ATA11l'RK ÜNİVERSİTESi . ... . .. . ILAIDYAT.FAKULTESI

• • ·DERGISI

ll. Sayı

432

ACüRi (a) : Tuglacı. kiremltçı (arAL. 9. s.).

· AGAÇ-İŞLEÜCÜ : Marangoz (KLS, 2. s.}.

AÖLCIT : Gemi yapan usta, gemlcl (YDS, 51. s.).

AHEN-GER (f) : Demlrci (arAL, 19. s.).

Dr. Mehmet ÖZKARCI

ALÇI SİLMEil: Alçı sllıneleryapan usta (SA. ı. C., 39. s.);

ALEMCİ : Camiierin kubbelerlne, minarelerlne alem yapan ve takan

usta (GSTS, 3. s.).·

ALEMil : BkZ. Alenıcı (SA. ı. c., 44. s.).

ALiMGA : Hakanın mektuplarını Türk yazısıyla yazan kimse (D LT, 4.

C .• 19. s.).

ALTUMJI : Kuyumcu (ETG, 260. s.).

ARA (i) : Süsleyen, bezeyen (oiAL, 44. s.).

ARAAÇI (i) : Testereel (KS, ı. C., 39. s.).·

ASsAB (a) : iplikçi (arAL, 57. s.).

ASi:A: Usta, sanatkar (ÇS, 26. s.).

ASTA PLATNİK : Marangoz (ÇS, 26. s.). AŞÇI: Deri, gön tabaklayan usta; debbag (AT, 17. s.).

AYAKÇI : Kase, çanak, bardak yapan usta (Oğuz L., DLT, 4. C., 54.s.).

AYBALTAÇI : Baltacı (KS, 1. C., 64. s;).

AYiNE-sı\z (0 : Aynacı (OTAL, 69. s.).

-B-

BADİZCİ: 1- Ressam 2-Taş yontan usta (EUTS, 37. s.).

BALKAÇI: 1- Demirel 2- Orman bekçisi (KS, 1. C., 84. s.).

BARK İTGÜÇİ : Taştan ev yapıp, susleyen usta (Uyg. L ... TKGÇ, ·

296.s.).

BASMACI : Kadınlaİm kullandık~.an yazmalann ~rindeki renkli ,,

. nakışlan basan usta (GŞMS, 3. c .. 20. s.).

BAŞARICI: Başusta (RM, 1;31, s.). BAŞMAKÇI : Pabuç yapan usta (OSm 4. SA, 1. C .• 192. s.).

BATİR (al : Nalbant (OTAL, 9L s.).

BATTAN CI : Yeniçert ocağ;ı içlrt çuha tezga.l$rında dolt4nan çuhayı dövılp, kalıplayan usta (O'IDS, ı. C., 175. s,).

BAYKAR (a).: Çulha, bez ve kumaş dokU~ sanatkar(OfAL. 91. s.) .

. BEDİZCİ : 1- Heykeltiaş (TT, 162. s.) .2- Ressanı (Uyg. L., ETŞ, 422. s.).

BEDİZ TAŞ İTGÜCİ : Taşlan işleyen yazı~ ~sta (Uyg. L .. TKGÇ, ·

. 296. s.).

BENNA: Duvarcı, :Yapıcı, lllİilUll' (SCİİ, 1. C., 1. s.).

BE'ITAT (a) : Şal yapan usta (arAL, 116. s.). ,

BEZEKÇİ : 1- Süslemeci 2- Eskiden gelin olacak kızlan veya zengın . evlerde kadınlan süsleyip giyindiren kişi (AT, 34. s.).

BiD-BAF (f): Sepetçi {arAL, 126. s.). BİIEYİCİ : Keskin aletleri bileyep kişi (SA, ı._ C., 248. s.) .

. BİNAGER (a-f): Yapı ustası (SA, ı. C., 250. s.).

Btİ'GECİ : Kıitlp, yazıcı (Gök. L.. TKGÇ, 264. s.) ••

BtrlCt : Bkz. Bitgecl.

BiTlGECİ: Bkz. BitgecL

BiTİKÇİ : Bkz. Bitgeci. .

BİTİG totst : Yazı yazan u~ta (Gak. -Uyg. L., TKGÇ, 264. s.).

BiTİNG TAŞ İTGÜCi : Taş kitabe yazan usta (Gök. L., TKGÇ, 264. s.).

BOYAR: Boya ressamı (SA, 1. C., 292.s.).

BOYOKÇU : Boyacı (KS, 1. C., 135. s.).

BOZMACI ·: Modası geçmiş olan kuyu~cu işle~ başka bir şekle sokmak üzere altınını Ve taşlanın sökerek ayn ayn satan

~af (SA. ı. C., 294. s.}. BOZOÇU : Bozacı (KS, 1. C., 136. s.).

BÖRKÇÜ : Takke, külah; serpuş yapan ve satan kişi (SA. I. C., 296.s~).

BÖZÇİ : Pamuktan bez dokuyari usta (E;UfS. 50. s.). ·

BOZDOGANCI : Topuz yapan usta (MSDSEHT, 76. s.).

BÜKÜCÜ : İp ve iplik bükeniere verilen isim (SA. 1. G., 304. s.).

BÜKMECİ : Bkz. Bükücü. BÜT-Ti:RAŞ(f): Heykeltraş (arAL. ı48·:·s.).

434

-c.; ... -.

CAMAKÇI :Kundura tamırctsi(KS,l. C .• 111. s.).

cAME-DAN (f) : Terzi (OrAL. 152. s.}. CAMGER (f) : Canıcı (SCit, 1. C., 143. s.).

1 .

CAMGİRAN (f) : Camcı (dmS, 1. C .• 245. s.);

CARGAGSIT: İşlemeci, el işleri ustası (YDS, '157. s.):.

CASsAs (a) : Kireççi (RM. 201: s.).

CE'IVELKEŞ : Yazma kitapların sayfa kenarlanna ve yazı levhalan ·

etrafına yaldız ve mürekkeple çizgUer çekerek, onlan

çerçeveler içine alan sanatkar (01DS, ı. C., 268. s.).

CEV AHİRCİ : Kıymetli taşlarla süs eşyası yapan ve satan usta (SA, ı.

C., 335 .. s.).

CEYÖÇÜ :.Pamuk atıcısı CID. 1. c.: 275. ;s.). CIGAÇÇI: Marangoz (KS, 1. C., 207. s.).·.

CULFA: Dokumacı (AT, 48. s.).

· CULLA H (a) : Çul dokuyan usta (OTAL, 179. s.).

-Ç-

ÇAAÇI :Yay yapan usta (KS, ı. C., 158. s.).

ÇAKMAKÇI : Gümüş Üzerine kalıp çaltarak kabartma veya çukur

şekiller işleyen kuyumcu (SA, ı. C., 36İ. s.).

ÇAPKIÇI : Çalgı.cı (KS, ı. C .• 252. s.}.

CATKIÇ: Terzi rm. ı:. c .. ioo. s.) •

. ÇEDİKÇİ : Ayakkabıcı (Osm. L., m; 1. C., 266. s.).

ÇEŞİTCİ: Yazmalar üstüne bezemeli şekiller çizerek, içierini uygun

renklerle dolduran sanatkar (SA. ı. C., ·388. s.).

ÇICIKCI : Agaçtan sigaraagızlıgı yap~ usta (GŞMS, 3. C.,- 20. s.).

Ç'IKKIRCI : Fıçı yapan usta (KLS; 28. s.) •

. ÇIRPICI : Boyanmış yazmalan, çuha ve benzer dokumalan yıkayan

sanat sahipleri (arDS, 1. C .• 362. s.).

ÇEP-NÜVİsAN (i) : Divam ~yazan hattat (HS, 18. s.).

ÇİLİNGİR : Kilit, anahtar v.b. ince demirellik işleri yapan sanatkar

(SA, ı. C., 398. s.).

·.•.J .. •.·.·.;.l ..

'_,;

., 435

ÇÖYCÖKÇÜ : Küçük çanak yapan usta (KS, ı. C.,·284. s.) •

. ÇULHA: El tezgahJafuıda bez dokuyaiı kimse (EEA. 2 .. C., 129. s.).

Ç'URUKÇU : Kunduracı (KLS, ~9. s.).

-D-

. DEBBAG (a) : Meştn, k'ösele yapmak için hayvan dertlerini te'rbiye

eden usta (01DS, 1. C., 408. s.).

DEGERLEMECt : Bir .sanat eSer:lnin veya bir. eşyanın sanat ve para

. . degerinlbelirleyen uzman (SA, 1. C., 435. s.).

pERZİ (f): Terzi (m, 287. S.). ,_ .

DESTARI (f) : ~çı (aiDS, 1. C., 432. s.).

DİBA-BAFAN : lpekli kumaş dokuyan sanatkar (aiDS, 1. C,, 449. s.) .

. DtKtct : Teızı im. ı. c., 790. s;). · D iV AR-GER (f) : [)tıvarcı (arAL, 224. s.).

DUL US : Toprak kap yapan usta {AT, 66. s.).

DURUDGER: Marangoz (OMS, 50. s.)~ DÖGÜCÜ: Gümüş parÇasını ''l!ivaşe" )rapıp, döve döve açıp, tersine

toplayarak ibrik yapan usta (:ŞAE. 2. c:. 129. s.). .

DÜLGER: Binaların çatı, döşeme, tavan, me~diven v.b>kaba ahşap kısımlarını yapan sanatkar (,sA, ı. C., 497. s. ).

-E-

EDİKÇİ : Ayakkabıcı, mestci (fS, 3. C., 1386 .. s.).

Elfu..İ f.tlBRE: Sanat eserlerinin orijinal olup olmadıgını belirleyen ve

kiymetıİıi takdir eden uzıniın (SA, ı. C., !nı. s.).'

EHL-1 VUKUF : Sanat eserierini tanıyan ve sanata aşina olan 1:lZi:nan

(SA, ı. C., 511: s.).

EKKAF·(a) : Se-qıercı, eyerci (arAL, 252. s.).

ELİ KOIAYLİ : Sanatkar (RM, 130. s.). ·

EMÇİ : Eczacı (Alt. -Çağ. -Tar. -Tel. L., DLT, 4. C., 178. s.).

·EPI'EKEY: Usta. beeerikli (KS, ı. c., 335. s.) ..

ERREKEŞ (t) : Bıçkıcı (S_Ctl, 1. C.; 1. s.).

ERZE-GER (t) : Sıvacı (arAL, 274. s.).

ETGüçt :' Kitabeyazan ve ).apan sanatka.r {T.ôA. 132. s.}

436.

ETÜKÇİ : Ayakkabıcı (El'L, 30. s.) .

. ·F·

FERMENCİ : Sırma ve gaytan ile işlemeli iŞler yapan usta (aiDS, ı. C.,

608. s.).

. -G-

GAZZ.AZ: ı- Terzi 2- İplikçi, ibrişlm büken kişi (aiDS, ı. C., 655. s.) ..

GEVHER-FÜRUŞ (f) : Kuyumcu (ai'AL, 342. s.). ·

GİLİGER (f) : Duvarcı, yapıcı, çamurcu (ai'AL. 345. s.).

GÖNCÜ : Sara~ (SA. 2.C .. 655. s.). . .

GfıYENDE (0 : Saz çalan, şarkı söyleyen ve hikaye anlatan kişi (AME,

2. C., 264. s;).

HAB~.(a) : ı- Terzl2- Mfırekkepcl (OTAL, 3.62. s.).

HACcAR (a) : Taşcı (ai'AL, •36f). s.).

HADDAD: Demlrci (Seti,' 1. C., 1. s.). .

HAFFAF {a): Ayakkabıcı (OTAL, 371. s.).

HAGNCIT : Berber, kan alıcı {YDS, 362. s.).

HACiRi: Yapıcı, duvarcı (AMS, 211. s.).

HAKRAK (a) :. Maden, ağaç ya da taş üze.rtne yazı veya şekil oyan

sanatkar (Osm L., AMS, 212. s.).

HAUAÇ : P~uk atıcısı (Osm L., TD, 1. C., 275. s.) .

. HALLAL (a) : Altın varağını_ arap zamldı suda ezerek ertten usta

(HKSD, 137. s,), .

HARRAT (a) : 1- Çıknkçı.(RM, 207. s.) 2- Doğramacı (aİ'AL. 396. s.).

HARrACI : Harita yapan ve çizen ressam (SA. 2. C., 690. s.).

HAŞŞ.AB : Keresteci (RM, 207. s.).

HAlTAT: Güzel yazı yazan sanatçı (GSTS, 36. s.).

HAYIK (a) :Bez dokuyan kimse (OTAL, 412, ~.ı .. HAYMEDı1Z (a-0 : Çadır diken usta (arDS, ı. C., 780. s.).

HAYYAT (a) .: Terzi (GrAL. 4:14. s.).

. . .

437

HAZZAF (a) : Çanakçı, çömlekçi (<!fAL. 418. s.}.

H.AZZAR : B!Çicl flM. 15. s.);

HEM OER (f) : Çulha dokuyan usta (OTAL,. 422. s.).

HEVE : Halı dokuyan kimse (AT, 101: s.). HIŞT-ZEN (f}: Tuglacı (OTAL, 434. s.) •

ll..IMGA : Bkz. Alımga.

-i-

İÇ EDİKÇİ : Mest yapan usta (TS, 3. C .• 1998. s.). İFRAZClYAN: Darphanede sikke kesenldşi(ÖTDS.·2; C;, 37. s.).

İGSTENEdççt: Teızi, kadın terni (YDS; 464~ s.).

İGSTENETÇİK : Bkz. igstehegççL . ·.

İMAMECİ: Kehrlbar işlerini yapan usta (SA, 2~ C., 774. s.).

tNŞAiYYE (a) : Yapı işleriyle ugmş8n kimse (OTAL, 527. s.).

İŞLEMEel OKuŞama iŞleme yapan sanatkar (EEA., 2. C;, 129. s.) 1TGüçt : Yapıcı (TLÖ, 61. s.).

-K-

KABARACI : Kadife ve çuha üzerine altın ve ~ümüşten kabartma

suretiyle oyma işi yapan sanatkar (O'IDS, 2. C .• 113. s.). KA1DÜLMA (a) : Su nazın; ~u mühendisi (TVVÜ, 17. s.). . . KALCI : Altui ve gümlişü eıitetek. bunıani ayar veren usta (EEA. 2. C.,

130.-s:). ·

KALEM-KAR (a-f) : 1- İnce nakkaş (OTAL, 581. s.). 2- Bina duvarıanna

fırça ile boyalı nakışlar yapan nakkaş (SA, 2. C .• .916. s.).·

KALEMKEŞ ·: Kitapların sayfa kenarlarına çızgıden çerçeveler çizen Sanatkar (SA, 2. C., 916. s.):

KAPAMACI : Hazır elbise satan.kişi (SA. 2. C., 940. ·s.). ~GERAN (f).: Bıçakçı (SCİİ, 2. C .• ~57. s.).

KAsE-GER (t) : Kaseyapan usta (OTAL, 591, s.).

- 438

KAşt-GER (O : Çini ustası (afAL. · 594. s.).

KAşlRrAŞ (f) : Çini kesen usta (SS, 20. s.) ..

KATIACI (a) : Bir yazıyı oyup çıkardıktan soni:a, diger bir kagıda

yapıştımrak levha yapan sanatkar (EEA. 2. C.; ıso; s.).

KATTA' (a) : Kag!.! ve deriden dantel gibi oyulmuş süslü yaprak ve şemseleryapan usta (HKSD, 139. s.). _

KATTAAN : Oyınacılık yapan sanatkar tiT. 89. s.).

KA VAF : Kundura ve terlik gibi ayakkabı yapan ~e bunları satan kişi .

(SA. 2. c .. 892. s.).

KAZANÇ!: Kazanyapan usta (KS, 2. C., 426. s.). ~

KAZAR: Maden, taş, tahta v.b. maddeler üzerine resim, yazı, süs gibi

bezerne kazan sanatkar (SA, 2. C., 100 ı. s.). ' KAZICI: Bkz. Kazar. ·

KAZAZ : İşlemelerde kullanılan ibıişim, sırnıa ve harç gibi malzemeyi

hazrrlayan ve satan kişi (SA, 2. C., 99l.s.).

KAZGANCI : Her türlü madertlşi yapan usta (MSDSEHT. 76. s:).

KEFİŞKER (f) : Köşker (GŞMS, 3. C .• 20. s.).

KEMAN-GER (f): Yayyapan t,ı.sta (OTAL, .606. s.).

KEMHABAFAN.(f): Kemha kumaşı'dokuyan sarıatkar (MSDSEHT,

75.s.).

KEMHACI (1) : İpekli kumaş yap~ usta (01DS, 2. C., 241. s.).

KETMENÇİ : 1- Kazma yapan usta 2- Kazma lle çalışan kişi (KS, 2. C.,

446.s.l: KEVELCİ : Koyun p-ostu ndan deri kürk yapan usta (SA, 2. C .•

I059.s.).

KIRAGSKİSIT: Boyacı (YDS. 50l..s.) ..

KIRMACI: Agaç kaşıkyapan usta (TIITG. 4. C., -211. s.). -

KıTAYASIT: Tahtadan çanak yapan usta (YDS. ·so ı. s.).

KİRPİÇÇt: Kerpiçyapan kişi (TKTG, 3~ c .. 85 .. s.).

Klzct·: Keçe yapan sanatkar (TIITG,' 3. c .. 185. s.) .

. KONDARUCU: Mimar (TD, 1. C.,·531. s.).

KÖMÜÇÇÜf : Kuyumcu, gümüşeü (YDS. 537. s.).

KÖNÇÜ : Derici (KS, 2. C .. 502. s.).

KÜÖSÇÜf: Çömlekçi (YD$,-588. s.).

KÜŞTİGERAN (f) : Marangoz (Q1DS, 2. C., 345. s.).

439

-L-

IAÖAÇÇIT : Kova yapan usta (YDS, 401. s.); IAGIMGER (f) : ı.agımcı (TM, 15. s.).

·M·

l'vfr\ÇÇIT: Dülger, balta~ (YDS, 6il. s.).

MAHYACI : Minareİer arasına kandillerle, yazı ve şekiller tertip eden

usta (1VVÜ, 18. s.).

MANİİNNUKUŞ : Mimari eserlerin Y"!Zl ve çizgi ile kirletllmemesini

ı;;aglayankişi (1VVÜ, 17. s.).

MAKTACI (a) : Eski kalemlerin ucunu çıtlatmak için fildişi ve bagadan

maktayapan usta (EEA. 2. C., 130. s.).

MAŞİNACI :Terzi (KS, 2. C., 556. s.). - -

MEREMETCİ (a) : Binanın onarım işiyle ugraşan usta(OMBD, 2. s.).

MEŞŞAT (a) : Tarakçı (OTAL, 755. s.).

MlHIAYICI: tgne ve yüzüge elmas oturtan ustan (EEA, 2. C., 130. s.}.

Mİ'M.AR: Mimar (ATİMS, 322. s.}.

_ MiNA-KAR (0 :Mine işleyen usta (OTAL, 776. s.) ..

MiSGER: Bakırcı (AT, 124. s.).

MİSKER: 1- Bakırcı2- Ç~ir (KS, 2. C., 567. s.).

- MUSAVVİR: Ressam (TCHMT, 412. s.).

MUTAF (a) : Kıldan dokuma ip v.b. şeyle~ ören kimse (SA, 3. C .• · 1477.s.). ·

MUTAI.LA (a) : Sıvacı (TM, 15. s.). _ _ _

MfıiTAP (f) : Kıl dokuyan, kıldan dokuma yapan kimse (OTDS, 2. C.,

588. s.).- _ ·

MÜCELLİD (a) : Kitaplara elli: ~pari sanatkar (SA, 3. C .• 1;478. s.).

MÜLEBBİN (a} : Kerpiççi (TM, 15. s.) ..

MÜHREZEN (f) : Kagıtlann uzerine mfıhfır vuran kimse (OTDS, 2. C.,

605. s.) ..

MÜNŞi (aJ : Yazisı, fıslfıbu gfızel olan yazar (HKSD, 143. s.l:

MfıZE-DÜZA.T>J (f) : Çizmeci (OTDS, 2. C., 588. s.).

MÜZEHHİB (a) : Tezhip yapan sanatkar (OTDS, 2. C., 641. s.}.

MÜZEYY1N (a): Bezeyen kimse (OTAL, 948. s.). ·

440

NAABAY (fl : Fınncı (KS, 2. C., 580. s.). NAHHAT (a) : Tahta oyma işleri yapan ust~: maraı:ıgoz, dogramacı

(TOS, 255. s.).

NAHLBAND (a-f) :. Bal muxnundan agaç ve meyva şekilleri yapan

sanatkar (aiDS, 2. C .• 644. s.).

NAKIŞBEND .(a-f} : Çiçekli kumaşların resimlerini dokuyan ve

bunların kalıplarını yapan usta (SA, 3. C.,

.1497. s.).

NAKKAR (a) : ı- Agaç, taş ve madeni eşyayı oyarak ve kabartarak ona şekil veren us~ (arDS, 2. C., 648. s.). 2-Çalgı, müzik

(arAL; 960. s.).

NAKKAŞ (a): 1- Y.azına kitaplara minyatür, duvarlara nak:ışlaryapan

usta (HKSD, 143. s.). 2- İbrişiın ve yün lle el işi işleyen

sanatıcir (OTI)S, 2. C .• 650, s.). 3- Yaglı boya süsleme

. yapan ve bina boyayan usta (SA. 3. c .• 14~7. s.). NAKŞ-BEND (a-f) : Süslemeli do~ ustası (arAL, 960. s.).

NAKŞ-DÜZ (a~f) : İpek, ibİik, ibrişim, renkli tire v.b. malzemelerle nakış

iŞleyensanatçı {TSAEB. 516. s.).

NAKŞ-PERDAz (a-f) : Nakış yapan ressam(~. 960. s.).

NARİYAN: ı- Çini fınnı ustası; ateşçi (SS, 27. s.).

NE'AL (a): Nalbant (OTAL, 974. s.).

NEBBAL (al: Ok ,Yapan ve satım kişi (arAL, 974. s.).

NACCAR (a) :Marangoz, dogramacı (SCti, 1. C., 1. s.) ..

NESSAc (al : Dokumacı tarAL. 986. s.).

·NİGARENDE (t): Ressam(OTAL, 998. s.). . . . NİGARt: Ressam (Osm L., GSTS, 74. s.) ..

NİYAMGERAN (fl: Kın, W yapali usta (aiDS. 2. C., 701. s.).

NÜVİS (f) : Hattat (HS, 18. s.).

-o-·

OR: Mühendis (ID, 1. C., 573. s.).

arAG-GERAN (0 : Büyükçadıryapan usta (aiDS, 2. C .. 74L s.).

441

OYMOÇU : Bkz. Hakkak (KS, 2, C •• 604. s.),

. -ö-

ÖLÇER: Mühendis (ID, ı. c:. 573. s.). ÖR: Bkz. Or.

• ÖRMÖKÇÜ : Dokumacı (KS, 2. C., 615. s.).

ÖTÜKÇÜ : Kunduracı- (KS, 2. C., Gl7. s.) •

• p.

PALANi (f): Falan, semeryapaİıusta (01DS, 2. C., 752. s.).

PEDİZCİ : Nakkaş (Kb, TD, 1. C., 61 l. s.),.

PENBE-DUZ·(f) : Pamuidu eşya diken usta (aiDS, 2. C., 766: s.).

PIATNİK: Do~cı (ÇS, ı09. s;).

RAsiM (a): ı-Ressam 2, Erkek adı (arAL. ı052. s.).

RASsAs (a) : Kalaycı (arAL, ıo52. s.).

REVZENCi (a) : Nakışlı pencereler yapan camcı ustası (SA, 4. C.,

, ı978.s.l:

RİHTEcAN (f) : Top döken usta (01DS, 3. C .• 43. s.).

-s-

SABBAG (al: Boyacı (arAL, ıos5. s.).

SAFFAR: Bakırcı (AKIIT, 827. s.) •.

SAMlNÇI: Sabun yapan usta (KS, 2. ·c .. 634. s.).

SARAP (al : Kuyumcu (KS, 2. c .. 638. s.}.

SAVATÇI : Gümüşe kara kalem çiçek motifleri iŞleyen sanatkar (EEA,

2. C., ı3ı. s.).

SA WAF (a) :Altın ve gümüş işleri yapan kuyumcu (OTDS, 3. C.,

ı32;s.l.

SAYKAL-ZEN (a-f) : Yaldızcı (OTAL. 1107: s.).

SAYYAG (a) : Kuyumcu (arAL, ı 108. s.}.

sAzENDE (f) : Saz yapan. mıaı eden;- saz çalan kimse (EÇS, 2.-C., ·

342.s.}.

SEDEFKAR (a~f) : Sedef. ffidtşi;.kemJk. v.b. maddeler lle sanat eserleri

. . yapan usta ('l"SAEB,-509. s.).

· SEDE;KAR : Kuyumcu işlertrun bıslaklaniu yapan usta (EEA. 2. C.,

· 131. s.}.

sEKKAK (a)-: Bıçakcı (O'rAL,·ıııa. s.).

_ SENGTIRAŞ (f): Taşcı, taşyontan usta(SCıt, ı. C., ı. s.}:

SERMİMARAN-I HASSA : Mimarbaşı (Osm. L., AMS, 448. s.).

SER-ZERGERAN (f) : Kuyumcubaş~ (aiDS, 3. c:. 196. s.}.

SIRÇI: Boyacı (KS, .2. C., 651. s.). ' .

SIRMAKEŞ : Gümüş ve alturi haddeden geçirerek sınna çeken usta

(aiDS, 3. C., 207. s.).·

SIZGIÇ : 1- PJfınlar Çizenıressam 2- Cetvel (KS_, 2, C., 654. s.) ..

SİKKEKEN (a-f) : Darphanede para ve madalya kalıbı yapan usta;

p~ ressamı (aiDS, 3. c .. 227. s.). .

. SİMKEŞ (f) : Sınna çeken sanatk.ar (01DS, 3. C., 227. s.).

SİZİKÇİ: Ressam (Tar. L., TD, f. C., 657. s.}.

soöuçu : DokumacııKr.s. n. s.).

SüREGER (f) : Kurşuncu (SCİİ, 1. C., 1. s.).

SURET-BEND (a-f) : ~sam (OTAL, 1156. s.).

SüRET-GER (a-f) : Nakkaş, ressam. heykeltra~; çizimci (TSAEB,

502.s.).

SüRE'r-KEŞ (a-f) : Ressam. heykeltraş (TSAEB, 502. s.).

SÜRÇİ : Boyacı (ETI.., 70. s.). ·

SÜRÖTÇU: Ressam (KS;2. C., 673. s.).

;,ş.

ŞAMŞİRGERAN (O : Kılıç yapan usta {aiDS. 3. C .. 336. s.).

şANA-s.Az (f): Tarakçı (arAL. 1171. s.).

ŞAJ]R: Fınncı (AT, 146. s.).

ŞEBER: Terzi (Kır. L., TD, 1. C:., 790. s.).

ŞENLENDİRİCİ : Mimar (RM, 130. s.).

ŞERBAF: Sınnacı, sınna işleyleisi (AT, 147. s.).

443

ŞIBAKÇI: Sıvacı (KS, 2. C., 684. s.).

ŞÜŞE SALAN : Camcı (AT, 149. s.).

-T-

TAKAVCI : Nalbant (19. yy., TS, 5. C., 3703. s.).

TAMCI: Mimar l'ID. 1. C., 531. s.).-~ . . '

_ TA.ı.\.1GAÇI: Darngacı (ETG, 2Ş6. s.) .

. TAMİRCİ : Deinirci (EUTS, 233 .. s.). ·

TARPUŞÇU : Erkek kavuk ve başlıgı yapan ·usta (OTDS. 3. c~. 413. s.).

TARRAB (a) : Manzara resimleri yapan ressam (OTDS. 3. C .• 413. s.).

TARRAK (al: Tezyini rci;imyapan ressam (NAK, 4. C., 10. s.).

TAŞT-GEN (f) : Legen yapan usta (OTAL. 1243. s.).

TAVŞAN : ı- İnce marangozluk işleri yapan usta (OTQS, 3. _c., 415.

s.). 2- Hayvan adı

TEGELTİCİ: Eyerkeçesiyapansanatkar (16. yy., TS, 5 .. c .. 3785. s.)._.

TEGİRMENÇİ: Degttmenci (KS, 2. C •• 721. s.).

TEMİRCİ : Dem.ıi-cı _(Kar. L., GUZKLÜA, 79. s.).

TERİÇİ : Derici (KLS, 86. s.).

TERSiM : Plan, proje çizen kişi (ATİMS; 123. s.).

TIIA-DfıZ (a-n :Altın ipllkle işleme yapan sanatkar (TSAEB. 503. s.).

TILA-KAR (?-0 : Altm sfırücü, yaldızlayıcı, 8ıtuiıa "Qezeyen sanatçı

· lTSAEB. 503. s.).

TIRAzENDE (f) : Süsleyen, bezeyen kimse (OTAL, 1333. s;).

TİKÇİ : Terzi (ID. ı. C., 790. s.).

TİKİKÇİ : Terzi (Tar. L.. TD, 1. C., 790. s.).

TİKŞİ : Terzi (TD, ı. c .. 790. s.).

TİRGERAN (f): Ok yapan usta (OTDS, 3. C .. 508. s.). '

TİTİGÇt : Duvar ören usta (Uyg. L., TIITG, 3. C., 9: s.).

TİTÜÇİ : Panıuk atıcısı (Kaz. L., TD, ı. c., 275. s.).

TOHUCU : Dokumacı (AT, 155. s.).

TOKUUÇU: Kumaş dokuyankişi (KS, 2. C .• 744. s,).

TUGRAi (a) : Tugra çekilen kagıtlara tugr~ alarnetini yapan sanatçı

(OTDS, 3. C., 530. s.).

TUGRAKEŞ !O : Fermanların altına padişahların tugrasını ç~ken hattat (GSTS, 88. s.).

' ;.

444

-u-

USKİJİ : Erkek ressam (HS. 203~ s.).

UZ: Usta, ıi:ıahir, sanat sahibi olan kimse (Çag. L.. DLT, 4. C., 705.

s.; TSDK, 73. s.).

-v-

V~ÇI (a) : Altın parçalanru kagıt haline getiren sanatkar (OTDS.

3. C.; 583: s:).

VASSALEC1: Kıyı:;netli hattat kagı.tlarmı birbirine yapışbran sanatkar .

. (EEA,2. C., 13L s.).

-Y-

YAPICI: Miinar {'ID, .1. C., 531. s.).

"YARIGCI : Zırh yapan usta {TD, 1. C .• 842. s.).

YİÇİ : Terzi (SeL L .• SAD. 65. s.). YİVCİ :Terzi (TD, 1. c., 790. s.).

YUVCU : Terzi CTI>. 1. C., 790. s.).

-z-

ZERBAF (I) : Sırmalı kt.İmaş dokuyan usta (OIDS, 3. c,.. 653. s.) .

. ZERDUZ (tl : Sırma işleyen usta (OIDS. 3. C., 654. s.).

. ZERGER (O : KuyUmcu (KS, 2. C., 806. s.).

ZERGERAN (f) : Kuyumcu (1BTBK, 109. s.).

· ZERKAR (f) : Altın işleri yapan kuyumcu, sırmacı, yaldızcı (SA. 5. C.,

2286. S;). · .

ZERKER(f): Kuyumcu (SCİİ, 1. C., 73. s:).

ZERKüB (f) : Altın tozu yapan, altin döven.. usta (O'İDS, 3. C .• 655. s.).

ZERNÜVİS (0 : Altın yaldızla yazı ~ıizan hattat, müzehhip (OTDS, 3.

C., 655. s.).

ZERRAn (al : Zrrh ören sanatkar (OTAL. 1422. s.ı. . .. · ZERSA (f): Altın egici, varakçı (OTAL, 1422. s.).

Zi:BAVER (f}: Süsleyen, bezeyen sa~t.çı (OI'AL, 1427. s.).

ZÜCı\Cl (a) : Carncı, sırçacı (SC11, 2. C., 176. s.).

'

1.

a :Arapça

AKKT : Abkleleri ve ımabeleri Oe Konya Tarihi

Alt: Altay

AME .: Arıflerın Menkıbeler!

AMS : Ansiklopedik Mimarlık SÖZlılğü

ATİMS : Anadoİu Türk-tslam Mımarisinde Sanatçılar Çağ : Çağatay

ÇS : Çuvaş Sözlpğü

DLT: Dlvanü Lügat-it-1ürk

EÇS : Ev1iya Çelebi Seyahatn.amesı

EEA..: Eski Eserler Anslklopedisi

ErG : Eski Tarkçenın Gramert

ETL : Eski Türkçeİrln Lügatı ·

. ETŞ : Eski Türk Şiİri

EIT : Eski Türkiye 1ürkçesi

EUTS : Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü

f:Farsça

dök. : Göktürk

GSTS : Gılzel Sanatlar Tertmler Sözlüğü .

GŞMS : Gaziantep Şer'i Mahkeme Sicilieri

GUZKLÜA: Göktürk-Uygur, Zaza. Kurmanc Lehçeleri Üzerine Bir

Araştırma.

HKSD : Hattatlarm ve Kitap Sanatçılannıp. Destanlan .

HS : Hiın Sanatı

Kar. : Karaçay

Kaz.: Kazan

Kb. : Kutadgu Bilig Krr. : Kırgız

KLÖ : Karaçay Lehçesi Sözlüğü

KS : Krrgız Sözlüğıl

L: Lehçe

· MSDSEIIT : M:1nıaİ Sinan Döneminde SaTayın Ehl-1 Hlref Teşkiİatı NAK : Nakkaşhaneler

447

. OMBD : Osmanlı Mhiıarlıgında Bablılaşma Dönemi ve Balyan Atlesi

OMs : Osmanlı Mıinartsinde SaSlimıe Osm. : Osmanlı

CITAL .: Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik'Lügat .

arDS : Osmanlı Tarih Deyiinleri vı=Terlmleri Sözlügü

RM : Risale-i Mimartyye

SA : Sanat Ansiklopedisi

SAn : Selçuklu Araştırmalan Dergisi

Sctt : Süleymaniye Cfuni ve imareti İnşaatı

$el. : Se~çuklu . SS : Seramik Sözlügü

Tar .. ; Taran ·

TBTBK : Türkistanlı Bir Türk Boyu Kürtler

TCHMT : Türk Cihan Hakimiyeti Mefküresi Tarthi ~ . .

TP : Taraına Dergisi

TDA : Türklerde Devlet Anlayışı Tel. : Teleüt

TKGÇ :. Türk Kültürünün Gelişim çagları

TIITG : Türk Kültür Taıihine GiriŞ

TLÖ : Türk Lehçeleri örnekleri

TM : Türk Mimarlan

TS : Tarama Sözlügü

. TSAEB : Temürlü Sanalına Ait Eski Bir Belge

TOS : Türklerde Oyma Sanalı

TSDK : Türkiye Selçuklulan Devrinde Konya

. 1VVÜ : Tiir;k Vakıflan ve Vaıctiyelert Üzerine Mücmel Bir Etüd.

Uyg.: Uygur '.

YDS: Yakut DU! Sözlügü

Bu ı;iılışnıamızda şu metodu takip ettik : ı

Tesbit edebildigımız kadarıyla tertmlerin hangi lehçede. hangi dilde, hangi dönem ve kaçmcı yüzyıllarda kullanıldıgını belirtmeye

. çalıştık. Önce t~.r:imın hangi dilde oldugunu. daha sonra kelimenin

bugünkü anlamda karşiligını verdikten sonra. pariıntez içinde hangi

lehçe. dönem ve yüzyila ait oldugunu gösterdik. Paha sonra da

terimin hangi kaynaktan· alındıgıru kısaltarak cilt ve sayfa

448

numarasiyla- birlikte verdik. at:ıiı.un yanında bazı kelimelerin _ transkripsıyoıi işaretlerini gösteımedJk.

4.49

. . AHMED EFLAKİ, Ar!flerin Menkrbeleri (Mevlana ve Etrajrndakiler), 2 .

. C., Çev.: T. Y.AZICI, Dördüncü Baskı, İstanbul, 1987.

AHMED REFİK; TUrkMimarlan. Haz.: Z. SÖNMEZ, İstanbul,.1977.

AKOZAN, F .• "Osmanlı Mtmarlıgmda Batılılaşma Dönemi ve Balyan

Ailesi' Adlı Kitap ve Gerçekler, İstanbul. 1983.

ARAT. RR, Eskf. Türk Şiiıt, ~. 1965 ..

ARSEVEN, C. E., Sanat Ansiklopedtst. 1-5. c., Beşinci Baskı, İstanbul, 1983. r

BARKAN, ö. 1:-·· Süleymaniye Cami ve !~e~ Inşaatı (1550-1557), 1-

2. c .. Ankara, 1972, 1979.

BAŞBUG, H., Göktürk-Uygur, Zaza, Kurmanc Lehçeleri Üzerine Btr

.Araştırma, Ankara, 1984 ..

BAYKARA. T .• Türkiye Selçuklulan Devrinde: Konya.. Ankara.l985.

BÜNGÜL, N; R. Eski Eserler Ar:ısiklopedtst.. 2. C., Tercüman 1001

Temel Eserleri. .

CAFEROGLU, A, Eski UygurTürkçesiSözlü.[}ü. İstanbul, 1968.

ÇAGATAY, S. Ş.. Türk .Lehçeleri Örnekleri, -8. Yüzyıldan 17. .

Yüzyıla Kadar Yazı.Dili-. İkinci Baskı·. Ankara,

1963.

ÇAGMAN, F., "M:i:plar Strıa:ı Döneminde Sarayın Ehl-i HirefTeşkilatı",

Mimar Sinan Dönemi Türk Mtmarlt{jı ve Sanatı.

istanbul, 1988.

DEMİRİZ, Y., Osmanlı Mimarisinde Süsleme, I, (Erken Devir 1300:

1453), İstanbul, 1979.

DEVELLİOGL.U. f .. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat,

.Dördüncü Baskı, Ankara; 1980.

DİYARBEKİRLİ, N., H un Sanatı. İştanbul, 1972.

Di!_Janü Lügat-it-Türk Dizini, -Endeks-. Çev.: B.ATALAY, 4. C.,

Ankara, 1986.

Evltya Çelebi Seydhatnıimesi, Türkçeleştiren: Z. DANIŞMAN, 2. C.,

İstanbul, 1969. ·

GABAlN, AV., Eski Türkçenin Grameri (Çev. M. A.KALIN)~ Ankara,

1988.

450

GELiBOLULU MUSTAFA ALt. Hattatlp.nn ve Kitap &ırtatçılanİım Destanlan · -Menakıb-t f[ünerverdn-,

Haz.:M;.CUNBUR, Ankara; 1982. ·

GEMALMAZ, E., Azeri'IürkçesiLügatı. Erzurum, 1983.

____ • Eski Türkçenin Lügatt. Erzurum, 1986. · . . .

GÖKYAY, O. Ş., "R.tsale-1 Mimariyye -Mimar Mehmet .Aga- Eserleri",

Ord. Prof. lsmaU Hakkı Uzunçarşılt'ya , Armagan,

Ankara, 1976.

GÜZELBEY; C. C., Gaziantep Şer'iMahkeme SidU.eri (142-143: C.), 3.

Fask:t11, Gaziantep. 1966.

HASOL, D .• Ansiklopedik Mimarlık Sözlügü,··lkinci_Baskı, İstanbul,

1979.

KONYALI, İ. H., Abideleri ve Kitabeleri-lle Konya Tarihi, Konya, 1964.

KÖYMEN, M. A, "Alp Arslan Zamam Türk Gf:yinl-Ktışamı", Şelçuklu

. Araştıı:mala.rt Der .. 3: Sayı, Ankani., 19.71, 51-90. s.

KUNTER, H: B., Türk Vakıflan ve· Vakfıyeleri Üzerine Mücmel !Jir '

Etüd. İstanbul, 1939; ..

ÖGEL, B., Türk KültürTarihine Giriş, 3-4. C., Ankara, 1978.

___ • Türk Kültür Gelişme Çiığlan, İkinci Bas~ • .Ankara, 1979.

___ • Türklerde Devlet Anlayışı, -13. Yüzyılın Sonlanna Kadar-• .

Ankara, 1982. ·

.. ÖZERGİN, M. K.,. "Temürlü Sanatına Ait Eski. Bir Belge: Tebrizli

Ca'fer'in· Bir :Arzı", Sanat Tarihi YıUll/ı. Der .. 6.

Sayı, İstanbul, 1976:

. · PAASONENo H., Çuvaş Sözlüğü, İstanbul, 1950.

PAKALIN, M.-Z., _Osmanlı Tarihi Deyimleri ve .Terimleri Sözli@ü, 1-3.

C., Üçüncü Baskı, İstanbul, 1983.

PEKARSKİY, E. K .. Yakut Dili Sözlii[jü. ı. c .. istanbul, 1945.

PRÖHLE, W., Karaçay Lehçesi Sözlüğü. Çev.:KAYTAÇ, Ankara, 1991.

SÖNMEZ, Z .• BaŞlangıcindan 16. Yüzyıla Kadar Anadolu Tü.rk-jsldrİı Mimarisinde Sanatçılar, Ankara, 1989 ...

ŞAHİN, F\, Seramik Sözlüğü. i~tanbul, 1983,

ŞAPOLYO, E.B., "Nakkaşhaneler", önasya Der., 4. C. 45. Sayı,

.Ar:ı:kara; 1969.

TANER1. A.. 1ürktstanlt Bir 1ürk Boyu Kürtler. -Kürtlerin KÖkeni-

451

Siyasi, Sosyal .ve Külfilrel Hayatları-, İkinci Baskı,

Ankara, 1~3.: ' . . . ,• Tarama Dergisi. ı. C., tstanbtil, 1934.

Tarama SözlütJü.. ı. c .. .Ank<U:a. 1963

Taram.a.SözlütJü, 2 .. c .. Ankara, 1965 ..

Tarama SözlütJü.. 3. C., Ankara, 1967.

~Tarama SözlütJü, 5. C., Ankara, 1971.

TİMURTAŞ, F. K., Eski 1ürkiye Türkçesi -15. Yüzyd Gramer, Metin, . . Sözlük-, İstanbul, 1977.

TllNÇAY, R., ''Türklerde Oyma Şanatı ve Edime:deJd ikinet Bayezld

Camii'nin Tahta Oyma . Süslemeleri", Edirne, -

· Edirne'nin 600. Fetih Yıldönümü Arma!)an Kitabı-, ·

Ankara 1965 ..

TURAN,i'O., Türk Cihan Hdkimiyeti Mlifküresi Taiih.i., 1-2. c .. B.eşincl Baskı, İstanbul (Baskı Tar'.ıhi Yok).

TURANİ, A, Güzel Sanatlar Terimleri SözlütJü, 4nkara, 1968.

, YUDAH1N. K K., Kırgız SözlÜğü, 1. C., Çev. ATAYMA5. Ankara. 1945.

, Kırgız · Sö'zlügü, 2·. C. Çev. Abdullah TAYMAS,

istanbul. 194R