ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLGİLER

ÖĞRETMENLİĞİ 1-A GÜNDÜZ

• HAZIRLAYANLAR

• SEFER ABALAK

• ORHAN KAYA

• CAHİT OYANBERDİ

• ÖMER AKPOLAT

DEMOKRASİNİN SERÜVENİ

DEMOKRASİ SÖZCÜĞÜNÜN KÖKENİNİ BİLİYOR MUSUNUZ?

DEMOS(HALK)

KRATOS(FİKİR,EGEMENLİK,GÜÇ)

DEMOKRASİ:HALKIN KARARI,GÜCÜ,EGEMENLİĞİ!

DEMOKRASİNİNTEMEL İLKELERİ

b) Hürriyet ve Eşitlik

f) Hukukun Üstünlüğü

c) Seçimler ve Temsil

a) Millî Egemenli

k

e) Çoğulculuk ve Katılım d) Siyasi

Partiler

Dünya üzerindeki bağımsız ülke sayısını ve bu ülkelerin nasıl yönetildiklerini biliyor musunuz?

Dünya üzerinde bulunan 192 devletin birçoğu

“Cumhuriyet” ile yönetilmektedir.

A)HANGİ YÖNETİM DAHA DEMOKRATİK?

YÖNETİM ŞEKİLLERİ

MONARŞİTel kişinin hakimiyetinin geçerli olduğu yönetim biçimidir.

Örn;Geçmiş dönemlerdebir çok ülke krallartarafından yönetilmekteydi.

Son söz kralındı.Kral verdiği kararlar nedeniyle sorgulanamaz ve yargılanamazdı.

OLİGARŞİKüçük bir azınlığınyönetimde olduğu devlet biçimidir.

Devletin tüm kurumlarının küçükbir azınlığın kontrolünde olması demektir.

Örn;Eski Yunan Atina’yı asiller sınıfı içinden seçilmiş 9 kişilik arhonlar grubu gibi..

TEOKRASİBir devletin dini kurallara dayanılarakyönetilmesidir.

Örn;Orta Asya Türk Devlet’lerinde Hükümdarlığın Tanrı tarafından verildiğine inanılması”Kut İnancı” gibi

CUMHURİYETMilletin egemenliği kendi elinde tuttuğu ve bunu belirli süreler için kullandığı bir yönetim biçimidir.

Örn;Ülkemizin yönetim biçimi.

Yöneticiler belli bir süre için halk tarafından seçilir.

HANGİ YÖNETİM?

Yönetime katılma hakkı sadece soylular sınıfına aittir.

Yönetme yetkisi bir aileye aittir.

Bütün yetkiler tek kişide toplanmıştır.

Yasalar önünde herkes eşittir.

Devlet dini kurallara göre yönetilir.

Ülkeyi kral ve asiller birlikte yönetir.

Herkesin seçme ve seçilme hakkı vardır.

MONARŞİ

OLİGARŞİ

TEOKRASİ

CUMHURİYET

TEOKRASİ

OLİGARŞİ

SINIF EGEMENLİĞİDİN ADAMLARI

ASİLLER

TEOKRASİ İLE OLİGARŞİ YÖNETİMLERİNİN NE GİBİ BENZERLİK VE FARKLILIKLARININ OLDUĞUNU DÜŞÜNÜYORSUNUZ?

Yönetim

Oligarşi nedir?Demokrasi nedir?

Monarşi nedir?

Demokrasinin temel ilkeleri nelerdir?

İnsan haklarına en saygılı olan hangisidir?

Cumhuriyet nedir?

?

B) ADIM ADIM DEMOKRASİ

DÜNYADA DEMOKRASİ

12.Yy 0 1215 1648 1774 1789 1948 1950

Yunanistan’da ilkel demokrasiAnlayışı vardı.

Özgür halk ülkeyönetiminde söz alıyordu.

MİLAD

İngiliz Kralı Yurtsuz John Magna Carta’yı ilan ederk ilk kez kendi haklarını sınırladı.

İngiltere’de Cumhuriyetrejimine geçildi.

Amerika’da İngiliz sömürgeciliğine savaş açıldı.

Phidelphia Kongresi ile İnsan Hakları Bildirisi ilan edildi.

Fransız İhtilali gerçekleşti.İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi yayımlandı.

Eşitlik Özgürlükdemokrasikavramları yaygınlaştı.

Birleşmiş Milletler tarafındanİnsan Hakları Bildirgesi yayımlandı.

Avrupa İnsan HaklarıSözleşmesi imzalandı

BIRAKIN KONUŞAYIM!

Yaşadığınız bir olay veya olgu hakkında (çevre temizliği, sağlık, spor, eğitimle ilgili konular olabilir) yerel bir gazeteye yazı yazacağız. Bu mektuplar grup dışında kimse tarafından görülmeyecek.

Herkes yanındaki arkadaşıyla mektuplarını değiştirsin.

Mektubun sakıncalı bulduğunuz kısımlarını çıkarın sansürleyin. Mektubu istediğiniz gibi değiştirmekte serbestsiniz.

Mektubu yazanlara geri verelim ve sınıf olarak soruları tartışalım.

Mektubunuzu yazmadan önce kendi düşüncelerinize sansür uyguladınız mı? Neden?

Başkalarının ne hissedeceğine dair kendinizi sorumlu hissettiğinizden mi, yoksa olası bir cezadan korktuğunuzdan mı böyle davrandınız?

Durumun daha iyileştirmesini mi amaçlıyordunuz yoksa sadece öfkenizi veya tepkinizi mi dile getirmek istediniz?

Mektubunuz başkaları tarafından sansürlendiği zaman ne hissettiniz?

Mektubunuz sansürden sonra nasıl bir durumda idi?

Siz arkadaşınızın mektubunda atacağınız kısımları nasıl seçtiniz?

Eğer bir yetkili olsaydınız, şikâyet veya istek mektubu alınca nasıl tepki verirdiniz? Mektup kişiliğinize saldırıyorsa veya saldırgan bir dil kullanıyorsa ne yapardınız?

“Tehlikeli” olsa dahi yönetimin tüm şikâyetleri dinlemesi gerektiğini düşünüyor musunuz? Neden?

Çevrenizdeki herhangi bir kurum ya da kuruluşun “şikâyet (istek) kutusuna” bir yazı yazdınız mı? Yazdıysanız bu hangi konuda oldu arkadaşlarınızla paylaşın.

“Düşünce ve ifade özgürlüğü İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde düzenlenmiş bir insan hakkıdır. Birçok insan düşünce ve ifade özgürlüğünün demokratik toplumun temeli olduğuna inanır. Bazıları da çok fazla ifade özgürlüğünün tehlikeli olabileceğini belirtir. Birçok ülkede serbestçe konuşma ayaklanmayı kışkırttığından, isyana teşvik ederek şiddete neden olduğundan, kontrol edilmektedir.”

Paragraftaki bilgileri değerlendirerek duygu ve düşüncelerimizi belirten bir kompozisyon

yazalım.

1-Bir belediye başkan adayını desteklemek için düzenlenen toplantıda konuşma yapılması

2-Sokakta hoparlörlü araçlarla propaganda yapılması3-Bir grup insanın kaldırımı işgal ederek yönetimi

protesto etmesi4-İşe almada cinsiyet ayrımı yapan bir kurumun önünde

oturma eylemi yapılması5-Gazetede özel hayatımızla ilgili yalanlar içeren bir yazı

yayımlanması6-Ahlâk dışı resim ve fotoğraf sergisi açılması7-Argo kelimelerin şarkı olarak kullanılması8-İzinsiz gösteri yürüyüşü düzenlenmesi9-Sokak lambalarının onarılması veya yolların

asfaltlanması içinyerel yöneticiye dilekçe ile başvurulması10-Bir ürün hakkında yanlış bilgiler içeren reklâm

yayınlanması

Yasak Noktası Özgürlük Noktası

Aşağıdaki ifadelerin her birinin düşünceyi açıklama özgürlüğü kapsamına ne derece girdiğini belirleyelim. Her ifade için o ifadenin numarasını, yukarıdaki çizgi üzerinde uygun olduğunu düşündüğümüz dereceyi temsil eden noktaya yazalım.

İnsan haklarının uygulanmasının sağlanması için,

insanların yapmamaları gereken şeyler nelerdir sizce?

HAMMURABİ YASALARI

Babil Kralı Hammurabi (MÖ. 1795–1750)’nin adıyla anılan bu kanunlar bir yönetici tarafından halka ilan edilen en eski kanun olarak bilinmektedir. Bütün ağır suçların ölümle cezalandırıldığı bu kanunlarda yer alan önemli bazı düzenlemeler arasında “kana kan göze göz” misilleme ilkesi, baktığı davalarda hata yapan hâkimlerin görevden uzaklaştırılıp ağır para cezasına çarptırılmaları, yalan şahitlik yapanın ölümle cezalandırılması göze çarpmaktadır. Her ne kadar bu yaptırımlar günümüzde geçerli evrensel hukuk ilkesine uygun olmasa da, Hammurabi Kanunları’nda yer alan pek çok ilke bazı açılardan insan haklarına önem vermesi açısından dikkati çekmektedir. Arkeolog Jean Vincent Scheil'in 1901'de Irak'ta bulduğu ve Fransa'ya taşıdığı Hammurabi Kanunları’nın yazılı olduğu 'stel' bugün Louvre Müzesi'ne sergileniyor.Yaklaşık iki metrelik silindirik bir taşın üzerine Akad dilinde çivi yazısı ile yazılan kanunlar tam 282 madde, ancak bu maddelerin 30'u okunmayacak durumdadır.

*Bir müteahhit, herhangi birisi için inşa ettiği binayı sağlam yapmaz da ev yıkılır ve ev sahibi ölürse, inşaatı yapan öldürülür.

*Sağlam yapmadığı bir binanın çökmesi üzerine ev sahibinin malları zarar götürse, müteahhit binayı yeniden yapar ve ev sahibinin bütün zararını karşılar.

*Bir binanın inşaat kurallarına uyulmadan yapılan bir duvarı yıkılırsa, müteahhit bütün masrafları karşılayarak o duvarı sağlamlaştırır.

*Bir oğul babasına vurursa, elleri balta ile kesilir.

*Ameliyat sırasında hastayı öldüren doktorun elleri kesilir.

*Eğer bir yargıç bir davaya bakar ve bir karara varırsa verdiği hükmü yazılı olarak takdim eder; daha sonra verdiği kararda bir hata ortaya çıkarsa bu kendi hatasından kaynaklanırsa o zaman davada onun tarafından kararlaştırılan para cezasının on iki katını öder ve halka ilan edilerek yargıçlık makamından el çektirilir ve bir daha asla yargıçlık icra etmek için oraya oturamaz.

*Mallarını kaybetmeyen bir kişi kaybettiğini belirtiyor ve yanlış iddialarda bulunuyorsa; onları kaybetmemiş olsa bile eğer Tanrı huzurunda kaybettiğini iddia ettiği bütün malları tazmin edilir.

Eğer bir kişi her hangi birinin karısına iftira atarsa ve bunu ispat edemezse bu adam hâkim huzuruna çıkarılır ve alnı işaretlenir.(derisi çizilerek ya da belki de saçı kesilerek).

Bir mülkün kirasını ödeyerek başka her türlü yükümlülükten muaf olma hakkına sahip olan bir kabile reisi, adam ya da tebaa tarlası, evi ve bahçesi üzerindeki bu imtiyazını karısına ya da kızına devredemez; borcuna karşılık veremez.

Bir kişi kendi teknesini bir gemiciye kiralarsa ve gemicinin dikkatsizliğinden tekne enkaz haline gelir ve batarsa gemici tekne sahibine tazminat olarak başka bir tekne verir.

Eğer bir adam başka bir adamın gözünü çıkarırsa onun gözü de çıkarılır(göze göz).

Bir adam kendisi ile eşit olan birinin dişini kırarsa onun da dişi kırılır(dişe diş).

Bugünkü anlamda insan haklarına uygun mu? Neden?

Bu kanunlarda kişi hakları ve özel mülkiyet korunmuş mu? Bunu hangi maddelerinden

anlıyorsunuz?

Çocuklar daha çok hangi iş kollarında çalıştırılıyor?

Çocuklar neden çalıştırılıyor?

Çalışma şartları ve ortamları nasıl?

Çocukların çalışmasına nasıl engel olunabilir?

Çocuklar aile bütçelerine nasıl katkıda bulunabilir?

Sizin elinizde yetki olsaydı, bu sorunu nasıl çözerdiniz?

Fatma Aliye; Osmanlı Devleti’nde çıkarılan ilk kadın

dergi yazarı

Muazzez İlmiye Çığ; Cumhuriyetin

ilk arkeologlarından

Refet Angın; İlk kadın tarih öğretmenlerinden

Lale Aytaman; İlk kadın vali

Sabiha Gökçen; İlk kadın pilot