Embed Size (px)
Citation preview
ATIK PİL VE AKÜMÜLATÖRLERİN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ VE
UYGULAMALARI
Atık Yönetimi Dairesi BaşkanlığıÖzel Atıklar ŞubesiZiya DURUCAN
Pillerin Tipleri ve Kullanım AlanlarıPil Tipleri Şekli ve Boyutlar
Tipik Voltajı (Volt) Kullanım Alanı
Islak Hücreli PillerKurşun‐Asit (Akü) Dikdörtgen Taşıtlar, motorsikletler, botlar
Kuru Hücreliler Primer Piller
Karbon‐ÇinkoSilindir, dikdörtgen, 9‐V, D, C, AA,AAA
1.5, 9 Flaş lambaları, radyolar, oyuncaklar, saatler, traşmakineleri
Alkali Silindir, dikdörtgen, Yatsı, Düğme, 9‐V, D, C, AA,AAA
1.5, 8 Radyolar, oyuncaklar, kaset çalarlar, hesap makineleri, kameralar
Cıva oksit Düğme, silindir, D, C, AA, AAAİşitme aletleri, saatler, kameralar, hesap makineleri, kalpleri düzenleyen aletler
Gümüş oksit Düğme1.55 Hesap makineleri, kameralar, bilgisayarlar, saatler,
işitme cıhazları
Çinko Hava Düğme 1.4 İşitme cihazları, paket hoparlör aletleri
Lityum
Düğme, dikdörtgen, 3V, 6V, 9‐V, C, AA, madeni para, ve düğme
3 Paket hesap makineleri, saatler ve fotoğrafçılık cihazları, taşınabilir CD çalarlar, duman alarm sistemleri
Kuru Hücreler ‐Sekonder Piller
Nikel –Kadmiyum
Silindir, düğme, 9‐V, D, C, AA, AAA
1.2 Güç aletleri, vakumlu temizleme aletleri, taşınabilir telefonlar, oyuncaklar, lap‐top bilgisayarlar, traşmakineleri, fotoğraf makineleri
Nikel Metal Hidrid Silindir, düğme
1.2Mobil telefonlar, lab‐top bilgisayarlar comcorders
Lityum İyonu Düğme, dikdörtgen , yatsı 4 Mobil telefonlar, lab‐top bilgisayarlar vb.
Çeşitli Pillerin Boyutları ve VoltajıBoyut Şekli ve Boyutu Voltajı (Volt)
D (Büyük Boy) Silindir: boy 61.5 mm, çap 34.2 mm 1.5
C (Orta Boy) Silindir: boy 50.0 mm, çap 26.2 mm 1.5
AA (Kalem) Silindir: boy 50.5 mm, çap 14.5 mm 1.5
AAA (İnce Kalem) Silindir: boy 44.5 mm, çap 10.5 mm 1.5
9 Volt (Dikdörtgen) Dikdörtgen: boy 48.5 mm, genişlik26.5 mm, derinlik 17.5 mm, 9
Düğme Düğme: çapları 4.8mm,‐11.4 mm,yüksekliği, 1.05 – 5.4 mm
Elektro kimyasal sisteme bağlı olarak 1.2, 1.35, 1.4, 1.5 veya 1.55 arasında değişir.
AKÜ ELEMANLARI1 : PLAKA2 : PERDE3 : SEPERATÖR4 : GRİFT
4
AküKurşun asit pilleri (aküleri), sülfürik asit elektrolitleri içinde kurşun ve kurşun oksit elektrotları içerir.
Bir otomobil kurşun‐asit aküsü ortalama
8 kg kurşun
0.454 kg sülfürik asit içerir.
4
a) Starter Aküler Otomobiller
Hafif ticari araçlar
Ağır ticari araçlar
Deniz araçları
Motosikletler
Golf araçları
Bahçe araçları
b) Endüstriyel Aküler Telekom santralları,
Enerji santralları,
Forkliftler,
Kesintisiz güç kaynakları
Diğer kullanımlar
Pillerde Potansiyel Tehlikeli ve Toksik Ağır Metaller *:Düğme hücre stillerde
Pil Tipi Kadmiyum
(%)Cıva (%)
Nikel (%)
Gümüş (%)
Çinko (%)
Alkali 0.010.025 (0.6)* 8‐18
Çinko‐Karbon 0.03 0.01 12‐20
Cıva Oksit 30‐50 10‐15
Gümüş Oksit 0.5‐1.0 30‐45 30‐35
Çinko‐Hava 1‐2.0 35‐40
8
Atık Akümülatör Bileşenleri
Bileşen Yüzde
Kurşun % 60
Plastik % 12
Asitli su % 22
Filtre tozu+ Cüruf % 6
Cıva• Cıva doğada bozulmaz. • toksittir.• Akan pildeki cıva hızla deri veya solunum yolu ile vücuda girebilir. • Dünya Sağlık Teşkilatına göre içme suyunda cıvanın 0.001 mg/lt fazla
olması istenmez.• İçme suyu veya gıda zinciri yolu ile insan vücuduna giren cıva;
– Parastezi, ataksi, dişartri ve sağırlık gibi nörolojik bozukluklara,– Merkezi sinir sisteminin tahribine ve kansere,– Böbrek, karaciğer, beyin dokularının tahribine,– Kromozonları tahrip edip sakat doğumlara neden olmaktadır.
• Cıva oksit pilindeki cıva miktarı 800.000 litre suyun kirleterek içme suyu standartları üzerine çıkartır.
• Tüm pillerdeki cıva miktarı eser miktarda olsa dahi miktarı pil üzerine yazılmalı.
• MİNAMATA HASTALIĞI ‐Minamata‐Japonya'da 1953
Kadmiyum
Ağır metaller içerisindeki en tehlikeli ve toksit maddelerden biridir.İtai – itai ve akciğer hastalıklarına, prostat kanserine, kansızlığa, dokutahribine,Anfiyen ve kronik neval tübüler bozukluğa ve böbrek üstü bezlerintahribine neden olur.Kadmiyumun vücuttaki yarılanma ömrü 10‐25 yıl arasında değişir.Dolayısıyla havada, gıdada ve içme suyunda kadmiyum bulundukça,kadmiyumun sudaki birikmesi artarak devam eder.İçme suyu veya gıda zinciri ile kadmiyumun %2’si vücutta birikirken,solunum yolu ile gelen kadmiyumun %10‐50’si vücutta tutulur.Dünya Sağlık Teşkilatına göre içme suyunda kadmiyumun 0.005mg/lt’den fazla olması istenmez.Evsel çöpteki kadmiyumun %50’si pillerdeki kadmiyumdan ilerigelmektedir.
Kurşun (Pb)
Kurşun vücuda solunum, içme suyu ve gıda zinciri yolu ilegirer.Vücuda giren kurşun ciğerlere kadar ulaşır ve ciğerlerde yavaşyavaş absorbe edilerek kana karışır. Kurşun kan yolu ile öncekaraciğer, böbrek, beyin ve kas gibi yumuşak dokularda 35‐40gün bekledikten sonra kurşun metabolitleri yardımı ile kemikve diş gibi sert dokularda yarılanma süresi 20 yıldır.Kurşun; işitme bozukluğuna, sinir iletim sisteminde vehemoglobin bileşiminde düşmeye, kansızlığa, mide ağrısına,böbrek ve beyin iltihaplanmasına, kısırlığa, kansere ve ölümeneden olmaktadır.Dünya Sağlık Teşkilatına göre içme suyunda kurşunun 0.05mg/lt’den fazla olması istenmez.
Mangan, sinir ve solunum sistemine zarar vermesi, yüksekdozajlarda maruz kalınması halinde DNA yapılarını bozması,siroz, zatüre, bronşit ve grip,
Çinko, kornea iltihapları, yemek borusu hasarları, akciğerödemleri, mide kramplarına, anemi ve kolesterolseviyesindeki değişimlere,
Nikel, deri ve dişeti iltihapları, akciğer ödemleri ve genizkanseri,
Lityum, parkinson, anemi, akciğer kanseri,
Gümüş, körlüğe, doku bozuklukları ,
Potasyum hidroksit, temas edilen bölgede dokuların ölmesineneden olur.
• Bilinçlendirme ve bilgilendirmeye yönelik faaliyetleringerçekleştirilmesi ,
• Kullanıcının bilinçlendirilmesine yönelik etiketlenmesi veişaretlenmesi,
• Daha uzun ömürlü ve şarj edilebilir Pil ve Akümülatörlerinüretilmesi ve kullanılması
• Ağır metal içeriğinin düşürülmesi ve belli orandan fazla ağır metaliçeren pillerin yurt içine girmesini yasaklanması,
• Piyasaya sürülen pil ve akülerin kullanım ömrü sonrasındapiyasadan toplanması,
• Diğer evsel atıklarla karıştırılmaması, beraber depolanmaması,yakılmaması ve alıcı ortama verilmemesi,
• Mümkün olduğu ölçüde geri kazanılması, gerekmektedir.
14
PİL ve AKÜLERİN YÖNETİMİNDE
BUNLARDA YÖNETMELİĞİN TEMELİNİ OLUŞTURMAKTADIR
ATIK PİL VE AKÜMÜLATÖRLERİN
KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ
KULLANIM ÖNCESİ
KULLANIM SONRASI
ESASLARI DÜZENLEMEKTEDİR
16
Bakanlık
İl Müdürlüğü
Belediyeler
GÖREV VE YETKİLER
17.10.2015 17
Üreticiler
Tüketiciler
Satış Noktaları
Geri Kazanımcı
Taşıyıcı
Geçici DepolamaYÜKÜMLÜLÜKLER
18
YETKİLENDİRİLMİŞ KURULUŞ
19
YETKİLENDİRİLMİŞ KURULUŞ
PİL DÖNGÜSÜ
İthalatçı
gÇevre Uyum
Belgesi
ETİKETLEMEİTHALAT PİYASAYA SÜRME TÜKETİM
ATIK PİL
TOPLAMA NOKTALARI
TAP DERNEĞİ
BELEDİYELER
AYRIŞTIRMA TESİSİ
GERİ KAZANIM
KATI ATIK DEPOLAMA SAHASI‐Atık Pil Deposu
ÜRETİM
AKÜ DÖNGÜSÜ
İTHALAT
ÜRETİMETİKETLEME PİYASAYA
SÜRME
AKÜ DEĞİŞİMİ ATIK AKÜDEPOZİTO
SATIŞ YERLERİVE GEÇİCİ DEPO
ALANIGERİ KAZANIM
TÜMAKÜDER%90 DEPOZİTO RAPORLAMA
AKÜDER
• Ağırlıkça yüzde iki (%2) den fazla cıva oksit veya cıva içeren düğme tipi piller ve düğme tipi pillerden oluşan pillerin üretimi ve ithalatı yasaktır.
• Ağırlıkça milyonda beş (%0,0005) den fazla cıva içeren (Hg) pillerin üretimi ve ithalatı yasaktır.
Civa
• Ağırlıkça onbinde yirmibeş (%0,025) den fazla kadmiyum (Cd) içeren primer pillerin, ithalatı ve üretimi yasaktır. Kadmiyum
24
İTHALAT KISITI
• ETİKETLEME
26
AKÜ- xxx
(Firma Kodu)
GERİ KAZANILIRPb / Kurşun
Akümülatörlerin Etiketlenmesi ve İşaretlenmesi
DEPOZİTOLUDUR
GERİ KAZANILACAK AKÜ
27
PİLLER ETİKET VE İŞARETLENMESİ
Hg
Ni-Cd
Ağırlıkça % 0,0005’den fazla cıva (Hg) içeren düğme
tipi piller ile bu tür düğme pillerden oluşturulan
pillerin ambalajları Yönetmelik Ek-1’de gösterilen
sembol ile işaretlenir(aynı zamanda pilin kimyasal
sembolü de yazılacaktır).
Geri Dönüşüm işareti,
konteyner işareti,
kimyasal sembol
TOPLAMA
MARKETLER
HASTANELER
MUHTARLIKLAR
OKULLAR
• GEÇİCİ OLARAK BİRİKTİRME VE DEPOLAMA
Atık pillerin geçici depolanmasında;• İç ve dış yüzeyleri korozyona dayanıklı konteynerler
kullanılması,• Konteynerlerin kolay taşınabilir ve hacmi asgari 4 m3 veya
daha fazla olması,• Sızdırmazlık özelliği taşıması gereken konteynerlerin kırmızı
renge boyanarak her iki yüzeyine “Atık Pil Geçici Deposu”ibaresi yazılması zorunludur.
• Konteynerlerın nakliye kolaylığı olan yerlerde zemini betonve üstü kapalı alanlarda bulundurulması gerekli olup, bualanlarda yangına karşı her türlü tedbir alınması zorunludur.
17.10.2015 30
Atık Pil Geçici Depolama Alanlarının Özellikleri
Sanayi Kuruluşları
En Fazla90 Gün Bekletmek
tezgah, tesis, forklift, çekici ve taşıt araçları güç kaynakları ve trafolarda
Fabrika Sahasında
TAŞIMA
Bu tür atıkların taşınması için Çevre ve Şehircilik İl MüdürlüğündenAtıkların Karayolunda Taşınmasına İlişkin Tebliğ kapsamındataşıma lisansı alınması zorunludur.
• TAP Derneği’nin anlaşmalı olduğuAnkara ve Kocaeli ilinde Pil Ayrıştırmatesisleri bulunmakta olup,
• Ayrıştırma tesislerinde Ni‐Cd, Li‐İonve Ni‐Mh pilleri türlerine göreayrıştırılması yapılmaktadır.
• Karışık olarak toplanan piller içindenayrılan bu piller geri kazanımamacıyla yurt dışına ihraçedilmektedir.
17.10.2015 33
Atık Pillerin Ayrıştırılması
34
Atık piller, belediyelere ait katı atık depolamasahalarında atık piller için özel olarak dizayn edilmişalanlarda nihai olarak bertaraf edilmektedir.
Atık Pil Depolama Sahası
35
AçıklamaPera
kend
e Sa
tış
Böl
ge B
ayii
( Geç
ici D
epo
)
Çevre LisanslıGeri Kazanım Tesisi
Valilikten LisanslıGeçici Depo
Tük
etic
iUATF
36
Kapsam Dışı Endüstriyel kullanım amacına bağlı olarak kalıcı
olarak yerleştirilmiş pillerin bulunduğu aletler, Bilimsel ve mesleki alanda kullanılan tıbbi aygıtlara
yerleştirilmiş piller, Kalp Pilleri, Sadece uzman kişiler tarafından uzaklaştırılması
gereken kesintisiz olarak sürekli çalışması gerekenaletler içerisindeki pil ve akümülatörler buYönetmelik kapsamı dışındadır.
