiğimiz ama hiçbir zaman isimlerini sormadğmz insan-lar var. Para vererek yardm ettiğimizi düşündük-çe onlar bulunduklar yere daha fazla gömüyo-ruz. Oysa onlarla beş dakika konuşsak, isimleriyle hitap etsek, hatrlarn sorsak, onlar da bir insan olarak bu topluma ait olduklarn hissedecekler. Ve o zaman belki çabalamaya başlayacaklar.”

20 yaşnda kitap okumaya başlayan Oktay en çok Dostoyevski’yi, Albert Camus’yu, bir de Kafka’y sevmiş. Beyoğlu’nda araştrmaclarn, gazetecilerin, üniversite öğrencilerinin, akademisyenlerin uğrak yeri olan sahaf dükkannn ad Lamelif.

İSTASYON 29

Duydunuz zilin sesini yarşma başlad... Er-kan Yolaç’n evet-hayr yarşmasyla te-levizyon tarihine kazandrdğ bu repliği hatrlamayanmz yoktur herhalde. Er-

kan Yolaç bu programla seyirciyi yarşmaya ka-tlma korkusundan uzaklaştrmay başarmşt. Şimdiki ilgiyi görünce inanmak zor geliyor ama o zamanlarda “bilemezsem rezil olurum” korku-suyla başvurular çok düşük saylarda kalyormuş. Türkiye’nin ilk yarşma program Talih Kuşu 1963 ylnda izleyiciyle buluştuğunda yarşmac bul-makta bir hayli zorlanlmş. Halit Kvanç’n sunu-culuğunu yaptğ yarşmann jürisi için düşünülen ünlü isimler bile yayna katlmaya çekinmişler. O günlerin üzerinden yllar geçti. Bugün milyonlar-ca yarşmac aday, jüri koltuğunda oturmaya can atan ünlüleri, zenginlik vaat eden ödülleriyle de-vasa bir sektör oluşturdu yarşmalar...

Daha yakn döneme gelelim. 2009 ylnda do-kuz ulusal kanalda 12 yarşma yaynlanrken bu-gün bu say 17 kanalda 32 yarşmaya ulaşmş du-rumda. Milyon dolarlk bütçeleri, geniş kitleleri ekrana çekecek ilginç formatlaryla yarşma sektö-rü dizilerin tahtn sallamaya aday. Popülariteleri giderek artyor. Diziler gibi günlerce konuşuluyor, yarşmaclar twitter’da trending topic oluyor, hi-kayesiyle, sorularyla, ödülleriyle sohbetlerin baş malzemesi haline geliyor. Esasl bir yarşmann tekrar bile iş yapyor, dizilere meydan okuyabi-

Hayatmz yarşma17 ulusal televizyon kanalnda 32 yarşma, para, şöhret, eğlence dağtyor. Yarşmaclara vaat ettikleri bir tarafa bu programlar, dekorcusundan soru yazarna kadar giderek genişleyen bir ekonomi yaratyor.

Survivor (solda), Eyvah Düşüyorum (üstte), Kim Milyoner olmak ister (altta solda) ve obeziteyle savaşmak üzere kurgulanan Yeni Bir Hayat (altta sağda).

YAZI: ÇİĞDEM SUBAŞI

MEDYA

30 İSTASYON

Dizi yapmclar, format şirketleri, televizyon kanallar

gelirlerine önemli bir pay eklediler yarşmalar sayesinde.

Üç binden fazla formatla 2008’de Türkiye operasyonunu

kuran Endemol hem format satyor, hem de yapmclk

yapyor. Öte yandan, Türkiye’de oluşturulmuş formatlar da

yurtdşnda alc buluyor.

İSTASYON 31

liyor. Baz yarşmalarn dizilerden fazla izlenmesi TV patronlar ve yapmclarn değişim yapmaya zorluyor. Ve çok izleneceği düşünülen bir dizinin yerini bir yarşma alabiliyor. Örneğin “Yemekte-yiz” yarşmas baz dizilerin yayndan kalkmasna neden olmuş, prime time’n yldz olup çkmşt.

BÜTÇEYİ 1 DAKİKA DÜŞÜNMEMBütçeler ülkeden ülkeye farkllk gösteriyor. Dün-yann her yerinde geçerli olan tek bir gerçek var, o da dizilere göre daha ucuz olmalar. Türkiye’de ol-duğu gibi... Türkiye’de yarşma program bütçele-ri 30 bin liradan başlyor. Dağttğ ödüllerle bir-likte bütçesi 1 milyon liralara çkyor.

Yüksek bütçeli yarşmalara imza atan Acun Ilcal’ya soruyoruz. Acaba o format satn alma-ya karar verirken bütçeye ne kadar önem veriyor? “Bütçeyi bir dakika düşünmem” diye yant veri-yor. “Önemli olan beğendiğim işi hayata geçir-mektir. Hiçbir zaman hiçbir projemde bütçe he-sab yapmadm.”

Programlarn bütçesini belirleyen en önemli kalemlerden biri sunucu... Bir de ünlülerden olu-şan bir jüri heyeti varsa iş tamamen değişiyor. Bu konuda kesin bilgi edinmek çok zor ama deşif-re olanlardan birkaç örnek verelim. 2007 ylnn popüler yarşmas Popstar’da Bülent Ersoy, Ebru Gündeş, Orhan Gencebay’dan oluşan jürinin al-dklar ücretler epeyce gündeme gelmişti. Bülent Ersoy’un bölüm başna 55 bin, Ebru Gündeş’in 30 bin, Orhan Gencebay’n ise 40 bin lira aldğ iddia edilmişti. Bugün ise tannmş isimlerin yer ald-

ğ jürilerin aldklar ücretin basna szmamas için çok daha titiz davranlyor. Sektörde konuşulan-lara göre birkaç yl önceki popüler ünlü ücretleri-nin geçerli olduğunu öğrenebiliyoruz sadece.

Survivor geçen yl ilk kez ünlüleri yarşmac olarak ald. Bu ilk seri, ses sanatçs Nihat Doğan, oryantal Asena gibi popülerliklerini görece yitir-miş isimlerle gerçekleştirilmişti. Ama program adeta talih kuşu etkisi yaratmş bu isimler şöhre-te yeniden kavuşmuştu. Survivor Ünlüler 2’de de yine ayn format uyguland, bu senenin en ünlü-sü Mustafa Topaloğlu idi. Sektöre yakn kaynak-lara göre bu programda görev alan ünlüler Acun Medya’nn bütçesini şişirmiyor. Tam aksine ye-niden gündeme gelmek için Acun Medya’ya para teklif edenlerin bile olduğunu söyleyenler var.

Diğer taraftan yarşmalarn vaat ettiği ödül-ler de bütçeyi belirliyor. Henüz kimseyi milyoner yapmad ama Kim Milyoner Olmak İster yarş-masnn bugüne kadar dağttğ ödüllere baklr-sa, stüdyoda yaplanlar arasnda en yüksek büt-çeye sahip olduğu tartşma götürmeyecek. Alt ay içinde toplam 4 milyon lira ödül dağtt. Bir kişi 125 bin lira kazand. Yarşmann İç Yapmlar Ya-pmcs Mehmet Çam “Hâlâ milyonerimizi aryo-ruz” diyor. Her programa ‘bu kez milyoneri bula-cağz’ hevesiyle başladklarn söylüyor Çam. “Her çekim için konfeti makinesi kiralyor fakat kulla-namadan geri gönderiyoruz.”

Akla gelmeyen birçok masraf kalemiyle bütçe-si epey yüksek olan bir diğer yarşma Çarkfelek... Türkiye’de birkaç kez el değiştirerek yaynland. Uzun yllar Mehmet Ali Erbil’in sunuculuğun-da ilerledi yoluna ama bir süredir Petek Dinçöz’le hayatn sürdürüyor. Bütçesinde sunucu ücreti önemli bir kalem. Ama ödül de küçümsenmeye-cek büyüklükte. Ödüller nakit para, eşya, otomo-bil olabiliyor. Yapm şirketinden Volkan Öksüz “Prime time kuşağndayz. Bütçemiz yüksek ama program 10 kuşak reklam alabiliyor” diyor.

Rakamlarla yarşmalar500 binKim Milyoner Olmak İster’in 6 ayda aldğ başvuru says

8 milyon 500 bin TLEndemol Türkiye’nin yarşma programlarnda şimdiye kadar dağttğ toplam ödül

125Çarkfelek’in 7 ayda yaynlandğ bölüm says

1 milyon liraÇarkfelek’in nakit, otomobil, eşya gibi dağttğ tüm ödüllerin yedi aylk toplam

319 bin TLEyvah Düşüyorum’un bir aylk ödül miktar

959 bin 769Acun Medya’ya ait Yetenek Sizsiniz’in Facebook’taki fan says

BÜTÇELER ÜLKEDEN ÜLKEYE FARKLILIK GÖSTERİYOR. DÜNYANIN HER YERİNDE GEÇERLİ OLAN TEK BİR GERÇEK VAR O DA DİZİLERE GÖRE DAHA UCUZ OLMALARI.

(Üstte soldan sağa) Wipe-Out, Yetenek Sizsiniz Türkiye ve Bugün Ne Giysem.

32 İSTASYON

MEDYA

YÜKTE HAFİF PAHADA AĞIRPeki ‘yüksek bütçe eşittir iyi gelir’ diye bir denk-lem kurabilir miyiz? Araştrmamza göre, böyle bir denklemin çoğu zaman tuttuğu aşikâr. Ödül büyüdükçe, iddia da heyecan da artyor. Ama bü-yük bir ödül iddias olmadan, eğlence dozu yük-sek yarşmalarn iyi gelir getirmesi de mucize de-ğil. Örnek mi? Bu grubu en iyi temsilcisi Show TV’de üç yl yaynda kalan ve reyting rekorlar k-ran Yemekteyiz program. Bir yapmc şirket değil kanaln kendi hazrlyordu bu yarşmay. Stüdyo kiras, yapmc pay, oyuncu ücreti yoktu. Şov, bir kamerayla ve doğal akşnda ilerliyordu. Sonuç-ta, Yemekteyiz, bölüm başna beş bin liralk bir masrafla hayatn sürdürdü ve buna karşlk ald-ğ reklam ve reytingle kanal ihya etti. Yükte hafif, pahada ağr tam da bu programlar için kullanla-bilecek bir deyim. Son dönemin beş bin lira ödül-lü Şansl Masa’s gibi.

ACUN DALGASIBu ekonominin ortaya çkmasnda Acun etkisi yok mu? Var, hem de yarşma dünyasnda taşla-r yerinden oynatacak kadar. Her yaptğ yarşma program en çok izlenenler arasna girdi, üzerin-de günlerce konuşuldu, hayata geçirilmesi zor formatlar Türkiye’ye getirdi. Sanki elinde bir si-hirli değnek var ve dokunduğu her program al-tna dönüştürüyor. Var Msn Yok Musun yarş-mas ondan önce iki kez denenmiş ama başarl olmamşt. Formata Acun etkisi değince, izleyi-ci ekrana kilitlendi. Birbirlerinin kazanmas için dua eden yarşmaclara onlarn safnda olduğunu gösterip, hissettirmesiyle ortaya çkardğ daya-nşmadan herkes etkilenmişti. Vahşi doğaya ün-lüleri götürüp açlkla, geceleri soğukta uyumaya, gündüzleri scakta yaşamaya raz edecek bir or-ganizasyonu gerçekleştirmesiyle de takdir topla-d. Seçtiği formatlar başarnn kapsn açt ona. Peki bunlar nasl seçiyor, tutacağna nasl ka-

Bilgi yarşmalar en çok izlenen yarşma türlerinden...

Peki izleyiciyi programa bağlayan, tiryakilik yaratan

sorular kimin elinden çkyor? Yarşmalar çoğaldkça artan

soru ihtiyac bir iş kolu yaratmş durumda. “Yarşmalara soru

hazrlanr” ilanlar geziyor web dünyasnda. İşi profesyonelce

yapan, referans kuvvetli şirketleşmiş bir girişime göz

atyoruz. Sorushop yarşmalarn soru ihtiyacna yant vermek

üzere kurulmuş. Kurucusu eski gazeteci Fahri Alakent 2006

ylnda deneyimli bir editör grubuyla işe başlamş. Ekip

her gün “hiçbir yerde yaynlanmamş” iddial yüzlerce soru

hazrlyor. Fatih Işd ise hobisi yarşmaclğ işe çevirmiş.

1996 ylnda Bülent Özveren’in Joker yarşmasna katldğnda

17 yaşndaymş. Bu başlangcn arkasndan saysn kendisinin bile hatrlamadğ kadar

çok yarşmaya katlmş. Kazandğ ödüllerin toplam 400 bin liraya ulaşmş. Ve bir gün iş

teklifi alarak soru yazarlğna başlamş. Bugüne kadar birçok yarşmaya soru hazrlamş.

Boğaziçi Ekonomi mezunu olan Işd için soru hazrlamak aslnda baba mesleği. Avukat

olan babas zamannda yarşmalara katlmş, sonra da soru yazar olmuş. İyi bir soru için

ne gerekiyor acaba? Fatih Işd “İyi bir birikim, Türkçeye hakimiyet, birçok alana ilgi ve

merak duymak, çağrşm gücüne sahip olmak” diyor.

Soru fabrikatörleri

rar veriyor? Formülü oldukça basit. “Formatla-r tamamen kendi hislerimle seçerim. Zevk alma-dğm format yapmam. Eğer ben zevk alyor ve mutlu oluyorsam izleyicinin de mutlu olacağn düşünüyorum. Kendimi halkn içinden biri ola-rak görüyorum. O nedenle benim sevdiğimi her-kes seviyor.”

Yayna koyduğu böylesine yüksek bütçeli ve çok ayakl programlar sektörün sahip olduğu ekonomiyi büyüttü. 2005 ylnda kurduğu Acun Medya sadece yarşma programlaryla var oldu. Ksacas Acun Ilcal, kendi de kazand sektöre de kazandrd. 10 ylda 21.7 milyon lira gelir elde et-miş Acun Ilcal. Buna karşlk da 3.1 milyon lira vergi ödemiş.

Fatih Işd

İSTASYON 33

34 İSTASYON

SAĞLIK

Yazn gelmesini iple çekerdik. Güneşin altnda saatlerce yatp kitap okur, uyur, uyanp suya atlar, tekrar kumlara uza-nrdk. Bütün gün güneşin altnda ge-çerdi. Ama çoğu şeyi olduğu gibi güne-

şimizi de elimizden aldlar. Ozon tabakas delindi, o delik büyüdükçe büyüdü ve artk güneşin zarar-l şnlar filtrelenemiyor. O çok sevdiğimiz güneş artk çok zararl, yaydğ ultraviyole şnlar deri-nin yaşlanma sürecini hzlandryor, ağr güneş yanklarna ve cilt kanserinin oluşmasna neden oluyor. Ayrca, güneşe maruz kalan ciltte benlerin ve güneş lekelerinin says artyor. Bu benlerin ve çillerin sürekli gözetim altnda tutmak, şekillerin-de değişiklik olup olmadğn kontrol etmek gere-kiyor zira bu değişiklikler cilt kanserinin belirtisi olabilir. Özellikle açk tenli ve renkli gözlü kişiler-de kanser riski daha fazla ancak bu koyu tenlilerin riski yok demek değildir. Melonomlar (kanser-li benler); koyu tenli kişilerin avuç içlerinde, ayak tabanlarnda ve trnak altlarnda gelişebiliyor.

Deniz kenarnda güneşten kaçp gölgede otur-mak da; güneşin zararl etkilerini engellemiyor. Kum, taş ve deniz yüzeyinden yansyan şk, göl-gede de etkili oluyor. Güneş şnlarnn yansma oranlar kardan yüzde 85, kumdan yüzde 17, su-dan ise yüzde 50.

Memorial Etiler Tp Merkezi Dermatoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Zerrin Baysal, sağlkl bir cilt için yaz mevsiminde nelere dikkat edilmesi gerek-

tiğini anlatt: “Yaz aylarnda dağda ve deniz kena-rnda en az 30 faktörlü bir koruyucu kullanlmal. 30 faktör ile 90 faktör arasnda; koruyuculuk de-ğeri açsndan büyük bir fark yoktur. Koruyucu-yu güneşe çkmadan yarm saat önce ve daha son-ra iki-üç saat aralklarla sürmek gerekiyor. Ayrca güneş kremi yüzdükten sonra da tazelenmelidir. Deniz ve havuz suyu ile temas; saçta, trnaklarda ve ciltte kurumaya yol açar. Denizden ve havuzdan sonra, temiz tatl suyla, yumuşak şampuanlarla ve sabunlarla banyo yapn ve vücudunuzu ve yüzünü-zü nemlendirin. Güneş şnlar bulutlardan ve pen-cereden de geçebilmekte olduğu için kş aylarnda da koruyucu krem kullann. Kş aylarnda ve çok esmer tenlilerde ise 15 faktörlü olanlar yeterlidir. Hzl bronzlaşmak için kullanlan kakao yağ, ha-vuç yağ, kola ve zeytinyağ da koruma faktörsüz ol-duğu için cildin erken yaşlanmasna, kalc lekelen-melere ve deri kanserine neden olabilir.”

Ola ki tedbiri elden brakr ve koruma faktör-süz güneşe çkarsanz, cildinizde sizi çok rahat-sz edebilecek güneş yanklar oluşabilir. Eskiden halk arasnda güneş yanklarna yoğurt ve diş ma-cunu sürmek gibi yanlş bir uygulama vard. Bir başka yanlş ise yanan yere doğrudan buz koymak çünkü buz yanğ artrr. Buzu bir havlu ya da tül-bente sararak uygulamak ise yarar sağlayabilir. Bu durumda yaplacak en iyi şey; yank oluşan bölgeye soğuk su uygulamak. Güneş yanğ olann bol su içmesi ve de istirahat etmesi gerekiyor.

GÜNEŞ artk çok zararl

Güneş, gözde katarak yapyorAnadolu Sağlk Merkezi

Göz Hastalklar Uzman Dr.

Naci Sakaoğlu, ultraviyole

şnlarnn göz kapağ

kanserine, konjoktiva

(gözün üst tabakas ve

göz kapaklarnn iç yüzeyi)

kanserine, kornea yanğna

ve uzun dönemde kornea

yüzeyinde bozulmaya sebep

olabileceğini söylüyor.

Ayrca, katarakt oluşumuna

da, görme keskinliğini ve

yaşam kalitesini bozan

ciddi bir hastalk olan

makula dejeneransna da

sebep oluyor. Ultraviyole

etkisiyle gözlerde yanma,

batma, sulanma, şktan

aşr rahatszlk, göz

kapaklarn açmakta zorluk

da oluşabiliyor. Güneş

gözlüğü, göz sağlğ için

gerekli bir aksesuar. Güneş

gözlüklerinin güneşe

doğrudan bakldğnda

gözü koruduğu gibi bir

yanlgya düşmeyin.

Böyle bir durumda görme

noktasnda geriye dönüşü

olmayan hasar oluşabiliyor.

Kullanacağnz güneş

gözlüğünün cam yüzde

99 UV filtreleme özelliğine

sahip olmal. Bu özelliği

olmayan güneş gözlükleri,

özellikle koyu renkli camlar

olanlar takldğnda göz

bebeği küçülmez, böylece,

zararl ultraviyole şnlarn

gözünüzün içine alr.

Güneş bir zamanlar en sevdiğimiz dostumuzdu. Belki de onun için günümüzde güneş şnlarnn çok

zararl olduğunu kabul etmekte zorlanyoruz.

Yaz günleri nin serinleten lezzetleri

KARPUZ/KAVUN

Hazr meyve sular ve gazl içecekler

çkmadan önce limonata baş

içeceklerimizdendi. Yllar sonra bu

nefis içeceği tekrar keşfettik. İşte o

günlerin limonata tarifi: İki limonu

iyice ykayp rendenin ince

gözüyle üst sar kabuklarn

rendeledikten sonra sularn

skn. Bir kabn içinde

limon kabuklarn bir çay

bardağ toz şekerle bir güzel ovun. Üzerine limon suyu

ve beş su bardağ su ilave edin. Kabn ağzn tülbentle

örtün ve buzdolabna kaldrn. Limonatay soğuduktan

sonra süzün ve cam bir sürahiye koyun, bolca taze nane

yapraklaryla… Hemen şimdi içmek istiyorsunuz değil mi?

Çocukluğumuzda dut ağacnn altna temiz çarşaf serilirdi.

Biz de ağaca trmanp dallar sallardk, dutlar çarşafn

üstüne dökülsün diye. Hatta yarşrdk, hangimiz daha

kuvvetli sallayacak, daha fazla dut dökecek diye. Sonra da

o dökülen dutlar toplar, afiyetle yerdik. Hep öyle kalacak

zannettik. Yanlmşz… Barş Manço’nun Dut Ağac’nda

dediği gibi, “Bu sabah doğup büyüdüğüm mahallenin

sokaklarnda dolaştm... Birden Rza amcay gördüm yine

o dut ağacnn altnda oturuyordu... Smscak ellerinde

çocukluğumu yeniden yaşamaya başladm.”

İstanbul’da deniz

mevsiminin açldğn

nasl anlarz? Karpuz

kabuğunun denize

düşmesiyle tabii ki!

Kavun, karpuz, beyaz

peynir… Yaz günlerinin

ayrlmaz üçlüsü.

İkisi de ayn şekilde

seçiliyor, ellenerek.

Kavun daha tatl, hazm

daha zor. Karpuzun ise

neredeyse tamam su

ama bol su içeriğine

bakp da karpuzun masum olduğunu zannetmeyin. Zira

hatr saylr miktarda şeker içeriyor. Bir lokma bir şey

yiyemeyecek kadar scaktan bezdiğimiz günlerde ideal

kavun, karpuz, beyaz peynir üçlüsü imdada yetişiyor.

Çok eski çağlardan beri Avrasya’da yetiştirildiği biliniyor.

Çok mütevazi;toprak seçmiyor. Çok çeşidi var. Bahçe

bezelyesi var örneğin, ağac bodur olan. Srk bezelyesi

ise ad gibi uzun. Baz bezelye çeşitlerinin sadece taneleri

yeniyor. Sultani bezelye ise kabuğuyla birlikte yeniyor.

Taneleri iri olanna araka bezelyesi deniyor. Mis gibi

kokan domatesli pilav, cack ve bezelye… İşte size ideal

bir yaz yemeği.

BEZELYE

LİMONATA

DUT

Yazn bunaltc scaklarn soğuk çorbalar, buzdolabndan yeni çkmş yaz meyveleri ve vazgeçilmez içeceğimiz limonatayla hafifletebilirsiniz.

36 İSTASYON

YEME-İÇME

Zahter, Doğu Akdeniz’e özgü bir kekik türünün Arapça

ad, biberiyeye çok benziyor. Antakya ve Gaziantep’te

taze soğan, maydanoz, zeytinyağ, limon ve nar

ekşisiyle yaplan bir salatas var ki ağznza layk. O

bölgede boğaz rahatlatma konusunda hlamur, nane

limon gibi rakiplerinden bile güçlü olan ve ilk dozdan

itibaren bağmllk yaptğ iddia edilen çay da içiliyor.

Zahterin bir de baharat çeşidi var. 40 küsur baharatn

karştrlmasyla yaplan zahter, özellikle kahvaltlarda

zeytinyağyla yeniliyor. Küçük bir ekmek parçasnn

arasna tulum peyniri koyun ve ekmeği önce has

zeytinyağna, sonra da zahtere bandrn. Yedikçe daha

fazla yemek isteyeceksiniz.

Eski zamanlarda hastalk tedavisinde kullanldğ

söylenen maş fasulyesi, Çin mutfağnn da baş

aktörlerinden. Bizler tanşal çok olmasa da maş,

Güneydoğu Anadolu mutfağnda yllardr kullanlyor,

Toroslardaki ismi ise cin börülcesi. İçerdiği protein ve

lifle çok sağlkl olan maş fasulyesi hücre yenileyici ve

kan şekeri düşürücü özelliklere sahip. Soğan, sumak,

közlenmiş biber, kornişon, nar ekşisi ve zeytinyağyla

yaplan salatas çok lezzetli. Ayrca bulgur pilavna da

çok yakşyor.

TAZE ZAHTER

MAŞ FASULYESİ

Bereketin ve doğurganlğn sembolü incir ağac Anadolu

kültürlerini derinden etkilemiş. İncir, antik çağlarda

buğdayn ve ekmeğin de tanrças olan Demeter’le

ilişkilendirilmiş. Bat Anadolu’da ekmek pişiren kadnlar

bugün bile yeni pişen ekmeklerin üzerini hâlâ incir

yapraklaryla örter. Muğla yöresinde yaşamş olan

Karya uygarlğnda ise Anatanrça’nn armağan olarak

görülmüş. Kadn imgesini çağrştrmas ve sapndan

çkan süt nedeniyle doğurganlkla ilişkilendirilmesi bir

rastlant değil. İncir’in kökü öyle güçlü ki, duvarlarn

içinden yürüyor, evlerin temelini sarsyor. “Evime incir

ağac diktin” sözü de buradan geliyor.

Sapsar kabak çiçekleri

ancak sabaha karş

toplanabiliyor.

Yemekleri Ege’de çok

meşhur, bir de İtalya’da.

Kabak çiçeğiyle iki çeşit dolma

yaplyor. Birincisinde marul,

dereotu, nane, taze soğan, maydanoz

ve pirinçten bir içle yaplyor. Diğerinde

ise çiçekler, peynir, yumurta, soğan, taze nane ile

dolduruluyor ve mayal yumurtal hamura bulanarak

kzgn zeytinyağnda kzartlyor.

Scak günler için besleyici de olan ideal bir soğuk çorba!

Bir kase buğday bir gece önceden slatn. Buğdaylar

iyice haşlayn. Ayr kapta hazrladğnz yoğun ayran

buğdayn haşlandğ tencereye yavaş yavaş dökün.

Tencereyi tekrar ocağa koyun, kaynamadan indirin ve tuz

ekleyin. Çorba koyu

olursa lk suyla

açabilirsiniz. Üstüne

ince doğranmş

dereotu ve naneyle

buzdolabna koyun

ve soğuk servis

edin.

İNCİRİNCİR

KABAK ÇİÇEĞİ DOLMASI DOLMASI

AYRAN AŞI

İSTASYON 37

YOGURT

>UZUN ÖMRÜN SIRRI

ATALARIMIZIN SAĞLIK İKSİRİ

■ Geçmişi M.Ö. 6 binli

yllara dayanan sirke,

aslnda, baz özelliklerini

yitirip yenilerini kazanan

bir tür “ekşimiş şarap”.

Sirkenin kireç çözmekten

saç parlatmaya, frn

yağlarn temizlemekten

sivrisinek kovmaya

kadar günlük yaşam

kolaylaştran saysz

faydalarnn yan sra bir

o kadar da sağlkla ilgili

faydalarn sayabiliriz.

Kolesterolü azaltr,

sindirimi kolaylaştrr,

kan basncn düşürür,

kan şekerini düzenler,

güçlü antiseptik

özelliğiyle boğaz

enfeksiyonlarnn

geçmesini çabuklaştrr.

Koltuk altna ve kasklara

yerleştirilen sirkeli

pamuk ise ateş düşürür. ■ Daha önce yoğurtta mucizevi zayflatc bir enzim keşfeden bilim adamlar şimdi de, yoğurdu

oluşturan yararl bakterilerin, kanserin oluşumunu ve gelişimini önlediğini tespit etti. Yoğurt

mayasndaki bakteriler antibiyotik madde üreterek mikroplarn faaliyetini durduruyor. Öte

yandan, antibiyotik tedavisiyle bağrsaklarn bozulan doğal dengesini düzeltiyor, zehirlenmelere

karş panzehir görevini üstleniyor. İçerdiği yüksek orandaki kalsiyum osteoporoza karş güvenli

bir koruyucu olduğu gibi özellikle süt şekerine hassasiyetleri nedeniyle süt içemeyen çocuklarn

kemik ve diş gelişimi için çok önemli. Uzun yaşamn srr olduğu söylenen yoğurdun mutlaka her

gün düzenli olarak tüketilmesi öneriliyor. Özellikle yedi tür antibiyotik içeren sarmsakla birlikte

tüketirseniz güçlü bir bağşklk sistemine kavuşabilirsiniz.

Proteze ‘kök’ten çözüm■ Kkrdaklarnda sorun olan 45 yaş altndaki hastalar

çok yaknda protez kullanmaktan kurtulabilecek.

Uygun hastalardan alnan kkrdak parçalar yurt

dşndaki bir laboratuvarda çoğaltlyor ve 1-1,5

ay sonra geri gönderilen bu yeni canl hücreler

hastann sorunlu kkrdak dokusuna yerleştiriliyor.

Bu yöntemle, 45 yaş altndaki hastalarn aktif

sportif ve diğer travmalarla oluşan ve genetik ya da

yapsal kkrdak sorunlar proteze gerek kalmakszn

gideriliyor. Yeni yöntem, Ankara Yldrm Beyazt

Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştrma Hastanesi’nde

10 hastaya başaryla uyguland. Şimdilik yalnzca 45

yaşn altndaki hastalarda kullanlan bu yöntem, gelecek

yllarda geliştirilerek özellikle kadnlarn menopoz sonras

ortaya çkan kalça ve diz sorunlarnda da kullanlabilir.

100 BİN KMBalarlarnn

bir peteği

doldurmak

için kanat

çrptklar

mesafe

SICAK ÇARPMASI ÖLÜMCÜL OLABİLİR

■ Hava scaklğnn 32

derecenin, nemin yüzde

60’n üzerine çktğ

durumlarda görülen

scak çarpmas acil

tedavisi gereken, hayat

tehdit eden bir tablodur.

Yaşllar, damar sertliği ve

kalp yetersizliği olanlar,

şeker hastalar, alkolikler

ve idrar söktürücü ilaç

kullananlarda daha sk

rastlanr. Vücut ssnn 41

derece üzerine çkmas,

ani olarak ortaya çkan

baş ağrs, baş dönmesi,

konuşma bozukluğu,

baygnlk, halüsinasyon

(hayal görme) ve havale

gibi merkezi sinir sistemi

belirtileriyle başlar. Ksa

sürede komaya girilebilir.

Müdahale edilmezse kalp,

beyin, böbrek, karaciğer

gibi birçok hayati organn

fonksiyonlar bozulabilir.

Scak çarpanlar hemen

gölge bir yere alnmal

ve elbiseleri tamamen

çkarlmaldr. Vücut

yüzeyi (hortumla, soğuk

suya batrlmş süngerle,

duş altnda, vb.) slatlmal

ve vantilatör tutularak

suyun buharlaşmas

sağlanmaldr. Bunlar,

hemen uygulanrsa baz

hastalarn kendilerine

gelmeleri mümkündür.

Bu sürede hastaya su

vermek çok tehlikelidir.

İlk müdahaleden

sonra hasta, klimal

ambulanslarla en ksa

zamanda bir hastaneye

ulaştrlmaldr.

38 İSTASYON

SAĞLIK

Köşe başlarnda satlan haşlanmş veya közde kzarmş msra dayanmak çok zor ama genetiğiyle oynanmş olabileceğini de unutmayn.

YAZ ENFEKSİYONLARINA DİKKAT■ Yaz aylarnda

en sk yaşanan ve

bulant, kusma ve

ishalle seyreden

enfeksiyonlar çoğunlukla

iyi temizlenmemiş

meyve ve sebzeler

ile scakta bozulan

yemeklerden, özellikle

etten kaynaklanyor.

Bu gibi enfeksiyonlarn

önlenmesi için açkta

satlan yiyecek

ve içeceklerin

tüketilmemesi, evde

yiyeceklerin uygun

sda saklanmas ve el

temizliğine çok dikkat

edilmesi gerekiyor.

Bu enfeksiyonlarn

en büyük tehlikesi su

kayb olacağ için hafif

gdalarla beslenin ve bol

bol sv tüketin. Özellikle

ishal iki gün sonra hala

geçmemişse, doktora

görünmekte fayda var.

Vücudunuzun uzun süre

susuz kalmas başka

ciddi komplikasyonlara

yol açabilir. Yaz

aylarnda karşlaşlan

bir diğer enfeksiyon

grubu ise gerekli

ve uygun klorlama

yaplmayan havuzlardan

geçen enfeksiyonlar.

Bunlarn başlcalar;

cilt, göz ve dş kulak

enfeksiyonlar ile kl

kökünün iltihaplanmas.

Havuzun temizliğinden

emin olmak ve

havuzdan çknca duş

alarak temizlenmek bu

enfeksiyonlarn önüne

geçmede çok yararl.

KOKUSUYLA RAHATLATAN FESLEĞEN

HEM HAZ VERİYOR HEM DE SAĞLIKLI

■ Akdeniz mutfağnda

yemeklere lezzet katan

fesleğen, insan sağlğn

da olumlu etkiliyor.

Fesleğen, yüksek

kolesterolü düşürücü,

hatta gelişimini

engelleyici özelliğiyle

kalp sağlğna; ödemlere,

diyabete, DNA hasarna

iyi geldiği, hatta gündelik

stresle savaştğ biliniyor.

Bir başka araştrmaya

göre fesleğen, akciğer

enfeksiyonuna yol açan

bakterilerin büyümesini

de engelliyor. Yüksek

antioksidan da içeren

fesleğen yapraklarnn

taze görünümlü, parlak

ve yeşil olmasna

dikkat edin.

■ Özellikle Çin ve

Hindistan dolaylarnda

4 bin yldr kullanlan

ve tropikal bölgelerin

bütün dünyaya armağan

olarak kabul edilen

zencefil, kan temizleyen,

kalp ritmini düzenleyen

ve sindirim sistemini

rahatlatan bir bitki.

Zencefil bitkisinin

soğuk algnlklarna

çok iyi geldiği tüm

dünyada bilinen bir

gerçek. Romatizmal

rahatszlklarda ise bin

yllardr kullanlmakta.

Son yllarda antioksidan

özelliğiyle birçok bilim

adamnca, kanserle

savaşta “destekleyici

tedavi olarak” kabul

ediliyor.

MISIR ŞURUBU BİR ZEHİR Mİ?■ Dünyada ve Türkiye’deki bütün tp otoriteleri uyaryor: Obezite

ve bununla ilgili hastalklarn bir numaral sebebi, yüksek früktoz

ihtiva eden “msr şurubu”. Tatlandrlmş tüm yiyecek ve içecekler,

işlenmiş besinlerdeki (bisküvi, şekerleme, hazr tatllar, ketçap,

soslar, poşetli unlu mamüller vs.) msr şurubu, yağ depolarmz

ciddi anlamda çoğaltyor. Msr şurubunun sebep olduğu sağlk

tehditleri şunlar: İnsülin direnci, tip 2 diyabet, kan basncnn

yükselmesi, karaciğer hasar, kalp-damar hastalklar, gut, arterit,

kanser. Genetiğiyle oynanmş msrdan üretilen msr şurubu alerji

ve ksrlğa da sebep oluyor.

■ Scaklarda bol bol sv tüketmek gerekiyor.

Zaten yazn tek istediğimiz, sürekli buz gibi bir şey

içmek. Öte yandan şeker ve msr şurubu içeren ve

vücudumuzda neredeyse zehir etkisi yaptğ belirtilen

hazr içecekler yerine ayran, buzlu kahve ve buzlu

çay, içine meyve parçalar atacağnz maden suyu

ile naneli limonata ideal yaz içecekleri olabilir. İçine

şeker katmamak şartyla tabii.

YAZ İÇECEKLERİ

İSTASYON 39

■ Hava scaklğnn artmasyla piknik mevsimi açld. Aman, mangalda pişirilen etlerin tüketimine

dikkat! Etin mangal veya zgara üzerinde yanmasyla ve ete temas eden dumanla, yemek

borusu kanserine neden olan iki değişik kanserojen madde ortaya çkyor. Üstelik yemek

borusu kanserinin erken teşhisi de çok zor. Mangal keyfimizi sağlkl yapmak için etleri çok fazla

pişirmeyin ve yakmayn. Az yağl etler seçin veya etin yağlarn temizleyin. Izgaray s kaynağna

arada yeterli bir mesafe brakarak yerleştirin. Izgaralarn üzerindeki et ve yağ kalntlarn

temizleyin. Etlerin yannda antioksidan özellikleriyle toksinlerin elimine edilmesinde yaral olan

maydanoz, tere, roka, marul gibi koyu yeşil yaprakllar ve domatesi bol miktarda tüketin.

MANGALDA YANIK ETE DİKKAT

STRESSAVAR YİYECEKLER: BALIK, CEVİZ, NAR

DİŞ FIRÇALAMANIN DOĞRU SAATİ

SARI MUCİZE ZERDEÇAL

■ Stres hayatmzn

bir parças ve stresle

baş edebilmenin nefes

tekniklerinden bedeni

gevşetmeye kadar çok

çeşitli yöntemlerini

hemen her gün

gazetelerde okuyoruz.

Buna rağmen stresli

dönemleri baz sağlkl

yiyeceklerle daha rahat

geçirebileceğimizi

çoğumuz bilmiyor. Stresle

savaşnzda Omega 3, C

vitamini ve magnezyum

sizi çok iyi destekleyecek.

Diyetinizde Omega

3 deposu balk,

ceviz, semizotuna ve

magnezyum açsndan

zengin krmz et, tam

tahl ve bademe yer

verin. En iyi C vitamini

kaynaklar ise nar ve

turunçgiller.

■ Diş sağlğmz

korumann ilk kural

dişlerimizi günde iki

defa frçalamak. Hatta

çocuklarmza bile

lavaboya ulaşabildikleri

günden başlayarak diş

frçalama alşkanlğn

vermeye çalşyoruz.

Ancak özellikle asitli

yiyecek ve içeceklerin

hemen ardndan diş

frçalamak zararl

bile olabilir. Zira diş

minesini ve altndaki

dentin katmann eriten

asit frçalamayla daha

derinlere işleyebiliyor.

Onun için dişleri, asitli

yiyecek ve içecek

tükettikten en az yarm

saat sonra frçalamak

gerekiyor. Dişlerinizi

frçalayana kadar asitten

temizlemek için ağz

gargaras veya karbonatl

suyla ağznz çalkalayn.

■ Zerdeçaln içerdiği

“kurkimin”in çok yüksek

orandaki antioksidan

ve iltihabi reaksiyonlar

azaltma özellikleriyle

her türlü kanser

hastalklar, diyabet ve

enfeksiyon hastalklarna

iyi geldiği, hatta

bunlardan bazlarn

gen seviyesindeyken

engellediği tespit edildi.

Bilhassa çocuklara

sabah ve akşam bir tatl

kaşğ zerdeçal eklenmiş

bir bardak süt içirmek

bağşklk sistemlerini

kuvvetlendiriyor.

Amerikal bir grup

bilim adam, kurkiminin

inme geçiren hastalarn

beyin hücrelerinin

yenilenmesinde etkili

olabileceğini hayvanlar

üzerinde gözlemledi.

Bu araştrma sonuçlar,

özellikle inmelerde

kullanlacak yeni bir

ilacn geliştirilmesi için

umut veriyor.

Karotenden A vitamini

sentezler.

Lenf yapmnda

görev alr

Embriyo döneminde kan hücrelerinin

üretimini sağlar.

Antikorlarn önemli bir ksmn üretir

Phtlaşmada rol oynayan protrombin ve fibrinojeni üretir.

Cinsiyet hormonlarnn fazlasn yok eder

Vücudun ssn ayarlar

Karaciğerin yaşamsal rolüKaraciğerin çok önemli bir organ olduğunu biliyoruz. Aşağdakiler de ne kadar yaşamsal görevler üstlendiğini gösteriyor.

Vücuda su üretir

Kandaki şeker miktarn ayarlar.

Yağ, protein, şeker ve kan yapm için gerekli olan maddeleri depolar.

Mangalda etinizi pişirirken ateşin direk olarak ete temas etmemesine ve eti yakmadan pişirmeye özen gösterin.

40 İSTASYON

SAĞLIK

■ M.Ö. 3000’de Çinliler

tarafndan kullanld.

Avrupa’da 16.’dan

18.yy’a kadar en değerli

ve pahal baharatlardan

biri sayld. Bizde de

Osmanllardan itibaren

özellikle tatllarda yoğun

olarak kullanlyor.

Geniş spektrumlu doğal

bir anti bakteriyel

olan tarçn ayrca en

güçlü antioksidan

baharatlardan birisi.

Son araştrmalar

tarçnn çok iyi bir kan

şekeri düzenleyicisi

de olduğunu ortaya

koydu; özellikle Tip

2 diyabetliler için bu

çok önemli. Zengin bir

potasyum deposu ve

bir mide dostu olan

tarçn ayn zamanda ses

tellerini koruyor, zihinsel

ve fiziksel yorgunluğu

gideriyor. Tarçn balla

birlikte kullanmak

etkisini kuvvetlendiriyor.

TARÇIN SADECE BİR BAHARAT DEĞİL

KLİMALARIN DOĞRU KULLANIMI■ Klimalarn çalşmaya

başlamasyla kas ağrlar

ve tutulma şikayetleri de

çoğald. Klimay doğru

kullanarak bunun önüne

geçebiliriz. Öncelikle,

klimann s ayar

ortalama 24–25 derece,

nem ayar ise yüzde

40– 50 arasnda olmal.

Soğutulacak ortam

yavaş yavaş, 5’er derece

aralklarla soğutulmal.

Dşardan terli terli

klimal bir ortama

girdiğimizde çoğumuzun

ilk yaptğ şey, klimann

karşsna geçip

serinlemeye çalşmak

oluyor. Oysa ki, klimann

üflediği serin havaya

direk maruz kalmak terli

iken klima çarpmasna,

diğer zamanlarda ise

boyun tutulmasna ve

göğüste bçak batar

gibi ağrlara neden

olabiliyor. Bunlardan

korunmak için klima

kapaklarnn hareketli

çalşmas gerekiyor.

Bakm yaplmamş veya

yetersiz yaplmş klimalar

da farenjit, nezle,

bademcik, zatürree ve

astmn tetiklenmesine

neden oluyor. Klimann

tüm cazibesine rağmen

mekanlarn, pencerelerin

açlarak serinletilmesi

en sağlkl yöntem.

Araçlarda ise aksine,

pencereler kapal olmal

ve klima çalştrlmal.

KENEDEN KORUNMA YOLLARI■ Scaklarn başlamasyla birlikte gazetelerde kene srğ kaynakl ölüm

haberlerini de okumaya başladk. Her ne kadar,“Ya, bunlar bizim yllardr

bildiğimiz kene, bunlar birşey yapmaz” desek de kene srğyla öldürücü

bir hastalk gelişebiliyor. Bundan korunmak için özellikle mays, haziran, temmuz ve ağustos

aylarnda krsala giderken kenenin vücuda yapşmasn engelleyecek şekilde ve açk renk giysiler

giymek çok önemli. Eve döndükten sonra özellikle kol altlar, kulak çevresi, kemer bölgesi, diz

arkalar, saç, bacak arkalarnda bene benzeyen küçük siyah nokta seklinde

görülen kene kontrolü yapn. Kene tespit ederseniz hemen bir sağlk

kuruluşuna gidin, yoksa çok fazla zaman geçirmeden önce üstüne

yağ dökün ve v şeklinde bir kartonla, tarlada iseniz yaprakla

keneyi koparmadan sökün. Kenenin üzerine asla alkol, sabun

gibi kimyasallar sürmeyin. Hiçbir şekilde keneyi çplak elle

tutmayn. Keneler çamaşr makinesinde ölmüyor ama kurutucu

ssnda 15 dakikada ölüyor.

DONDURMAVİTAMİN VE MİNERAL DEPOSU

■ Eskiden yazn gelmesini iple çekerdik dondurma yiyebilmek

için. Şimdilerde her mevsim dondurma var. Haz vermesinin yan

sra dondurma çok da sağlkl bir besin; A, C, D, E ve B grubu

vitaminler ile kalsiyum, fosfor, magnezyum, sodyum, potasyum,

çinko ve demir gibi mineralleri içeriyor. Kalorisi çok düşük değil

ama ayn çikolata, kadayf, tahin helvas ve hamur tatllar, ayn

miktar dondurmadan 3-4 kat daha kalorili. Dikkat etmemiz gereken

önemli bir nokta var: Bir yaşn altndaki bebeklere ve inek sütüyle

yumurtaya alerjisi olan çocuklara dondurma vermemek gerekiyor.

100 MİLYON

Balarlarnn

bir peteği

doldurabilmek

için nektarn

emdikleri

çiçek miktar

HIŞILTILI ÖKSÜRÜK ASTIM HABERCİSİ

■ Bahar ve yaz

aylarndaki alerjik

astma dikkat çekilirken

çocuklarda tekrarlayan

hşltnn astm

olabileceği belirtiliyor.

Çocuk hşltl ve sk nefes

alp veriyorsa hemen

bir doktora götürülmeli.

Uzmanlara göre sürekli

ve ayn şekilde devam

eden hşlt, doğuştan

gelen bozukluklar

düşündürebiliyor. Arada

iyileşen fakat tekrarlayan

hşlt, hşltyla birlikte

üç haftadan fazla devam

eden, öksürük kesici

ve antibiyotiğe rağmen

geçmeyen öksürükte

mutlaka astm ihtimalinin

hesaba katlmas

gerekiyor. Hşltda en

önemli tetikleyiciler,

polenler, hava kirliliği

ve sigara.Çocuk sigara

içilmiş alana uzun

zaman sonra girse bile

etkileniyor.

İSTASYON 41

Milattan önce 776’da başlayan ve mi-lattan sonra 394’e kadar devam eden Antik Olimpiyatlar, katlmann ka-zanmaktan önemli sayldğ, sporcu-larn onurunun her şeyin önünde ol-

duğu bir kültürün Güneydoğu Avrupa’da ortaya çkmasna neden olmuş ve Fransz Baron Pierre de Coubertin Modern Olimpiyatlar’n oluşturul-mas srasnda bu kültür idealini benimsemişti. 1896’da başlayan macerada, 2012’ye gelene kadar bu ideallerle yarşan birçok sporcu yer ald.

27 Temmuz-12 Ağustos tarihleri arasnda dü-zenlenecek olan Londra Olimpiyat Oyunlar yine tüm dünyann ilgisini üzerine çekecek. Türkiye, bu yl rekor bir katlmla Londra Olimpiyatlar’nda temsil edilecek. Olimpiyatlara katlmas kesinle-şen 88 sporcuya Kadn Basketbol Milli Takm-mz da eklendi.

Bu oyunlar, Türkiye için birçok ilkleri barnd-ryor. Baz dallarda ilk kez Türk sporcular Olim-piyat heyecan yaşayacak. Bunlardan birisi de jim-nastik. Olimpiyat oyunlarnn ana branşlarndan birisi olan artistik jimnastikte Göksu Üçtaş’ iz-leme frsat bulacağz. Göksu Üçtaş’n yarşacağ kadnlar bireysel yarşmalar 2-7 Ağustos tarihleri arasnda yaplacak.

Uzakdoğu ve Güneydoğu Asya ülkelerinin ağr-lkl olarak başarl olduğu badminton’da dünya sralamasnda 52 numaraya kadar yükselen Nes-lihan Yiğit, Londra’da yarşma hakk elde etti. 18 yaşndaki Neslihan, gençlerde de dünya sralama-snda 7 numarada bulunuyor. Londra Olimpiyat Oyunlar’nda badminton müsabakalar 28 Tem-muz-5 Ağustos tarihleri arasnda yaplacak.

Yol bisikleti, uzun yllardr Olimpiyat Oyun-lar’nda temsil edilmediğimiz bir dald. Bisiklet

Türk sporcularnn İlk defa 1936 ylnda olimpiyat

madalyas sahibi olduk. Ardndan özellikle güreş ve halterde efsane

sporcularmz ard ardna altn madalya kazanrken baz dallarda

2012 Olimpiyatlar’na kadar hiç temsil edilemedik. Bu yl

Londra’da, baz dallarda ilk defa olmak üzere, 88 kişilik kalabalk bir ekiple Olimpiyat heyecann

bir kez daha yaşayacağz. YAZI: MERT AYDIN

SPOR

42 İSTASYON

Federasyonu’nun çalşmalar sonucunda 2008 Pekin Olimpiyat Oyunlar’na dağ bisikletinde sporcu yollayabildik. Londra’da ise yol bisikletin-de üç bisikletçiyle temsil edileceğiz. Yol bisikleti müsabakalar ise 28 Temmuz-1 Ağustos tarihleri arasnda büyük bir rekabete sahne olacak ve spor-cularmz önemli bir tecrübe edinecekler.

Geçmişte erkekler futbol ve basketbol branşla-rnda Olimpiyat Oyunlar’na katldk. Ancak 1960 ylndan sonra takm sporlarnda böyle bir şans ya-kalayamadk ve takmlarmz, elemeleri geçerek oyunlara katlamad. Nihayet bu 52 yllk özlem sona erdi; hem de bugüne kadar Olimpiyat göre-memiş bir takm sporu sayesinde. Kadn Voleybol Milli Takmmz, Ankara’da düzenlenen olimpi-yat elemelerinde gösterdiği performansla Lond-ra vizesini ald. 12 takmn katlacağ Olimpiyat Oyunlar’nda milli takmmzn hiç de az olmayan

bir madalya şans bulunuyor. Kadnlarda 28 Tem-muz-11 Ağustos tarihleri arasnda madalya müca-delesi verilecek. Naz, Eda, Neslihan ve arkadaşla-r, tarihte yeni bir sayfa açmak için çaba gösterecek.

Ata sporumuz güreş, Olimpiyat tarihinde en çok madalya kazandğmz dal. Bu yl tabii ki yine önemli güreşçilerimizle madalyalar kovalayacağz ama Türk güreşi, Londra’da bir ilkle tanşacak. İlk kez bir kadn güreşçimiz Olimpiyat tecrübesi ya-şayacak. 26 yaşndaki Elif Jale Yeşilrmak 63 kilo-da madalya için mindere çkacak. Rusya doğumlu olan ve 2011’de vatandaşlğa geçen Yeşilrmak bu yl Avrupa Şampiyonas’nda ülkemize bronz getir-meyi başarmşt. Bakalm kadnlar da erkekler ka-dar madalya getirmeye başlayacak m güreşte? Ka-dnlar 63 kilo müsabakalar 8 Ağustos’ta yaplacak.

Atletizm, Olimpiyat Oyunlar’nn her zaman en prestijli daldr. Tarihte bu dalda sadece iki gü-

olimpiyat maceras

İSTASYON 43

müş, iki bronz madalya kazanabildik. 1948’de üç adm atlamada Ruhi Saralp ve 2004’te çekiç at-mada Eşref Apak, bronz madalya sahibi atletle-rimiz oldu. 2008 Pekin Olimpiyat Otunlar’nda Elvan Abeylegesse 5 bin ve 10 bin metrede 2 gü-müş madalya elde etti. Londra’ya hayli kalabalk bir kadroyla gidiyoruz. Bu durum final koşma, atma ve atlama şansmzn hayli fazla olduğu-nu gösteriyor. İstanbul’da düzenlenen Dünya Sa-lon Atletizm Şampiyonas’nda iki madalya kaza-nan atletlerimiz, Olimpiyat Oyunlar öncesinde, Helsinki’de Avrupa Atletizm Şampiyonas’nda ter dökecek. Londra’daki atletizm müsabakalar ise 3-12 Ağustos tarihleri arasnda yaplacak.

Her Olimpiyat Oyunu’nda temsil edildiğimiz atclkta bu kez beş sporcumuz birden yer ala-cak. Üç erkek, iki kadn sporcumuz, Londra’da en iyi atşlar yapabilmek için çaba gösterecek. Ske-et kadnlarda Çiğdem Özyaman, 10 metre haval tabanca erkeklerde İsmail Keleş, trap dalnda ka-dnlarda Nihan Kantarc ve erkeklerde Oğuzhan Tüzün ile tabancada Yusuf Dikeç, ülkemizi tem-sil edecek isimler. Atclk müsabakalar 28 Tem-muz-5 Ağustos tarihleri arasnda yaplacak.

Dört yl önce Pekin’de Türkiye, Melek Hu ile masa tenisinde olimpiyat tarihindeki ilk galibiyet-lerini almş, Çin kökenli sporcumuz, 3. tura kadar yükselmişti. Londra’da Melek’ten daha önemli şeyler bekleniyor. Tpk erkeklerde mücadele ede-cek olan Bora Vang gibi. Uzakdoğu hakimiyetin-deki bu spor dalnda belki de çeyrek final oynaya-

bilmek çok büyük bir başar olarak addedilecek. Masa tenisi müsabakalar 28 Temmuz-8 Ağustos tarihleri arasnda yaplacak.

Tabii ki halter, boks, judo, tekvando, yelken ve yüzmede de varz. Ne kadar çok değişik dal-da sporcu gönderebilirsek sporumuz o kadar ge-lişmiş demektir. Madalya beklediğimiz ve dokuz sporcuyla temsil edileceğimiz halterde madalya mücadelesi 28 Temmuz-7 Ağustos tarihleri ara-snda yaplacak. 1988 Seul’den bu yana halterde madalya alamadğmz bir Olimpiyat olmad.

Alt sporcuyla madalya arayacağmz boks maç-larnda kyasya bir mücadele olacak. Çok büyük başarlara imza attğmz ve bu yl ilk kez progra-ma alnan kadnlar boksunda şu anda sporcumuz bulunmuyor. Az sayda skletin programa alnma-s ve dünya şampiyonu Gülsüm Tatar’n talihsiz bir şekilde kotay alamamas üzüntü yaratt. Tatar için wild card peşinde koşuluyor.

Son üç Olimpiyat Oyunu’nda da madalya al-dğmz tekvandoda Bahri Tanrkulu’nun baş-n çektiği bir sporcu grubu var. 2004 Olimpiyat Oyunlar ikincisi Tanrkulu, dört yl önce talihsiz bir şekilde madalyay kaçrmşt. Londra’da tek-vando müsabakalar 8-11 Ağustos tarihleri ara-snda yer alacak.

Yeni bir ivme kazanmak isteyen Türk sporu için Londra Olimpiyat Oyunlar’nda alnacak so-nuçlarn önemi büyük. Son dönemde 8-10 madal-yayla tamamladğmz Olimpiyat’tan çkarabile-ceğimiz 15 madalya çok önemli olacak.

Londra Olimpiyat Oyunlar’nda 88 sporcu ülkemizi temsil edecek. Tekvandoda Bahri Tanrkulu ve ilk kadn güreşçimiz olarak Elif Jale Yeşilrmak, ilk kez olimpiyat tecrübesi yaşayacak. Melek Hu masa tenisinde, Çiğdem Özyaman ise skeet kadnlarda olimpiyatlarda ter dökecek sporcularmzdan bazlar (üstten saat yönünde).

44 İSTASYON

SPOR

■ NAİM SÜLEYMANOĞLU: 1988 Seul Olimpiyat Oyunlar’nda,

güreş dşnda ilk altnmz halter dalnda kazandrd. 4 yl sonra

Barselona’da seriye devam etti. Peş peşe 3. altnn almas 1996’da

Olimpiyat şampiyonluğunu elde ettiği Atlanta’da gerçekleşti.

■ YAŞAR ERKAN: 1936 Berlin Olimpiyat Oyunlar’na gelindiğinde

madalyas olmayan genç Türkiye Cumhuriyeti’ne Ahmet Kireççi

bronz madalya kazandrarak güreşimizin altn çağn başlatt.

24 yaşndaki Yaşar Erkan, Grekoromen 61 kiloda Berlin’de ilk

Olimpiyat altnmz kazand. Cumhurbaşkan Mustafa Kemal Atatürk’ün

tebrik telgraf, “Kendin küçüksün ama memleket için çok büyük iş

yaptn. Artk adn Türk spor tarihine geçti. Çok yaşa Yaşar” diyordu.

■ YAŞAR DOĞU: Ata sporumuz güreş yllar boyunca Olimpiyat

sahnesinde tek gururumuz oldu. Yaşar Doğu da güreş sporunun

efsanelerinden biri olarak ülkemize büyük başarlar kazandrd. 1948

Londra Olimpiyat Oyunlar’nda 31 yaşnda müthiş güreşler atarak

altn madalyay elde etti. Milli takm formasyla yaptğ 47 maçta tek

yenilgi almş, galibiyetlerinin 33’ü tuşla gelmişti.

■ HÜLYA ŞENYURT: 1992 Barselona Olimpiyat Oyunlar’na kadar

Türk kadn sporcularnn madalyas yoktu. Judocu Hülya Şenyurt,

Barselona’da bir tarih yazacakt... Bir yl önce Avrupa Gençler

Şampiyonu olan 19 yaşndaki sporcumuz 48 kiloda Türk kadn

sporcularnn aldğ ilk madalya olan bronz madalyaya ulaşt.

■ HAMZA YERLİKAYA: 17 yaşnda dünya şampiyonu oldu. 20’sinde

ise 1996 Atlanta Olimpiyat Oyunlar’nda şampiyon olarak Uluslararas

Güreş Federasyonu’ndan “Asrn Güreşçisi” unvann, 2000’de de

Sidney’de ikinci Olimpiyat altnn kazand.

■ HALİL MUTLU: Ülkemize geldiğinde henüz 15 yaşnda olan Halil

Mutlu’ya Naim Süleymanoğlu antrenörlük yapt ve bir yldz ortaya

çkard. 1992 Barselona Olimpiyat Oyunlar’nda 5’inci olarak Olimpiyat

kariyerine giriş yapt. 1996 Atlanta’da altn madalyay boynuna

geçirdi. 2000’de Sidney’deki ikinci altnnn ardndan Atina’daki altn

madalyasyla peş peşe üç kez Olimpiyat şampiyonu olmay başard.

■ RUHİ SARIALP: 1948 Londra Olimpiyat Oyunlar’da 3 adm

atlamada Wembley Stad’nda 24 yaşndaki Saralp bronz madalya

kazand. Bu başarnn ardndan bu spor dalnda bir Olimpiyat

madalyas için 56 yl daha bekleyecektik. Ruhi Saralp 1950 ylnda

bir ilke daha imza att ve Avrupa Şampiyonas’nda bronz elde etti. Bu

başarnn devam için de 52 yl bekleyecektik.

■ EŞREF APAK: 21. yüzyla Dünya Gençler Şampiyonu unvanyla

giren çekiççimiz 2004 ylnda Atina’da yaplan Olimpiyat Oyunlar’nda

müthiş bir final çkard. Aslnda yarşma bittiğinde Eşref Apak

4. srada yer alyordu. Ancak 3. olan Macar atlet Adrian Annus’un

dopingli çkmas üzerine bronz madalya alma hakkn kazandğnda

56 yllk süreç bitti ve atletizmde Olimpiyat madalyasna kavuştuk.

■ MUSTAFA DAĞISTANLI: Türk spor tarihinin en büyük

efsanelerinden biri. Serbest stil 57 kiloda 1954’te dünya şampiyonu

oldu. 1956 Melbourne Olimpiyat Oyunlar’nda altn madalyaya ulaşt.

1957 ve 1959’da bu kez 62 kiloda dünyann en iyisi oldu. 1960 Roma

Olimpiyat Oyunlar’nda güreş milli takmmz muhteşem bir sonuç

alarak 7 altn ve 2 gümüş madalyann sahibi oldu.

Olimpiyat efsanelerimiz

Artistik jimnastik branşnda başarl

sporcu Göksu Üçtaş’ izleyeceğiz.

İSTASYON 45

■ Lancia’nn amiral

gemisi unvann taşyan

ve ilk olarak 1984 ylnda

üretilen Thema’nn

yeniden yollara

dönüşünü simgeleyen

yeni modeli satşa

sunuldu. Chrysler’in 300 modeli

baz alnarak geliştirilen arkadan itişli Lancia Thema, geniş boyutlar ve

konfor gibi tipik Amerikan öğelerini, İtalyan iç/dş tasarm detaylar ve lüks

detaylarla birleştiriyor. Thema’da 5 ileri otomatik şanzman, 239 beygir

gücündeki 3.0 litrelik V6 Multijet II dizel motorla birleştirildi. Beş metre

uzunluğundaki Thema’nn donanmlarn şöyle sralayabiliriz: 7 hava yastğ,

ESP, ABS, TCS, Yokuş Kalkş Destek Sistemi, yağmur sensörü, Acil Fren

Destek Sistemi, çift bölmeli panoramik açlr tavan, ön/arka park sensörü,

anahtarsz giriş ve çalştrma sistemi, nem sensörü, pusula, adaptif Bi-Xenon

farlar, 18 inç alaşm jantlar, deri döşeme, havalandrmal ve hafzal ön

koltuklar, stmal ön/arka koltuklar, elektrikli hz sabitleme sistemi, 276 vat

gücünde 6 hoparlörlü müzik sistemi, Garmin navigasyon, Bluetooth ve 8.4

inçlik dokunmatik ekran. 0-100 km/s hzlanmasn 7.8 saniyede tamamlayan

ve 232 km/s maksimum hza erişen Thema, 100 km’de ortalama 7.1 litrelik

yakt tüketiyor.

LANCIA’DAN YENİ MODEL

301 en çok satan Peugeot olacakUzay servisi■ Doğuş Otomotiv–Audi, sadece A8, S, RS

ve R8 sahiplerine özel bir servis atölyesi

açt. Doğuş Oto Esenyurt’ta tasarlanan ve

adeta uzay laboratuvarn andran Audi

Exclusive Atölye’ye araçlar tek tek alnyor.

Bunun nedeni, hem araç sahiplerine

ayrcalkl bir ortam ve servis sunmak hem

de bu modellerin gelişmiş teknolojilerinin

özel inceleme gerektirmesi. Her birinin

ayr motor özelliği, elektrik donanm

ve bilgisayar yazlmlar olan A8, R8, S ve RS modelleriyle, özel olarak

geliştirilen cihazlar ve Audi A.G Eğitim Merkezi’nde özel eğitimlerden geçen

teknisyenler ilgileniyor. Araç sahiplerinin gerçekleştirilmekte olan servis

işlemlerini yakndan görmelerine olanak tanyan Audi Exclusive Atölye’de

Audi Butik ürünleri de sergileniyor.

■ Kasm aynda düzenlenecek olan İstanbul Auto Show Fuar’nda ilk

olarak sergilenmesinin ardndan satşa sunulacak olan Peugeot 301

modelinin, satş hacmi açsndan markann en önemli modellerinden

biri olmas bekleniyor. 301, geniş arka koltuklar, ESP, ABS, dört

hava yastğ, acil fren yardmndan oluşan güvenlik donanm ve 506

litrelik bagaj hacmiyle dikkat çekiyor. Yeni modelde 1.2 VTi (72 hp),

1.6 HDi (92 hp) ve 1.6 VTi (115 hp) olmak üzere yeni nesil benzinli ve

dizel motor seçenekleri var.

301 modelinde konfora yönelik

özellikler ise elektronik klima,

Bluetooth kit, USB

bağlantl MP3-radyo

çalar, uzaktan kumandal

bagaj kapağ ile park

sensöründen oluşuyor.

46 İSTASYON

OTOMOTİV HAZIRLAYAN: EDMON BEKYAN

CRAFTER’A ÇİFT TURBOLU 2.0 TDI DOPİNGİ

■ Volkswagen, ticari araçlarnda

kullandğ çift turbolu 2.0 TDI

motoru, yeni Crafter’da da

sunmaya başlad. Eskisine kyasla

yüzde 14 daha fazla tork ve yüzde

12 daha az yakt tüketimi sunan

yeni motor, kullanm maliyetini

önemli ölçüde azaltyor. Bir önceki

versiyonu tamamen geliştirilerek

yeniden tasarlanan; teknoloji,

tasarm, güvenlik, konfor ve iç

hacmindeki yenilikleriyle dikkat

çeken yeni Crafter’n, Transporter

ve Amarok modellerinde de

kullanlan ve Euro 5 egzoz emisyon

standartlarna uygun yeni motoru,

100 kilometrede 7.9 litre gibi düşük

yakt tüketim değerleri sunuyor.

2.0 TDI, 163 PS ve 400 Nm tork

üretiyor.

FİAT - MAZDA İTTİFAKI

■ Alfa Romeo ve Mazda, yeni bir

roadster üretmek için el skşt.

Mazda’ya ait olan ve dünyada en

çok satan roadster ünvann elinde

bulunduran MX-5 modelinin yeni

nesli baz alnarak geliştirilecek

olan yeni model, her markann

kendine özgü stil ve özellikleri göz

önüne alnarak şekillendirilecek;

buna, kullanlacak olan motorlar

da dahil. Projeye göre, iki otomobil

de Mazda’nn Hiroşima, Japonya

fabrikasnda üretilecek. Fiat ve

Mazda’nn daha fazla işbirliği

konusunda görüşmelere devam

etmesi bekleniyor.

■ Kia, yeni üst segment sedan modeli K9’u Kore’de satşa sundu. Yln son

çeyreğinde dünya genelinde de farkl isimlerle satşa sunulmas beklenen

K9’un Türkiye’ye ne zaman ithal edileceği ise şimdilik kesinlik kazanmad.

Marka için dönüm noktasn anlamna gelen K9, 10 yl aşkn bir süredir

Kia’nn piyasaya sürdüğü ilk arkadan

itişli sedan özelliğini de taşyor. K9’da

290 HP 3.8 lt. V6 benzinli ve 334 HP

3.8 lt. dizel motor seçenekleri, sekiz

vitesli yeni otomatik şanzmanla

birleştirildi. Adaptif LED farlar, Şerit

Takip Sistemi (LDWS), radar tabanl

Kör Nokta Tespit Sistemi (BSD) ve

dört kamerayla çalşan Around View (AVM-Tam Görüşlü)

monitör yer alyor. Ayrca 12.3 inç LCD gösterge paneli, arka koltuklardaki

yolcular için iki adet 9.2 inç monitör ve 17 hoparlörlü Harman ses sistemi

gibi konfora yönelik özellikler de yer alyor.

Kia üst segmente geçti

ASTRA SEDAN YILSONUNDA GELİYOR

■ Opel’in en çok tercih edilen

modeli Astra’nn sedan versiyonu,

Ağustos aynda ön satş yöntemiyle

satşa sunulacak. Otomobillerin

yln son çeyreğinde teslim

edilmeye başlanacağ ve güçleri

100-180 HP arasnda değişen 4

benzinli ve 95 beygir gücündeki

1.3 lt dizel motor seçeneklerinin

sunulacağ gelen bilgiler

arasnda. Abisi Insignia’ya olan

benzerliğiyle dikkat çeken yeni

sedan modelinde; sürüşe duyarl

Bi-Xenon farlar, otomatik olarak

yol ve sürüş dinamiklerine uyum

gösteren ve üç sürüş modundan

birini seçme olanağ sunan sürüşe

duyarl FlexRIDE şasi sistemi, yeni

bilgi-eğlence sistemi, ve entegre

navigasyon sistemi yer alyor.

YENİ A3 AĞABEYLERİNE ÖZENDİ■ Lüks snfn özelliklerini kompakt

segment de sunmay amaçlayan Audi,

yeni A3 modeliyle bu hedefine ulaşt.

Teknoloji ve güvenlik alanlarnda

büyüklerinden geri kalmayan yeni

model, alüminyum gövde panellerinden

süspansiyona, klima sisteminden

kabinde kullanlan malzemelere kadar

bir çok noktada hafifletilerek eski nesline

kyasla 80 kg avantaj elde edildi. Bu da yüzde 12

orannda azaltlan yakt tüketimine önemli ölçüde katk

sağlad. Yeni A3’de LED gündüz farlaryla birlikte xenon

plus sistemi de isteğe bağl olarak sunuluyor.

İnternet erişimi ve Audi Phone Box

özelliği sayesinde cep telefonlarn

araca ksa sürede entegre etme

imkan sunan A3’ün Bang & Olufsen

ses sistemi, ses kalitesine katkda

bulunuyor. Elektronik diferansiyel

sistemini barndran ESC denge

kontrol sistemi, viraj kabiliyetini ve

güvenliği artryor. Türkiye’de yln son

çeyreğinde satşa sunulacak olan yeni

A3, ilk etapta üç kapl gövde tipi ve 100

km’de 3.8 litre yakt tüketen 1.6 TDI, gerekmedikçe dört

silindirin ikisini devreden çkartan 140 beygir gücündeki

1.4 TFSI ve 1.2 TFSI motor seçenekleri yer alacak.

İSTASYON 47

Süspansiyon kontrolleriYoldan kaynaklanan titreşimleri en aza indirgeyip, yola tutunmay sağlayarak araçlarda sürüş güvenliği ve konforunu tesis etmek için tasarlanan süspansiyon sistemlerinin görevlerini ve muayene admlarnn neler olduğunu TÜVTURK Teknik Eğitmeni Hakan Burçin Uluçay anlatyor.

ÇEŞİTLİ SÜSPANSİYON DONANIMLARI

AMORTİSÖRÜN GÖREVLERİ

Süspansiyon sistemi, lastiklerle birlikte yol yüzeyinden kaynaklanan titreşimleri

ve ani şoklar sönümleyerek yumuşatr. Böylece sürüş konforunun yan sra

aktif güvenliği de sağlarken, şasi ve kaportay da korumuş olur. Aracn sürüş ve

fren kuvvetini yola iletirken güvenli dönüş yaplmasn da sağlar. Süspansiyon

sistemleri, serbest ve sabit olmak üzere ikiye ayrlrlar. Tekerleklerin yukar

aşağ, sağa sola hareketlerinin birbirlerinden bağmsz olarak yaplabilmesi

serbest süspansiyon sistemiyle mümkün olmaktadr. Bu sistemde

tekerleklerin birbirlerinden bağmsz hareket edebilmesi gövdenin daha az

harekete zorlanmasna yol açar. Böylece aracn yönlendirme kabiliyetini

artrmak ve gövdeye iletilen sarsnt miktarn azaltmak mümkün olur.

Araç içinde sarsntnn daha az hissedilmesini sağladğ için binek

araçlarda serbest süspansiyon sistemi tercih ediliyor.

Sabit süspansiyon sisteminde aracn ön ya da

arka ksmnda bulunan sağ ve sol tekerlekler

bir aks veya aks kovanyla birbirlerine

bağlanr. Bu durumda yoldan gelen

darbeler ayn aks üzerindeki tekerlekler

tarafndan birlikte karşlanr. Otobüs,

kamyon gibi ağr hizmet tipi araçlarn

ön ve arka akslarnda sabit süspansiyon

sistemi yaygn olarak kullanlmaktadr.

Süspansiyon sisteminin başlca parçalar yaylar, amortisörler, denge (viraj) çubuğu,

salncak kollar ve rotillerdir. Yaylarn çeşitleri ise yaprak yaylar, helezon (helisel)

yaylar, burulma çubuklu yaylar, pnömatik (hava yastkl)

süspansiyon ve hidro pnömatik

yaylardr. Süspansiyon

sisteminde lastiklerden sonra

darbeleri sönümlemek yaylarn

ve amortisörlerin görevidir.

Amortisörler ve yaylarn en önemli görevi

tekerleklerin yere en iyi şekilde basmalarn

sağlamaktr. Amortisörler yaylardan daha çok titreşim

sönümleyerek konfor ve güvenliği artrrlar. Tekerleğin

yoldan temasnn kesilmesi ve aracn sürücüsünün kontrolü dşna

çkmas, çekiş gücünün yola aktarlamamas anlamna gelir.

UZMAN GÖZÜYLE

48 İSTASYON

SALINCAK GRUBU VE AMORTİSÖR

Sabit süspansiyon sistemlerinde yaprak yay, helezon yay ve burulma

çubuklu yay kullanlabilmektedir. Ağr yük altnda çalşan ticari

araçlarn ön ve arka süspansiyonlarnda yaprak yaylar (altta) tercih

edilirken binek otomobil, minibüs ve küçük çapl kamyonetlerin ön ask

donanmnda helezon yaylar (üstte) tercih edilmektedir.

Süspansiyon sistemi aracn kontrolüne direkt etki eden önemli

sistemlerden biridir. Darbeleri sönümleme görevleri nedeniyle ayn

zamanda darbelere de maruz kalr. Darbeler neticesinde sistemin

özellikle bağlant ksmlarnda gevşeme ya da aşnma skça oluşur. Araç

muayenesinde süspansiyon sistemi parçalarnn aşnma, gevşeme,

szdrma, eksilme ya da hasar görme gibi kusurlarnn olup olmadğ

değerlendirilir ve tespit edilen kusurlar hakknda araç sahibi bilgilendirilir.

SABİT AKS HELEZON YAY

YAPRAK YAY

Süspansiyon sisteminin bir parças olan salncak

kollar, ön süspansiyon sistemlerindeki aks taşycs,

direksiyon sistemi elemanlar, denge

çubuğu, yay ve amortisörlerle bir bütün

oluşturur. Salncaklar, tekerlekleri düzgün

konumda tutar, çeşitli yönlerden gelen

kuvvetlere karş hareketlerini snrlar,

yalnzca yukar ve aşağ yöndeki hareketlere

izin verir. Her tekerlek için, aracn boyuna

olan eksenine dik bir üst bir de alt salncak

bulunur. Genel olarak üst salncak tek, alt salncak ise iki koldan

oluşmaktadr ve araç ekseni boyunca uzanan bir gergi çubuğu

tarafndan desteklenmektedir. Rotiller tekerleklere gelen düşey ve

yatay kuvvetleri taşr ve viraj alnrken direksiyon çatallarna pim

vazifesi görür. Direksiyon sisteminin hareketlerini rot kolundan alr

ve direksiyon mafsalna iletir. Binek otomobillerde kullanlan rotiller

genelde yağlanmayan tiptir. Bu nedenle aşnty azaltmak için toz

kapağnn szdrmaz

olmas gerekmektedir.

Rotiller direksiyon

mafsaln alt ve üst

salncaklara bağlar. Her

rotilin bir ucu ayarlanabilir

durumdadr. Bu bakmdan

rotillerin boylar değişebilir.

YAY ÇEŞİTLERİ

SÜSPANSİYON KONTROLLERİ

Viraj (denge) çubuğu (demiri) stabilizatör olarak da bilinir. Viraj alrken

oluşan merkez kaç kuvvetinin etkisiyle aracn savrulmasn engellemek

için kullanlr. Virajn iç tarafnda kalan tekerleği yola bastrarak

kontrolün kaybedilmemesini sağlar.

VİRAJ (DENGE)DEMİRİ

PNÖMATİK SÜSPANSİYON

VİRAJ ÇUBUĞU

ROTİL

İSTASYON 49

■ Google+ Hangouts, Mays aynda kullanma açlan Hangouts on Air

özelliğiyle markalara sosyal medya pazarlamas adna pek çok frsat sunuyor.

Hangouts on Air, Hangouts’tan farkl olarak kullancy tam anlamyla canl

yayna alyor. Hangouts on Air üzerinden kullanclar yaynlarn izleyici

saysnda Hangouts’taki gibi bir limit olmakszn gerçekleştirebiliyor. Eğer

kullanclar YouTube hesaplaryla Google hesaplarn birbirine bağlamşsa,

tamamlanan Hangouts on Air seanslar kullancnn YouTube kanalna taslak

olarak yükleniyor. Kullanclar buradan videolarn düzenleyip YouTube üzerinden paylaşabiliyor. Elbette

Hangouts on Air, pazarlama çalşmalar için de yeni bir mecra olarak önemli frsatlar sunuyor. Canl müşteri

hizmetleri, ürün tantmlar veya yarşmalar gibi etkinliklerle markalar ve müşteriler ortak bir platformda bir

araya gelerek birbirlerini daha iyi tanma şans yakalyor. Marka-müşteri ilişkilerine yeni bir boyut getiren

Hangouts on Air’in markalar için pazarlama adna ne kadar faydal olacağn ise zamanla göreceğiz.Kerem Başar, Sosyal Medya Stratejisti, Likeable Istanbul

Müziğin dijital hali ■ Son yllarda insan

hayatndaki pek çok

şey gibi müzik de

hzla dijitalleşmeye

başlad. Artk pek çok

müziksever müzik

marketleri gezip albüm almak yerine sevdiği

sanatçlarn çalşmalarn internet üzerinden

takip ediyor, albümleri dijital olarak satn

alyor. En önemlisi ise bu amaca hizmet eden

legal kanallarn hzla yaylmakta olmas.

Artk pek çok paylaşm sitesinde resmi

dağtmclar tarafndan paylaşlan şarklara ve

video kliplere ulaşmak mümkün. Elbette bu

konuda baş çeken platform da YouTube. Pek

çok kullanc için YouTube, müziğe kolayca

ulaşabilecekleri bir kaynak görevi görüyor.

Dünyann dört büyük plak şirketinden üçü

(Sony Music Entertainment, Universal Music

Group, EMI) tarafndan kurulan Vevo da

YouTube üzerinden yaynladğ resmi kliplerle

bu kitlenin ihtiyacn karşlyor. Türkiye

içinse bu durumun farkl bir önemi var

çünkü Vevo web sitesi üzerinden Türkiye’ye

yayn yapmyor. Neyse ki YouTube kanal

araclğyla bu açğ kapatyor. Yapmclar

da bu durumun sunduğu frsatlarn farknda

ki son yllarda dijital lansman çalşmalarna

başladlar. Rihanna, Justin Bieber gibi

isimlerin kliplerinin milyonlarca kez izlenmiş

olmasnda popülaritelerinin yan sra bu

kampanyalarn da önemli bir rol oynadğ

yadsnamaz. Dijital ortamda çok daha fazla

dinleyiciye ulaşma şans yakalayan yapmclar

için dijital pazarlama, çok daha önemli bir

hale geliyor.

SEVDİĞİNİZ MARKALARLA CANLI TAKILMA ŞANSI

■ Dijital pazarlama trendlerindeki değişim, hayatmz

da şekillendiriyor. Konum tabanl servisleri

kullanan işletmeler de bu trendlere uyuyor ve

işletmeleri için özel kampanyalara imza atyor.

Konum tabanl servislerin en önemli özelliği çok

başarl bir online-offline entegrasyonu sağlamas.

Uygulama mobilken, fiziksel mekanlara bu uygulamalar

üzerinden belli bir bağllk sağlanyor. Bu da müşteri kitlesinde sadakat oluşmasna sebep oluyor.

Son zamanlarda pek çok firma, Foursquare gibi konum tabanl servislerde yaptklar kampanyalarla

birlikte müşteri kitlesini “dükkana” çekmeye çalşyor. Akll telefonunuzdan Foursquare uygulamasn

çalştrdğnzda, çevrenizdeki özel kampanyalar görebiliyorsunuz. Örneğin bir spor salonu ya da

restoranda, oraya özel yazlmş önerileri görebiliyor, o mekana yaplmş yorumlar okuyabiliyorsunuz.

Konum tabanl servisler bu yorumlar ve önerilerle mekan seçiminde önemli rol oynuyor. Böylece ciddi

bir pazarlama frsat doğuyor ve özellikle tüketicilerin markaya bakşnda ciddi bir etki brakyor.

Konum tabanl servisler ve pazarlama frsatlar

tmz

s.

er ve

50 İSTASYON

SOSYAL MEDYA

■ Facebook, 2012 ilk çeyreğinin en önemli satn almalarndan birini

gerçekleştirerek mobil fotoğraf uygulamas Instagram’ tam 1 milyar dolara

satn ald. Şu anda 50 milyondan fazla kullancs olan Instagram, Facebook

satn almasndan çok ksa bir süre önce sadece iOS’a özgü bir uygulamayd.

Uygulamann Android versiyonunun da piyasaya sürülmesi ile birlikte

Instagram çok daha geniş kitlelere hitap etmeye başlad. Giderek yaygnlaşan

ve kullanm alan artan uygulamayla birlikte, Instagram kampanyalar da

son zamanlarda oldukça popüler hale geldi. Her gün yeni bir kampanyasn

duyduğumuz Instagram’n böylesine popüler olabilmesinin sebebi, öncelikle

sahip olduğu filtrelerin kolayca fotoğraflara uygulanabilmesinde yatyor.

Instagram’n böyle gelişmesine en büyük katk ise tabii ki teknolojinin geldiği

nokta ve artk “mobil fotoğrafçlğn” da bir hayli yaygnlaşmas. Sosyal ağ

entegrasyonu sayesinde çektiğiniz fotoğraflar Facebook ya da Twitter gibi

ağlara direkt olarak yükleyebilmeniz ve bu ağlarda paylaşabilmeniz mümkün.

Facebook satn almas ile birlikte Instagram, artk çok daha güçlü bir

Facebook entegrasyonu içerecek. Ayda 3 milyar fotoğrafn yüklendiği

Facebook, bu satn alma ile fotoğraf konusunda doğru bir hamle yapmş oldu.Sami Eyidilli, Sosyal Medya Uzman, Likeable Istanbul

■ Profesyonellerin sosyal ağ LinkedIn’de halen

yerinizi almadnz m? Yoksa “profilim var ama ayda

1-2 kez giriyorum” diyenlerden misiniz? Bu yazda

LinkedIn’i profesyonel kullanmanz ve profilinizi güncel

tutmanz için baz öneriler hazrladk. Öncelikle hesabnz yoksa, güncel

bilgilerinizi girdiğiniz bir LinkedIn hesab açn. Kendinizle ilgili her bilgiyi

vermek zorunda değilsiniz. Ancak verdiğiniz her bilgi doğru olmaldr.

Unutmayn, profesyonellerin olduğu bir ağdasnz ve “hatal” bilgiler başnz

derde sokabilir. Belirli aralklarla durumunuzu güncellemeyi, sektörünüzle

ya da ilgilendiğiniz konularla ilgili paylaşm yapmay unutmayn.

LinkedIn’in başlca amac profesyonel ağnz genişletmektir. Özellikle ortak

tandklarnzn olduğu kişilere davet göndermek konusunda çekingen

olmayn. Ama ağnz genişletmekte agresif davranmayn. Israrc ve alakasz

bağlant davetlerinden kimse hoşlanmaz. İşinizle ya da ilgi alannzla ilgili

gruplara katln ve paylaşmda bulunun. LinkedIn’i canl yapan ve size değer

katacak yer gruplardr. Ancak çok fazla grup üyeliği, takibi imkansz hale

getirebilir ve bu da bir anlam ifade etmeyecektir. Ayrca üye olduğunuz

gruplarn e-posta bildirim ayarlarn da kontrol etmeyi unutmayn. Sizin tam

aradklar kişi olduğunuzu söyleyen her iş görüşmesi talebine aldanmayn.

Size güven vermeyen hiç kimseye özel bilgilerinizi vermeyin. Unutmayn,

çalşacağnz şirket sizin hakknzda ne kadar çok şey bilmek zorundaysa siz

de onlar hakknda o kadar bilgi sahibi olmalsnz.

■ Sosyal medyann toplumsal bilinci geliştirmede ne kadar önemli olduğunu söylemeye gerek

yok. Örneğin trafikte sorumluluk bilincini geliştirmeyi amaçlayan Trafikte Sorumluluk Hareketi,

yola çktğ günden beri sosyal medya iletişimine özel bir önem veriyor. Dünyann

en büyük sosyal ağ Facebook, 2012 Mays’nda kullanclarna profillerinden organ

bağşçs olduklarn duyurma imkan verdi. Organ bağşna dikkat çekmeyi amaçlayan

bu küçük düzenleme ABD’de günlük ortalama 400 olan bağşç saysn 6.000’e

çkarmay başard. Ayrca geçtiğimiz yl sosyal medya, felaket anlarnda da etkili

bir şekilde kullanld. 11 Mart 2011 tarihinde Japonya’da meydana gelen deprem ve

tsunami felaketi sonras Twitter’da kullanlmaya başlanan #Pray4Japan etiketi, dünya

kamuoyunun dikkatini felakete çekmede oldukça etkili oldu. 23 Ekim 2011 tarihinde ise bu

kez Türkiye’nin doğusu, Van salland. Depremin ilk saatlerinde ABD’li şarkc Rihanna’nn “Hepiniz

için dua ediyoruz Türkiye” tweet’i çok konuşuldu. Kurumlar ve kişiler de insanlar birbirine bağlayan

sosyal medyann, sosyal sorumluluk kampanyalarndaki öneminin farknda ve çalşmalarn

merkeze insan koyarak yürütmeye devam ediyor.İsmail Kayacan, Sosyal Medya Uzman, Likeable Istanbul

LinkedIn’i bir profesyonel gibi kullann

Sosyal medyada sosyal sorumluluk kampanyalar

INSTAGRAM DA ARTIK FACEBOOK’UN

Facebook, bu satn alma ile fotoğraf konusunda doğru bir hamle yapmş oldu.Sami Eyidilli, Sosyal Medya Uzman, Likeable Istanbul

U

d

y

L

ta

o

b

g

g

a

S

ç

d

gerek

areketi,

bu

İSTASYON 51Sosyal medya sayfalar ve tarafndan hazrlanmştr.

■ Efsanevi oyunlardan

bahsetmişken God of War’un da

ad geçmese olmaz. İlk olarak

2005 ylnda tandğmz oyunun,

şimdi de yeni bir versiyonu çkmak

üzere. God of War: Ascension

(Yükseliş) adn taşyan yeni oyun,

sadece PlayStation 3 platformunda

oynanabiliyor olacak. Oyunun

detaylarna girmeden önce

vermek istediğimiz müjdeli bir

haber de yeni oyunun çoklu

oyuncu desteğinin olmas. Serinin

yedinci oyunu olan Ascension,

bu sefer Kratos’un hikayesinin

temellerine bizleri götürüyor. Daha

tanrlaşmamş olan Kratos, Ares

tarafndan kandrlarak eşini ve

çocuğunu öldürüyor. Bu olaydan

alt ay sonra kendini devasa

bir hapishanede bulan Spartal

kahramanmz, bir yandan delilikle

mücadele ederken diğer yandan

Ares’e olan bağn koparmann

yolunu buluyor. Sonrasnda da

Kratos, imzas haline gelen çift

zincirli klcn kullanarak Ares’den

intikam alyor. Oyunda karşnza

çkan bulmacalar çözmeniz de

oyunu bitirmenizde önemli rol

oynuyor. Yeni oyunun en büyük

özelliğiyse en çok sekiz kişiyle

birlikte oynayabilecek olmanz. Bu

modda karakterinizi avatar, zrh

ve değişik silahlarla istediğiniz

hale getirebiliyorsunuz. Ayrca

Zeus, Ares, Poseidon ve Hades’in

saflarndan birisine geçerek

onlarn rzasn kazanmak için

de savaşabiliyorsunuz. Oyunun

yeni teknolojilerle daha gerçekçi

bir görselliğe sahip olduğunu da

söyleyelim.

■ Diablo serisinin sonuncu oyunu Diablo III, ksa bir

süre önce sevenleriyle buluştu. İlk olarak 1996 ylnda

tanştğmz seri, karanlk atmosferi ve sadece karşsna

çkan yaratklar kesmek üzerine olan oyununa rağmen

arkasndaki derin hikayesiyle ilk gününden bu yana

milyonlarca kişiyi peşinde sürüklüyor. Yeni oyun, Diablo

II’den 25 sene sonrasnda geçiyor. İlk oyundan bu

yana tandğmz Deckard Cain, yeğeni Leah’la birlikte

eski bir kehaneti araştrrken gökyüzünden düşen bir

yldz,Tristram Katedralinde bir krater oluşturuyor.

Nephalem isimli kahraman tarafndan kurtarlan Cain ve

Leah, düşen yldzn bir insan olduğunu fark ediyorlar.

Üç parçaya bölünmüş klc dşnda başka bir hatras

olmayan bu adam, Maghda isimli bir büyücü tarafndan

kaçrlyor. Maghda’nn işkencelerinden dolay ölmek

üzere olan Cain, son gücüyle klc tamir ediyor ve

Nephalem yabancy Maghda’dan kurtardktan sonra

klc ona teslim ediyor. Klc eline almasyla hatralar

geri dönen yabanc kendini melek Tyrel olarak tantyor.

İkinci oyunda tanştğmz Tyrel, dünyaya Belial and

Azmodan isimli iki şeytann gelişini haber vermek ve

insanlarn safnda savaşmak için geldiğini söylüyor. Bu

noktadan Diablo’yu yok edene kadarki bölümü öğrenmek

içinse oyunu oynamanz gerekiyor. Oyunda birini

önceden tandğmz beş farkl snf bulunuyor. İkinci

oyundan tandğmz Barbarian 25 sene yaşlanmş olarak

karşmza çkyor. Barbarian’la birlikte oyuncular, Witch

Doctor, Monk, Deamon Hunter ve Wizard karakterleri

arasnda seçim yapabiliyor. Her snfn kendine ayr

özellikleri bulunuyor. Oyunu oynadkça bu karakterlerin

yeni özellikleri ortaya çkyor. Yaratklardan düşen

eşyalar da Diablo oynamann en eğlenceli öğelerinden

biri. Diablo III’ü Battle.net üzerinden diğer insanlarla da

oynayabiliyorsunuz.

BEKLENEN OYUN DIABLO III

iPHONE OYUN

SPY Mouse

God of War yükseliyor

■ Hem Android hem de

iOS yüklü cihaznzda

oynayabilen SPY Mouse’un

ana karakteri Squeak

isimli bir ajan fare. Gizli

bir organizasyonun üyesi

olan ve her yerde farelerin ihtiyaçlarna hizmet etmeyi

kendine amaç edinen Squead’a, oyunu oynarken yardm

ediyorsunuz. Oyun yedi farkl bölümlük 80 seviyeden

oluşuyor. Oyunda parmağnzla çizdiğiniz çizgileri

takip ederek kedilere yakalanmadan tüm peynirleri

toplamanz gerekiyor. Bölümlerde ayrca küçük snavlar

da yer alyor. Oyunun sesleri ise çok eğlenceli.

TripleTown■ TripleTown’da en

büyük şehri kurmaya

çalşyorsunuz. 6x6

karelik alanda üç

adet ayn obje yan

yana gelerek daha

büyük bir objeye dönüşüyor. Böylece, çallardan

ağaçlara, ağaçlardan evlere ve evlerden kalelere doğru

ilerliyorsunuz. Arada srada devasa aylar sizi engelliyor.

6x6 karelik alan bittiği zaman şehriniz en son haline

geliyor. Oyun Android ve iOS yüklü cihaza ücretsiz

kuruluyor. 1500 kadar olan hamle saynz bittiğinde

kredilerinizle hamle satn almanz gerekiyor.

52 İSTASYON

OYUN

YAVAŞ ŞEHİRLER1999 ylnda ‘yavaş’ felsefesine ve kendi özelliklerine sahip çkan şehirler bir araya gelerek Cittaslow Birliği’ni

kurdu. Cittaslow’a Türkiye’den Seferihisar, Akyaka, Gökçeada, Tarakl ve Yeni Pazar üye oldu, Yalvaç, Vize,

Perşembe ve Halfeti ise adaylklarnn kabul edilmesini bekliyorlar.

EN

ÜS

TT

E:

NE

JDE

T D

ÜZ

EN

/GE

TT

Y I

MA

GE

S;

OR

TA

DA

: K

AA

N U

ĞU

RL

U;

AL

TT

A:

LU

CA

DR

UI

■ Ruhen ve bedenen tüketici yaşamlar

sürdürmeye çalşyoruz. İş stresi, trafik kabusu,

ekonomik zorluklar, şehirlerin gürültüsü

ve kalabalğ, birbirimizle gittikçe zorlaşan

iletişimimiz bize neredeyse hayatn normal ritmini

unutturdu. Tatil zaman geldi, gidebileceğimiz tatil

yerleri de artk ayn yoruculuğu taşyor. Gelin, bu

yaz, eşinizi ve çocuklarnz aln, hayatn doğal

ritminde aktğ, saatin farknda olmayacağnz,

huzurlu ve telaşsz yavaş şehirlerden birinde

geçirin tatilinizi. Yavaş şehirlerde doğal enerji

kaynaklar kullanlyor, kentler araç trafiğine

kapatlyor, organik veya doğal ürünlerin

kullanldğ restoranlar çalşyor, fast food

ve büyük alşveriş merkezleri bulunmuyor.

Nostaljik, tarihsel, kültürel varlklarn korunduğu

ve sade yaşamn sürdürüldüğü bu şehirlerden

döndüğünüzde gerçekten dinlendiğinizi,

arndğnz, yaşamn ve hayatnzdaki güzelliklerin

daha bir farkna vardğnz hissedeceksiniz. İşte

size Türkiye’deki üç yavaş kent:

AKYAKA: Muğla’nn Akyaka kasabas srtn yeşil

dağlara, eteklerini mavi sulara yaymş sessiz, sakin,

huzur dolu bir kasaba. Çevre ve gürültü kirliliği

yok. Etrafnzda gözü rahatsz eden bir yaplaşma

yok. Kendine has mimari özellikteki ahşap evleri,

binlerce yldr Güney Bat Anadolu’da yaşayan

çeşitli medeniyetlerin izlerini taşyan tarihi dokusu

ile Türkiye’nin yeni sakin şehri. Antik çağlardan

beri var olageldiğine inanlan Akyaka son yllara

kadar ufak bir balkç kasabasyd. “Kadn Azmağ”

boyunca yer alan balkç lokantalarnn ünü

Türkiye’yi sarmş durumda. “Kadn Azmağ”nn

bir başka atraksiyonu ise su samurlar. Nefes

kesici koylar ve denizi ile Gökova, Akyaka’nn

güneyinde yer alyor. Su samurlarnn yan sra

Gökova sazlğnn göçmen kuşlar, flamingolar ve

pelikanlar da Akyaka’ya ayr bir güzellik katyor.

Akyaka’nn kuzeyinde ise yamaç paraşütçülerinin

gözde mekan Sakartepe yer alyor.

GÖKÇEADA: Bir başka yavaş şehir ise Gökçeada.

Çorak topraklarda bereket tanrs olarak

adlandrlan Imbrasos’un bolluk diyar olarak

bilinen İmroz, bugünkü adyla Gökçeada,

Homeros’un İlyada destannda deniz tanrs

Poseidon’un adas olarak geçiyor. Çanakkale’den

feribotla ulaşabileceğiniz Türkiye’nin en büyük

adas Gökçeada’da yllar yl Türk ve Rum kültürü

iç içe yaşamş. Ancak Rumlarn Türkiye’yi

terk etmesinin ardndan adadaki Rum nüfus

ne yazk ki çok azalmş. Taş Rum evleri ise

adeta eski sahiplerini bekliyor. Gökçeada’nn

balğn, peynirini, baln, üzümünü, sabununu

ve Rumlara özgü leziz Efibadem kurabiyesini

başka yerde bulmak pek mümkün değil. Adann

karakterini çok iyi yanstan iki kişi var; kendi

markasyla ürettiği şaraplar, tavernas ve işlettiği

Gökçeada Türk-Rum kültürünü çok iyi yanstan,

tertemiz pansiyonuyla dünyann bütün keyfini

adeta kendinde toplamş “Barba Yorgo” ve taş

kahvesinde sunduğu orta şekerli kahvenin nam

adann çok ötesine yaylmş olan Madam. Adaya

giderseniz, bu iki kişiyle mutlaka tanşn.

SEFERİHİSAR: Üçüncü yavaş şehir, İzmir’in 44

kilometre güneyinde yer alan 49 kilometrelik sahil

şeridiyle Seferihisar. Seferihisar, yerel yemekler

yapan lokantalar, ilçeye özgü ürünlerin satldğ

pazarlar, güneş enerjili aydnlatmann kullanldğ

peyzaj projeleri, bedelsiz bisiklet kiralanabilen

garaj ve bisiklet yollar, pazarda kullanlan file

torbalar ve 75 yaş üstü kadnlardan toplanan

tariflerle eski yemeklerin yapldğ Seferihisar

lokantasyla adeta kaybolan cennetiniz.

İSTASYON 53

SEYAHAT

• Mümkünse hiç dizi çekmesin, hep tiyatroda izleyelim, ayakta

alkşlayalm bu mükemmel yeteneği.

• Minimum 80 oyunda, onlarca usta oyuncuyu, yüzlerce genç yeteneği,

yine yüzlerce yeteneği henüz fark edilememiş sanatçy izledim. Lakin,

tiyatro sahnesine ömrünü vakfetmiş en mühim sanatçlar dahil olmak

üzere hiçbiri senin kadar muazzam değildi.

• Bunu naçizane Londra, New York ve Paris’te tiyatro izleyebilme

şansna sahip olmuş bir izleyici olarak söylüyorum. Sen benim şimdiye

kadar izlediğim en muhteşem, en ihtişaml, en muazzam sanatçsn!

• Bir oyuncu düşünün ki en zayf karakterlerde dahi bütün salonu

kendine kitleyebiliyor! Bir oyuncu düşünün ki en bçak srt rollerde

hiç sallanmadan, bir saniye dahi düşmeden ve seyirciyi düşürmeden

devam edebiliyor! Bir oyuncu ki bir hafta içinde hem sahnelerin

gelmiş geçmiş en romantik ve melankolik adamn hem de alelade bir

bar soytarsn ayn başaryla demeyeceğim, birbirinden bambaşka

şekillerde, bambaşka bir ihtişamla canlandrabiliyor!

Bütün bunlar yalnzca 1980 doğumlu olan, tiyatrocu olabilmek için

tam 11 kez konservatuar snavna giren, 11. Sadri Alşk en iyi yardmc

erkek oyuncu ödülü ve iki kez Afife Jale en iyi erkek oyuncu ödülü

sahibi Mert Turak için söylenmiş. Mert Turak çoğumuzun henüz

tanmadğ bir dev oyuncu. İlk işimiz

gidip kendisini izlemek olmal.

SAHNEDE DEVLEŞİYOR

DİKTATÖRSİNEMA

■ Müthiş bir komedi filmi olan

ve her dakikada kahkahalar

atacağnzdan emin olduğumuz

Diktatör, aslnda bize çok aşina

olan, Arap Bahar ve en sonunda

Suriye ile birlikte bir yldr

gündemimizin başnda yer alan

diktatörleri anlatyor. Zengin petrol

yataklarna sahip Wabiya, babadan

oğula geçen bir diktatörlükle

yönetiliyor, ancak artk halkn

dayanma gücü kalmamş. Bu

arada zalim ve zorba lider General

Aladeen’in en yaknndakiler de

ona ve ülkeye başka türlü bir ihanet

içindeler. Amaçlar, diktatörü

devirmek ve ülkeye demokrasi

getiriyormuş gibi gösterip yeralt

ve yerüstü zenginliklerini yabanc

güçlere teslim etmek. Bu amaçlarn

gerçekleştirmek için Birleşmiş

Milletler toplants sebebiyle

Wabiya heyetinin ABD’ye gitmesini

frsat biliyorlar. Ancak General

Aladeen’in, batnn demokrasi

anlayş üzerine Birleşmiş Milletler

toplantsnda ettiği laflarn olduğu

bir sahne var ki... Kahkaha ve

eğlence bu sahnede zirve yapyor.

İ.B.B. Şehir Tiyatrolar’ndasahnelenen Romeo ve Juliet oyununda, Mert Turak Romeo’yu, Ece Özdikici de Juliet’i canlandrd.

Masumiyet Müzesi■ Önce 2008’de Masumiyet

Müzesi roman yaynland, Füsun

ile Kemal’in 1970’lerde geçen

aşk hikayesinin merkezde olduğu

ve müthiş detaylaryla o günleri

yaşatan bir dönem roman.

Romanla birlikte Orhan Pamuk

romanda yer alan bütün eşyalar,

giysileri, günlük yaşamda kullanlan

her şeyi en ufak detayna kadar

roman adeta hayata geçirecek

bir müzede sergilemek üzere

biriktirmeye başlad. On yllk bir

çabann ardndan bir romandan

esinlenen ilk müze olma özelliğini

taşyan Masumiyet Müzesini 28

Nisan’da İstanbul Çukurcuma’da

açt. Orhan Pamuk’un Masumiyet

Müzesi’ni Washington Post ‘bir

yazarn dünyada eşi benzeri

görülmemiş projesi’ olarak

değerlendirirken, The Wall

Street Journal, Orhan Pamuk’un

muazzam bir zafere imza attğn

ve yazarn belki de en iddial bu

projesiyle bütün edebiyata yeni

bir yön verdiğini belirtti. Financial

Times ise müzeyi “Postmodern

bir harikalar dolab” olarak

nitelendirdi. Müzede neler mi

var? 1970’lerden günümüze kadar

İstanbul’un eski otobüs ve sinema

biletleri, banka defterleri, belgeler,

resimler, fotoğraflar, tuzluğundan

meyvesine, giysiden mutfak

eşyasna günlük eşyalar... Bu

müze Kemal ve Füsun’un hayatn

belgeliyor. Müzede dolaşrken

ayn zamanda kendi hayatnzn

yansmalarn da göreceksiniz.

54 İSTASYON

SİNEMA-TV

İKSV 40. YILINI KUTLUYOR■ Dünyann ileri gelen

ülkelerinden birisi olmak için

kültür ve sanat platformunda

önemli ve ismi geçen bir şekilde

yer almak şart. Türkiye’nin

bu anlamda çok şey borçlu

olduğu Dr. Nejat F. Eczacbaş

da 1973 ylnda “dünyadaki

kültür ve sanat üretiminin

seçkin örneklerini, yeni

girişimleri ve değişik akmlar

İstanbul’daki sanatseverlere

sunmak, Türkiye’nin kültürel

zenginliğini dünyaya tantmak

ve İstanbul’u uluslararas

kültür-sanat platformunun

önemli merkezlerinden biri

haline getirmek amacyla”

İstanbul Kültür Sanat Vakf’n

kurdu. İlk olarak düzenlenen

İstanbul Festivali uzun yllar

bizi dünya kültür ve sanatyla

buluşturan en önemli platformdu.

İKSV, geçtiğimiz 40 yl içinde

uluslararas nitelikte dört festival,

iki bienal ve yl boyunca özel

etkinlikler gerçekleştiren bir

kurum haline gelerek İstanbul’un

kültür ve sanat yaşamnda

öncülük görevini üstlenmeye devam ediyor.

Nejat Eczacbaş’nn vefatnn ardndan oğlu

Bülent Eczacbaş’nn başkanlğn üstlendiği vakf,

bu yl kuruluşunun 40. yln dünyaca ünlü sanat

etkinlikleriyle kutluyor. Bunlardan bir tanesi, 14 ve

15 Haziran akşamlar iki özel gösteri sunan Çağdaş

dansn Avrupa’daki en önemli ve dünyadaki en

başarl temsilcilerinden biri olan Nederlands

Dans Theater–Hollanda Dans Tiyatrosu’ydu. Bu

grubu 21 ve 22 Haziran geceleri görkemli sokak

tiyatrosu etkinliklerinin yan sra tiyatro ve opera

yorumlaryla dünya çapnda tannan gösteri

topluluğu La Fura dels Baus’un İKSV tarafndan

özel olarak sipariş edilen yeni projesinin müthiş

dünya prömiyeri takip etti.

İKSV’nin 40. ylnda ev sahipliği yapacağ

bir diğer önemli etkinlik ise dünyann en

prestijli orkestralarndan olan ve 130 yldr her

bir konseri tüm dünyada dikkatle takip edilen

Berlin Filarmoni Orkestras’nn daimi şefi Sir

Simon Rattle yönetiminde

vereceği konser olacak. 27 Eylül

Perşembe akşam Haliç Kongre

Merkezi’nde gerçekleştirilecek

konserin solistleri ise dünya

çapnda adlarndan övgüyle

bahsedilen Türk sanatçlar,

çellist Efe ve kardeşi kontrbas

sanatçs Fora Baltacgil.

Etkinlikler tabii ki bunlarla

snrl değil. 14 Eylül Cuma akşam

İstanbul’daki müzik severler

Santralistanbul’da, yllardr dört

gözle bekledikleri bir müzik

devini ağrlayacaklar. İstanbul’da

ilk konserini verecek olan

popüler müziğin bu büyük ismi 25

Grammy ödüllü Stevie Wonder.

Etkinlikler kapsamnda

bir başka özel sanatç, dört

defa Grammy ödülüne aday

gösterilmiş, Indie-folk müziğinin

ipek sesli, güçlü gitar yorumu

ve şark yazarlğyla dünyadaki

en sevilen isimlerinden biri

olan Feist 25 Ağustos’ta,

Santralistanbul’da sahne alacak.

İKSV bütün bu etkinliklerin

yan sra 40. ylna özel bir

koleksiyon da hazrlad. Vakfn Şişhane’deki

görkemli binasnda yer alan İKSV Tasarm

Mağazas’nda satşa sunulan bu koleksiyonda

20’ye yakn Türk tasarmcnn İKSV için özel olarak

hazrladğ cam, seramik, kâğt gibi ürünlerden

yaplmş aksesuar ve taklardan oluşan 40 parça

ürün yer alyor. Hem bu koleksiyonu görmek,

hem o ihtişaml binay gezmek ve en üstteki nefes

kesici manzaral restorannda keyif yapmak için

biran evvel İKSV’yi ziyaret etmenizi öneririz.

MEMLEKET HİKÂYELERİ NAMUS CİNAYETLERİ■ Ayfer Tunç Memleket Hikayeleri isimli kitab

için, “Türkiye’ye derin bağllğm anlatmak,

ezeli ve ebedi meselelerimizin beni-bizi

nasl yaraladğn, nasl geleceksiz ve ümitsiz

braktğn anlatmak istiyordum” diyor ve

soruyor: “Memleketimi sevmek için elimde ne

kald?” Neler mi var bu kitapta? Bizi biz yapan

hikayeler, çocukluğumuzun değişik kültürlerin

izlerini barndran anlar, kaybettiklerimizle

birlikte bizden eksilenler…

■ Bir eleştirmenin “Lanetli bir kutsal kitap”

dediği “Namus Cinayeteri”, Ayşe Önal’n kendi

tabirleriyle “kader kurban” dokuz kişiyle

yaptğ görüşmelerin hikâyelerinden ibaret.

‘Namus Cinayetleri’, kolay okunacak bir kitap

değil, adeta içiniz yrtlyor okurken. Öte

yandan, bu irini toplumumuzdan aktmak için

yllardr bildiğimiz halde çok ac verdiği için yok

saydğmz kadn cinayetleriyle artk yüzleşmek

zorundayz.

KİTAP

Stevie Wonder

Berlin Filarmoni Orkestras

Feist

İSTASYON 55

AKTİVİTE

Timsahlarn eskiyen dişlerinin yerine sürekli yenileri çkar.

yyyyyyyTTTTTT rrrrhh kkiiTTTTTTTTTTTiiiiiimmmmmmmmmmssssssssssaaaaaaaaaahhhhhhhhhhllllllaaaaaaaaaarrrrrrrrrnnnnnnnnn eeeeeeeeeeesssssssssskkkkkkkkkkkkiiiiiiiyyyyyyyyyyyeeeeeeeeeeennnnnnnnn

yyyyyyy rrrr rrri ü kk iyyyyyyyyyyyeeeeeeeeeeerrrrrrrrriiiiiinnnnnnnnneeeeeeeeeee ssssssssssüüüüüüüüürrrrrrrrreeeeeeeeeeekkkkkkkkkkkkllllllliiiiii r yyyyyyy rrrr ...kk rrrrrr.çççççççi iyyyyyyyyyyyeeeeeeeeeeennnnnnnnniiiiiiilllllleeeeeeeeeeerrrrrrrrriiiiii ççççççççççkkkkkkkkkkkkaaaaaaaaaarrrrrrrrr....

Timsahlarn eskiyen dişlerinin yerine sürekli yenileri çkar.

Üzerinde barkod olan ilk ürün bir sakzd.

Üzerinde barkod olan ilk ürün bir sakzd.

Kirpiler dikenleri

sayesinde suda batmaz.

Kirpiler dikenleri

sayesinde suda batmaz.

Sibirya’da 19. yüzyln sonuna kadar para yerine çaydan yaplmş bloklar kullanlyordu.

Bir Boeing 747

Hayatn boyunca günde ortalama 13 kez kahkaha atarsn.

yolcu

yaklaşk

6 milyonparçadan oluşur.

uçağ

Himalayalar ylda yaklaşk 5 cm

büyümeye devam ediyor.

Himalayalar ylda yaklaşk 5 cm

büyümeye devam ediyor.

Himalayalar ylda yaklaşk 5 cm

büyümeye devam ediyor.

ÇİN SEDDİİNŞA

EDİLİRKENTUĞLALARI

SAĞLAMLAŞTIRMAKİÇİN PİRİNÇ UNUKULLANILMIŞTI.

56 İSTASYON

,

GaripGercek

AMA

AŞAĞIDAKİ BİLGİLER SENİ ŞAŞIRTACAK

ÇOCUK

ALASKA’DA 30 METRE

YER ALIR.

ALASKA’DA 30 METRE

YER ALIR.

ALASKA’DA 30 METRE

YER ALIR.

153km153km153km

ABD’Y BA TAN SONA KAT EDEN

LK UÇA IN YOLCULU U

49 GÜN SÜRDÜ.ABD’Y BA TAN SONA KAT EDEN

LK UÇA IN YOLCULU U

49 GÜN SÜRDÜ.ABD’Y BA TAN SONA KAT EDEN

LK UÇA IN YOLCULU U

49 GÜN SÜRDÜ.

ABD’DE YAPTI.ABD’DE YAPTI.

FİLDIŞKISINDAN

ELEKTRİKÜRETMEKMÜMKÜNDÜR.

BUGÜNE KADAR SATILAN

400 MİLYONDANFAZLA

HARRY POTTER KİTABI YAN YANADİZİLSE DÜNYA’YIİKİ KEZ TURLAR.

150015001500

500,000500000500000

MISIR’DA MISIR’DA MISIR’DA

4000 YILLIK

4000 YILLIK

4000 YILLIK

LYONDANA

İSTASYON 57Bu konu National Geographic Kids Türkiye dergisinden alnmştr, NG Kids abone hatt: 444 18 59 veya 0 850 222 18 59

KARAYOLU TRAFİK GÜVENLİĞİ SEMPOZYUMU VE SERGİSİ

16 Maysta Ankara’da başlayan 3. Karayolu Trafik Güvenliği

Sempozyumu ve Sergisi’nin açlşna İçişleri Bakan Sn. İdris

Naim Şahin ve T.C. Ulaştrma, Denizcilik ve Haberleşme Bakan

Sn. Binali Yldrm da katld. İçişleri Bakanlğ Emniyet Genel

Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Başkanlğ, Ulaştrma, Denizcilik ve

Haberleşme Bakanlğ Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü,

Karayollar Genel Müdürlüğü, Polis Akademisi Başkanlğ, Gazi

Üniversitesi Rektörlüğü, Bahçeşehir Üniversitesi Rektörlüğü ve

TÜVTURK işbirliğinde gerçekleştirilen sempozyum 18 Mays’a

kadar devam etti. Sempozyumda Koray Özcan tarafndan

Trafikte Sorumluluk Hareketi, Fadile Paksoy tarafndan Can Dostlar Hareketi ve Hakan Burçin Uluçay tarafndan

“TÜVTURK Araç Muayene İstasyonlar’nda Karma Eğitim” konulu üç ayr bildiri de sunuldu. İlk iki bildiri de

her iki proje örnek vaka olarak anlatlrken; TÜVTURK ve Karma Eğitim konulu bildiride TÜVTURK’ün

sürdürülebilir gelişiminin en önemli ögelerinden biri olan, snf eğitimleri, uygulamal eğitimler

ve elektronik eğitimlerden oluşan karma yöntemle verilen teknik eğitimler anlatld.

Teknik ve yasal gelişmelerin öğretilmesiyle personelin sürekli gelişimini sağlayan,

mesleki bilgilerin davranşa dönüşmesini hedefleyen teknik eğitimlerin

yan sra, TÜVTURK’ün eğitim sisteminde son derece etkin bir

şekilde kullanmakta olduğu e-öğrenme portali TÜVTURK

Akademi hakknda da detayl bilgi verildi.

TÜVTURK VE İL EMNİYET MÜDÜRLÜĞÜ İŞBİRLİĞİ

Kurumsal Gelişim Direktörü Emre Büyükkalfa ile Bölge Müdürleri Alper Demirel,

Serdar Torman ve Murat Barn; Konya, Osmaniye, Bolu, Gaziantep, Şanlurfa, Yalova ve Düzce

İl Emniyet Müdürlükleri’nde, emniyet mensuplar ve kolluk güçleriyle işbirliğini güçlendirmek ve

sahte muayeneler konusunda ekipleri bilinçlendirmek amacyla sunumlar yapt. TÜVTURK’ün tantldğ

ve modern araç muayene sistemiyle ilgili detayl bilgilerin verildiği sunumlarda, sahtecilik konusunda

gerçek örnekler üzerinden bilgilendirmeler yapld ve araç kusurlarndan kaynaklanan kazalardaki azalma

rakamlarla anlatld. 2011 ylnda her yüz araçtan 25’inin muayeneye gelmediği için trafikte potansiyel

tehlike oluşturduğu ve bunlarn yol denetimleriyle tespit edilmesinin önemi vurguland. Sunumlara, emniyet

mensuplarnn yan sra Emniyet Müdür Yardmclar ve Trafik Denetleme Şube Müdürleri de katld. Emniyet

Müdürlükleri’yle işbirliğinin geliştirilmesi amacyla Polis Haftas etkinlikleri kapsamnda, Polis Radyosu’na

konuk olan Emre Büyükkalfa, araç muayenesi konusunda sorular yantlad ve programn sunucusu

Muhammed Tan ile beraber vatandaşlara sorular sorarak hediyeler dağtt.

Yln Profesyonel

Sürücüsü IRU/UND Onur Ödülü ald

Bu ylki “IRU-UND Profesyonel Sürücü Ödülleri Töreni”, İstanbul

Üniversitesi Konferans Binas Oditoryumu’nda, 9 Mays

tarihinde gerçekleştirildi. TÜVTURK sponsor olduğu 2 bin 500

TL’lik yln en iyi profesyonel sürücüsü ödülü törende TÜVTURK

adna İş Geliştirme ve Müşteri Tecrübesi Yönetimi Müdürü

Özcan Saka tarafndan verildi. Törende ayrca UND Özel

Ödülü olarak Yln Tepe Yöneticisi ödülü de verildi.

Talat Aydn, Ylmaz Klavuz

ve Kemal Ören gezici istasyon

hakknda Ulaştrma, Denizcilik ve

Haberleşme Bakan Binali Yldrm

ve İçişleri Bakan İdris Naim Şahin’e

bilgi verirken...

Emniyet Genel Müdür Yardmcs İsmail Baş, TÜVTURK Kamu İşleri

Direktörü Ahmet Bulut’a katlm plaketi verirken...

58 İSTASYON

TÜVTURK

KISA FİLM, KISA FİLM SENARYO VE AFİŞ YARIŞMASI SONUÇLANDI

Trafik bilgi ve bilincini artrmak amacyla Emniyet Genel Müdürlüğü tarafndan her yl düzenlenen ‘Ksa

Film, Ksa Film Senaryosu ve Afiş Tasarm’ yarşmas bu yl, TÜVTURK sponsorluğunda gerçekleşti.

Yarşmaya 163 ksa film, 403 ksa film senaryosu ve 570 afiş tasarm katld ve Cemal Bağdu’nun

yönettiği “Akln Kullan” filmi, 15 bin TL’lik birincilik ödülünün sahibi oldu. 10 bin TL’lik ikincilik ödülü “Sen

Hangisisin” filmiyle Zeliha Ylmaz’n, 5 bin TL’lik üçüncülük ödülü ise “Makaslama” adl filmle Selin Süar’n

oldu. Ksa film dalnda jüri özel ödülünü Banu Svac’nn “Savaş Alan” filmi, Teşvik Ödülü’nü ise Halit Cihan

Şengezer, Melih Bilici ve Aykut Ağraş’n birlikte yönettiği “Kemerinizi Taknz” adl film ald. Ksa

film senaryosunda da 5 bin TL’lik büyük ödül Mürüvet Özcan’n “Büyüklük” eserine, 3 bin

TL’lik ikincilik ödülü Saadettin Koyuncal’n “Onlar da Farknda” eserine ve bin TL’lik

üçüncülük ödülü ise Önder Kenez’in “Çarpşma” adl eserine gitti. Afiş dalnda

da 5 bin TL’lik büyük ödül Mustafa Horuş’un “Kaplumbağa”sna, 4 bin

TL’lk ikincilik ödülü İbrahim Dinçer’in “Park yeri” eserinin, 3 bin

TL’lik üçüncülük ödülü ise İsmail İnan-Orkun Özbinici’ye

ait “Trafik SES” isimli eserin oldu.

20 MİLYON MUAYENE SONUNDA ARAÇLAR EN ÇOK

FRENDEN KALDITÜVTURK Araç Muayene İstasyonlar’nn 20 milyonuncu muayenesine

Çanakkale Merkez istasyonunda ulaşld. Çanakkale Merkez istasyonunda

Mustafa Bayar’a ait motosiklete verilen 20 milyonuncu muayene hizmetinin

ardndan, araç sahibine an olarak TÜVTURK COO’su Aykut Özgülsün tarafndan

plaket ve ödül takdim edildi. Plaket törenine Çanakkale İş Ortağ 2K Araç

Muayene İstasyonlar A.Ş yöneticileri de katld. 24 yaşndaki Bayar, 2008

model motosikletini ilk kazandğ parayla aldğn söyledi. Aykut Özgülsün ise,

“Tarafsz, dürüst ve bağmsz bir muayene kuruluşu olarak ülkemizdeki trafik

ve araç güvenliğinin artmasna katk sağlamay amaçlyoruz. TÜVTURK’ün

hizmet vermeye başladğ tarihten bugüne kadar gerçekleştirdiği muayenelerin

yüzde 50’sini binek araçlar oluşturdu. Bu rakam yüzde 35 ile minibüs,

kamyonet gibi hafifi ticari araçlar; yüzde 10 ile otobüs, kamyon, tanker,

TIR gibi ağr vastalar ve yüzde 5 ile de traktör ve motosikletler takip etti.

Toplam muayene says, ücretsiz muayene tekrarlar, egzoz gaz emisyon

ölçümleri ve tespit işlemleriyle birlikte 32 milyonu geçti. Böylece, 7

milyondan fazla tehlikeli aracn yola çkmas engellendi. Bugüne kadar muayeneye gelen

20 milyon araçta periyodik muayeneden kalma oran yüzde 38 olarak gerçekleşti.

Muayeneden kalma nedeninde fren, lastik gibi yürüyen aksamlar ve

aydnlatma sorunlar ilk sralarda yer ald” dedi.

TÜVTURK e-öğrenme

projesİ CITA News’deAraç muayeneleri konusunda dünya çapnda bir kuruluş

olan ve TÜVTURK’ün de üyesi olduğu Uluslararas Motorlu

Taşt Muayene Komitesi CITA’nn dergisi CITA News’ün

Nisan saysnda, TÜVTURK Kurumsal Gelişim Direktörü Emre

Büyükkalfa ve Teknik Eğitim Yetkilisi Hakan Burçin Uluçay

tarafndan hazrlanan “E-Öğrenme’nin TÜVTURK’e Adapte

edilmesi ve Uygulanmas” başlkl makale yaynland.

50’den fazla ülkeden yaklaşk 200 kurum ve

kuruluşa ulaştrlan makalede, e-öğrenmenin

sadece bir proje değil, bir zorunluluk

olduğu da vurguland.

Ödüller 3. Karayolu Trafik Güvenliği Sempozyumu ve Sergisi’nin açlşnda İçişleri Bakan İdris Naim Şahin ve Ulaştrma, Denizcilik ve Haberleşme Bakan Binali Yldrm tarafndan verildi.

Motosikletiyle 20 milyonuncu muayeneye gelen Mustafa Bayar,” Ben motosikletime bakyorum, muayenesini ve bakmn eksik etmiyorum. O da bana bakyor” dedi.

İSTASYON 59

Mardin İstasyonu’na

ek kanalMardin Merkez İstasyonu’nda inşaatna

Acarsan A.Ş tarafndan ek kanal ve idari bina

genişletme inşaat başlatlmşt. Bu proje

tamamland ve 14 Mays’ta Mardin

Merkez İstasyonu’nun ek kanal

hizmete sunuldu.

GEZİCİ İSTASYONLARLA OKUL

ZİYARETLERİ

Can Dostlar Hareketi kapsamnda Mays 2012’nin ilk günlerinde başlayan bu uygulama için

Afyonkarahisar, Aksaray, Amasya, Denizli, Elazğ, Erzurum, İstanbul, Krkkale, Kocaeli, Manisa,

Nevşehir, Ordu ve Sivas’tan okullar seçildi. Bir ay boyunca, seçilen her okulun temsilci

öğretmeninin snf öğrencilerine yönelik gezici araç muayene istasyonu uygulamas

gerçekleştirildi. Uygulamada, TÜVTURK’e ait gezici araç muayene istasyonu okullarn

bahçesine getirildi, örnek bir muayene uygulamas yapld. Böylece, taşt

güvenliğinin önemi gerçek örneklerle çocuklara tekrar vurguland.

Meslek Okulu Ziyaretleri

İstanbul istasyonlarnda araç muayene teknisyeni olarak

çalşacak adaylara ulaşmak amacyla, 16 Nisan – 4 Mays

tarihleri arasnda, Küçükyal, Bağclar, Güllübağlar İMKB,

Samandra, Şişli, Taşdelen ve Çatalca Arif Nihat Asya Teknik

ve Endüstri. Meslek Liseleri ile Yldz Teknik Üniversitesi,

İstanbul Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi Meslek

Yüksek Okullar ziyaret edildi. Yaklaşk 600 öğrenciye

TÜVTURK’ün tantmnn yapldğ bu ziyaretlerin

sonunda toplam 500 öğrenci iş başvuru

formu doldurdu.

Panayrda şişme oyuncaklar ve çeşitli şovlarla eğlenen

çocuklara keyifleri yüzlerinden okunuyor.

İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNE ÖZEL TRAFİK PANAYIRI

Bu yl 7-13 Mays arasnda kutlanan Trafik Haftas kapsamnda, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve

Trafikte Sorumluluk Hareketi projesinin güç birliğiyle, 11 Mays’ta Topkap Kültür Park’nda Trafik

Panayr düzenlendi. Projenin ilköğretim dört ve beşinci snf öğrencilerine yönelik eğitim program ve

en geniş katlml ayağ olan Can Dostlar Hareketi’nin uygulandğ İstanbul’daki 10 okulun katldğ

panayrda binden fazla çocuk, sihirbaz gösterileri, şişme oyuncaklar, karaoke şovu ve jonklör

gösterileriyle eğlendi. Dört bir yanda “trafik” konulu eğitici pankartlarn asldğ

panayrda öğrencilere, oyuncak arabalarla uygulamal trafik kurallar eğitimi

de verildi. Can Dostlar Hareketi kapsamnda, 2010’dan beri Türkiye

genelinde 37 ildeki yaklaşk 300 okulda, öğrencilere, öğrenci

ailelerine, ilköğretim öğretmenlerine ve servis şoförlerine

trafikte sorumluluk bilinci oluşturmak için

eğitimler veriliyor.

60 İSTASYON

TÜVTURK

Dünyann en eğlenceli ralli organizasyonlarndan biri

olarak kabul edilen ve bu yl yedincisi düzenlenen

Allgau Orient Rally - Dostluk ve Barş Rallisi’nin Türkiye

etab TÜVTURK’ün sponsorluğunda gerçekleştirildi.

Aralarnda klasik kategorisine girebilecek ‘oldtimer’

olarak adlandrlan araçlarn da bulunduğu 111 takm,

Türkiye’de dokuz gün boyunca rallinin 4 bin km’lik

en uzun parkurunu katetti. Avrupa Birliği tarafndan

desteklenen, Dünya Gda Örgütü ve Birleşmiş

Milletler’in de ortak olarak yer aldğ, ‘Allgau

Orient Rally - Dostluk ve Barş Rallisi’nin yedincisi 28 Nisan’da

Almanya’da başlad 14 ülkeyi kapsayan yaklaşk 9 bin km’lik parkurun sonu olan Bakü’de, 16 Mays’ta

son buldu. 17 Mays tarihinde Amman›da düzenlenen ‘Dostluk ve Kardeşlik Partisi’nin ardndan tüm

araçlar, Birleşmiş Milletler’e bağl hayr kurumlarna bağşland. TÜVTURK de rallinin Türkiye etabnn

belirli bir bölümünde iki otomobille yarşt. Ralli süresince yol, hava, şartlar ve rakipleriyle mücadele eden yarşmaclar, ayn zamanda, pit stoplarda

organizasyon gereğince çeşitli özel görevleri ve sosyal sorumluluk ödevlerini yerine getirdi.

ALLGAU ORIENT DOSTLUK VE BARIŞ RALLİSİ

Türkiye ilk defa Avrupa Kamyon Sporlar

Şampiyonas’ndaTürkiye’nin ilk kez 2012 ylnda katldğ Avrupa Kamyon Yarşlar

Şampiyonas’nn bu yl 11 yarştan oluşan ilk yars İstanbul’da, 11-

13 Mays tarihleri arasnda yapld. Şampiyona kapsamnda, İstanbul

Park’ta, TÜVTURK’ün de sponsor olarak yer aldğ Motorsporlar

Festivali düzenlendi. Festivalde yarşlar, pitwalk, test sürüşleri ve çeşitli

gösteriler gerçekleşti. Çocuklarn özellikle büyük ilgi gösterdiği

ve Formula 1 yarşlarndan sonra en yüksek izleyici

saysna ulaşan bu şampiyonada minimum 30

bin seyirci üç gün boyunca Motorsporlar

Festivali’ni ziyaret etti.Şampiyonann İstanbul ayağnda, kamyonlar İstanbul Park’ta yarşt.

İSTASYON 61

The witches strolling around the city un-der the full moon during winter nights, the monuments protecting the city from

the snakes and the earthquakes, giant sculptures spouting flames to the enemy boats… The surre-al stories based on the old Istanbul’s beliefs and hearsay reach us through the pages of Evliya Çele-bi’s Seyahatname (travel book).

In the age of the emperors who reigned pow-er at the immemorial times and whose names are forgotten among the reality and hearsay, the ex-pert architects coming from seven climates, skill-ful engineers, clairvoyants and astrologists gath-ered in İstanbul.

The city in those days was so joyful, frolicsome and well-kept that many scientists were as if in a race to show off their know-how and skills. They got together and built 24 talismans on the seven hills of the city to protect the people of Istanbul from the disasters of the sea and the land, from the barbarians, epidemics and the fires.

However, the Roman Emperor Constantine,

the first emperor who had legitimately accepted Christianity, destroyed many omens dating back to the pagan tyrants of the hearsay history as he was establishing the Byzantium Kingdom. But they were so beautiful; he couldn’t sacrifice some of them and left them in their places. In fact, he had built a sculpture of himself riding a horse on the top of one of these talismans. Thus, some of the talismans were kept intact until today.

There were some voyagers who had visited İstanbul and wrote down their impressions before Fatih Sultan Mehmet converted Constantino-ple into İstanbul. Most of these memoires con-tained explanations of the city’s monuments and hearsay regarding them. Following 1453, İstanbul was nearly invaded by voyagers. When we com-pare the memoires of these voyagers with the ear-lier narratives, we realize that the protective talis-mans of the city decrease one by one while their meanings change from one age to the other.

One of these voyagers who strolled through İstanbul inch by inch and wrote down what he

Talismans of Istanbul

The surreal stories from Evliya Çelebi’s travel book, “Seyahatname”.

The masonry stone column at the Sultanahmet Square was believed to relieve the people in the times of distress and depresion with its spell. The column is made of different size stones in the Byzantium era.

ENGLISH SUMMARY

62 İSTASYON

According to Evliya Çelebi, the Column Of The Snakes symolising the victory of the Greek against the Persians and brought by Contantinus from the Temple of Apollon in Delphi and put up in the Hippodrome was protecting the city from the snakes, the centipedes and the scorpions. One of the three original snake heads is being exibited at the İstanbul Archeological Museum.

witnessed and heard was our “first local tourist”, Evliya Çelebi. And like all other voyagers, Çelebi also looked for these monuments. He wrote about his exaggerated impressions with spirit of the age as of 1650 which was also the date of his travel book, “Seyahatname”.

One of the talismans believed to protect İstanbul was at Avratpazar, still called with the same name, was a column with stairs inside ris-ing on a white marble square pedestal. According to Çelebi, this monument which was 40 meters long and taller than a minaret, contained spiral bronze depictions of Yanko bin Madyan’s Per-sia, Horasan and India expeditions. On top of it, there was monolith marble chamber containing a sculpture of a fairy looking beauty of the times. Whenever she saw an enemy on the borders, she would scream so sharply that all the birds would leave their roosts and start flying towards İstanbul. While they were circling on the monu-ment, thousands of them would be destroyed and fall down to be picked up and eaten by the people of İstanbul. According to Evliya Çelebi, the sculp-ture of the fairy faced beauty was removed from the chamber by the Emperor Constantine and placed by bells. Clergy would climb up the mon-ument to watch for enemies and would ring the bells in case of danger.

The monument stayed that way for ages until Emperor Arcadius cleared the surroundings and had his sculpture built on top of it. From then on, the monument was called as the Arcadius Col-umn. As years passed, the talisman lost its pow-er completely and as a result of numerous earth-quakes, Arcadius’s sculpture fell down and broke. The column was erect until the Ottoman Sultan Ahmet’s time but was tired after numer-ous fires and wars. Eventually, thinking it would harm its surroundings, the column was taken down. But they couldn’t take down its pedestal which was nearly eight meters long. The saints of the times interpreted this as the power of the talisman.

One other talisman was on the Tauri square, today named as “Beyazt”, had been built by Em-peror Theodosius, in front of Beyazt Hamam. This column was spelled by a clairvoyant called Gezbazya to protect the city from the plague. In fact, as long as the talisman was there, no inci-dents of plague was witnessed in the city. One day, Sultan Bayezid took it down and had made a refreshing hamam using its stones. But on the day the monument was taken down, Sultan’s son died of the plague.

On the Sultanahmet square, there was anoth-er talisman made of a square monolith red stone with frescos on it. These frescos were made and

spelled by an expert clairvoyant showing what happened to İstanbul and what was expected to happen in the city. If you would look at these carefully, you could see everyone from Yanko bin Madyan to Sultan Fatih’s janissary. What you would see but not recognize were the omens of the future events. According to Evliya Çelebi, in one of the frescos, Yanko bin Madyan, in reality Emperor Theodosius was pictured sitting on his throne facing the East his back to the West. On the other side of the pedestal, the erecting of the column with 300 soldiers and a lifting jack was pictured. In fact, the column was brought from Egypt by Emperor Theodosius. The column be-longed to Pharaoh Tutmosis the Third but its pedestal was made during Byzantium period.

It was beleived that the icon of Virgin Mary in the 1500 year old Church of Virgin Mary at Ayvansaray was protecting Byzantium from the wars and the natural disasters The above photo shows a service at the Church of Virgin Mary.

İSTASYON 63

Our life is changing beyond our dreams and in an irreversible manner. Infertile couples are having babies by test-tube method, an-

imals are being cloned, memory cell is produced from skin, probable future illnesses are detected by examining genetic codes and probable illness-es are prevented through DNA intervention, genet-ic cause of ageing is discovered and serious stud-ies are carried out to extend the human life… And some scientists even assert that cloning the human being and reaching immortality is not so far away. In a statement made by the University of Califor-nia, it is alleged that a vaccine developed against telomerase enzyme contained in human cells has destructed cancer cells by activating immune sys-tem. Researches for extending the human life by 50 percent years carried out by California Buck Institute scientists gave positive results in labora-tory tests. When will it be ready to be applied to humans? In the old times, our answer would be, “Who cares? I won’t be able to witness it anyway.” But now, the time needed is limited with decades.

Extending the life span by 50 percent will take some time but the genetic science applications in the medical area have already changed the mean-ing of health. Dr.Osman Müftüoğlu referring to the World Health Organization’s definition of health as “A state of complete physical, mental and social well-being” says, “it also includes taking effi-cient and customized measures oriented to organ-izing your life in peace with your body and spirit, pleasant, peaceful and in form”. After pointing out

to the three important aspects of modern health applications as preventive, protective and custom-ized, Dr. Müftüoğlu continues by saying: “Genetics has provided an extraordinary horizon for the med-icine. Some of the genetic tests are able to provide implications regarding our immunogenomic, car-diogenomic, detoxigenomic, osteogenomic future. Even further questions such as, “May I become di-abetic?” “Do I have any obesity risk?” “What is my biological age?” can be answered by modern med-icine. Famous researcher Dr. Elizabeth Blackburn awarded with Nobel Medicine Prix in 2009, look for an answer to this question through the ‘telom-er test’. Soon the test will become routine. Any-one paying 200-300 dollars will be able to get this test and ask for an appraisal about basic problems threatening his remaining life and health.” And the day when we’ll learn about the number of years left in our life span doesn’t seem far away.

All these are the miracles of genetic engineer-ing field. Year 2000, when human gene map was drawn, is qualified as the most important revo-lutionary year in science of all times by scientists. Therefore, genetic engineering is accepted as being one of the most brilliant and most important careers of the future, maybe even the most important one.

However, fast developments in biotechnolo-gy have also revealed many problems. They are accompanied by scientific discussions, legal and ethical questions. Thus, there is a need for a com-prehensive discussion of large groups of people with multidisciplinary scientists about the ethical values we want our future shaped by the genetic revolutions to be based on.

Humanity’s future is in their handsThere is still some time to reach immortality but genetic science applications in medicine already changed the meaning of health. Genetic engineering is one of the most brilliant and important careers of the future.

TEXT: FİGEN KAYRALCI

Legal and ethical questions are stilll to be answered regarding the genetic revolutions.

64 İSTASYON

ENGLISH SUMMARY

TÜVTURK E-LEARNING PROJECT AT CITA NEWS■ The article,“Adaptation and Implementation of E-Learning to TÜVTURK” prepared by Mr. Emre Büyükkalfa, TÜVTURK Corporate Devel-opment Director and Mr. Hakan Burçin Uluçay, Technical Training Responsible, is published in CITA News’ April issue, the periodical magazine of CITA, International Motor Vehicle Inspection Committee. CITA is a worldwide recognized or-ganization in vehicle inspection adhered by TÜV-TURK also. The article reaching around 200 corporations and institutions in more than 50 countries underlines the fact that e-learning is not only a project but also a necessity for TÜVTURK.

HIGHWAY TRAFFIC SAFETY SYMPOSIUM AND EXHIBITION■ The opening of 3rd Highway Traffic Safety Symposium and Exhibition which took place on 16-18 May in Ankara was attended by the Minis-ter of Internal Affairs, Mr. Idris Naim Şahin and the Minister of Transport, Maritime and Com-munications, Mr. Binali Yldrm. During the symposium, three reports; Traffic Responsibility Action by Koray Özcan, Bosom Buddies Action by Fadile Paksoy and “Combined Trainings at TÜV-TURK Stations” by Hakan Burçin Uluçay were presented. While in the first two reports both projects were described as sample cases; the re-

port on TÜVTURK and Combined Training con-tained technical trainings given with a combined method of class trainings, practical trainings and electronic trainings, the method being one of the most important elements of sustainable develop-ment at TÜVTURK. Besides technical trainings which assure the continuous development of the personnel through conveying the latest technical and legal developments and aim at trasforming the professional knowledge into action, detailed information was provided about the e-learning portal, TÜVTURK Academy, used very efficiently by the TÜVTURK training system.

COOPERATION OF TÜVTURK AND CITY SECURITY DIRECTORATE■ Corporate Development Director Mr. Emre Büyükkalfa and Regional Managers Mr Alper Demirel, Serdar Torman and Murat Barn made presentations at City Security Directorates aiming to strengthen the cooperation with security mem-bers and law enforcement agencies and to raise the teams’ attention regarding fake inspections in of Konya, Osmaniye, Bolu, Gaziantep, Şanlurfa, Yalova and Düzce. During these presentations where TÜVTURK was introduced and detailed information were given about modern vehicle in-spection system, information was also provid-ed regarding forgery by using genuine examples and decrease of accidents causes by vehicle failure are explained with figures. It is underlined that in 2011, 25 vehicles upon one hundred constitute potential danger in traffic because they have not been shown for inspection and importance of de-tection of the same through road controls.

TÜVTURK news

İSTASYON 65

VEHICLES MOSTLY FAILED FOR BRAKES DURING 20 MILLION INSPECTIONS■ 20 millionth inspection of TÜVTURK Vehicle Inspection Stations was performed in Çanakkale Center Station. Following 20 millionth inspec-tion service provided to the motorcycle owned by Mustafa Bayar, a plate and a prize was presented to the vehicle owner by TÜVTURK COO, Mr. Ay-kut Özgülsün as a souvenir. Çanakkale Business Associate 2K Vehicle Inspection Stations Inc. managers also participated at the prize ceremony. 24 year old Mr. Bayar said that he purchased his 2008 make motorcycle with the first money he earned. Mr. Aykut Özgülsün made a speech say-ing “We aim to contribute to the increase of the vehicle and traffic safety in our county as an inde-pendent, reliable and impartial vehicle inspection body. 50 percent of inspections made by TÜV-TURK from the beginnig of our services until to-day consist of Passanger Vehicles. This figure is followed by light commercial vehicles like mini-buses and delivery vehicles with 35 percent; heavy vehicles like busses, lorries, tankers and TIR with 10 percent; and farm tractors and motorcycles with 5 percent. The inspections prevented more than 7 million dangerous vehicles from the traf-fic. Of 20 million vehicles inspected until today, failure rate from periodical inspection is 38 per-cent. Moving parts like brakes, tires and lighting problems are classified in the first rank as causes of failure in inspection.”

ALLGAU ORIENT RALLY■ Turkish leg of Allgau Orient Rally, one of the funniest rally organizations of the world and or-ganized for the seventh time this year, was per-formed under the sponsorship of TÜVTURK. 111 teams included “oldtimers” that might be deemed as classics, covered the four thousand kilometer lap of the rally during nine days in Turkey. The Allgau Orient Rally, supported by European Un-ion, in which World Food Organization and Unit-ed Nations were jointly present, started on the 28th of April in Germany and ended on the 16th of May in Baku, the end point of 9 thousand kil-ometers covering 14 countries. After the “Friend-ship and Peace Party” organized in Amman on the 17th of May, all the vehicles were donated to char-ity organizations allied to United Nations. TÜV-TURK competed with two vehicles in a given part of Turkey leg of the rally. Competitors fighting with road, weather conditions and their rivals also completed special duties at the pit stops.

SCHOOL VISITS WITH MOBILE STATIONS■ The mobile inspection station visits within the context of Bosom Buddies Action were made to the selected schools in Afyonkarahisar, Aksaray, Amasya, Denizli, Elazğ, Erzurum, İstanbul, Krkkale, Kocaeli, Manisa, Nevşehir, Ordu and Sivas in the the first week of May. In this imple-mentation, TÜVTURK’s mobile vehicle inspec-tion station is brought to the schoolyards and a representative inspection practice is performed underlining the importance of vehicle safety.

TÜVTURK news

66 İSTASYON

ENGLISH SUMMARY

‹ inizin hep yolunda gitmesi içinTraktörünüzü TÜVTURK’te muayene ettirin!‹ inizin demirba lar ndan traktörünüzün sizi yar yolda b rakmamas için muayenesini aksatmay n.Traktörünüzü TÜVTURK Araç Muayene ‹stasyonlar ’na getirerek muayene i lemlerinidüzenli olarak mutlaka yapt r n.

TÜVTURK Araç Muayene ‹stasyonlar

Güven verir.De¤er katar.