Sinan Ataseven

ATA ATACANOV’un Edebî Şahsiyeti

ATA ATACANOV

1.Hayatı

15 Aralık 1922,

Köy okulu,

Sovyet Yazarlar Birliği (1959-60).

Bir müddet öğretmenlik yaptıktan sonra tamamen yayın hayatına girer.

Marı Şehrinin İkinci Gökçe Köyü.

Aşkabat’ta Pedagoji Enstitüsü (1938-39).

Taşkent’te Türkmen Pedagoji Lisesi(1937),

Sovyet Türkmenistanı,

Rusça, İngilizce, İspanyolca, Bulgarca, Lehçe.

Türkiye, İran, Afganistan, Moğolistan, Romanya ve Yugoslavya.

10 Temmuz 1989.

Türkmenistan Kitap Severler Cemiyeti.

Türkmenistan Yazarlar Birliği,

2. Edebî Kişiliği

Küçük yaşta edebiyata ilgilidir.

Nurmırat Sarıhanov, Mahtumkulu’nu tavsiye eder.

‘’Vatan’’ ve ‘’savaş’’ konulu şiirler yazar.

İlk şiir kitabı:‘’Elma Yine Çiçek Açıyor’’(1948).

‘’Adsız Kahramana’’, ‘’Çık da Bak Yollara’’, ‘’Elma Yine Çiçek Açıyor’’.

İkinci şiir kitabı:‘’Türkmenistan’ın Baharı’’ (1952).

‘’Gözünüz Aydın’’(1957).

Aşk, insan, hayat, tabiat… vb.

Coşkun bir lirizm.

Hikaye, deneme, tiyatro ve roman türlerinde de eserler vermiştir.

Nazım Hikmet’in şiirlerini Türkmenceye tercüme etmiştir.

‘’Sönme Ocağım’’(1966)da felsefî şiirlere yer verir.

Pek çok şiiri bestelenmiştir.

‘’Sevda lirizminin şairi’’

Eserleri

   1. Şiir Kitapları         a. Alma Yene Gülleyäär, Aşğabat 1948, 54 s.         b. Türkmenistanıñ Baharı, Aşğabat 1952, 67 s.        c. Aman Okuva Gidyäär, Aşğabat 1953, 14 s.        d. İki Poema, Aşğabat 1955, 46 s.        e. Arzılı Mııhmaan, Aşğabat 1956, 91 s.        f. Permanıñ Maaması, Aşğabat 1956, 70 s.        g. Gözüñiz Aaydıñ, Aşğabat 1957, 80 s.        h. Äädimme Äädim, Aşğabat 1961, 128 s.       

ı. Üçleriñ Sıyaahatı, Aşğabat 1962, 124 s.        i. Yene Bir YaaŞ Ösdük Biz, Aşğabat 1963, 20 s.        j. Sallançağım Sähraa Meniñ, Aşğabat 1963, 96 s.        k. Öçme Oocağım, Aşğabat 1966, 112 s.        l. Tähran Depderi, Aşğabat 1968, 26 s.      m. Aadamıñ Gudraatı, Aşğabat 1969, 63 s.       n. Aaylı Ağşam, Aşğabat 1972, 319 s.      o. Atçapar, Aşğabat 1976, 16 s.       ö. Men Size Baryaan, Aşğabat 1978, 704 s.

2. Nesir Tarzında Yazdığı Eserler         a. Meniñ Dövürdeşlerim (Deneme), Aşğabat 1960, 109 s.        b. Aadam bilen Yer (Belgesel Metni), Aşğabat 1962, 28 s.        c. Naan Bilen Naamıs (Hikâye-Deneme), Aşğabat 1965, 184 s.        d. Guşğı Galası (Dram), Aşğabat 1967, 87 s.        e. Çakmak (Roman), Aşğabat 1971, 370 s.        f. Ööz Tanışlarım (Roman), Aşğabat 1978, 451 s.    3. Tercüme ve Aktarmaları         a. Sayat Nova -Şiirler- (Gurbandurdı Gurbansähedov‘ la birlikte), Aşğabat 1975, 80 s.         b.  Ş. RaŞidov, Yeñiciler -Roman- (Özbekçeden), Aşğabat 1978, 329 s.

Şiir Örnekleri

ÂŞIKLAR ŞEHRİ

Aşkabat'ta bambaşka bir büyü var.Âşıklar şehri diye adı var.Sevgili âşığını ararsa her kim:Aydınlık gökyüzüne bakması yeter;Anlayıp yüreğinin nazik arzusunu,Ak yıldızlar yol gösterir yârine.

Aşkabat'ta bambaşka bir büyü var, Şafaklar şehri diye adı var. Sevgili âşığını ararsa her kim, Seherin kızıllığına bakması yeter: Anlayıp yüreğinin nazik arzusunu, Al şafaklar yol gösterir yârine.

Aşkabat'ta bambaşka bir büyü var,Güzeller dünyası diye adı var.Sevgili âşığını ararsa her kim,Aşkabat'a sevgi sindirmesi yeter:Saygı duyup hevesinin hepsine,Kavuşturur Aşkabat yâri yârine. (1966)

ÖTME EY KUŞ

Ötme ey kuş, pencerenin önünde,Ötme, sevgilim uykuda yatıyor.Belki, beni görür yine düşünde.Belki, bana yeni türküler getirir.

Saçını gece edip, yastığa yayıp, Rahat nefes alıyor melek gibi. Parıldayan hurma yanaktan kayıp, Yelpazeliyor yüzünü tan yeli.

Şiir yazıyorum kara gözler şânına,Bitirinceye kadar uyandırma, uyusun,Belki sözüm huzur verir canına,Tatlı uykusunu koruyup saklasın,Uyandırma ey kuş, uyandırma ey kuş, uyusun. (1954)

KIZIL SAÇLI KOMÜNİSTE

Sızlanma,Üzülme yaşlandım diye.Zaman yenemez senin gibi merdi.Fırtınada koruduğun kum yeşil elbise giyip,Kumda güzel şehir kollarını gerdi.

O şehrin müzesinde, Ben biliyorum, Bölüğün al bayrağı korunuyor. İngiliz kurşunu geçen kızıl parti kartıyla Birlikte koyduğun kılıç da var.

Çölde ilk diktiğin kuleler dizisiŞimdi tümseklerden geçti, komünist.Senden ders alan genç nesil bugünKuş uçmaz kervan geçmez yere erişti, komünist.

Yaşlandım deme sen, Saçıma ak düştü deme. Yolculuğun demir yola döndü çöllerde. Parıldıyor uzun ömrün devamı Yurdumuzda açılan taze çiçeklerde. (1954)